Εραστές της τέχνης

Κλείνουμε την τριλογία πιάνοντας το νήμα για να το ξαναφέρουμε εκεί απ' όπου ξεκινήσαμε.

Τι ακριβώς ζητάμε και διεκδικούμε από το ρυάκι του μετώπου που λέγεται αθλητισμός;
Να μείνει έξω από τα πλοκάμια της εμπορευματοποίησης, με άλλα λόγια να είναι ερασιτεχνικός.
Είναι όμως δυνατό κάτι τέτοιο στον καπιταλισμό;
Εμένα μου θυμίζει τις ρομαντικές προσεγγίσεις για τον παλιό καλό καιρό, που το εμπόριο έμπαινε λιγότερο στις ζωές μας και οι σχέσεις μας ήταν πιο ανθρώπινες. Δε γίνεται όμως να ξαναφέρουμε πίσω το παρελθόν. Άσε που σχεδόν πάντα στην πραγματικοτητα ήταν πιο πεζό απ' όσο το έχουμε εξιδανικεύσει στις αναμνήσεις μας.

Περισσότερο από αυτό όμως η ουσία είναι αλλού.
Άντε και γίνεται ερασιτεχνικός ο αθλητισμός και καταργείται ο επαγγελματικός χαρακτήρας των πρωταθλημάτων. Τι ακριβώς καταφέρνουμε;
Επί της ουσίας όχι πολλά πράγματα. Τα οικονομικά συμφέροντα συνεχίζουν να υπάρχουν και να λυμαίνονται τον χώρο. Απλά τους βάζουμε ένα φραγμό, τα δυσκολεύουμε. Στην ουσία έχουμε μια κατάσταση που πατάει σε δυο βάρκες, η οποία είναι αφύσικη και δεν μπορεί να διατηρηθεί επ' αόριστον. Ή θα πάψουν να υπάρχουν οικονομικά συμφέροντα (δηλ μέχρι να ανακαλυφθεί κάποιος άλλος τρόπος για να γίνει αυτό, επανάσταση και σοσιαλισμός) ή ο αθλητισμός θα είναι ψευδεπίγραφα ερασιτεχνικός και αργά ή γρήγορα θα πετάξει από πάνω του το περίβλημα που τον περιορίζει.

Το παράδειγμα του ερασιτεχνικού αθλητισμού στην χώρα μας είναι πολύ διδακτικό.
Βρωμιές και λαμογιές του επαγγελματισμού στο ποδόσφαιρο πχ υπήρχαν και πριν το 79 που έγινε το πρωτάθλημα και τυπικά επαγγελματικό. Οι ερασιτεχνικοί σύλλογοι κρατάν δέσμιους τους αθλητές τους μέχρι να τους πουλήσουν για να βγάλουν χρήματα, ή τους ντοπάρουν για να τους φέρουν μετάλλια και επομένως χρήματα. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τους έχουν κακοπληρωμένους και ανασφάλιστους και τους εκμεταλλεύονται κανονικά (έτσι οι αθλητές συνήθως συμφωνούν με την επαγγελματοποίηση και την έχουν ως κύριο αίτημά τους).
Δεν είναι παντού έτσι, όμως αυτός είναι ο κανόνας.
Δε μπορεί να μπαίνει λοιπόν ως σύνθημα "ερασιτεχνικός αθλητισμός" γενικά και αόριστα. Πρέπει να εξηγήσουμε και τι ερασιτεχνισμό εννοούμε.

Σε δεύτερη ανάγνωση βλέπω ότι γίνομαι λίγο μ-λ και αγωνιστικές κινήσεις, που λένε ότι σε αυτό το σύστημα δε μπορεί να υπάρξει παιδεία για τα λαϊκά συμφέροντα και έχουν δίκιο, αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν παλεύεις και στο σήμερα για κάποιες κατακτήσεις που θα λειτουργήσουν σαν παρακαταθήκη.
Υπάρχει παρόλα αυτά μια βασική διαφορά. Να παλεύεις για πραγματικά ερασιτεχνικό αθλητισμό αφήνοντας στην άκρη τον πρωταθλητισμό, είναι περίπου σα να παλεύεις για λαϊκή παιδεία αφήνοντας στο απυρόβλητο τα φροντιστήρια και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Κι όπως ακριβώς λέμε ότι η ουσία στην ίδρυση ιδιωτικών είναι ότι θα κάνει και τα δημόσια να λειτουργούν με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια, κάτι παρόμοιο ισχύει τηρουμένων των αναλογιών και στην περίπτωση του αθλητισμού.
Εξάλλου αρκεί μια απλή ετυμολογική ανάλυση των λέξεων για να καταλάβουμε κάποια πράγματα. Ερασιτεχνισμός σημαίνει αγάπη για την τέχνη, για το άθλημα. Πρωταθλητισμός είναι αυτό που λέει η αμερικανιά: ο πρώτος είναι τα πάντα, ο δεύτερος είναι τίποτα.

Βέβαια το μέτωπο στον αθλητισμό ούτε μάταιο, ούτε άσκοπο είναι, και πρέπει να ανοιχτεί. Πρέπει όμως να δούμε ποιο μπορεί να είναι το περιεχόμενο της δράσης και της απεύθυνσής του (δεν είμαι σίγουρος ότι αυτή η λέξη είναι "σωστά ελληνικά" αλλά τι να κάνουμε).
Σκόρπιες σκέψεις σχετικά ως ελάχιστη συνεισφορά που έχω να κάνω είναι οι εξής:
-επιμονή στον παράγοντα θέαμα, τον οποίο σκοτώνει η σκοπιμότητα. Και η σκοπιμότητα είναι η πεμπτουσία του πρωταθλητισμού. Όσο τελειωμένος οπαδός κι αν είναι κάποιος αυτό το καταλαβαίνει εύκολα και συμφωνεί γιατί τον αφορά άμεσα.
-επανεξέταση της στάσης μας στο θέμα των συνδέσμων. Σύνδεσμοι οπαδών, όπως αυτός της λιβόρνο στην ιταλία, ή αυτός στη δεκαετία του 40 που αναφέρεται στο βιβλίο των μπογιόπουλου-μήλακα για το ποδόσφαιρο, σπάνε προκαταλήψεις και έτοιμα σχήματα που υπάρχουν για το (προσοχή ακολουθεί sic) συνδεσμιακό κίνημα...
-ζύμωση και κριτική υποστήριξη σε λαϊκά μέτωπα και διοικητικά μοντέλα αλά μπαρτσελόνα με οπαδούς-μέλη.
Όχι επειδή έχουμε καμιά αυταπάτη για λαϊκό καπιταλισμό με γενικές συνελεύσεις μετόχων κτλ. Αλλά πιο πολύ για να αρχίζει να μπαίνει ο κόσμος στη λογική ότι πρέπει να πάρει την κατάσταση στα χέρια του και να αφήσει τον καναπέ του. Αν το καταλάβει από ένα θέμα που -κακώς, ωστόσο- τον απασχολεί τόσο πολύ όσο η ομάδα του, τόσο το καλύτερο.

Ακανθώδη ζητήματα προς εξέταση στα οποία κι εγώ έχω απορίες είναι τα κάτωθι:
-εθνικισμός και αθλητισμός.
Ο αθλητισμός μπορεί να ενώνει λαούς και διαφορετικές κουλτούρες, αλλά δυνατότερη εμπέδωση της εθνικής συνείδησης (αφεντικά και δούλοι έλληνες είμαστε ούλοι) από αυτή που γίνεται μέσω των εθνικών ομάδων δύσκολα μπορεί να βρεθεί.
-μεταγραφές στον σοσιαλισμό.
Χυδαίο παράδειγμα: ο ροναλντίνιο, αν είχαμε σοσιαλισμό, θα έπαιζε ακόμα στις φαβέλες της γειρονιάς του και στην κόπα καμπάνα και δεν θα μαθαίναμε ποτέ το χαμόγελό του αλά τζοκόντα. Στον αντίποδα, αν έπαιρε μεταγραφή για να βρεθεί στο κορυφαίο επίπεδο μαζί με τους καλύτερους, θα ήταν σα να έχουμε συγκέντρωση και συσσώρευση ποδοσφαιρικού κεφαλαίου σε μερικά μόνο χέρια και ομάδες. Που δεν συνάδει με τις αρχές της σοσιαλιστικής οικοδόμησης...
Χυδαία επισήμανση: στο σοσιαλισμό που γνωρίσαμε, αυτό το έλυναν με μεταγραφές στην ομάδα του στρατού, της αστυνομίας, των σιδηροδρομικών και πάει λέγοντας. Ε, δεν πάει έτσι όμως...
-τσάμπιονς λιγκ: εξηγείστε στο μέσο οπαδό ότι θα πρέπει να ξεχάσει την χρυσοφόρα διοργάνωση που έχει γίνει πάρτι οικονομικών συμφερόντων και τον έχετε χάσει για πάντα από το μέτωπο και τον αγώνα...

Τελικά θα το σπάσω στα δύο το τρίτο μέρος γιατί μου βγαίνει μεγάλο. Στο επόμενο η ανάλυση για τα ολυμπιακά μετάλλια...