Εργάτη δεν μπορείς χωρίς αφεντικά

Προχτές ο Μαρινόπουλος κατέθεσε αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99, η οποία θα εκδικαστεί αύριο. Και δεν είναι σίγουρο πως θα την κερδίσει, γιατί προφανώς δεν έχει τη συναίνεση των πιστωτών του. Στους οποίους, προς το παρόν, δεν ανήκουν οι εργαζόμενοι της επιχείρησης, αλλά είναι ζήτημα αν θα δουν σήμερα το μισθό του Ιουνίου να μπαίνει κανονικά στον τραπεζικό τους λογαριασμό.

Το άρθρο 99 δε σημαίνει πτώχευση. Αλλά όπως λέει κι ένας φίλος, ο αριθμός 99 δεν πρέπει να είναι τυχαίος, χωρίς συμβολική αξία, καθώς το 99% των περιπτώσεων που υπάγονται σ' αυτό, καταλήγουν σε μερικούς μήνες στη χρεοκοπία, ή μάλλον στην πτώχευση, που σημαίνει πως οι εργαζόμενοι (που υπερβαίνουν τις 10 χιλιάδες πανελλαδικά) θα μείνουν στο δρόμο, χωρίς να δικαιούνται ούτε καν μια αποζημίωση.

Κι εδώ αρχίζει να χύνει το επικίνδυνο δηλητήριό της, το υπνωτικό που νανουρίζει την ταξική συνείδηση, η ενορχηστρωμένη ταξική προπαγάνδα. Εφόσον αυτό που προέχει είναι να μη μείνουν στο δρόμο οι εργαζόμενοι, το παν είναι να μη φτάσει στο λουκέτο η εταιρία. Άρα οι δικές τους τύχες είναι δεμένες με αυτήν του αφεντικού τους. Κι είναι κατά συνέπεια υποχρεωμένοι να κάνουν κι αυτοί κάποιες θυσίες, να δεχτούν κάποιες λογικές μειώσεις στους μισθούς τους, κτλ, για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα της επιχείρησης.

Οι οποίες βέβαια φέρνουν με μαθηματική ακρίβεια τις επόμενες θυσίες. Και δεν αποτρέπουν σχεδόν ποτέ το μοιραίο τέλος. Που είναι ζήτημα, αν θα σε βρει με σκυμμένο το κεφάλι, να παζαρεύεις κάθε φορά πόσα θα χάσεις και πώς θα τη βγάλει καθαρή το αφεντικό, ή σε αγωνιστική εγρήγορση. Γιατί, αν συμβαίνει το πρώτο, θα είναι πολύ αργά για δάκρυα κι αντιδράσεις, μόλις σκάσει το κανόνι κι η σαπουνόφουσκα με τις αυταπάτες. Και όσοι εργαζόμενοι ακολούθησαν αυτόν το δρόμο, θυμήθηκαν πάνω στην πυρά τις προφητικές προειδοποιήσεις των κομμουνιστών, σαν άλλος Κροίσος: ΠΑΜΕ, ΠΑΜΕ, πόσο δίκιο είχες...
Και να πεις πως έχουμε να κάνουμε με τίποτα Κροίσους...

Αυτό είναι λοιπόν το πρώτο, βασικό σημείο που πρέπει να σπάσει στη συνείδηση των εργαζόμενων. Ότι αφεντικά και (μισθωτοί) δούλοι, ίσα κι όμοια είμαστε ούλοι, έχουμε κοινό συμφέρον και θέλουμε την ίδια κατάληξη. Αλλά αν κλείσει τελικά ο Μαρινόπουλος, δεν τους περιμένει όλους η ίδια τύχη. Είναι άραγε στην ίδια μεριά η εργάτρια των 600 ευρώ, ο οικογενειάρχης με το βασικό που έχει στην οικογένειά του άλλα άνεργα μέλη να θρέψει, οι ευέλικτοι τετράωροι κι εξάωροι υπάλληλοι και όσοι έχουν γίνει γενικώς λάστιχο και παιδιά για τα θελήματα αυτές τις μέρες στα καταστήματα (γιατί δεν υπάρχει πολλή δουλειά στο μαγαζί, και καλύπτουν άλλες τρύπες)  με το αφεντικό τους; Φοβάται δηλ ο Μαρινόπουλος πώς θα βγάλει τον επόμενο μήνα, πώς θα πληρώσει τα χρέη του και πως θα έρθουν να του πάρουν οι τράπεζες με πλειστηριασμό την περιουσία του; Μα αφού ο Μαρινόπουλος είναι οι τράπεζες, ένας από τους βασικούς μετόχους της ALPHA-BANK. Θα έρθει να τα πάρει δηλ απ' τη μια τσέπη, για να τα βάλει στην άλλη;

Από πού κι ως πού λοιπόν μπαίνουν στο ίδιο τσουβάλι, λες και θα 'χουν την ίδια (σακατεμένη) μοίρα; Όπως δεν την είχαν ούτε τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης. Που οι υπάλληλοι έκαναν το σκατό τους παξιμάδι και κλήθηκαν να υπογράψουν συναινετικό ψαλίδι στους μισθούς τους (κι όσοι δεν το έκαναν, μπήκαν στο στόχαστρο της επιχείρησης), ενώ ο Μαρινόπουλος έκανε επιθετικά ανοίγματα στην αγορά, εξαγόραζε μικρότερες αλυσίδες, επεκτεινόταν στα Βαλκάνια, κτλ. Και τώρα οδηγεί συνειδητά την εταιρία στην πτώχευση, όχι γιατί δεν έχει να πληρώσει, αλλά γιατί αυτό είναι το περιβόητο σχέδιο σωτηρίας. Σωτηρίας του εαυτού του, όχι των εργαζομένων και της "ευεργέτριας ψυχής" του.

Να μια ασήμαντη, μικρή λεπτομέρεια που διέφυγε από τις περισσότερες εμβριθείς αναλύσεις που διαβάσαμε τις τελευταίες μέρες από "ειδήμονες" της αγοράς, για το πώς έφτασε σε αυτό το σημείο η αλυσίδα, ποια ήταν τα μοιραία λάθη, κτλ. Καμία όμως δεν ανέδειξε την ταξική άβυσσο που χωρίζει τις δύο πλευρές, που είναι -λέει- στην ίδια μπάντα, όλοι μαζί μια οικογένεια. Αναλώθηκαν σε άλλα μαργαριτάρια, όπως πχ να συγκρίνουν τις ελλείψεις στα ράφια του Μαρινόπουλου με το ανατολικό μπλοκ (!), αλλά να ζητάνε λίγες γραμμές παρακάτω άμεση κρατική παρέμβαση (δηλ ζεστό κρατικό χρήμα για τον ιδιώτη) για να σωθεί η επιχείρηση. Είδες τι σου είναι η σοβιετική οικονομία...

Εδώ πια δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με το κλασικό σχήμα του εργοδότη-ζωοδότη ευεργέτη, λες και γεννάει από τα σπλάχνα του δουλειές και τις μοιράζει γενναιόδωρα στους υπαλλήλους του, λες και δεν είναι αυτοί που δημιουργούν όλο τον πλούτο και του επιτρέπουν να καρπώνεται ένα κομμάτι της υπεραξίας που δημιουργείται στην παραγωγή. Αλλά το τσουβάλιασμα αφεντικών και εργατών, λες και το τέλος του Φαραώ σημαίνει πως θα τον θάψουν μαζί με τα κτερίσματα και τους υπηκόους του. Οπότε οι εργάτες δεν έχουν να χάσουν παρά μόνο το αφεντικό και τις αλυσίδες καταστημάτων του, κι αλίμονο αν τελικά τον χάσουν και τι θα κάνουν τότε χωρίς αυτόν; Του φωνάζουν και του εξηγούν σε όλους τους τόνους: εργάτη δεν μπορείς χωρίς αφεντικά. Μην τολμήσεις να το διανοηθείς.

Η δεύτερη παγίδα είναι ο μύθος του καλού αφεντικού, που θα έρθει πάνω σε άσπρο άλογο (μπορεί και πράσινο) να επενδύσει και να δώσει τη λύση. Ο πρίγκιπας του παραμυθιού, που σέβεται απόλυτα την Κυριακάτικη αργία (γιατί έχει υπολογίσει πως δεν το συμφέρει να λειτουργήσει), δεν κάνει ποτέ απολύσεις (από τις "παραδόσεις" που είναι για να σπάνε) και έχει όνομα, τόσο για την πρωτεύουσα (Σκλαβενίτης), όσο και για τη Βόρεια Ελλάδα (Μασούτης). Στην πραγματικότητα βέβαια, ο πρίγκηψ ήθελε μόνο τα 33 καταστήματα-φιλέτα, και έκανε πίσω από τη συμφωνία, επειδή δεν είναι κορόιδο, ούτε πονόψυχος, και φιλόπτωχο ταμείο, αλλά μονοπώλιο, δηλ αρπακτικό που περιμένει να αρπάξει τη λεία του.

Τρίτος και βασικός σκόπελος: το σωματείο στην Αθήνα, που τυπικά δεν έχει αποχωρήσει ακόμα από το ΠΑΜΕ, αλλά ουσιαστικά έχει μετατραπεί σε ανοιχτά εργοδοτικό, στέκει εμπόδιο στην ανάπτυξη αγωνιστικών κινητοποιήσεων και κάθε άλλο παρά συνέβαλε στην ενημέρωση και την εγρήγορση για τις εξελίξεις που διαφαίνονταν, καιρό τώρα. Και είναι προς διερεύνηση αν θα τα βρει τελικά και με τους Συριζαίους της Ομοσπονδίας.

Τα αναλύει πολύ καλά κι η εισήγηση του κλαδικού σωματείου των εμποροϋπαλλήλων, που πήρε την πρωτοβουλία να συγκαλέσει γενική συνέλευση εν όψει της νέας κατάστασης. Την ανέβασε προχτές ο Trash, και αξίζει ο κόπος να τη διαβάσετε ολόκληρη, για να εμβαθύνετε πέρα από την επιφάνεια των πραγμάτων. Όπως αξίζει να ενημερώνεστε από το σωματείο των εργαζόμενων στο Μαρινόπουλο της Βόρειας Ελλάδας, που κινείται σε ταξική κατεύθυνση και το ιστολόγιό του, το οποίο (πέρα από τις σχετικές ανακοινώσεις και την ενημέρωση) έχει πολύ ωραία, εκλαϊκευτικά κείμενα (γιατί Σωματείο, κτλ).

Αυτές είναι λοιπόν οι βασικές δυσκολίες, στον (ούτως ή άλλως δύσκολο κι ανηφορικό) δρόμο που έχουν μπροστά τους οι εργαζόμενοι στον όμιλο Μαρινόπουλος. Κάτι που έγινε φανερό στη χτεσινή εκπομπή της Στεφανίδου, που είχε εκπροσώπους από το ταξικό Σωματείο της Βορείου Ελλάδας, και από το εργοδοτικό της Αθήνας, με τον πρόεδρό του, το Χόρτη (που τον είχε υποστηρίξει βέβαια στο ελεεινό βιβλίο του για το ΠΑΜΕ ο Κρίκας), που βρήκε ευκαιρία και κοινό για να πει τα δικά του, την πιο κατάλληλη ώρα. Και επειδή η παρουσιάστρια είναι παλιά Τατιάνα στο κουρμπέτι, δεν έχασε την ευκαιρία κι αυτή να θέσει το ζήτημα από τη δική της ταξική σκοπιά: λέτε να θέλει ο Μαρινόπουλος να κλείσει την επιχείρησή του; Δεν ήταν καλός εργοδότης λοιπόν, αφού μένατε εκεί τόσα χρόνια;

Ο δρόμος λοιπόν είναι ανηφορικός. Κι είναι η δυσκολία να εξηγήσεις τα αυτονόητα, να ξεκινήσεις από τα απλά, τον αγώνα για το ψωμί, για την επιβίωση, και να προχωρήσεις παρακάτω, να δείξεις τη συνολική εικόνα, την αιτία, τον ένοχο, να σπάσεις χρόνιες, εδραιωμένες αντιλήψεις, την ηττοπάθεια, τη λογική πως είμαστε όλοι μια οικογένεια, και να ξεσκεπάσεις το βρώμικο ρόλο των εργοδοτικών, που πέρασαν στην άλλη πλευρά. Κι είμαστε ακόμα στην αρχή...