Φετιχισμός

Τι είναι φετίχ;

Επιστημονικό ορισμό δε δύναμαι να δώσω. Αλλά απ' ό,τι έχω καταλάβει, φετιχισμός είναι να απομονώνεις ένα αντικείμενο από ένα σύνολο και να του αποδίδεις ιδιότητες που δεν έχει από μόνο του. Στο τέλος το αντικείμενο αυτό καταλήγει να παίρνει τη θέση του συνόλου, να το αντικαθιστά πλήρως.

Με αυτή την έννοια ο μαρξ κάνει λόγο για φετιχισμό του εμπορεύματος.
Ο έμπορος κι ο παραγωγός που ανταλλάσσουν εμπορεύματα, στις καθημερινές τους συναλλαγές δε βλέπουν μια σχέση προσώπων, την ανταλλαγή ποσότητας ανθρώπινης εργασίας. Βλέπουν απλώς αντικείμενα, μια σχέση πραγμάτων.
Επειδή το κέρδος τους, η επιβίωσή τους εξαρτάται από το πόσα εμπορεύματα πουλάνε, καταλήγουν να είναι πλήρως εξαρτημένοι από αυτά, να τα λατρεύουν ως θεό, να τα φετιχοποιούν. Τα εμπορεύματα γίνονται φετίχ, φαίνονται να ορίζουν τα πάντα στο προτσές της ανταλλαγής.

Οι παραγωγοί διαμορφώνουν έτσι στρεβλή αντίληψη συνολικά για το προτσές της παραγωγής, αναπτύσσουν ψευδή, αλλοτριωμένη συνείδηση.
Επειδή όμως τα της πολιτικής οικονομίας δεν τα κατέχω πλήρως και μπορεί να μου ξεφεύγουν χοντροκομμένες διατυπώσεις, ή ακόμα χειρότερα να αλλοιώνω την ουσία, ας το δούμε καλύτερα με ένα πιο απλό παράδειγμα. Τον έρωτα.

Ας υποθέσουμε ότι κάποιος έχει φετίχ με τα εσώρουχα.
Αυτό πάει να πει ότι την ηδονή δε τη βρίσκει πια στην ερωτική επαφή με τη γυναίκα, αλλά στο εσώρουχό της, όπου μεταφέρει όλη τη σεξουαλική του επιθυμία. Το βλέπει, το πιάνει, το μυρίζει, το δαγκώνει, ακούει τον ήχο από το λάστιχο, συμμετέχει με όλες του τις αισθήσεις.
Το εσώρουχο είναι πια το σεξουαλικό αντικείμενο του πόθου. Ερεθίζεται με αυτό, όχι με τη γυναίκα που το φοράει. Μπορεί να το βρει χωρίς τη γυναίκα και να ερεθιστεί εξίσου.
Αν είχα μεγαλύτερη εξοικείωση με τις διαλεκτικές κατηγορίες του χέγκελ, θα επιχειρούσα και κάποιον κρύο παραλληλισμό, πχ αντικείμενο του πόθου καθεαυτό και δι' εαυτό.

Πάμε τώρα στα καθ' ημάς, στη σύνδεση με το κίνημα.
Το οποίο δεν είναι απαλλαγμένο από τους δικούς του φετιχισμούς. Οι οποίοι με τη σειρά τους εμφανίζονται συνήθως σε στερημένα άτομα, όπως άλλωστε και τα σεξουαλικά φετίχ.
Και στερημένοι από επανάσταση είμαστε όλοι μας.
Η οποία [επανάσταση] μοιάζει πολύ με τον έρωτα.

Το φετίχ εν προκειμένω είναι η σύγκρουση, ανεξάρτητα από το πώς εκφράζεται. Άλλοι το εκδηλώνουν σπάζοντας βιτρίνες, άλλοι κόκκινες ζώνες και όλοι μαζί κυνηγώντας ανεμόμυλους.
Η τέχνη της επανάστασης, όπως την ονομάζει ο λένιν, γίνεται τέχνη για την τέχνη. Με άλλα λόγια σύγκρουση για τη σύγκρουση. Που εξελίσσεται σε αυτοσκοπό, διαστροφή και αντικαθιστά τον σκοπό της επανάστασης. Η οποία ως σκοπός ξεχνιέται και αναβάλλεται επ' άπειρον, μαζί με τα χριστούγεννα.

Υπάρχουν όμως κι ενδιάμεσες καταστάσεις.
Αγωνιστές-φετιχιστές που δεν έχουν ξεχάσει τον τελικό σκοπό, το πού θέλουν να πάνε. Για αυτούς το φετίχ της σύγκρουσης λειτουργεί ως διεγερτικό, ως αφορμή για φαντασίωση.

Αν το κόμμα αρνείται να δει εξέγερση βάζοντας ως κριτήρια χαρακτηριστικά που επικρατούν μόνο σε ιδανικές καταστάσεις (αιτήματα, θέμα εξουσίας, πολιτικοποίηση κτλ) οι εξωκοινοβουλευτικοί απαντάν: βεβαίως και υπάρχει. Όχι απλώς εξέγερση, αλλά και σε ιδεατή μορφή.

Με άλλα λόγια εμείς περιγράφουμε την τέλεια γυναίκα κι αυτοί μας απαντούν ότι υπάρχει κι ότι είναι μπροστά μας. Η κριτική στις αδυναμίες και στις ατέλειες είναι ξενέρωτη, χαλάει τη φαντασίωση μιας καθολικά εξεγερμένης κοινωνίας σε προεπαναστατική κατάσταση.

Οι άνθρωποι τις καλύτερές τους μέρες τις ζουν τώρα. Έχουν βρει την εξέγερση της ζωής τους και δεν τους απασχολεί τι θα μείνει όταν περάσει ο έρωτας, ο (αν)αρχικός ενθουσιασμός.
Αγάπη χωρίς έρωτα όμως υπάρχει; Είναι ένα ζήτημα...

Το πράγμα αρχίζει και περιπλέκεται. Σαν ερωτικό σύμπλεγμα.
Ποιος μας λέει ότι τα φετίχ είναι ανωμαλίες; Τι γούστο έχει η ζωή κι ο έρωτας χωρίς ιδιοτροπίες και βίτσια;
Η απάντηση απέναντι στα φετίχ είναι η ομαλότητα; Κάποιοι όμως μπερδεύουν την αγωνιστική με την κοινωνική [ομαλότητα]. Και απαντάν στο φετίχ της σύγκρουσης με τα δικά τους. Κόμμα, εκλογές, κοινοβούλιο.

Τι πρέπει να κάνουμε με τα φετίχ; Να σκύψουμε πάνω τους να τα καταλάβουμε, ή να τα πολεμήσουμε για να μη μας πάρουν και τα εσώρουχα (και τι θα κάνουμε ύστερα χωρίς φετίχ...);
Όσο κι αν μοιάζει παράξενο και τα δύο. Η διαλεκτική εξάλλου είναι η τέχνη (επιστήμη) των αντιφάσεων.

Το δίλημμα φαντασιωνόμενοι φετιχιστές αυνανιζόμενοι ή ανέραστοι κριτικοί στην ουσία του είναι πλαστό.
Το βασικό είναι να μην κάνουμε στο κίνημα αυτό που (δε μπορούμε να) κάνουμε στο κρεβάτι.
Να κοιμόμαστε δηλ, γιατί μας διαβάζουν και μικρά παιδιά.
Άλλο πράγμα η συνουσία κι άλλο να ξεσπάς και να βγάζεις απωθημένα χρόνων. Η διαφορά είναι λεπτή.

Το ερωτικό όμως είναι θέμα με πολλές προεκτάσεις. Η συνέχεια στην επόμενη συνεδρία.