Η κατοικία των θεών

Πριν μπούμε για τα καλά, σοβαρά στα της προεκλογικής περιόδου, κι εφόσον αυτή ξεκίνησε με φαιδρές εξελίξεις, όπως την χτεσινή ίδρυση του κινήματος αλλαγής του γιωργάκη (ένας γιώργος στο νερό, τιμημένο κιδησό), η κε του μπλοκ δε θεωρεί πως παρεκκλίνει του γενικότερου κλίματος με τη σημερινή ανάρτηση για το τελευταίο αστερίξ, που έτυχε να παρακολουθήσει πρόσφατα στον κινηματογράφο.

Και δη στα ster, γιατί μόνο εκεί το βρίσκαμε υποτιτλισμένο, που είναι τόσο «εγκαταλειμμένο» και «παρακατιανό» για τα γκλαμουράτα δεδομένα αυτών των εμπορικών καταστημάτων, που νιώθεις σχεδόν ψαγμένος κι εναλλακτικός για την επιλογή σου, στηρίζοντας ένα μικρότερο μονοπώλιο ενάντια στο μεγαλύτερο. Κάτι σα να πίνεις πέπσι αντί για κόκα κόλα, που τη διαφήμιζαν πριν την ταινία. Ούτε γουλιά λέμε.

Και μέχρι να δεήσει να σκάσει μύτη μια δεύτερη παρέα, αφενός αρχίζεις να αμφιβάλλεις αν είσαι στη σωστή αίθουσα, αφετέρου νιώθεις ενδόμυχα λίγο σαν τους δικούς μας ηγέτες στην εσσδ και λοιπές σοσιαλιστικές δυνάμεις, που είχαν λέει ιδιωτικές αίθουσες πρώτων προβολών. Λες όμως σφε να παίξει προβοκάτσια κι αντί για αστερίξ, να μας βάλουν να δούμε με το στανιό το ιντερβιού;

Ξεπερνώντας λοιπόν την αίσθηση του γεροντοπαράξενου που προτιμά κλασικές μορφές κι αποφεύγει εφέ, θρι-ντι και μεταγλωττισμένες εκδοχές, νιώθεις να επικοινωνείς με το κοινό της αρχαιότητας, που ήξερε μεν πάνω-κάτω την υπόθεση του έπους, αλλά ήθελε να δει πώς θα το μεταφέρει ο εκάστοτε αοιδός. Και τι άλλο παρά ένα μικρό αριστούργημα με επικές διαστάσεις είναι εξάλλου οι περιπέτειες του αστερίξ του γαλάτη –τουλάχιστον όσες γράφτηκαν από τον γκοσινί;

Ο συγκεκριμένος αοιδός λοιπόν απέφυγε την πεπατημένη της μίξης διαφορετικών ιστοριών –που μόνο στο «μάντη» (με ολίγη από «αγώνα των αρχηγών» είχε συμπαθητικό αποτέλεσμα), κρατώντας στο πρώτο μέρος τη δομή της αρχικής υπόθεσης και τα περισσότερα αστεία της, για να ακολουθήσει κι ένα δεύτερο με δικούς του αυτοσχεδιασμούς και προεκτάσεις, χωρίς να το ξεχειλώσει όμως. Κατάφερε με άλλα λόγια το κυριότερο: να παραμείνει σε αξιοπρεπή επίπεδα, σεβόμενος το θεατή αλλά και τους δημιουργούς του πρωτότυπου έργου. Κάτι που δεν κατάφερε σε κανένα σημείο η τελευταία αντίστοιχη απόπειρα, με τους νορμανδούς.

Βοηθάει αρκετά βέβαια κι η συγκεκριμένη ιστορία, που περιέχει πολλά σημεία με έμμεση κοινωνική κριτική –ίσως τα περισσότερα μετά από το «οβελίξ και σία», που είναι κάτι σαν το απόλυτο εγχειρίδιο πολιτικής οικονομίας για αρχάριους και κλειδί για την κατανόηση του χαρακτήρα της τρέχουσας καπιταλιστικής κρίσης. Χωρίς να διακρίνεται από κάποιο σαφές ταξικό στίγμα –κάτι που φαίνεται και στους περισσότερους ήρωές του- ο γκοσινί προχωρά σε μια καυστική, διεισδυτική ανάλυση της αντίθεσης πόλης-χωριού και της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος με την άναρχη δόμηση –κάτι σαν κριτική της αστυφιλίας από έναν μάλλον.. αστόφιλο δημιουργό. Ενώ αποδίδει παραστατικά πώς η δύναμη του χρήματος μιας ιμπεριαλιστικής υπερδύναμης μπορεί να κατακτήσεις άλλες χώρες (χωριά) και πολιτισμούς, εκεί που αποτυγχάνουν να το κάνουν τα όπλα.

Από αυτήν την άποψη, η κατοικία των θεών –και το γαλατικό χωριό εν γένει- παραπέμπει ευθέως στην περίπτωση της κούβας και τις πρόσφατες εξελίξεις στο νησί. Που είχε αρκετό μαγικό ζωμό –ο οποίος νοείται με καθαρά πολιτικούς όρους κι όχι προφανώς ως ένα μαντζούνι με μαγικές ιδιότητες- για να αντέξει τις συνέπειες της αντεπανάστασης και την ιμπεριαλιστική περικύκλωση απ’ τα ρωμαϊκά οχυρά και την αυτοκρατορία πίσω τους, αλλά η επίδραση του ζωμού δεν κρατάει για πάντα –εφόσον δεν ανανεώνεται ανά τακτικά διαστήματα- ούτε μπορεί να θρέψει τους κατοίκους του νησιού, για να λύσουν το πρόβλημα της επιβίωσης και των καταστροφικών συνεπειών του εμπάργκο.

Η αστική καταγωγή του γκοσινί γίνεται περισσότερο εμφανής στο κόμικ στη σάτιρα που κάνει στον εργατικό συνδικαλισμό, τα παράλογα αιτήματά του και τη συντεχνιακή νοοτροπία των λεγεωνάριων, που προχωρούν σε απεργιακές κινητοποιήσεις, ζηλεύοντας τις κατακτήσεις των σκλάβων-εργατών –μία από τις διεκδικήσεις τους που ικανοποιήθηκε πχ ήταν να γίνεται το κάλεσμα για το συσσίτιο με μια γλυκολάλητη άρπα, αντί της παραδοσιακής βάρβαρης καραμούζας. Στη μεταφορά της ιστορίας στην ταινία όμως, η διασκευή δίνει μια έξυπνη εναλλακτική εκδοχή, καθώς οι σκλάβοι-χτίστες δεν απελευθερώνονται (όπως στο πρωτότυπο), αλλά πείθονται να υπογράψουν συμβόλαια με τους ίδιους όρους (μισθολογικούς και σχετικούς με τη διαμονή τους στην κατοικία των θεών). Οπότε τυπικά μεν είναι ελεύθεροι, αλλά καταλήγουν να δεχτούν συναινετικά τη μισθωτή σκλαβιά τους που ουσιαστικά δεν έχει καμία διαφορά με την προηγούμενή τους κατάσταση.

Στο κόμικ αντιθέτως, οι σκλάβοι μένουν ελεύθεροι, όπως είδαμε, μετά το χτίσιμο της πρώτης πολυκατοικίας και στο τελευταίο καρέ που εμφανίζονται, καταλαβαίνουμε πως πρόκειται για τους γνωστούς μας πειρατές, που τους συναντάμε και σε επόμενες ιστορίες, πάνω σε πλοία που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βυθίζονται. Πολύ αργότερα, και μετά το θάνατο του γκοσινί, ο ουντερζό –που δεν έφτανε ούτε στο δαχτυλάκι της έμπνευσης του παρτερνέρ του- βάζει στη γαλέρα του οβελίξ τον σπάρτακο και τους συντρόφους του να εξεγείρονται και να ψάχνουν διέξοδο στην χαμένη ατλαντίδα, που –τότε δεν είχε χαθεί ακόμα και- συμβολίζει από μία άποψη την ουτοπία. Κι ήταν όντως ουτοπική κάθε απόπειρα να τεθεί συνολικά το ζήτημα μιας κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευσης εκείνα τα χρόνια, γι’ αυτό κι οι περισσότερες από αυτές τις εξεγέρσεις περιορίζοντας συνήθως στη διεκδίκηση μιας αλλαγής της κοινωνικής θέσης των συγκεκριμένων σκλάβων κι όχι στην κατάργηση του θεσμού της σκλαβιάς συνολικά και το γενικότερο κοινωνικό μετασχηματισμό.

Ένα τελευταίο στοιχείο σχετικό με την ιστορία, έχει επισημανθεί και σε μια παλιότερη ανάρτηση της κε του μπλοκ, με τον ίδιο τίτλο, από την οποία αντιγράφω και το σχετικό απόσπασμα.

Οι ρωμαίοι θέλουν να εκχερσώσουν το δάσος και να χτίσουν μια πολιτεία. Κόβουν δέντρα τις νύχτες -προσεχτικά μα το δία- για να μην τους πλακώσουν στις μπούφλες οι γαλάτες. Οι οποίοι πηγαίνουν κάθε πρωί με το δρυίδη στο εργοτάξιο και πετάνε καρπούς βελανιδιάς βουτηγμένους σε μαγικό ζωμό που φυτρώνουν στο δευτερόλεπτο και ξαναγίνονται δέντρα. Όπου ήταν δάσος θα ξαναγίνει δάσος.

Ο αστερίξ παθαίνει την πλάκα του.
-Δεν είναι απίστευτο οβελίξ;
-Ποιο πράγμα;
-Πόσο γρήγορα μεγάλωσαν οι βελανιδιές...
-Ω μα δεν έχω δει βελανιδιά να μεγαλώνει και δεν ξέρω πόσο γρήγορα γίνεται συνήθως.
Σάμπως ξέρουμε εμείς πόσο γρήγορα γίνεται ο κομμουνισμός;

Εν κατακλείδι, ποιο είναι το συμπέρασμα σφοι;

Ότι μυημένοι ή αμύητοι στην κλασική παιδεία του αστερίξ, αξίζει να (πάτε ή να κατεβάσετε για να) δείτε την ταινία. Αρκεί να μη βάλετε υπερβολικά ψηλά τον πήχη κι απογοητευτείτε. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την καινούρια ιστορία στη σειρά των κόμικ, ο αστερίξ στους πίκτους, την πρώτη που δεν συμμετέχει κανείς από τους αρχικούς δημιουργούς της, παρά τα όποια εύκολα κλισέ και τα εμφανώς χειρότερης ποιότητας σκίτσα, που δεν εκπέμπουν την ίδια ζεστασιά με αυτά του ουντερζό. Και το οποίο κατατάσσεται στην κατηγορία, που όπως θα έλεγε και το λαϊκό στρώμα, κυμαίνεται από το «δε με πρόσβαλε» έως το «δεν τρελάθηκα». Κι είναι πολύ σημαντικό να μη σε προσβάλλει κάτι στις μέρες μας.