H Πλατφόρμα Ριούτιν

Το πρόγραμμα της αντισοβιετικής αντιπολίτευσης

Άναυδος – Αύγουστος 2013

Χτες ήταν η επέτειος της ολοκλήρωσης της δίκης τουαποκαλούμενου ‘ τροτσκιστο-ζηνοβιεφικού κέντρου’, με προεξάρχοντες τους ζηνόβιεφ-κάμενεφ, της πρώτης από τις μεγάλες δίκες στελεχών της αντιπολίτευσης στο κόμμα των μπολσεβίκων, που πέρασαν στην ιστορία ως δίκες της μόσχας. Με την αφορμή αυτή, η κε του μπλοκ φιλοξενεί στο σημερινό ιστορικό ένθετο μια ακόμα δουλειά του άναυδου σχετικά με την πολιτική πλατφόρμα και τους στόχους της αντιπολίτευσης. Καλή ανάγνωση και ψυχραιμία στα σχόλια.

1. Εισαγωγή

Μία από τις βασικές κατηγορίες ενάντια στον Στάλιν αναφορικά με τις δίκες της Μόσχας ήταν ότι οι κατηγορούμενοι ήταν αθώοι αγνοί κομμουνιστές. Μέλη της παλιάς φρουράς των μπολσεβίκων  υπηρετούσαν πιστά την οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και το μόνο τους ‘σφάλμα’  ήταν ότι αποτελούσαν εμπόδιο στο δρόμο του Στάλιν για την απόλυτη εξουσία. Ένα μείγμα μπουρδολογίας ιδεαλισμού και πάνω απ’ όλα αντικομουνισμού διαμορφώνει την ιστορική θέση ορισμένων αριστερών  κατά τ’ άλλα ιστορικών.

Δυστυχώς γι’ αυτούς αντιπολίτευση υπήρχε στην ΕΣΣΔ και μάλιστα τα πιο επιφανή στελέχη της ήταν μέλη του κόμματος των Μπολσεβίκων. Εκτός από τους τροτσκιστές που αρκετοί μετά από εντολή του αρχηγού τους είχαν επιστρέψει στο κόμμα κάνοντας αυτοκριτική και ανασκευάζοντας τις θέσεις τους (Πιατακόφ, Πρεομπαζένσκι, Ρακόφσκι κλπ) η άλλη μεγάλη ομάδα ήταν οι αποκαλούμενοι δεξιοί (Μπουχάριν, Ρίκοφ Τόμσκι κλπ.) Οι θέσεις της δεξιάς αντιπολίτευσης συνοψίζονταν στην διαβόητη πλατφόρμα Ριούτιν που δημοσιεύτηκε το 1932 και  θα παρουσιάσουμε παρακάτω. Ο αναγνώστης ας λάβει υπόψη του ότι αν και  το 1932 απείχε τέσσερα χρόνια από τις διώξεις του 1936-1938 και τα υποτιθέμενα εγκλήματα του Στάλιν η εξόντωση του ήταν και τότε είναι ο βασικός στόχος της αντιπολίτευσης.

2. Μαρτεμιάν Ριούτιν (1890-1937)

Γεννήθηκε το 1890 στο Ιρκούτσκ στη Σιβηρία. Από φτωχή αγροτική οικογένεια εντάχθηκε στους Μενσεβίκους το 1914. Πήρε μέρος τόσο στην επανάσταση του Φλεβάρη όσο και του Οκτώβρη του 1917. Έγινε μέλος του ΡΚΚ(μπ) το 1917. Στο 15^ο Συνέδριο του κόμματος εκλέχτηκε δόκιμο μέλος της Κεντρικής Επιτροπής. Ήταν γραμματέας σε μία από τις σημαντικές αχτίδες των βιομηχανικών περιοχών της Μόσχας.

Ο Ριούτιν μαζί με τον Ν. Ουγκλάνοφ ήταν από τους πιο σφοδρούς πολέμιους της Ενωμένης Αντιπολίτευσης των Τρότσκι, Ζηνόβιεφ και Κάμενεφ. Ωστόσο σαν μέλος της δεξιάς αντιπολίτευσης ήταν ενάντιος στα μέτρα επίταξης της σοδειάς στα οποία κατέφυγε η σοβιετική κυβέρνηση το 1928 για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο  της πείνας στα αστικά κέντρα που προκλήθηκε από τη συνδυασμένη κερδοσκοπία κουλάκων και νέπμεν. Σαν αποτέλεσμα της αντίδρασης του στην πολιτική της επίταξης καθαιρέθηκε από γραμματέας της αχτίδας  και μετατέθηκε στη θέση του βοηθού εκδότη της εφημερίδας του Κόκκινου Στρατού Κόκκινος Αστέρας.  Σαν μέλος της δεξιάς αντιπολίτευσης καθαιρέθηκε το 1930 από δόκιμο μέλος της ΚΕ και διαγράφηκε από το κόμμα συνελήφθη από την OGPU το Νοέμβριο της ίδια χρονιάς για αντεπαναστατική προπαγάνδα αλλά αφέθηκε ελεύθερος 2 μήνες μετά επειδή τα αποδεικτικά στοιχεία δεν επαρκούσαν για την καταδίκη του.

Η πλατφόρμα Ριούτιν γράφτηκε τον Μάρτιο του 1932 και εγκρίθηκε τον Απρίλιο της ίδια χρονιάς από την οργάνωση του Ριούτιν  ‘Ένωση Μαρξιστών-Λενινιστών’. Σε αυτή εκτός από τον ίδιο τον Ριούτιν συμμετείχαν και άλλα κομματικά μέλη της δεξιάς αντιπολίτευσης καθώς και ορισμένοι τροτσκιστές. Αντίγραφα της πλατφόρμας μοιράζονταν παράνομα σε ολόκληρη τη χώρα.  Ο Ριούτιν συνελήφθη το Σεπτέμβριο του 1932 και πήρε όλη την ευθύνη για τη συγγραφή της πλατφόρμας. Καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλακή. Την ίδια περίοδο διαγράφηκαν από το κόμμα οι Ζηνόβιεφ-Κάμενεφ γιατί ενώ είχαν διαβάσει την πλατφόρμα απέφυγαν να ενημερώσουν την ΚΕ για την ύπαρξη της. Τον Ιανουάριο του 1937 όταν πλέον η NKVD είχε αρχίσει να ξετυλίγει όλα τα νήματα της αντισοβιετικής συνωμοσίας ο Ριούτιν ξαναδικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο. Εκτελέστηκε την επόμενη μέρα της δίκης. Η αδερφή του Ριούτιν προσπάθησε χωρίς αποτέλεσμα να αποκαταστήσει τον Ριούτιν το 1956 μετά το 20^ο συνέδριο. Η αποκατάσταση του Ριούτιν έγινε το 1988 από το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ στα πλαίσια της εκστρατείας της γκλάσνοστ του  Μ. Γκορμπατσόφ.

3. Αποσπάσματα

Το κείμενο της πλατφόρμας Ριούτιν πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ιζβέστια σε  4 μέρη το χειμώνα του 1990. Η ελληνική μετάφραση ορισμένων αποσπασμάτων από το βιβλίο The Stalin Years: The Soviet Union 1929-1953 by Evan Mauwdsley.

(…)

Στον αγώνα ενάντια στον Στάλιν και την κλίκα του είναι απαραίτητο να αποφύγουμε μια ευρέως διαδεδομένη αυταπάτη ότι η πάλη αυτή μπορεί ν’ αρχίσει και να καθοδηγηθεί από τους πρώην Τροτσκιστές  ηγέτες που έχουν μετανοήσει ή από τους πρώην ηγέτες της ‘δεξιάς αντιπολίτευσης’.

Αυτό θα ήταν σοβαρότατο λάθος . Η πλειοψηφία τους είναι τώρα μια εξαντλημένη δύναμη στον αγώνα ενάντια στον Στάλιν.

Μισούν τον Στάλιν με όλη τους τη ψυχή (…)

Αλλά για τώρα θα είναι είτε σιωπηλοί είτε θα κάθονται και θα περιμένουν και κάποιοι από αυτούς θα πέσουν τόσο χαμηλά ώστε να γίνουν κόλακες του Στάλιν.

Για την πάλη για την καταστροφή της δικτατορίας του Στάλιν είναι απαραίτητο να υπολογίζουμε στο μεγαλύτερο μέρος όχι στους παλιούς ηγέτες αλλά σε νέες δυνάμεις (…)

Η πάλη θα γεννήσει ηγέτες και ήρωες

Είναι αναγκαίο να ξεκινήσουμε τη δράση. Αυτή η πάλη θα απαιτήσει θυσίες (…)

Με συγκεκριμένους όρους το εύρος των απαραίτητων μέτρων για να βγάλουμε το κόμμα και τη χώρα από την κρίση και το αδιέξοδο είναι ουσιαστικά τα παρακάτω:

I.                        Στο χώρο του κόμματος

1.       Εκκαθάριση της δικτατορίας του Στάλιν και της κλίκας του

2.      Άμεση αντικατάσταση όλων των επικεφαλής του κομματικού μηχανισμού και προκήρυξη νέων εκλογών για τα κομματικά όργανα στη βάση μιας γνήσιας εσωκομματικής δημοκρατίας και με τη δημιουργία ισχυρών εγγυήσεων ενάντια στην καταπάτηση του καταστατικού από τον κομματικό μηχανισμό (…)

II.                        Στο χώρο των σοβιέτ (δηλ. το κράτος) (…)

1.       Νέες εκλογές που να αποκλείουν τους διορισμούς

2.      Αντικατάσταση του δικαστικού μηχανισμού κι εφαρμογή αυστηρής νομιμότητας

3.      Ανανέωση και αποφασιστική εκκαθάριση του μηχανισμού της GPU

III.                        Στο χώρο της εκβιομηχάνισης

1.       Άμεσο σταμάτημα στις αντι-Λενινιστικές μεθόδους της εκβιομηχάνισης και του ανεύθυνου ρυθμού της που οδηγεί στην εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, των υπαλλήλων και της υπαίθρου που οδηγεί σε άμεσους και έμμεσους φανερών και κρυφών φόρων και πληθωρισμού. Η εκβιομηχάνιση πρέπει να πραγματοποιηθεί στη βάση των πραγματικής και σταθερής ανόδου της ευημερίας των μαζών.

IV.                        Στο χώρο της γεωργίας

1.       Άμεση διάλυση όλων των κολχόζ που δημιουργήθηκαν με τη βία και είναι μία απάτη. Πραγματική εθελοντική κολεκτιβοποίηση στη βάση της εκμηχάνισης και της παροχής κάθε δυνατής βοήθειας στα κολχόζ.

2.      Διάλυση των ελλειμματικών σοβχόζ

3.      Άμεση λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την ανάπτυξη ατομικών αγροτικών επιχειρήσεων για φτωχούς και μεσαίους αγρότες.(…)

4.      Άμεση παύση της επίταξης της σοδειάς των ζώων και των άλλων προϊόντων με την τωρινή μέθοδο της λεηλασίας της υπαίθρου (…)

V.                        Στο χώρο του εμπορίου

1.       Σταμάτημα των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων σε εξευτελιστικές τιμές (…)

VI.                        Στο χώρο των οικονομικών και δημοσιονομικών

1.       Να σταματήσει ο πληθωρισμός που πέφτει σαν βαρύς φόρος που τον σηκώνει το προλεταριάτο και οι εργαζόμενοι (…)

VII.                        Στο χώρο των υλικών και νομικών συνθηκών της μάζας των εργατών και αγροτών

1.       Επαναφορά των  παλιών κανονισμών που υπήρχαν πριν από τέσσερα χρόνια για τους εργάτες που εγκαταλείπουν τις επιχειρήσεις

2.      Επαναφορά των παλιών νόμων και της Λενινιστικής πολιτικής στη δουλειά των συνδικάτων

3.      Να σταματήσει άμεσα η τυχοδιωκτική πολιτική της αποκουλακοποίησης στην ύπαιθρο που στην πραγματικότητα στρέφεται ενάντια σε όλους τους κατοίκους της υπαίθρου

(…)

Στην πλατφόρμα του ο Μ. Ριούτιν επιτιθόταν με σφοδρότητα προσωπικά ενάντια στον Ι.Β. Στάλιν:

(…)

Στα χρόνια μετά τον Λένιν στη θεωρητική κατανόηση ο Στάλιν αποδείχτηκε τελείως άχρηστος αν και στο να συνδυάζει την πολιτική με την ίντριγκα έδειξε αξιοσημείωτο ταλέντο. Μετά το θάνατο του Λένιν έγινε ένα θρασύ άτομο. Προσεκτικά στην αρχή και κατόπιν όλο και πιο ανοικτά απαλλάχθηκε από τη μάσκα του ταπεινού παλιού μπολσεβίκου. Υποχρεωμένος να φέρει το βαρύ φορτίο του Γενικού Γραμματέα έδειξε ολοένα και πιο καθαρά την φιλοδοξία του να μπει στο πάνθεον των μεγάλων ανθρώπων χωρίς να διστάζει σε κανένα μέσο

(…)

Ο Λένιν ήταν ηγέτης και όχι δικτάτορας Ο Στάλιν αντίθετα είναι ένα δικτάτορας αλλά όχι ηγέτης

(…)

Το κόμμα και το προλεταριάτο πρέπει να παλέψει ενάντια σε ακόμη και στον πιο ‘χαρισματικό’ δικτάτορα στον εκφυλισμό των ηγετών σε δικτάτορες

(…)

Στα έργα του, αυτό που θα βρούμε δεν είναι κανένα πλούσιο θεωρητικό φορτίο αλλά μόνο την ικανότητα να κρύβει την αχρειότητα του. Έτσι είναι γιατί έχουμε μπροστά μας έναν θεωρητικό που είναι ένα κοράκι με φτερά παγωνιού

(…)

Συνοπτικά η πλατφόρμα Ριούτιν δεν ήταν παρά ένα κάλεσμα για την παλινόρθωση του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ χρησιμοποιώντας προσχηματικά τον Λένιν, μια τακτική που ακολούθησαν όλοι οι αποστάτες του κομμουνιστικού κινήματος (πχ Τρότσκι, Χρουστσόφ, Γκορμπατσόφ κλπ)

4. Οι πραγματικοί συγγραφείς της πλατφόρμας

Όπως αποδείχτηκε στις δίκες της Μόσχας ο  Μ. Ριούτιν ήταν η βιτρίνα και όχι ο πραγματικός συγγραφέας της πλατφόρμας. Τόσο ο Μπουχάριν όσο και ο Ρίκοφ στη δίκη τους το 1938 παραδέχτηκαν ότι η πλατφόρμα είχε γραφτεί από τους ίδιους:

(…)

Ρίκοφ: Η πλατφόρμα πήρε το όνομα της από τον Ριούτιν  επειδή δημοσιεύτηκε από υποστηρικτές των Δεξιών, την ομάδα Ριούτιν από την οργάνωση του Ουγκλάνοφ στη Μόσχα. Κατά τη διάρκεια της έρευνας σχετικά με την πλατφόρμα  αυτή η ομάδα ανέλαβε την πλήρη ευθύνη. Αυτό είχε αποφασιστεί εξ αρχής ώστε να μην βρεθούμε υπόλογοι για την πλατφόρμα. Καταφέραμε να το πετύχουμε χάρης στον Γιάγκοντα που ήταν επικεφαλής της OGPU

(…)

Μπουχάριν: Ονομάστηκε ‘Πλατφόρμα του Ριούτιν’ για λόγους μυστικότητας…. Ώστε να αποκρύψει το Δεξιό κέντρο και την ηγεσία του… Η πλατφόρμα του Ριούτιν… η πλατφόρμα της Δεξιάς αντεπαναστατικής οργάνωσης ήταν ίσως ήδη η κοινή πλατφόρμα των ομάδων των Ζηνόβιεφ, Κάμενεφ και Τρότσκι.

(…)

Η αντικομουνιστική ιστοριογραφία αρνείται την ύπαρξη του μπλοκ των δεξιών-τροτσκιστών και αποδίδει την ύπαρξη του σε μεθόδευση των δυνάμεων ασφαλείας της ΕΣΣΔ. Δυστυχώς γι’ αυτούς όμως η ύπαρξη της συμμαχίας αυτής βρίσκεται στο εκκαθαρισμένο αρχείο Τρότσκι που φυλάσσεται στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ (!). Ο Πιερ Μπρουέ επιφανής γάλλος τροτσκιστής ερευνώντας το αρχείο Τρότσκι ανακάλυψε μια επιστολή του γιου του Τρότσκι, Λ. Σεντόφ, προς τον πατέρα, όπου αναφέρεται στην ύπαρξη εντός της ΕΣΣΔ αρκετών αντιπολιτευτικών ομάδων (τους τροτσκιστές, τους οπαδούς του Ζηνόβιεφ, την ομάδα του Ι.Ν Σμιρνόφ την ομάδα Στεν-Λομινάτζε, την ομάδα Σαφαροφ-Ταρχανοφ τη δεξιά πτέρυγα και τους φιλελεύθερους) Ο ίδιος ο Τρότσκι γράφει γι’ αυτές τις ομάδες και την πιθανότητα διαμόρφωσης μίας συμμαχίας με τις περισσότερες από αυτές:

(…)

Η πρόταση για ένα μπλοκ μου φαίνεται απολύτως αποδεκτή. Σημειώνω ότι μιλάμε για ένα μπλoκ και όχι για συγχώνευση.

(…)

Συνεπώς η αντισοβιετική αντιπολίτευση προετοιμαζόταν για μία αναμέτρηση με το κόμμα των Μπολσεβίκων και τη σοβιετική κυβέρνηση. Η δικτατορία του προλεταριάτου κατάφερε στα επόμενα χρόνια να εξουδετερώσει την απειλή αυτή.