Ένας χρόνος, μια βδομάδα, ένας αιώνας

Το ΕΑΜ μας έφερε μνημόνια,
μας κρατά και μέσα στο ευρώ
Κι έχει πρόγραμμα Θεσσαλονίκης
Ζήτω-ζήτω, ζήτω το ΕΑΜ

Α για στάσου όμως. Αυτό είναι το νέο ΕΑΜ, της εποχής μας. Που διδάχτηκε από τα λάθη του πρώτου κι αυθεντικού, δεν πάτησε τις μπανανόφλουδες που του έστησα και συνθηκολόγησε μετά από 17 ηρωικές ώρες. Βάρκιζα, ναι, αλλά χωρίς Δεκέμβρη και αίματα. Αφού δεν πήρε ποτέ τα όπλα πώς να τα παραδώσει; Κότσο τους έπιασε πάλι ο μάγκας ο Αλέξης...

Και σήμερα, για να τιμήσει την επέτειο, έβαλε τα ΜΑΤ να υποδεχτούν θερμά τους ξενοδοχοϋπαλλήλους και να ανοίξουν μαζί τους διάλογο (αντί του Κατρούγκαλου, που ήθελε να τους δει, αλλά δεν το έμαθε εγκαίρως και έλειπε). Τα ΜΑΤ που καταργήθηκαν από το νέο ΕΑΜ, δηλ τη ΔΦΑ, δηλ τον αριστερό Σύριζα -και τον κομμουνιστή υπουργό "Κατρούγκαλο". Ε τότε δα θα ήταν ΜΑΤ, για κοιτάξτε καλύτερα. Το τιμωρό χέρι του λαού είναι, που θα έλεγε κι ο Χανδρινός -που πολύ φοβάμαι πως μάλλον τον κατάπιε κι αυτόν η μαρμάγκα της "αριστερής κυβέρνησης", αλλά μακάρι να κάνω λάθος.

Το καλύτερο βέβαια θα ήταν να κάνει τις περσινές εκλογές μια βδομάδα αργότερα, για να συμπέσουν οι δύο επέτειοι και να έχουμε διπλή γιορτή, όπως με τον ευαγγελισμό και τα μνημόνια που σκίζονται με τον κρίνο, αναίμακτα και χωρίς εξαλλοσύνες. Βιαζόταν όμως και τις επέσπευσε, για να μη δώσει χρόνο στους αντιπάλους του να οργανωθούν και βασικά γιατί υπερτίμησε τη Λαφαζανική Ενότητα, που ένα χρόνο μετά μοιάζει να βρίσκεται σε κατάσταση αποσύνθεσης.

Κι είναι αρκετά διασκεδαστικό να βλέπεις ένα γνήσιο Συριζαίο, σαν τον Μπελαντή, που μέχρι το 14' έλεγε πως ο Σύριζα δεν κάνει δυναμική αντιπολίτευση, γιατί ήταν πεσμένο το κίνημα (και όχι αντίστροφα) και που τώρα οδεύει προς μια τίμια ιδιώτευση (αν δεν τα βρει δηλ με την Ανταρσυα) να ξεσκεπάζει το χαρακτήρα της ΛαΕ: την απέχθεια για τη θεωρία, τη ροπή προς το επικοινωνιακό σόου και το γραφειοκρατικό μικρομεγαλισμό (ακόμα και της Αραν/ς, που μετέφερε όλα τα κουσούρια του παλιού της χώρου στο νέο σχήμα). Ιδίως όταν λέει πόσο θολή είναι η έννοια της Αριστεράς -ώστε να χωράει ακόμα και τη σοσιαλδημοκρατία- και πως χρειάζεται ένα καινούριο, συνεκτικό όραμα, για τη σοσιαλιστική, κομμουνιστική προοπτική (κι όχι μια αντιμνημονιακή σούπα), λες πως μπορεί να είναι ΚΚΕ και να μην το ξέρει.
Αλλά όχι. Και δεν είναι τόσο ενδιαφέρουσα τοποθέτηση, για να γίνει ξεχωριστό θέμα κι ανάρτηση, με τίτλο "στου Μπελαντή το ουζερί", όπως εισηγήθηκε το Λαϊκό Στρώμα.

Υπάρχει όμως και το σοβαρό κομμάτι της επετείου, που αξίζει περισσότερη προσοχή και εγείρει κάποια σοβαρά ζητήματα-ερωτήματα.

Το αίνιγμα της Σφίγγας για το λαϊκό κίνημα του περασμένου αιώνα είναι πώς οδηγήθηκε στην ήττα ένα τόσο μαζικό κι ισχυρό, παλλαϊκό μέτωπο, που είχε την εξουσία στα χέρια του αλλά την παρέδωσε. Κι η απάντηση σε αυτό δεν μπορεί ποτέ να είναι απλοϊκή και μονοδιάστατη, σαν τους διάφορους αντικομμουνιστικούς μύθους, που συμπυκνώνονται σε κλισέ κι έχουν αρχίσει να θυμίζουν διαφημιστικά σλόγκαν: Στάλιν, Γιάλτα, χαρτάκια, προδοσία, Βάρκιζα, μικροαστική βάση. (Αυτό το τελευταίο, που φλερτάρει με τον ταξικό αναγωγισμό, είναι ίσως και το πιο ενδιαφέρον, καθώς συνδέεται και με το ζήτημα της κοινωνικής σύνθεσης, κυρίως του δεύτερου αντάρτικου, που εξαπλώθηκε στην επαρχία και τους ορεινούς όγκους της χώρας, αλλά δεν πήρε μεγάλες διαστάσεις στα αστικά κέντρα).

Ακόμα και μια σωστή επισήμανση για τη λανθασμένη στρατηγική στόχευση του ΕΑΜ και τις προβληματικές θεωρητικές επεξεργασίες του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος εκείνη την εποχή, οφείλει να απαντήσει στο ερώτημα γιατί πχ οι Γιουγκοσλάβοι κομμουνιστές κατάφεραν να νικήσουν, έχοντας ακριβώς τα ίδια θεωρητικά εφόδια (κι αυτό ανεξάρτητα από τη μεταγενέστερη εξέλιξη της εκεί επανάστασης).

Χρειάζεται επίσης να διευκρινιστεί η σχέση μεταξύ στρατηγικής και στρατηγικού στόχου: ταυτίζονται ως έννοιες μεταξύ τους ή με τον όρο στρατηγική αποδίδουμε την πολιτική και κάποιες βασικές τακτικές επιλογές που οδηγούν στο στρατηγικό στόχο;
Αν ισχύει το δεύτερο (έστω και με διαφορετική διατύπωση) είναι προφανές ότι η στρατηγική που διαμόρφωσε το ΚΚΕ επηρέασε καταλυτικά εις βάρος του την εξέλιξη του αγώνα, ακριβώς τη στιγμή που έπρεπε να τεθεί καθαρά θέμα εξουσίας.

Αν όμως ισχύει το πρώτο, τότε η φράση "το ΚΚΕ δεν είχε διαμορφώσει σωστή στρατηγική" σημαίνει πως ουσιαστικά είχε απεμπολήσει το στόχο του επαναστατικού μετασχηματισμού της κοινωνίας και του σοσιαλισμού-κομμουνισμού και όχι πως πάλευε να φτάσει σε αυτό, με λάθος τρόπο και μέσα (κυβέρνηση εθνικής ενότητας, εκλογές, στάδια, κτλ). Κάτι που έρχεται σε αντίθεση τόσο με τις εκτιμήσεις του κόμματος για την ιστορική του πορεία (ότι δηλ παρά τα λάθη και τις αντιφάσεις, ποτέ δεν υπέστειλε τη σημαία του αγώνα και της επανάστασης) όσο και με την ίδια την πραγματικότητα. Εκτός κι αν πιστεύει κανείς πως τα Δεκεμβριανά κι η έντασή τους ήταν η οφειλόμενη απάντηση της μαύρης αντίδρασης σε ένα κίνημα που δεν αμφισβητούσε την εξουσία της και δεν αποτελούσε σοβαρή επαναστατική απειλή.

Όσοι τέλος νομίζουν, με καφενειακούς-γηπεδικούς όρους, πως το λαϊκό κίνημα αυτοκτόνησε, χάνοντας ένα σίγουρο τέρμα προ κενής εστίας, πρέπει καλύτερα να σκεφτούν την οργανωμένη πρωτοπορία της εποχής, το ΕΑΜ/ΚΚΕ (που δεν ταυτίζονται πάντως) ως ένα παίκτη που έκανε μια μικρή εποποιία για να φτάσει ως εκεί και μετά από μια θαυμάσια ενέργεια, όπου διέσχισε όλο το γήπεδο, βγήκε τετ-α-τετ, αλλά χωρίς δυνάμεις και (βασικά) καθαρό μυαλό. Οπότε αντί να τον κράζουμε για το άχαστο γκολ που δεν πέτυχε, μπορούμε να τον θαυμάζουμε για όσα πέτυχε -κι ας μη στέφθηκαν με επιτυχία- και να διδαχτούμε από τα λάθη του.

Τα οποία μοιάζουν με τον παίκτη που πέρασε τους πάντες, έφτασε με την μπάλα στη γραμμή του αντίπαλου τέρματος και γύρισε πίσω για να τους ξαναπεράσει (και τελικά να χάσει την κατοχή -της μπάλας- και την αντίσταση). Περίπου σαν αυτό, που γράφει κάπου ο Μαρξ για τις αντιφάσεις της επανάστασης, που ρίχνει τον αντίπαλό της στο έδαφος και σταματά για να του επιτρέψει να σηκωθεί ξανά όρθιος.

Και να μην ξεχνάμε βεβαίως την ύπαρξη αυτού του αντιπάλου, ότι δηλ δεν παίζουμε μόνοι μας. Και ότι ο ταξικός εχθρός δεν είναι μόνο πιο ισχυρός (μέχρι να καταλάβουμε εμείς τις δικές μας δυνάμεις και να τις συγκεντρώσουμε) αλλά και πιο έμπειρος.