Η Ελλάδα είναι μια χώρα με τόσο πλούσια ιστορία, που δεν έχει μόνο δύο εθνικές επετείους -και περηφάνια που ξεχειλίζει από τα μπατζάκια- αλλά και δύο εθνοσωτήριες δικτατορίες, με τις αντίστοιχες επετείους, 21η Απριλίου και 4η Αυγούστου, για να μπορεί κανείς να διαλέξεις, από την Κική (υποκοριστικό της Φρίκης-Φρειδερίκης) και το Κοκό, το γιο της, που τον καθοδηγούσε στενά, αργότερα.
Η χούντα (λένε πως) έφτιαξε δρόμους και το ελληνικό, οικονομικό θαύμα, πριν φτάσει ασθμαίνοντας στην πετρελαϊκή κρίση και στα πρόθυρα της χρεοκοπίας (στο βιβλίο "λαμόγια στο χακί" του Διονύση Ελευθεράτου θα βρει κανείς πολλά στοιχεία που ξεσκεπάζουν διάφορους σχετικούς αστικούς μύθους -αστικούς με την καθαρά ταξική έννοια). Κι ο Μεταξάς (λένε πως) έφτιαξε το ΙΚΑ (όσο έφτιαξε κι η χούντα δρόμους ή και λιγότερο) και θέσπισε το 8ωρο. Και μην ξεχνιόμαστε, κοιμόμασταν πάντα με ανοιχτά παράθυρα, για λόγους ασφάλειας (η οποία έσπαγε και την πόρτα, όποτε ήθελε να μπουκάρει κάπου) κι όχι σκληραγώγησης, όπως έγραφε ο Ζαχαριάδης, στο "εγχειρίδιο" του καλού κομμουνιστή.
Οι αστοί βέβαια δεν αγαπάνε το Μεταξά για το υποτιθέμενο κοινωνικό του έργο, το 8ωρο και την ασφάλιση που ξηλώνουν συστηματικά, αλλά για τελείως διαφορετικούς λόγους. Επειδή κατέστειλε τις απεργίες (η 4η Αυγούστου εκδηλώθηκε ακριβώς τότε κι όχι κάποια άλλη μέρα, για να προλάβει την πανεργατική απεργία που είχε κηρυχθεί για τις 5 Αυγούστου), το λαϊκό κίνημα και φυσικά την πρωτοπορία του, τους κομμουνιστές.
Οι αστοί αγαπούν τις δικτατορίες εξίσου με την (αστική) δημοκρατία και τις χρησιμοποιούν ευέλικτα κι εναλλάξ με τις αστικές κυβερνήσεις. Αλλά τις πετάν αργά ή γρήγορα σα στυμμένες λεμονόκουπες στο σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας και δεν μπορούν να τις κρατήσουν εσαεί -αν και πολύ θα το 'θελαν- γιατί φοβούνται μήπως τις σαρώσει η λαϊκή οργή και βγει στο ιστορικό προσκήνιο σαν καθοριστικός παράγοντας. Το ΚΚΕ εξάλλου γιγαντώθηκε τα χρόνια αμέσως μετά τη μεταξική δικτατορία, που επαιρόταν πως το είχε βάλει στο χέρι και το έλεγχε απολύτως -σε βαθμό που να δημιουργήσει σχεδόν ένα δικό της ΚΚΕ, με εφημερίδα, κεντρική επιτροπή, κτλ. Μετά από ένα διάστημα δηλ που έμοιαζε εξουδετερωμένο κι ανίκανο να αναλάβει οργανωμένη δράση.
Προτιμούν λοιπόν οι αστοί τις (μόλις) συγκαλυμμένες δημοκρατικές μορφές, όπως στον αβασίλευτο μεσοπόλεμο (που είχε άφθονα πραξικοπήματα και βραχύχρονες δικτατορίες) και το διάστημα μεταξύ της 4ης Αυγούστου και της 21ης Απριλίου, που δεν είχε ουσιαστική διαφορά με τα προηγούμενα και τα επόμενα. Ή όπως και σήμερα, κατά μία έννοια. Βασικός συνδετικός κρίκος όλων αυτών των περιόδων είναι ότι το αστικό πολιτικό προσωπικό βαδίζει ενωμένο, παραμερίζοντας δευτερεύουσες, επιμέρους, εσωτερικές αντιθέσεις. Όλες μαζί οι παρατάξεις του "εθνικού διχασμού" έκαναν πρωθυπουργό το Μεταξά και συνυπέγραψαν την αναστολή της λειτουργία της Βουλής -ξεπλένοντας έτσι και τη ρετσινιά του "συνοδοιπόρου", πχ από το σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα. Μαζί ήταν και στην κυβέρνηση που πιάστηκε στον ύπνο με τις πιτζάμες από τους συνταγματάρχες, ενώ ετοίμαζε τις εκλογές του Μάη του 67'. Μαζί ψηφίζουν σήμερα τα μνημόνια και ό,τι επιτάσσει ο ευρωμονόδρομος της ΕΕ.
Το ζήτημα για τους κομμουνιστές είναι αφενός αν υπήρχε επαναστατική κατάσταση, πχ το Μάη του 36' κι αφετέρου κατάλληλα διαμορφωμένη τακτική και στρατηγική, για να την αξιοποιήσει. Όποιος έχει προμηθευτεί την πρόσφατη έκδοση της ΣΕ με τα υλικά της διημερίδας της ΚΟΘ για το Μάη του 36', μπορεί να βρει σημεία έντονης αυτοκριτικής για τη γραμμή που ακολουθήθηκε και το σύνθημα που βάζαμε: να πέσει ο Μεταξάς, αλλά να αναδειχτεί δημοκρατικά άλλη αστική κυβέρνηση από την υπάρχουσα -τότε- κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Βάζω ένα μικρό απόσπασμα από την εισήγηση του Λυμπερίδη.
Και πιο κάτω λέει πως ο ορίζοντας των ΚΚ έμενε στο δίλημμα αστική δημοκρατία ή φασισμός με βάση τις αναλύσεις-επεξεργασίες της Κομιντέρν. Από την Κική και την Κοκό, που λέει κι ο τίτλος της ανάρτησης.
Από την άλλη εγώ κρατάω μια σημείωση της Αλέκας, που ήταν για άλλη περίοδο -τα χρόνια του ΔΣΕ- αλλά έχει μια γενική αξία-εμβέλεια: ότι δηλαδή αν βγει στο προσκήνιο ο λαός αγωνιζόμενος, πόσο μάλλον ένοπλος, τα πράγματα αποκτούν μια δική τους δυναμική και διορθώνουν τις όποιες αδυναμίες στην πορεία.
Την κρίσιμη στιγμή, όπως ακριβώς οι νοσταλγοί της 4ης Αυγούστου και της 21ης Απριλίου θα βρεθούν στο ίδιο στρατόπεδο με το συνταγματικό τόξο του αστικού πολιτικού κόσμου, έτσι και η Λαϊκή Συμμαχία θα είναι μαζική, συσπειρωμένη κι ατσαλωμένη από τα διδάγματα της ιστορίας.
Η χούντα (λένε πως) έφτιαξε δρόμους και το ελληνικό, οικονομικό θαύμα, πριν φτάσει ασθμαίνοντας στην πετρελαϊκή κρίση και στα πρόθυρα της χρεοκοπίας (στο βιβλίο "λαμόγια στο χακί" του Διονύση Ελευθεράτου θα βρει κανείς πολλά στοιχεία που ξεσκεπάζουν διάφορους σχετικούς αστικούς μύθους -αστικούς με την καθαρά ταξική έννοια). Κι ο Μεταξάς (λένε πως) έφτιαξε το ΙΚΑ (όσο έφτιαξε κι η χούντα δρόμους ή και λιγότερο) και θέσπισε το 8ωρο. Και μην ξεχνιόμαστε, κοιμόμασταν πάντα με ανοιχτά παράθυρα, για λόγους ασφάλειας (η οποία έσπαγε και την πόρτα, όποτε ήθελε να μπουκάρει κάπου) κι όχι σκληραγώγησης, όπως έγραφε ο Ζαχαριάδης, στο "εγχειρίδιο" του καλού κομμουνιστή.
Οι αστοί βέβαια δεν αγαπάνε το Μεταξά για το υποτιθέμενο κοινωνικό του έργο, το 8ωρο και την ασφάλιση που ξηλώνουν συστηματικά, αλλά για τελείως διαφορετικούς λόγους. Επειδή κατέστειλε τις απεργίες (η 4η Αυγούστου εκδηλώθηκε ακριβώς τότε κι όχι κάποια άλλη μέρα, για να προλάβει την πανεργατική απεργία που είχε κηρυχθεί για τις 5 Αυγούστου), το λαϊκό κίνημα και φυσικά την πρωτοπορία του, τους κομμουνιστές.
Οι αστοί αγαπούν τις δικτατορίες εξίσου με την (αστική) δημοκρατία και τις χρησιμοποιούν ευέλικτα κι εναλλάξ με τις αστικές κυβερνήσεις. Αλλά τις πετάν αργά ή γρήγορα σα στυμμένες λεμονόκουπες στο σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας και δεν μπορούν να τις κρατήσουν εσαεί -αν και πολύ θα το 'θελαν- γιατί φοβούνται μήπως τις σαρώσει η λαϊκή οργή και βγει στο ιστορικό προσκήνιο σαν καθοριστικός παράγοντας. Το ΚΚΕ εξάλλου γιγαντώθηκε τα χρόνια αμέσως μετά τη μεταξική δικτατορία, που επαιρόταν πως το είχε βάλει στο χέρι και το έλεγχε απολύτως -σε βαθμό που να δημιουργήσει σχεδόν ένα δικό της ΚΚΕ, με εφημερίδα, κεντρική επιτροπή, κτλ. Μετά από ένα διάστημα δηλ που έμοιαζε εξουδετερωμένο κι ανίκανο να αναλάβει οργανωμένη δράση.
Προτιμούν λοιπόν οι αστοί τις (μόλις) συγκαλυμμένες δημοκρατικές μορφές, όπως στον αβασίλευτο μεσοπόλεμο (που είχε άφθονα πραξικοπήματα και βραχύχρονες δικτατορίες) και το διάστημα μεταξύ της 4ης Αυγούστου και της 21ης Απριλίου, που δεν είχε ουσιαστική διαφορά με τα προηγούμενα και τα επόμενα. Ή όπως και σήμερα, κατά μία έννοια. Βασικός συνδετικός κρίκος όλων αυτών των περιόδων είναι ότι το αστικό πολιτικό προσωπικό βαδίζει ενωμένο, παραμερίζοντας δευτερεύουσες, επιμέρους, εσωτερικές αντιθέσεις. Όλες μαζί οι παρατάξεις του "εθνικού διχασμού" έκαναν πρωθυπουργό το Μεταξά και συνυπέγραψαν την αναστολή της λειτουργία της Βουλής -ξεπλένοντας έτσι και τη ρετσινιά του "συνοδοιπόρου", πχ από το σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα. Μαζί ήταν και στην κυβέρνηση που πιάστηκε στον ύπνο με τις πιτζάμες από τους συνταγματάρχες, ενώ ετοίμαζε τις εκλογές του Μάη του 67'. Μαζί ψηφίζουν σήμερα τα μνημόνια και ό,τι επιτάσσει ο ευρωμονόδρομος της ΕΕ.
Το ζήτημα για τους κομμουνιστές είναι αφενός αν υπήρχε επαναστατική κατάσταση, πχ το Μάη του 36' κι αφετέρου κατάλληλα διαμορφωμένη τακτική και στρατηγική, για να την αξιοποιήσει. Όποιος έχει προμηθευτεί την πρόσφατη έκδοση της ΣΕ με τα υλικά της διημερίδας της ΚΟΘ για το Μάη του 36', μπορεί να βρει σημεία έντονης αυτοκριτικής για τη γραμμή που ακολουθήθηκε και το σύνθημα που βάζαμε: να πέσει ο Μεταξάς, αλλά να αναδειχτεί δημοκρατικά άλλη αστική κυβέρνηση από την υπάρχουσα -τότε- κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Βάζω ένα μικρό απόσπασμα από την εισήγηση του Λυμπερίδη.
Το σημείο της εισήγησης του Νίκου Ζαχαριάδη ότι: "τα επαναστατικά γεγονότα της Θεσσαλονίκης" μας δώσανε μια γρήγορη ανακατάταξη στις λαϊκές μάζες και συμπυκνωμένη λαϊκή επαναστατική ορμή και δράση, που αντιστοιχούν σε ολόκληρη χρονιά ομαλής εξέλιξης", παραπέμπει σε εκτίμηση για την ύπαρξη στοιχείων επαναστατικής κατάστασης, ένα θέμα που χρειάζεται περισσότερη και συλλογική εξέταση για να απαντηθεί ολοκληρωμένα.
Ήταν σωστές οι επισημάνσεις των εισηγήσεων ότι δεν έπρεπε η αντιπροσωπία της Ενωτικής ΓΣΕΕ να υποχωρήσει στον εκβιασμό της ΓΣΕΕ και ότι έπρεπε να επιμείνει στην πραγματοποίηση της πανελλαδικής απεργίας στις 11 και όχι στις 13 του Μάη, όπως έγινε.
Επίσης ότι δεν έπρεπε να υπογραφεί συμφωνία λήξης της απεργίας από την Ενωτική ΓΣΕΕ, αλλά ότι έπρεπε να καλέσει σε συνέχιση του αγώνα. Ακόμα, ήταν σωστή η εκτίμηση που έκανε η εισήγηση του Ν. Ζαχαριάδη πως, στις 10 του Μάη το πρωί, "... μια και ο Μεταξάς χρησιμοποίησε σφαίρες και δολοφονίες, είνε ολοφάνερο ότι ο Λαός έπρεπε να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα, δίχως καμιά εξαίρεση, γιατί το γεγονός ότι τα μέσα αυτά προέρχονται και εφαρμόζονται από το Λαό, τα κάνει απόλυτα και αναμφισβήτητα νόμιμα...".
Όμως όλα αυτά αναχαιτίζονταν από την εγγενή αδυναμία της στρατηγικής, από το γεγονός ότι το Κόμμα μας αντιμετώπιζε το συγκεκριμένο κίνημα ως μοχλό επιβολής δημοκρατικών εξελίξεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόφαση της ΚΕ για το Μάη του 36' έθετε στόχο ότι, "εφόσον το Κόμμα Φιλελευθέρων θα συνεχίσει να στηρίζει το εγκληματικό έργο του Μεταξά και να μην προχωρεί στην πραγματοποίηση του συμφώνου (Σοφούλη-Σκλάβαινα) το ΚΚΕ... θα αγωνιστεί για τη διάλυση της Βουλής και τη διενέργεια καινούργιων εκλογών για συνταχτική συνέλευση".
Και πιο κάτω λέει πως ο ορίζοντας των ΚΚ έμενε στο δίλημμα αστική δημοκρατία ή φασισμός με βάση τις αναλύσεις-επεξεργασίες της Κομιντέρν. Από την Κική και την Κοκό, που λέει κι ο τίτλος της ανάρτησης.
Από την άλλη εγώ κρατάω μια σημείωση της Αλέκας, που ήταν για άλλη περίοδο -τα χρόνια του ΔΣΕ- αλλά έχει μια γενική αξία-εμβέλεια: ότι δηλαδή αν βγει στο προσκήνιο ο λαός αγωνιζόμενος, πόσο μάλλον ένοπλος, τα πράγματα αποκτούν μια δική τους δυναμική και διορθώνουν τις όποιες αδυναμίες στην πορεία.
Την κρίσιμη στιγμή, όπως ακριβώς οι νοσταλγοί της 4ης Αυγούστου και της 21ης Απριλίου θα βρεθούν στο ίδιο στρατόπεδο με το συνταγματικό τόξο του αστικού πολιτικού κόσμου, έτσι και η Λαϊκή Συμμαχία θα είναι μαζική, συσπειρωμένη κι ατσαλωμένη από τα διδάγματα της ιστορίας.
Νομίζω την κρίσιμη στιγμή, όπως λες στο τέλος, δεν θα υπάρχουν και πολλές επιλογές. Θα πρέπει να βοηθήσεις ή τον σφαγέα σου ή την τάξη σου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΙβάν Τζόνι