Σβήνει το άστρο

Ημιτελές μνημόσυνο σε μια επανάσταση με δύσκολα παιδικά χρόνια επί νικήτα που τη σημάδεψαν ανεξίτηλα.


Αν υπάρχει κάτι που να αντιστοιχεί –ή έστω να πλησιάζει- στην εικόνα του σύγχρονου γαλατικού χωριού που αντιστέκεται στον κατακτητή, δεν είναι άλλο από την κούβα. Το γαλατικό χωριό που αντιστέκεται στην παξ αμερικάνα και μπαίνει στο μάτι του καίσαρα, ακόμα και μετά την αλεζία και την παράδοση των όπλων απ’ τους υπόλοιπους γαλάτες του συμφώνου της βαρσοβίας. Που είναι περικυκλωμένο από γουαντανάμο και πετιμπονούμ, αλλά ξορκίζει το εμπάργκο με μουσική και χορό, υπό τους ήχους της ρούμπας. Κι έμεινε τόσα χρόνια μακριά από κακοφωνίξ. Μόνο κάτι παραφωνίες τώρα τελευταία, σα νότες από ρέκβιεμ, στο κύκνειο άσμα της.

Το χωριό που βρίσκει μαγικό ζωμό στα ζαχαροκάλαμα και τα κόβει ακόμα με το δρεπάνι, όπως ο πανοραμίξ τα γκυ. Κι όπου δύο χρόνια μετά την νίκη της επανάστασης, πρόσθεσαν και το σφυρί και την βάφτισαν αναδρομικά σοσιαλιστική.
Θυμάστε εκείνη την επανάσταση που κάναμε δυο χρόνια πριν; Τελικά σοσιαλιστική ήταν.

Γιατί μπορεί να μην είχαν ως σημείο εκκίνησης το μαρξισμό, αλλά τον συνάντησαν στην πορεία των πραγμάτων, όπως κάθε συνεπής επαναστάτης. Αν και πάντα θα μένει το ερώτημα, αν έγιναν κομμουνιστές από επιλογή ή εκ των πραγμάτων, επειδή είχαν απέναντι τους αμερικάνους. Αν δεν υπήρχαν οι σοβιετικοί μπορεί να είχαν βαδίσει νωρίτερα στα χνάρια της βενεζουέλας. Και να είχαν ανακαλύψει μισό αιώνα νωρίτερα το σοσιαλισμό του εικοστού πρώτου.

Το νησί που μοιάζει με αυτό που είπε κάποτε ο περικλής για την αίγινα, ένα σκουπιδάκι στο μάτι της αθήνας, που ήταν κάτι σαν την αμερική της εποχής (κι η αθηναϊκή συμμαχία το αντίστοιχο νάτο) με τους λακεδαιμόνιους να εφαρμόζουν ένα είδος κομμουνισμού του στρατώνα, στη δική τους κοινωνία.

Θα μπορούσε να είναι κι αυτό που έλεγαν για την κύπρο: ένα αβύθιστο αεροπλανοφόρο για τους σοβιετικούς, αν δεν είχε υπαναχωρήσει ο νικήτας που άφησε έκθετο τον κάστρο στην υπόθεση με τους πυραύλους. Τώρα πλέον το βασικό θέμα είναι να μην έχουν οι κουβανοί την τύχη του ακελ.

Εκεί που έφτασε ο κολόμβος στο πρώτο ταξίδι του προς το Νέο κόσμο, πέντε αιώνες σχεδόν πριν ξεκινήσει και η κούβα το δικό της ταξίδι προς το νέο κόσμο, το σοσιαλισμό. Μια χώρα που έχασε κάθε οικονομικό στήριγμα τη δεκαετία του 90 αλλά κατάφερε να γίνει αυτή ηθικό στήριγμα για κάθε πικραμένο κομμουνιστή μετά το τέλος της ιστορίας, που δεν ήταν αίσιο κι ευτυχές, όπως στα παραμύθια. Κι έτσι εξηγείται το ειδωλολατρικό πανηγύρι που στήνεται κάθε φορά στα φεστιβάλ, στο περίπτερο του ελληνο-κουβανικού, όπου γίνονται ανάρπαστα από τους ιθαγενείς συντρόφους οι χάντρες και τα καθρεφτάκια που πωλούνται. Τους τα πήγαν κάποτε οι κονκισταδόρες κι αυτοί τώρα τα επιστρέφουν στην ευρώπη με κάποιους αιώνες καθυστέρηση.

Ένα διαμάντι που άντεξε απέναντι στους διεθνείς συσχετισμούς και τους νόμους της ιστορίας. Που θα βρεις ακόμα κι αριστεριστές να το υπερασπίζονται με πάθος, ενώ χύνουν χολή για τον υπαρκτό και τα σοσιαλιστικά εγχειρήματα του περασμένου αιώνα. Κι ο κάππος της χάριζε την βουλευτική του σύνταξη, όταν ήρθε σε ρήξη –για ένα διάστημα- με το κόμμα.

Με κατοίκους που ζουν ελεύθεροι-πολιορκημένοι από το εμπάργκο. Αποκλεισμένοι σε ένα φτωχό, μακρόστενο νησί, σα μακρονήσι, όπου τα όνειρα των κομμουνιστών παίρνουν συλλογική εκδίκηση. Τόπος μαρτυρικός, όπου οι κουβανοί δε λύγισαν ποτέ. Κι απέκρουσαν την επίθεση των ιμπεριαλιστικών χοίρων στον κόλπο της χιρόν.

Το νησί που κατάφερε να έχει καλύτερους πυγμάχους και μπέιζμπολ από τους γιάνκηδες. Και της πήραν το παγκόσμιο ρεκόρ του πεντρόσο γιατί είχαν σταθεί λέει κάτι γιαπωνέζοι μπροστά από το ανεμόμετρο κι έκοψαν τη φόρα του ανέμου της αλλαγής. Αλλά είναι πάντα μες στα μετάλλια και δίνει κάθε φορά ειδικό ενδιαφέρον στους ολυμπιακούς.

Στην κούβα διαθέτουν ένα άρτιο σύστημα υγείας και μια ιατρική σχολή που είναι όσο όλο το απθ σε έκταση. Γιατρεύουν φτωχούς αμερικάνους που δεν έχουν πρόσβαση στα δικά τους νοσοκομεία, στέλνουν γιατρούς στις άλλες χώρες της λατινικής αμερικής, θεράπευσαν ακόμα και τον δολοφόνο του γκεβάρα που μαζί με τον καταρράκτη γλίτωσε κι από την πολιτική του μυωπία.

Έστειλαν με επαναστατικό ιδεαλισμό στρατό στην αγκόλα για να βοηθήσει στην «εξαγωγή της επανάστασης». Επιχείρησαν την έφοδο στον ουρανό με όπλο τα ηθικά κίνητρα. Διασώθηκαν από το ταξικό ναυάγιο του ευρωπαϊκού σοσιαλισμού και διαφύλαξαν τα ιδανικά του σαν κάτοικοι της χαμένης ατλαντίδας που κατέφυγαν στην κιβωτό του γκράνμα. Έδωσαν χιλιάδες φιντέλ -δηλ πιστούς- στην υπόθεση της επανάστασης. Άλλο αν έχουν αρχίσει τις απιστίες και τις μεταρρυθμίσεις, που μας τις πλασάρουν για νεπ, ενώ κατά βάθος είναι κάτι σαν περεστρόικα.

Και τώρα που ο μαγικός ζωμός των φαίνεται να στερεύει, αυτό το κείμενο είναι κάτι σαν ημιτελές μνημόσυνο, λίγο πριν πέσει το κάστρο της κούβας κι η κούβα του κάστρο. Η οποία παραμένει το πιο δυτικό σημείο, όπου ο ήλιος του σοσιαλισμού δεν έδυσε ακόμα. Κι ένα πολιτικό ηλιοβασίλεμα μπορεί να κόβει την ανάσα, αλλά δεν είναι ακριβώς λυρικό κι όμορφο. Η παρακμή και η φθορά, η πείνα και το εμπάργκο, είναι τελείως αντιηρωικές καταστάσεις.

Η κούβα είναι το φως που καίει ακόμα απ’ τον εικοστό αιώνα των επαναστάσεων, μας φωτίζει και μας δείχνει το δρόμο. Και τώρα που χάνεται και τρεμοσβήνει, δεν υπάρχει πικρία, καμιά κριτική για προδοσία κι άλλα παρόμοια. Μονάχα ευγνωμοσύνη και συγκίνηση. Κι ίσως κάποιες τύψεις που δε σπάσαμε την απομόνωση, με το μόνο σίγουρο τρόπο, την επανάσταση στην χώρα μας.

Μαζί και μια ευχή, όπως κάθε φορά που πέφτει ένα αστέρι. Να επιστρέψει στο ιστορικό προσκήνιο και να τα κάνει όλα από την αρχή, καλύτερα. Κι εμείς να τελειώσουμε αυτό που ξεκίνησε κι έμεινε ημιτελές, όπως όλα τα μεγάλα έργα άλλωστε.
Viva la revolución κι αιωνία της η μνήμη.


Σκέψεις με αφορμή ένα πρόσφατο κούβα πάρτι στην πόλη μας. Τα οποία παραμένουν εντός γραμμής, παρά το τελευταίο συνέδριο και τις αλλαγές που ανακοίνωσε ο ραούλ.

Υγ: ευχαριστώ τους σφους αναγνώστες που σεβάστηκαν τη σημειολογία στον αριθμό σχολίων του πιο κάτω κειμένου και τον άφησαν στο 89. Δε θα μπορούσα να το χαλάσω εγώ και να το στρογγυλέψω, οπότε οι απαντήσεις παραπέμπονται για το μέλλον. Ίσως εξαιρέσω τον ρασκόλνικοφ που σχολίασε στο κείμενο για το μεταμοντέρνο και χτύπησε ευαίσθητη χορδή. Κυρίως εξαιτίας εκείνης της παροιμίας που μιλάει για το σπίτι του κρεμασμένου..