Ο τρίτος πόλος θα είναι ο τελικός

Η ανάλυση για τον τρίτο διακριτό (και ουχί αδιάκριτο) πόλο της ανεξάρτητης αριστεράς είναι πλέον κλασική και κερδίζει άξια τη θέση της στο πάνθεον με τις υπόλοιπες επεξεργασίες περί τρίτων και μακρύτερων, με το συμπάθειο.
Καταρχήν, φαντάζομαι ότι κάθε φυσικός παθαίνει ένα μικρό σοκ με την έννοια τρίτος πόλος, όπως θα πάθαινε ο καθένας μας που θα αντίκριζε ενα τρίτο μάτι, αυτί, πόδι κτλ. Ή όπως θα ένιωθε ένας μαρξιστής αν του παρουσίαζαν μια τριολέ διαλεκτική αντίθεση με τρεις αντιθετικούς πόλους. Αν οι πόλοι μιας αντίθεσης αλληλοαποκλείονται, τότε ο τρίτος πόλος δε μπορεί να νοηθεί παρά σαν μια διαλεκτική υπέρβασή τους, μια σύνθεση των αντιθέτων, του είναι και του μη είναι.
Γενικώς όμως με τους διάφορους τρίτους, ισχύει αυτό που εύστοχα έχει ειπωθεί για τους δύο συγγραφείς που καλούνται να γράψουν ένα βιβλίο από κοινού. Πάντα ο ένας περισσεύει.

Η τυπική ανάλυση στο Πριν είναι η εξής. Παρουσιάζεται ένα θέμα της επικαιρότητας (συνήθως στη δεύτερη σελίδα, όπου δίνεται η βαριά πολιτική γραμμή και το στίγμα των ημερών). Ακολουθεί η επωδός. Η ΝΔ αυτό κι αυτό. Το πασοκ σιγοντάρει. Λύση στο αδιέξοδο δε μπορεί να δώσει ούτε η καθεστωτική αριστερά. Επομένως; Επομένως προβάλλει πιο επίκαιρη από ποτέ η ανάγκη σύνθεσης ενός τρίτου, ριζοσπαστικού πόλου με αυτά και με κείνα τα χαρακτηριστικά.

Αυτή η ανάγκη βέβαια ξεπροβάλλει ακόμα κι εκεί που δεν την περιμένεις (σαν ποδοβολητό σελήνης που έλεγε κι ένα επεισόδιο στους απαράδεκτους). Ακόμα και στη μονή βατοπεδίου (που λέει ο λόγος) αν είναι το βασικό θέμα της εβδομάδας.
Πιο μικρός -που ήμουν και πιο φανατικός- οι αναλύσεις αυτές με γάνιαζαν και τις διακωμωδούσα: "το πρωί που ξύπνησα ήμουν ξεσκέπαστος, η πλάτη μου πιασμένη, δεν έβρισκα τις παντόφλες μου και ο καφές μου είχε κρυώσει. Άρα προβάλλει περισσότερο από ποτέ η ανάγκη για έναν νέο τρίτο πόλο κτλ"...

Το εκχυδαΐζω λιγάκι, αλλά εν γνώσει μου.
Γιατί υπάρχει και η συντομευμένη εκδοχή της πιο πάνω ανάλυσης, που κάνει λόγο για ορίτζιναλ δικομματισμό και δικομματισμό της αριστεράς (όχι απλά sic, sicάρα καραμπινάτη). Και πιο χυδαία προσέγγιση από τις ίσες αποστάσεις και το τσουβάλιασμα συνασπισμού και κκε κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει.
Υπάρχουν πολλά πράγματα να πει κανείς για το κόμμα -κι άλλα τόσα μπορεί να γράφω εγώ εδώ πέρα. Αλλά οι "ίσες αποστάσεις" δείχνουν εμπάθεια, ή πολιτική μυωπία (που πολλές φορές είναι το ίδιο πράγμα γιατί η εμπάθεια τυφλώνει).

Η έννοια τρίτος στην πολιτική έχει αμαρτωλό παρελθόν.
Ο τρίτος δρόμος του ευρωκομμουνισμού (ούτε καπιταλισμός, ούτε σοσιαλισμός) ο τρίτος δρόμος του πασοκ (ούτε σοσιαλδημοκρατία, ούτε υπαρκτός σοσιαλισμός). Γενικά οτιδήποτε τρίτο στην πράξη αποδείχτηκε πεπατημένη και επί της ουσίας τρίτος δρόμος για τον οπορτουνισμό.
Σε ό,τι με αφορά αυτό να θεωρηθει ως απλή συνωνυμία με τον τρίτο πόλο του ναρ, όχι ως υπονοούμενο.

Και συγκριτικά να το πάρουμε, η θεώρηση του κκε έχει κάτι γλυκά μανιχαϊκό, απλοϊκό σαν προτσές εκλαΐκευσης.
Υπάρχουμε εμείς και οι άλλοι ό,τι κι αν σημαίνει αυτό: κομμουνιστές και αστοί, σύμμαχοι και αντικειμενικά αντιδραστικοί, σοβιετικοί και αμερικάνοι, φίλοι της ειρήνης και εχθροί του λαού, ή με άλλα λόγια καλοί και κακοί.
Όλα αυτά συνοψίζονται με υπέροχο τρόπο στο σύνθημα: "πέντε κόμματα, δύο πολιτικές" στα πρότυπα της βενιζελικής ελλάδας των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Περίπου σαν τον στίχο του άσιμου: ένας αλλά λέων κι όλοι εσείς τυριά (είναι στο "καταρρέω", αλλά δεν είναι εκτός γραμμής. Ο βασίλης το τραγουδάει).

Ο οιοσδήποτε τρίτος αντίθετα παραπέμπει σε άλλα νοήματα. Δεν είναι ριζικά ενάντια σε κάτι (μολονότι φλερτάρει με το ΕνΑντιΑ για συμμαχία). Είναι κάτι τρίτο, κάτι που πασχίζει να βρει ζωτικό χώρο, επιβιώνοντας ανάμεσα σε συμπληγάδες και κερδίζει τη συμπάθεια των τρίτων για αυτό. Είναι κάτι καινούριο (επαναθεμελιωτικό) που απευθύνεται σε αυτούς που βαρέθηκαν τα διλήμματα. Όπως ο συριζα που από βατράχι θέλει να γίνει ιπποπόταμος και να μπει σφήνα ανάμεσα στους άλλους δύο φτιάχνοντας έναν τρίτο πόλο, μια εναλλακτική.

Τα διλήμματα όμως αναγνωρίζονται ως υπαρκτά. Αλλιώς ο πόλος δε θα ήταν ο τρίτος, αλλά ο δεύτερος, η μόνη πραγματική εναλλακτική.
Έτσι απλά και τσεκουράτα όπως τα λέμε εμείς. Δικομματισμός και συν-οδοιπόροι (όπως λέγαν παλιά την ένωση κέντρου). Όλοι τους ένα και το αυτό. Ένα υποκείμενο, ενικού αριθμού συντάσσεται με τρίτο ενικό κατά το φαινόμενο της ευρωενωσιακής αττικής σύνταξης.

(Συνεχίζεται...)