Άνθρωπος αυτός ο γίγας

Το φετινό θέμα της έκθεσης που έπεσε προχτές στις πανελλαδικές εξετάσεις ήταν σχετικά με την αξία και τη σημασία του ανθρωπισμού. Οι μαθητές της τρίτης λυκείου κλήθηκαν να αναμασήσουν κλισέ διατυπώσεις και σκέψεις περί φιλανθρωπικών δράσεων, «αγάπης και ανθρωπιάς γωνία», «άνθρωπε αγάπα, την φωτιά σταμάτα» και πάει λέγοντας. Λέω «να αναμασήσουν» και όχι κάποιο άλλο ρήμα, γιατί όταν έχεις ένα τόσο μικρό όριο λέξεων που σε περιορίζει ασφυκτικά, μπορείς ενδεχομένως να αναπτύξεις ορισμένες δεξιότητες, πάντως σίγουρα όχι το θέμα σου. Θα είχε ενδιαφέρον να βλέπαμε όμως πώς έπιασαν το θέμα οι συμμαθητές του αυτόχειρα νέου στα γιαννιτσά, που κατακλύστηκε από το άγχος των εξετάσεων και έπεσε στο κενό, γιατί δεν άντεξε αυτό που τον πίεζε μέσα του. Να δούμε δηλ τι θα έλεγαν για την αξία της ανθρώπινης ζωής, αν πιάνει καλή τιμή στο χρηματιστήριο αξιών ή κατρακυλά στα τάρταρα, φλερτάροντας με την χρεοκοπία.

Δεν ήταν όμως οι μόνοι που διαγωνίστηκαν προχτές στο συγκεκριμένο θέμα και μάθημα. Τα ίδια περίπου κλισέ περί αγάπης κι ανθρωπιάς, με γενικά ευχολόγια για κοινωνική συνοχή κι αλληλεγγύη κλήθηκαν να αναπτύξουν (μαζί με την οικονομία) στις δικές τους εκθέσεις ιδεών οι δύο πολιτικοί αρχηγοί, που έδωσαν προχτες τις δικές τους εξετάσεις στη γενική συνέλευση του σεβ. Ο αλέξης ως αριστερός, έπιασε περισσότερο το γενικό κομμάτι του ανθρωπισμού με την ανθρωποκεντρική ανάπτυξη, όπου ο άνθρωπος μπαίνει πάνω από τα κέρδη (αλλά ποτέ εναντίον τους). Θυμήθηκε μάλιστα και τις φιλοσοφικές ρίζες του αστικού ουμανισμού και το ρουσώ, κάνοντας λόγο για νέο κοινωνικό συμβόλαιο, ώστε να μας δείξει τη μόρφωση και τις ευρύτερες θεωρητικές επιρροές του –μην πάει ο νους σας στο πασόκ, επειδή τα έλεγαν κάποτε κι αυτοί. Έπρεπε όμως μετά να μιλήσει και πιο συγκεκριμένα –για φτηνότερο ρεύμα στους βιομήχανους και φορολόγηση των κερδών και όχι της παραγωγής(;!)- για να μη βγει εκτός θέματος με γενικολογίες και τον κόψουνε οι βαθμολογητές.

Οι σημερινοί πολιτικοί άλλωστε είναι οι πλέον κατάλληλοι να μιλήσουν για το θέμα αυτό, γιατί έχουν προβάρει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια το λυπημένο τους ύφος, για να δείξουν πως συμπάσχουν με το λαό και τα προβλήματά του και ότι διαθέτουν μπόλικη ανθρωπιά κι ευαισθησία (σε πολύ καλές τιμές) για να αντιμετωπίσουν την ανθρωπιστική κρίση.

Βλέπεις πχ τον κυρ-φώτη που σε νανουρίζει με τις μειλίχιες κενολογίες του και λες: να ένας καλός άνθρωπος, δημοκράτης αριστερός και υπεύθυνος –άλλο που δεν τον λυπήθηκε το εκλογικό σώμα να ελεήσει με την ψήφο του αυτόν και το εναλλακτικό του πασόκ. Λυπήθηκε όμως την ελιά του μπένι και της έδωσε μια παράταση ζωής –αν και μπορεί να είναι απλώς μια τελευταία αναλαμπή πριν μπει οριστικά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Για ανθρωπισμό μπορεί να σου μιλήσει κι ο στουρνάρας, που έχει τη φουκαριάρα τη μάνα του με 500 ευρώ σύνταξη και γνωρίζει από πρώτο χέρι τι σημαίνει φτώχια και ανέχεια. Δεν ξέρω αν δικαιούται και το κοινωνικό μέρισμα –ύψιστο δείγμα ανθρωπιάς και κοινωνικής ευαισθησίας της κυβέρνησης σαμαρά.

Τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά όμως για τους θαμώνες του συλλόγου ελλήνων βιομηχάνων; Ακούς τους καπιταλιστές και τους σαλονάτους κύκλους τους να αναφέρονται, με υπολογισμένο συναίσθημα και τρέμουλο στη φωνή, στους άπορους που έχουν την ανάγκη μας και στη φιλανθρωπία και νιώθεις την πάστα αυτών των.. φίλων του ανθρώπου, που βλέπουν τον άνθρωπο ως κάτι ξένο, διαφορετικό και κατώτερο από αυτούς, που του επιδεικνύουν φιλεύσπλαχνα τον οίκτο τους και γίνονται ευεργέτες – σωτήρες του. Φιλάνθρωπος δηλ, όπως λέμε φιλόζωος. Αυτή ακριβώς είναι η πάστα που μαζεύτηκε χτες στο σεβ να κρίνει και να βαθμολογήσει τους δικούς της διαγωνιζόμενους, που διεκδικούνε μια θέση στην καρδιά τους.

Κι έρχεται μετά ο αντ-1 του κυριακού που δεν ξέρει τι έχει, να σου πει πως τα ωραιότερα πράγματα στη ζωή δεν είναι πράγματα. Ο άνθρωπος όμως στον καπιταλισμό γίνεται πράγμα, εμπόρευμα, γρανάζι της μηχανής, χωρίς δική του βούληση ή χωρίς καν θέση πολλές φορές, αν συνυπολογίσουμε την αύξηση της ανεργίας. Στο σοσιαλισμό, ο άνθρωπος δεν είναι απλά στο επίκεντρο αλλά η βασική παραγωγική δύναμη που πρέπει να αναπτύξει ολόπλευρα την προσωπικότητά του για να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος. Στο σημερινό σύστημα ο άνθρωπος τείνει να απαρνηθεί τα ειδοποιά του χαρακτηριστικά και να υποβιβαστεί στην κατάσταση του ζώου. Σαν πρόβατο που το κουρεύουν και το αρμέγουν, αλλά βαδίζει αδιαμαρτύρητα στη σφαγή και φοβάται να αφήσει το μαντρί και το κοπάδι. Κι όσο πιο πρόβατο γίνεται και συναγελάζεται μαζί με τα υπόλοιπα, τόσο πιο εύρυθμα και αποδοτικά λειτουργεί αυτό το σύστημα.

Του Πάνου Ζάχαρη

Για αυτό είναι περισσότερο επίκαιρη από ποτέ η φράση του μαρξ για τον πραγματικό ουμανισμό που προϋποθέτει λυσσαλέο μίσος και αγώνα ενάντια στους εχθρούς της ανθρωπότητας που την κρατάνε καθηλωμένη στο στάδιο της προϊστορίας κι εμποδίζουν να ξεδιπλώσει τις ικανότητές του ολόπλευρα ο άνθρωπος, αυτός ο γίγας.

Ελπίζω να μην ξεπέρασα το όριο λέξεων της έκθεσης. Αν έχει συμβεί κάτι τέτοιο, κόψτε καλύτερα την παράγραφο για τον κουβέλη, έτσι κι αλλιώς κανείς δε θα ασχολείται εφεξής μαζί του και μάλλον μπαίνει στο πάνθεο με τις στυμμένες λεμονόκουπες του αστικού πολιτικού συστήματος.