Καλλιτεχνικές ψηφίδες

Αυτές τις μέρες έγιναν, τρέχουν ακόμα ή πρόκειται να γίνουν διάφορα γεγονότα κι εκδηλώσεις με καλλιτεχνικό χρώμα, τα οποία η κε του μπλοκ αποφάσισε να συγκεντρώσει και να παρουσιάσει σε ένα μωσαϊκό με διακριτές ψηφίδες.

Πίσω από το πάρκο ελευθερίας, ανάμεσα στο μέγαρο μουσικής και το νίμιτς, μπορείτε να επισκεφτείτε ως τα τέλη του μήνα την έκθεση «εικαστικές τέχνες κι αντίσταση», με δεκάδες αξιόλογα έργα αντιστασιακών, επώνυμων ή ερασιτεχνών, από την εποχή του μεσοπολέμου και τη δικτατορία μεταξά ως την χούντα των συνταγματαρχών, με ενδιάμεσους σταθμούς τα δύο ένοπλα αντάρτικα κινήματα της δεκαετίας του 40’, τους τόπους εξορίας και μαρτυρίου χιλιάδων αγωνιστών, κ.ά.

Το κτίριο που φιλοξενεί την έκθεση είναι σε μια σχεδόν ειδυλλιακή τοποθεσία, ώστε σχεδόν ξεχνάς πως ήταν κάποτε χώρος βασανιστηρίων (τα παλιά γραφεία της εατ-εσα, αν δεν κάνω λάθος). Εξίσου ωραία κι αξιόλογα όμως είναι τα έργα που εκτίθονται –ακόμα και τα λιγότερο εντυπωσιακά κουβαλάν συνήθως μια ιδιαίτερη ιστορία για τις συνθήκες και τον τρόπο με τον οποίο φτιάχτηκαν. Πίνακες, χαλκομανίες και χαρακτικά, αφίσες, φωτογραφικά ντοκουμέντα (με τον άρη και το σαράφη πχ να μπαίνουν έφιπποι στα γιάννενα μετά από την απελευθέρωση και να αποθανατίζονται από το φακό του μπαλάφα), ξυλογραφίες, ελαιογραφίες.

Σκίτσα από κάρβουνο και κάθε πιθανό υλικό, που απεικονίζουν καθημερινές σκηνές και δραστηριότητες εξόριστων, τις γυναίκες του αγώνα, τον άρη ακέφαλο (γιατί έψαξα το κεφάλι του και δεν το  βρήκα πουθενά), αλλά όρθιο και ζωντανό. Και μες σε όλα αυτά, για λόγους πολυφωνίας, ένα έργο για τους εδεσίτες –γιατί αντίσταση χωρίς εδες δε γίνεται. Η συντριπτική πλειοψηφία πάντως είναι έργα δικών μας, στρατευμένων καλλιτεχνών. Δική μας επιμέλειας εξάλλου είναι και το ολιγόλεπτο βίντεο που προβάλλεται στην αίθουσα παρουσιάζοντας την έκθεση παράλληλα με το ιστορικό υπόβαθρο και τα γεγονότα κάθε περιόδου.

Στην έκθεση, που λειτουργεί καθημερινές και σαββατοκύριακα, μπορείτε να παρακολουθήσετε και άλλες προβολές, καθώς και να προμηθευτείτε την πολύ προσεγμένη έκδοση του εικαστικού επιμελητηρίου, που περιέχει σχεδόν των σύνολο των εκθεμάτων ή να διαβάστε το λεύκωμα με τις εντυπώσεις των επισκεπτών, από όπου σταχυολογώ τη φράση: ο τόπος πόνεσε, αλλά ητέχνη τον έσωσε.

Προσωπικά ξεχώρισα, για να πλαισιώσουν την ανάρτηση, την αφίσα για τα 26 χρόνια του κκε, από τις μέρες της απελευθέρωσης, λίγο πριν τα δεκεμβριανά –που δε συμπεριλήφθηκε στην έκδοση, γιατί έφτασε καθυστερημένα.

Και τις ειδικές φιγούρες του μεγάλου καραγκιοζοπαίκτη ευγένιου σπαθάρη για το θέατρο σκιών, με τις μορφές του βελουχιώτη, ενός αντάρτη κι ενός αποφυλακισμένου.

Μπορείτε ακόμα να δείτε

Την ανάρτηση και το βίντεο που ετοίμασε ο οικοδόμος

Ένα σχετικό κείμενο του ηρακλή κακαβάνη στο fractal.

-Το περασμένο πσκ (παρασκευοσαββατοκύριακο), το σινεμά αλκυονίς, κοντά στη βικτώρια, φιλοξένησε το αφιέρωμα που διοργάνωσε η κο καλλιτεχνών του κκε σε πέντε κομμουνιστές σκηνοθέτες: τους δάναλη, νίκο αντωνάκο και θόδωρο αγγελόπουλο. Το τριήμερο αφιέρωμα περιελάμβανε προβολές ταινιών και συζητήσεις για κάθε σκηνοθέτη, με συνεργάτες τους κι άτομα που τους γνώριζαν και έζησαν από κοντά στιγμές της καλλιτεχνικής τους δημιουργίας.

Την κυριακή προβλήθηκε ο θίασος του αγγελόπουλου, που είναι ίσως η πιο προσιτή ταινία για να ξεκινήσει κανείς να εντρυφεί στο έργο του σκηνοθέτη, αλλά δεν παύει να πέφτει κάπως βαρύ κι ασήκωτο στο μέσο, αμύητο θεατή, που είτε αγνοεί το ιστορικό υπόβαθρο για να καταλάβει τους συμβολισμούς, είτε έχει διαπαιδαγωγηθεί και συνηθίσει σε ένα διαφορετικό είδος κινηματογράφου, με άλλη τεχνοτροπία και πολύ διαφορετικούς ρυθμούς –κι από αυτό το τελευταίο, δε θα εξαιρέσω και τον εαυτό μου. Θα μου πεις, σφε αναγνώστη, άλλο το κοινό στο οποίο απευθυνόταν το 75’ ο αγγελόπουλος κι άλλο το σημερινό, που κουβαλά και τέσσερις δεκαετίες επιπλέον σαβούρας –ως επί το πλείστον- και τηλεοπτικής παιδείας.

Σκεφτόμουν λοιπόν τις βαθύτερες ομοιότητες, που έχουν ταινίες σαν το θίασο με το δικό μας πολιτικό λόγο, που είναι ουσιαστικός, μεστός από νοήματα, άρτιος και προσεγμένος, μακριά από τα εφε και τη φτηνή εντυπωσιοθηρία των (μικρο)αστικών κομμάτων. Αλλά πολλές φορές είναι μακριά και από το μέσο επίπεδο κατανόησης των μαζών, που θέλουν μασημένη τροφή και κουράζονται εύκολα με το μακροπερίοδο λόγο, τις πολυσύλλαβες λέξεις και τα μακρόσυρτα πλάνα, που εναλλάσσονται αργά, για να του αφήσουν χρόνο να σκεφτεί, ενώ στο δικό του μυαλό απλώς πλατειάζουν. Κι επειδή εμείς δεν είμαστε ελιτιστές, αλλά (θέλουμε να) κάνουμε τέχνη για το λαό –γιατί και η πολιτική, από μία άποψη, μια μορφή τέχνης είναι- πρέπει να δούμε πώς θα γεφυρώσουμε αυτό το χάσμα –κι ας μην είναι απαραίτητα δικό μας λάθος η ύπαρξή του. Να μην ξεχωρίζουμε αλλά να σμίξουμε με τον κόσμο και να μπορεί ο καθένας να γράψει τέτοια ποιήματα σαν τα δικά μας, εκατό την ώρα, και να μην του φαίνονται αλαμπουρνέζικα, σαν της βάνας καρούλου λέκκα –που διόλου τυχαία είχε πάει με το εσωτερικού.

Το θέμα δεν είναι να βάλουμε τα τσαμπιά σε ύψη δυσθεώρητα για το λαό και να τα βγάλει κρεμαστάρια, ούτε να ρίξουμε απλά τον πήχη για να τον περνάνε όλοι. Το ζητούμενο είναι να πέσουμε στο επίπεδο της λαϊκής συνείδησης όχι για να την κολακέψουμε, αλλά για να την ανεβάσουμε και να βρούμε εκείνες τις μορφές που θα το πετύχουν. Κι επειδή αυτή η συνείδηση δεν είναι ενιαία, η (κύρου) ανάβαση χρειάζεται να γίνει σε διάφορα επίπεδα και με βασικό όπλο την ευέλικτη πολυμορφία.

Τα πιο πικάντικα βέβαια είχαν γίνει την προηγούμενη μέρα στη συζήτηση-αφιέρωμα για το δάναλη, όπου ένας από τους ομιλητές έπαιξε με τα όρια της κοινής λογικής, της ανοχή των διορανωτών και του κοινού, λέγοντας μεταξύ άλλων πως αυτός τα είχε καλά με όλους «και με το εσωτερικού, αλλά και με το εξωτερικού...» (!) ή ότι ο τιμώμενος σκηνοθέτης βαριόταν το ριζοσπάστη και προτιμούσε να διαβάζει την ελευθεροτυπία. Για να (του) υπενθυμίσει πολύ ευγενικά στο τέλος ο συντονιστής της συζήτησης πως ο εν λόγω σκηνοθέτης ήταν κομματικό μέλος κι όχι ό,τι λάχει.

Ας πούμε όμως δυο λόγια και για τον χώρο που φιλοξένησε το αφιέρωμα και το «αλκυονίς» που άνοιξε ξανά με νέα διεύθυνση τις πόρτες της, δύο χρόνια μετά από την τελευταία καλλιτεχνική δραστηριότητα, που έλαβε χώρα εκεί. Κάτι που αντιμετωπίστηκε ως σπουδαίο πολιτιστικό γεγονός από το ευρύ κοινό, τις πολιτιστικές ιστοσελίδες –ακόμα και τον καμίνη, που έκανε και σχετική δήλωση. Το θέμα πάντως είναι τι θα γίνει μόλις ξεθωριάσει η λάμψη των ‘εγκαινίων’ και ξεχαστούν τα αφιερώματα για την επαναλειτουργία του σινεμά. Η αλκυονίς είναι ένα πολύ ενδιαφέρον εγχείρημα, σαν αλκυονίδα μέρα μες στην καλλιτεχνική βαρυχειμωνιά, και προβάλλει ένα διαφορετικό είδος κινηματογράφου, που «υπάρχει κι είναι συναρπαστικό», όπως έλεγε ένα παλιό σύνθημα της νιου σταρ, που συμμετέχει ενεργά σε αυτήν την προσπάθεια. Έρχεται όμως σε μια πολύ δύσκολη εποχή, που δεν ευνοεί τέτοιες πρωτοβουλίες. Και είναι αυτονόητο πως χωρίς τη δική μας στήριξη, το στοίχημα της αλκυονίδας δεν μπορεί να κερδηθεί.

-Το περασμένο σάββατο η εφημερίδα κόντρα γιόρτασε τα 18 χρόνια κυκλοφορίας της, με μια συναυλία των υπεραστικών στον πολύ ζεστό χώρο των γραφείων της –και δεν το λέω μόνο επειδή είχαν ανάψει τη σόμπα ή επειδή μαζευτήκαμε αρκετοί και γέμισε ασφυκτικά. Οπότε ο βουρνούκιος (που παλιότερα είχε πρωταγωνιστήσει στο σχολιασμό αναρτήσεων του μπλοκ) είπε να ρωτήσει αστειευόμενος τι θα ψηφίσει η κόντρα τώρα που ενηλικιώθηκε. Για να του απαντήσει ο πέτρος γιώτης ότι η κόντρα ψηφίζει επανάσταση, δε θα ψηφίσει τίποτα στις εκλογές και πάντως δε θα ψηφίζει σύριζα. Για να δούμε πόσοι μπορούν να το εγγυηθούν στην πραξη αυτό.

Στη συνέχεια τραγούδησαν τον μπεζαντάο –οι αστοί τρομάξανε και κάστρα φτιάξανε- αλλά όταν έφτασε στο τέλος ο βουρνούκιος έμεινε στον πρώτο στίχο: ζήτω το κόμμα μας το εργατικό, ούτε καν κόκκινο –και ας του φώναζε η βάση από κάτω να το πει όλο, ίσως για το κουκουέδικο του ζαχαριάδη. Αλλά όχι. «Είμαστε» τελικά με τους εργατικούς. Του μπλερ. Άντε βαριά και με τον καλλίνικος.

Η μπάντα των υπεραστικών πάντως βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο αναζήτησης (ανωτέρα βία, καθώς η πατρίς καλεί κάποια μέλη της) και θα δώσει το προσεχές διάστημα μία ακόμα συναυλία με την παρούσα σύνθεση, στο μαρούσι –κατά πάσα πιθανότητα. Για τη δραστηριότητά της μπορείτε να ενημερώνεστε κι από το ιστολόγιο των υπεραστικών, σε αυτό το σύνδεσμο.

-Όσοι παρακολούθησαν την παράσταση στο κηποθέατρο της νίκαιας για το μπλόκο της κοκκινιάς, ή είχαν διαβάσει τη σχετική ανταπόκριση στο μπλοκ και τους είχε τραβήξει το ενδιαφέρον, δεν πρέπει να χάσουν την εκδήλωση της κο πειραιά και το θεατρικό δρώμενο για τα 96χρονα του κόμματος. Βέβαια η εκδήλωση έχει γερό όνομα «στη μαρκίζα» (ομιλία του γγ), οπότε το κτίριο του ολπ στην ακτή μιαούλη αναμένεται να γεμίσει και με το παραπάνω. Συνεπώς, όσοι πιστοί, προσέλθετε εγκαίρως.