Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2008

Αποκατάσταση

Την κυριακή που μας πέρασε συμπληρώθηκαν 17 χρόνια από την πολιτική κηδεία του νίκου ζαχαριάδη στο πρώτο νεκροταφείο αθηνών. Εκεί όπου -σύμφωνα με το ρεπορτάζ συντάκτη γνωστής αστικής φυλλάδας- παρουσία της ηγεσίας του κκε, ακούστηκε το σύνθημα "Στάλιν ζεις εσύ μας οδηγείς".

Αν οι πληροφορίες είναι σωστές, το γεγονός είναι συγκλονιστικό. Γιατί αν αφαιρέσουμε 17 χρόνια φτάνουμε στο έτος 1991. Όπου κανονικά ταιριάζει το αντώνυμο του σωτήριος, κι όποιος έχει κάποια ιδέα σχετικά ας τη συνεισφέρει.

Οκτώβρης 91.
Είμαστε δυο μόλις μήνες πριν τον επιθανάτιο βρόγχο της εσσδ, την τυπική ληξιαρχική πράξη θανάτου της.
Χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα. Όπου μάνα η μαμά πατρίδα σοβιετική ένωση που χάνουμε για πάντα και παιδιά τα ορφανά της που φεύγουν μαζικά από το κόμμα. Άλλοι στον συν κι άλλοι στο σπίτι τους.
Η ιστορία φτάνει σε τέλμα που πολλοί αστοί βιάστηκαν να βαφτίσουν τέλος της. Δεν τελειώνει βέβαια. Αλλά η εξέλιξή της μοιάζει να σταμάτησε στα τέλη του 80. Κι εμείς ακόμα ψάχνουμε τον πάτο στο πισωγύρισμα.

Οι πολιτικοί ηγέτες κοιμούνται κομμουνιστές και ξυπνάνε θιασώτες της αγοράς και της δημοκρατίας της.
Τα ΚΚ χάνουν τον μπούσουλα, απαρνούνται κονίσματα και σύμβολα, μεταλλάσσονται. Το κκε δείχνει χαρακτήρα και κρατάει. Τη στιγμή που οι άλλοι μεταλλάσσονται σε σοσιαλδημοκράτες νέας κοπής, η δική του μετάλλαξη βγάζει και λίγο ναρ.

Μες στον κακό χαμό, το κριτήριο των μαζών για άλλη μια φορά είναι αλάνθαστο. Δυο μήνες πριν πέσει η αυλαία, ξέρουν ήδη τον δολοφόνο. Τέσσερα χρόνια πριν βγάλει το κόμμα τα πρώτα συμπεράσματα, έχουν βγάλει ήδη τα δικά τους. Κι αποκαθιστούν άτυπα τον σύντροφο από ατσάλι πριν από οποιαδήποτε κομματική συνδιάσκεψη.
Και όχι απλά κι αόριστα τον σύντροφο με το μουστάκι, αλλά το σύστημα και την χώρα που αντιπροσώπευε.
Τη στιγμή που όλα τα 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά...
Ρίγος...

Επτά χρόνια πριν, κάποιος φίλος μου και βασικός αναγνώστης του μπλοκ, αρνούνταν πεισματικά να ενδώσει στην πίεση να μπει στην κνε κι έπαιζε φουλ άμυνα. Η καλύτερη άμυνα βέβαια ήταν να στείλει τη μπάλα στην εξέδρα κάνοντας χαβαλέ. Έτσι, μεταξύ άλλων μου έλεγε ότι θα έδινε βιογραφικό όταν το κόμμα αποκαθιστούσε τον ζαχαριάδη.

Έκτοτε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι (αν και ο φίλος μου παραμένει ασόβαρος και... ανοργάνωτος). Αυτός έχει ξεχάσει την αστεία δικαιολογία του κι εγώ πλέον δε μπορώ να τον βάλω πουθενά, ακόμα κι αν ήθελα.
Αλλά απάντηση σε αυτό που μου έλεγε ούτε και σήμερα μπορώ να δώσω υπεύθυνα.
Αποκατέστησε το κόμμα τον νίκο ζαχαριάδη;
Έλα ντε. Ιδού η απορία...

Για το τυπικό της υπόθεσης έχω ακούσει γνώμες που διίστανται.
Η κυρίαρχη άποψη είναι ότι η αποκατάσταση αυτή δεν έγινε ποτέ. Και η μειοψηφούσα λέει ότι η παρουσία της ηγεσίας του κόμματος στην κηδεία του ζαχαριάδη λειτούργησε τρόπον τινά εν είδει αποκατάστασής του.
Το πιο εκπληκτικό είναι ότι τυπικά η μία εκδοχή δεν αποκλείει την άλλη...

Ακόμα όμως κι αν ισχύει η δεύτερη εκδοχή... Αρκεί αυτό;
Αρκεί μια τέτοιου είδους αποκατάσταση σε έναν ηγέτη που σφράγισε με την παρουσία του -ακόμα και με την απουσία του- τη σημαντικότερη περίοδο του κόμματος;
Η απάντηση προφανώς είναι όχι.
Συν τοις άλλοις τέτοιες μετά θάνατον αποκαταστάσεις έχουν λιγότερη αξία, κινούμενες ελαφρώς και στη λογική του "ο νεκρός δεδικαίωται".
Υπάρχουν όμως και ελαφρυντικά. Ας δούμε πρόχειρα τρία από αυτά.

-όσο πιο μεγάλος είναι ένας ηγέτης τόσο πιο αθόρυβα γίνεται η αποκατάστασή του. Άγραφος νόμος για σοβιετικούς και σοβιετόφιλους.
-για τους συγγενείς και τους φανατικούς οπαδούς του ζαχαριάδη -και του όποιου ζαχαριάδη- καμιά αποκατάσταση δεν θα ήταν αρκετή. Όχι όσο γίνεται κριτικά, αντί με τον ν.ζ. -νεκραναστηθέντα- καβάλα στ' άλογο.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου οι συγγενείς έχουν μάλλον δίκιο να διαμαρτύρονται (πχ περίπτωση πλουμπίδη, που έγινε με απόφαση του ΠΓ του υπό παρανομία κόμματος, χωρίς την απαιτούμενη δημοσιότητα).
-πιο σημαντική από το τυπικό κομμάτι είναι η ουσιαστική αποκατάσταση.
Αυτό εν μέρει είναι ζήτημα πολιτικής ερμηνείας αν έχει γίνει ή όχι. Αντικειμενικά όμως και ο στάλιν και ο ζαχαριάδης χαίρουν σήμερα γενικότερης εκτίμησης στις τάξεις του κόμματος από το σύνολο των μελών του.
Και μόνο τα αναρχικά συνθήματα για σκοτάδι κτλ αρκούν να ατσαλώσουν κνίτικες συνειδήσεις απ' την ανάποδη.

Κλείνω το σημείωμα με τρία ακόμη σημεία πάνω στο ζήτημα.
-η αποκατάσταση του πλουμπίδη έγινε στα πλαίσια της αποζαχαριαδοποίησης, της ελληνικής εκδοχής της αποσταλινοποίησης (σ.σ: ωραία γλώσσα τα ελληνικά).
Δε σημαίνει ότι ήταν λάθος. Ουσιαστικά όμως αναγνωρίζει ευθύνες του ζαχαριάδη για το θέμα αυτό.
Από αυτή την άποψη το να αποκατασταθεί σήμερα ο ζαχαριάδης θα ήταν κάπως αντιφατικό. Κατά τη γνώμη μου όμως αναγκαίο.

-οι αποκαταστάσεις και οι επανατοποθετήσεις για παλιότερα ιστορικά ζητήματα είναι μεγάλο ζήτημα.
Κι εγώ θέλω πχ να αποκατασταθεί ο κώστας κάππος και να επανατοποθετηθεί το κόμμα για τα γεγονότα του 89. Πώς και με ποια αφορμή όμως θα ανακινηθεί ένα τέτοιο ζήτημα;
Θέλω να πιστεύω πάντως πως δεν θα χρειαστεί να περιμένουμε τον τρίτο τόμο του δοκιμίου ιστορίας του κκε για να γίνει αυτό.

-τι ακριβώς σημαίνει τελικά αποκατάσταση;
Ποιος είναι ο ακριβής ορισμός της;
Μια δήλωση της γγ; Μια απόφαση της κε; Του συνεδρίου; Κομματική εκδήλωση τιμής προς το πρόσωπο του αποκατασταθέντα; Συγγραφή κάποιου βιβλίου; Ή τίποτα από όλα αυτά, μιας και η ουσιαστική αποκατάσταση κρίνεται στο παρόν και στην πολιτική που ακολουθείται;

Όποιος γνωρίζει τι ακριβώς σημαίνει αποκατάσταση, ή έχει ζήσει μία κι έχει σχετική εμπειρία ας το κοινοποιήσει και στους υπόλοιπους.
Και άπαξ συμφωνήσουμε περί τίνος ακριβώς πρόκειται, μετά αποκαθιστάμε όποιον θέλετε...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΥ

Η κε του μπλοκ είναι ανοιχτή σε κάθε σχόλιο που προσπαθεί να προσθέσει κάτι στην πολιτική συζήτηση
Αρκεί να έχει κάποιο διακριτό ψευδώνυμο ως υπογραφή.