Τετάρτη 29 Νοεμβρίου 2017

Όταν ο Μαρξ γνώρισε τον Ένγκελς

Δημοσιεύτηκε στην Κατιούσα

Ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας είναι “Ο νεαρός Μαρξ”, αλλά η ελληνική μετάφραση κάνει μια ουσιαστική προσθήκη κι είναι από τις λίγες φορές που δεν κάνει του κεφαλιού της, αλλάζοντας τα φώτα στον τίτλο μιας ταινίας. Γιατί όσο αλήθεια είναι πως ο μαρξισμός δε θα υπήρχε προφανώς χωρίς το Μαρξ, άλλο τόσο καθοριστική ήταν και η συμβολή του Ένγκελς, τόσο στο θεωρητικό κομμάτι, όσο κι από την άποψη της υλικής, οικονομικής στήριξης στον αχώριστο σύντροφό του, για να προχωρήσει απερίσπαστος στη συγγραφή του Κεφαλαίου.

Αυτό όμως έρχεται πολύ αργότερα από την περίοδο που πιάνει η ταινία. Η οποία αφορά τα νεανικά χρόνια του Μαρξ και του Ένγκελς, την περίοδο της γνωριμίας τους, τις πρώτες κοινές συγγραφικές τους προσπάθειες, την επίδραση του νεοχεγκελιανισμού, τη φιλία και την αμοιβαία εκτίμηση που είχαν αρχικά με τον Προυντόν. Και φτάνει στα χρόνια της ωριμότητάς τους, τη σύγκρουσή τους με το φιλοσοφικό κατεστημένο (Αγία Οικογένεια) της εποχής, την απομάκρυνσή τους από τον Προυντόν -που ο φλογερός φανφαρόνος Μπακούνιν λάτρευε σα θεό- όταν κριτίκαραν τις αναρχικές ιδέες του, και το επαναστατικό 1848. Εκεί όπου ωριμάζουν και συνειδητοποιούν την αναγκαιότητα μιας κομμουνιστικής οργάνωσης -κι όχι ενός γενικά κι αόριστου αγωνιστικού συλλογικού φορέα- οπότε οργανώνονται στην Ένωση των Δικαίων και συγγράφουν το Κομμουνιστικό Μανιφέστο ως προγραμματική διακήρυξη του νέου φορέα, που αποκτά νέο όνομα, ακριβώς τη στιγμή που η εργατική τάξη εμφανίζεται αυτοτελώς στο ιστορικό προσκήνιο.
Σε αυτά τα χρόνια, οι δύο σύντροφοι συνειδητοποιούν πως το ζητούμενο δεν είναι να ερμηνεύουμε με διάφορους τρόπους τον κόσμο, αλλά να τον αλλάξουμε.


Η μεγαλύτερη αρετή της ταινίας είναι ότι παρακολουθεί κι αναπαριστά γλαφυρά αυτή τη διαδρομή, χωρίς να κάνει πολιτικές εκπτώσεις, για να γίνει αρεστή-προσιτή σε ένα ευρύτερο κοινό ούτε καταλήγει να είναι μια στεγνή πολιτική προκήρυξη χωρίς καλλιτεχνική αξία.

Σκιαγραφεί τους χαρακτήρες, δείχνει την ανθρώπινη πλευρά τους, τις καθημερινές τους ανησυχίες: την αγωνία του Μαρξ που πρέπει να θρέψει την οικογένειά του με τα δημοσιογραφικά του κείμενα αλλά αρνείται σθεναρά να τα αμβλύνει και να τα προσαρμόσει στις βουλές των άλλων. Τη γενναία στάση ζωής της συντρόφου του, Τζένης, που άφησε πίσω της την εύκολη διαδρομή που της εξασφάλιζε η οικογενειακή της καταγωγή, γιατί η ευτυχία είναι συνδυασμένη με την εξέγερση. Την αντίστοιχη προσπάθεια του Ένγκελς να απαρνηθεί την τάξη του, να σπάσει το τείχος της καχυποψίας, να προσεγγίσει τους εργάτες της βιομηχανίας του πατέρα του και τη μετέπειτα σύντροφο της ζωής του. Τη φιλία των δύο ανδρών που δεν είναι πουριτανοί μικροαστοί αλλά ζουν έντονα κι επικίνδυνα, μεθάνε, ερωτεύονται, τρέχουν να το σκάσουν από τους αστυνομικούς που τους κυνηγάνε…

Ίσως βρει κανείς μικρές παραφωνίες στους τίτλους τέλους και την αναδρομή σε όσα ακολούθησαν ιστορικά, όπου υπάρχουν εικόνες από την “άνοιξη της Πράγας” κι ίσως από τις σύγχρονες πλατείες των αγανακτισμένων, αλλά αυτά δεν ακυρώνουν την ουσία και την εύστοχη πολιτική ματιά της ταινίας. Η οποία είναι πανταχού παρούσα, από την πρώτη σκηνή που παρουσιάζει την καταφάνερη κοινωνική αδικία, ως τις τελευταίες με την κομμουνιστική οργάνωση και την προοπτική της διεξόδου. Και καταφέρνει κάτι δύσκολο και σημαντικό: να απευθύνεται εξίσου στους μυημένους και απαιτητικούς θεατές -που βλέπουν πώς έφτασαν οι κλασικοί στη διατύπωση των θέσεών τους- όσο και στο ευρύ κοινό που έχει να κερδίσει πολλά, ακόμα κι αν δεν είχε την παραμικρή επαφή με τη μαρξιστική ιδεολογία -μπορεί να το δει όμως σαν μια καλή εισαγωγή.



Στην Ελλάδα οργανώθηκαν διάφορες μαζικές επισκέψεις από την ΚΝΕ για να δουν φίλοι και μέλη της οργάνωσης την ταινία και να πάρουν ερεθίσματα να συζητήσουν. Κι ίσως αυτό να εξηγεί εν μέρει γιατί πολλά σινεμά βιάστηκαν να την αποσύρουν παρά το σχετικό ενδιαφέρον του κόσμου.

5 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Και μια σύντομη παρατήρηση.

Η σύγκρουση του Μαυριτανού και του Στρατηγού με το φιλοσοφικό κατεστημένο της εποχής τους άρχισε πριν από την από κοινού συγγραφή (Παρίσι, Σεπτέμβριος–Νοέμβριος 1844) και έκδοση (Φραγκφούρτη επί του Μάιν, τέλη Φεβρουαρίου 1845) της «Άγιας Οικογένειας» που ήταν και το πρώτο έργο που έγραψαν μαζί.

Για τον Μαυριτανό η αρχή αυτής της σύγκρουσης ανιχνεύεται στην διδακτορική του διατριβή «Διαφορά της δημοκρίτειας και επικούρειας φυσικής φιλοσοφίας» (προετοιμασία: 1838–1839, συγγραφή στην συνέχεια, κατάθεση: 6/4/1841, πρώτη έκδοση: 1902).

Για τον Στρατηγό την ίδια αρχή αποτελεί η μπροσούρα του «Ο Σέλλινγκ και η Αποκάλυψη – Κριτική της πρόσφατης προσπάθειας αντίδρασης εναντίον της ελεύθερης φιλοσοφίας» (συγγραφή: τέλη 1841–αρχές 1842, έκδοση: Λειψία, Μάρτιος 1842, ανώνυμα).

Άγρυπνος

Ανώνυμος είπε...

Συμφωνώ απόλυτα με το κείμενο. Εξαιρετική ταινια. Οταν διαβασα την υπόθεση σκέφτηκα ή θα είναι σαπια πολιτικα ή θα είναι βαρετη αλλα ηταν πολυ καλη από ολες τις απόψεις.

ratm

Παπουτσωμενος Γατος είπε...

Παρα πολύ καλη ταινία με εξαιρεση τον καυγά στο τέλος μεταξύ των δυο ανδρών που μου φάνηκε Πόλυ forced.

Μόνο σε μένα έμοιαζε ο Ένγκελς με τον Theon Greyjoy απο το Game of Thrones?

Ανώνυμος είπε...

Ακόμα δεν έχω δει την ταινία.
Μία Βιογραφία του Μαρξ (στα της ζωής του με λίγο από το έργο του) από αστό δημοσιογράφο της Indεpendent με ελαφρά ειρωνικό ύφος για τον "Στρατηγό" κυκλοφόρησε προ της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης. Το βιβλίο κυκλοφόρησε στα Ελληνικά.

Η αξία του βιβλίου είναι ο τρόπος που τον βλέπει ένας αστός. Περιέχει και αρκετά γεγονότα.

Με "λεπτομέρειες" ακόμα και για τον Μπακούνιν.
Ο τελευταίος αντιμετωπίζεται πολύ ειρωνικά για διάφορες "αυτενέργειες π.χ. τα ευτράπελα από το "Ντου" στο δημαρχείο σε μία γαλλική πόλη, το"Κράτος Εργατών" στα πρακτικά( θεωρητικά είναι ανάθεμα για τους αναρχικούς η λέξη "κράτος"!) που ζητούσε ο Μπακούνιν στην Α Διεθνή
συν τα "κατορθώματα" του ψυχοπαθή ρώσου βοηθού του τα οποία ήταν και ο λόγος που διαγραφής του Μπακούνιν από την Α Διεθνή.

17-57

Ανώνυμος είπε...

Άσχετο:

O δήμαρχος Ν.Φιλ. Βασιλόπουλος σε συνάντηση που είχε πριν 1.5 χρόνο+ με άτομα του κλάμπ ορίτζιναλ είπε ότι δεν είναι 50 τα δέντρα που θα κοπούνε όπως λένε αυτοί αλλά 55.
Δημοσίευσα πριν λίγο καιρό σε γκρούπ σχόλιο - απόσπασμα απο την γουίκιπίντια που αναγράφει
ότι είναι 15 χιλιάδες τα δέντρα του άλσους Ν.Φ.

Κάποιος ωστόσο κατέβασε/αν το άρθρο της γουίκιπίντια
για να μην γελοιοποιηθούνε διάφοροι και ΄οχι λίγοι.
Αλλά δεν πειράζει βρήκα άλλα:
Οπότε με τα νέα λίνκ που αναγράφω αποδεικνύεται ότι το άλσος διαθέτει 480 στρέμματα(!).
http://athenshotspot.weebly.com/pi940rhokappaalpha.html
https://foursquare.com (βάλτε στο google αυτό όπως και τις λέξεις -φράση''άλσος Ν.Φιλαδέλφειας'')
http://wikimapia.org (ομοίως).

Για τα στρέμματα του άλσους ,κάποιοι πρωταγωνιστές
μιάς εφημερίδας που κάνουνε συνέχεια ρεπορτάζ για το θέμα(Χοτζικοί) γράφανε 'οτι 5 στρέμματα ότι θα πάρει η Άεκ ενώ την ίδια στιγμή ακουγόντουσαν και άλλα νούμερα -άλλοι για 2-3,4 άλλοι για 3-4. Υποθέτουμε(ας πούμε) ότι έχουνε δίκιο οι πιο σκληροί επικριτές.

Οπως βλέπετε όμως οι βαρύγδουπες εκφράσεις ''παίρνει το άλσος η Άεκ'' κτλ δεν ισχύουν με δεδομένο το μεγάλο εύρος της επιφάνειας γής του άλσους(480στρ).Και όχι μόνο οι βαρύγδουπες ..

Ανατρέξτε στο googlemaps και δείτε μόνοι σας τα μεγέθη.

Eπίσης εξηγήστε σε άλλους οι πιο γνώστες τι σημαίνει 2 στρέμματα τι 5, τι 4 διότι δεν έχουν και τόσο μεγάλη αίσθηση αρκετοί και δεν σχηματίζεται στην φαντασία τους η παράσταση αυτή ούτε του πώς /πόσο είναι 2,4,5 στρέμματα ούτε η αναλογία συνολικού εύρους σε σχέση με αυτά που θα μειωθούνε.


*Στα 5 στρέμματα δεν υπάρχουν παντού δέντρα γι'αυτό και είναι 55 και όχι 155.Είμαι κατά 70 τοις εκατό σίγουρος γι'αυτό διότι πίσω απο το γήπεδο
υπάρχουν 10 δέντρα και ένα κενό και μετά 40-45 δέντρα.
Στα 5 στρ δηλαδή υπάρχει κενή επιφάνεια γής κάτι φυσιολογικό διότι εκεί είναι η πόρτα και έτσι το σχεδίασε ο αρχιτέκτονας.