Της τρίτης διεθνούς του λένινστάλιν

Η κε του μπλοκ συνεχίζει τη βουτιά στο απολιθωμένο παρελθόν που προετοιμάζει την κοινωνία του μέλλοντος με το δεύτερο μέρος της κριτικής τριλογίας για το σύντροφο με το μουστάκι.
Στο σημερινό σημείωμα πιάνουμε ζητήματα διεθνούς ενδιαφέροντος για το κομμουνιστικό κίνημα, έχοντας πάντα ως πηγή το ημερολόγιο του ντημητρόφ. Κάθε ένσταση επί της πηγής και της αξιοπιστίας της είναι συζητήσιμη, αρκεί να είναι τεκμηριωμένη.

Ξεκίνημα με μια εκτίμηση που κάνει ο στάλιν για τον χαρακτήρα του πολέμου που μόλις είχε ξεσπάσει (σεπτέμβρης του 39’) στα πλαίσια μιας συζήτησης στο κρεμλίνο με τον ζντάνοφ, τον μολότοφ και τον ντημητρόφ που ήταν γραμματέας της κομιντέρν.

Ο πόλεμος διεξάγεται μεταξύ δύο ομάδων καπιταλιστικών χωρών (φτωχών και πλούσιων) για αποικίες, πρώτες ύλες κτλ. Για την ανακατανομή του κόσμου, για την κυριαρχία στον κόσμο!

Δεν είμαστε αντίθετοι στο να μάχονται σκληρά ο ένας εναντίον του άλλου και να αλληλοεξοντώνονται. Δεν είναι άσχημο εάν με τα χέρια της γερμανίας διαταραχθεί η σταθερότητα των πλουσιότερων καπιταλιστικών κρατών και κυρίως της αγγλίας. Ο χίτλερ, μη καταλαβαίνοντας ο ίδιος και μη επιθυμώντας κάτι τέτοιο, κλονίζει κι υποσκάπτει το καπιταλιστικό σύστημα.

Η θέση των κομμουνιστών στην εξουσία διαφέρει από αυτή των κομμουνιστών στην αντιπολίτευση. Εμείς είμαστε τα αφεντικά στο σπίτι. Οι κομμουνιστές στις καπιταλιστικές χώρες είναι αντιπολίτευση, εκεί η μπουρζουαζία είναι το αφεντικό.
Εμείς μπορούμε να κάνουμε ελιγμούς υποστηρίζοντας το ένα κράτος εναντίον του άλλου, για να αλληλοσπαραχθούν. Η συμφωνία μη επίθεσης σε ορισμένο βαθμό βοηθά τη γερμανία. Την επόμενη στιγμή να προτρέψουμε την άλλη πλευρά.
Οι κομμουνιστές στις καπιταλιστικές χώρες πρέπει να ταχθούν αποφασιστικά κατά των κυβερνήσεών τους, κατά του πολέμου.

Πάμε τώρα και στο ζουμί.
Πριν από τον πόλεμο, η αντιπαράθεση μεταξύ φασισμού και δημοκρατικού καθεστώτος ήταν απολύτως σωστή. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κρατών αυτό δεν είναι πλέον σωστό. Ο διαχωρισμός των καπιταλιστικών κρατών σε φασιστικά και δημοκρατικά έχασε το προηγούμενο νόημα. Ο πόλεμος προκάλεσε ριζική αλλαγή.

Το ενιαίο λαϊκό μέτωπο του χτες ήταν για την ανακούφιση της κατάστασης των σκλάβων στο καπιταλιστικό καθεστώς. Στις συνθήκες του ιμπεριαλιστικού πολέμου τίθεται το ζήτημα για κατάργηση της δουλείας!
Να υπερασπίζεται κανείς σήμερα τις θέσεις του χτες (ενιαίο λαϊκό μέτωπο, ενότητα του έθνους) σημαίνει υποχωρήσεις στις θέσεις της μπουρζουαζίας. Αυτό το σύνθημα καταργείται.

Κι έτσι καταδεικνύεται ότι ο διαλεκτικός νεολογισμός ενιαίο λαϊκό μέτωπο δεν είναι της αλέκας, αλλά του στάλιν. Σε κάθε περίπτωση εντός γραμμής τέλος πάντων. Ευτυχώς ο ζαχαριάδης ήταν φυλακή και δεν πρόλαβαν να του πουν ότι καταργήθηκε πριν γράψει τα γράμματα.

Το εναρκτήριο λάκτισμα του βήτα παγκόσμιου ήταν η επίθεση των ναζί στην πολωνία που επέστρεψε στους σοβιετικούς τα εδάφη που είχε πάρει από τον πρώτο παγκόσμιο (βάση και του συμφώνου μολότοφ-ρίμπεντροπ) ενώ η υπόλοιπη πέρασε υπό ναζιστική κατοχή. Ο στάλιν (φέρεται να) λέει επ’ αυτού:
Το πολωνικό κράτος νωρίτερα στην ιστορία ήταν εθνικό κράτος. Γι’ αυτό οι επαναστάτες το υπερασπίζονταν από τη διαίρεση και την υποδούλωση. Τώρα το φασιστικό κράτος καταπιέζει ουκρανούς, λευκορώσους κ.ά.
Η εξόντωση αυτού του κράτους στις τωρινές συνθήκες θα σήμαινε ένα φασιστικό κράτος λιγότερο. Τι κακό θα υπήρχε σε αυτό εάν ως αποτέλεσμα της συντριβής της πολωνίας εμείς διαδίδαμε το σοσιαλιστικό σύστημα σε νέα εδάφη και πληθυσμούς;

Και συνεχίζει.
Εμείς προτιμούσαμε συμφωνία με τις λεγόμενες δημοκρατικές χώρες και γι’ αυτό διεξάγαμε διαβουλεύσεις. Αλλά οι άγγλοι κι οι γάλλοι μας θέλανε υπηρέτες τους και μάλιστα χωρίς να πληρώσουν τίποτα γι’ αυτό! Εμείς βέβαια δε θα γινόμασταν υπηρέτες κι ακόμα περισσότερο χωρίς να πάρουμε τίποτα.

Στην εργατική τάξη πρέπει να ειπωθεί: ο πόλεμος διεξάγεται για την κυριαρχία στον κόσμο. Πολεμάνε τα αφεντικά των καπιταλιστικών χωρών για τα δικά τους ιμπεριαλιστικά συμφέροντα. Αυτός ο πόλεμος δε θα δώσει στον εργάτη, τον εργαζόμενο τίποτα, εκτός από δεινά και στερήσεις.

Να τεθεί αποφασιστικά κατά του πολέμου κι αυτών που τον προκάλεσαν. Να ξεσκεπάζει την ουδετερότητα. Τα αστικά κράτη που τηρούν στάση ουδετερότητας, κηρύσσοντας τη δική τους ουδετερότητα, στην ουσία στηρίζουν τον πόλεμο στα άλλα κράτη, με σκοπό τον πλουτισμό.

Η κε του μπλοκ τα βάζει όλα αυτά ως αφορμή για σκέψη και προβληματισμό.
Χωρίς να αναιρεί το ρόλο της σοβιετίας που σήκωσε σχεδόν μόνη της τον αντιφασιστικό αγώνα των λαών. Ή να αμφιβάλει για το πόσο καθαρό ήταν στους σοβιετικούς από το 30 ακόμα ότι έπρεπε να τρέξουν σε μια δεκαετία έναν αιώνα απόσταση που τους χώριζε από τη δύση για να αποκρούσουν την επίθεσή της –παρά τις τακτικές παλινδρομήσεις σε αυτό το χρονικό διάστημα.

Το δεύτερο θέμα που θα ψηλαφίσει η σημερινή ανάρτηση είναι η διάλυση της κομιντέρν.
Σε μια παλιότερη συζήτηση στο μπλοκ είχε διατυπωθεί η άποψη ότι ήταν μια απόφαση προσωρινή, βασισμένη στην ιστορική συγκυρία και τις συγκεκριμένες συνθήκες. Κάτι που φαίνεται να πατάει και στο σκεπτικό της ανακοίνωσης της διάλυσης. Ας δούμε όμως πώς το εξειδικεύει ο ίδιος ο στάλιν στο ντημητρόφ και το μανουίλσκι το μάη του 43.

Η πείρα έδειξε ότι δεν πρέπει να υπάρχει διεθνές διοικητικό κέντρο για όλες τις χώρες. Αυτό εκδηλώθηκε στο Μαρξ, τον Λένιν και τώρα. Ίσως πρέπει να περάσουμε σε περιφερειακές ενώσεις, για παράδειγμα στη νότια αμερική, στις ηνωμένες πολιτείες και στον καναδά, σε μερικές ευρωπαϊκές χώρες κτλ. Αλλά γι’ αυτό δεν πρέπει να βιάζεται κανείς.

Να πω μόνο παρενθετικά ότι σε κάτι παρόμοιο (ταξική πάλη σε περιφερειακό επίπεδο) καταλήγει στο τελευταίο του βιβλίο από εντελώς διαφορετική (τροτσκιστική) σκοπιά κι ο παπακωνσταντίνου.
Λίγες μέρες αργότερα συνεδριάζει το πολιτμπιρό του ΠεΚαΚα(μπε) κι ο ντημητρόφ διηγείται:

Ο καλίνιν σημειώνει ότι οι εχθροί μας θα επωφεληθούν από αυτή την ενέργεια. Είναι καλύτερα, λέει, να γίνει προσπάθεια για μεταφορά του κέντρου της διεθνούς σε άλλο σημείο, για παράδειγμα στο λονδίνο! (Γέλια).

Ο στάλιν εξηγεί πως η πείρα έδειξε ότι κι επί μαρξ κι επί λένιν και τώρα δεν είναι δυνατό να διοικείται το εργατικό κίνημα σε όλες τις χώρες του κόσμου από ένα διεθνές κέντρο. Ειδικά τώρα, σε συνθήκες πολέμου, όταν τα κομμουνιστικά κόμματα στη γερμανία, την ιταλία και σε άλλες χώρες έχουν ως καθήκον να ρίξουν τις κυβερνήσεις τους και να ακολουθήσουν την τακτική της ήττας, ενώ τα κομμουνιστικά κόμματα της εσσδ, της αγγλίας, της αμερικής κ.α, έχουν αντιθέτως καθήκον να παρέχουν πλήρη υποστήριξη στις κυβερνήσεις τους για τη συντομότερη συντριβή του εχθρού.

Υπερτιμήσαμε τις δυνάμεις μας όταν δημιουργήσαμε την κομιντέρν, νομίζοντας ότι θα μπορούμε να διοικούμε το κίνημα σε όλες τις χώρες. Αυτό ήταν το λάθος μας. Η περαιτέρω διατήρηση της κομιντέρν θα αποτελούσε δυσφήμηση της ιδέας της διεθνούς, κάτι που φυσικά δε θέλουμε.

Υπάρχει κι άλλος λόγος για τη διάλυση της κομιντέρν που δεν αναφέρεται στην απόφαση. Είναι η συκοφάντηση των κομμουνιστικών κομμάτων ότι είναι πράκτορες ξένου κράτους, κάτι που εμποδίζει τη δουλειά τους ανάμεσα στις ευρύτερες μάζες. Με τη διάλυση της κομιντέρν, αφαιρείται αυτό το ατού από τα χέρια των εχθρών. Το βήμα που επιχειρείται αναμφίβολα θα εδραιώσει τα κομμουνιστικά κόμματα ως εθνικά εργατικά κόμματα και ταυτόχρονα θα εδραιώσει το διεθνισμό των λαϊκών μαζών, η βάση του οποίου είναι η σοβιετική ένωση.

Η απόφαση έγινε δεκτή ομόφωνα.
Ακολούθησε ανταλλαγή απόψεων σχετικά με μερικά ζητήματα που αφορούσαν στη διάλυση της κομιντέρν.

Το ειδικό και συγκεκριμένο είναι μάλλον το δευτερεύον. Ο στάλιν εξηγεί γιατί εξ αρχής ήταν λάθος η ίδρυση της κομιντέρν κι ότι δεν χρειάζεται ενιαίο καθοδηγητικό κέντρο. Και το στηρίζει στην πείρα από τα χρόνια του λένιν(!) τη στιγμή που είναι παραπάνω από βέβαιο ότι η ίδρυση της κομιντέρν ήταν βασική πολιτική επιλογή των μπολσεβίκων για να σπάσουν τη διεθνή απομόνωση και να μεταλαμπαδεύσουν τη σπίθα του οκτώβρη σε όλη την ευρώπη.

Θα μου πεις, το βασικό είναι αυτό που αναφέρει η απόφαση κι όλα τα άλλα είναι στα χέρια των αστών που τα βγάζουν όπως θέλουν, οπότε πάσο.
Το τρίτο μέρος θα είναι το τελικό…