Για το Βλαδίμηρο

Από τα ελάχιστα ρώσικα που γνωρίζω, "βοστόκ" (ВОСТОК) είναι η ανατολή. Κι είναι το όνομα που διάλεξαν για μια σειρά δορυφόρους τους οι σοβιετικοί, ξεπερνώντας τους δυτικούς στην κούρσα του διαστήματος. Ακόμα κι αν οι Αμερικάνοι καμαρώνουν πως μόνο αυτοί έφτασαν στη Σελήνη, νομίζω πως οι σοβιετικοί έφτασαν στη σκοτεινή πλευρά της, που ήταν και πιο δύσκολο εγχείρημα.

Το Βλαδιβοστόκ, που βρίσκεται στη μία άκρη του Υπερσιβηρικού και τις ακτές του Ειρηνικού μεταφράζεται ως Άπω Ανατολή. Κι ήταν μια παράξενη πόλη, στρατηγικής σημασίας, όπου δύσκολα πήγαινε κάποιος χωρίς λόγο κι ειδική άδεια, απλώς για τουρισμό. Κι όταν πήγαινε είχε τη διακριτική συνοδεία κάποιου πράκτορα της KGB. Κάτι τέτοιο τουλάχιστον μας είχε πει (αν δε διαστρεβλώνω εγώ το νόημα κι αυτή τα γεγονότα) η καθηγήτρια που πρόλαβε να μας διδάξει κάποια ελάχιστα ρώσικα και μας έλεγε παράλληλα (γιατί τη ρωτούσαμε) ιστορίες για τις βόλτες που έκανε με τους δικούς της στην πόλη, μαζί με το σφο μυστικό που τους παρακολουθούσε, και δεν ξέρω αν έβγαλαν στο τέλος κι αναμνηστική φωτογραφία όλοι μαζί.

Αλλά σε αυτές τις ιστορίες δεν έδινα πολλή βάση, αφενός γιατί μπορεί να μην τις θυμάμαι καλά και να συμπληρώνει δημιουργικά η φαντασία τα κενά της μνήμης, αφετέρου γιατί κάποιες ελέγχονται για την αξιοπιστία τους. Όπως πχ μια άλλη για το σύζυγό της, που πολέμησε στο Αφγανιστάν, όπου είχε -λέει- πολι(τι)κό ψύχος και πάγωνε το κάτουρο των φαντάρων, πριν πέσει καλά-καλά στο χιόνι να το ζωγραφίσει. Που θα μου φαινόταν ελάχιστα πειστικό σήμερα, αν δεν είχε μεσολαβήσει το πάγωμα του θαλασσινού νερού στις δημοτικές αλατιέρες. Συνεπώς πίστευε και μη ερεύνα... Που σύμφωνα με μια απολογητική δε λέει να μην πιστεύεις, αλλά είτε πιστεύεις είτε όχι, πίστευε και μη, κόμμα (νέου τύπου), ερεύνα, όπως και να έχει.

Σε κάθε περίπτωση, η καθηγήτριά μας ήταν μάλλον φιλοσοβιετική, σε αντίθεση με το σύζυγό της, κι ενσάρκωνε αυτόν τον καλοκάγαθο νέο τύπο ανθρώπου, που είχε απονεκρώσει πρόωρα την πολιτική του συνείδηση, πριν καν φτάσουμε στον ώριμο κομμουνισμό (όπου δε θα υπάρχει πολιτική). Και δεν καταλάβαινε πολύ καλά τι έφταιξε κι έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι μας, παρά μόνο πως τα πράγματα πήγαιναν καλά σε γενικές γραμμές με τον Μπρέζνιεφ, αλλά μετά άρχισαν να χαλάνε. Κι ύστερα εσύ σφε αναρωτιέσαι τι έγινε και δεν υπερασπίστηκε ο λαός τη σοβιετική εξουσία, αν όντως την ήθελε κι ήταν υπέρ της.

Αυτά που ακολουθούν είναι προφανώς δικοί μου δημιουργικοί πλην αδόκιμοι συνειρμοί, και όχι γνώσεις που απέκτησα κοντά της (ως προς τις προεκτάσεις τουλάχιστον). Στα ρώσικα υπάρχει η πολύ ωραία λέξη "μιρ" (мир), που συνδέθηκε κι αυτή με το διάστημα και πιο ειδικά με το γνωστό σταθμό, όπου το 91' ένας κοσμοναύτης (άλλη ωραία λέξη) έφυγε για την αποστολή του, κι όταν ήταν να επιστρέψει, δεν υπήρχε πια σαβιέτσκι σαγιούζ κι έπρεπε να επιλέξει άλλη, καινούρια υπηκοότητα, πώς ήθελε δηλ να πολιτογραφηθεί.

Το "μιρ" λοιπόν έχει δύο σημασίες: κόσμος, αλλά και ειρήνη. Και πρέπει να έχει αγροτική προέλευση, από τις κοινότητες των γεωργών, που για αυτούς πιθανότατα ο κάμπος τους, με την αβάσταχτα κυκλική-φυσική, κι επαναλαμβανόμενη ρουτίνα και κανονικότητα, ήταν όλος ο κόσμος τους. Κάτι που μας δείχνει γιατί δε θα μπορούσε ποτέ να είναι η αγροτιά το επαναστατικό υποκείμενο που θα αξίωνε να αλλάξει όλο τον κόσμο, κι έναν τέτοιο ορίζοντα που θα τον απάλλασσε από την ανθρώπινη εκμετάλλευση.

Είναι παράλληλα πολύ όμορφη η σύνδεση του κόσμου με την ειρήνη, ως δύο έννοιες που τις ενώνει ένα κοινό, ν(ο)ημα, όπως συνδέονται νομίζω στα ρώσικα, το κόκκινο με το όμορφο, που αποδίδονται με την ίδια λέξη: красный. Η Κόκκινη Πλατεία έχει δηλ διπλή σημασία κι είναι τέτοια (κράσναγια-όμορφη) προτού γίνει όντως κόκκινη, με την επανάσταση και το Μαυσωλείο του Λένιν. Αλλά δεν είναι σε αυτήν την ταύτιση (του κόσμου με την ειρήνη) που πρέπει να αναζητηθούν οι ρίζες του συνθήματος για την παγκόσμια ειρήνη, την ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ ανταγωνιζόμενων κοινωνικών συστημάτων, τις πρωτότυπες συνθήκες που το υπαγόρευσαν και τη στρεβλή εφαρμογή του στη συνέχεια.

Αν λοιπόν πάρουμε το "Μιρ" και του προσθέσουμε το συνθετικό που βάλαμε πριν στο "Βοστόκ", θα πάρουμε το Βλαδίμηρο==> Βλαντίμιρ, και όχι Βλάντιμιρ ή Βλαντιμίρ, γιατί είναι μια από τις συνηθέστερες παρατονίες-λανθασμένες αναγνώσεις ξένου ονόματος, αλλά σαφώς λιγότερο σοβαρές από τις πολιτικές παραφωνίες και τις λανθασμένες αναγνώσεις του λενινιστικού έργου.

Στη δική μου δημιουργική (;) φαντασία λοιπόν, ο Βλαδίμηρος εκπροσωπεί ένα μακρινό κόσμο, της επανάστασης, σαν το νέο κόσμο του σοσιαλισμού, και μια ειρήνη εξίσου μακρινή, όσο τουλάχιστον κυριαρχεί ο "υπαρκτός ιμπεριαλισμός" και δεν ανατρέπουμε το εκμεταλλευτικό σύστημα.

Και δεν υπάρχει κανείς άλλος που να κατάφερε τόσο καλά να γειώσει την επουράνια έφοδο, να την κάνει τέχνη κι επιστήμη μαζί, με σχέδιο, μέθοδο, φαντασία, τακτική ευελιξία κι εμμονή στο στρατηγικό στόχο. Κανείς άλλος που να παρακολούθησε και να διδάχτηκε από το ζωντανό, κινούμενο κόσμο, κάνοντας τον κομμουνισμό πραγματική κίνηση, που καταργεί τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων, κι όχι ένα ιδεώδες στο οποίο πρέπει να προσαρμοστεί (θέλοντας και μη) η πραγματικότητα. Που να δένει τη θεωρία με την πράξη, κατευθύνοντας ουσιαστικά τη μία στην άλλη, τη μελέτη του ιμπεριαλισμού με τον αδύναμο κρίκο της επανάστασης και τα άμεσα πρακτικά καθήκοντα (πχ της σοβιετικής εξουσίας) ή τους απαραίτητους τακτικούς συμβιβασμούς με την προοπτική της οικοδόμησης του νέου κόσμου.

Για αυτό κι είναι ίσως ο μεγαλύτερος επαναστάτης της ιστορίας, όλης της επαναστατικής προϊστορίας στην προσπάθεια του ανθρώπου να ξεπεράσει το βασίλειο της ανάγκης, τη δική του προϊστορία και να αρχίσει να δημιουργεί συνειδητά την ιστορία του είδους του.

Κι αυτός είναι ο Βλαδίμηρος Ιλίτς Ουλιάνοφ (Λένιν), που πέθανε σαν σήμερα, πριν από 93 χρόνια...