Το ποτάμι μέσα μου

Τις προάλλες ο σκανδαλίδης είχε πει κάτι πετυχημένο. Θα μου πεις ίσως πως ο σκανδαλίδης, όνομα και πράγμα αν το καλοσκεφτείς για τον πολιτικό του χώρο, δεν τις συνηθίζει τις έξυπνες δηλώσεις και δεν είναι καν στους κορυφαίους πασοκάνθρωπους που έχει βγάλει το κίνημα της τρίτης σεπτέμβρη. Αλλά στο πασόκ έχουν μείνει πλέον συγγενείς και φίλοι, οπότε ξεχωρίζουν και οι μετριότητες. Και όπως το πάνε, στο τέλος θα μείνει μόνο ένας, σαν τον χαϊλάντερ, συνεπώς, γιατί να μην είναι αυτός ο γίγας στους γίγαντες σκανδαλίδης;

Είχε δηλώσει λοιπόν ο σκανδαλίδης πως το πασοκ έχει πεθάνει, αλλά συνεχίζει να τροφοδοτεί άλλα κόμματα με τα στελέχη του. Κάτι σαν ακαδημία στελεχών και πολιτικών καριεριστών που παίρνουν μεταγραφή για να μεταλαμπαδεύσουν και σε άλλους χώρους τη σπουδαία τους τεχνογνωσία. Και σαν αστρική σκόνη, κοσμική ύλη, που εξακολουθεί να υπάρχει μετασχηματισμένη στο πολιτικό σύμπαν της χώρας. Ακόμα κι αν έχει πεθάνει πολιτικά το πασόκ, θα ‘ναι πάντα εδώ, διαλυμένο, δυνατό, στα περιττώματα του πολιτικού συστήματος, που βρωμάνε αλλά γίνονται λίπασμα για τις νέες εκδοχές – μορφές της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας.

Το φάντασμα του πασόκ πλανάται πάνω από την ελλάδα, όπου όλοι σχεδόν ήταν, λειτουργούσαν και σκέφτονταν ως βαθύ πασόκ, ανεξάρτητα τι έριχναν τελικά στην κάλπη. Και στοιχειώνει όχι τον ύπνο της αστικής τάξης βεβαίως, που πολεμά να το κρατήσει ζωντανό με διάφορες περικοκλάδες και τόχει διασωληνωμένο στην εντατική, όπως κάποτε το σιδερένιο αρχηγό του. Αλλά (στοιχειώνει) τον ξύπνιο και τα χαμένα όνειρα σύσσωμου του μικροαστικού έθνους, που βιώνει συλλογικά, με οδυνηρό τρόπο τη μικροαστική καταστροφή που ‘χε προβλέψει παλιά ο πανούσης, το βίαιο σπάσιμο του κοινωνικού συμβολαίου με την αστική τάξη και των κοινωνικών συμμαχιών της τελευταίας, ενενήντα χρόνια από τη μικρασιατική καταστροφή και το ναυάγιο της τότε μεγάλης ιδέας, που δεν ήταν ακόμα ευρωπαϊκή

Κι ενώ οι προλεταριοποιημένοι πρόσφυγες θα μπορούσαν να γίνουν λίπασμα για την αναγέννηση του κινήματος, όπως στην ελλάδα του μεσοπολέμου, αυτοί αρνούνται να δουν και να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα, να δεχτούν τη νέα τους πατρίδα, τη νέα τους κοινωνική θέση στο πλευρό των προλετάριων, που δεν έχουνε πατρίδα –άλλη από τα ταξικά τους συμφέροντα. Μένουνε στραμμένοι προς το παρελθόν, τον χαμένο παράδεισο της προκρισιακής περιόδου, όπως οι γέροι Πολίτες στην πολίτικη κουζίνα, κουβαλάν μέσα τους την τελευταία εκόνα της πόλης, που τους έχει στοιχειώσει, τον παλιό τρόπο σκέψης και λειτουργία τους, που δεν αντιστοιχεί στα νέα δεδομένα. Κι αναζητούν έναν εξαδάχτυλο σωτήρα που θα οδηγήσει ξανά τους μη προνομιούχους στα προνόμια και τις χαμένες πατρίδες.

Και ποιος θα γίνει τώρα χαλίφης στη θέση του χαλίφη; Ο σύριζα είναι έτοιμος να καβαλήσει το καλάμι και το άτι της εξουσίας, με υποσχέσεις για ακύρωση του μνημονίου εντός της εε και πράσινα άλογα. Πρέπει όμως πρώτα να υπερπηδήσει ένα τελευταίο εμπόδιο, το ποτάμι, χωρίς να τα κάνει μούσκεμα, για να πετύχει επιτέλους το πολυπόθητο όνειρο του ιζνολεφτ και των πιστών πασόκων μπράβων του.

Η λογική λέει πως το ποτάμι, που τώρα εμφανίζεται με χειμαρρώδη δυναμική στις δημοσκοπήσεις, θα καταλήξει σιγά-σιγά σε ρυάκι, όσο προχωρά η άνοιξη και σφίγγουν οι ζέστες, ακολουθώντας την πορεία και τα ποσοστά της δημοσκοπικής φούσκας των προηγούμενων ευρωεκλογών, των οικολόγων πράσινων· που εμφανίζονταν αρχικά με διψήφια ποσοστά για να καταλήξουν κάπου πάνω από το 3% και να εκλέξουν μία έδρα, που ήταν κι ο αντικειμενικός τους στόχος, για να επιβιώσουν πολιτικά.

Τι γίνεται όμως αν τελικά τους κάτσει το καινούριο μαγείρεμα με το θεοδωράκη και δεν ξεραθεί το ποτάμι ή δεν εκβάλει τόσο γρήγορα στην ελιά και ήρθε τελικά για να μείνει; Πώς θα αντιμετωπίσει ο σύριζα μια πιθανή διαρροή ψηφοφόρων του προς το νέο κόμμα –ή κόμμα νέου αστικού τύπου, για να παραφράσουμε το βλαδίμηρο.

Το σκεφτόμουν αυτό τις προάλλες, με αφορμή το ξεκίνημα της προεκλογικής εκστρατείας του θεοδωράκη, εδώ στα χανιά, απ’ όπου έλκει την καταγωγή του. Με την πόλη να γεμίζει αφίσες με την χαμογελαστή μούρη του να φοράει ένα μακό μπλουζάκι με το σύνθημα: το ποτάμι ξεκινάει από τα χανιά. Το σακίδιο δεν χώρεσε σε πρώτη φάση στο ανφάς, μπορεί να μπει όμως σε επόμενες αφίσες με το θεοδωράκη προφίλ, για να γράφει καλύτερα.

Το ωραίο της υπόθεσης είναι ότι ο σταύρος χρησιμοποίησε ένα τόσο παλιομοδίτικο μέσο, όπως οι αφίσες, από το παραδοσιακό οπλοστάσιο της.. «λαϊκίστικης αριστεράς του 19^ου αιώνα», προκειμένου να διαφημίσει την εκδήλωσή του, που δε μάζεψε ωστόσο πολύ κόσμο –καμιά τριακοσαριά άτομα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ των τοπικών μέσων, χώρια οι περίεργοι που πήγαν να κόψουν κίνηση.

Το ακόμα πιο ωραίο είναι πως αντέγραψε και το στιλ της αφίσας που είχε λανσάρει κάποτε ο αλέξης για τη δική του προεκλογική εκστρατεία στο δήμο αθηναίων το 06’, με μακό μπλουζάκι και το βαθιά πολιτικό σύνθημα «μπαίνουμε στο παιχνίδι», που ήταν προφητικό από μια άποψη, σε ό,τι αφορά το παιχνίδι της αστικής εξουσίας.

Έστω λοιπόν πως είσαι σύριζα και θέλεις να ασκήσεις κριτική στο ποτάμι, για να ανακόψεις το ρεύμα του, επειδή πουλάει απολιτίκ περιτύλιγμα, τη γοητεία του νέου κι άφθαρτου, που έρχεται να καλύψει με τη γκλάμουρ λάμψη του την παμπάλαια σοσιαλδημοκρατική σκουριά. Από πού να πιαστείς για να διαφοροποιηθείς; Πού διαφέρουν οι απόψεις σου στα κρίσιμα, στρατηγικά ζητήματα; Και εξάλλου τι διαφορετικό είχε κάνει ο αλέξης στις δικές του εκλογικές μάχες;

Ας δούμε κάποια αποσπάσματα από το ρεπορτάζ του τοπικού τύπου για την προεκλογική εκδήλωση του θεοδωράκη και την ομιλία του.

Το 80% των προϊόντων της Κρήτης φεύγουν στην Ευρώπη. Άρα ένα σύγχρονο κόμμα δεν μπορεί να είναι αντιευρωπαικό, αλλά με την ευρώπη και πρέπει να παραμερίσει τους λαϊκιστές που βάζουν φραγμό στον δρόμο αυτό προς την Ευρώπη. Αυτή είναι η οικογένεια μας. Βέβαια σε αυτή την οικογένεια υπάρχουν και κάποιοι «στριμμένοι θείοι» που μας δυσκολεύουν τη ζωή. Αλλά αυτός δεν είναι λόγος για να αποχωρήσουμε εμείς από την Ευρώπη, αλλά να αλλάξουμε την Ευρώπη. Να ενωθούμε με τις δυνάμεις που θέλουν μια Ευρώπη μακριά από τις γραφειοκρατικές ελίτ των Βρυξελλών και του Στρασβούργου, που θα κοιτάξει περισσότερο τα προβλήματα των πολιτών της. Θα μειώσει το χάσμα βορρά-νότου, θα ενισχύσει απευθείας τη νεανική επιχειρηματικότητα, τους παραγωγούς και όχι τους γραφειοκράτες. Αυτή η Ευρώπη υπάρχει, αρκεί να είσαι αποφασισμένος να δώσεις τις μάχες για αυτήν την Ευρώπη.

Έχει μήπως διαφορετική άποψη ο σύριζα για την «ευρωπαϊκή προοπτική», τον εξανθρωπισμό της εε, την υγιή επιχειρηματικότητα;

Να ενωθούμε και να κινηθούμε επαναστατικά. Η Κρήτη είχε τις μεγαλύτερες απώλειες στην Ελλάδα στον Β΄ παγκόσμιο Πόλεμο. Είχε όμως τις μικρότερες στον εμφύλιο. Γιατί η Κρήτη ξέρει ότι πρέπει να δίνεις μάχες όχι για το παρελθόν αλλά για το μέλλον. Και αυτή είναι η λογική «Του Ποταμιού». Δεν θα έλθουμε να χωρίσουμε τους Έλληνες αλλά να τους ενώσουμε, να βρούμε τα σημεία σύγκλισης, να προχωρήσουμε μαζί τους και να διορθώσουμε τη ζωή μας.

Έχει μήπως διαφορετική άποψη ο σύριζα; Είναι σε θέση να υπερασπιστεί ιστορικά το αντάρτικο του δσε και τον «εμφύλιο»; Θέτει κάποια άλλη ταξική διαχωριστική γραμμή ή αντιθέτως προβάλλει την περίφημη κοινωνική συνοχή;

Κι ένα ακόμα από συνέντευξή του στην ίδια εφημερίδα (χανιώτικα νέα).

Η θέση μας είναι ξεκάθαρη. Είμαστε υπέρ των αποκρατικοποιήσεων, όταν αυτές δίνουν λεφτά στον ελληνικό λαό και την κοινωνία. Όταν το κράτος βάζει παραπάνω ανταγωνισμό και η κοινωνία κερδίζει εμείς είμαστε υπέρ. Διαφωνούμε με αποκρατικοποιήσεις εκεί που υπάρχουν μονοπώλια. Στο μονοπώλιο δεν έχεις κανένα λόγο να πετάξεις κάτι. Σε οτιδήποτε όμως άλλο μπορείς να αυξήσεις τον ανταγωνισμό και να βγάλει παραπάνω λεφτά η κοινωνία είμαστε υπέρ.

Εδώ ο θεοδωράκης πετυχαίνει με δυο φράσεις να διαχωρίσει τις ιδιωτικοποιήσεις από τα μονοπώλια. Γιατί όχι όμως; Εδώ ο τσίπρας έχει καταφέρει να διαχωρίσει την ευρωζώνη από το μνημόνιο και την κινεζοποίηση του μέσου μισθού. Ας μην είμαστε δογματικοί, όλα μπορεί να συμβούν σε αυτή τη ζωή

Λέει και άλλα ωραία ο θεοδωράκης, όπως πχ ότι «το ποτάμι πολεμιέται από τα περισσότερα μεγάλα μέσα» και πως από την πρώτη μέρα τον πολέμησαν άνθρωποι που δούλευαν μαζί του στο διπλανό γραφείο! Αν και μέχρι στιγμής η απουσία εκπροσώπων του ποταμιού από τα τηλεοπτικά πάνελ και από εκπομπές που στήθηκαν με αποκλειστικό θέμα το φάντασμα της κεντροαριστεράς, ήταν μάλλον συνειδητή επιλογή, που θυμίζει ως ένα βαθμό την τακτική των χρυσαυγιτών, προκειμένου να φανούν αντισυστημικοί και να μην τους καταλάβει ο κόσμος.

Είπε επίσης, περισσότερο για να ευθυμήσει το κοινό του πως στις είκοσι μέρες ζωής του ποταμιού, έχουν αλλάξει τόσα πράγματα στην χώρα. Τα κόμματα εκεί που αναζητούσαν αυτούς που θα βαλουν μπροστά στα ψηφοδέλτια, κάνουν διακηρύξεις αναζητούν προσωπικότητες, ενεργούς πολίτες, ανθρώπους της κοινωνίας. Ταρακουνήθηκαν βγήκαν από τα κομματικά τους γραφεία και παριστάνουν λίγο το «Το ποτάμι». Πιστεύω ότι ακόμα και αυτοί που δεν μας ψηφίζουν θα πρέπει να παραδεχθούν ότι αλλάξαμε τους όρους τους παιγνιδιού. Φοβίσαμε αυτούς που τόσο καιρός μας φόβιζαν. Τους ξεβολέψαμε.

Πραγματικά, τόση αλλαγή είχαμε να δούμε από το 81’. Ή μάλλον όχι από το γαπ και το σύνθημα «άλλαξέ τα όλα». Ή μάλλον όχι, από το κεπ του αβραμόπουλου. Όχι, για στάσου, από την εμφάνιση του αλέξη. Τέλος πάντων, είχαμε να δούμε πολύ καιρό τέτοιες θαυμαστές, κοσμογονικές αλλαγές. Ας αλλάξουμε τώρα κανάλι και πλευρό που κοιμόμαστε. Γιατί δεν είμαστε από αυτούς που βολεύονται.

Έχει δίκιο βέβαια ο θεοδωράκης, όταν λέει πως δεν είναι κάτι καινούριο στην ουσία: Εγώ δεν έρχομαι από τον Αρη. Είμαι εδώ. Τα τελευταία χρόνια αρθρογραφώ 2 – 3 φορές την εβδομάδα για τα προβλήματα που ζούμε. Εχω γράψει για το τι πρέπει να γίνει στη χώρα. Μόνο τα κείμενά μου να πάρω έχω υποβάλει προτάσεις για όλα. Τις απόψεις μου θα πω, αυτές που λέω τόσο καιρό.

Κι έχει ακόμα περισσότερο δίκιο όταν λέει πως όλοι θα ήθελαν να το παίξουν λίγο ποτάμι και να βρουν το ποτάμι μέσα τους. Που θα τους κάνει πρωταγωνιστές στη θέση του μπαρδέμ και θα αφήσει το λαό στην παραλυσία του, όπως στην ταινία. Και το πασόκ να γυρεύει λύτρωση στην ευθανασία του για να διαχυθεί σαν αστρική σκόνη στα πασόκ της νέας εποχής και να περάσει στην αθανασία. Γιατί στην ελλάδα, το πασόκ ποτέ δεν πεθαίνει…

Άραγε, γράφω καλύτερα προφίλ ή ανφάς;