Ο νεκροθάφτης της αστικής τάξης

Σήμερα θα συνεχίσουμε από εκεί που είχαμε μείνει στην τελευταία ανάρτηση, αναλύοντας παραπάνω κάποια σημεία που είχαν τεθεί στον πρόλογο και τα σχόλια.

Η αρνητική διαφήμιση στο πολυσυζητημένο βιβλίο του κουφοντίνα (που δεν παύει να αποτελεί την καλύτερη καμπάνια για τις πωλήσεις του) και γενικότερα η φιλολογία γύρω από την 17ν, έχουν σαφή στόχευση, που αποτυπώνεται και στο κολάζ που ντύνει το εξώφυλλο της έκδοσης, με την πύλη του πολυτεχνείου, τους αντάρτες στο βουνό και το σύνθημα της λαϊκής εξουσίας στον τοίχο. Να φανεί δηλ πως υπάρχει ιστορική συνέχεια, όχι μόνο μεταξύ των μεγάλων σταθμών του λαϊκού κινήματος (εαμ, δσε, πολυτεχνείο) αλλά όλων των ένοπλων μορφών πάλης κι επαναστατικής βίας (εντός κι εκτός εισαγωγικών). Και ότι υπάρχει σύνδεση των λαϊκών εξεγέρσεων και των αντάρτικων κινημάτων με το σύγχρονο «αντάρτικο πόλης».

Ο στόχος αυτός έχει δύο σκέλη. Από τη μια να φανεί η 17ν ως η ιστορική συνέχεια των κορυφαίων επαναστατικών δράσεων στην χώρα, το αντίπαλο δέος κι η μόνη εναλλακτική πρόταση στο κυρίαρχο σύστημα. Κι αντιστρόφως πως ο αγώνας του εαμ και το δσε για λαϊκή εξουσία δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ο πρόγονος κι η ιστορική μήτρα της δράσης της 17ν αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα και με πολύ περισσότερα θύματα. Με άλλα λόγια η αριστερά συλλήβδην χρεώνεται την πολιτική ευθύνη για την 17ν κι η τελευταία προβάλλεται ως η αριστερά της εποχής μας, η μοναδική δύναμη που αμφισβητεί πραγματικά κι έμπρακτα τις δομές του συστήματος και δεν έχει συμβιβαστεί.

Η τραγική ειρωνεία της υπόθεσης είναι πως ο κουφοντίνας βρίσκει πάτημα και «νομιμοποίηση» στα στρατηγικά γλιστρήματα και τις αντιφάσεις του κκε, «ιδίως μετά τα μέσα της δεκαετίας του 50’» και τη θεωρία της ειρηνικής συνύπαρξης, για να δέσει αυτόν τον ισχυρισμό στο βιβλίο του. Και η δική του ανάλυση όμως εξακολουθεί να στηρίζεται στη θεωρία της εξάρτησης και των ξένων κέντρων που αποφασίζουν, ως βασικό ερμηνευτικό σχήμα της περιόδου.

Ο λόγος του κουφοντίνα είναι σαφώς πιο πολιτικός από το πρόσφατο διάγγελμα του ξηρού, αλλά δεν ξεφεύγει από αντινομίες κι από κάποια εύκολα δημοφιλή συνθήματα των πλατειών, φτάνοντας τελικά να αναπαράγει και μερικά αστικά σχεδόν κλισέ (για την πολυδιάσπαση της αριστεράς, την ιστορική αποτυχία και τα όρια του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού ή τον όρο «άκρα αριστερά»).

Τα περισσότερα μέσα προτίμησαν αυτές τις μέρες να αναπαράγουν αποσπάσματα και σημεία του βιβλίου, όπου κορυφώνεται η δράση και η πλοκή θυμίζει αστυνομικό μυθιστόρημα. Λειτούργησαν δηλ με καθαρά εμπορικά κριτήρια και με υποκρισία φαρισαίου που καταγγέλλει εξοργισμένος τον κυνισμό και τα ματοβαμμένα κέρδη του λιβάνη –θα επανέλθουμε παρακάτω σε αυτό το σημείο.

Προσωπικά θεώρησα πολύ πιο ενδιαφέρουσα την οπτική του κουφοντίνα για το σκηνικό των πρώτων χρόνων της μεταπολίτευσης και την πολιτική γεωγραφία της εποχής. Μέσα από αυτήν αλλά και από την ίδια την αντιφατική πορεία διαμόρφωσης του δκ (από το πασόκ στον χώρο της αυτονομίας και από εκεί στις οργανώσεις του ένοπλου χώρου) μας δίνεται ένα συνεκτικό νήμα που δε διαπερνά όλη την αριστερά (που ο κουφοντίνας θεωρεί σπίτι του) ή το σύνολο των παραδόσεων και των ιδεών της, όπως σημειώνει ο κυρίαρχος δημόσιος λόγος, αλλά μια σειρά φαινομενικά ετερόκλιτων χώρων, που συγκλίνουν σε μια βασική κοινή συνισταμένη: την άρνηση και την απαξίωση του παραδοσιακού κκ, που είναι «ρεφορμιστικό και συμβιβασμένο», αλλά προβάλλεται στο εξώφυλλο για τη δημιουργία των απαραίτητων συνειρμών.

Κάτι που έρχεται ως απαραίτητο συμπλήρωμα σε όσα αναφέραμε παραπάνω για τη λογική των πλατειών και τα κλασικά ιδεολογήματα εκείνου του «κινήματος» που παρέμεινε στάσιμο, για να γράφει καλύτερα στο τηλεοπτικό γυαλί. Κι ήταν έτοιμο από καιρό να θεωρήσει το κκε ξεπερασμένο, αναχρονιστικό, κομμάτι του συστήματος, για να καταλήξει σε πιο λειασμένες γωνίες και «σύγχρονες, ριζοσπαστικές» επιλογές, όπως η αντιμνημονιακή ρητορεία του σύριζα, ο «ακτιβισμός» της χρυσής αυγής ή ακόμα κι η παθητική συμπάθεια σε ενέργειες της 17ν, πάντα με τη νοοτροπία της ανάθεσης να θριαμβεύει. Όψεις του ίδιου φαινομένου που εκφράζουν διάφορες εκδοχές και τεκμηριώνουν τον εκφυλισμό της μεταπολίτευσης και της ενσωμάτωσης του ριζοσπαστικού κύματος που ακολούθησε το πολυτεχνείο και την πτώση της χούντας.

Ο μιντιακός πόλεμος και η αρνητική διαφήμιση στο βιβλίο του κουφοντίνα αποσκοπούν ακριβώς στο σπάσιμο αυτής της ενότητας (μες στη διαφορά) που σημειώνουμε, την κατασκευή ενός «εχθρού της δημοκρατίας» κι ενός φτιαχτού δίπολου που, όπως κάθε ψευδοδίλημμα, τσιμεντάρει κι ενισχύει και τους δύο πόλους του.

Κι η στόχευση αυτή εντάσσεται πλέον σε ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο της αστικής τάξης, που δεν παράγει μόνο το νεκροθάφτη της, το διαλεκτικό της αντίποδα στην παραγωγή που θα τη νικήσει και θα την υπερβεί, όπως σημείωνε ο μαρξ, αλλά και μια σειρά υποκατάστατα, φανταστικές απειλές, που θα αποκοιμίσουν τον προλετάριο-νεκροθάφτη και θα τον εκτοπίσουν από το προσκήνιο. Και η σειρά αυτή περιέχει μια ευρεία γκάμα, «πολυφωνική» και «δημοκρατική» για όλα τα γούστα.

Υπάρχουν διάφορα πολιτικά προϊόντα (πολλά από τα οποία είναι μιας χρήσης, αλλά ανακυκλώσιμα) με διάφορα προφίλ. Ριζοσπαστικό, ένοπλο, λενινιστικό, ενωτικό και σε κάθε περίπτωση επαναστατικό –πιο επαναστατικό πάντως από το «συμβιβασμένο κκε». Το οποίο όμως δε θέλει λέει να κυβερνήσει, οπότε πάρε και μια κυβερνητική αριστερά με προοπτική κι ευαισθησίες.

Ή και ευρύτερα. Γουστάρεις αμφισβήτηση του σάπιου και διεφθαρμένου συστήματος; Τσεκ. Έχεις βαρεθεί τα λόγια και τις θεωρίες και θέλεις άμεση δράση; Το ‘χουμε σε διάφορες αποχρώσεις και σε νέο-ναζί μοντελάκι με φανερή στήριξη της άμεσης δράσης και των σωμάτων ασφαλείας. Νιώθεις πως έχεις αγανακτήσει με όσα συμβαίνουν και ψάχνεις τρόπο να αντιδράσεις και να εκτονωθείς ομαδικά; Έχουμε τις πλατείες και τους αγανακτισμένους. Έχεις βαρεθεί τους πολιτικούς και ψάχνεις για κάτι καινούριο κι άφθαρτο να σε εκφράζει; Έχουμε ένα καινούριο επαναστατικό προϊόν-ποτάμι με μπλε και πράσινους κόκκους, για να σκεπάσει τη βρωμιά ενός συστήματος που δε φτάνει ούτε ο νιαγάρας να το ξεπλύνει.

Αυτός είναι ο πιο πρόσφατος κι επικίνδυνος κρίκος στην αλυσίδα, μια σοβαρή ποιοτική τομή, καθώς δεν είναι ένας ακόμα φορέας που προσφέρεται για ποικίλη αξιοποίηση, αλλά ένα προέκυψε εξ αρχής κι εξ ολοκλήρου στο δοκιμαστικό σωλήνα του κοινωνικού εργαστηρίου των αστικών media, καθαρά με τηλεοπτικούς όρους, χωρίς καμία απολύτως γείωση στην κοινωνία. Η αστική τάξη δεν είναι τόσο αφελής για να αφήσει στην τύχη, μια τόσο σοβαρή υπόθεση σαν την κηδεία και το νεκροθάφτη, που θα «γκρεμίσει το σάπιο σύστημα». Φροντίζει για εμάς πριν, από εμάς, για τους ενδεδειγμένους τρόπους αντίδρασης, που θα καναλιζάρουν τον χείμαρρο της λαϊκής οργής σε σιγανά ποταμάκια κι ακίνδυνα για το σύστημα κανάλια (μέγκα, σκάι, αντένα, δυο-του, κτλ).

Γίνεται λοιπόν φανερή μια ακόμα πτυχή της αστικής υποκρισίας, που επιχειρεί να αποκρύψει πίσω από τον ντόρο για τις πωλήσεις του λιβάνη, τα δικά της καπιταλιστική κέρδη συνολικά, που στάζουν εργατικό αίμα, ιδρώτα και ποτάμια εκμετάλλευσης και δυστυχίας. Στο χέρι μας είναι να τελειώνουμε με αυτόν τον κόσμο και όλες τις όψεις του νομίσματος που το στηρίζουν.