Ψυχραιμία Ι

Σκόρπιες σκέψεις για τη δεκαετία με τις βάτες, το λουκάνικο 89 και τη σοβαρή πλατφόρμα της σοβαρής συνιστώσας.
Αντί κατεβατού σχολίου στο προηγούμενο κείμενο κι αντί εισήγησης στο τωρινό.

Κι όμως, κάτι σάπιο υπήρχε στο βασίλειο της ελευθερίας. Δεν ήταν όλα ρόδινα, μπρεζνιεφικά πλασμένα. Πιο πολύ προς το ροζ έφερναν. Μέχρι να σπάσει το ρόδι της αστικής εξουσίας, κι η παρθενιά τους που επανορθώσαμε σφιχτά με ράμματα. Κι απέ κι έγινε η αρχή, μπήκαμε και σε δεύτερη στη σειρά, γιατί ο βρεγμένος τις φτυσιές δεν φοβάται και τις περνάει για βροχή.
Το θέμα είναι να βρούμε το γιατί.

Πράγματι, η κνε του γράψα είχε παθογένειες (ο σκεπτόμενος κάποιος πιάνει μερικά πράγματα σε όσα γράφει). Δεν ήταν απλώς οι καλοί του 89, δεν είναι τόσο απλό. Αλλά μόνο αυτό δε φτάνει, δεν εξηγεί τίποτα.

Η άλλη εξήγηση είναι τα δύο συμπληρωματικά κέντρα (αριστερό και δεξιό) που αλληλοτροφοδοτούνταν και πήγαν να διαλύσουν το κόμμα, το οποίο θυμίζει δεκαετία του είκοσι με τρότσκι, στάλιν και μπουχάριν (κι όποιος θέλει συνεχίζει τους συνειρμούς με κεντριστές κι ενωμένη αντιπολίτευση, κρίμα μόνο που τη γλίτωσε ο ανδρουλάκης απ’ τις δίκες της μόσχας).
Ναι, αλλά δεν είναι το ίδιο. Ίσα κι όμοια είναι ο γράψας με μίμη και τομαράκι;

Ας το πάρουμε γενικά. Ο λένιν λέει ότι ο αριστερισμός είναι η τιμωρία για τη δεξιά πολιτική του κόμματος, σχήμα που βρήκε σχεδόν τέλεια εφαρμογή στα τέλη του ογδόντα. Με αυτή την έννοια είναι μάλλον υγιές αντίσωμα σε μια άρρωστη κατάσταση παρά γενεσιουργό της αίτιό, ανεξάρτητα τι ρόλο παίζει στη συνέχεια.
Σε αντίθεση με τον δεξιό οπορτουνισμό, ο αριστερισμός κατά κανόνα ξεκινά από τη βάση και τις καλές της προθέσεις. Θα μου πεις κι ο δρόμος για την κόλαση στρωμένος με τέτοιες είναι, αλλά χωρίς αυτές δεν πας ούτε στον παράδεισο, το πολύ-πολύ στο πασοκ.

Κι όλα αυτά στην περίπτωση που μιλήσουμε για (αριστερό) οπορτουνισμό.
Γιατί για ανθρώπους σαν τον κάππο, δε μου κολλάει ο χαρακτηρισμός. Το ίδιο ισχύει και για πολλούς έντιμους συντρόφους που (τους) έφυγαν τότε. Τι ήταν όλοι αυτοί; Τίμιοι οπορτουνιστές; Στα ελληνικά οπορτουνιστής είναι ο καιροσκόπος. Καιροσκόπος και τίμιος πού ακούστηκε;

Αν ο αριστερισμός είναι παιδική αρρώστια, η νεολαία είναι ομάδα υψηλής επικινδυνότητας. Δε μπορεί όμως όλη η βάση της κνε που έφυγε να ήταν οπορτουνιστές που θέλαν να διαλύσουν το κόμμα. Η νεολαία κάνει βασικά τίμια λάθη καλής προαίρεσης, όχι λικβινταρισμό.

Πού έγκειται λοιπόν ο αριστερισμός;
Στο ότι τράβηξαν το στραβωμένο ξύλο από την ανάποδη και πέταξαν το παιδί μαζί με τα γραφειοκρατικά απόνερα. Μαζί με τις νομοτέλειες που κατέρρευσαν πέταξαν κεκτημένα του μαρξισμού. Άφησαν την κομματική γραφειοκρατία για αυτήν της αμεσοδημοκρατίας. Αρνήθηκαν το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό του λένιν κι έφτιαξαν αναρχία νέου τύπου. Πέταξαν το κόμμα κι έφτιαξαν ρεύμα, νεο-αριστερό και μεταμοντέρνο, συγγενή εξ αγχιστείας των κκ και της φυσιογνωμίας τους. Φτερά και πούπουλα στον άνεμο της αλλαγής.
Τους παρέσυρε το ρεύμα, μάνα (πατρίδα) μου δεν είναι ψέμα.

Δεν είναι οπορτουνιστές τύπου κοτζιά όσοι πήγαν σπίτια τους απογοητευμένοι. Φταίνε κι αυτοί που ζούμε χώρια αλλά η βασική ευθύνη δεν είναι δική τους.
Τα βιώματα είναι ισχυρά. Το πρώτο βήμα πρέπει να γίνει απ’ το κόμμα και να είναι έμπρακτο. Στη δράση, όχι πριν τις εκλογές. Με αυτοκριτική, όχι περασμένα-ξεχασμένα. Με απόφαση συνεδρίου, όχι προφορικό κάλεσμα.

Η τελευταία λέξη του κόμματος για τα χρόνια της αλεζία ήταν στο επαμφοτερίζον 14ο συνέδριο. Το κόμμα το θεωρεί συνέδριο της ανασυγκρότησης, αλλά ήμασταν ακόμα ζαλισμένοι από την ανασυγκρότηση του γκόρμπι και το γρουσούζικο 13ο, όπου ωστόσο μπήκαν οι βάσεις χάρη στη νίκη με σκορ λιμόζ (57-53) επί της ντριμ τιμ των αναθεωρητών του δραγασάκη.
Εκεί η κίνηση με τον τζανή αποτιμήθηκε ως γενικά σωστή. Ας μην περιμένουμε τον τρίτο τόμο του δοκίμιου ιστορίας για να την αλλάξουμε.

Τι θα εξυπηρετούσε όμως μια δήλωση μετανοίας σήμερα; Κανείς ναρίτης δεν πιστεύει σοβαρά ότι το κόμμα θα μπει σε αστική κυβέρνηση. Κι εν πάση περιπτώσει αν ήταν να το κάνει δε θα το σταματούσε μια δήλωση.

Το κόμμα όμως είναι σαν τη γυναίκα του καίσαρα. Δε φτάνει να είναι πρέπει και να φαίνεται τίμιο. Και –το κυριότερο- γενναίο στην αυτοκριτική του, πρόθυμο να πιάσει το παρελθόν του για να εξηγήσει τα λάθη του και πάνω σε αυτή τη βάση να ξαναβρεί τον κόσμο που έφυγε.

Αυτοκριτική που δεν πρέπει να μείνει στο 89, αλλά να πιάσει συνολικά τη δεκαετία με τις βάτες, την ελληνική εκδοχή της αυταπάτης για ειρηνικό πέρασμα και την τακτική στήριξης σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων απ’ τους σοβιετικούς. Κι από αυτή την άποψη είναι άκρως δηλωτικά κι ενδιαφέροντα όσα έλεγαν πχ ο κοτζιάς κι ο μπατίκας (μια συζήτηση που δεν έγινε) για το πνεύμα της περεστρόικα, ενάντια στις νεοσταλινικές πρακτικές, ως προς το βάθος της κριτικής και της ρήξης τους με αυτή την πορεία. Και δεν ήταν οι μόνοι…

Ο ριζοσπαστισμός της μεταπολίτευσης ήταν η πιο ευνοϊκή μεταπολεμική συγκυρία, ετεροχρονισμένη ρεβάνς του εμφυλίου για το προοδευτικό εαμογενές μπλοκ. Το κόμμα όμως έδειξε –όπως και τότε- στρατηγικό έλλειμμα κι εκεί πάτησε το πασοκ για να τον ενσωματώσει και να τον εκφυλίσει.

Ο –σεβαστός και τιμημένος- καπετάνιος γιώτης έσωσε την υστεροφημία του, αλλά δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Το γλίστρημα στις σοσιαλδημοκρατικές αυταπάτες είναι λάθος που το κάναμε μαζί με τους ανδρουλάκηδες. Σε κάθε περίπτωση παραμένει το ερώτημα ποιος τους προώθησε ως το πολιτμπιρό.

Το συμπέρασμα του κόμματος σήμερα είναι περισσότερη επαγρύπνηση για να μην ξανάχουμε μίμηδες. Θέλει όμως επεξήγηση. Επαγρύπνηση δεν είναι να θεωρούμε παρέκκλιση την άλλη άποψη. Επαγρύπνηση σημαίνει έλεγχος από τη βάση, ειδικά στα επαγγελματικά στελέχη, τακτική λογοδοσία, να επιλέγονται όσοι έχουν περάσει από χώρους δουλειάς, να μειωθούν οι κοοπτάτσιες, ώστε κανείς μίμης να μην έχει περιθώρια δράσης.

Αν υπάρχει κάτι που αξίζει σε όσα λέει ο κοτζιάς είναι η καταγγελία των παραβιάσεων της εσωκομματικής δημοκρατίας. Μέσες άκρες το ίδιο είπε κι η αλέκα στον παπαχελά για τα μέλη της κε που το 89 μάθαιναν τα νέα από τις εφημερίδες. Η περιφρούρηση κι η ανάπτυξή της είναι το μεγαλύτερο στοίχημα και κερδίζεται καθημερινά. Αυτή είναι κι η αγωνία του κάππου στο βιβλίο του για το σοβιετικό σχηματισμό και στα σημεία που βάζει για τη δομή του κόμματος.

Αυτά απ’ τη δική μας μπάντα. Αφού την ξεκαθαρίσουμε, μπορούμε να δούμε και το δισάκι των άλλων. Πού ήταν συνοδοιπόροι σε όλη τη διαδρομή, αλλά τους χάλασε ο τελικός προορισμός. Αντέδρασαν στην τελική εκδήλωση, στις συνέπειες, αλλά είχαν ψηφίσει τα αίτια. Συμφώνησαν στη γραμμή του 12ου για αριστερό, προοδευτικό κυβερνητισμό, αλλά διαφώνησαν όταν τον είδαν στην πράξη. Κι εκ των υστέρων τα βάζουν όλα στο τσουβάλι της άρνησης και λεν πως ήταν σκάρτα απ’ το τριάντα και μετά.

Μιλάν για ξεπούλημα και τρία υπουργεία, ενώ το κόμμα δεν πήρε κανένα. Αναπαράγουν πασοκικά στερεότυπα για το βρώμικο 89 και τη συγκυβέρνηση με την επάρατο δεξιά. Μόνο που το 89 το ξεβρωμίσαμε, δεν το βρωμίσαμε. Και γίναμε η κολυμβήθρα του σιλωάμ για τους αστούς πολιτικούς και τα σκάνδαλά τους.

Κι ενώ πάσχουν από φετιχισμό της ορολογίας και τα ξαναβαφτίζουν όλα (απ’ τον ιμπεριαλισμό μέχρι τη δικτατορία του προλεταριάτου) αυτά τα αφήνουν ως έχουν να απευθύνονται στο θυμικό και τα εξαρτημένα αντανακλαστικά του κάθε περίεργου.

Αν σήμερα θέλουμε να επιβεβαιώσουμε τις διαφορές μας είναι το μόνο εύκολο. Ειδικά αν δούμε το παρελθόν από το πρίσμα δικαίωσης του εαυτού μας, χωρίς (μπρεχτική) αποστασιοποίηση.

Το θέμα όμως είναι το εξής. Αυτή τη στιγμή το ναρ είναι ό,τι πιο κοντινό στο κόμμα μαζί με τα μ-λ. Άκρως αντιφατικό, χωρίς ξεκάθαρη κομμουνιστική φυσιογνωμία, αλλά με πολλούς κομμουνιστές στις γραμμές του. Μεταλλαγμένη κνε, αλλά όχι πλήρως κι οπωσδήποτε όχι σοσιαλδημοκρατικά μεταλλαγμένη όπως τόσοι άλλοι. Sui generis οργάνωση, ανάδελφη από συμμάχους στο εξωτερικό, μεταλλαγμένη συνέχεια της δικής μας μοναδικότητας, που είναι η βάση της ελληνικής ιδιαιτερότητας.

Κι υπάρχουν γύρω μας ένα σωρό κουκουνάρια. Σύντροφοι που βλέπουν το ναρ, παρά τις αντιφάσεις του, ως το μόνο αξιόλογο χώρο εκτός των τειχών κι αρκετοί ναρίτες, για τους οποίους το δίλημμα είναι υπαρκτό κι αν ποτέ απογοητευτούν απ’ το ρεύμα τους, βλέπουν στο κόμμα τη μόνη εναλλακτική.

Οι σφοι εκατέρωθεν θεωρούν τους απέναντι οπορτούνες. Κι έτσι να είναι, τις συμμαχίες τις κάνουμε και με οπορτουνιστές ακόμα, σε συγκεκριμένη βάση, με συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης.
Δεν χρειάζεται να συμφωνούμε στην αντίληψη για το σοσιαλισμό, το μέτωπο και τον καπιταλισμό της εποχής μας, για να κάνουμε κοινά πλαίσια εν μέσω κινήματος και το συντονιστικό γενικών συνελεύσεων πχ.
Η ευελιξία στην τακτική δεν είναι οπορτουνίστικη οσφυοκαμψία. Η στρατηγική δεν ταυτίζεται με την τακτική παρά μόνο για όσους έχουν τακτικό ή στρατηγικό έλλειμμα.

Προς το παρόν βέβαια επικρατούν η αμοιβαία καχυποψία κι η φοιτητικού τύπου αντιπαράθεση. Κι ο σπασμένος δίαυλος του μαϊούνη δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για το άμεσο μέλλον.

-Ο (δ)ελαστίκ δεν είναι μόνο οι αστικές αναλύσεις στο έθνος. Έχει τη λιγότερο αντι-κκε στάση απ’ τους συντάκτες του πριν, την καλύτερη αντίληψη περί ιμπεριαλισμού μες στο ναρ κι οπωσδήποτε δεν πετάει στα σύννεφα με υπερφίαλες αναλύσεις που βλέπουν αφ’ υψηλού την πραγματικότητα.

Βιβλίο στο λιβάνη είχαν βγάλει κι ο μπογιό με το μήλακα, με πρόλογο ρούση και χορηγό χελάκη. Σιχαμερές εκδόσεις, αλλά δεν κρίνουν αυτές το περιεχόμενο. Ειδικά όταν ο δελαστίκ έχει στο ενεργητικό του βιβλίο στα 80’ς για το αφγανιστάν –το οποίο η κε του μπλοκ ψάχνει ακόμα σαν δισκοπότηρο.

-Ο κάππος έλεγε ως το τέλος ότι απ’ το κόμμα δεν έφυγε ποτέ. Γιατί όμως το κόμμα δεν τον δέχτηκε πίσω στις γραμμές του; Αλλά και πώς να γινόταν αυτό χωρίς αυτοκριτική; Γιατί δεν τιμάμε τη μνήμη του και τον χαρίζουμε στους άλλους να τον κάνουν σημαία; Επειδή ο γιος του είναι στο ναρ;
Και κάτι άσχετο. Πού είναι σήμερα οι επτά αποχωρήσαντες του ναρ;

-Το επιμύθιο του κειμένου είναι ο τίτλος του. Να κουβεντιάζουμε ήσυχα κι απλά, κι άλλα τέτοια παρωχημένα. Τι να μας πει ο ρίτσος…
Ελπίζω να μην χρειαστεί σίκουελ με το νούμερο δύο.