Ματ σε τρεις κινήσεις

Σημειώσεις για το τούρκικο δημοψήφισμα

Ένα αστικό δημοψήφισμα που σέβεται τον εαυτό του, πρέπει να έχει ένα βασικό ψευτοδίλημμα και πόλωση γύρω απ' αυτό, που να ενισχύει και τα  δύο σκέλη του ερωτήματος, εις βάρος κάποιας τρίτης εναλλακτικής. Πρέπει να έχει λίγη νοθεία, για να κλειδώσει το αποτέλεσμα, αλλά και θριάμβους της (αστικής) δημοκρατίας, που καταλήγουν να ενισχύουν την αστική δικτατορία, γιατί δεν την αφήνουν γυμνή, χωρίς φύλλα συκής και την απαραίτητη "δημοκρατική νομιμοποίηση".
Η δημοκρατία τους όντως νίκησε, πετυχαίνει διαρκώς νίκες εις βάρος μας, και μάλιστα άνευ αγώνα, όσο λογίζουμε τους εαυτούς μας στο στρατόπεδο των νικητών και βαυκαλιζόμαστε για την εφαρμογή της αμεσοδημοκρατίας με δημοψηφίσματα.

Παρεμπιπτόντως, η μεγάλη επιτυχία της αστικής τάξης στο ελληνικό δημοψήφισμα του 15' δεν ήταν το "ναι" με το οποίο συντάχθηκε, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αλλά η χειραγώγηση του "όχι" και η τρομακτική ευκολία με την οποία ενσωμάτωσε αυτό το 'αποφασισμένο' εκλογικό σώμα, που πνίγηκε στην απογοήτευση και τις αυταπάτες του. Αυτά δε σημειώνονται προφανώς χαιρέκακα, με τη γεύση της πικρής δικαίωσης στα χείλη της Κασσάνδρας (που ήταν η πρώτη σας-τα-λεγάκιας στην ιστορία), αλλά ως αντικειμενικές διαπιστώσεις, για να ξέρουμε πού βρισκόμαστε και σε τι βάσεις πατάμε.

-Η ανάλυση των αποτελεσμάτων του τουρκικού δημοψηφίσματος -παρά την όποια νοθεία υπήρξε- δίνει ενδιαφέροντα αποτελέσματα, καθώς ο Ερντογάν αποδοκιμάζεται στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας: Άγκυρα, Σμύρνη και στην Κωνσταντινούπολη, όπου είχε διατελέσει δήμαρχος, στη δεκαετία του 90' (και με συντριπτικό ποσοστό στην περιοχή του Μπεσίκτας, που είχε πολύ ενεργό ρόλο στην πρόσφατη εξέγερση της πλατείας Ταξίμ). Ισοφαρίζει όμως αυτό το μειονέκτημα στην επαρχία και την τουρκική ενδοχώρα.

Ο εκλογικός χάρτης του δημοψηφίσματος εμφανίζει μια διαιρεμένη χώρα, με τη σαφή αποδοκιμασία της κυβέρνησης στα δυτικά παράλια και τις νοτιοανατολικές επαρχίες των Κούρδων, και μια εικόνα που θυμίζει αρκετά τον αντίστοιχο εκλογικό χάρτη των ΗΠΑ, και την αντίθεση που παρουσιάζουν οι δύο ακτές, σε Ατλαντικό κι Ειρηνικό, με την ακραιφνώς συντηρητική ενδοχώρα.

Το χτεσινό δημοψήφισμα αναδεικνύει δύο διαφορετικούς κόσμους, δύο διαφορετικές Τουρκίες, που ζουν και σκέφτονται διαφορετικά. Συσκοτίζει όμως τη βασική ταξική αντίθεση στη γείτονα χώρα, τις δύο Τουρκίες -των πλουτοκρατών και του εργαζόμενου λαού- που μπαίνουν στο ίδιο εθνικό τσουβάλι.

-Οι εξελίξεις στο άμεσο μέλλον είναι αμφίρροπες. Ο Ερντογάν μοιάζει να έχει ημερομηνία λήξης και να μένει χωρίς στρατηγικούς συμμάχους (οι Ρώσοι μπορούν να τον "δώσουν" ανά πάσα στιγμή, για τα δικά τους συμφέροντα), αλλά είναι επικίνδυνος σαν πληγωμένο θηρίο, διατηρεί λαϊκό έρεισμα και δείχνει τα δόντια του, όταν μπορεί. Διαμορφώνεται μια ισορροπία τρόμου, όπου ούτε ο ίδιος μπορεί να προχωρήσει με λυμένα χέρια σε όσες κινήσεις θα ήθελε -αφού ένα μεγάλο ποσοστό εναντιώνεται στα σχέδιά του- ούτε οι αντίπαλοί του όμως μπορούν να τον εκπαραθυρώσουν εύκολα -τουλάχιστον όχι τόσο εύκολα όσο πίστευαν αρχικά.

Περιττό να σημειωθεί πως και στη μία και στην άλλη περίπτωση, το λογαριασμό θα κληθεί να τον πληρώσει ο τουρκικός λαός (αυτό για κάποιους που παίζουν στα δάχτυλα τη "διαλεκτική", τόσο που δυσκολεύονται να αντιληφθούν την ίδια εκτίμηση περί επιδείνωσης σε άλλα συμφραζόμενα, πχ για το νόμισμα. Επ' αυτού όμως, περισσότερα σε άλλο νήμα).

-Οι σύντροφοι του ΤΚΡ στην Τουρκία βρίσκονται στην πιο δύσκολη θέση, δρουν κατ' ουσίαν σχεδόν σε συνθήκες παρανομίας, και έχουν τεθεί υπό διωγμό από το νέο "σουλτάνο". Παρόλα αυτά είναι στην πρώτη γραμμή του αγώνα και των λαϊκών διαμαρτυριών σε πολλές πόλεις στην Τουρκία, όπως μπορείτε να δείτε σε αυτόν το σύνδεσμο. Μπορείτε επίσης, για πιο άμεση ενημέρωση, να ακολουθείτε τον αγγλόφωνο λογαριασμό των τούρκων συντρόφων στο τουίτερ (για όσο ακόμα είναι ενεργός και δεν τον κατεβάζουν), που έχει συνεχή ροή πληροφοριών, ειδήσεων κι ανακοινώσεων.

Αυτό για το οποίο δεν έχω προσωπικά καθαρή εικόνα είναι αν εξακολουθεί να υφίσταται το σχίσμα μεταξύ των δύο μερίδων του ΤΚΡ -που διασπάστηκαν το 14', υποσχέθηκαν να μη χρησιμοποιήσουν την ιστορική ονομασία του κόμματος, αλλά υιοθέτησαν το καθένα μια άλλη πανομοιότυπη, με σαφή παραπομπή σε αυτήν. Ή αν ενώθηκαν στις αρχές του χρόνου, όπως αναφέρεται στο λήμμα της -όχι ιδιαίτερα αξιόπιστης- wikipedia.

Υπό αυτές τις συνθήκες, μπορεί σε κάποιους να μοιάζουν κοινότοπες ή εκτός πραγματικότητας οι επισημάνσεις-στοχεύσεις των κομμουνιστών, ότι ο τουρκικός λαός πρέπει να πάρει στα χέρια του τις δικές του τύχες, να σταματήσει να αγωνίζεται κάτω από ξένες σημαίες, κοκ. Γίνεται όμως φανερό ότι ο περιβόητος εκδημοκρατισμός της Τουρκίας δεν πρόκειται ποτέ να προκύψει πχ στα πλαίσια της (ενδοαστικής) αντίθεσης μεταξύ Ισλαμιστών-Κεμαλιστών, ή της ιμπεριαλιστικής διελκυστίνδας των συμφερόντων που συγκρούονται στην ευρύτερη περιοχή.

-Αν η υδρόγειος μετατρέπεται σε σκακιέρα για αυτά τα συμφέροντα, οι λαοί είναι που θυσιάζονται, για να σώσουν το βασιλιά.
Σκέψου να 'ταν το πάτωμα ασπρόμαυρο και να 'σουν το πιόνι,
όπως λέει ένας στίχος στο "πριν το τέλος" (πως μοιάζει η σιωπή με αγάπη μεγάλη).

Αλλά πριν τον πόλεμο, η σιωπή είναι εγκληματική απάθεια.
Ο πόλεμος βρίσκεται δυο κινήσεις μακριά μας, από τη Συρία, στη γειτονική Τουρκία, που συνδέεται με τους Κούρδους, με το Κυπριακό, με το Αιγαίο, την Ελλάδα...
Καμία απάθεια δε δικαιολογείται. Η παθητική αντίδραση που παραπέμπει σε πτώματα, μπροστά στον επικείμενο ιμπεριαλιστικό πόλεμο, κι όσο συσσωρεύονται τα σύννεφα στην περιοχή μας, δεν μπορεί παρά να προδικάζει εκατόμβες πραγματικών πτωμάτων, που θα έχουν σκάψει μόνα τον τάφο τους...