Στο σημερινό άρθρο του Μάκη Παπαδόπουλου στον Κυριακάτικο Ρίζο, ουσιαστικά αναπαράγονται κάποια αποσπάσματα από το άρθρο του στο τελευταίο τεύχος της ΚΟΜΕΠ για την επικαιρότητα της λενινιστικής θεωρίας του ιμπεριαλισμού. Η κε του μπλοκ αντιγράφει και αναδημοσιεύει σήμερα κάποια αποσπάσματα από αυτό το άρθρο, θεωρώντας πως βάζει συνοπτικά κάποια πολύ ουσιαστικά σημεία για την οικονομική ουσία του ιμπεριαλισμού (την εμφάνιση του μονοπωλίου), τις συγχύσεις γύρω από τη γνωστή φράση της μπροσούρας (περί μιας χούφτας ιμπεριαλιστών) κι άλλα σημαντικά ζητήματα. Καλή ανάγνωση και νηφάλιο σχολιασμό.
Η θέση για τον ιμπεριαλισμό, ως εποχής του αντιδραστικού πλέον μονοπωλιακού καπιταλισμού, με ενιαία χαρακτηριστικά για όλα τα κράτη που έχουν περάσει στο στάδιο του μονοπωλιακού καπιταλισμού και είναι ενταγμένα στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, είτε είναι ασθενέστερα είτε ισχυρότερα, είναι βασική στη λενινιστική προσέγγιση.
Πρόκειται για ενιαία γνωρίσματα που αφορούν την κυριαρχία των μονοπωλίων, των ισχυρών μετοχικών εταοριών και την όξυνση του καπιταλιστικού ανταγωνισμού, το σχηματισμό του χρηματιστικού κεφαλαίου, την αύξηση της σημασίας της εξαγωγής κεφαλαίου σε σχέση με την εξαγωγή εμπορευμάτων, την πάλη για το ξαναμοίρασμα των αγορών και των εδαφών μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών όπου εδρεύουν μονοπωλιακοί όμιλοι με μεγάλα μερίδια στην καπιταλιστική αγορά.
Ο Λένιν δίνει έμφαση στην ανισόμετρη ανάπτυξη του καπιταλισμού και στις επιπτώσεις της στην όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Η ενίσχυση της τάσης εξαγωγής κεφαλαίου επιταχύνει την ανάπτυξη του καπιταλισμού στις χώρες που κατευθύνεται και με ορισμένες άλλες προϋποθέσεις, που αφορούν κυρίως τις δυνατότητες εσωτερικής συσσώρευσης και τη μεταφορά των τεχνολογικών εξελίξεων, συμβάλλει σε ορισμένη αλλαγή συσχετισμού μεταξύ κρατών στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, ως αποτέλεσμα της ανισόμετρης ανάπτυξης.
Η επίδραση της ανισόμετρης ανάπτυξης
Στο ζήτημα της ανισόμετρης ανάπτυξης, ο Λένιν αντιπαλεύει την οπορτουνιστική θέση του Κάουτσκι πως η ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας διεθνώς οδηγεί στον υπεριμπεριαλισμό, σε μια τόσο μεγάλη αλληλεξάρτηση των συμφερόντων των αστικών τάξεων των διάφορων χωρών, ώστε να αποτελεί μονόδρομο η ειρηνική επίλυση των διαφορών τους, η σύναψη ιμπεριαλιστικών συμφωνιών που οδηγούν στο σχηματισμό μιας ενιαίας, ειρηνικής, οργανωμένης, παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας.
Μια σειρά θεωρητικές και πολιτικές επεξεργασίες στις μέρες μας επαναφέρουν στην ουσία τον πυρήνα της οπορτουνιστικής αντίληψης του Κάουτσκι (πχ παγκοσμιοποίηση, αυτοκρατορία), με την επίκληση ορισμένων υπαρκτών τάσεων.
Ως σύγχρονα χαρακτηριστικά ενός δήθεν νέου ιστορικού σταδίου του καπιταλισμού, σε σχέση με την περίοδο του ιμπεριαλισμού, προβάλλονται η διεύρυνση της ισχύος των εταιριών με πολυεθνική μετοχική σύνθεση, ο μεγαλύτερος ρυθμός ανάπτυξης του παγκόσμιου εμπορίου, η διεύρυνση των αλληλεξαρτήσεων μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών.
Στην πραγματικότητα όλα αυτα τα φαινόμενα αντανακλούν τη γενική τάση διεθνοποίησης της παραγωγής, των επενδύσεων, της κίνησης των κεφαλαίων στο πλαίσιο της παγκόσμιας καπιταλιστικής αγοράς. Όμως αυτή η τάση δεν μπορεί να αναιρέσει την επίδραση του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης, ούτε μπορεί να ανατρέψει το γεγονός ότι το βασικό μέρος της αναπαραγωγής του κεφαλαίου διενεργείται στο πλαίσιο της εθνοκρατικής συγκρότησης της καπιταλιστικής οικονομίας. Πάνω σε αυτήν την αντιφατική αντικειμενική κίνηση της καπιταλιστικής οικονομίας οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις.
Οι όροι της διευρυμένης αναπαραγωγής του κεφαλαίου των μονοπωλιακών ομίλων, των μετοχικών εταιριών, εξακολουθούν στο μεγαλύτερο μέρος τους να διαμορφώνονται στο πλαίσιο των εθνικών κρατών και των εκάστοτε διακρατικών ιμπεριαλιστικών συμμαχιών στις οποίες συμμετέχουν. Αυτό αφορά τους όρους φορολόγησης, δανειοδότησης, διαμόρφωσης των μισθών, δασμολογικής προστασίας, κρατικών επιδοτήσεων εξαγωγών, κρατικών επιχορηγήσεων και ενισχύσεων, τη σύναψη οικονομικών συμφωνιών-συμβάσεων του κάθε αστικού κράτους με άλλα κράτη ή ομάδες κρατών, προς όφελος των μονοπωλίων.
Παράλληλα, κάθε εθνικό αστικό κράτος αξιοποιεί την οικονομική πολιτική και στρατιωτική ισχύ του για τη στήριξη των εγχώριων μονοπωλιακών ομίλων του στο διεθνή ανταγωνισμό. Ανεξάρτητα από την πιθανή πολυεθνική μετοχική του σύνθεση, κάθε μονοπωλιακός όμιλος έχει δεσμούς αναφοράς με συγκεκριμένο αστικό κράτος και σχετικές ιμπεριαλιστικές συμμαχίες. Σε τελευταία ανάλυση, η μετοχική ετααιρία αναπτύσσεται κυρίως στο πλάισιο του εθνοκρατικά συγκροτημένου καπιταλισμού και σε αυτό το αντικειμενικό έδαφος αποκτά τη δυνατότηα εξαγωγής μέρους των κεφαλαίων της. Το εθνικό αστικό κράτος παραμένει λοιπόν το βασικό όργανο διασφάλισης της οικονομικής κυραρχίας των μονοπωλίων, της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίου σε ανταγωνισμό με αντίστοιχες διαδικασίες στα άλλα κράτη.
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι, παρά τη γενική ανοδική τάση της διεθνούς παραγωγής, του μέρους του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Προϊόντος που προέρχεται από Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) σε χώρες υποδοχής, καθώς και του διεθνούς εμπορίου, μεγάλο μέρος της αναπαραγωγής του κεφαλαίου κάθε αστικής τάξης διενεργείται στο πλαίσιο της εγχώριας αστικής αγοράς κάθε αστικού κράτους. Η εγχώρια αγορά διατηρεί κυρίαρχο ρόλο για τη συσσώρευση κεφαλαίου ακόμα και στις ΗΠΑ, παρά την αύξηση της σημασίας των θυγατρικών επιχειρήσεων των πολυεθνικών μονοπωλιακών ομίλων, με έδρα τις ΗΠΑ. Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν την πρόβλεψη του Λένιν το 1915, όταν προλογίζοντας το σχεδτικό έργο του Ν. Μπουχάριν σημείωνε: "Δε χωράει αμφιβολία ότι η εξέλιξη γίνεται με κατεύθυνση προς ένα ενιαίο παγκόσμιο τραστ, που καταβροχθίζει όλες χωρίς εξαίρεση τις επιχειρήσεις και όλα χωρίς εξαίρεση τα κράτη. Η εξέλιξη όμως προχωρεί προς αυτήν την κατεύθυνση κάτω από τέτοιες συνθήκες, με τέτοιο ρυθμό, μέσα σε τέτοιες αντιθέσεις, συγκρούσεις και κλονισμούς -που δεν είναι καθόλου μόνο οικονομικοί, αλλά είναι και πολιτικοί, εθνικοί, κτλ, κτλ- έτσι που οπωσδήποτε πριν φτάσουν τα πράγματα σε ένα παγκόσμιο τραστ, πριν την "υπεριμπεριαλιστική" παγκόσμια ένωση των εθνικών χρηματιστικών κεφαλαίων, ο ιμπεριαλισμός θα πρέπει να χρεοκοπήσει αναπόφευκτα, ο καπιταλισμός θα μετατραπεί στο αντίθετό του".
Στις γραμμές του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος παραμένουν σήμερα ισχυρές μια σειρά οπορτουνιστικές θέσεις και επεξεργασίες που στην ουσία αντιλαμβάνονται τον ιμπεριαλισμό κυρίως ως αεξωτερική πολιτική, ως ξένη, εξωτερική εισβολή και επικυριαρχία ενός ισχυρότερου αστικού κράτους απέναντι σε ένα ασθενέστερο. Αυτές οι επεξεργασίες συχνά προβάλλουν τις υπαρκτές ιμπεριαλιστικές στρατιωτικές επιθέσεις και επεμβάσεις των πιο ισχυρών καπιταλιστικών κρατών, τη διείσδυση ξένων μονοπωλίων για εκμετάλλευση και έλεγχο της αγοράς μιας χώρας ή μιας ευρύτερης περιοχής, αποσπασμένα από το κοινωνικό-οικονομικό περιεχόμενο του ιμπεριαλισμού, ως τελευταίου, ανώτατου σταδίου του καπιταλισμού.
Αυτές οι αντιλήψεις περιορίζουν το εργατικό κίνημα σε μια επιφανειακή καταδίκη των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και ταυτόχρονα προβάλλουν λαθεμένα τη δυνατότητα κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με αστικές δυνάμεις, με στόχο το ξεπέρασμα της καθυστέρησης της καπιταλιστικής ανάπτυξης της χώρας και την ουσιαστική κατάκτηση της εθνικής της ανεξαρτησίας. Έτσι, ο στόχος της αναβάθμισης της θέσης μιας καπιταλιστικής χώρας μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα προβάλλεται ως "αντιιμπεριαλιστικός", εμφανίζεται ως ριζοσπαστικός στόχος πάλης ενάντια στην ιμπεριαλιστική εξάρτηση, ενώ στην πραγματικότητα οδηγεί σην ταξική συνεργασία.
Για αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία η προβολή της λενινιστικής θέσης σχετικά με το κοινωνικοοικονομικό περιεχόμενο του ιμπεριαλισμού, ως μονοπωλιακού καπιταλισμού, ως αντιδραστικής εποχής του καπιταλισμού. Γι' αυτό χρειάζεται όχι μόνο συστηματική μελέτη, αλλά και ανάπτυξη της θεωρίας του ιμπεριαλισμού, του σύγχρονου μονοπωλιακού καπιταλισμού.
Ο προβληματισμός σχετικά με τη "χούφτα" των ηγετικών καπιταλιστικών χωρών
Η προβολή των ενιαίων χαρακτηριστικών που αφορούν όλα τα αστικά κράτη στο σύγχρονο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα παρουσιάζεται σε ορισμένες αναλύσεις σε αντιπαράθεση με τη διατύπωση του Λένιν ότι στον ιμπεριαλισμό μια χούφτα μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις κλέβουν, λεηλατούν τους υπόλοιπους λαούς κι επιβάλλουν ανισότιμες σχέσεις με τις υπόλοιπες καπιταλιστικές χώρες.
Η επιμονή στην ανάδειξη της οικονομικής ουσίας του ιμπεριαλισμού, του μονοπωλιακού καπιταλισμού ως αναγκαίας αφετηρίας κάθε σύγχρονης ανάλυσης, εμφανίζεται σε αυτές τις αναλύσεις ως απόκλιση από τη λενινιστική θέση της διαρκούς πάλης για το ξαναμοίρασμα του κόσμου μεταξύ των πιο ισχυρών καπιταλιστικών χωρών, μεταξύ των διαφόρων καπιταλιστικών κέντρων.
Θεωρούμε αβάσιμη τη συγκεκριμένη κριτική, σύμφωνα με την οποία ο Λένιν δήθεν ταύτιζε τον ιμπεριαλισμό με μια χούφτα ισχυρών καπιταλιστικών χωρών. Είναι γεγονός ότι ο Λένιν επισήμανε ότι μια μικρή ομάδα χωρών κατείχε ηγετική θέση στην παγκόσμια αγορά, χάρη στα τραστ, στα καρτέλ, και κυρίως στις διακρατικές σχέσεις μεταξύ των κρατών-πιστωτών και κρατών-οφειλετών. Πράγματι, φώτισε την αύξηση της ισχύος που αποκτούν τα συγκεκριμένα κράτη, τα οποία παίζουν το ρόλο του πιστωτή, του τοκογλύφου, του εισοδηματία (Renterstaat) σε σχέση με τα κράτη-οφειλέτες. Εστίασε επίσης στην ομάδα ισχυρών κρατών που κατείχαν αποικίες στην εποχή του.
Όμως όλες αυτές οι επισημάνσεις της λενινιστικής ανάλυσης δεν οδηγούν στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι ιμπεριαλιστική πολιτική ασκούν μόνο τα καπιταλιστικά κράτη που βρίσκονται σε κάθε ιστορική στιγμή στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας.
Ο Λένιν φώτισε ήδη στη δική του εποχή την ιμπεριαλιστική πολιτική αστικών κρατών και αστικών τάξεων που δεν ανήκουν στις λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις.
Ανέδειξε το ρόλο της αστικής τάξης του Βελγίου που λήστευε το λαό του Κονγκό και επένδυε 3 δις φράγκα στο εξωτερικό, άσκησε κριτική στους Βέλγους συντρόφους που περιόριζαν την πάλη τους μόνο στην απελευθέρωση της χώρας από τη γερμανική εισβολή και κατοχή χωρίς να θέδτουν θέμα ταξικής απελευέρωσης της εργατικής τάξης.
Ο Λένιν επισημανε επίσης εύστοχα ότι δίπλα στις αποικιακές κινήσεις των μεγάλων δυνάμεων βρίσκονταν αποικίες μικρών κρατών, χάρη στις αντιθέσεις των μεγάλων κρατών για το μοίρασμα της λείας. Η Δανία αποτελούσε χαρακτηριστικό παράδειγμα της συγκεκριμένης περιόδου. Αναφερόμενος στον ιταλικό ιμπεριαλισμό που τον χαρακτήριζε ιμπεριαλισμό των φτωχών, τόνισε ότι κάθε αστική τάξη παλεύει για να πετύχει προνόμια για το εθνικό της κεφάλαιο και την ίδια ώρα ξεγελά το λαό, παρουσιάζοντας την ιμπεριαλιστική πάλη για το δικαίωμα καταλήστευσης άλλων λαών σαν "εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο". Η βάση της ιμπεριαλιστικής πολιτικής και μικρότερων καπιταλιστικών κρατών είναι η ανάπτυξη του μονοπωλιακού καπιταλισμού σε αυτά. Η λενινιστική θεωρία για τον ιμπεριαλισμό επικεντρώνεται στην οικονομική ουσία, την εμφάνιση του μονοπωλίου, μπορεί να ερμηνεύσει τετοια φαινόμενα στη βάση της εξελισσόμενης ανάπτηξης του μονοπωλιακού καπιταλισμού σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο.
Τα συγκεκριμένα παραδείγματα βοηθούν να κατανοηθεί ολοκληρωμένα η ουσία της θεμελιώδουης λενινιστικής θέσης ότι, λόγω της επίδρασης του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης, οι ανισόμετρες σχέσεις αφορούν το σύνολο των καπιταλιστικών κρατών και είναι σύμφυτες με το ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ασφαλώς σε κάθε ιστορική στιγμή θα ξεχωρίζουν κάποια πιο ισχυρά, ηγετικά καπιταλιστικά κράτη. Όμως λόγω της ανισόμετρης ανάπτυξης η μεταβολή του συσχετισμού μεταξύ των κρατών είναι συνεχής.
Σήμερα 100 χώρες υφίστανται ως ξεχωριστές κρατικές ονότητες. Στο σύγχρονο ιμπεριαλιστικό σύστημα έχει διαμορφωθεί ένα καθεστώς ανισότιμης αλληλεξάρτησης του συνόλου των καπιταλιστικών κρατών. Λόγω της επίδρασης της εξαγωγής κεφαλαίου και της ταχύτητας των τεχνολογικών αλλαγών, ο συσχετισμός δύναμης μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών μεταβάλλεται. Ισχυρά κράτη-πιστωτές του 20ού αιώνα έχουν μετατραπεί σήμερα σε κράτη-οφειλέτες (πχ το μεγαλύτερο σημερινό κρατικό χρέος των ΗΠΑ, της Γαλλίας, της Ιταλίας), ενώ η Κίνα είναι σήμερα κράτος-πιστωτής. Η μεταβολή της ισχύος της Βρετανίας συγκριτικά με την Ινδία από τον 20ό στον 21ο αιώνα αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Αντίστοιχα σήμερα το ζήτημα διαμόρφωσης μιας "εργατικής αριστοκρατίας" δεν περιορίζεται μόνο σε μια χούφτα ισχυρών καπιταλιστικών κρατών. Η επέκταση και το βάθεμα των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στο σύγχρονο ιμπεριαλιστικό σύστημα επιτρέπει την εμφάνιση της "εργατικής αριστοκρατίας" στην πλειοψηφία των καπιταλιστικών κρατών. Έτσι, η διάσπαση της εργατικής ενότητας και η διείσδυση μικροαστικών αντιλήψεων στο εργατικό κίνημα αποκτά γενικό χαρακτήρα.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οφείλουν να εξετάσουν οι κομμουνιστές την εξέλιξη των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών, των ανισότιμων διακρατικών σχέσεων των υπαρκτών ιμπεριαλιστικών στρατιωτικών, πολιτικών και οικονομικών εξαρτήσεων, καθώς και την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών επεμβάσεων, την επέκταση τοπικών πολέμων, τον κίνδυνο διεύρυνσής τους, καθώς και τον κίνδυνο ενός νέου γενικευμένου ιμπεριαλιστικού πολέμου.
Η σημερινή συνθετότητα της κίνησης της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας δεν μπορεί να ερμηνευτεί σωστά και ολοκληρωμένα, αν περιοριστούμε στη δράση των κρατών που βρίσκονται στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας. Εύκολα μπορούμε να επιβεβαιώσουμε αυτή τη θέση αν δούμε τη μείωση του οικονομικού ρόλο των G7 την τελευταία δεκαπενταετία, καθώς και την αλλαγή του συσχετισμού μεταξύ ΗΠΑ-Ευρωζώνης και BRICS.
Αντίστοιχα, σε λαθεμένα συμπεράσματα για τις εξελίξεις στην Ευρασία θα καταλήξει όποιος υποτιμήσει το ρόλο, τα σχέδια και την επιρροή κρατών όπως η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ, που δε συμπεριλαμβάνονται στα ηγετικά καπιταλιστικά κράτη την περίοδο που διανύουμε, όμως μετέχουν ενεργά στη διαπάλη για το ξαναμοίρασμα αγορών και εδαφών με οικονομική σημασία στη Μέση Ανατολή.
Η αντίληψη που περιορίζει τον πραγματικό αντίπαλο σε μια χούφτα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη ανοίγει το δρόμο για άμβλυνση της πάλης, ακόμη και για ταξική συνεργασία με τμήματα της εγχώριας αστικής τάξης στις υπόλοιπες καπιταλιστικές χώρες. Περιορίζει την πάλη των λαών σε μια επιφανειακή αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική ή με τη Γερμανία στην Ευρώπη, χωρίς ουσιαστικό αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο, χωρίς κατεύθυνση ρήξης με την αστική τάξη σε κάθε χώρα.
Η αποσαφήνιση των προαναφερόμενων θεμάτων έχει ιδιαίτερη σημασία για την επεξεργασία της επανστατικής στρατηγικής σε κάθε χώρα. Οι οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις σε πολλά κομμουνιστικά κόμματα σήμερα εστιάζονται στην υιοθέτηση ενδιάμεσων σταδίων μεταξύ του καπιταλισμού και σοσιαλισμού, καθώς και με τη μορφή της στήριξης αστικών κυβερνήσεων στο όνομα της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και της διασφάλισης ισότιμων σχέσεων με άλλα κράτη, της αποκατάστασης της κυριαρχίας της χώρας.
Κριτήρια επαναστατικής στρατηγικής
Ωστόσο το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Αφορά το λαθεμένο προσδιορισμό του χαρακτήρα της επανάστασης με κριτήριο το εκάστοτε διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και με τη μεταβολή της θέσης μιας καπιταλιστικής χώρας στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Η συγκεκριμένη συσχέτιση αποτελεί το μεθοδολογικό υπόβαθρο για μια σειρά αντιφάσεις και λάθη στρατηγικής του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος στον 20ό αιώνα.
Αυτή η λαθεμένη μεθοδολογική προσέγγιση υποτιμά τη δυνατότητα των (ανώριμων) κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής να δώσουν μεγάλη ώθηση, να απελευθερώσουν την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Για παράδειγμα, η υπαρκτή καθυστέρηση εξηλεκτρισμού της τσαρικής Ρωσίας ξεπεράστηκε γρήγορα μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ο Λένιν, μετά από μια βασανιστική προσπάθεια επεξεργασίας της στρατηγικής των μπολσεβίκων, αρνήθηκε στην πράξη τις θέσεις του Πλεχάνοφ, του Κάουτσκι, του Μαρτόφ, αλλά και στελεχών των μπολσεβίκων, που θεωρούσαν ότι η Ρωσία θα έπρεπε να περάσει υποχρεωτικά το δρόμο της περιβόητης ωρίμανσης του καπιταλισμού. Και δικαιώθηκε με τα θεαματικά βήματα που έγιναν στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων τις πρώτες δεκαετίες στην ΕΣΣΔ, που πέτυχε ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός της εργατικής εξουσίας.
Γενικότερα, η αξιολόγηση του επιπέδου ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων ανεξάρτητα από τις σχέσεις παραγωγής είναι μια επικίνδυνη αφαίρεση. Οι παραγωγικές δυνάμεις υπάρχουν, λειτουργούν κι αναπτύσσονται μόνο μέσα στη διαλεκτική αλληλεπίδραση με τις σχέσεις παραγωγής, κάθε συγκεκριμένου τρόπου παραγωγής, του καπιταλιστικού ή του κομμουνιστικού. Δεν υπάρχει "ταξικά ουδέτερη" ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων στον καπιταλισμό.
Αντίστοιχα, έχει ιδιαίτερη σημασία να κατανοηθεί ότι οι ανισότιμες σχέσεις αστικών κρατών και η ανισόμετερη ανάπτυξη είναι σύμφυτες με το καπιταλιστικό σύστημα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο καπιταλιστικό έδαφος δεν μπορούν να καταργηθούν οι σχέσεις ανισότιμης αλληλεξάρτησης ούτε μέσα, ούτε έξω από τις διάφορες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, για παράδειγμα, αν η καπιταλιστική Ελλάδα βγει εκτός Ευρωζώνης.
Σε τελευταία ανάλυση, ο χαρακτήρας της επανάστασης σε κάθε καπιταλιστική χώρα καθορίζεται από τη βασική αντίθεση που καλείται να επιλύσει, ανεξάρτητα από τη σχετική μεταβολή της θέση της χώρας σε μια ομάδα χωρών στο διεθνές καπιταλιστικό σύστημα ή σε μια συμμαχία, οικονομική ή και στρατιωτικοπολιιτική. Από την όξυνση της βασικής αντίθεσης ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της εργασίας και την καπιταλιστική ιδιοποίηση του μεγαλύτερου μέρους του πλούτου που παράγεται, από την ίδια την ύπαρξη μονοπωλιακού καπιταλισμού στην Ελλάδα ή σε άλλη βαλκανική χώρα, στην Τουρκία, προκύπτει ότι υπάρχουν σήμερα οι προϋποθέσεις για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση.
-.-.-
Η θέση για τον ιμπεριαλισμό, ως εποχής του αντιδραστικού πλέον μονοπωλιακού καπιταλισμού, με ενιαία χαρακτηριστικά για όλα τα κράτη που έχουν περάσει στο στάδιο του μονοπωλιακού καπιταλισμού και είναι ενταγμένα στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, είτε είναι ασθενέστερα είτε ισχυρότερα, είναι βασική στη λενινιστική προσέγγιση.
Πρόκειται για ενιαία γνωρίσματα που αφορούν την κυριαρχία των μονοπωλίων, των ισχυρών μετοχικών εταοριών και την όξυνση του καπιταλιστικού ανταγωνισμού, το σχηματισμό του χρηματιστικού κεφαλαίου, την αύξηση της σημασίας της εξαγωγής κεφαλαίου σε σχέση με την εξαγωγή εμπορευμάτων, την πάλη για το ξαναμοίρασμα των αγορών και των εδαφών μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών όπου εδρεύουν μονοπωλιακοί όμιλοι με μεγάλα μερίδια στην καπιταλιστική αγορά.
Ο Λένιν δίνει έμφαση στην ανισόμετρη ανάπτυξη του καπιταλισμού και στις επιπτώσεις της στην όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Η ενίσχυση της τάσης εξαγωγής κεφαλαίου επιταχύνει την ανάπτυξη του καπιταλισμού στις χώρες που κατευθύνεται και με ορισμένες άλλες προϋποθέσεις, που αφορούν κυρίως τις δυνατότητες εσωτερικής συσσώρευσης και τη μεταφορά των τεχνολογικών εξελίξεων, συμβάλλει σε ορισμένη αλλαγή συσχετισμού μεταξύ κρατών στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, ως αποτέλεσμα της ανισόμετρης ανάπτυξης.
Η επίδραση της ανισόμετρης ανάπτυξης
Στο ζήτημα της ανισόμετρης ανάπτυξης, ο Λένιν αντιπαλεύει την οπορτουνιστική θέση του Κάουτσκι πως η ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας διεθνώς οδηγεί στον υπεριμπεριαλισμό, σε μια τόσο μεγάλη αλληλεξάρτηση των συμφερόντων των αστικών τάξεων των διάφορων χωρών, ώστε να αποτελεί μονόδρομο η ειρηνική επίλυση των διαφορών τους, η σύναψη ιμπεριαλιστικών συμφωνιών που οδηγούν στο σχηματισμό μιας ενιαίας, ειρηνικής, οργανωμένης, παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας.
Μια σειρά θεωρητικές και πολιτικές επεξεργασίες στις μέρες μας επαναφέρουν στην ουσία τον πυρήνα της οπορτουνιστικής αντίληψης του Κάουτσκι (πχ παγκοσμιοποίηση, αυτοκρατορία), με την επίκληση ορισμένων υπαρκτών τάσεων.
Ως σύγχρονα χαρακτηριστικά ενός δήθεν νέου ιστορικού σταδίου του καπιταλισμού, σε σχέση με την περίοδο του ιμπεριαλισμού, προβάλλονται η διεύρυνση της ισχύος των εταιριών με πολυεθνική μετοχική σύνθεση, ο μεγαλύτερος ρυθμός ανάπτυξης του παγκόσμιου εμπορίου, η διεύρυνση των αλληλεξαρτήσεων μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών.
Στην πραγματικότητα όλα αυτα τα φαινόμενα αντανακλούν τη γενική τάση διεθνοποίησης της παραγωγής, των επενδύσεων, της κίνησης των κεφαλαίων στο πλαίσιο της παγκόσμιας καπιταλιστικής αγοράς. Όμως αυτή η τάση δεν μπορεί να αναιρέσει την επίδραση του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης, ούτε μπορεί να ανατρέψει το γεγονός ότι το βασικό μέρος της αναπαραγωγής του κεφαλαίου διενεργείται στο πλαίσιο της εθνοκρατικής συγκρότησης της καπιταλιστικής οικονομίας. Πάνω σε αυτήν την αντιφατική αντικειμενική κίνηση της καπιταλιστικής οικονομίας οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις.
Οι όροι της διευρυμένης αναπαραγωγής του κεφαλαίου των μονοπωλιακών ομίλων, των μετοχικών εταιριών, εξακολουθούν στο μεγαλύτερο μέρος τους να διαμορφώνονται στο πλαίσιο των εθνικών κρατών και των εκάστοτε διακρατικών ιμπεριαλιστικών συμμαχιών στις οποίες συμμετέχουν. Αυτό αφορά τους όρους φορολόγησης, δανειοδότησης, διαμόρφωσης των μισθών, δασμολογικής προστασίας, κρατικών επιδοτήσεων εξαγωγών, κρατικών επιχορηγήσεων και ενισχύσεων, τη σύναψη οικονομικών συμφωνιών-συμβάσεων του κάθε αστικού κράτους με άλλα κράτη ή ομάδες κρατών, προς όφελος των μονοπωλίων.
Παράλληλα, κάθε εθνικό αστικό κράτος αξιοποιεί την οικονομική πολιτική και στρατιωτική ισχύ του για τη στήριξη των εγχώριων μονοπωλιακών ομίλων του στο διεθνή ανταγωνισμό. Ανεξάρτητα από την πιθανή πολυεθνική μετοχική του σύνθεση, κάθε μονοπωλιακός όμιλος έχει δεσμούς αναφοράς με συγκεκριμένο αστικό κράτος και σχετικές ιμπεριαλιστικές συμμαχίες. Σε τελευταία ανάλυση, η μετοχική ετααιρία αναπτύσσεται κυρίως στο πλάισιο του εθνοκρατικά συγκροτημένου καπιταλισμού και σε αυτό το αντικειμενικό έδαφος αποκτά τη δυνατότηα εξαγωγής μέρους των κεφαλαίων της. Το εθνικό αστικό κράτος παραμένει λοιπόν το βασικό όργανο διασφάλισης της οικονομικής κυραρχίας των μονοπωλίων, της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίου σε ανταγωνισμό με αντίστοιχες διαδικασίες στα άλλα κράτη.
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι, παρά τη γενική ανοδική τάση της διεθνούς παραγωγής, του μέρους του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Προϊόντος που προέρχεται από Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) σε χώρες υποδοχής, καθώς και του διεθνούς εμπορίου, μεγάλο μέρος της αναπαραγωγής του κεφαλαίου κάθε αστικής τάξης διενεργείται στο πλαίσιο της εγχώριας αστικής αγοράς κάθε αστικού κράτους. Η εγχώρια αγορά διατηρεί κυρίαρχο ρόλο για τη συσσώρευση κεφαλαίου ακόμα και στις ΗΠΑ, παρά την αύξηση της σημασίας των θυγατρικών επιχειρήσεων των πολυεθνικών μονοπωλιακών ομίλων, με έδρα τις ΗΠΑ. Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν την πρόβλεψη του Λένιν το 1915, όταν προλογίζοντας το σχεδτικό έργο του Ν. Μπουχάριν σημείωνε: "Δε χωράει αμφιβολία ότι η εξέλιξη γίνεται με κατεύθυνση προς ένα ενιαίο παγκόσμιο τραστ, που καταβροχθίζει όλες χωρίς εξαίρεση τις επιχειρήσεις και όλα χωρίς εξαίρεση τα κράτη. Η εξέλιξη όμως προχωρεί προς αυτήν την κατεύθυνση κάτω από τέτοιες συνθήκες, με τέτοιο ρυθμό, μέσα σε τέτοιες αντιθέσεις, συγκρούσεις και κλονισμούς -που δεν είναι καθόλου μόνο οικονομικοί, αλλά είναι και πολιτικοί, εθνικοί, κτλ, κτλ- έτσι που οπωσδήποτε πριν φτάσουν τα πράγματα σε ένα παγκόσμιο τραστ, πριν την "υπεριμπεριαλιστική" παγκόσμια ένωση των εθνικών χρηματιστικών κεφαλαίων, ο ιμπεριαλισμός θα πρέπει να χρεοκοπήσει αναπόφευκτα, ο καπιταλισμός θα μετατραπεί στο αντίθετό του".
Στις γραμμές του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος παραμένουν σήμερα ισχυρές μια σειρά οπορτουνιστικές θέσεις και επεξεργασίες που στην ουσία αντιλαμβάνονται τον ιμπεριαλισμό κυρίως ως αεξωτερική πολιτική, ως ξένη, εξωτερική εισβολή και επικυριαρχία ενός ισχυρότερου αστικού κράτους απέναντι σε ένα ασθενέστερο. Αυτές οι επεξεργασίες συχνά προβάλλουν τις υπαρκτές ιμπεριαλιστικές στρατιωτικές επιθέσεις και επεμβάσεις των πιο ισχυρών καπιταλιστικών κρατών, τη διείσδυση ξένων μονοπωλίων για εκμετάλλευση και έλεγχο της αγοράς μιας χώρας ή μιας ευρύτερης περιοχής, αποσπασμένα από το κοινωνικό-οικονομικό περιεχόμενο του ιμπεριαλισμού, ως τελευταίου, ανώτατου σταδίου του καπιταλισμού.
Αυτές οι αντιλήψεις περιορίζουν το εργατικό κίνημα σε μια επιφανειακή καταδίκη των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και ταυτόχρονα προβάλλουν λαθεμένα τη δυνατότητα κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με αστικές δυνάμεις, με στόχο το ξεπέρασμα της καθυστέρησης της καπιταλιστικής ανάπτυξης της χώρας και την ουσιαστική κατάκτηση της εθνικής της ανεξαρτησίας. Έτσι, ο στόχος της αναβάθμισης της θέσης μιας καπιταλιστικής χώρας μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα προβάλλεται ως "αντιιμπεριαλιστικός", εμφανίζεται ως ριζοσπαστικός στόχος πάλης ενάντια στην ιμπεριαλιστική εξάρτηση, ενώ στην πραγματικότητα οδηγεί σην ταξική συνεργασία.
Για αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία η προβολή της λενινιστικής θέσης σχετικά με το κοινωνικοοικονομικό περιεχόμενο του ιμπεριαλισμού, ως μονοπωλιακού καπιταλισμού, ως αντιδραστικής εποχής του καπιταλισμού. Γι' αυτό χρειάζεται όχι μόνο συστηματική μελέτη, αλλά και ανάπτυξη της θεωρίας του ιμπεριαλισμού, του σύγχρονου μονοπωλιακού καπιταλισμού.
Ο προβληματισμός σχετικά με τη "χούφτα" των ηγετικών καπιταλιστικών χωρών
Η προβολή των ενιαίων χαρακτηριστικών που αφορούν όλα τα αστικά κράτη στο σύγχρονο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα παρουσιάζεται σε ορισμένες αναλύσεις σε αντιπαράθεση με τη διατύπωση του Λένιν ότι στον ιμπεριαλισμό μια χούφτα μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις κλέβουν, λεηλατούν τους υπόλοιπους λαούς κι επιβάλλουν ανισότιμες σχέσεις με τις υπόλοιπες καπιταλιστικές χώρες.
Η επιμονή στην ανάδειξη της οικονομικής ουσίας του ιμπεριαλισμού, του μονοπωλιακού καπιταλισμού ως αναγκαίας αφετηρίας κάθε σύγχρονης ανάλυσης, εμφανίζεται σε αυτές τις αναλύσεις ως απόκλιση από τη λενινιστική θέση της διαρκούς πάλης για το ξαναμοίρασμα του κόσμου μεταξύ των πιο ισχυρών καπιταλιστικών χωρών, μεταξύ των διαφόρων καπιταλιστικών κέντρων.
Θεωρούμε αβάσιμη τη συγκεκριμένη κριτική, σύμφωνα με την οποία ο Λένιν δήθεν ταύτιζε τον ιμπεριαλισμό με μια χούφτα ισχυρών καπιταλιστικών χωρών. Είναι γεγονός ότι ο Λένιν επισήμανε ότι μια μικρή ομάδα χωρών κατείχε ηγετική θέση στην παγκόσμια αγορά, χάρη στα τραστ, στα καρτέλ, και κυρίως στις διακρατικές σχέσεις μεταξύ των κρατών-πιστωτών και κρατών-οφειλετών. Πράγματι, φώτισε την αύξηση της ισχύος που αποκτούν τα συγκεκριμένα κράτη, τα οποία παίζουν το ρόλο του πιστωτή, του τοκογλύφου, του εισοδηματία (Renterstaat) σε σχέση με τα κράτη-οφειλέτες. Εστίασε επίσης στην ομάδα ισχυρών κρατών που κατείχαν αποικίες στην εποχή του.
Όμως όλες αυτές οι επισημάνσεις της λενινιστικής ανάλυσης δεν οδηγούν στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι ιμπεριαλιστική πολιτική ασκούν μόνο τα καπιταλιστικά κράτη που βρίσκονται σε κάθε ιστορική στιγμή στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας.
Ο Λένιν φώτισε ήδη στη δική του εποχή την ιμπεριαλιστική πολιτική αστικών κρατών και αστικών τάξεων που δεν ανήκουν στις λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις.
Ανέδειξε το ρόλο της αστικής τάξης του Βελγίου που λήστευε το λαό του Κονγκό και επένδυε 3 δις φράγκα στο εξωτερικό, άσκησε κριτική στους Βέλγους συντρόφους που περιόριζαν την πάλη τους μόνο στην απελευθέρωση της χώρας από τη γερμανική εισβολή και κατοχή χωρίς να θέδτουν θέμα ταξικής απελευέρωσης της εργατικής τάξης.
Ο Λένιν επισημανε επίσης εύστοχα ότι δίπλα στις αποικιακές κινήσεις των μεγάλων δυνάμεων βρίσκονταν αποικίες μικρών κρατών, χάρη στις αντιθέσεις των μεγάλων κρατών για το μοίρασμα της λείας. Η Δανία αποτελούσε χαρακτηριστικό παράδειγμα της συγκεκριμένης περιόδου. Αναφερόμενος στον ιταλικό ιμπεριαλισμό που τον χαρακτήριζε ιμπεριαλισμό των φτωχών, τόνισε ότι κάθε αστική τάξη παλεύει για να πετύχει προνόμια για το εθνικό της κεφάλαιο και την ίδια ώρα ξεγελά το λαό, παρουσιάζοντας την ιμπεριαλιστική πάλη για το δικαίωμα καταλήστευσης άλλων λαών σαν "εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο". Η βάση της ιμπεριαλιστικής πολιτικής και μικρότερων καπιταλιστικών κρατών είναι η ανάπτυξη του μονοπωλιακού καπιταλισμού σε αυτά. Η λενινιστική θεωρία για τον ιμπεριαλισμό επικεντρώνεται στην οικονομική ουσία, την εμφάνιση του μονοπωλίου, μπορεί να ερμηνεύσει τετοια φαινόμενα στη βάση της εξελισσόμενης ανάπτηξης του μονοπωλιακού καπιταλισμού σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο.
Τα συγκεκριμένα παραδείγματα βοηθούν να κατανοηθεί ολοκληρωμένα η ουσία της θεμελιώδουης λενινιστικής θέσης ότι, λόγω της επίδρασης του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης, οι ανισόμετρες σχέσεις αφορούν το σύνολο των καπιταλιστικών κρατών και είναι σύμφυτες με το ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ασφαλώς σε κάθε ιστορική στιγμή θα ξεχωρίζουν κάποια πιο ισχυρά, ηγετικά καπιταλιστικά κράτη. Όμως λόγω της ανισόμετρης ανάπτυξης η μεταβολή του συσχετισμού μεταξύ των κρατών είναι συνεχής.
Σήμερα 100 χώρες υφίστανται ως ξεχωριστές κρατικές ονότητες. Στο σύγχρονο ιμπεριαλιστικό σύστημα έχει διαμορφωθεί ένα καθεστώς ανισότιμης αλληλεξάρτησης του συνόλου των καπιταλιστικών κρατών. Λόγω της επίδρασης της εξαγωγής κεφαλαίου και της ταχύτητας των τεχνολογικών αλλαγών, ο συσχετισμός δύναμης μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών μεταβάλλεται. Ισχυρά κράτη-πιστωτές του 20ού αιώνα έχουν μετατραπεί σήμερα σε κράτη-οφειλέτες (πχ το μεγαλύτερο σημερινό κρατικό χρέος των ΗΠΑ, της Γαλλίας, της Ιταλίας), ενώ η Κίνα είναι σήμερα κράτος-πιστωτής. Η μεταβολή της ισχύος της Βρετανίας συγκριτικά με την Ινδία από τον 20ό στον 21ο αιώνα αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Αντίστοιχα σήμερα το ζήτημα διαμόρφωσης μιας "εργατικής αριστοκρατίας" δεν περιορίζεται μόνο σε μια χούφτα ισχυρών καπιταλιστικών κρατών. Η επέκταση και το βάθεμα των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στο σύγχρονο ιμπεριαλιστικό σύστημα επιτρέπει την εμφάνιση της "εργατικής αριστοκρατίας" στην πλειοψηφία των καπιταλιστικών κρατών. Έτσι, η διάσπαση της εργατικής ενότητας και η διείσδυση μικροαστικών αντιλήψεων στο εργατικό κίνημα αποκτά γενικό χαρακτήρα.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οφείλουν να εξετάσουν οι κομμουνιστές την εξέλιξη των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών, των ανισότιμων διακρατικών σχέσεων των υπαρκτών ιμπεριαλιστικών στρατιωτικών, πολιτικών και οικονομικών εξαρτήσεων, καθώς και την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών επεμβάσεων, την επέκταση τοπικών πολέμων, τον κίνδυνο διεύρυνσής τους, καθώς και τον κίνδυνο ενός νέου γενικευμένου ιμπεριαλιστικού πολέμου.
Η σημερινή συνθετότητα της κίνησης της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας δεν μπορεί να ερμηνευτεί σωστά και ολοκληρωμένα, αν περιοριστούμε στη δράση των κρατών που βρίσκονται στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας. Εύκολα μπορούμε να επιβεβαιώσουμε αυτή τη θέση αν δούμε τη μείωση του οικονομικού ρόλο των G7 την τελευταία δεκαπενταετία, καθώς και την αλλαγή του συσχετισμού μεταξύ ΗΠΑ-Ευρωζώνης και BRICS.
Αντίστοιχα, σε λαθεμένα συμπεράσματα για τις εξελίξεις στην Ευρασία θα καταλήξει όποιος υποτιμήσει το ρόλο, τα σχέδια και την επιρροή κρατών όπως η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ, που δε συμπεριλαμβάνονται στα ηγετικά καπιταλιστικά κράτη την περίοδο που διανύουμε, όμως μετέχουν ενεργά στη διαπάλη για το ξαναμοίρασμα αγορών και εδαφών με οικονομική σημασία στη Μέση Ανατολή.
Η αντίληψη που περιορίζει τον πραγματικό αντίπαλο σε μια χούφτα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη ανοίγει το δρόμο για άμβλυνση της πάλης, ακόμη και για ταξική συνεργασία με τμήματα της εγχώριας αστικής τάξης στις υπόλοιπες καπιταλιστικές χώρες. Περιορίζει την πάλη των λαών σε μια επιφανειακή αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική ή με τη Γερμανία στην Ευρώπη, χωρίς ουσιαστικό αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο, χωρίς κατεύθυνση ρήξης με την αστική τάξη σε κάθε χώρα.
Η αποσαφήνιση των προαναφερόμενων θεμάτων έχει ιδιαίτερη σημασία για την επεξεργασία της επανστατικής στρατηγικής σε κάθε χώρα. Οι οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις σε πολλά κομμουνιστικά κόμματα σήμερα εστιάζονται στην υιοθέτηση ενδιάμεσων σταδίων μεταξύ του καπιταλισμού και σοσιαλισμού, καθώς και με τη μορφή της στήριξης αστικών κυβερνήσεων στο όνομα της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και της διασφάλισης ισότιμων σχέσεων με άλλα κράτη, της αποκατάστασης της κυριαρχίας της χώρας.
Κριτήρια επαναστατικής στρατηγικής
Ωστόσο το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Αφορά το λαθεμένο προσδιορισμό του χαρακτήρα της επανάστασης με κριτήριο το εκάστοτε διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και με τη μεταβολή της θέσης μιας καπιταλιστικής χώρας στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Η συγκεκριμένη συσχέτιση αποτελεί το μεθοδολογικό υπόβαθρο για μια σειρά αντιφάσεις και λάθη στρατηγικής του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος στον 20ό αιώνα.
Αυτή η λαθεμένη μεθοδολογική προσέγγιση υποτιμά τη δυνατότητα των (ανώριμων) κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής να δώσουν μεγάλη ώθηση, να απελευθερώσουν την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Για παράδειγμα, η υπαρκτή καθυστέρηση εξηλεκτρισμού της τσαρικής Ρωσίας ξεπεράστηκε γρήγορα μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ο Λένιν, μετά από μια βασανιστική προσπάθεια επεξεργασίας της στρατηγικής των μπολσεβίκων, αρνήθηκε στην πράξη τις θέσεις του Πλεχάνοφ, του Κάουτσκι, του Μαρτόφ, αλλά και στελεχών των μπολσεβίκων, που θεωρούσαν ότι η Ρωσία θα έπρεπε να περάσει υποχρεωτικά το δρόμο της περιβόητης ωρίμανσης του καπιταλισμού. Και δικαιώθηκε με τα θεαματικά βήματα που έγιναν στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων τις πρώτες δεκαετίες στην ΕΣΣΔ, που πέτυχε ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός της εργατικής εξουσίας.
Γενικότερα, η αξιολόγηση του επιπέδου ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων ανεξάρτητα από τις σχέσεις παραγωγής είναι μια επικίνδυνη αφαίρεση. Οι παραγωγικές δυνάμεις υπάρχουν, λειτουργούν κι αναπτύσσονται μόνο μέσα στη διαλεκτική αλληλεπίδραση με τις σχέσεις παραγωγής, κάθε συγκεκριμένου τρόπου παραγωγής, του καπιταλιστικού ή του κομμουνιστικού. Δεν υπάρχει "ταξικά ουδέτερη" ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων στον καπιταλισμό.
Αντίστοιχα, έχει ιδιαίτερη σημασία να κατανοηθεί ότι οι ανισότιμες σχέσεις αστικών κρατών και η ανισόμετερη ανάπτυξη είναι σύμφυτες με το καπιταλιστικό σύστημα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο καπιταλιστικό έδαφος δεν μπορούν να καταργηθούν οι σχέσεις ανισότιμης αλληλεξάρτησης ούτε μέσα, ούτε έξω από τις διάφορες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, για παράδειγμα, αν η καπιταλιστική Ελλάδα βγει εκτός Ευρωζώνης.
Σε τελευταία ανάλυση, ο χαρακτήρας της επανάστασης σε κάθε καπιταλιστική χώρα καθορίζεται από τη βασική αντίθεση που καλείται να επιλύσει, ανεξάρτητα από τη σχετική μεταβολή της θέση της χώρας σε μια ομάδα χωρών στο διεθνές καπιταλιστικό σύστημα ή σε μια συμμαχία, οικονομική ή και στρατιωτικοπολιιτική. Από την όξυνση της βασικής αντίθεσης ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της εργασίας και την καπιταλιστική ιδιοποίηση του μεγαλύτερου μέρους του πλούτου που παράγεται, από την ίδια την ύπαρξη μονοπωλιακού καπιταλισμού στην Ελλάδα ή σε άλλη βαλκανική χώρα, στην Τουρκία, προκύπτει ότι υπάρχουν σήμερα οι προϋποθέσεις για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση.
"Στο ζήτημα της ανισόμετρης ανάπτυξης, ο Λένιν αντιπαλεύει την οπορτουνιστική θέση του Κάουτσκι πως η ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας διεθνώς οδηγεί στον υπεριμπεριαλισμό, σε μια τόσο μεγάλη αλληλεξάρτηση των συμφερόντων των αστικών τάξεων των διάφορων χωρών, ώστε να αποτελεί μονόδρομο η ειρηνική επίλυση των διαφορών τους, η σύναψη ιμπεριαλιστικών συμφωνιών που οδηγούν στο σχηματισμό μιας ενιαίας, ειρηνικής, οργανωμένης, παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας."
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια την ακριβεια ο Καουτσκι ειχε γραψει: "Από καθαρά οικονομική άποψη δεν αποκλείεται ο καπιταλισμός να περάσει ακόμη μια νέα φάση: τη φάση της μεταφοράς της πολιτικής των καρτέλ στην εξωτερική πολιτική, τη φάση του ουλτραϊμπεριαλισμού, δηλαδή του υπεριμπεριαλισμού, της συνένωσης των ιμπεριαλισμών όλου του κόσμου και όχι της πάλης ανάμεσά τους, τη φάση του σταματήματος των πολέμων στις συνθήκες του καπιταλισμού, τη φάση της «από κοινού εκμετάλλευσης του κόσμου από το διεθνικά - ενωμένο χρηματιστικό κεφάλαιο»"
Αν καποιος ερμηνευσει το παραπανω αποσπασμα αποκλειστικα σαν μια ταση οπου η παγκοσμιοποιηση του χρηματιστικού κεφαλαίου εκμηδενιζει τις αντιθέσεις του στην παγκόσμια οικονομία, προφανως θα εχει μια λανθασμενη εικονα ενος κοσμου χωρις ανισομετρια και χωρις αντιθεσεις.
Ομως, οσον αφορα τη "προβλεψη" της δημιουργιας τραστ μεταξυ των καπιταλιστικων χωρων, το αποσπασμα αυτο μπορει να φωτογραφισει σημερα στενες οικονομικες και στρατιωτικες ενωσεις μονωπολιων οπως ειναι η ΕΕ, το NATO, χωρις να πεφτει εντελως εξω ο Καουτσκι, απο τις εξελιξεις στο παγκοσμιο χρηματιστικό κεφάλαιο.
Βασίλης
Αυτή η λαθεμένη μεθοδολογική προσέγγιση υποτιμά τη δυνατότητα των (ανώριμων) κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής να δώσουν μεγάλη ώθηση, να απελευθερώσουν την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Για παράδειγμα, η υπαρκτή καθυηστέρηση εξηλεκτρισμού της τσαρικής Ρωσίας ξεπεράστηκε γρήγορα μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ο Λένιν, μετά από μια βασανιστική προσπάθεια επεξεργασίας της στρατηγικής των μπολσεβίκων, αρνήθηκε στην πράξη τις θέσεις του Πλεχάνοφ, του Κάουτσκι, του Μαρτόφ, αλλά και στελεχών ων μπολσεβίκων, που θεωρούσαν ότι η Ρωσία θα έπρεπε να περάσει υπορεωτικά το χρόμο της περιβόητης ωρίμανσης του καπιταλισμού. Και δικαιώθηκε με τα θεαματικά βήματα που έγιναν στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων τις πρώτες δεκαετίες στην ΕΣΣΔ, που πέτυχε ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός της εργατικής εξουσίας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ ΝΕΠ τι ρόλο έπαιξε σε αυτό το ζήτημα?
H ενοια του ιμπεριαλισμου στην οικονομικη της 'βαση' εχει να κανει με την μεταφορα υπεραξιας απο την βαση προς την κορυφη της ιμπ. πυραμυδας. Αυτη η 'αδικια' ειναι ορατη στους διαφορους μονοπωλιακους ομιλους, και τα κρατη και ποτε δεν θα σταματησουν να πολεμανε με 'καθε μεσο' για περισσοτερα κερδη και υπερκερδη. Με εκμεταλλευση πρωτων υλων σε προνομιακη φθηνη τιμη, με εξαγωγη κεφαλαιου σε χωρες με χαμηλα μεροκαματα, με το σπασιμο της εξειδικευμενης και της πνευματικης εργασιας εργασιας σε κομματια, και οταν ολα αυτα δεν φθανουν με φθορα των ανταγωνιστων, και τελικα με πολεμο. Ολα αυτα δεν κολλανε με την εννοια του υπεριμπεριαλισμου η οποια ανηκει στις προ-πολεμικες χιμαιρες και ουτοπιες. Οι διαλυτικες τασεις του συστηματος της πυραμιδας ειναι ισχυροτερες απο τις εννοποιητικες και αυτο οφειλεται στην ανισομετρια που αλλαζει αδιακοπα τις ισορροπιες και τις συμμαχιες.
ΑπάντησηΔιαγραφή@Βασίλης
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Κάουτσκι ξεκάθαρα μίλαγε για την "δυνατότητα" του ιμπεριαλισμού να αφήσει τους ανταγωνισμούς κατά μέρους, και να γίνει ειρηνικός σε μια μόνιμη βάση.
Αυτό το έλεγε για να στηρίξει το σκεπτικό πως ο καπιταλισμός μπορεί να εξανθρωπιστεί, ώστε με αυτό το επιχείρημα, να εστιάσει στην άσκηση της πολιτικής μέσο των αστικών θεσμών, και να αφήσει στην άκρη την πρακτική των επαναστατικών κομμάτων, και γενικά τον Μαρξισμό.
Έτσι χρησιμοποίησε την θεωρία του υπερυμπεριαλισμού, και γι'αυτό δέχτηκε σφοδρή κριτική από τον Λένιν, αφού μίλαγε για μια 100% αντιμαρξιστική και αντιδιαλεκτική θεωρία και πρακτική, που δεν μπορούσε παρά μόνο προδώσει την εργατική τάξη και την πάλη της, πράγματα που αποδείχτηκαν άμεσα ("Η ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Ο ΑΠΟΣΤΑΤΗΣ ΚΑΟΥΤΣΚΙ").
Οι υπερεθνικές ενώσεις όπως του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, δεν καταργούν για κανένα λόγο τους ανταγωνισμούς, και αυτό φαίνεται ακόμα πιο καθαρά στις μέρες μας.
Με λίγα λόγια ο Κάουτσκι δεν έπεσε ούτε για λίγο μέσα.
Ιβάν Τζόνι
Σε 'τελικη αναλυση' η καταληξη του ανταγωνισμου, της εξαγωγης κεφαλαιων, της εκμεταλλευσης φθηνης εργατικης δυναμης, και πρωτων υλων σε διαφορα μερη του κοσμου απο τα ξενα μονοπωλια, ακομα-ακομα και η εξασφαλιση της σταθερης ροης αυτων των πρωτων υλων, την εξασφαλιση των δρομων μεταφορας, και την με καθε δυνατο τροπο απομακρυνσης των ανταγωνιστων απο τα παραπανω, η καταληξη ολων αυτων ειναι ο πολεμος. Σε τελικη αναλυση ο ανταγωνισμος, , η εμφανιση νεων δυναμεων (ΒRICS, Tουρκια, Ισραηλ, Ρωσια) με ταυτοχρονη υποχωρηση αλλων, σαν συνεπεια της ανισομετριας, οδηγουν νομοτελειακα σε αλλαγες συμμαχιων, και καθε ειδους συγκρουσεις. Την υπαρκτη ταση για ενα υπερμονοπωλιο, την αναγνωρισε και ο Λενιν, το αναφερει και το αρθρο, αλλα το να ισχυριστει καποιος οτι αυτη η ταση ειναι ισχυροτερη απο την ταση διαλυσης και συγκρουσης, ισοδυναμει με τυφλωση. Ακομα πιο δυσκολη ειναι η στηριξη της θεωριας οτι αυτη η ταση θα αντικατοπτριζεται στις διεθνεις σχεσεις των χωρων και θα φερει καποιου ειδους ειρηνη. Αυτο που λενε 'αυτοκρατορια' (εχω διαβασει και τον Φιντελ και αλλους να αναφερονται με αυτο τον ορο), δεν εχει αποδειχθει οτι ειναι κατι παραπανω απο μια 'στιγμη', μια παροδικη φαση στην ιστορια του ιμπεριαλισμου.
ΑπάντησηΔιαγραφή"η καταληξη ολων αυτων ειναι ο πολεμος. "
ΑπάντησηΔιαγραφήΠαντως οι οικονομικοι δεσμοι που εχουν αναπτυχθεί και το βαθεμα της αλληλεπίδρασης των οικονομικων σχεσεων στην ΕΕ και στην "συμμαχια" του Νατο, ειναι τετοιοι που μια ενδοσυμμαχικη διάσπαση ή μια ενοπλη σύγκρουση αναμεσα στις χωρες της Ευρωπης δεν φαίνεται πουθενα να συμβαινει στο μελλον.
Πολεμικα σχεδια υλοποιούνται μονο σαν εξαγωγη σε χωρες εκτος της δυτικης συμμαχιας. Η ΕΕ μαζι με τους αμερικανους μοιαζουν να εχουν μοιρασει τον υπολοιπο κοσμο σε κομματια και να ακολουθούν κοινή ληστρικη πολιτική.Το υπέρμονοπώλιο υπαρχει,το ερωτημα ειναι με ποιο τροπο διασπάται και με ποιο τροπο, οταν δε υπαρχουν υπολογίσιμοι ανταγωνιστες ( brics;)
Geo παρόμοια άποψη μπορεί να είχε κάποιος κατά τη διάρκεια της Μπελ Επόκ. Να την είχε ακόμα και στις παραμονές του Μεγάλου Πολέμου ή ακόμα και την ώρα του ξεσπάσματός του, τότε που περίπου όλοι πήγαιναν στο Μέτωπο με την πεποίθηση ότι το όλο συμβάν ήταν κάτι που θα κράταγε λίγες μερούλες απλά για να σπάσει η ανία. Η Φρίκη των χαρακωμάτων ήταν αυτό που ξύπνησε πολλούς από το Βαθύ Ύπνο.
ΑπάντησηΔιαγραφήρα
@Geo
ΑπάντησηΔιαγραφήΆμα πριν 10 χρόνια έλεγε κάποιος: ότι οι ΗΠΑ θα "στήριζε" πραξικόπημα σε κράτος μέλος του ΝΑΤΟ, ότι η Τουρκία θα κόντραρε τις ΗΠΑ στο θέμα των Κούρδων, ότι η ΕΕ θα σπάει σε κομμάτια γύρω από το θέμα της κρίσης και των μεταναστών, ότι η Αγγλία θα βγει έξω από την ΕΕ, κλπ. κλπ., θα τον είχαν περάσει για τρελό ή για συνωμοσιολόγο τουλάχιστον!
Τότε νομίζανε όλοι ότι είχαν ξεπεραστεί μέχρι και οι κρίσεις του καπιταλισμού, δεν γινόταν καν κουβέντα για την σταθερότητα των ιμπεριαλιστικών υπερεθνικών οργανισμών!
Με λίγα λόγια δεν υπάρχει υπεριμπεριαλισμός, αλλά μια κατάσταση προσωρινής σταθερότητας και συμβιβασμού των διεθνών σχέσεων και των αστικών τάξεων, που υπάρχει όσο υπάρχει καπιταλιστική ανάπτυξη, και η οποία σμπαραλιάζεται μόλις αυτή πάει περίπατο.
Ο ρα το είπε νομίζω αρκετά παραστατικά. Πριν τον Α' ΠΠ, όλοι λέγανε πως δεν μπορεί να γίνει πόλεμος, λόγο τις τεράστιας διασύνδεσης των οικονομιών, και κάποιος Καουτσκικός τότε, θα μπορούσε άνετα να πει και λόγο του υπεριμπεριαλισμού...
Ιβάν Τζόνι
Ρα, εαν στην περιοδο του Μπελ Εποκ υπηρχε ΝΑΤΟ και πυρηνικά, θα ελεγα οτι εχεις απόλυτο δίκιο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο γεγονός ομως οτι μετα το '45 μπηκαμε σε εντελως διαφορετικες συνθηκες και είδη ανταγωνισμων, απο αυτες που προκάλεσαν ολες τις προηγουμενες συρράξεις και 2 παγκόσμιους πολεμους, δεν μπορει να υποτιμάται.
Τα πυρηνικά εχουν διαμορφωσει μια τελειως διαφορετική διπλωματια και πολιτικη, οσο και εαν θελουμε να εθελοτυφλουμε, κατάσταση η οποια ειναι προτοφανης στα χρονικα(βλεπε proxy wars), οπως και η σχεδον αδιατάρακτη συμμαχια του ΝΑΤΟ(να δουμε τι θα γινει με Τουρκια τωρα και εαν θα γινει ο αδύναμος κρίκος)
Νομίζω, πως ένα λάθος, που συχνά παρασυρόμαστε και οι μαρξιστές (και μαρξίζοντες, όπου ποιητική αδεία αυτοσυμπεριλαμβάνομαι κι εγώ, καθώς η Μιχαλού τον άντρα της), είναι ότι βλέπουμε "χώρες" εναντίον "χωρών", όπως ακριβώς και οι αστοί, κι ενώ ξέρουμε ότι κάθε "χώρα" αποτελείται από δύο "χώρες".
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ αλήθεια είναι πως ο πόλεμος μιας "χώρας" ενάντια σε μιαν άλλη "χώρα", στην πραγματικότητα είναι κυρίως πόλεμος της αστικής τάξης κάθε "χώρας" ενάντια στον Λαό της "αντίπαλης χώρας", και πολύ περιορισμένα, κυριολεκτικά με μέτρο, ενάντια στην αστική τάξη της "αντίπαλης χώρας".
Ετσι ο ιμεριαλιστικός πόλεμος καταντάει πόλεμος των αστικών τάξεων εναντίων των Λαών τους. Από εκεί και η ανάγκη, ο πόλεμος να γίνει παντού "εμφύλιος".
Θα συνηγορήσω κι εγώ υπέρ του Ρα. Σάμπως και οι Αμερικανοί, μεσούντος του Β'ΠΠ δεν απόφευγαν να βομβαρδίζουν τα αμερικανικής ιδιοκτησίας ναζιστικά εργοστάσια πολεμικού υλικού (όχι ...τρίχες!), που σκότωναν και τον έρμο τον κάθε τζόννυ από κάποια μεσοδυτική Πολιτεία; Σε μας φαίνεται παράλογο, αλλά για τους αστούς καθόλου...
Καθόλου δεν εγγυώνται, στους Λαούς, οι οικονομικοί δεσμοί των ιμπεριαλιστών την ιμπεριαλιστική "Ειρήνη" τους, που άλλωστε, όταν πλησιάζει να μετραπεί στον "Πόλεμό" τους, είναι ήδη μάλλον χειρότερη από αυτόν, για τους ίδιους τους Λαούς.
Και δεν χρειάζεται ο Πόλεμος μεταξύ και των διαπλεκομένων Ιμπεριαλιστών να ξεκινήσει με καθαρή μορφή. Π.χ., σε έναν Ρωσοτουρκικό πόλεμο (που δε θάναι και ο ...πρώτος της ιστορίας!), μην είστε σίγουροι ότι όλοι οι δυτικοί αστοί, σύσσωμοι, θάναι π.χ. με τους Τούρκους αστούς. Οταν φουντώσουν οι φωτιές, οι αντιθέσεις θα τσαλαπατήσουν την προτεραιότητα των δεσμών, και θα δούμε, π.χ., Γαλλογερμανούς εναντίον Αμερικανοεγγλέζων.
Αλλωστε, στην πλάτη των Λαών, στη δική μας, θα γίνουν όλα αυτά.....
Ξέρεις πόσο μεγάλη παραδοξότητα ήταν η ειρήνη της Μπελ Εποκ μέσα στη μέχρι τότε ιστορία της Ευρωπαϊκής Ηπείρου; Πόσο πρωτοφανές πράγμα ήταν για τον άνθρωπο εκείνης της περιόδου;
ΑπάντησηΔιαγραφήΟύτε να υποτιμάς, ούτε όμως και να υπερεκτιμάς τίποτα.
Ούτε το ΝΑΤΟ ούτε η ύπαρξη των πυρηνικών αλλάζει τη φύση των κινήτρων που ορίζουν τη διπλωματία και την πολιτική. Ναι (κυρίως η ύπαρξη των πυρηνικών, η σημασία του ΝΑΤΟ, ως συμμαχία αυτή καθαυτή, είναι πολύ μικρότερη συγκριτικά), κάνουν τη διπλωματία και την πολιτική πιο προσεκτική στις κινήσεις τους αλλά στο τέλος της ημέρας, τα ίδια κίνητρα εξακολουθούν να τις καθοδηγούν, τους ίδιους σκοπούς επιχειρούν να ικανοποιήσουν. Δεν αλλάζει τη φύση του ανταγωνισμού τους.
Πυρηνική υπεροχή πάντως, με την έννοια του να επιφέρεις ένα απολύτως συντριπτικό χτύπημα στο έδαφος του αντιπάλου κρατώντας ανέπαφο το μεγαλύτερο τμήμα του δικού σου εδάφους, ούτε έγινε ποτέ δυνατό να επιτευχθεί, ούτε αυτό προβλέπεται να γίνει στο ορατό μέλλον.
Ακόμα και στο καθαρά τακτικό επίπεδο, η επίδραση των πυρηνικών είναι κάπως μικρότερη από αυτή που πιθανώς φαντάζεται κάποιος. Μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι παρόλη την ύπαρξη πυρηνικών όπλων, ο ανταγωνισμός των κρατών όσον αφορά τους συμβατικούς εξοπλισμούς, ελάχιστα επηρρεάστηκε στην πυρηνική εποχή σε σχέση με τη προηγούμενη περίοδο. Αυτό δεν είναι ανάγκη να το δεις μόνο στις γνωστές "Μεγάλες Δυνάμεις" αλλά και σε άλλες περιπτώσεις, όπως πχ ο ανταγωνισμός Ινδίας με Πακιστάν. Όλα τα κράτη που διαθέτουν πυρηνικά δεν έχουν πάψει να ασχολούνται με τους συμβατικούς τους εξοπλισμούς και να δαπανούν μεγάλα ποσά σε αυτούς. Αυτό προφανώς δεν το κάνουν από χαζομάρα ή τρέλλα.
ρα
"Ούτε το ΝΑΤΟ ούτε η ύπαρξη των πυρηνικών αλλάζει τη φύση των κινήτρων που ορίζουν τη διπλωματία και την πολιτική."
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν ξέρω εάν αυτό που σκέπασε την Δύση λέγεται ούλτρα-ιμπεριαλισμός, υπέρ-ιμπεριαλισμός ή λύκοσυμμαχία, αλλά το να λέμε σοβαρά ότι τα πυρηνικά δεν άλλαζαν την άσκηση της πολιτικής και διπλωματίας τα τελευταία 70 χρόνια είναι ατόπημα.
Επίσης θα ήθελα να μάθω με πια επιστημονική - διαλεκτική μέθοδο συνδέεται η Μπελ Επόκ και το ξέσπασμα του Α ΠΠ με την σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης της οικονομιας και των πολέμων δι' αντιπροσώπων δηλαδή proxy wars oπως αναφέρθηκε -Αυτό που γίνεται πχ με το τρίγωνο Τουρκία -ΗΠΑ -Κούρδοι δηλαδή.
Πως φαντάζεται κάποιος το ξέσπασμα ενός 3 ΠΠ; Με το να κηρύξει πόλεμο και να εισβάλει η Γερμανία στην Πολωνία ας πούμε; Και γιατί να το κάνει αυτό στις μέρες μας; Γιατί να στείλει στρατό να κυριεύσει μια χώρα σαν την Ελλάδα, όταν μπορεί κάλλιστα να αγοράσει τα αεροδρόμια και τα λιμάνια της ΝΟΜΙΜΟΤΑΤΑ-με μίζες- και χωρίς να κυματίζει η γερμανική σημαία στην ακρόπολη; Γιατί να εισβάλει η ΗΠΑ στην Βενεζουέλα ή στην Ρωσία, μουτζουρώνοντας την εικόνα του καθε "ειρηνιστή" Ομπαμα, όταν μπορεί να στραγγαλίσει οικονομικά και τις δυο αυτές χώρες, ελέγχοντας τις τιμές του πετρελαίου στην παγκοσμιοποιημενη οικονομία ; Γιατί να κατεβάζει τανκς, όταν έχει τις χρωματιστές επαναστάσεις να ρίχνουν "λαικά",μη αρεστές κυβερνήσεις;
Αυτό ακριβώς πέτυχε η πυρηνική διπλωματία των ΗΠΑ: Δεμένοι με όρκους πίστης στα μετόπισθεν πρώην ανταγωνίστριες χώρες και έλεγχος του πλανήτη με μικρές χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς να βουτάει τα χεριά της στο αίμα των λαών η ίδια άμεσα και πάντα με τις ευλογίες του ΟΗΕ.
Santiago
Και εδώ κάποια σημεία που προσυπογράφω από ένα εξαιρετικό κείμενο, για το πόσο διαφορετικό και πρωτόγνωρο είναι το διπλωματικό-πολιτικό περιβάλλον μετά την ατομική βόμβα (και λυπάμαι αλλά δεν έχει καμία σχέση ούτε με το περιβάλλον της μπελ εποκ, ούτε τους ναπολεόντειους πολέμους ή ξέρω γω, τον Καρλομάγνο):
ΑπάντησηΔιαγραφή«Το δεύτερο σημάδι ότι το μήνυμα ελήφθη (μετά την Χιροσίμα )εξίσου καθαρά από όλες τις άλλες δυτικές χώρες του κόσμου είναι ότι ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΑΛΙΟΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΓΟΝΑΤΙΣΑΝ ΟΙΚΕΙΟΘΕΛΩΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ ΑΣΜΕΝΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΤΩΝ ΗΠΑ: Η πάλαι ποτέ βασίλισσα των θαλασσών Αγγλία, πρώτη και καλύτερη, η Δυτική Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία, η Ισπανία, ασφαλώς, η Ιταλία.
Η βόμβα απετέλεσε το καλύτερο επιχείρημα για το γιατί σύσσωμη η ιμπεριαλιστική Ευρώπη έπρεπε εφεξής να συμμορφωθεί με την ΠΛΗΡΗ ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΑΣ ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ, ΕΠΙΦΥΛΑΞΕΙΣ, Ή ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ.
ΠΟΤΕ ΠΡΙΝ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΕΝ ΔΕΧΤΗΚΑΝ ΤΟΣΟ ΠΡΟΘΥΜΑ ΠΑΛΙΟΤΕΡΑ ΕΔΡΑΙΩΜΕΝΕΣ ΔΥΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΗΝ ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΜΙΑΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ.
Οι ιστορικοί επιχαίρουν συνήθως για το γεγονός, χαιρετίζοντας το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα, το μισό που γέννησε η ραδιενέργεια, ως μακρά περίοδο ειρήνης και σταθερότητας, περίοδο την οποία πάρα πολλοί άνθρωποι νοσταλγούν ως τώρα (σε αντίθεση με το πρώτο μισό του αιώνα, το οποίο γέννησε η επανάσταση).
Και πράγματι, για το δυτικό μισό του πλανήτη, η τερατογέννεση είχε πολύ ελκυστική μορφή: ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΟΛΕΣ ΟΙ ΔΥΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΦΤΑΣΑΝ ΣΕ ΜΙΑ ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΓΕΜΟΝΙΚΗ ΟΜΠΡΕΛΑ ΜΙΑΣ ΟΛΙΚΑ ΑΝΑΜΦΙΣΒΗΤΗΤΗΣ ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΗΣ, ΚΑΙ Ο ΠΑΛΙΟΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΚΑΥΓΑΣ ΕΞΕΛΙΧΘΗΚΕ, ΚΥΡΙΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΝΑΤΟ ΤΟ 1949, ΣΕ ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΑΡΠΑΚΤΙΚΩΝ, ΠΟΥ ΕΞΑΠΕΛΥΣΕ ΤΗΝ ΠΕΙΝΑ ΤΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΠΛΑΝΗΤΗ χωρίς να αφήνει την αδηφαγία να χαλά τους καλούς τρόπους μεταξύ των συνδαιτημόνων στο μεγάλο δυτικό τραπέζι κατανάλωσης της εργατικής δύναμης καφέ, κίτρινων και μαύρων κορμιών. Ήταν μια κάποια δικαίωση του Καντ, έστω και με την προσθήκη της κριτικής του Χέγκελ.»
http://leninreloaded.blogspot.com.es/2014/08/blog-post_5.html
Santiago
@Santiago
ΑπάντησηΔιαγραφήΤότε οι αντιθέσεις που ξεπροβάλλουν ανάμεσα στα μέλη των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών, για πρώτη φορά εδώ και πολλές δεκαετίες, και τις οποίες βλέπουμε να εξελίσσονται μέρα με την μέρα, με πρωτοφανή οξύτητα για τα δεδομένα της εποχής του "τέλους της ιστορίας" και "της ειρηνικής συνύπαρξης κάτω από την ηγεμονία των ΗΠΑ και των πυρηνικών", είναι απλά εικονική πραγματικότητα!?
Το πως, πολλοί προοδευτικοί πέφτουν στην παγίδα της αναίρεσης του Μ-Λ, ενώ αυτό δεν το προσπαθούν ούτε αστοί, γιατί ξέρουν ότι δεν μπορούν να το κάνουν, δεν θα το καταλάβω ποτέ...
Ιβάν Τζόνι
Πραγματικα δεν κατανοω τι σημαινει ''ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΑΛΙΟΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΓΟΝΑΤΙΣΑΝ ΟΙΚΕΙΟΘΕΛΩΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ ΑΣΜΕΝΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΤΩΝ ΗΠΑ'' σε οικονομικους ορους.
ΑπάντησηΔιαγραφήκαι που κολλαει ο Χεγγελ.
Το 'γονατισαν' και το 'οικειοθελως' μαζι πως βγαζουν ως τελικο συμπερασμα οτι υπαρχει πλανητικη κυριαρχια των ηπα; Mαλλον το αντιθετο συμβαινει, χωρις τη συμμαχια των προθυμων λιγα μπορουν να κανουν οι ηπα, και οτι κανει το νατο βαρυνει ηθικα εξισου ολους τους συμμετεχοντες-και την ελλαδα που δεν ειναι πια ουτε μικρη ουτε τιμια-αν ηταν ποτε.
Επισις η Κινα ειναι δευτερη οικονομικη δυναμη σημερα που μιλαμε χωρις πραγματικα να εχει αναπτυξει στα σοβαρα τις παραγ. δυναμεις. Ο πληθυσμος της και μονο κρυβει απειρες δυνατοτητες. Ζητημα χρονου το ποτε θα γινει πραγματικα φοβητρο...
Αν και σωστά ξεκινάει από την εσωτερική οικονομική ουσία του ιμπεριαλισμού, η θεωρητική καινοτομία της πυραμίδας αφήνει κενά την οικοδόμηση της. Δεν αναλύει με επάρκεια την διεθνή διάσταση της εκμετάλλευσης, δηλ. την εκμετάλλευση από την αστική τάξη μιας χώρας Α, της εργατικής τάξης μιας χώρας Β. (την στιγμή που το αντιθετο δεν συμβαίνει η συμβαίνει σε δραματικά μικρότερο βαθμό). Το ίδιο και με τον φυσικό πλούτο αντίστοιχα. Ο Λένιν λέει χαρακτηριστικά ότι αδιαφορεί ποιος ληστής ιμπεριαλιστής θα ληστεύει μεγαλύτερο και ποιος μικρότερο μερίδιο από τις αποικίες. Οι μικρές χώρες που αναφέρονται στο παράδειγμα του επιχειρήματος για "μια χούφτα χώρες" είναι όλες χώρες του ευρωπαϊκού αποικιοκρατικού πυρήνα, που θέλουν και αυτές μερίδιο σε αποικιακά υπερκέρδη. Τώρα ποιές είναι οι χώρες που παίζουν τον αντίστοιχο με τις αποικίες ρόλο;
ΑπάντησηΔιαγραφήΤώρα οι νικητές και οι χαμένοι δεν καθορίζονται άμεσα από την πολιτική των κανονιοφόρων η επίσημη αποικιοκρατία έχει τερματιστεί, όμως πάλι οι χαμένοι με όποιο τρόπο και αν κρίνεται αυτό, υφίστανται την εκμετάλλευση των ισχυρών και από την ίδια την οικονομική λογική, οι χαμένοι πρέπει να είναι πολλοί και οι κερδισμένοι λίγοι, αλλιώς η πυραμίδα θα ήταν ανεστραμμένη. Πάλι δηλ. έχουμε "μια χούφτα χώρες", και αρκετά περισσότερες απο κάτω τους (σε ενδιάμεση θέση), μόνο που τώρα οι άλλες χώρες είναι και αυτές με μονοπωλιακό καπιταλισμό, αντί για προκαπιταλιστικά καθεστώτα, απλά πιο αδύναμες. Έχουν δηλ. και οι οι αστικές τάξεις χωρών, που είναι αντικείμενα και όχι υποκείμενα της εκμτάλλευσης, την δυνατότητα και την τάση-βούληση, να είναι ιμπεριαλιστικές λόγω της εσωτερικής οικονομικής δομής τους, αλλά δεν μπορούν να αναπτύξουν το "δυνάμει" σε "ενεργεία" (η το αναπτύσσουν σε έναν υποτυπώδη βαθμό) λόγω της σχετικής τους αδυναμίας η/και της δομικά κατώτερης θέσης τους στην πυραμίδα.
Αυτό το "δομικά" μας εισάγει στο θέμα της δομής του παγκόσμιου συστήματος αλλά και του περάσματος της "ανισότιμης αλληλεξάρτησης" από την "ποσότητα στην ποιότητα". Λέει στο άρθρο "Ασφαλώς σε κάθε ιστορική στιγμή θα ξεχωρίζουν κάποια πιο ισχυρά, ηγετικά καπιταλιστικά κράτη. Όμως λόγω της ανισόμετρης ανάπτυξης η μεταβολή του συσχετισμού μεταξύ των κρατών είναι συνεχής" φαίνεται να αντιμετωπίζεται η ανισόμετρη ανάπτυξη σαν μια πολλή ρευστή κι συνεχής διαδικασία χωρίς όρια. Όμως δεν είναι έτσι, αυτό που αναφέρει σαν "ιστορική στιγμή" είναι στην πραγματικότητα εκτεταμένες ιστορικές πρίοδοι, το σύστημα του παγκόσμιου καπιταλισμού ήταν πάντα ασυγκεντρωτικό και ιεραρχικό. Πάντα είχε έναν κυρίαρχο πυρήνα με ολοένα και υποδεέστερες περιφέρειες. Η ανισότητα μιας και εγκαθίσταται τείνει να ενισχυθεί. Πέρα από την οικονομική και τεχνολογική υπεροχή, έρχονται και πολιτικά - στρατιωτικά μέσα να την διευρύνουν και να την σταθεροποιήσουν, έναντι της πάντα υπόγειας υπονομευτικής και όντως συνεχούς δράσης του νόμου στο επίπεδο της οικονομίας. Ασφαλώς τίποτα δεν είναι αιώνιο, αλλά η αλλαγή μεγάλου αφεντικού (και της ακολουθιας του), δεν είναι καθόλου συνηθισμένη περίπτωση, μάλλον το αντίθετο.
Όσον αφορά το θέμα του χαρακτήρα της επανάστασης, καμμία διαφωνία, η συζήτηση αφορά την σύνδεση του με την συγκεκριμένη κατάσταση.
ημιάγριος
"ήταν πάντα ασυγκεντρωτικό" εννοείται, ήταν πάντα συγκεντρωτικό.
ΑπάντησηΔιαγραφήημιάγριος
Θα σου έλεγα Santiago ότι δεν έχω την αίσθηση ότι είπα ότι η εποχή μας σήμερα είναι μια νέα Μπελ Εποκ. Δεν είναι ακόμα και στο αισθητικό κομμάτι να μείνει κανείς. Η Μπελ Επόκ διακρίνονταν από την αισιοδοξία, στη σύγχρονη εποχή ακόμα και στη περίοδο της αμέσως προηγούμενης "οικονομικής άνθησης", στο αισθητικό κομμάτι κυριαρχεί η απαισιοδοξία. Αυτό που έγραψα είναι ότι η αίσθηση της εμπεδωμένης ειρήνης, η αίσθηση ότι μεταξύ των μεγάλων Δυνάμεων δεν πρόκειται να υπάρξει πόλεμος, πέρα ίσως από κάποια μεμονωμένα επεισόδια για να τονώνεται το ενδιαφέρον, υπήρχε και στην εποχή της Μπελ Επόκ. Ενδεικτικά, 1912 είχε κυκλοφορήσει ένα ωραίο βιβλίο, το «The Great Illusion” του Norman Angell. Εκεί αναφέρονταν ως κύριο επιχείρημα το ότι «ο πόλεμος δεν ωφελεί» (το ίδιο επιχείρημα δηλαδή που πλασαρίστηκε ως τάχα καινούργιο στην εποχή μετά τις ανατροπές).
ΑπάντησηΔιαγραφή«Κι αν κάτι δεν ωφελεί κύριοι, γιατί τότε να συμβεί;» θα αναρωτιόνταν δίκαια κάποιος που θα διάβαζε εκείνο το βιβλίο που αντικατόπτριζε το «ρεύμα» της εποχής.
Το πόσο αυτή η αίσθηση αποτύπωνε τη πραγματικότητα, φάνηκε ως γνωστόν στα χαρακώματα, δυο χρόνια μετά. Ένας άνθρωπος εκείνης της εποχής είχε κατά τη γνώμη μου πολύ περισσότερες δικαιολογίες για να κάνει αυτό το λάθος (λόγω της τότε πρωτοφανούς «παραδοξότητας» μακράς «ειρήνης» που υπήρξε στην ευρωπαϊκή ήπειρο) από τον σημερινό άνθρωπο κι ας έχει υπάρξει και πάλι μια συγκριτικά μεγάλη περίοδο «ειρήνης».
Αν κάτι είναι ατόπημα Santiago θα πρέπει λίγο να το εξηγήσεις ώστε να το καταλάβω.
Τι κατά τη γνώμη σου έχει αλλάξει στους σκοπούς της «σύγχρονης» διπλωματίας και πολιτικής, στη φύση των συμφερόντων που καλούνται να εξυπηρετήσουν; Κατά τη γνώμη μου τίποτα δεν έχει πραγματικά αλλάξει ως προς αυτά τα ζητήματα. Οι πόλεμοι δι αντιπροσώπων, οι περιλάλητοι proxy wars, προφανώς δεν είναι επιχείρημα, δεν συνιστούν καν καινοτομία της εποχής μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τέτοιοι πόλεμοι υπήρχαν και πιο πριν (ένα παράδειγμα που μου έρχεται αμέσως στο μυαλό είναι η πολιτική του Ρισελιέ που στήριζε τους Ολλανδούς να πολεμάνε τους Ισπανούς).
Αναφέρεις δυνατότητα οικονομικού στραγγαλίσματος, αγορά αεροδρομίων και λιμανιών, μίζες κτλ. Τι από αυτά θεωρείς ότι δεν υπήρχε ως δυνατότητα και παλιότερα και υπάρχει μόνο από την εποχή των πυρηνικών και μετά; Εγώ νομίζω ότι όλα αυτά προϋπήρχαν της πυρηνικής (πιθανώς μάλιστα και πιο έντονα σε κάποιες περιπτώσεις).
Περιγράφεις (ή καλύτερα συμφωνείς με κάτι που περιέγραψε κάποιος άλλος) μια κατάσταση σύμφωνα με την οποία κάποιες χώρες με τη βόμβα στη Χιροσίμα έλαβαν το μήνυμα και γονάτισαν δεμένοι στην πλανητική κυριαρχία των ΗΠΑ, τις χαρακτηρίζεις μάλιστα πρώην ανταγωνίστριες (σαν δηλαδή μετά τη Χιροσίμα να έπαψαν οι μεταξύ του ανταγωνισμοί).
Είναι όμως έτσι η κατάσταση;
ρα (συνεχίζεται)
Το 1956, έντεκα μόλις χρόνια μετά τη Χιροσίμα και μόλις εφτά μετά την ίδρυση του ΝΑΤΟ, το Ισραήλ, η Γαλλία και η Μ. Βρετανία έκαναν επέμβαση κατά της Αιγύπτου για τα συμφέροντά τους στη διώρυγα του Σουέζ. Κέρδισαν μεν στρατιωτικά, έχασαν τελείως στο πολιτικό επίπεδο και απώλεσαν τον έλεγχο της διώρυγας. Ο λόγος; Οι ΗΠΑ ήταν τότε στο πλευρό της Αιγύπτου. Αν ακολουθήσουμε τη δική σου θεώρηση τότε πώς διάολο έχουμε χώρες δεμένες και γονατισμένες στην πλανητική κυριαρχία των ΗΠΑ να έρχονται σε κόντρα με αυτές; Πώς ξεπήδησε αυτή η αντίθεση των συμφερόντων τους ώστε να βρεθούν σε διαφορετικές πλευρές της σύγκρουσης; Ένα από τα αποτελέσματα αυτής της σύγκρουσης ήταν η απόφαση της Γαλλίας να βαδίσει στο δρόμο της απόκτησης δικών της πυρηνικών όπλων. Η απόφαση αυτή ερχόταν προφανώς σε αντίθεση με τη πολιτική των ΗΠΑ, οι ΗΠΑ δεν είχαν κανένα συμφέρον να επιθυμούν τη διάδοση των πυρηνικών όπλων σε περισσότερες χώρες. Κι όμως η Γαλλία τελικώς απέκτησε πυρηνικά όπλα και μάλιστα αρκετά σύντομα (εδώ τα κατάφερε το Πακιστάν, η Γαλλία δεν θα το κατάφερνε;). Οι ΗΠΑ συμφιλιώθηκαν με το γεγονός της απόκτησης των πυρηνικών από τη Γαλλία μόνο επί εποχής Νίξον όταν δηλαδή είχε προηγηθεί η ήττα τους στο Βιετνάμ (με τη Γαλλία να μην έχει συμμετοχή σε αυτόν. Γιατί άραγε δεν είχε; Αφού ήταν δεμένη στις ΗΠΑ πώς και δεν ξαναπήγαν Γάλλοι να πεθάνουν στην Ινδοκίνα;). Αν θυμάσαι ακόμα και επί Σιράκ τη δεκαετία του ’90 η Γαλλία είχε κάνει πυρηνικές δοκιμές στον Ειρηνικό κόντρα στις επιθυμίες των ΗΠΑ. Η πραγματικότητα λέει ότι η γαλλική αστική τάξη είδε κάποια πράγματα και αποφάσισε ότι για να διαπραγματεύεται καλύτερα τη θέση της Γαλλίας στον κόσμο,ανάμεσα σε εχθρούς και «φίλους», χρειαζόταν πυρηνικά όπλα. Για να το πετύχει αυτό δε δίστασε να πάει κόντρα στις επιθυμίες των ΗΠΑ λίγο καιρό μόλις μετά τη Χιροσίμα. Το ότι η απόφαση αυτή ήταν διττή, είχε δηλαδή και δεύτερο σκέλος που αφορούσε και την ΕΣΣΔ (η γαλλική αστική τάξη ήθελε να είναι προετοιμασμένη/εξοπλισμένη ακόμα και για μια αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από την Ευρώπη) και το οποίο μάλλον υποτιμήθηκε αρχικά, δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχνούμε το πρώτο. Το ότι οι αντιθέσεις μεταξύ χωρών που κάποιοι (με διάφορα κίνητρα) τις παρουσιάζουν δεμένες στις ΗΠΑ, δεν σταμάτησαν ποτέ. Ούτε σήμερα (που βλέπουμε διάφορα πραγματάκια γύρω μας αλλά και στα καθ’ ημάς σχετικά με ανταγωνισμούς), ούτε καν την επαύριον της Χιροσίμα. Ούτε οι ΗΠΑ έγιναν ποτέ πλανητικά κυρίαρχες, δεν τα κατάφεραν ούτε όταν είχαν το μονοπώλιο της ατομικής βόμβας, ούτε σήμερα που η σχετική τους θέση στον κόσμο (παρότι ακόμα, καθαρά πρώτες σε ισχύ) είναι πιο περιορισμένη λόγω των διάφορων ανακατατάξεων στην πυραμίδα της παγκόσμιας ισχύος (τις οποίες παρεμπιπτόντως εγώ τουλάχιστον τις αντιλαμβάνομαι πολύ πιο δυναμικές από ότι καταλαβαίνω πως τις θεωρεί ο ημιάγριος) .
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε αυτό που έχουν επιδράσει τα πυρηνικά είναι ότι όντως έχουν κάνει πιο προσεκτικές τις χώρες ως προς την καταφυγή τους στον πόλεμο. Ποιοτικά όμως δεν έχουν αλλάξει πολλά πράγματα, ούτε καν σε τακτικό επίπεδο. Κανένα κράτος στην πυρηνική εποχή δεν έχει δείξει ότι θεωρεί τον πόλεμο με κάποιο άλλο ως ένα ενδεχόμενο εκτός πραγματικότητας. Ακόμα κι αν είναι «φίλια» κράτη ή ακόμα και μεγάλες δυνάμεις. Απεναντίας, εξακολουθούν να παίρνουν όλα τα μέτρα ώστε να αντιμετωπίσουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, δεν παραμελούν καθόλου και τους συμβατικούς τους εξοπλισμούς κόντρα σε λογικές του τύπου «όταν έχουμε μίζες και χρωματιστές επαναστάσεις, τι να τα κάνουμε τα τεθωρακισμένα;». Και τα κράτη, οι αστικές τάξεις δηλαδή, δε νομίζω να πάσχουν από ηλιθιότητα. Δε βλέπω γιατί θα πρέπει εμείς να αποκλείουμε κάτι τέτοιο ή πολύ περισσότερο να ψάχνουμε για «καλούς ιππότες» εκεί που δεν υπάρχουν.
ρα
@ημιαγριος
ΑπάντησηΔιαγραφήΕγώ δεν κατάλαβα που είναι το πρόβλημα. Σε επίπεδο ιστορίας ο χρόνος που οι ΗΠΑ (ακόμα και ο ιμπεριαλισμός καθαυτός) κυριαρχούν παγκόσμια είναι πολύ λίγος, και φαίνεται ακόμα λιγότερος άμα συγκριθεί με τον χρόνο που κυριάρχησαν άλλοι μεγάλοι κοινωνικοοικονομικοί σχηματισμοί.
Για το θέμα των χωρών που παίζουν τον αντίστοιχο με τις αποικίες ή τις ημιαποικίες ρόλο, μπορούμε νομίζω να ξεχωρίσουμε αυτές που είναι αναπτυσσόμενες οικονομίες ή υποανάπτυκτες, έστω και χρησιμοποιώντας την αστική ορολογία.
Το θέμα με τον ιμπεριαλισμό είναι ότι από την εποχή των ανατροπών, έχει καταφέρει να αυξήσει σε τόσο μεγάλο μεγάλο βαθμό την εκμετάλλευση, που καταφέρνει να απομυζεί τεράστια ποσά υπεραξίας, αφού η παραγωγικότητα έχει αυξηθεί πάρα πολύ, ενώ οι όροι ζωής ελάχιστα, χωρίς όμως να χρησιμοποιεί επίσημες αποικίες αλλά με άλλους έμμεσους τρόπους.
Μεγάλο μέρος αυτής την εκμετάλλευσης δεν σταματά να γίνεται και μέσα στις ιμπεριαλιστικές χώρες, όπως λέει και το άρθρο, το οποίο στην κομεπ έχει κάποια πολύ διαφωτιστικά πινακάκια σχετικά με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το μερίδιο των χωρών στο παγκόσμιο ΑΕΠ, και τα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών. Οι G20 πχ, έχουν το 76,7% του παγκοσμίου ΑΕΠ!
Τα μικρά κράτη που κατά βάση είναι εκμεταλλευόμενα, έχουν οργανωθεί σε μονοπωλιακό στάδιο και με την βοήθεια της εξαγωγής κεφαλαίων από άλλες χώρες.
Ενώ η πολιτική τους είναι αυτή της εξυπηρέτησης των συμφερόντων των μονοπωλίων, δεν μπορούν να αναπτύξουν τον ανταγωνισμό τους με τα μεγάλα κράτη αντικειμενικά, λόγο του ότι έχουν μικρό κομμάτι της πίτας, και γι'αυτό οι αστικές τους τάξεις ψάχνουν να βρουν πως θα παίρνουν ανταλλάγματα για την εκμετάλλευση των εργατικών τάξεων των χωρών τους. Ένα ωραίο παράδειγμα εδώ (http://teddygr.blogspot.gr/2016/07/blog-post_25.html)
Αυτό δεν τα βγάζει έξω από το ιμπεριαλιστικό σύστημα, απλά τα κατατάσσει στην βάση της πυραμίδας.
Ιβάν Τζόνι
Πέμπτη 7:30μμ οσοι πιστοι φιλοπαλαιστίνιοι εξω απο την σιωνιστική πρεσβεία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜέλος του Λαϊκου Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, ο Μπιλάλ Καγιέντ βρίσκεται στην 42η μέρα απεργία πείνας προκειμένου να αποφυλακιστεί. Μετά απο 14 χρονια κάθειρξης μονο και μόνο επειδή ήταν μέλος της ταξιαρχίας του ΛΜΑΠ, Αμπου Αλί Μουσταφά, επεκτείνουν αυθαίρετα την κράτησή του, στέλνοντας τρομοκρατικό μήνυμα σε όλους τους παλαιστίνιους.
Για περισσότερα εδω στο σάιτ της Δικτύωσης:
Λευτεριά στον απεργό πείνας Μπιλάλ Καγιέντ
el quinto regimiento
http://sputniknews.com/politics/20150513/1022096989.html
ΑπάντησηΔιαγραφήO Fidel ειχε πει οτι η συμμαχια ΤΩΝ ΛΑΩΝ Ρωσιας Κινας ειναι εγγυηση για την επιβιωση της ανθρωποτητας. Προφανως εννοει οτι εκει υπαρχουν τα πιο πολλα αντισωματα στο γενικευμενο εκφασισμο των δυτικων κοινωνιων.
Αυτος ειναι ο φοβος για μενα, το ποσο 'χαλαρα' δεχονται τον εκφασισμο των κοινωνιων τους οι δυτικοι μετα-ανθρωποι (μικροαστοι κτλ) και ποσο ασχολουνται με τον πολεμο μονο οταν φτανει στην αυλη τους. Ο πολεμος στην παλαιστινη, στο Ιρακ, ηταν αορατος...αλλα τωρα;
http://www.globalresearch.ca/conversations-with-fidel-castro-the-dangers-of-a-nuclear-war/21892
ΑπάντησηΔιαγραφή''....In my opinion, the threats against Iran became imminent in June [2010], after the adoption of Resolution 1929 on the 9th of June, 2010, when the United Nations Security Council condemned Iran for the research it is carrying out and the production of small amounts of 20 per cent enriched uranium, and accused it of being a threat to the world. The position adopted by each and every member of the Security Council is known: 12 member States voted in favor –five of them had the right to veto; one of them abstained and 2 –Brazil and Turkey- voted against.
...
I cannot understand the reason why Russia and China did not veto...
...
if there is a war with Iran the other powers, which are China and Russia, aren’t going to intervene in any way; they will be freezing their military cooperation with Iran and therefore this is a way [for the US and NATO] of extending their war in the Middle East without there being a confrontation with China and Russia and I think that this more or less is the scenario right now.''
@ Ιβάν Τζόνι
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο πρόβλημα δεν είναι άλλο από την τελειοποίηση της θεωρίας, τόσο για την ιδεολογική μάχη όσο και για την σωστή καθοδήγηση της πράξης.
Όσον αφορά τον χρόνο και την διάρκεια. Ας θυμηθούμε ότι κατά την διάρκεια της προηγούμενης κοσμοκρατορίας, ο καπιταλισμός έγινε πρώτα από προβιομηχανικός, βιομηχανικός και στην συνέχεια, από καπιταλισμός του ελεύθερου ανταγωνισνού, μονοπωλιακός - ιμπεριαλιστικός (1780-1950). Δεδομένου ότι μέτρο του χρόνου είναι η αλλαγή, δεν το λες και "στιγμή", έστω και ιστορική.
Για τα άλλα που αναφέρεις, έρχεσαι στα λόγια μου, γιατί τι μπορεί να σημαίνει η φράση "έχουν οργανωθεί σε μονοπωλιακό στάδιο και με την βοήθεια της εξαγωγής κεφαλαίων από άλλες χώρες", μιας και λέμε (σωστά) ότι οι πολυεθνικές έχουν πάντα μια εθνική βάση, από το ότι δεν πραγματοποιείται αυτόνομη συσσώρευση στην συγκεκριμένη χώρα. Το ίδιο και το παράδειγμα του Cogito, παρουσιάζει ανάγλυφα, την επίταση της ανισότητας, μέσα από από την δομή το παγκόσμιου συστήματος.
ημιάγριος
@Τακτικος σχολιαστης
ΑπάντησηΔιαγραφήΥπήρχε ποτέ στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών, κάποια στιγμή που οι λαοί όσο ζούσαν στην παραζάλη της κυρίαρχης ιδεολογίας και στην "ομαλότητα", αντιδράσανε στο κίνδυνο πριν αυτός τους χτυπήσει την πόρτα; Η ιστορία μας λέει ότι όχι.
Όσο πιο "ήρεμη" ήταν πάντα η περίοδος πριν τις μεγάλες κρίσεις, τόσο πιο ανεκτικοί ήταν οι λαοί στον εκάστοτε εκφασισμό. Κάτι λογικό, άμα λάβουμε υπόψιν ότι ο άνθρωπος τείνει από την φύση του, να ζει με την συνήθεια και την "βολή" του (όποια και να είναι αυτή), η οποία μπορεί να νικηθεί μόνο όταν από μόνη της αυτή σπάει, όταν το σπάσιμο γίνεται συνειδητά στην βάση της κατανόησης της πραγματικότητας ή όταν λειτουργούν και τα δυο μαζί.
Με λίγα λόγια, αυτό δυστυχώς δεν νομίζω ότι πρέπει να περιμένουμε να αλλάξει (ή να το αλλάξουμε), αλλά να ετοιμαστούμε και να δράσουμε με βάση αυτό.
Ιβάν Τζόνι