Εννιά δεκαετίες

Μια βραδιά για το χαρίλαο

Λοιπόν, το μόνο πράγμα που με ξένισε λιγάκι κάπως την παρασκευή στο χαλάνδρι, ήταν το σύνθημα «ένας αιώνας…» (αγώνες και θυσία). Γιατί ο χαρίλαος έζησε εννιά δεκαετίες (και κάτι ψιλά), και όλες αφιερωμένες στο κόμμα και τους αγώνες του, που του ‘ριχνε ηλικιακά μια τετραετία, αλλά γενικά συμβάδιζαν, και τώρα που έχασε αυτή την τελευταία δεκαετία και έμεινε στις εννιά, μου φάνηκε λίγο παράξενο.

Στο μετρό της αγίας παρασκευής υπήρχε η συνήθης άτυπη προσυγκέντρωση, που βρήκε ψηλαφητά το δρόμο, ακολουθώντας από ένα σημείο, τη μουσική στην ατμόσφαιρα, που έδινε κάτι μαγικό στην όλη αναζήτηση. Και εκεί να δεις νεολαία, σπορά με το κιλό, που άφησαν πίσω τους οι ζευγάδες της γενιάς του φλωράκη -τα περισσότερα παιδιά δεν πρέπει να είχαν οργανωθεί καν, τότε που πέθανε ο χαρίλαος. Θα μου πεις πως απ’ο τη σπορά δεν καρπίζουν όλες οι απόπειρες των πλαστουργών της νιας ζωής. Άσε που καμιά φορά από ρόδο βγαίνει αγκάθι. Η καλλιέργεια όμως είναι ούτως ή άλλως σύνθετη διαδικασία κι αυτό απλώς αυξάνει την ευθύνη των εκάστοτε ζευγάδων, που δεν τελειώνει με τη σπορά.

Αυτή είναι όμως η αληθινή νέα σπορά, σε αντίθεση με τη φερώνυμη ιντερνετική και το διαδικτυακό της αδελφάκι, στα οποία αναφέρθηκε ο γγ στην ομιλία του. Κι αναρωτιέμαι μήπως έτσι τους δίνει πιο πολλή αξία απ’ όση πραγματικά έχουν. Αν και έγραψε καλά η ατάκα για την επιλεκτική τσιτατολογία του οπορτουνισμού, που πρώτα βγάζει το κεφάλι του κι ύστερα ολόκληρο το σώμα του. Οπότε τον φαντάζεσαι συνειρμικά σαν κάποια μορφή κενταύρου: απ’ τη μέση και πάνω να ομνύει στο μαρξισμό και τα ‘κονίσματα κι από κάτω δεκανίκι της αστικής ιδεολογίας και της επιρροής της στο κίνημα.

Ενδιαφέρον είχε και το κομμάτι για το ψεύτικο δίπολο «ακινησία ή ρήξη με το παρελθόν», για την ανάπτυξη της θεωρίας ως βασικής προϋπόθεσης για την επιβεβαίωση του πρωτοπόρου ρόλου ενός κκ και για τα καλά αντανακλαστικά του, που δεν αρκούν ως πανοπλία, αν δε σκύψουμε πάνω στην πείρα του παρελθόντος και τη ρίζα των προβλημάτων που εμφανίστηκαν και που θα αναλυθεί πιθανότατα πιο διεξοδικά σε προσεχείς επεξεργασίες του κόμματος –πχ στον τρίτο τόμο του δοκιμίου ιστορίας.

Σημειώνω από την πλευρά μου προς επίρρωση των παραπάνω πως με βάση ένα αήττητο σκεπτικό, το κουκουέ για να τιμήσει –και να μην προδώσει ποτέ- τον χαρίλαο, θα έπρεπε μέχρι σήμερα να έχει ως πολιτική του γραμμή τη συγκρότηση ενός (νέου) συνασπισμού της αριστεράς και την κυβερνητική του προοπτική –δηλ αυτό που επιδιώκουν κατ’ ουσίαν κρυφές και φανέρες συνιστώσες του σύριζα, όπως τις χαρακτήρισε με το βαμβάκι ο γγ.

(Ανοίγει παρένθεση. Το σπίτι του φλωράκη βρισκόταν στην οδό πυθίας, πριν αυτή πάρει το όνομά του. Φαντάσου λοιπόν συνειρμικά το αντίστοιχο μαντείο της εποχής να μιλάει με χρησμούς για τα λαϊκά μέτωπα και να λέει: με αυτή την τακτική, θα καταστρέψεις μια αυτοκρατορία. Και εμείς μετά να συζητάμε μέχρι σήμερα, ποια ήταν τελικά η πλευρά που ωφελήθηκε σε βάθος χρόνου και ποιοι παράγοντες καθόρισαν το αποτέλεσμα. Κλείνει η παρένθεση).

Από τον χαιρετισμό του χιώνη συγκράτησα την προτροπή του φλωράκη προς τους νεότερους σφους να μην απογοητεύονται «από τα άγονα χρόνια» και τη μονότονη, καθημερινή δουλειά μυρμηγκιού, αλλά να διατηρήσουν τον επαναστατικό τους ενθουσιασμό σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες και να το μεταφέρουν στο χώρο δράσης και το περιβάλλον τους, να γίνει ο καθένας οργανωτής μαζών, που ‘ναι και το βασικό ζητούμενο εξάλλου. Και ο χαρίλαος είναι σπουδαίο παράδειγμα προς μίμηση, γιατί ήταν μαζικός και βαθιά λαϊκός άνθρωπος (το πρώτο εξαιτίας του δεύτερου). Μια ιδιότητα που δεν τη βρίσκει κανείς στα βιβλία, ούτε μακριά από αυτά, στο στείρο πρακτικισμό, αλλά στην ουσιαστική επαφή με το λαό, τις αγωνίες και τους αγώνες του.

Πριν από τους χαιρετισμούς, η μπέτυ βαλάση συγκινήθηκε –και συγκίνησε πολλούς ακόμα- διαβάζοντας τη «διαθήκη» του χαρίλαου, σε εισαγωγικά, γιατί όπως εξηγεί κι ο ίδιος τα είχε δώσει όλα στο κόμμα και δεν είχε τίποτα δικό του. Ενώ εξίσου συγκινητική στο φινάλε ήταν κι η γιώτα βέη που είπε χωρίς συνοδεία οργάνων κάποια από τα αγαπημένα τραγούδια του χαρίλαου –αγγίζοντας τις χορδές ως κι ενός σκυλιού της γειτονιάς, που αλυχτούσε πένθιμα, στο κλίμα της ημέρας. Στο τέλος παραβήκαμε τις βασικές μας αρχές και δεν περάσαμε από τον μπουφέ για ένα μεζέ και κυρίως από το χώρο του επιμορφωτικού κέντρου, για να δούμε την έκθεση.

Φεύγοντας από το χαλάνδρι, μου έμεινε η συγκινημένη έκφραση των διπλανών μου και πολλών στελεχών. Ανάμεσά τους κι η κανέλη, για την οποία ο φλωράκης είχε καταλάβει πολύ καλά πόσα θα άκουγε για την ταξική της αποστασία και την προειδοποίησε πως θα χρειαζόταν γερό στομάχι για να στηρίξει αυτήν την επιλογή της. Κι αναρωτιέμαι πόσοι από όλους τους κανελλολόγους, που την έχουν ως αγαπημένο θέμα συζήτησης και βασικό αντεπιχείρημα απέναντι στο κκε, έχουν καταλάβει αυτή την απλή αλήθεια.