Πουτσισμός

 Προέρχεται από τη γερμανική λέξη «πουτς», που σημαίνει πραξικόπημα, και πολιτικά υποδηλώνει την αντίληψη πως αρκεί η δυναμική θέληση και πρακτική μιας μικρής, αποφασισμένης και πολύ καλά οργανωμένης μειοψηφίας, για την επαναστατική κατάληψη της εξουσίας. Λογική που δε στην ουσία της δε διαφέρει δραματικά απ’ την πρακτική της ανάθεσης σε μια κυβέρνηση, η ανάδειξη της οποίας αρκεί για να φέρει λαγούς με πετραχήλια. Εκτός κι αν πέσουν πάνω της οι κακοί να τη φάνε, έτσι στα καλά καθούμενα, κει που διαπραγματευόταν. This is a coup. Ή μάλλον «δις ιζ ε πουτς!» σε άπταιστη εσπεράντο.

Και να ‘ταν μόνο αυτό (και με αυτήν την έννοια) το πουτς που μας βρήκε. Ο πρωθυπουργός έδωσε τις προάλλες συνέντευξη στο ρ/σ το κόκκινο, για να μας πει πως ποτέ δεν είχε δηλώσει ότι θα έσκιζε τα μνημόνια και θα τα καταργούσε σε ένα νόμο, με ένα μόνο άρθρο –που ξαφνικά είναι κάτι σαν «το σοσιαλισμό σε μία μόνο χώρα» και μας πέφτει πολύ βαρύ για να γίνει. Δις ιζ ε πουτς! Κι αν το είχατε δει πουθενά γραμμένο, πχ στο ρεπορτάζ κάποιας ιστοσελίδας-εφημερίδας, μην το πιστεύετε. Θα το έχει χακάρει ο αδερφός του Βαρουφάκη.

Στην ίδια συνέντευξη, ο πρωθυπουργός θυμήθηκε να τσιτάρει κάτι από τον Αριστερισμό του Λένιν, για τους εκβιασμούς και τις αναγκαίες υποχωρήσεις, δίνοντας ένα λενινιστικό επίχρισμα στην τακτική της κυβέρνησης. Δις ιζ ε πουτς –να ένα πουτς μετά συγχωρήσεως. Αλλά αν ο Γαπ κατέφευγε σε ρητά της Ρόζας, σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα, χωρίς να διευκρινίζει με ποιο από τα δυο σκέλη τάσσεται, γιατί να μην τσιτάρει ο Αλέξης, που είναι κι αριστερός, κάτι από Λένιν; (Αναγκαία επεξήγηση προς Συριζαίους που τυχόν παρακολουθούν το μπλοκ και ίσως έχουν άγνωστες λέξεις: αντικαταστήστε το «τσιτάρω» με το «quotάρω» από το τουίτερ, για να βγάλετε νόημα. Α και ο «μαξιμαλισμός» δεν έχει καμία σχέση με το Μαξίμου, εσείς είστε ρεαλιστές, όχι σαν τους άλλους).

Αλλά τα «πουτς» έδιναν κι έπαιρναν και στη χτεσινή ΚΕ του Σύριζα. Εκεί όπου ο Τσίπρας πρότεινε εσωκομματικό δημοψήφισμα κατόπιν εορτής, επιβεβαιώνοντας πως έχει πάθει τελείως Γαπ (πουτς!). Ενώ ο Μπαλτάς πρότεινε να μοιράζονται δωρεάν μπουκαλάκια νερό σε όσους περιμένουν στις ουρές των ΑΤΜ (πουτς-πουτς), αν και είναι ίσως καλύτερα να δίνουν ντομάτες και κεσεδάκια με γιαούρτι. Κι οι της ΚΟΕ παραιτήθηκαν από την ΚΕ, διαμαρτυρόμενοι ενάντια στο πουτς (πραξικόπημα) του Τσίπρα και τον ορισμό του έκτακτου Συνεδρίου, αφού έχει υπογραφεί η συμφωνία (φαντάσου δηλ να μην ήταν και έκτακτο). Τα μούτρα κρέας του έκαναν, και του έδεσαν τα χέρια, για να μην μπορεί να προχωρήσει με τις παραιτήσεις τους.

Όσο για το Λαφάζα και την πλατφόρμα του, αυτοί είναι ένα «πουτς» (με την καλή έννοια) από μόνοι τους, μιλώντας για την έξοδο από το ευρώ, σα να είναι κάποιο μαγικό ραβδάκι. Και όταν με το καλό χάσουν (κατά συνήθεια και παράδοση) τη φραξιονιστική διαπάλη στο εσωτερικό του κόμματος και αρχίσουν (που έχουν αρχίσει ήδη βασικά) τις ζυμώσεις για τη συγκρότηση ενός «χυλού νέου τύπου», μπορούν να επιλέξουν ως σύνθημα, που θα υπερβαίνει τις διαφορές τους, κάτι με «ευρωμονόδρομο». Από το οποίο ο ΠιΛαφ θα ερμηνεύει και θα κρατάει το όχι στο ευρώ, οι άλλοι το όχι στην ΕΕ (για ένα εναλλακτικό μονοπάτι εντός συστήματος) ενώ η κουκουέδικη ορολογία θα τους χρησιμεύσει, για να ψαρεύουν σε θολά νερά.

Έτσι λοιπόν από τα γαλαζοπράσινα νερά και μνημόνια (πουτς μπλε και τιρκουάζ) περάσαμε στο ροζ πουτσισμό, που έχει άλλη γλύκα και μας τον ετοιμάζουν σε διάφορα μήκη κι αποχρώσεις, για να το φάμε καλύτερα. Οπότε, ή που θα (τους) κάτσουμε να το απολαύσουμε ή που θα αντιδράσουμε, για να αντιστρέψουμε τους όρους. Όλα τα άλλα είναι πουτς μπλε μαρμαριγέ, για να περνάει η ώρα…

Δημοψήφισμα, αναχώματα κι αυταπάτες

Η κε του μπλοκ δημοσιεύει σήμερα ένα κείμενο του κοσμοναύτη, που έφτασε στο ηλεκτρονικό της ταχυδρομείο, ως συμπληρωμένη και ξαναδουλεμένη εκδοχή ενός σχολίου που είχε αφήσει σε μια από τις πρόσφατες αναρτήσεις του μπλοκ, και που συμπυκνώνει τα γεγονότα του τελευταίου διαστήματος, δίνοντας μια στέρεα ερμηνεία και τροφή για συζήτηση. (Ο τίτλος είναι δικός μου κι είναι ενδεικτικός και πιθανότατα κάπως συμβατικός, χωρίς ιδιαίτερη έμπνευση, αλλά αποδίδει το γενικό νόημα). Καλή ανάγνωση.

Το πρόσφατο δημοψήφισμα και όσα το ακολούθησαν αποτελούν ένα κεφάλαιο που πρέπει να μελετήσουμε ενδελεχώς με αφορμή αφενός την όποια ριζοσπαστική διάθεση των εργατικών λαϊκών στρωμάτων και αφετέρου τις συστηματικές προσπάθειες για άμβλυνση αυτής της διάθεσης και, τελικά, την αδυναμία τους να ξεκόψουν από τον καπιταλιστικό δρόμο και την ανάθεση της διεξόδου από την οικονομική κρίση στους επίδοξους διαχειριστές του εν λόγω δρόμου.

Δυστυχώς, ήταν η τρίτη συνεχόμενη εκλογική διαδικασία από το 2012 (παραβλέπω ότι μεγάλο ποσοστό ψηφοφόρων της υποψηφιότητας Παφίλη στις περιφερειακές ψήφισαν Δούρου την β Κυριακή) που η κυρίαρχη ιδεολογία, σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης, καταφέρνει να αποπροσανατολίσει ριζοσπαστικότερα τμήματα της εργατικής τάξης από τον ταξικό τους αντίπαλο και, εξ αντικειμένου, αποσπά την συναίνεσή τους προκειμένου να συνεχίσει τη φτωχοποίηση του ελληνικού λάου!

Αρχικά, το Μάιο του 2012, ο Τσίπρας θυμήθηκε το ααδ μέτωπο του 15ου συνεδρίου του 1996 για να προ(σ)καλέσει το κομμουνιστικό κόμμα – άσχετα αν η μισή περίπου σημερινή πολιτική του γραμματεία έφυγε το 91’. Ανερυθρίαστα, τότε, πρότεινε για πρωθυπουργό την Αλέκα Παπαρήγα, καταργούσε τα μνημόνια με... “ένα νόμο και άρθρο” και διέγραφε το χρέος!

Στις 25/1/2015, θα ψηφίζαμε “πρώτη φορά αριστερά”, και η ελπίδα θα... έρχονταν μαζί με αφορολόγητο 12000 ευρώ και αύξηση κατώτατου μισθού ενώ στις 26/01 θα... έφευγαν μαζί με τον ενφια και οι 3+1 “θεσμοί” που ξανάρχονται από σήμερα (29/7).

Με το δημοψήφισμα το πανηγυράκι ξαναστήθηκε. Καθένας και καθεμιά με ένα δικό του/της σκεπτικό προσήλθαν στην κάλπη να βάλουν σταυρό στο Ναι ή το Όχι κάτω από το logo της Ελληνικής Δημοκρατίας -ούτε αυτό το logo δεν πρόσεξαν, μέσα στη βιασύνη τους να στηρίξουν το ΌΧΙ, οι διάφοροι “αντισυστημικοί” επικριτές του “(ευρω)συστημικού” κομμουνιστικού κόμματος;;-.

Τί να κάνει, λοιπόν, και η... φουκαριάρα η αστική τάξη; Πήρε και το Ναι και το Όχι σε ένα πακέτο μέτρων 9(;) περίπου δις και "με την επιφύλαξη της συνολικής διαφωνίας του γγ της κε του κομμουνιστικού κόμματος” το μετέτρεψε σε ένα πακέτο μέτρων, απροσδιόριστου για την ώρα αριθμού δις, προκειμένου να δανειστεί ακόμα 85 δις, πέραν των 240 που έχει ήδη δανειστεί στην υγειά των κορόιδων!

Θα μπορούσε εδώ να γίνει μια εκτενέστερη αναφορά σε διάφορα γραφικά για... τριπλά έγκυρα όχι ή άλλα φαιδρά, από διάφορους εκτός του κομμουνιστικού κόμματος με προγράμματα- γέφυρες εντός του συστήματος, που συνετέλεσαν στο να λάβει το Όχι 62%.

Όποιος έχει διάθεση, ας ρίξει ενδεικτικά μια ματιά σε γνωστό “βαθυκόκκινο” site ή στην εργατ(ικο)οαγωνιστικής έμπνευσης παραβολή του όχι του δημοψηφίσματος με το όχι του πρώτου γράμματος του Ν. Ζαχαριάδη το 1940 ή στο όχι ενός πρώην μέλους του ΚΣ της ΚΝΕ, ο οποίος μάλιστα ξαναθυμήθηκε να μας ενημερώσει για την πολιτική του άποψη τον Ιανουάριο “με αφορμή τις επικείμενες εκλογές”. Ήταν η... πρώτη φορά μετά το 2013, όταν και ζητούσε- προέτρεπε να μην πραγματοποιηθεί το 19ο συνέδριο του κόμματος από το οποίο είχε αποχωρήσει τον Σεπτέμβριο του 2010!!! Δεν είναι αυτό, όμως, το σημαντικότερο.

Πηγαίνοντας, λοιπόν, προς το δημοψήφισμα και μάλιστα συνεπικουρούμενη από τους... “εταίρους”, ξεκίνησε η ρητορεία του μη κυβερνητικού πολιτικού συνασπισμού της αστικής τάξης ότι το όχι στο δημοψήφισμα είναι όχι στο ευρώ. Με την εν λόγω... “ριζοσπαστική” και “προοδευτική” καθοδήγηση, μπήκαμε στη συζήτηση για μετάβαση σε εθνικό νόμισμα.

Μετά την εκλογική διαδικασία συνέβησαν τα απίθανα. Ως δια... μαγείας, όλοι αυτοί που πριν το δημοψήφισμα έλεγαν ότι το Όχι είναι όχι στο ευρώ, μετά τις 4/7 το ξέχασαν. Αντίθετα στον Σύριζα και ενώ πριν το δημοψήφισμα “ορκίζονταν” ότι το Όχι δεν αφορά το νόμισμα, μετά τις 4/7, ορισμένοι... “αναθεώρησαν” και υποστηρίζουν τη μετάβαση σε εθνικό νόμισμα ως φάρμακο για καθε νόσο και...

Τελικά, όμως, πότε έλεγαν την αλήθεια; Πριν ή μετά το δημοψήφισμα;

Επειδή η παραπάνω ερώτηση είναι, φυσικά, ρητορική και το παιχνίδι τους... στημένο, από (το) Πριν ξεπουλημένο, ενώ κάποιοι πνίγονται σε δίχρωμα κασκόλ προχωράμε στο προκείμενο...

Αλήθεια, τι περιμένει σήμερα το κίνημα της δραχμής και της αποδέσμευσης από την ΕΕ για να σώσει τον ελληνικό λαό από τον “εκβιασμένο” Τσίπρα και τα μνημόνια; Να υπογράψει το 3ο που θα μας καταστρέψει; Γιατί δεν αποχωρούν από την ΚΟ του Σύριζα ώστε να δημιουργήσουν πολιτικό ζήτημα στην κυβέρνηση και, καλώντας και οργανώνοντας το λαό στο δρόμο και στις επιχειρήσεις που λένε ότι θα εθνικοποιήσουν, να επιβάλλουν την μη υπογραφή της νέας συμφωνίας;

Τί περιμένουν για να μπουν μπροστά οι διαφωνούντες με τη συμφωνία βουλευτές του Σύριζα για τη δημιουργία του απελευθερωτικού μετώπου που με την Ανταρσυα, το ΕΠΑΜ, τους διάφορους πρώην και τους λοιπούς διαθέσιμους να λυτρώσουν τη χώρα από την ξενική κατοχή; Τί, λοιπόν, περιμένουν προκειμένου να οδηγήσουν de facto, με το όποιο plan B διαθέτουν(;), τη χώρα στη... γη της επαγγελίας που ευαγγελίζονται; Δηλαδή εκτός ευρώ και ΕΕ; Γιατί δεν στέλνουν επιστολή στην ΠτΒ με τις ανεξαρτητοποιήσεις τους;

Μήπως περιμένουν ότι ο Τσίπρας μετά την υπογραφή συμφωνίας θα κάνει εκλογές και θα τις κερδίσουν; Πώς; Το 62% του Όχι είναι όλο δικό τους; Ή ξεχνούν ότι υπέρ της αποδέσμευσης από την ΕΕ (των ψηφοφόρων του ΚΚΕ συμπεριλαμβανομένων) είναι περίπου το 25-με 30%;

Ή μήπως φαντάζονται ότι μετά από εκλογές θα μπορούν να (συγ)κυβερνήσουν; Με ποιόν; Με τον “εκβιασμένο” άρα “εθελόδουλο” Τσίπρα; Την “εθελόδουλη” ΝΔ; Ή τη συμμορία της χρυσής αυγής που περίπου λέει τα ίδια για εθνικό νόμισμα και εθνική παραγωγή;

Ή μήπως θέλουν να πάρουν την εξουσία χωρίς εκλογές; Αλλά αν ισχύει αυτό -λέμε τώρα, γιατί πάλι δεν ανεξαρτητοποιούνται από σήμερα;

Η απάντηση είναι απλή! Γιατί οι άνθρωποι είναι πολιτικοί απατεώνες! Τόσο απλά! Θέατρο παίζουν και θέλουν ξανά θεατή τον ελληνικό λαό για τον οποίο υποτίθεται ότι τόσο πολύ κόπτονται, την ίδια ώρα που τον φλομώνουν στην κοροϊδία.

Οι διάφοροι πρώην αβανταδόροι του Τσίπρα πέφτουν, λοιπόν, από τα σύννεφα και από την αγωνία τους να κρύψουν ότι είναι περισσότερο ευρωλάγνοι και από τον ίδιο τον πρωθυπουργό που “προστατεύουν" -προκειμένου να φτάσει στις 20/8 και να υπογράψει την τρίτη και... "αριστερή" δανειακή σύμβαση, “ανακάλυψαν” ότι το κομμουνιστικό κόμμα είναι υπέρ του ευρώ συνοδεύοντας την κριτική τους με κορώνες για "αυτιστικές ηγεσίες” και "ιερατεία του περισσού”. Άλλα λόγια να αγαπιόμαστε.

Μοίρασαν, λοιπόν, με τον σύντροφο- πρωθυπουργό τους ρόλους και όλοι ευχαριστημένοι. Και κυβέρνηση και αντιπολίτευση! Και σχέδιο Λαφαζάνη για τα όποια αποθεματικά της ΤτΕ και σχέδιο Πανούση- ΕΥΠ για τις όποιες ταραχές!

Φίλοι ριζοσπάστες, κομμουνιστές, αγωνιστές..., χρειάζεται να τελειώνουμε με όλους αυτούς! Κανείς δε λέει ότι σήμερα, αύριο, σε μια εβδομάδα, στις επόμενες εκλογές ή πριν από αυτές θα κριθεί ο σοσιαλισμός! Ποιος από εμάς δεν θα το ήθελε; Κρίνεται όμως η προσπάθειά μας να απορρίπτουμε τα εκβιαστικά διλήμματα που η αστική τάξη, μέσω της κυρίαρχης ιδεολογίας, μεταφέρει  στην εργατική.

Υγ: Πρόσφατα η Αλέκα Παπαρήγα, σε μια ομιλία για την ΗλέκτραΑποστόλου είπε κάτι που μου έκανε εντύπωση και το μεταφέρω:

“Η παλαιότερη και πιο πρόσφατη Ιστορία του κινήματος έχει δείξει ότι υπήρξαν έμπειροι αγωνιστές, με πραγματικές περγαμηνές στην ταξική πάλη, σε μισονόμιμες και μισοπαράνομες ή και απολύτως παράνομες συνθήκες που δεν έκαναν δήλωση ούτε γραπτή, ούτε προφορική, δεν δήλωσαν υποχώρηση, όμως τελικά αποχώρησαν από τον οργανωμένο αγώνα, άντεξαν την ανηφόρα και την κατηφόρα και τελικά «παραδόθηκαν» στο «ίσιωμα», κάτω από τις δυσκολίες και την όποια κόπωση και απογοήτευση ένιωσαν, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα, σε συνθήκες μακροχρόνιου αγώνα, χωρίς θεαματικά ή άμεσα αποτελέσματα.

Αν στεκόμαστε σ' αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι για να εξαπολύσουμε ένα κατηγορώ, για να ξύσουμε πληγές, για να αντιπαραθέσουμε τους ήρωες στους αντιήρωες, αλλά γιατί πρέπει να παίρνουμε σοβαρά υπόψη τις εμπειρίες του αγώνα. Αλλιώς θα είμαστε ανεπαρκώς προετοιμασμένοι σε κάποιες κρίσιμες ή δύσκολες και σύνθετες στιγμές που αναπόφευκτα θα ζήσουμε εμείς και τα παιδιά μας”.

Πήγαινε δες αν έρχομαι

Το τελευταίο διάστημα έχει καταστεί πολύ δημοφιλής ένας τύπος αήττητων επιχειρημάτων, που τερματίζουν το κοντέρ της μετάθεσης πολιτικών ευθυνών.

Για παράδειγμα: γιατί δεν έρχεστε να συνεργαστείτε στην κυβέρνηση με το σύριζα, για να γίνετε αντίβαρο στις αντιδραστικές τάσεις που τον πιέζουν προς τα δεξιά και να βάλετε ένα φρένο στη διολίσθησή του; Τώρα αντίβαρο… άλλοθι… μικρή σημασία έχουν οι λέξεις όταν ξεφτίζουν και χάνουν το νόημά τους. Ο σύριζα, βλέπεις, είναι κάτι σαν ανοιχτό πεδίο ταξικής πάλης –όπως και η εε και το κράτος γενικότερα, κατά τη δική τους ευρωκομμουνιστική αντίληψη, που έχει απολέσει προ πολλού, αν το είχε ποτέ, το δεύτερο χαρακτηριστικό της. Κι αν τελικά συντηρητικοποιείται και εξελίσσεται ραγδαία σε αμιγώς αστικό κόμμα (μετεξέλιξη που νομίζω πως έχει συντελεστεί οριστικά με την υπογραφή της μνημονιακής συμφωνίας), αυτός κατά βάθος δε φταίει σε τίποτα, είναι δική μας ευθύνη, που δεν μπορέσαμε να το αποτρέψουμε. Όπως και για το τρίτο μνημόνιο που έρχεται, δε φταίει ακριβώς η κυβέρνηση, αλλά ο λαός, που δεν κατέβηκε στους δρόμους, για να ασκήσει πίεση και να δώσει άλλη τροπή στα γεγονότα. Με άλλα λόγια, για τη συντηρητική στροφή της κυβέρνησης φταίει η παθητικότητα του λαϊκού παράγοντα. Και για τα παχιά λόγια περί σκισίματος μνημονίων με ένα νόμο σε ένα μόνο άρθρο, αυτά είναι λαϊκιστικές προσεγγίσεις, και τόσο το χειρότερο για αυτούς που τα πίστεψαν, όταν τα έλεγε. Πιθανόν τότε να τον πιέζαμε περισσότερο και να ‘ταν αναγκασμένος να δίνει περισσότερες υποσχέσεις.

Τώρα τελευταία πέτυχα και μια πιο εξελιγμένη εκδοχή που λέει: γιατί δεν έρχεστε να συνεργαστείτε με την ανταρσυα, που αναγκάζεται να αναζητά άλλες μετωπικές συμμαχίες, σε πιο δεξιά κατεύθυνση;

Είναι από τις περιπτώσεις που δεν ξέρεις τι να πρωτοπείς, οπότε μένεις σιωπηλός κι απορημένος. Οπότε περιορίζεσαι στην απάντηση που δίνει ο τίτλος της ανάρτησης. Και την απλή υπόμνηση μιας πρόσφατης κοινής ανακοίνωσης της αραν και της αρας (οργάνωσεων της ανταρσυα) που διεκδικούν-ζητάνε μεταξύ άλλων την κρατική ενίσχυση των επιχειρήσεων που δε θα προχωρήσουν σε απολύσεις!

Για του λόγου το αληθές, ιδού και το σχετικό απόσπασμα:

Ταυτόχρονα, θα πρέπει να δώσουν τη μάχη για να επιβληθεί η κατεύθυνση της συντεταγμένης εξόδου από την Ευρωζώνη, με την ενεργοποίηση άμεσων μέτρων όπως πρέπει τουλάχιστον να είναι:

·                Η ανάκτηση του εθνικού νομίσματος και του ελέγχου της νομισματικής πολιτικής

·                Η άμεση κρατικοποίηση του τραπεζικού συστήματος

·                Η άμεση στάση πληρωμών του χρέους και η μη αναγνώριση και διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του

·                Η άμεση ενεργοποίηση ενός πλαισίου κρατικών παρεμβάσεων για την προστασία των θέσεων εργασίας και την αποτροπή της εκτόξευσης της ανεργίας μέσω του άμεσου κλεισίματος επιχειρήσεων, είτε με τη μορφή του κρατικού ελέγχου αυτών, είτε της κρατικής ενίσχυσης όσων δεν επιθυμούν να αναστείλουν τη λειτουργία τους, με όρο την προστασία των θέσεων εργασίας

Είναι τόσο εντυπωσιακό που προσπερνάς κάτι λεπτομέρειες, όπως το αίτημα άμεσης εξόδου από την ευρωζώνη (χωρίς να μπαίνει κι η έξοδος από εε), ή της διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους (και όχι όλου) του χρέους!

Πού είναι ένας βαρουφάκης, όταν τον χρειάζεσαι, να πει: ουάου…

υγ: μια διαφορετική, φιλελεύθερη οπτική του ΤΙΝΑ κάνουμε, αλιευμένη από το τουίτερ

Με το ευρώ καλύτερα;

Δε χρειάζεται να είναι κανείς εμβριθής πολιτικός αναλυτής, για να καταλάβει πως ο λαφαζάνης και η πλατφόρμα του προορίζονται για να γίνουν ο βασικός κορμός του νέου αναχώματος για τη ριζοσπαστικοποίηση των εργατικών-λαϊκών συνειδήσεων, είτε παραμένοντας στο σύριζα, είτε (το πιο πιθανό) εκτός αυτού. Με άλλα λόγια, αφού ο σύριζα μετεξελίχθηκε στο πασόκ της εποχής μας, κάποιος πρέπει να καλύψει την οργανική θέση, που έχει μείνει κενή. Αυτά είναι γνωστά και χιλιοειπωμένα –χωρίς να καθίστανται πάντως κι αυτονόητα για τον κόσμο πέρα από το δικό μας στενό κύκλο, ακόμα και για τους πιο υποψιασμένους που μπορεί να παίξουν ρόλο κομπάρσου στο νέο εγχείρημα, όταν με το καλό…

Αλλά είναι ένα ζήτημα η επιλογή της κατάλληλης χρονικής στιγμής. Πριν ή μετά την ψήφιση της συμφωνίας (για να τη χρεωθεί η πλευρά του τσίπρα); Και με χρονικό ορίζοντα το έκτακτο συνέδριο του σύριζα. Που πέρα από την πολιτική του ουσία, μπορεί να εξελιχθεί σε μία ακόμα αποθέωση των δημοκρατικών διαδικασιών (χωρίς δηλαδή φραξιονισμούς, παρασκηνιακές διαβουλεύσεις και λοιπές παθογένειες), στις οποίες έχει μια ελαφρά δυστοκία εσχάτως η πρώτη-φορά-αριστερά, σε όλα τα επίπεδα. Αν όμως οι λαφαζανικοί περιμένουν να πάρουν το κόμμα και τελικά το χάσουν; Δε θα είναι απελπιστικά μικρό το χρονικό διάστημα ως τις εκλογές, για να στηθεί και να σταθεί με αξιώσεις το νέο ανάχωμα, στις κάλπες του φθινοπώρου; Και μήπως χρειάζεται ένα πιο δυνατό όνομα μαρκίζας από το λαφάζα, που ως ομιλητής δεν μπορεί να συγκινήσει ούτε τις κάμπιες και τις πεταλούδες από το λογοτεχνικό παράδειγμα του πι-πι, για να ανοίξουν φτερά και να πετάξουν; Τι ρόλους μπορούν να παίξουν σε αυτές τις διεργασίες πολιτικοί (διάττοντες) αστέρες του συρμού, σαν το βαρουφακη και τη ζωή, που παραμένουν κάτι σα στρατηγοί εν αποστρατεία περιμένοντας να βρουν τον προσωπικό τους στρατό; Ποιος πιστεύει ότι ο πι-πι πήγε χτες απλά σαν τσόντα, με τη δημοσιογραφική του ιδιότητα, χωρίς να πρεσβεύει τίποτα άλλο –από πολιτική άποψη; Ποιος απλός ριζοσπάστης-αριστερός άκουσε τις χτεσινές ομιλίες στην εκδήλωση της ίσκρα κι ένιωσε να αναριγά κάτι μέσα του, να φουσκώνουν τα στήθη του από αγωνιστική αισιοδοξία και τα μυαλά του από μια τολμηρή, ριζοσπαστική προοπτική; Και τέλος πάντων, πόσο αστείο μπορεί να είναι ένα πολιτικό σύστημα, που περιμένει να ακούσει με αγωνία τι θα πει ο λαφαζάνης; Και πώς αλλιώς μπορούμε να δούμε την καπηλεία του ονόματος της ίσκρα, παρά σαν την ιστορία που επαναλαμβάνεται σα φάρσα (γιατί την τραγωδία τη ζούμε εδώ και καιρό τώρα);

Αλλά αυτά είναι απλώς το περιτύλιγμα. Η ουσία δεν περιορίζεται απλώς στις πολιτικές φιλοδοξίες του υπό εκκόλαψη νέου σύριζα και την επικείμενη συγκρότησή του, αλλά στα πολιτικά χαρακτηριστικά που θα έχει ως βάση. Και είναι φανερό πως το επόμενο ανάχωμα, με όποια τυχόν μορφή και σύνθεση, θα στηθεί με βασικό πολιτικό άξονά του την έξοδο από την ευρωζώνη, για την παραγωγική ανασυγκρότηση, κτλ. Όμορφες έννοιες, πλαδαρές, αταξικά πλασμένες…

Κι επειδή το ενδεχόμενο μιας τέτοιας εξόδου, κάθε άλλο παρά έχει βγει από το κάδρο, και ο λαός που εκβιάστηκε με το δίπολο γκρέξιτ ή μνημόνιο, θα υποστεί τελικά τις συνέπειες και των δύο, είναι δυο φορές εγκληματικό να προβάλει κανείς μεσοβέζικα μέτρα ως πανάκεια και ως υποκατάστατα της πραγματικής, ουσιαστικής ρήξης που πρέπει να γίνει –κι είτε θα είναι επαναστατική, είτε απλώς δε θα υπάρξει- προκαλώντας ασυγχώρητες συγχύσεις σχετικά με το γκρέξιτ και την πιθανότητα να φέρει κάτι καλό για τα λαϊκά στρώματα και να τα ανακουφίσει. Γιατί με αυτόν τον τρόπο προσφέρουν τις χειρότερες υπηρεσίες στην υπόθεση της αφύπνισης και χειραφέτησης των λαϊκού κινήματος, όπως έκαναν άλλωστε όλα τα τελευταία χρόνια με τον υποτιθέμενο κρίκο μιας αριστερής, εργατικής, κοκ, κυβέρνησης, που θα καταργούσε τα μνημόνια και τους εφαρμοστικούς τους νόμους (σε ένα άρθρο), ή –σε μια παραπλήσια εκδοχή- θα ήταν πιο επιρρεπής στην πίεση και τον μαζικό εκβιασμό των από κάτω, για να εφαρμόσει μια σειρά πτυχές ενός μεταβατικού προγράμματος –που δε θα το πίστευε, αλλά θα το εφάρμοζε, όπως περίπου κάνει θεωρητικά και με το μνημόνιο, τώρα που έπιασε ο άλλος εκβιασμός. Η αυταπάτη πως θα μπορούσαν χωρίς επαναστατική ρήξη να επιβάλουν στην κυβέρνηση κάποια φιλολαϊκά μέτρα –ή πιο πρόσφατα, την ερμηνεία του «όχι» στο δημοψήφισμα- βρίσκει το αντίστοιχό της στον επικίνδυνο βαυκαλισμό πως ένα γκρέξιτ σχετικά και χρονικά αυτονομημένο από το στρατηγικό στόχο μπορεί τάχα να ανοίξει το δρόμο για αυτόν, ότι είναι ένα ανοιχτό πεδίο, όπου μπορεί να επικρατήσουν και να επιβληθούν οι δικοί μας όροι.

Και το χειρότερο που υπάρχει ως κοινή συνισταμένη στα δύο παραδείγματα είναι σε τελική ανάλυση η δυσφήμηση του πραγματικού εναλλακτικού δρόμου («είδαμε και την αριστερά τι έκανε»), η απαξίωσή του που θα στρώσει το έδαφος σε ακόμα πιο αντιδραστικά σενάρια, ανοιχτά φασιστικών «διεξόδων».

Από αυτή την άποψη είναι τελείως αναμενόμενη η χυδαία, οξυμένη και συντονισμένη επίθεση στο κόμμα, η χοντροκομμένη (σαν το σκαρί και τη σκέψη του καζάκη) διαστρέβλωση των θέσεών του (που είχε ξεκινήσει από μια παλιά δήλωση της αλέκας που έγινε ανάρπαστη), τόσο από το λαφαζανέικο, όσο και από άλλες δυνάμεις, όπως το επαμ του φυρερίσκου. Η απόλυτη τραγική ειρωνεία να μιλάει για μπαμπουίνους και διανοητικό επίπεδο ο καζακοπίθηκας και η αγέλη του, με το συνολικό IQ τρία, που κάνει μπαμ από μακριά και στις συγκεντρώσεις τους: ό-χι, ό-χι…

Η θέση του κουκουέ για το ζήτημα του νομίσματος είναι κρυστάλλινη και χωρίς περιθώρια παρερμηνειών. Ενώ οι δυνάμεις αυτές είναι (στην καλύτερη περίπτωση κι εφόσον δεν εξυπηρετούν άλλου είδους συμφέροντα) τόσο αφελείς, που φαντασιώνονται πως δρουν σε συνθήκες εργαστηρίου, μες σε δοκιμαστικό σωλήνα, που μένει καθαρός και ανεπηρέαστος από τις πιέσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος. Κάνουν λοιπόν αφαίρεση από αυτές τις ενοχλητικές λεπτομέρειες, για να εξετάσουν αυστηρά και μόνο το επίπεδο συνείδησης του μέσου νοικοκυραίου, που πρέπει να προχωρήσει βήμα-βήμα, στράτα-στρατούλα, για να μην τρομάξει και κλειστεί στο καβούκι του. Το πρόβλημα δεν έγκειται μόνο στην υποκατάσταση του αναγκαίου επαναστατικού άλματος με μια σειρά ελαφρά πηδηματάκια (που είναι πάντα προς τα πίσω αν όχι στο κενό) αλλά στο ότι τηρουμένων των αναλογιών, είναι σα να θέλουμε να περάσουμε στην άλλη πλευρά ενός φαραγγιού που είναι σε απόσταση βολής, να προκρίνουμε αντί για το άλμα ένα σχοινί ισορροπίας (που είναι ούτως ή άλλως πιο δύσκολο αν όχι ουτοπικό σχέδιο), και απέναντι να μας περιμένει ο κακός της υπόθεσης, που θα τηρήσει όμως το ευ αγωνίζεσθαι και δε θα κουνήσει το σχοινί, όσο είμαστε πάνω του.

Κι ενώ η τυπική λογική θερίζει κόκαλα, κάθε φορά που «φίλοι» κι εχθροί θέτουν το ερώτημα γιατί το κουκουέ δεν είναι υπέρ της εξόδου από την ευρωζώνη, αφού θέλει την αποδέσμευση από την εε –ή βγάζουν το αήττητο συμπέρασμα πως οι κομμουνιστές είναι υπέρ της παραμονής στο ευρώ, αν τους πεις πως δεν είναι αυτό το βασικό ζήτημα- οφείλει να αναλογιστεί ο καθένας, χωρίς προκαταλήψεις, αν με αυτά τα δεδομένα και στην παρούσα κατάσταση, με το γκρέξιτ να βρίσκεται πάνω στο τραπέζι και να εξετάζεται σαν ενδεχόμενο, η τοποθέτηση του ζητήματος με βάση το δίπολο «ευρώ ή δραχμή» βοηθάει τη μέση συνείδηση να πιαστεί από κάτι, για να ξεδιαλύνει την κατάσταση και να προχωρήσει παρακάτω ή συσκοτίζει εντελώς την ουσία.

Σοσάκια

Η επιτυχία και η μεγάλη διάδοση που γνώρισε το συγκριτικό πινακάκι με τις (πράγματι αβυσσαλέες) διαφορές μεταξύ της ελληνικής πρότασης και της μνημονιακής συμφωνίας που πρότειναν (και τελικά υπογράψαμε) οι εταίροι, δείχνει ίσως τη συνταγή της επιτυχίας και για άλλα θέματα, επικαιρότητας ή πιο διαχρονικά, που συναντάμε συχνά στις καθημερινές μας συζητήσεις. Ζητήματα που χρειάζονται απαντήσεις, αναλυτικές επεξεργασίες ή κωδικοποιημένες, εκλαϊκευτικές σημειώσεις, με τις οποίες θα ήταν ωφέλιμο να καταπιαστεί κανείς, συμπυκνώνοντας την ουσία τους –όχι απαραίτητα σε πινακάκι, αλλά και σε ειδικά αφιερώματα, ένθετα, μπροσούρες, ή και σε άλλες μορφές πέραν της έντυπης- που μπορούν να διαδοθούν μαζικά και να αξιοποιηθούν για το άνοιγμα κάθε σφου. Σημειώνω ενδεικτικά κάποια θέματα, που μπορούν προφανώς να εμπλουτιστούν από τις προτάσεις της βάσης του μπλοκ.

 -Η πορεία του δημόσιου χρέους στο χρόνο, με στατιστικά στοιχεία. Οι αιτίες κι οι παράγοντες που το δημιούργησαν ή το γιγάντωσαν. Ο φαύλος κύκλος του δανεισμού και τα ποσά που έχει πληρώσει συνολικά ο ελληνικός λαός για τους τόκους και τα χρεολύσια. Το κούρεμα και οι καταστροφικές του συνέπειες στα ασφαλιστικά ταμεία. Τα συμπεράσματα κι οι περιορισμοί απ’ την πείρα της αργεντινής και του ισημερινού (που προχώρησαν σε μερική διαγραφή χρέους). Ο τρόπος που χειρίστηκαν αυτό το ζήτημα οι μπολσεβίκοι και πώς συνδέεται με την κατάληψη της εξουσίας.

-Κατ’ αντιστοιχία των δύο τελευταίων σημείων: ανάλυση παραδειγμάτων από διάφορες χώρες, και απάντηση στα ιδεολογήματα που προκύπτουν από τη γενίκευση της πείρας τους. Είναι χαρισάμενη η ζωή στο νορβηγικό καπιταλισμό, που έχει παραμείνει εκτός εε; Τι ακριβώς έγινε στην περίπτωση της πορτογαλίας, που κατάφερε θεωρητικά να βγει από το δικό της μνημόνιο; Αρνήθηκαν όντως στην ισλανδία να πληρώσουν τα σπασμένα των τραπεζών τους; Ποια είναι τα συμπεράσματα που μας προσφέρει η περίοδος της «αριστερής διακυβέρνησης» στην κύπρο; Πού οδήγησαν τα εγχειρήματα της αυτοδιαχείρισης στη λατινική αμερική; Και ούτω καθεξής.

-Τι σούμα βγαίνει από τις τρεις και πλέον δεκαετίες ένταξης της ελλάδας στην ευρωπαϊκή κοινότητα; Τι έγινε με το εμπορικό της ισοζύγιο και την ανάπτυξη του παραγωγικού της ιστού; Σε τι κατεύθυνση αξιοποιήθηκαν οι επιδοτήσεις και ποιος είναι ο πραγματικός λόγος των χρηματικών ποσών που δίνει και παίρνει από την εε ο ελληνικός λαός; Ποιος ήταν ο ιστορικός πρόγονος της σημερινής εε; Ποιες ομοιότητες και πολιτικές συγγένειες υπάρχουν με την περίοδο της κυριαρχίας του τρίτου ράιχ;

-Πόσο αποτελεσματικός είναι ο ιδιωτικός τομέας; Πόσο κρατικοδίαιτοι είναι οι φλογεροί θιασώτες της ελεύθερης αγοράς; Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος του δημόσιου τομέα στα πλαίσια του κμκ (κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού); Τι ισχύει σχετικά με το μύθο του υπερτροφικού δημόσιου; Πόσο ωφελημένο θα βγει το δημόσιο ταμείο από το διαχωρισμό εκκλησίας-κράτους και τη μείωση των στρατιωτικών/αστυνομικών;

-Τι προβλέπει το δουβλίνο 2 και ποιες είναι οι συνέπειές του; Ποιος είναι ο ειρηνικός απολογισμός δράσης του νατο και των στρατιωτικών του επεμβάσεων; Ποιοι εκμεταλλεύονται τους μετανάστες και τι αντίκτυπο έχει αυτό στην ιθαγενή εργατική τάξη;

Σημειώνω επίσης, τελείως περιληπτικά, θέματα προς περαιτέρω θεωρητική μελέτη και πολύτιμα συμπεράσματα.

-Πώς μπορεί η καπιταλιστική κρίση να μετατραπεί σε επαναστατική; Πώς μπορεί να συμβάλει σε αυτό ο υποκειμενικός παράγοντας με τη δράση του; Πώς πολιτικοποιούνται οι οικονομικοί αγώνες της εργατικής τάξης; Πώς διαμορφώνονται οι συνειδήσεις, σε συνάρτηση με την ιδεολογική ζύμωση και την πείρα των εργαζόμενων μαζών; Πώς κατακτιέται το ανέβασμα του επιπέδου τους; Μέσα από ποιους κρίκους περνάει αυτή η διαδικασία;

-Πώς διαμορφώνεται το διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα της εποχής μας; Ποιες είναι οι σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στα διάφορα κράτη; Ποια είναι η θέση της ελλάδας σε αυτό το σύστημα; Ποια είναι η κατάσταση του σύγχρονου ελληνικού καπιταλισμού, αλλά και της εργατικής τάξης στην ελλάδα;

-Και τι δυνατότητες ή δυσκολίες, σε κάθε ξεχωριστό τομέα, θα συναντούσε ένα επαναστατικό εγχείρημα στην ελλάδα, αν αποδεικνύοντας ο αδύναμος κρίκος της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας; Πού θα βασιζόταν, πού θα σκάλωνε, πώς θα αντιμετώπιζε τα άμεσα πρακτικά καθήκοντά του;

Αυτά ως μια πρώτη αρχή, κάπως πρόχειρα διατυπωμένα.

Τρία σημεία

(με αφορμή και την ανακοίνωση της κετουκε)

Η αλήθεια είναι πως έχουν ειπωθεί κι αναλυθεί σχεδόν τα πάντα. Το βάρος τώρα πέφτει στις πράξεις, και τη συζήτηση, όχι μεταξύ μας, αλλά με τον κόσμο, που διψάει να ακούσει, να μάθει, να βρει μια διέξοδο, και καλείται σε αυτόν τον κρίσιμο κόμβο να ξεπεράσει τους φόβους του και προκαταλήψεις χρόνων. Το άνοιγμα αυτό όμως, με την πρόταση του κόμματος για ρήξη με την εε, το κεφάλαιο και την εξουσία του, αναδεικνύει με τη σειρά του καινούριες δυσκολίες και σκοπέλους, ανατροφοδοτεί τη θεωρητική σκέψη και την προσανατολίζει στα ζητήματα που προκύπτουν κατά τη διάρκειά του. Με αφορμή λοιπόν την ανακοίνωση της κετουκε που δημοσιεύει σήμερα ο κυριακάτικος ρίζος και με κίνδυνο να επαναληφθούν κάποιες ιδέες και να μοιάζουν κοινότυπες, η κε του μπλοκ σημειώνει και υπογραμμίζει τις εξής τρεις πτυχές:

-Πρέπει να σημάνει συναγερμός, άμεσος και καθολικός ξεσηκωμός, γενική παγκινητοποίηση για την υπεράσπιση των κατακτήσεων που απέμειναν και απειλούνται, αγώνας ενάντια στα αντιλαϊκά μέτρα, που δεν έχουν τέλος, ούτε λιγοστεύουν με διαπραγμάτευση, αλλά έρχονται λίγα-λίγα, κομμένα φέτες, για να περάσουν πιο εύκολα, και στην πορεία πληθαίνουν και φέρνουν κι επιδόρπιο. Κινητοποίηση και λαϊκή επαγρύπνηση ενάντια στη θερινή ραστώνη –στην οποία υπολογίζει η κυβέρνηση, για να περάσει χωρίς αντιδράσεις τα προαπαιτούμενα από τα θερινά τμήματα της βουλής- ενάντια σε παλιά και νέα αναχώματα, που λειτουργούν ως εφεδρείες του αστικού, πολιτικού συστήματος, ενάντια στο δηλητήριο της εκλογολογίας, που τείνει να υποτάξει τα πάντα, να παραλύσει κάθε λαϊκή αντίδραση, εν αναμονή των εξελίξεων…

-Η λυκοσυμμαχία της εε δείχνει απροκάλυπτα πια το πραγματικό της πρόσωπο και τα μνημόνια διαρκείας που επιφυλάσσει για τους λαούς της ευρώπης. Τα αδιέξοδα του καπιταλιστικού συστήματος (που τα «ξεπερνά» πάντα, για να τα ξαναβρεί μπροστά του πιο οξυμένα, εις βάρος των λαών, επιβεβαιώνοντας εν μέρει τη φράση πως στην –αστική- δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα –για την πλουτοκρατία) καθιστούν σαφές σε ευρύτερες μάζες πως η λύση και ή έξοδος από την κρίση είτε θα είναι επαναστατική είτε δε θα υπάρξει.

Αυτό που χρειάζεται ο κόσμος για να πειστεί και να τολμήσει να κάνει ένα αποφασιστικό βήμα είναι να του δοθεί μια εναλλακτική. Κι αυτό που προέχει στην προπαγάνδιση της δικής μας εναλλακτικής δεν είναι η λεπτομερής, εξαντλητική επεξήγηση των γενικών αρχών της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και των νομοτελειών του κεντρικού σχεδιασμού –αν και έχει κι αυτή τη σημασία της. Αυτό που θα μπορούσε, ωστόσο, να γίνει σχετικά είναι ειδικότερες επεξεργασίες ανά παραγωγικό κλάδο, που να πλαισιώνουν την κεντρική πρόταση, να ανοίγουν ευκολότερα συζήτηση με τους εργαζόμενους ανά χώρο δουλειάς, να τους πείθουν συγκεκριμένα για τις δυνατότητες και τις προοπτικές που υπάρχουν, μακριά από τις άθλιες συνθήκες εργασίας, την επισφάλεια και την αλλοτρίωση. Κάτι αντίστοιχο δηλ με αυτό που είχαν κάνει πειραματικά κάποιες κομματικές οργανώσεις, εκδίδοντας τις θέσεις του κκε σε ειδικές μπροσούρες.

-Αυτό που προέχει στη σημερινή συγκυρία είναι να αναλυθούν τα άμεσα καθήκοντα και τα πρώτα βήματα ενός εναλλακτικού, επαναστατικού δρόμου, να εξειδικευτεί το τρίπτυχο «αποδέσμευση από την εε – διαγραφή του χρέους – κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων», να εξεταστούν οι δυνατότητες κι οι προοπτικές της νέας, επαναστατικής εξουσίας, οι δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει, τα μέτρα που θα πάρει για να τις ξεπεράσει, κτλ. Όχι για να δώσουμε μια έτοιμη συνταγή και να προσπαθήσουμε να κλείσουμε την πραγματικότητα, τον πλούτο των γεγονότων και των μορφών που μπορεί να δώσει, σε καλούπια, ούτε για να περιγράψουμε κάποιο προκαταρκτικό στάδιο που δε θα περάσει ποτέ στο κυρίως πιάτο, αλλά για να πειστεί ο λαός (κι από την πράξη πρωτίστως, αλλά και σε αυτό το επίπεδο) πως το βήμα του δε θα μείνει μετέωρο στο κενό, αλλά θα είναι στο μοναδικό δρόμο που μπορεί να βαδίσει, για να βγει από το σημερινό αδιέξοδο.

Κι αυτό κάθε άλλο παρά σημαίνει να του χαϊδέψουμε τα αυτιά με εύκολες, κυβερνητικές λύσεις και υποσχέσεις για παραδείσους που μας περιμένουν. Δεν προτείνουμε τον εύκολο δρόμο της Κακίας, χωρίς δυσκολίες και θυσίες, αλλά το μόνο δρόμο που δίνει διέξοδο, κι αυτό πρέπει να είναι καθαρό σε όσους μας ακολουθούν και συστρατεύονται στον αγώνα μας. Γιατί οι μόνες θυσίες που έχουνε αξία, είναι στον αγώνα για άλλη εξουσία.

Ο πολιτικός Αρκάς

Αναδημοσίευση από Ατέχνως

Σήμερα θα καταπιαστούμε με μία από τις παράπλευρες υποθέσεις των ημερών.

Τα άλμπουμ του Αρκά είναι κομμάτι της κλασικής παιδείας, που κάθε παιδί (μικρό ή μεγαλύτερο σε ηλικία) πρέπει να αποκτήσει. Ο Αρκάς είναι ένα φαινόμενο μόνος του, ποταμός γέλιου, ειρωνείας, μικρών ή μεγαλύτερων ταυτίσεων για κάθε αναγνώστη, σκοτεινή φυσιογνωμία που καταφέρνει να αυξήσει το γοητευτικό μυστήριο γύρω της, αποφεύγοντας συστηματικά τη δημοσιότητα και τις συνεντεύξεις. Κατά συνέπεια, έχουν ειπωθεί σχεδόν τα πάντα γύρω από το πρόσωπό του, σαν εικασίες. Ότι είναι ψυχίατρος, ότι έχει βγει στη σύνταξη, ότι έχει πεθάνει και τον αντικαθιστούν άλλοι (αλίμονο αν δεν υπήρχε και κάποια θεωρία συνωμοσίας) ή πως στην πραγματικότητα είναι παραπάνω από ένα πρόσωπο, κάτι σαν συλλογικός ήρωας-δημιουργός ηρώων. Τα πιο πολλά, πιθανότατα ράδιο-αρβύλα, μέχρι αποδείξεως του εναντίου.

Ποια είναι όμως η σχέση του Αρκά με την πολιτική;
Διαθέτει αναρχικό χιούμορ, πιο πολύ όμως με την έννοια του βιτριολικού, παρά οτιδήποτε άλλο. Στον «κόκκορα», ο βασικός ήρωας αποτυγχάνει παταγωδώς με τις γυναίκες-κότες (που δε συμβολίζει κάποιο μισογυνισμό) και αναρωτιέται τι μπορεί να αλλάξει και μήπως θα ήταν καλή ιδέα να το έβαφε πράσινο. Η αλλαγή ήταν τότε της μόδας, άλλο αν τελικά για τον κυρίαρχο λαό κατέληξε κυριολεκτικά σε αυτό που έλεγε ο Κόκκορας. Και το ροζ είναι το καινούριο πράσινο.
Σε ένα άλλο αλμπουμάκι της σειράς, ο Κόκκορας τίθεται αντιμέτωπος με τους εφιάλτες του και τη φιλοσοφία του Χέγκελ, καθώς ένα φάντασμα τον αποστομώνει με το επιχείρημα: «ό,τι είναι πραγματικό, είναι και λογικό».
Ο πιο μεστός προβληματισμός έρχεται πιθανότατα στα Αδιέξοδα, από τα οποία προσπαθεί να βγει ο Κόκκορας, αλλά δε θυμάται από πού ακριβώς μπήκε. Για να καταλήξει στο απαισιόδοξο συμπέρασμα πως τελικά δεν υπάρχει διέξοδος, γιατί το πρόβλημα είναι ο εαυτός μας και από αυτόν δεν μπορούμε να ξεφύγουμε ποτέ.

Στις Show Bussiness, όπως είναι φανερό κι από τον τίτλο, ο Αρκάς κάνει ένα σύντομο πέρασμα απ’ το ερώτημα πόσο ελεύθερα μπορεί να αναπτυχθεί η καλλιτεχνική δημιουργία στις σημερινές ασφυκτικές συνθήκες. Για να φτάσει στον «Παντελή και το Λιοντάρι», όπου το δεύτερο επιχειρεί να πείσει το φύλακά του στο ζωολογικό κήπο να το απελευθερώσει, καταφεύγοντας ακόμα και στο Μαρξ, για να αποτύχει εκ νέου και να καταλήξει στο συμπέρασμα πως πρέπει να ανανεώσει την επιχειρηματολογία του –στο κλίμα της εποχής άλλωστε.

Ακολουθεί ο Ισοβίτης κι η ατμόσφαιρα της φυλακής, που δεν ευνοεί την αισιοδοξία και την ενασχόληση με τα κοινά. Ο φυλακισμένος ρωτάει να μάθει το αποτέλεσμα των εκλογών, αλλά συνειδητοποιεί πως αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει στο παραμικρό την κατάσταση στη φυλακή και προτιμά τελικά να του πουν ποιος πήρε το πρωτάθλημα. Ο Μοντεχρήστος ενσαρκώνει τον άκρατο αμοραλισμό της περιόδου και χαίρεται, καθώς πάντα πίστευε ότι η ιδεολογία του έχει εντυπωσιακό όνομα. Μια άλλη βινιέτα αναπαράγει τα κλασικά στερεότυπα εκείνων των χρόνων για τους δεινόσαυρους-πολιτικούς αρχηγούς, που βλέπουν την εξουσία ως αφροδισιακό και από κάποια ηλικία και έπειτα, καταλήγουν να κάνουν στη χώρα αυτό που δεν μπορούν να κάνουν πια στη γυναίκα τους. Ενώ το ποντίκι καταρρακώνει το ηθικό του Ισοβίτη, λέγοντάς του: για μένα η φυλακή είναι όλος ο κόσμος, ενώ για σένα όλος ο κόσμος είναι μια φυλακή.

Στη σειρά αυτή, λόγω και της θεματολογίας, κορυφώνεται ο κοινωνικός (με ψήγματα πολιτικού, γιατί τα πάντα είναι πολιτικά) προβληματισμός του Αρκά. Θα ακολουθήσει η καταξίωση με τις Χαμηλές Πτήσεις που εντρυφούν στη σχέση πατέρα-γιου (ίσως παράλληλα με κάποια αντίστοιχη εξέλιξη στην προσωπική ζωή του σκιτσογράφου) και συγκίνησαν πρόσφατα πολλούς αναγνώστες, όταν κυκλοφόρησε ένα υστερόγραφο με το μικρό σπουργίτι να έχει μεγαλώσει, να αποκτά γιο και να τραβάει τα ίδια και χειρότερα που περνούσε με αυτόν ο πατέρας του. Η δεκαετία του 90’ φέρνει την εμφάνιση του Αρκά σε περιοδικά μεγάλης κυκλοφορίας (το Έψιλον της Ελευθεροτυπίας και αργότερα στο Μετρό με τις ιστορίες του Καστράτο –και βασικά της Λουκρητίας), την γνωριμία του με το ευρύ κοινό, που τον αγκάλιασε αμέσως, αλλά και μια αναπόφευκτη τυποποίηση, ως λογικό επακόλουθο της «μαζικής παραγωγής», καθώς πρέπει να έχει έτοιμη τουλάχιστον μία ιστορία κάθε εβδομάδα.

Ο Αρκάς γίνεται προς στιγμήν λιγότερο σκοτεινός, κάπως πιο mainstream (συμβατικός), επιρρεπής σε εύκολα αστεία και λογοπαίγνια που θα μπορούσαν να δίνουν υλικό στο Σεφερλή και που έφτασαν, κατά την υποκειμενική μου γνώμη, στο απόγειό τους, στη «Ζωή Μετά», με το μακαρίτη που πηγαίνει στον παράδεισο και συναντά τον Άγγελο. Εκεί όπου η ατάκα γίνεται αυτοσκοπός και όλη η ιστορία δομείται γύρω της, αντί να τη χρησιμοποιεί ως ένα απλό όπλο, για να περάσει τα μηνύματα που θέλει.

Με αυτή τη σειρά ο Αρκάς αρχίζει να ασχολείται με το ζήτημα του θανάτου –βλέποντας ίσως και το δικό του βιολογικό τέλος να πλησιάζει- που τον απασχολεί πιο έντονα στη σειρά με τους «Συνομήλικους» (μάλλον από τις πιο αδιάφορες δουλειές του). Παράλληλα όμως αντιμετωπίζει αυτές τις φυσιολογικές ανησυχίες με όπλο το μαύρο χιούμορ, που είναι το βασικό στοιχείο στα «Πειραματόζωα» αλλά και τα «Επικίνδυνα Νερά» με το δολοφόνο-καρχαρία και το ψάρι-οδηγό του, που συνεχίζουν αυτή τη «στροφή». Εκεί αποτυπώνεται, μεταξύ άλλων, η «έμφυτη» απαισιοδοξία του Αρκά για τη δυνατότητα των πολλών μικρών ψαριών να ενωθούν και να νικήσουν το μεγάλο, καθώς όταν ενώνονται σε ενιαίο σχηματισμό, γίνονται απλά ευκολότερος στόχος για τα σαγόνια του καρχαρία.

Πριν από τα Πειραματόζωα, ο Αρκάς είχε βγάλει για μια σόλο εμφάνιση και τον Καλό Λύκο, που ενσάρκωνε προφητικά τις αυταπάτες που έχουν πολλοί για τη λυκοσυμμαχία της ΕΕ και το ενδεχόμενο να αλλάξει από μέσα και να αρχίσει να ερωτεύεται τα πρόβατα, αντί να τα τρώει.

Τον τελευταίο χρόνο, ο Αρκάς έβγαλε δύο αλμπουμάκια. Το ένα μοιάζει με ψυχολογικό τεστ κι έχει ερωτοαπαντήσεις ολικής άγνοιας, κλειστού τύπου, «ναι ή όχι», που κολλούσαν γάντι με την επικαιρότητα του δημοψηφίσματος (αν εξαιρέσει κανείς την αντίστροφη σειρά στα κουτάκια με τις απαντήσεις, «όχι ή ναι», που ούτε ο Αρκάς δε θα μπορούσε να τη φανταστεί). Το δεύτερο αλμπουμάκι είναι τα «Θηρία ενήμερα», που χωρίς να έχουν αυστηρά καθορισμένη θεματολογία, περιλαμβάνουν κάποια πιο πολιτικά σκίτσα, όπως μια ανελέητη σάτιρα των διαπραγματευτικών χαρτιών της κυβέρνησης, που μεταχειρίζεται άκρως πειστικά επιχειρήματα προς τους δανειστές.

Με αυτά τα τελευταία σκίτσα, ο Αρκάς μπήκε στο στόχαστρο κάποιων χρηστών του facebook, υποστηρικτών της «Πρώτης Φοράς Αριστερά», αν κι η ιστορία είναι αρκετά μπερδεμένη, καθώς εμπλέκονται μάλλον και οι διαχειριστές της προσωπικής του ιστοσελίδας, που προσπάθησαν να αξιοποιήσουν τα σκίτσα του για τους προπαγανδιστικούς σκοπούς της εφημερίδας στην οποία εργάζεται τον τελευταίο καιρό.

Ανεξάρτητα από τις σκοτεινές πλευρές αυτής της υπόθεσης πάντως, μπορούμε να κρατήσουμε ως ουσία το εξής. Είναι παράλογο να ζητάμε από τον Αρκά να γίνει κάτι που μάλλον ποτέ δεν ήταν: μαρξιστής-επαναστάτης-αριστερός, όσο κι αν καμιά φορά ανακαλύπτουμε (ή θέλουμε να ανακαλύπτουμε) ψήγματα ριζοσπαστικής πολιτικής σκέψης σε κάποια σκίτσα του. Είναι όμως δέκα φορές πιο παράλογο να τρέφει κανείς αντίστοιχες πολιτικές προσδοκίες από την «πρώτη φορά αριστερά» ή από τους διαδικτυακούς της Ταλιμπαν, που εφαρμόζουν το δόγμα «όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας». Όσο για το παραμύθι της «αριστεράς και της ενότητας», κολλάει, παραφρασμένη, μια ατάκα από τον Καλό Λύκο του Αρκά.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στη σημερινή κυβέρνηση και τους κομμουνιστές; Είναι κι οι δυο με τα λαϊκά συμφέροντα και το σοσιαλισμό, με τη διαφορά ότι οι πρώτοι δεν είναι. Αλλά αυτό είναι το θέμα ενός άλλου κειμένου.

Μεταπολίτευση και τα λοιπά

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, είναι της μόδας τα βαθυστόχαστα άρθρα για το κλείσιμο ενός ιστορικού κύκλου, το τέλος της μεταπολίτευσης ή το άνοιγμα της νεοπολίτευσης, όπως λέει ο λαζόπουλος (και εύχεται ο θοδωρής από το cogito ergo sum να μην επικρατήσει ως άθλιος νεολογισμός). Είναι κάπως σαν άγραφος κανόνας της μεταπολίτευσης ή των μνημόσυνών της να αναφερόμαστε μελαγχολικά εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα στο τέλος της. Κι αν μέχρι τώρα, μιλούσαμε απλά για το τέλος μιας εποχής, σήμερα μπορούμε να πούμε πως όλο το πολιτικό σκηνικό χοροπηδά χαιρέκακα πάνω στο μνήμα της. Κι έχει μια ιδιαίτερη σημειολογική αξία ότι το τέλος της έχει ως χρονικό ορόσημο (όπως ακριβώς και το ξεκίνημά της) ένα υποτιθέμενο(;) πραξικόπημα  και πολλά μικρά, κοινοβουλευτικά πραξικοπήματα, με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου και κατεπείγουσες φαστ-τρακ διαδικασίες.

Θα μου πεις βέβαια πως εδώ είχαμε και λαϊκή ετυμηγορία με το δημοψήφισμα. Θα σου πω κι εγώ ότι ακόμα κι η χούντα είχε κάνει δημοψήφισμα, οπότε αυτό δεν αποδεικνύει κάτι από μόνο του. Θα μου απαντήσεις ότι δεν είναι το ίδιο και να μην τσουβαλιάζω. Θα σου πω «ναι», αλλά οι τωρινοί έγραψαν στα παλιά τους τα παπούτσια τη λαϊκή ετυμηγορία, όπως ούτε η χούντα ίσως δε θα τολμούσε να κάνει. Θα μου πεις πως τότε δεν μπορούσες να πιάσεις δουλειά στο δημόσιο τομέα λόγω των φρονημάτων σου. Θα σου πω πως τώρα δεν μπορείς ούτε και στον ιδιωτικό, και όσο για το άλλο... καλομελέτα κι έρχεται, με την αποπολιτικοποίηση του δημοσίου και ό,τι σημαίνει αυτό για το συνδικαλισμό.

Και δεν προσπαθώ να υπονοήσω τίποτα παραπάνω από το ότι οι διαφορές ανάμεσα στην αστική δημοκρατία και την ανοιχτή δικτατορία λιγοστεύουν επικίνδυνα. Και αν κάποιοι συνάγουν από αυτό ότι πρέπει να περιορίσουν ή να εστιάσουν τον πολιτικό τους ορίζοντα στην υπεράσπιση της (αστικής) δημοκρατίας, δεν κάνουν τίποτα παραπάνω από το να παίζουν το παιχνίδι της «πρώτη φορά αριστεράς» και των δεκάρικων λόγων του τσίπρα για τη δημοκρατία (γενικά και αόριστα) και τις αξίες της ενωμένης ευρώπης.

Αυτό που βλέπουμε λοιπόν είναι μια εκφυλισμένη εκδοχή της μεταπολίτευσης, η επανάληψη της ιστορίας σαν φάρσα. Ο σύριζα δεν είναι παρά ένα κακέκτυπο-φάρσα της τρίτης σεπτέμβρη και της ριζοσπαστικής εκδοχής της μεταπολιτευτικής σοσιαλδημοκρατίας. Και ο τρίτος δρόμος (χωρίς ρήξη και επανάσταση) κατέληξε, στη σύγχρονη επικαιροποιημένη εκδοχή του, στο τρίτο μνημόνιο.

Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν για αυτή την περίοδο, που δυσφημείται κατά κόρον μαζί με τις λαϊκές κατακτήσεις εκείνων των χρόνων, θα επαναλάβω μια ιδέα που έχει διατυπωθεί και σε παλιότερα κείμενα. Τι ήταν και πού οφειλόταν η μεταπολίτευση, η οποία στοιχειώνει τους στόχους και την πολιτική σκέψη πολλών χώρων με πολιτική αναφορά, που αποβλέπουν, κατ’ ουσίαν, σε μια επιστροφή στο πρόσφατο παρελθόν, στον χαμένο παράδεισο της εδεμ; Ήταν η προσωρινή εκεχειρία, η προσωρινή ισορροπία δυνάμεων μεταξύ του σοσιαλιστικού και του καπιταλιστικού κόσμου, η ευεργετική αντίδραση του αντίπαλου, σοβιετικού δέους (που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το σημερινό ρωσικό) στην ισχύ και τις δυνατότητες του εργατικού κινήματος σε κάθε χώρα της δύσης. Δεν είναι τυχαίο πως το πουλόβερ των λαϊκών κατακτήσεων άρχισε να ξηλώνεται στην ελλάδα με τους πρώτους αντιασφαλιστικούς νόμους, τη διετία 90-92’. Ούτε πως οι πολιτικές ομάδες που αναπολούν τη μεταπολίτευση (βάζοντας ακόμα και σύνθημα για «εργατική μεταπολίτευση»!), διακατέχονται από λυσσαλέο αντισοβιετισμό, και αδυνατούν ή δε θέλουν να αναγνωρίσουν την παγκόσμια συμβολή αυτού του εγχειρήματος στους αγώνες και τα δικαιώματα της εργατικής τάξης.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά την ανάρτηση ενός αναγνώστη του μπλοκ, που έλεγε (παρεμπιπτόντως προς το βασικό της θέμα) πως ο μεταπολιτευτικός κύκλος έκλεισε το 89’ κι ότι αυτό που βιώναμε με τα μνημόνια ήταν το τέλος της περιόδου που ακολούθησε, της «μετα-μεταπολίτευσης». Ποια ήταν όμως η ειδοποιός διαφορά; Ποιος ήταν ο ρόλος που έπαιξε η τελική εκδήλωση της αντεπανάστασης στις χώρες του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε; Αυτά τα ερωτήματα διέφευγαν από την ανάλυσή του, αφήνοντας έωλη και την ερμηνεία του, χωρίς το κλειδί που θα ξεκλείδωνε την απόδειξή της.

Εν κατακλείδι, ο μεταπολιτευτικός συμβιβασμός ήταν (και δεν μπορούσε παρά να είναι) προσωρινός. Το τέλος του σημερινού μαρτυρίου για τους λαούς, που είχε προδιαγραφεί ήδη από την εποχή της αντεπανάστασης, τις συνέπειες της οποίας βιώνουμε μόλις τώρα σε όλη τους τη διάσταση, δεν είναι η στείρα αναπόληση του παρελθόντος (το οποίο έχει πάντως μια σειρά διδάγματα να μας προσφέρει) αλλά η επαναστατική ρήξη με το παλιό που πλασάρεται ως καινούριο και γαντζώνεται από την πραγματικότητα, από τη δική μας ανοχή, για να συνεχίσει να διαιωνίζεται και να φορτώνεται στις πλάτες μας, απομακρύνοντας την προοπτική της σοσιαλιστικής κοινωνίας του μέλλοντος.

Εμείς κι οι άλλοι

ΕΜΕΙΣ: Ο κόσμος στη χτεσινή συγκέντρωση του παμε ήταν οπωσδήποτε ικανοποιητικός. Ίσως κατά τι λιγότερο από την περασμένη βδομάδα, αλλά εντυπωσιακός σε όγκο και παλμό, για τα δεδομένα της εποχής (τρίτο δεκαήμερο του ιουλίου, δηλ στην καρδιά του καλοκαιριού, με πολλούς αδειούχους).

Ήταν επίσης σίγουρο πως μετά από την πείρα της περασμένης τετάρτης και το οργανωμένο σχέδιο διάλυσης της πορείας, το πλάνο θα ήταν διαφορετικό και το παμε δε θα γινόταν εύκολος στόχος για τους μηχανισμούς του παρα-κράτους. Τα μπλοκ μας παρέμειναν στο κάτω μέρος της πλατείας, αποχώρησαν από φιλελλήνων και διαλύθηκαν προς το σταθμό της ακρόπολης.

Το θέμα είναι αν μπορούσε να γίνει κάτι άλλο απ’ τη χτεσινή κατάληξη, δεδομένου ότι υπήρχαν ανεβασμένες γενικά διαθέσεις και ο δικός μας κόσμος κάθε άλλο παρά κάμφθηκε από όσα είχαν γίνει, όπως αποδεικνύει η μαζικότητα της χτεσινής συγκέντρωσης. Κι είναι ζήτημα προς επίλυση κι αντιμετώπιση πώς δε θα χαρίζεται η πλατεία (που δεν είναι πάντως φετίχ αυτή-καθαυτή) σε μερικές εκατοντάδες μπάχαλους, που θα ακυρώνονυ τον όποιο δικό μας σχεδιασμό και θα τους λούζονται (μαζί με ένα τόνο χημικά) κι όλοι οι διαδηλωτές.

ΟΙ ΕΜΕΙΣ ΚΙ ΕΜΕΙΣ: Μπορεί η γερασιμίδου να είναι από τη δική μας πλευρά, αλλά στους πλην λακεδαιμονίων, κολλούσε γάντι χτες ο τίτλος ενός παλιού (κι αποτυχημένου, πολλά χρόνια πίσω από την εποχή του) σίριάλ της: εμείς κι εμείς. Ε να έχει και μάλαμα μετά... χτες είχε και μανού τσάο... όπως τρόλαρε κι ένας σφος.

Με μια σύντομη βόλτα, ξεχώρισα το φαιδρό σύνθημα της νεολαίας σύριζα «ρήξη με τη λιτότητα», που προφανώς αποτελεί φυσικό φαινόμενο και δε τη φέρνει η κυβέρνηση ή η ευρωπαϊκή ένωση, για να έρθει σε ρήξη και με αυτούς. Κάτι τρικάκια του επαμ με το σύνθημα «όχι στην οικονομική κατοχή» (ναι σε κάποια άλλη;) αν και ομολογώ πως δε μου είναι γνωστός ο επιστημονικός ορισμός αυτής της έννοιας. Και ένα πανό του ΟΡΜΑ, που ομολογώ πως δε γνωρίζω τι πολιτικό φρούτο είναι.

Κατά τα άλλα, το γλέντι σχόλασε νωρίς, καθώς δε συνέτρεχαν λόγοι να παιχτεί ξανά το έργο της περασμένης φοράς (αφού είχε ήδη φύγει ο κύριος όγκος των διαδηλωτών). Οπότε ραντεβού στα τσιπουράδικα, όπως θα έλεγε κι ο χαϊκάλης. Ή έστω στο μάλαμα.

Οι ΑΛΛΟΙ: Την ίδια στιγμή, στο ναό της δημοκρατίας οι υπερκατεπείγουσες δημοκρατικές διαδικασίες (δε μπορώ-δε μπορώ να περιμένω) έφταναν στο απόγειο της δημοκρατίας, ξεπερνώντας ενίοτε το δημοκρατικό ήθος των προηγούμενων. Δις ιζ ε κουπ (χτένισμα) κι οσονούπω μπορεί να έχουμε και κούρεμα (καταθέσεων).

Μιλάμε για τόσο δημοκρατικές διαδικασίες, που όλοι θυμόντουσαν ξαφνικά να καταθέσουν μες στα μαύρα μεσάνυχτα προτάσεις και νομοθετικές πρωτοβουλίες για ό,τι μπορείς να φανταστείς –εκτός από το θέμα της ημερήσιας διάταξης. Για την πάταξη των καναλιών (αυτών που όλες τις τελευταίες μέρες εκθειάζουν τη στάση του τσίπρα και της κυβέρνησής του) και της ολιγαρχίας (ουαου, όπως θα έλεγε ο επανακάμψας στο κυβερνητικό στρατόπεδο βαρουφάκης), την αλλαγή του πολιτικού συστήματος (!), την απλή αναλογική (κι άδολη παιδιά, μην το ξεχνάτε, κι άδολη), για την κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών (καμμένος)!

Σπασμωδικές κινήσεις πολιτικού αντιπερισπασμού, που θυμίζουν συνειρμικά τα πρωτοσέλιδα του οπαδικού τύπου με τις μεταγραφάρες που θα κάνει ο πρόεδρας για να τα αλλάξει όλα, την επομένη της ήττας της ομαδάρας στο μεγάλο ντέρμπι.  Και όσο για την ήττα, μην το βλέπετε μονοδιάστατα, εκ του αποτελέσματος, γιατί οι δανειστές πέτυχαν μια πύρρειο νίκη, όπως λέει ο πρωθυπουργός και εξάλλου, χαμένοι αγώνες είναι αυτοί που δε δόθηκαν (και χαμένα μνημόνια μόνο αυτά που δεν ψηφίστηκαν), οπότε εμείς κερδάμε σύντροφοι –αλλά εμείς είμαστε οι άλλοι.

Κι η πλάκα είναι πως παρουσίαζε σαν αγώνες (που δε χάθηκαν προφανώς, γιατί δόθηκαν και με σκληρές μάχες) τη διαπραγμάτευση με τους εταίρους-τρόικα και τους δανειστές-τοκογλύφους. Τύφλα να έχει η απεργία και η επανάσταση, μπροστά σε τόσους αγώνες. Τον άκουγες να μιλάει για ταξικές συγκρούσεις (!), μετερίζια κι οχυρά μάχης κι ανατρίχιαζες με την αποφασιστικότητά του τσίπρα, μέχρι να καταλάβεις γιατί πράγμα μιλούσε. Αν και στις ταξικές συγκρούσεις, πρέπει να του δώσουμε ένα δίκιο. Μόνο δεν είναι ακριβώς μαζί μας (ή όπως είπαμε πριν, εμείς είμαστε οι άλλοι).

Κι αν τελικά υπήρχε κάποια ουσία στη χτεσινή συζήτηση (πέρα από την αρχηγική εμφάνιση της ζωής και τους οπαδούς της που τσουτσουρώνουν με την παράστασή της, πέρα από το γίγαντα βαρουφάκη και την κωλοτούμπα του, πέρα από τα χοντρά κι απροκάλυπτα κυβερνητικά ψέματα για τους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας που έρχονται, και όλο το σόου που στήθηκε), είναι η καπιταλιστική βαρβαρότητα που αντανακλά πλέον και στην πρώτη φορά αριστερά, όπως είπε στην ομιλία του ο γγ. Κι όπως είπε σε κάποια αποστροφή της ομιλίας του κι ο μεϊμαράκης, «δεν υπάρχουν αριστερά και δεξιά μνημόνια» (ή με άλλα λόγια δεξιά κι αριστερή λωρίδα στον ευρωμονόδρομο), αλλά απαραίτητα μέτρα για να παραμείνουμε στην ευρωπαϊκή ένωση. Σα να λέμε δηλ ότι εε σημαίνει μνημόνια διαρκείας.

Κι αν υπάρχει κάποια ελπίδα για το λαό, που όλο κερδίζει κι όλο βλέπει τους άλλους να πανηγυρίζουν στην πλάτη του, αηυτή είναι στο δρόμο, στον εαυτό του και όχι στους άλλους. Χαμένη ελπίδα είναι η ανάθεση, αυτή που τσακίστηκε όταν συγκρούστηκαν οι αυταπάτες με την πραγματικότητα, αυτές που δεν έμαθαν τίποτα από τα λάθη τους και έμειναν στην παγίδα να εξατμίζονται.

Γι' αυτό σου λέω

Επειδή το νέο πασόκ έχει αποκτήσει ήδη την αυριανή του, που άλλαξε απλώς όνομα (κόντρα νιουζ) αλλά όχι χούγια (κιτρινίλα) και ιδιοκτήτη (κουρής).

Επειδή ως κι η ρίαλ νιουζ του χατζηνικολάου τρολάρει εμμέσως την κυβέρνηση, βάζοντας στο ιστορικό της ένθετο κάτι σχετικό με τη βάρκιζα

Επειδή ο κατρούγκαλος μας δουλεύει ψιλό γαζί, λέγοντας πως δεν υπάρχει καμία βάρκιζα, γιατί ο σύριζα δεν έχει παραδώσει τα όπλα, λες και τα είχε πάρει ποτέ και δε μας το ‘λεγε…

Επειδή στην ίδια περίσταση (παραλαβή-παράδοση υπουργείου) πούλησε τρέλα ευχόμενος να είναι το μνημόνιο κακή παρένθεση για το σύριζα (η κακιά στιγμή παναγιώτη μου), και έτσι φτάσαμε από το σενάριο της αριστερής παρένθεσης σε αυτό της μνημονιακής παρένθεσης. Κι έτσι που έρχονται σε δόσεις τα μνημονιακά μέτρα και προαπαιτούμενα, ο παναγιώτης θα χρειαστεί αγκύλες, άγκιστρα και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλα (αριστερά) σύμβολα.

Κι επειδή είναι όντως ο παναγιωτακόπουλος του νέου πασόκ και δε θα φύγει ποτέ οικειοθελώς από το σύριζα, για να μη χρεωθεί τη διάλυσή του.

Επειδή μες στον ορυμαγδό των γεγονότων, γίνονται διάφορα πράγματα που περνάνε στο ντούκου, όπως πχ ότι ο υπεξ κοτζιάς αναγνώρισε το κόσσοβο (!) –ενώ υπό άλλες συνθήκες θα ‘χαν προκαλέσει μεγάλο ντόρο.

Επειδή οι νεοπασόκοι είναι τόσο απατεώνες που άλλα ψηφίζονται στη βουλή (γιατί το ζουμί πέρασε στην αιτιολογική έκθεση) κι άλλα γράφονται τελικά στο φεκ.

Επειδή είναι τόσο ξετσίπωτοι, που προσπαθούν να πουλήσουν φιλολαϊκές ευαισθησίες, πχ με το αήττητο, παπαδημούλιο επιχείρημα «γιατί να πληρώνει φπα ο κάτοικος του περάματος και να μην πληρώνει αυτός της μυκόνου;»

Επειδή η κυβέρνηση έπνιξε στα χημικά τη λαϊκή αντίδραση την περασμένη βδομάδα –χώρια η αγαστή τους συνεργασία με την αστυνομία στο δημοψήφισμα, για να διώξουν από τα εκλογικά κέντρα τους κομμουνιστές.

Επειδή πάνε να περάσουν τη βαρβαρότητα με δόσεις και από τα θερινά τμήματα της βουλής, για να μη μας κακοφανεί.

Επειδή στο μαρτύριο της σταγόνας με τα αντιλαϊκά μέτρα, το ποτήρι έχει ξεχειλίσει προ πολλού.

Επειδή ο τσίπρας κατηγορεί την εσωκομματική του αντιπολίτευση ότι δεν έχει προτάσεις και ότι κρύβεται πίσω από την υπογραφή του, ενώ για εμάς κρύβει την υπογραφή του τσακαλώτου.

Επειδή το χειρότερο είναι πως καλλιεργεί την ακραιφνώς νεοφιλελεύθερη λογική της έλλειψης εναλλακτικών, του περιβόητου ΤΙΝΑ (there is no alternative), ενώ ο λαός τον ψήφισε για τελείως διαφορετικούς λόγους κι επειδή πίστεψε τις ψεύτικες υποσχέσεις του για εναλλακτική εντός αυτού του ασφυκτικού πλαισίου.

Επειδή ο κόσμος έδειξε αυξημένες διαθέσεις, που θα δικαιολογούσαν μια κλιμάκωση, αλλά αυτή τη φορά (εκτός από το στανταράκι της γσεε) δεν κήρυξε απεργία ούτε η αδεδυ στο δημόσιο τομέα.

Κι επειδή πρέπει να αποφύγουμε πάση θυσία την «επιστροφή στην ομαλότητα», τη μίζερη, μνημονιακή κανονικότητα και τις διακοπές του κινήματος.

-Επειδή οι κινητοποιήσεις στη δεθ το σεπτέμβρη πρέπει να έχουν από τώρα μια πολύ καλή δυναμική και παρακαταθήκη.

Όλοι σήμερα στους δρόμους στα συλλαλητήρια του παμε σε όλη την ελλάδα, ενάντια σε παλιά και νέα μνημόνια, σε παλιές και νέες μνημονιακές κυβερνήσεις και στο σύστημα που μας τα φορτώνει στην πλάτη.

Δίνε το χέρι σου σε όποιον σηκώνεται

Αλλά πρόσεχε αυτούς που θα το πιάσουν, για να σε ρίξουν στο βούρκο, από τον οποίο δεν έχουν ξεκολλήσει ποτέ και ούτε θέλουν κατά βάθος. Δώσ’ το σε όποιον έπεσε από τα σύννεφα, αλλά δεν πετάει πια σε αυτά, και δεν περνάει τα στάδια του πένθους, από την άρνηση και την οργή, για να φτάσει τελικά στην αποδοχή και φτου κι απ’ την αρχή. Δώσ’ το σε όποιον υπέκυψε κάποτε, στιγμιαία ή συνεχόμενα, στους φόβους του, και χρειάζεται τώρα να τον πιάσεις από το χεράκι για να βαδίσει δειλά σε μια διαφορετικά στράτα-στρατούλα (μακριά από το στρατούλη και το νέο ανάχωμα). Φρόντισε να είναι καθαρό –κι ας είναι ροζιασμένο όπως τα περισσότερα χέρια των παιδιών της εργατικής τάξης- να μη γλιστράει από σιρόπια και γλυκερές αυταπάτες για εύκολες λύσεις, να είναι περήφανο και σφιχτό, σαν υψωμένη γροθιά, δεμένο με άλλα από το μπράτσο, σε αλυσίδες. Γιατί ο αγώνας δε θα ‘ναι ένας ειδυλλιακός περίπατος, όπου οι αντίπαλες τάξεις θα βαδίζουν μονιασμένες σε έναν εθνικό στόχο, πιασμένες χέρι-χέρι, με τον καρατζαφέρη κιαι τους φασίστες που το διαδέχτηκαν. Ούτε σήκω ανδρέα για να δεις τα παιδιά της αλλαγής, και την πλατφόρμα σήκω-κάτσε, κάτσε-σήκω (που ενίοτε σηκώνει και το χεράκι της, όπως στην ψηφοφορία για την εξουσιοδότηση του τσίπρα). Αλλά για αυτά αναλυτικά σε επόμενο σημείωμα.

Δίνε το χέρι σου σε όποιον σηκώνεται και σε όποιον το έχει ανάγκη. Γιατί αν είναι ο λάκκος σου πολύ βαθύς, χρέος μονάχος σου να σηκωθείς, αλλά μαζί με τους συντρόφους σου, την αμέριστη στήριξη και την αλληλεγγύη τους. Που δεν έχει καμία σχέση με τα έντοκα δάνεια των εταίρων, που τα βαφτίζει ο τσίπρας αλληλεγγύη. Κι η οποία μπορεί το προσεχές διάστημα να πάρει νέες, ευρύτερες μορφές, για να αντιμετωπίσει ακόμα πιο ακραίες καταστάσεις, πχ με τις κατασχέσεις σπιτιών ή με την έλλειψη βασικών αγαθών –που μπαίνουν μάλιστα στο 23% του φπα. Κι η οποία πρέπει να οργανωθεί πολύ καλύτερα, με μεγαλύτερη ένταση και ψηλότερες απαιτήσεις απ’ όλους μας, όχι σαν παράπλευρο καθήκον ή απλό μέσο προσέγγισης κάποιων ατόμων, αλλά ως βασική ανάγκη της τάξης μας.

Και αυτός ήταν ένας από τους βασικούς στόχους της χτεσινής εκδήλωσης στο νοβοτέλ, με την ομιλία του γγ, όπως τους αντιλαμβάνομαι προσωπικά τουλάχιστον. Ο δεύτερος βασικός στόχος ήταν το έναυσμα για μαζική ζύμωση κι εξάπλωση του προγράμματος του κκε στις λαϊκές μάζες, η εκλαΐκευση των άμεσων στόχων πάλης για την αξιοπρεπή επιβίωση των εργατικών στρωμάτων, των βασικών αρχών της σοσιαλιστικής κοινωνίας του μέλλοντος και η εξειδίκευση του τρίπτυχου «διαγραφή του χρέους – αποδέσμευση από την εε- κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, με λαϊκή εξουσία». Και αυτό το τελευταίο είναι κατά τη γνώμη μου το πιο βασικό καθήκον της περιόδου, η ανάλυση και η επεξήγηση της ρήξης με την εε, το κεφάλαιο και την εξουσία του, των πρώτων βημάτων του διαφορετικού δρόμου που υποστηρίζουμε, των δυσκολιών που θα αντιμετωπίσει και των ρεαλιστικών προοπτικών που έχει. Για να μπει στη συζήτηση, στην ημερήσια διάταξη, να αναμετρηθεί με τις εύλογες απορίες που θα προκύψουν, να δοκιμαστεί και να συμπληρωθεί στην πράξη, και προπαντός για να σπάσει το φόβο και την καλλιεργούμενη τρομοκρατία, που παραλύει τον κόσμο.

Κατά τα άλλα, η κε του μπλοκ δεν έχει να καταγράψει δικές της ζωντανές εντυπώσεις από τη χτεσινή εκδήλωση, πέρα από το πλήθος που κατέκλυσε όχι απλά την αίθουσα, ούτε μόνο τον προθάλαμο, αλλά και το δρόμο έξω από το ξενοδοχείο, σαν μετασυγκέντρωση αργοπορημένων· δείγμα ίσως και αυτό του πόσο διψάει ο κόσμος, και ο δικός μας κόσμος, να ακούσει, να μάθει, να συζητήσει για αυτά τα ζητήματα. Και εκτός από την ομιλία, υπήρχε και δεύτερο μέρος με ερωτοαπαντήσεις, και το γγ να απαντάει επί είκοσι λεπτά στην ερώτηση αν μια έξοδος από την ευρωζώνη, θα μπορούσε από μόνη της να ωφελήσει το βιοτικό επίπεδο του λαού μας. Και να πεις πως δεν το έπιασε εισηγητικά...

Αλλά αυτά δεν μπορούσες να τα δεις δια ζώσης, έαν πχ έφτανες –ανωτέρα βία- με δέκα λεπτά καθυστέρηση. Και δεν πρέπει να ‘χουν καταγραφεί, εξ όσων γνωρίζω, καθώς η μαγνητοσκόπηση σταμάτησε αμέσως μετά από την ομιλία. Κι όταν έφυγε το συνεργείο της ερτ, με την κάμερα και τον προβολέα-θερμοφόρα, ο γγ αναστέναξε με ανακούφιση γιατί κόντευε να σκάσει απ’ τη ζέστη μες στο σακάκι του...

Είμαι εξάρτημα εγώ της μηχανής σας

Πολλές συζητήσεις αυτό το διάστημα περιστρέφονται γύρω από την ερμηνεία των γεγονότων και σκοντάφτουν σχεδόν νομοτελειακά στο περιβόητο ζήτημα της (αλληλ)εξάρτησης. Το οποίο προκύπτει ενίοτε και με εμμονικό τρόπο, σε βαθμό που να σου κολλάει σα σουξέ-τραγούδι, που το ακούς συνέχεια. Εξαρτάται μου λες, εξαρτάται.

Κι από την άλλη, το είχα συνδέσει μια φορά με ένα επεισόδιο των απαράδεκτων, που έτυχε να βλέπω, και κατέληξα αντί για μαγγανοπήγαδο να τραγουδάω μέσα μου:

Αλληλεξάρτηση, αλληλεξάρτηση, οι μέρεις μοιάζουν

Αλληλεξάρτηση, αλληλεξάρτηση, είναι η ζωή μας...

Αλλά το ερώτημα παραμένει: ποια θεώρηση επιβεβαιώνουν οι τελευταίες εξελίξεις; Ποια μας δίνει τα κατάλληλα εργαλεία, για να αναλύσουμε την ουσία τους και να ξετυλίξουμε το κουβάρι των αντιθέσεων;

Προτού μπούμε στο ψητό, ας δούμε μια ερμηνεία, που ίσως φανεί απλοϊκή και κάπως χοντροκομμένη, αλλά προσεγγίζει πιθανότατα την πραγματικότητα. Η κυβέρνηση (πίστεψε πως) είχε την έγκριση και τις πλάτες των αμερικάνων, για να προχωρήσει το σχεδισμό της, αλλά όταν χόντρυνε το παιχνίδι, αφέθηκε στην τύχη της κι αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να παραδοθεί ουσιαστικά άνευ όρων. Καταλαβαίνοντας οι γερμανοί πως η ελληνική πλευρά δεν είχε καμία σοβαρή εναλλακτική και προφανώς κανένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί (παρά τις φλυαρίες για τη διαπραγματευτική ισχύ του δημοψηφίσματος, που θα άλλαζε την ευρώπη) έβγαλαν τα νύχια τους και υποχρέωσαν την ελληνική κυβέρνηση σε έναν ντροπιαστικό, επώδυνο συμβιβασμό και την πολιτική ταπείνωση. Μπορεί στο εσωτερικό ο τσίπρας να διατηρεί εν μέρει την εικόνα του ήρωα που το πάλεψε και πέτυχε ό,τι καλύτερο μπορούσε, αλλά φάνηκε τελείως αναντίστοιχος με τους (εθνικά περήφανους) λεονταρισμούς του αμέσως προηγούμενου διαστήματος, θυμίζοντας το ανέκδοτο του λαγού που καυχιέται και λέει καμιά παπαριά (για δημοκρατία και εθνική αξιοπρέπεια) μέχρι να βρει μπροστά του το λάκκο των λεόντων.

Η δημοσίευση της έκθεσης του δντ κι οι άμεσες σημιτικές ευχαριστίες του δραγασάκη (από τον οποίο γλιτώσαμε παρατρίχα το 91’) προς τον ομπάμα και την κυβέρνησή του, εντάσσονται στα πλαίσια της αμερικάνικης στήριξης, ενώ η παραίτηση του ανθρώπου τους με το ένα νι, στη φάση της αναδίπλωσης και της... «αλλαγής σχεδίων».

Στην ανακοίνωσή της για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, η κετουκε σημειώνει σχετικά μεταξύ άλλων.

Το γεγονός ότι για πρώτη φορά τέθηκε τόσο έντονα και άμεσα το ενδεχόμενο αποχώρησης μιας χώρας από την ευρωζώνη οφείλεται στην όξυνση των εσωτερικών αντιθέσεων και της ανισομετρίας των οικονομιών της ευρωζώνης, στους ανταγωνισμούς με τα παλιότερα και νέα ιμπεριαλιστικά κέντρα, που αναδείχτηκαν μετά τις ανατροπές στις χώρες του σοσιαλισμού. Αυτά τα προβλήματα οξύνθηκαν στις συνθήκες της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και όχι μόνο. Ενισχύθηκαν οι αποσχιστικές τάσεις, που υποστηρίζονται από αστικές πολιτικές δυνάμεις, που θέλουν μια ευρωζώνη μεταξύ πιο ισχυρών οικονομικά χωρών. Πρόκειται για ισχυρή τάση στη Γερμανία, που υποδαυλίζεται από τις κυρίαρχες δυνάμεις στο ΔΝΤ, για τους δικούς τους λόγους, τα δικά τους συμφέροντα, οξύνοντας τις αντιθέσεις μέσα στην Ευρωζώνη. Στο ζήτημα της παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη, εκφράστηκαν ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις μέσα στην ευρωζώνη, κυρίως μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας, αλλά και αντιθέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας, άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων. Οι ΗΠΑ παρενέβησαν, θέλοντας να περιορίσουν την ηγεμονία της Γερμανίας στην Ευρώπη, χωρίς προς το παρόν να επιθυμούν διάλυση της ευρωζώνης.

Πριν προχωρήσουμε παρακάτω πάντως, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάποιες έννοιες και το περιεχόμενό τους, για να μη λέει ο καθένας τα δικά του, εννοώντας βασικά μάλλον διαφορετικά πράγματα. Τι λέει η θεωρία της αλληλεξάρτησης και πού αναπτύσσεται ολοκληρωμένα, για να ξέρουμε αν είναι όντως καταστροφική και πρέπει να την απορρίψουμε ή αντιστρόφως να την υιοθετήσουμε; Σε ποιο θεωρητικό έργο, σε ποια μπροσούρα, ποια συλλογική επεξεργασία ή ντοκουμέντο εκτίθενται ολοκληρωμένα τα συμπεράσματα και οι ιδέες της; Πού υπάρχει, τι είναι και τι θέλει τέλος πάντως αυτή η θεωρία; Και υπονοεί την ολοένα στενότερη, οργανική σύνδεση των κρατών και των οικονομιών τους σε διεθνές επίπεδο –που είναι, νομίζω, κι αδιαμφισβήτητη, χωρίς φυσικά να αναιρεί τα στοιχεία του μεταξύ τους ανταγωνισμού- ή κάτι παραπάνω απ’ αυτό;

Τα ίδια περίπου ερωτήματα ισχύουν από την άλλη και για τη θεωρία της εξάρτησης. Ταυτίζεται με τις επεξεργασίες και τα πολιτικά συμπεράσματα του σαμίρ αμίν; Ή βασίζεται στο σχετικό απόσπασμα από τον ιμπεριαλισμό του λένιν για μια χούφτα ιμπεριαλιστικά κράτη που εκμεταλλεύονται τα υπόλοιπα; Πού εκτίθεται ολοκληρωμένα και ποια είναι τα πρακτικά-πολιτικά της προτάγματα; Το σπάσιμο του αδύναμου κρίκου ιμπεριαλιστικής αλυσίδας ή κάποια ενδιάμεση περίοδος «απεξαρτήσης» των εξαρτημένων χωρών, που θυμίζει το παλιότερο σχήμα της μη καπιταλιστικής ανάπτυξης;

Κατά τη δική μου αντίληψη, που μπορεί να είναι λειψή ή εσφαλμένη, αυτή είναι μια βασική εκκρεμότητα που έχει μείνει από ανοιχτή το 19^ο συνέδριο, ενώ θα έπρεπε να είναι μάλλον προαπαιτούμενη για τις προγραμματικές του επεξεργασίες μια τέτοια ανάλυση, που να επεξηγεί αναλυτικά και τεκμηριωμένα τις διακρατικές σχέσεις στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, τη θέση της ελλάδας σε αυτό (και σε συνάρτηση με τα παραπάνω) τα πρακτικά καθήκοντα που απορρέουν (σε τακτική και στρατηγική κλίμακα). Το ζήτημα αυτό –κατά τη δική μου πάντα αντίληψη- δε διευκρινίστηκε ούτε μετασυνεδριακά, στην μπροσούρα για τα θεωρητικά ζητήματα στο πρόγραμμα του κκε, ενώ η πολιτική απόφαση του συνεδρίου, αν θυμάμαι καλά, έκανε λόγο για ανισότιμες εξαρτήσεις (!), που είναι μάλλον αμφιλεγόμενος όρος, καθώς οι εξαρτήσεις είναι εξ ορισμού ανισότιμες (όχι;).

Αυτά παρενθετικά, ως ειλικρινής απορία, κι όχι ως υψωμένο δάχτυλο (στη νοημοσύνη του αναγνώστη) που προσπαθεί να υποδείξει κάτι.

Ας δούμε τώρα κάποια συγκεκριμένα στοιχεία. Η ελληνική κυβέρνηση υποχρεώθηκε σε έναν ταπεινωτικό συμβιβασμό που της επιβάλλει την επιστροφή της τρόικα και των ελεγκτικών της μηχανισμών, το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, ακόμα και την αναίρεση μερικών μικρών νομοθετικών πρωτοβουλιών που πάρθηκαν το πρώτο πεντάμηνο και θεωρούνται μονομερείς ενέργειες, ή την αύξηση κάποιων φορολογικών συντελεστών για τους εφοπλιστές –που ήταν μία από τις ελάχιστες πραγματικές κόκκινες γραμμές της, κατά την πορεία της διαπραγμάτευσης.

Τα παραπάνω στοιχειοθετούν την ανισότιμη (κατώτερη) θέση του ελληνικού καπιταλισμού στο διεθνές, ιμπεριαλιστικό σύστημα, καθώς δεν είναι σε θέση να χαράξει αυτόνομη στρατηγική πορεία, χωρίς να πατά σε άλλες πλάτες, ενώ κάποια στοιχεία παραπέμπουν μάλλον σε αποικιοκρατικούς όρους και σχέσεις γενικότερα. Με άλλα λόγια, η ελληνική πλευρά μέτρησε το μπόι της και βρέθηκε ελλιποβαρής, αναγκαζόμενη σε άτακτη αναδίπλωση.

Από την άλλη όμως, οι συνεχείς συσκέψεις κορυφής για το ελληνικό θέμα κι η διακριτική στήριξη της γαλλίας και της ιταλίας, που προβάλλουν αυτές τις σκηνές στο προσεχές μέλλον και βλέπουν να έρχεται κι η δική τους σειρά, αποδεικνύουν πώς μια μικρή οικονομία, της λεγόμενης δεύτερης ταχύτητας, μπορεί να επηρεάσει συνολικά την ευρωζώνη και τις αλληλεξαρτώμενες οικονομίες της.

Ας έρθουμε όμως στο δια ταύτα. Τα πρακτικά κθήκοντα στη δοσμένη συγκυρία απορρέουν από τη συγκεκριμένη ανάλυσή της και την εκτίμηση για τη θέση της ελλάδας στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Πόσο μπορεί να διαφέρουν όμως αυτές οι εκτιμήσεις στις πρακτικές τους απολήξεις; Υπάρχει θεωρητικά τουλάχιστον στρατηγική διαφωνία ως προς το χαρακτήρα της επικείμενης επανάστασης και την αναγκαιότητά της; Όχι. Διαφέρουν όμως οι εκτιμήσεις για το πώς θα την προσεγγίσουμε και για τα χαρακτηριστικά του μετώπου-συμμαχίας, που ενδείκνυται για τη συγκέντρωση δυνάμεων.

Υπάρχει όμως κανείς που να διαφωνεί πως είναι αδιαπραγμάτευτος ο αντιιμπεριαλιστικός χαρακτήρας αυτού του υποκειμένου; Ότι είναι απαραίτητα συστατικά η πάλη ενάντια στις διεθνείς ιμπεριαλιστικές ενώσεις και τους πολέμους που διεξάγουν; Ότι σήμερα είναι αναγκαία και επίκαιρη, όσο ποτέ άλλοτε, η άμεση αποδέσμευση της ελλάδας από τη λυκοσυμμαχία της εε, η ρήξη με την ευρωπαϊκή ένωση, το κεφάλαιο και την εξουσία τους;

Και στον αντίποδα. Υπάρχει κανείς που φαντάζεται και παλεύει αυτό το στόχο αυτόνομα από το στρατηγικό ζήτημα της επανάστασης; Που υποθέτει ότι μπορούμε να δράσουμε βήμα-βήμα, σε συνθήκες εργαστηρίου, χωρίς όλα τα όπλα που θα χρειαστεί ο αδύναμος κρίκος της αλυσίδας, για να προστατέψει την οικονομία του και προπαντός την ακεραιότητά του; Και υπάρχει κανείς που να λέει (πχ στα χνάρια των μεταβατικών τροτσκιστικών αυταπατών και κάποιων πάλαι ποτέ μαοϊκών, που μπορεί να βλέπουν το πρόγραμμα της θεσσαλονίκης σαν προκαταρκτικό στάδιο του σοσιαλισμού και τη συμφωνία –αλλά όχι σε αυτή τη σκληρή εκδοχή της- σαν το προστάδιο του προγράμματος) πως όλα αυτά εντάσσονται σε μια διακριτή, προεπαναστατική περίοδο –πχ της παραγωγικής ανασυγκρότησης ή όπως αλλιώς την ονομάσουμε;

Τα παραπάνω ερωτήματα είναι ρητορικά. Και αν η απάντηση που δίνουμε σε αυτά είναι η ίδια, αυτό δε μειώνει τους προβληματισμούς ή τις διαφορετικές εκτιμήσεις που υπάρχουν γύρω από κάποια ζητήματα, την ανάγκη συστηματικής εξέτασης και διασαφήνισής τους, αλλά σίγουρα μας τοποθετεί στην ίδια πλευρά του χαρακώματος.

Ποτέ την Κυριακή

Ζούμε για μια κυριακή, βάλτε μας όλους φυλακή, λέει ένα σύνθημα των παοκτζήδων για τους συλληφθέντες ομοϊδέατες τους, έξω από το γήπεδο της τούμπας. Κι αν το καλοσκεφτείς, δεν εκφράζει μόνο αυτούς, αλλά σχεδόν μια ολόκληρη κοινωνία.

Τι γίνεται όμως με το παλιό, κλασικό όπιο των λαών, όπως το χαρακτήριζε ο μαρξ; Αυτό τα βολεύει με τη θρησκευτική του συνείδηση για τη μέρα του κυρίου (που σε άλλους πιο βόρειους πολιτισμούς ονομάζεται ημέρα του ήλιου –sontag, sunday, κτλ), πετυχαίνοντας για το ποίμνιό του να ξεκινάει η (θεία) λειτουργία των καταστημάτων αμέσως μετά τη θεία λειτουργία. Κι έτσι να λειτουργούν όλα ρολόι για το θεό του χρήματος και το πνευματικό του είδωλο, με το οποίο δεν έχουν ούτως ή άλλως πολλά να χωρίσουν, παρά μόνο στη μοιρασιά.

Άλλοι πάλι νανουρίζονται από το όπιο της κοινωνικής ειρήνης, συνοχής και του καλού εργοδότη, του καπιταλιστή με κοινωνικές ευαισθησίες, που θα κρατήσει κλειστό το μαγαζί του, πχ όπως ο σκλαβενίτης κι η αλυσίδα του (οι προλετάριοι υπάλληλοι των σούπερ μάρκετ δεν έχουν παρά να χάσουν τις αλυσίδες τους και να κοινωνικοποιήσουν αυτές των αφεντικών τους). Το ότι το κάνει βέβαια για τους δικούς του λόγους, επειδή έχει υπολογίσει πως δεν το συμφέρει να ανοίξει κι ότι τα κέρδη του δε θα καλύψουν τα λειτουργικά έξοδα, αλλά παρόλα αυτά το πουλάει παραέξω με το περιτύλιγμα της κοινωνικής ευαισθησίας, είναι μια ασήμαντη λεπτομέρεια που δε φαίνεται να ενοχλεί πχ το εργοδοτικό σωματείο.

Κι αυτή η «χασούρα» ισχύει για πολλούς ακόμα μεμονωμένους καπιταλιστές, που δεν πρόκειται να δουν τον τζίρο τους να αυξάνεται θεαματικά αυτές τις μέρες, αλλά γνωρίζουν πολύ καλά πως θα καταγάγουν ταυτόχρονα μια στρατηγικής σημασίας νίκη απέναντι στην εργατική τάξη και σε όσους καταπίνουν αμάσητο το κουτόχορτο πως τα υποζύγια (άιντε θύμα, άιντε ψώνιο) δεν έχουν αρκετό χρόνο για να κάνουν τις αγορές τους και τα (άιντε) ψώνια τους.

Και τι θα γίνει λοιπόν αν τους μειώσουν τον ελεύθερο χρόνο και αρχίσουν να εργάζονται και τις κυριακές; Ποιος θα ψωνίζει, αν δουλεύουμε όλοι κυριακάτικα; Μήπως λοιπόν θα πρέπει τότε να λειτουργούν τα καταστήματα και τις νύχτες; Και τότε πώς θα γενούνε τα σκοτάδια φως; Πώς θα δούμε αχτίδα φωτός στην άκρη του τούνελ (που δε θα είναι η ελπίδα που έρχεται καταπάνω μας να μας τσαλαπατήσει και να ισοπεδώσει τις τελευταίες εργατικές κατακτήσεις που έχουνε μείνει όρθιες); Πώς μπορούμε να νικήσουμε τη μαυρίλα του εργασιακού μεσαίωνα και να φτιάξουμε την πολιτεία του ήλιου –όπως την είχαν φανταστεί κάποιοι πρωτοπόροι οραματιστές ήδη από τα μεσαιωνικά χρόνια;

Το βασικό ζητούμενο είναι να ξεπεράσουμε τη λογική που φανερώνει υποσυνείδητα το οπαδικό σύνθημα στην αρχή του κειμένου: ζούμε για μια κυριακή. Και για χάρη αυτής της ιερής ημέρας, που κανείς δεν μπορεί να την αγγίξει, θυσιάζουμε όλη την υπόλοιπη ζωή μας και τις ημέρες της. Ή κατ’ αντιστοιχία να θυσιάζουμε ένα αλλοτριωτικό οκτάωρο στο βωμό του κέρδους, έχοντας την ψευδαίσθηση πως θα είμαστε «ελεύθεροι» στον «ελεύθερο» χρόνο μας, να κάνουμε αυτά που θέλουμε.

Το ζήτημα είναι να γίνει κάθε μέρα κυριακή, δηλ σαν κομμουνισμός, όπως ανέφερε κάπου και ο αλτουσέρ (κι αναπαρήγαγε αρκετά συχνά στα βιβλία του κι ο ρούσης), πιθανότατα στο «μέλλον [που] διαρκεί πολύ». Μέλλον κι όχι «ιστορία», όπως είπε σε μια πρόσφατη συνέντευξη ο τσίπρας, που δεν μπορεί να μάθει καλά-καλά τους τίτλους των βιβλίων –πόσο μάλλον τσιτάτα- που έχει ακούσει κάποτε από το μηλιό.

Σήμερα δεν υπάρχει χρυσή τομή και... «έντιμος συμβιβασμός», μεταξύ άλλων γιατί δεν υπάρχει το αντίπαλο δέος της σοβιετικής ένωσης, να διασφαλίζει τα εργατικά δικαιώματα για τους λαούς και μια κατάσταση ισορροπίας, που ανήκει στο παρελθόν. Το ουσιαστικό διακύβευμα είναι όλη η ζωή μας και όχι οι μικρές χαραμάδες, μικρές ανάσες ελευθερίας και τα διαλείμματα από την εργασία μας και τη βασική μας ενασχόληση. Είτε θα τη διεκδικήσουμε και θα την κερδίσουμε ολόκληρη, είτε θα μείνουμε να παρατηρούμε παθητικά την άμμο να γλιστρά από τα χέρια μας, περιμένοντας κάθε φορά έναν έντιμο συμβιβασμό, που απλώς θα παζαρεύει πόσα θα χάσουμε και θα διαωνίζει τον αστικό μεσαίωνα, στον εικοστό πρώτο αιώνα.

Αλλά εμείς δούλοι του εικοστού πρώτου αιώνα δε θα γίνουμε...

Εδώ ο κόσμος καίγεται

Μια καμένη κυβέρνηση, με καμμένο δεκανίκι, που είδε να χάνονται τα δύο τρίτα από το δασικό πνεύμονα του καρέα, αλλά κράτησε τα τρία τέταρτα του κυβερνητικού λόχου, για να της μείνει η δεδηλωμένη και να περάσει το τρίτο μνημόνιο. Η οποία κρύβει τη μνημονιακή μπόχα της πολιτικής της πίσω από τη μυρωδιά του καμένου που σκέπασε την αθήνα, ενώ οι... πυκνοί καπνοί της χρησιμεύουν ως παραπέτασμα, για να φύγει προσωρινά από το κάδρο της επικαιρότητας και να ξεχαστεί λιγάκι ο χαροκαμένος κοσμάκης.

Κανείς μαύρος καπνός όμως (μετά από το λευκό καπνό που βγήκε στο κλείσιμο της συμφωνίας) δεν μπορεί να κρύψει τις διαχρονικές ευθύνες όλων των κυβερνήσεων για τα ανύπαρκτα μέτρα πυροπροστασίας, τα μεγάλα κενά στην πυροσβεστική, τους νόμους που μετατρέπουν τη γη σε εμπόρευμα, στρώνοντας το δρόμο στους εμπρηστές και τους επιτήδειους που βάζουν στο μάτι καταπράσινα φιλέτα και προχωρούν ανεμπόδιστα στο έργο τους. Κενά και «παραλείψεις» που δεν αφορούν μόνο τα χρόνια της κρίσης, αλλά κι όλη την προηγούμενη περίοδο της υποτιθέμενης ευημερίας και ανάπτυξης. Κι έτσι μένουμε να τα βάζουμε κάθε φορά με το στρατηγό άνεμο, τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, τα ξερά χόρτα, τα στοιχεία της φύσης και το κακό το ριζικό μας.

Πέραν αυτού όμως, είναι αδύνατο να μην υποκύψει κανείς στον πειρασμό της «συνωμοσιολογίας» και να μην πονηρευτεί για τη συγκυρία και τη σκοπιμότητα που υπηρετούν αυτοί οι εμπρησμοί κι οι μηχανισμοί που κρύβονται πίσω τους. Κι είναι σχεδόν αναπόφευκτοι οι παραλληλισμοί κι οι συγκρίσεις με το 07’ και τις (πολύ μεγαλύτερης έκτασης) καταστροφικές πυρκαγιές σε ηλεία, μεσσηνία κι αττική.

Τότε που το επιτελείο του καραμανλή αξιοποίησε τα συντονισμένα χτυπήματα, για να εμφανίσει τον τότε πρωθυπουργό ως το υποψήφιο θύμα ενός οργανωμένου μυστικού σχεδίου πολιτικής αποσταθεροποίησης της χώρας από τα ξένα κέντρα (παραδοσιακά, από τα χρόνα της αλλαγής, ο όρος «ξένα κέντρα» υπονοεί τους αμερικάνους) που αντιδρούσαν στην υπογραφία συμφωνίας με τους ρώσους για τον αγωγό του φυσικού αερίου. This is a coup, που θα έλεγαν οι σημερινοί τουιτεράδες –αν υπήρχαν από τότε τα τιτιβίσματα.

Τότε που η κυβέρνηση της νδ αξιοποίησε την ευκαιρία, όχι φυσικά για να καλύψει τα κενά των πυροσβεστικών μονάδων και για να εξασφαλίσει πως «όπου ήταν δάσος θα ξαναγίνει δάσος» (το οποίο σημαίνει βασικά ένα σόου του σκάι και μετά αυθαίρετα), αλλά για να αντιστρέψει το εις βάρος της κλίμα με τα ρουσφετολογικού χαρακτήρα τριχίλιαρα και την έκτακτη, προεκλογική βοήθεια στους πυρόπληκτους αυτών των νομών, με τη μαζική εξαγορά ψήφων και συνειδήσεων –ποσά που σήμερα καμία κυβέρνηση δε θα μπορούσε να διαθέσει τόσο απλόχερα.

Τότε που είχε γίνει και το πρώτο (και τόσο «αθώο» σε σχέση με όσα ακολούθησαν) διαδικτυακό κάλεσμα από τους περίφημους μπλόγκερς (γιατί τότε δεν ήταν ακόμα της μόδας το φέισμπουκ), για πορεία διαμαρτυρίας με μαύρες σημαίες. Και τότε που είχαν ακουστεί οι πρώτες περίεργες κριτικές ενάντια στην ηγεσία του κκε, που δε συμμετείχε «σε αυτή την αυθόρμητη συγκέντρωση» και παρείχε, λέει, έμμεση κάλυψη στην κυβέρνηση καραμανλή (!;).

Τότε που το κουκουέ και η κνε διέθεσαν, όπως και τώρα, όλες σχεδόν τις οργανωμένες δυνάμεις τους στα μέτωπα της πυρκαγιάς για την αντιμετώπισή της, και μπορούσες να δεις άοπλους σφους, με σαγιονάρες και βερμούδες να περιφρουρούν δασικές εκτάσεις και να βοηθάνε με κάθε πιθανό τρόπο. Ενώ τα έσοδα από το φεστιβάλ της κνε (που λόγω εκλογών ανέβαλε την κορύφωσή του) στην αθήνα και τη θεσσαλονίκη διατέθηκαν στους πυροπαθείς αυτών των νομών. Κατά τα άλλα όμως το κουκουέ αδράνησε...

Για να επιστρέψουμε στο παρόν, η πιο ελπιδοφόρος εικόνα μες στη μαυρίλα και την καταχνιά, ήταν η αυθόρμητη αντίδραση του κόσμου, που ξεφώνισε τόσο το ρεπόρτερ του σιχαμερού σκάι, όσο και το λαφαζάνη, που έσπευσε για να κάνει δηλώσεις στις κάμερες, την τελευταία μέρα του στο κυβερνητικό σχήμα, ως υπουργός. Γιατί εδώ ο κόσμος καίγεται, πλατφόρμες αρμενίζουν. Κι η μόνη αληθινή ελπίδα (που δεν έχει έρθει ακόμα) δεν είναι φυσικά ο ανασχηματισμός, ούτε μια βάρκα στο άγνωστο αλλά να καούν και να γίνουν στάχτη μια και καλή οι αυταπάτες για τους ροζ κυβερνητικούς σωτήρες, το σύστημα που υπηρετούν και κάθε επίδοξους διαδόχους τους.

Βάλε φωτιά σε ό,τι σε καίει, σε ό,τι σου τρώει την ψυχή

Μνημονιακά παραλειπόμενα

...που παρέπεσαν στο φρενήρη ρυθμό των τελευταίων ημερών και παρουσιάζονται τώρα περίπου στο στιλ των σαββατιάτικων του θοδωρή, από το cogito ergo sum.

-Εάν τελικά ο σόιμπλε και οι ηπα επιδίωκαν το διπλό νόμισμα και το είχαν προετοιμάσει ως ενδεχόμενο, τότε γιατί δεν έγινε πραγματικότητα ή μάλλον γιατί αναβλήθηκε;

-Με το άχαστο σερί της τζάκρη, που έχει το απόλυτο στην ψήφιση μνημονίων, δε θα έπρεπε κανονικά να σταματήσουν επί τόπου την ψηφοφορία και να τη βραβεύσουν, προτού συνεχίσουν;

-«Εσείς με φίλη κι εμείς με τον παφίλη». Με τον πρώτο να το ρίχνει λίγο στην αμπελοφιλοσοφία προτού ψηφίσει το μνημόνιο, γιατί σφοι, όπως έλεγε και ο βέμπερ: «ναι σε όλα».

-Και ο δρίτσας; Πώς αισθάνονται όσοι τον πίστεψαν για τίμιο και ηθικό στοιχείο στις δημοτικές εκλογές του πειραιά; Ή νόμιζαν πως θα βάλει φρένο στην ιδιωτικοποίηση του λιμανιού του, από το υπουργικό του πόστο;

-Ένα μεγάλο μπράβο στην κοε για το «όχι» της. Αλλά την επόμενη φορά να θυμηθεί να φέρει κι ελικόπτερο, να δούμε ποιος θα πρωτομπεί, σαν την αργεντινή.

-Ο κυρίτσης ξεκίνησε την κοινοβουλευτική του θητεία άκρως ελπιδοφόρα, με ένα ναι σε όλα, και είπε πως ήταν η πιο ντροπιαστική στιγμή στη ζωή του, από τότε που ήταν στην τρίτη δημοτικού και κατουρήθηκε. Με τη διαφορά πως τώρα ήταν χέστης και πολύ μεγαλύτερος σε ηλικία, οπότε δεν έχει δικαιολογίες.

-Ο μιχελογιαννάκης αποτελεί τη ντροπή της κρήτης, ή μάλλον τον ορισμό του «κρητίκαρου» (κι όχι του κρητικού), και της «παλικαριάς» που τον χαρακτηρίζει.

-Προς το παρόν πάντως, ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης αναβάλλεται. Και αν κρίνει κανείς απ’ τα παντελώς άσημα στελέχη του, που την εκπροσωπούν τις τελευταίες μέρες στα τηλεοπτικά πάνελ, μπορεί να δυσκολεύονται να βρουν κόσμο για να στελεχώσει τους υπουργικούς θώκους –λέμε και κανά χωρατό, να ελαφρύνουμε την κατάσταση.

-Ακόμα κι αν γίνει βέβαια ο ανασχηματισμός, τον έχει περιγράψει πολύ καλά ο πανούσης –που κάποτε τουλάχιστον είχε πλάκα. Φεύγει ο τάδε από τα ντραμς να έρθει στο άλλο όργανο και το αντίστροφο. Αν και για τη νεολαία σύριζα το βασικό θα ήταν να έφευγε ο άλλος πανούσης από το υπουργείο του, και να έμπαινε πχ αυτός ο πανούσης, για το χαβαλέ της υπόθεσης. Εξάλλου, οι υπουργοί αυτονομούνται κι αυτενεργούν, ως γνωστόν, από την πολιτική τους ηγεσία –με άλλα λόγια κάνουν του κεφαλιού τους. Εδώ, όπως είδαμε, αυτονομείται κι η ίδια η κυβέρνηση από τα μέτρα που ψηφίζει και τα εφαρμόζει, αλλά χωρίς να τα πιστεύει.

-Και αφού πιάσαμε τις ορχήστρες, θα ήταν κρίμα να μείνει χωρίς αναφορά η χoρωδία τρικάλων που είχε στήσει το επαμ χτες στην πλατεία, να τραγουδάει ρυθμικά «ό-χι, ό-χι» αλλά και «πάρτε τα μνημόνια και φύγετε από δω». Ενώ πιο κάτω είχανε στήσει μικροφωνικές με ηχογραφημένα αποσπάσματα από τις ομιλίες του φυρερίσκου τους, που αν τα άκουγες από μακριά έμοιαζαν με συνέλευση, όπου μιλούσε μόνο αυτός, οπότε από μια άποψη ήταν κάπως σα συνέδριο του επαμ –σκασμός μιλάει ο καζάκης...

-Φορούσαν επίσης κάτι μπλουζάκια με το ώριμο και πεισματάρικο σύνθημα «είπαμε όχι». Που μου θυμίζει συνειρμικά μια πρόσφατη, πετυχημένη τουιτεριά μετά από το δημοψήφισμα, με ένα παιδάκι να ρωτάει τη μαμά του αν μπορούν, αυτός και ο αδερφός του, να πάρουν παγωτό.

-Όχι. -Πάμε, Νίκο, η μαμά είπε «ναι».

-Δηλ το γενικό συμπέρασμα των ημερών από τη σκοπιά του μαξίμου είναι το εξής: αν έπεφτε η κυβέρνηση, θα νικούσαν ο σόιμπλε και οι δανειστές. Ενώ τώρα αυτοί χάνουν και σκυλιάζουν με τα μνημόνια που εφαρμόζονται. Κερδάμε αδέλφια...

-Στις ντεμέκ ιστορικές αναλογίες που αναλύσαμε σε ένα πρόσφατο κείμενο, ας προσθέσουμε και τους συριζαίους, που φαντασιώνονται πως βρέθηκαν στο στόχαστρο των αδίστακτων δανειστών κι εξαναγκάστηκαν σε έναν επώδυνο αλλά προσωρινό συμβιβασμό, όπως πχ οι μπολσεβίκοι στο μπρεστ-λιτόφσκ. Μπορούν επίσης να πάρουν τα κατάλληλα αποσπάσματα από τον αριστερισμό του λένιν, για να δικαιολογήσουν τη στάση τους (όταν σε σημαδεύουν με ένα πιστόλι κι απειλούν τη ζωή σου, κτλ). Αν και με αυτό δεν πρόκειται να πείσουν ούτε καν τη νάντια βαλαβάνη, που καταλαβαίνει τουλάχιστον πως αυτός ο... «συμβιβασμός» τσακίζει το λαό, που δεν πρόκειται να ξανασηκώσει εύκολα κεφάλι τα επόμενα χρόνια.

-Η σουζάνα η ζωή ψάχνει εναγωνίως κοινό να τη χειροκροτάει και να την ηρωοποιεί, όπως άλλωστε και ο έτερος νάρκισσος, βαρουφάκης. Και από χρήσιμους, πρόθυμους ηλίθιους, άλλο τίποτα στο διαδίκτυο. Δείτε για παράδειγμα πώς τους πλέκει το φωτοστέφανο ο πιτσιρίκος, σε μια άθλια αγιογραφία –εδώ τουλάχιστον δεν μπορεί (ακόμα) να μπλοκάρει τους άλλους, όπως κάνει στο τουίτερ, με όσους κόκκινους λογαριασμούς τολμήσουν να αναφερθούν σε αυτόν.

-Την ατάκα της ημέρας για τη στάση της αριστερής πλατφόρμας (στηρίζω την κυβέρνηση αλλά όχι τα μέτρα και τη συμφωνία) την είπε ο παφίλης. Είναι τηρουμένων των αναλογιών, σα να λέμε «στηρίζω το δολοφόνο, αλλά όχι τη δολοφονία».

-Το συμπέρασμα ενός σφου από τις συζητήσεις που άνοιξε αυτές τις μέρες στις εξορμήσεις, είναι πως αυτοί που τσιμπάνε τελικά με τα επικοινωνιακά κόλπα του κυβερνητικού επιτελείου (πχ για το δημοψήφισμα και το δίλημμα που έμπαινε), δεν είναι ο αμύητος κόσμος, αλλά οι «αριστεροί» κι «υποψιασμένοι» (εντός ή εκτός εισαγωγικών). Σκεφτείτε μόνο τι είναι όλοι αυτοί που πέφτουν μαζικά από τα σύννεφα την τελευταία εβδομάδα, με τη στάση της κυβέρνησης και νιώθουνε σαν απατημένοι σύζυγοι. Στην τελική, ακόμα και από αυτούς που τσιμπάνε, οι περισσότεροι ήξεραν πολύ καλά τι γύρευαν ψηφίζοντας σύριζα (ένα νέο πασόκ) χωρίς να τρέφουν μεγάλες προσδοκίες για κάποιου είδους ρήξη κι άλλα τινά παρόμοια.

-Και μια μικρή αποτίμηση από τη δική μας πλευρά. Η χτεσινή πορεία ήταν ίσως η μεγαλύτερη της τελευταίας διετίας. Σημαντικό ποιοτικό στοιχείο τα μαζικότατα μπλοκ του «μασ», μολονότι βρισκόμαστε στο μέσο του καλοκαιριού και πολλοί φοιτητές έχουνε φύγει. Μπορεί αυτά να μη λένε πολλά, αν τα συγκρίνουμε με τη διετία 10-12’, αλλά είναι σημάδι πως «κάτι γίνεται» κι ένας κόσμος αφυπνίζεται από το λήθαργο της «πρώτη φορά αριστεράς». Το ζητούμενο λοιπόν είναι να πιάσουμε αυτό το νήμα και να μην το αφήσουμε μετέωρο στον αέρα. Όπως έλεγε και ένας παλιότερος σφος, με αφορμή την προχτεσινή επέτειο, στα ιουλιανά ο κόσμος ήταν εβδομήντα μέρες στους δρόμους, όχι σαν ζαριά, μια κι έξω.

Στα κορυφαία στιγμιότυπα πέρασε η σκηνή με την αλέκα και το βαρουφάκη. Μία ώρα την ημέρα, παρέα με την αλέκα, θα ήταν ίσως η τελευταία ελπίδα για το βαρουφάκη να καταλάβει τι σημαίνει ανυπόκριτη σεμνότητα και να αποβάλλει το ναρκισσισμό του. Σε μια άλλη (σουζάνα η) ζωή, πιθανότατα.

Και μία ακόμα φωτό, αλιευμένη από το διαδίκτυο, με τους podemos της ισπανίας σε στιγμές έντονων ταξικών συγκρούσεων. Estamos despiertos ya.