Οι δύο κόσμοι

Ποιοι είναι οι δύο κόσμοι που συγκρούονται στο δημοψήφισμα της κυριακής; Ας τους δούμε ανά κατηγορίες, στον απόηχο των δύο χτεσινών συγκεντρώσεων του «ναι» και του «όχι».

Πολιτικός κόσμος: στον έναν πόλο συναθροίζεται η (πρώτη φορά) κυβερνώσα αριστερά, με τον ακροδεξιό, κυβερνητικό της εταίρο (που αναδιπλώνεται στις μεγάλες πιέσεις που δέχεται) και την επίσης ακροδεξιά χρυσή αυγή (που έχει γίνει… «σοβαρή» ή τέλος πάντων σοβαροφανής εωσότου αποφυλακιστούν τα ηγετικά της στελέχη κι απαλλαχθούν από τις κατηγορίες με τις οποίες βαραίνονται). Τα «όχι» αυτά δεν μπορούν να μπουν μεν στο ίδιο πολιτικό τσουβάλι, αλλά το θέμα είναι πως συγκλίνουν στο βασικό σκεπτικό και την καλλιέργεια αυταπατών για μια φιλολαϊκή λύση εντός του ευρωμονόδρομου.

Η ανταρσυα λέει κάτι σαν «όχι χωρίς αυταπάτες», αν και δεν μπορώ να πω πως αυτό ισχύει για όλο το δυναμικό της, όσο και αν φροντίζουν να τις διαλύουν τα χημικά του πανούση. Τουλάχιστον δεν αφορούν το ρούση, που (μας) εξέπληξε ευχάριστα, για πρώτη φορά μετά από πάρα πολύ καιρό, με το «όχι στο μη χείρον βέλτιστον».

Εν κατακλείδι: η ανταρσυα σηκώνει σχεδόν μόνη της, τον τίμιο (…) σταυρό του «όχι», αλλά βρίσκεται χειροκροτητής του καμμένου στο σύνταγμα, με το σύριζα να καρπώνεται νομοτελειακά όλα τα κουκιά, πραγματοποιώντας χτες ουσιαστικά τη μεγαλύτερη προεκλογική συγκέντρωση της ιστορίας του (δεν ξέρω πώς αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί).

Στον άλλο πόλο στοιχίζεται, με επικεφαλής το γιούνκερ και τους πολιτικούς επικεφαλής των δανειστών, το μαύρο φιλο-εε μέτωπο νδ-πασόκ-ποτάμι. Δηλ τα δύο κόμματα που έχει σιχαθεί ο λαός, γιατί οι κυβερνήσεις τους τον έφεραν σε αυτό το σημείο, και το άφθαρτο ποτάμι, που επιχειρεί να ξεπλύνει την πολιτική τους, να τη λανσάρει με νέο, ιλουστρασιόν περιτύλιγμα και να πλασάρει τη γλοιώδη τηλεπερσόνα του θεοδωράκη, ως ηγέτη ενός υπό εκκόλαψη, ακραιφνώς φιλο-εε και πλήρως ευθυγραμμιζόμενου με τους δανειστές πολιτικού κόμματος.

Στο ίδιο μαύρο μέτωπο περιλαμβάνεται η πλειοψηφία της εργατοπατερικής γσεε (από το εργατικό κίνημα) αλλά και της κεδε, που έβγαλε μια απόφαση υπέρ του «ναι» κι επιχείρησε να φανεί συνολικά ως ο εκφραστής όλων των φορέων της αυτοδιοίκησης και της γενικής τους θέλησης.

Όπως παρατήρησε κι ο άναυδος σε ένα παλιότερο σχόλιό του, το εκλογικό άθροισμα των κομμάτων που υποστηρίζουν το «όχι», με βάση τα αποτελέσματα του γενάρη, είναι σαφώς μεγαλύτερο από το αντίστοιχο άθροισμα στον πόλο του «ναι». Συνεπώς ένα τυχόν αρνητικό, γι’ αυτά, αποτέλεσμα, θα οφείλεται πρώτα και κύρια στις δικές διαρροές, στο ότι δεν κατάφεραν δηλ να πείσουν τους δικούς τους ψηφοφόρους, και όχι στη στάση του κκε, στην οποία ψάχνουν να βρουν βολικό άλλοθι.

Διεθνής παράγοντας: το μαύρο μέτωπο έχει επίσης μαζί του σύσσωμο το πολιτικό, υπαλληλικό προσωπικό της ευρώπης και τους ηγέτες των χωρών μελών της εε, που πιέζουν με τον τρόπο τους υπέρ του «ναι» (λέγοντας ψευδώς ότι το «όχι» οδηγεί τη διαπραγμάτευση σε αδιέξοδο), αλλά κάποιοι φροντίζουν με κρίσιμες διαφοροποιήσεις (πχ για τα δίκια της ελληνικής πλευράς και την υπέρμετρη σκληρότητα των συνταγών που εφάρμοσε) να στρώνουν το έδαφος για τη συμφωνία που θα κλείσει την επαύριο του δημοψηφίσματος, ανεξάρτητα από το τελικό αποτέλεσμα. Ο σύριζα περιμένει τις εκλογές του φθινοπώρου στην ισπανία με τους ποδέμος, αλλά κι εξελίξεις ντόμινο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, που θα φέρουν στα πράγματα νέες, σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις, ενώ παράλληλα έχει τη διακριτική στήριξη των ηπα στο ζήτημα του δημοψηφίσματος.

Μια λεπτομερής ανάλυση του παιχνιδιού που έχει στηθεί και των ανταγωνισμών που εμπλέκονται σε αυτό, ξεφεύγει από τους στόχους του κειμένου, αλλά, εν πολλοίς, και από τις δικές μου δυνατότητες. Φαίνεται καθαρά όμως πόσο θολές και μη ουσιαστικές είναι οι διαχωριστικές γραμμές των δύο κόσμων που περιγράφουμε και των μεταξύ τους αντιθέσεων.

Επιχειρηματικός κόσμος: η συντριπτική πλειοψηφία της αστικής τάξης τάσσεται αναφανδόν υπέρ του «ναι» και της σταθερής πρόσδεσης στο (γερμανικό) άρμα του κοινού, ευρωπαϊκού νομίσματος. Εάν λοιπόν οι περισσότεροι καπιταλιστές υποστηρίζουν ανοιχτά το «ναι» στη συμφωνία και ασκούν αφόρητη πίεση για την υπερψήφισή του, ποια ακριβώς συμφέροντα αποτελούν το περιβόητο «λόμπι της δραχμής» και στηρίζουν την ελληνική κυβέρνηση; Αν ακόμα και η γαδ (η γιάννα αγγελοπούλου δασκαλάκη), που είχε φανεί θετικά διακείμενη προς την κυβέρνηση της αριστεράς το γενάρη, παίρνει θέση δημόσια υπέρ του «ναι», πώς εκφράζονται τελικά οι ενδοαστικές αντιθέσεις; Και μήπως τελικά δε νομιμοποιούμαστε να «αδιαφορούμε» για το τελικό αποτέλεσμα, εφόσον δεν το κάνει ο ταξικός μας αντίπαλος;

Ωστόσο, τα ερωτήματα αντιστρέφονται, μόλις αναλύσουμε την πραγματική πραγματικότητα.

Ο σύριζα έχει την ανοιχτή στήριξη (και στο ΟΧΙ) του τράκη γιαννακόπουλου της βιανέξ (ο οποίος εκφράζει πιθανότατα το σύνολο της φαρμακοβιομηχανίας), ενώ φαίνεται να έχει ισχυρά ερείσματα στους εφοπλιστές (πλην αλαφούζου) που πλήττονται από την πρόταση των δανειστών, και πιθανότατα στο τουριστικό κεφάλαιο. Έχει επίσης σχετικά ευνοϊκή μεταχείριση σε αρκετά κανάλια (τον άλφα, το έψιλον του μαρινάκη, και δευτερευόντως το σταρ), χώρια που η υστερική προπαγάνδα (τύπου αντ-1) δε ζημιώνει απαραίτητα την κυβέρνησή του και την εκλογική της απήχηση –κάθε άλλο.

Υπάρχουν όμως ενδοαστικές συγκρούσεις και αντιθέσεις; Σαφώς· τόσο σε εθνικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο, που εκφράζονται σε διάφορα επίπεδα. Γενικά πάντως, τα τμήματα της ελληνικής αστικής τάξης, όπως ορίζει κι ένας βασικός νόμος της διαλεκτικής, παραμένουν ενιαία μες στις διαφορές τους και καθορίζουν από κοινού τη γενική στρατηγική τους γραμμή (γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, άλλωστε, υπάρχει και το αστικό κράτος).

Η σφοδρή στάση των δανειστών ή κάποιων εγχώριων καναλιών αποτυπώνει αυτές ακριβώς τις αντιθέσεις. Και δεν αντανακλά κάποια θανάσιμη αγωνία των καπιταλιστών για το δημοψήφισμα και τις πιθανές συνέπειες ενός «όχι», αλλά την αγωνία των μονοπωλίων να μην υπάρχει η παραμικρή διαφοροποίηση στο βασικό στρατηγικό τους σχέδιο, και να πιεστούν (μέσα στα πλαίσια και με τους κανόνες του αστικού παιχνιδιού) όσοι επιχειρούν να παρεκκλίνουν σε επιμέρους σημεία από αυτό.

Πνευματικός κόσμος: Και ο σάκης ρουβάς (γνωστός ερμηνευτής του «άξιον εστί»); Και η μιμή ντενίση (γνωστή ερμηνεύτρια του άννα καρένινα); Και η αντίφα δέσποινα βανδή (πηγή έμπνευσης του φοίβου και του ντεμοτεχνείου); Και ο θοδωρής αθερίδης (που είχε δηλώσει, σε στιγμές σπάνιας ειλικρίνειας πως η επιλογή του κόσμου είναι «κκε ή αλλιώς καθόμαστε να τον πιούμε» και προφανώς έκανε τις επιλογές του); Η αφρόκρεμα του πνευματικού κόσμου παίρνει θέση υπέρ του «ναι», δείχνοντας το δρόμο για την πολιτισμένη ευρώπη –δηλ την εε, που δεν είναι ούτε πολιτισμένη ούτε η ευρώπη.

Αυτό που δε θα περίμενε ίσως να δει κανείς, είναι το όνομα της άλκης ζέη στην παραπάνω λίστα. Η οποία διάλεξε να βάλει ένα μάλλον ατιμωτικό υστερόγραφο στη διαδρομή της, τελείως αναντίστοιχο με τα πρώτα της βήματα, που εδώ και καιρό δεν τιμώνται από τα στερνά. Αν και η περίπτωσή της είναι ενδεικτική, κατά μία έννοια, των αδιεξόδων και της πολιτικής κατάληξης του ρεύματος του ευρωκομμουνισμού, που πέταξε πολύ γρήγορα τα βαρίδια του δεύτερου συνθετικού (κομμουνισμός) και κράτησε μόνο τη λατρεία για το ευρώ.

Στον αντίποδα, προσπερνάμε κάποια ονόματα, όπως του κλέωνα γρηγοριάδη, της υρώς-ούς μανέ (από το «ποταμίσιο», ανεξάρτητο ψηφοδέλτιο στους ηθοποιούς) και τις γραφικές εκδηλώσεις (κρίμα) της βιτάλη στη χτεσινή συναυλία του συντάγματος (αγαπώ τον αλέξη τσίπρα) ή τις τουιτεριές της άντζυς σαμίου (!) (που δυστυχώς δεν κλήθηκε στη χτεσινή μεγάλη συναυλία)… δε γίνεται όμως να μη σκοντάψουμε στο ανάστημα του τιτάνα κώστα γκουσγκούνη, που το υψώνει για να δώσει ώθηση στο «όχι» (βαστάτε τοίχο θα σπρώξει) και είπε πως ποτέ του δεν του άρεσαν οι εύκολες, που έλεγαν μόνο ναι.

Ο κόσμος της δουλειάς: η εργατική τάξη είναι μάλλον χωρισμένη στα δύο, ανάμεσα στο «ναι» και το «όχι», έχοντας καταπιεί στην πλειοψηφία της, δυστυχώς σχεδόν αμάσητα τα κάλπικα διλήμματα του δημοψηφίσματος –ενίοτε μάλιστα και των δύο πόλων. Τρέμει δηλαδη μη τυχόν βγούμε από το ευρώ (λόγω εξαρτημένων τηλεοπτικών αντανακλαστικών) αλλά απορρίπτει και μια συμφωνία με τους απεχθείς όρους που περιγράφονται. Οι μισοί φοβούνται μη τυχόν πέσει μια κυβέρνηση που «ξέρει να λέει πού και πού κανένα όχι», κι οι άλλοι μισοί φοβούνται ότι μας πάει στα βράχια, αναζητώντας την επιστροφή στην ασφάλεια της φυλακής της εε (από την οποία ούτως ή άλλως, ουδέποτε σχεδιάζαμε να αποδράσουμε). Με άλλα λόγια μεγάλα τμήματα της εργατικής τάξης παραμένουν εγκλωβισμένα κι εξακολουθούν να στοιχίζονται κάτω από ξένες σημαίες.

Συμπερασματικά: αν το μέτωπο του «ναι» συσπειρώνει ό,τι πιο μαύρο κι αντιδραστικό, αυτό δεν καθιστά αυτομάτως προοδευτικό τον άλλο πόλο (που συγκεντρώνει κι αυτός ουκ ολίγα κατακάθια). Αν τα δημοψηφίσματα μπορούσαν να αλλάξουν τον κόσμο, θα ήταν παράνομα. Και αν η άρχουσα τάξη κινδύνευε σοβαρά από ένα πιθανό «όχι» στο δημοψήφισμα, θα φρόντιζε να το ακυρώσει με κάθε πιθανό μέσο (ακόμα κι ένοπλο) που έχει στη διάθεσή της.

Η λογική του μικρότερου κακού δε βοήθησε ποτέ το λαό να πάει μπροστά. Και οι συνέπειες του «όχι» δε θα είναι απαραίτητα λιγότερο καταστροφικές από αυτές του «ναι», που δένει ολοφάνερα –και με τη δική μας θέληση- την αλυσίδα στο λαιμό μας.

Αλλά τις προοπτικές της επόμενης μέρας θα τις αναλύσουμε στο αυριανό κείμενο.