Τις προάλλες η κε του μπλοκ ξέκλεψε λίγο χρόνο, για να βρεθεί στο φεστιβάλ των Αναιρέσεων (γεια σας, αναιρούμε τον κομμουνισμό, όπως λέγαμε για πλάκα παλιά με ένα σφο) και να παρακολουθήσει μια συζήτηση αφιερωμένη στα 100 χρόνια της Οχτωβριανής Επανάστασης. Το καλό της υπόθεσης -από μία άποψη- είναι πως μπορείς να έχεις απεριόριστη εμπιστοσύνη στους ρυθμούς του χώρου (όταν κι εσύ δεν είσαι καλύτερος), να φτάσεις αργοπορημένος, μία ώρα μετά την προγραμματισμένη έναρξη, κι ενώ πιστεύεις πως πρόλαβες ίσα-ίσα τον τελευταίο ομιλητή στο κλείσιμο, καταλαβαίνεις σταδιακά πως έχεις προλάβει τη συζήτηση σχεδόν από την αρχή, ευτυχώς (από μία μόνο άποψη).
Δεν έχω σκοπό να κάνω μια συνολική "ανταπόκριση", ούτως ή άλλως δεν μπορώ να πω ότι γύρισα πολύ το χώρο, κι ίσως να μου λείπει η απαραίτητη καλή διάθεση γι' αυτό. Αντί για αυτό, προτιμώ να εστιάσω σε μερικά σημεία της εισήγησης του σοβιετικού κυριούλη, κατά κόσμον Περικλή Παυλίδη, (που μπορείτε να τη δείτε ολόκληρη στο βίντεο που ακολουθεί). Κι επιλέγω να το κάνω με το σκεπτικό ότι αποδομεί εύστοχα μια σειρά δημοφιλείς αντισοβιετικούς μύθους κι ανοίγει μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, χωρίς να ταυτίζομαι απαραίτητα με το σύνολο των θέσεών του.
Ο Παυλίδης αντιτάσσεται στην εξωτική, αφελή αντίληψη -κυρίως τροτσκιστικής προέλευσης- πως τα επαναστατικά εγχειρήματα του εικοστού αιώνα θα μπορούσαν απλώς να κρατήσουν κάποια καλά στοιχεία, αποβάλλοντας τα αρνητικά, πχ να καταπολεμήσουν τη γραφειοκρατία, αναπτύσσοντας αμεσοδημοκρατικούς, αυτοδιαχειριστικούς θεσμούς εργατικής δημοκρατίας. Στην πραγματικότητα, όμως, ο ένας πόλος απαιτούσε και δημιουργούσε τον άλλο, κι η υπέρβαση της γραφειοκρατίας προϋπέθετε μια άλλη εργατική τάξη, που δε θα υποτασσόταν στον υποδουλωτικό καταμερισμό εργασίας, τους όρους της μηχανής και της χειρωνακτικής εργασίας.
Ο Παυλίδης έπιασε τον όρο "κρατικός σοσιαλισμός", που ήταν οικείος στο κοινό του από το έργο του Μπιτσάκη, και υπονοεί -αν σημαίνει δηλαδή κάτι- την ύπαρξη ενός ισχυρού κράτους, που αντί να απονεκρωθεί, διευρύνθηκε. Ανέλυσε λοιπόν μερικά σχετικά σημεία που καθιστούσαν απαραίτητη (νομοτελειακή θα μπορούσαμε να πούμε) την εμφάνιση αυτού του χαρακτηριστικού.
Στη Σοβιετική Ένωση υπήρχαν χοντρικά δύο στρατηγικές για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Η στρατηγική της ΝΕΠ προέβλεπε μια ομαλή πορεία, με λιγότερο κόστος, αλλά ήταν αδρομερής και δεν παρείχε εγγυήσεις για την επιβίωση της ΕΣΣΔ. Η στρατηγική της σοσιαλιστικής πρωταρχικής συσσώρευσης (του Πρεομπραζένσκι, που, κατά τον Παυλίδη, την υιοθέτησε κι ο Στάλιν) ήταν μεν υψηλού κόστους, αλλά αποτελούσε μονόδρομο για το μέλλον της σοβιετικής εξουσίας. Σε αυτήν την περίοδο είναι που γίνονται οι βαθύτεροι κοινωνικοί μετασχηματισμοί και διαμορφώνονται τα βασικά χαρακτηριστικά του σοβιετικού κράτους.
Ποιοι παράγοντες υπαγορεύουν όμως τη διεύρυνσή τους;
Καταρχάς υπάρχει έμπρακτη αμφισβήτηση της σοσιαλιστικής εξουσίας από διάφορα στρώματα και εκτεταμένη ταξική σύγκρουση που φτάνει και στη μορφή της ένοπλης δράσης, ως τη δεκαετία του 50' (σε περιοχές της Κεντρικής Ασίας) σε πλήρη αντίθεση με το αστικό -κι ιδιαίτερα δημοφιλές σε μικροαστικές δυνάμεις με "αριστερό πρόσημο"- στερεότυπο ότι υπήρχε ένα σοβιετικό καθεστώς που απολάμβανε μια αχρείαστη καταστολή.
Δεύτερο σημείο: η επανάσταση επικράτησε στα λιγότερο ισχυρά κράτη (τους αδύναμους κρίκους της αλυσίδας) που είχαν να αντιμετωπίσουν έναν πανίσχυρο αντίπαλο και δε θα μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα, παρά μόνο βασιζόμενοι σε έναν επαγγελματικό στρατό κι όχι απλά σε ένοπλες πολιτοφυλακές, όπως λένε κάποιοι, αντιγράφοντας στείρα το γράμμα κάποιων σχετικών αναφορών των κλασικών. Εκτός κι αν πιστεύει κανείς πως έτσι συντρίφτηκε η ναζιστική πολεμική μηχανή ή πως έτσι κατατρόπωσαν οι Βιετ-Κονγκ το στρατό των ΗΠΑ.
Το τρίτο σημείο είναι πως συρρικνώθηκαν μεν οι εμπορευματικές σχέσεις, αλλά διογκώθηκαν αντίστοιχα οι διοικητικές σχέσεις, και διευρύνθηκε το κράτος, συμπεριλαμβάνοντας το στρώμα των ειδικών, τους ειδήμονες που δεν ήταν ανταλλάξιμοι και δεν μπορούσαν να αντικατασταθούν από οποιοδήποτε μέλος της εργατικής τάξης, εφόσον η τελευταία παρέμενε υποταγμένη στους όρους του υποδουλωτικού καταμερισμού εργασίας, με εργάτες που έχουν συγκεκριμένη ειδίκευση, χωρίς να μπορούν να αποκτήσουν εποπτική αντίληψη της παραγωγής.
Αυτό συμβαίνει γιατί, σε αντίθεση με όσα μπορούσαν να φανταστούν στον καιρό τους οι κλασικοί, η εκμηχάνιση της παραγωγής κι η βαριά βιομηχανία δε μειώνει, αλλά επεκτείνει τον υποδουλωτικό καταμερισμό εργασίας.
Παρεμπιπτόντως, είναι υπερβολικά απλουστευτική η εικόνα πως η σοβιετική γραφειοκρατία έφερνε από τα πάνω ένα σχέδιο στους εργαζόμενους, για να τους το ανακοινώσει και να τους το επιβάλλει, ενώ αυτοί το ενέκριναν τυπικά. Κανένας σχεδιασμός σε τέτοια, κολοσσιαία κλίμακα δε θα μπορούσε ποτέ να προχωρήσει χωρίς την ευρεία συναίνεση, αποδοχή και μια κάποια ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων στην υλοποίησή του.
Τέταρτος παράγοντας είναι ο εξής: αφενός τα καταναλωτικά αγαθά δεν έφταναν ποσοτικά και ποιοτικά για να καλύψουν όλες τις ανάγκες του πληθυσμού και κατά συνέπεια δε μοιράζονταν με βάση τις ανάγκες του καθενός. Αφετέρου η εργασία εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό κοπιώδης και μονότονη, παραμένει δηλ εξωτερική ανάγκη και όχι αυτοσκοπός ή απόλαυση, άρα προκύπτει η ανάγκη ενός κρατικού διοικητικού καταναγκασμού, για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα της εργασίας, εφόσον έχει εκλείψει σε μεγάλο βαθμό ο οικονομικός καταναγκασμός.
Αναπτύσσονται, λοιπόν, ιδιότυποι ανταγωνισμοί που είναι αντιφάσεις εντός της εργασίας (όχι δηλ όπως η αντίφαση κεφαλαίου-εργασίας) αλλά τείνουν να αναβιώσουν κάποιες ταξικές ανταγωνιστικές σχέσεις κι εκδηλώνονται πχ με την κλοπή της κρατικής ιδιοκτησίας, τη χαμηλή εργασιακή πειθαρχία, τη μαύρη αγορά-παραοικονομία, κτλ. Έτσι, στη σοβιετική ιστορία βλέπουμε την αυτοθυσία και τον ηρωισμό δίπλα στον κομφορμισμό, το νεποτισμό, την απειθαρχία, τη μαύρη αγορά, κτλ.
Φαινόμενα που γίνονται κυρίαρχα μετά τη δεκαετία του 60' και τη στροφή στην ανάπτυξη των ε-χ σχέσεων. Που δεν προκύπτει ωστόσο ως συνειδητή αντεπαναστατική στάση -μολονότι ενισχύει τις αντισοσιαλιστικές στάσεις- αλλά για να αντιμετωπίσει υπαρκτά προβλήματα της σοβιετικής οικονομίας.
Εν κατακλείδι, η σοβιετική πείρα αφήνει ως παρακαταθήκη τη σημασία του κεντρικού σχεδιασμού, που ήταν ο μοναδικός τρόπος για τη Σοβιετική Ένωση προκειμένου να αντεπεξέλθει στον ανελέητο ανταγωνισμό του ιμπεριαλιστικού κόσμου, ενώ απέδειξε την ανωτερότητά της σε τομείς όπως της εκπαίδευσης του ανθρώπου, της ολόπλευρης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του και της ανάδειξης των δυνατοτήτων του.
Η καλύτερη μαρτυρία για την αξία της επανάστασης και της σοβιετικής κοινωνίας είναι ίσως αυτή ενός αντισοβιετικού συγγραφέα, του Αντρέ Ζιντ, που προσπαθεί να απομυθοποιήσει τη Σοβιετική Ένωση στο βιβλίο του "επιστροφή από την ΕΣΣΔ" αλλά παραδέχεται πως "πουθενά αλλού δεν αισθάνεται κανείς τόσο έντονα και βαθιά το αίσθημα της ενωμένης ανθρωπότητας, όσο στην ΕΣΣΔ. Παρά τη διαφορά της γλώσσας, πουθενά αλλού δεν είχα αισθανθεί τον εαυτό μου τόσο πολύ ως σύντροφο και αδερφό, κι αυτό αξίζει για μένα περισσότερο από το ωραιότερο τοπίο στον κόσμο".
Υπάρχουν διάφορες προεκτάσεις στα παραπάνω, αλλά θα χρειαστεί να τις δούμε σε επόμενη ανάρτηση.
Δεν έχω σκοπό να κάνω μια συνολική "ανταπόκριση", ούτως ή άλλως δεν μπορώ να πω ότι γύρισα πολύ το χώρο, κι ίσως να μου λείπει η απαραίτητη καλή διάθεση γι' αυτό. Αντί για αυτό, προτιμώ να εστιάσω σε μερικά σημεία της εισήγησης του σοβιετικού κυριούλη, κατά κόσμον Περικλή Παυλίδη, (που μπορείτε να τη δείτε ολόκληρη στο βίντεο που ακολουθεί). Κι επιλέγω να το κάνω με το σκεπτικό ότι αποδομεί εύστοχα μια σειρά δημοφιλείς αντισοβιετικούς μύθους κι ανοίγει μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, χωρίς να ταυτίζομαι απαραίτητα με το σύνολο των θέσεών του.
Ο Παυλίδης αντιτάσσεται στην εξωτική, αφελή αντίληψη -κυρίως τροτσκιστικής προέλευσης- πως τα επαναστατικά εγχειρήματα του εικοστού αιώνα θα μπορούσαν απλώς να κρατήσουν κάποια καλά στοιχεία, αποβάλλοντας τα αρνητικά, πχ να καταπολεμήσουν τη γραφειοκρατία, αναπτύσσοντας αμεσοδημοκρατικούς, αυτοδιαχειριστικούς θεσμούς εργατικής δημοκρατίας. Στην πραγματικότητα, όμως, ο ένας πόλος απαιτούσε και δημιουργούσε τον άλλο, κι η υπέρβαση της γραφειοκρατίας προϋπέθετε μια άλλη εργατική τάξη, που δε θα υποτασσόταν στον υποδουλωτικό καταμερισμό εργασίας, τους όρους της μηχανής και της χειρωνακτικής εργασίας.
Ο Παυλίδης έπιασε τον όρο "κρατικός σοσιαλισμός", που ήταν οικείος στο κοινό του από το έργο του Μπιτσάκη, και υπονοεί -αν σημαίνει δηλαδή κάτι- την ύπαρξη ενός ισχυρού κράτους, που αντί να απονεκρωθεί, διευρύνθηκε. Ανέλυσε λοιπόν μερικά σχετικά σημεία που καθιστούσαν απαραίτητη (νομοτελειακή θα μπορούσαμε να πούμε) την εμφάνιση αυτού του χαρακτηριστικού.
Στη Σοβιετική Ένωση υπήρχαν χοντρικά δύο στρατηγικές για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Η στρατηγική της ΝΕΠ προέβλεπε μια ομαλή πορεία, με λιγότερο κόστος, αλλά ήταν αδρομερής και δεν παρείχε εγγυήσεις για την επιβίωση της ΕΣΣΔ. Η στρατηγική της σοσιαλιστικής πρωταρχικής συσσώρευσης (του Πρεομπραζένσκι, που, κατά τον Παυλίδη, την υιοθέτησε κι ο Στάλιν) ήταν μεν υψηλού κόστους, αλλά αποτελούσε μονόδρομο για το μέλλον της σοβιετικής εξουσίας. Σε αυτήν την περίοδο είναι που γίνονται οι βαθύτεροι κοινωνικοί μετασχηματισμοί και διαμορφώνονται τα βασικά χαρακτηριστικά του σοβιετικού κράτους.
Ποιοι παράγοντες υπαγορεύουν όμως τη διεύρυνσή τους;
Καταρχάς υπάρχει έμπρακτη αμφισβήτηση της σοσιαλιστικής εξουσίας από διάφορα στρώματα και εκτεταμένη ταξική σύγκρουση που φτάνει και στη μορφή της ένοπλης δράσης, ως τη δεκαετία του 50' (σε περιοχές της Κεντρικής Ασίας) σε πλήρη αντίθεση με το αστικό -κι ιδιαίτερα δημοφιλές σε μικροαστικές δυνάμεις με "αριστερό πρόσημο"- στερεότυπο ότι υπήρχε ένα σοβιετικό καθεστώς που απολάμβανε μια αχρείαστη καταστολή.
Δεύτερο σημείο: η επανάσταση επικράτησε στα λιγότερο ισχυρά κράτη (τους αδύναμους κρίκους της αλυσίδας) που είχαν να αντιμετωπίσουν έναν πανίσχυρο αντίπαλο και δε θα μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα, παρά μόνο βασιζόμενοι σε έναν επαγγελματικό στρατό κι όχι απλά σε ένοπλες πολιτοφυλακές, όπως λένε κάποιοι, αντιγράφοντας στείρα το γράμμα κάποιων σχετικών αναφορών των κλασικών. Εκτός κι αν πιστεύει κανείς πως έτσι συντρίφτηκε η ναζιστική πολεμική μηχανή ή πως έτσι κατατρόπωσαν οι Βιετ-Κονγκ το στρατό των ΗΠΑ.
Το τρίτο σημείο είναι πως συρρικνώθηκαν μεν οι εμπορευματικές σχέσεις, αλλά διογκώθηκαν αντίστοιχα οι διοικητικές σχέσεις, και διευρύνθηκε το κράτος, συμπεριλαμβάνοντας το στρώμα των ειδικών, τους ειδήμονες που δεν ήταν ανταλλάξιμοι και δεν μπορούσαν να αντικατασταθούν από οποιοδήποτε μέλος της εργατικής τάξης, εφόσον η τελευταία παρέμενε υποταγμένη στους όρους του υποδουλωτικού καταμερισμού εργασίας, με εργάτες που έχουν συγκεκριμένη ειδίκευση, χωρίς να μπορούν να αποκτήσουν εποπτική αντίληψη της παραγωγής.
Αυτό συμβαίνει γιατί, σε αντίθεση με όσα μπορούσαν να φανταστούν στον καιρό τους οι κλασικοί, η εκμηχάνιση της παραγωγής κι η βαριά βιομηχανία δε μειώνει, αλλά επεκτείνει τον υποδουλωτικό καταμερισμό εργασίας.
Παρεμπιπτόντως, είναι υπερβολικά απλουστευτική η εικόνα πως η σοβιετική γραφειοκρατία έφερνε από τα πάνω ένα σχέδιο στους εργαζόμενους, για να τους το ανακοινώσει και να τους το επιβάλλει, ενώ αυτοί το ενέκριναν τυπικά. Κανένας σχεδιασμός σε τέτοια, κολοσσιαία κλίμακα δε θα μπορούσε ποτέ να προχωρήσει χωρίς την ευρεία συναίνεση, αποδοχή και μια κάποια ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων στην υλοποίησή του.
Τέταρτος παράγοντας είναι ο εξής: αφενός τα καταναλωτικά αγαθά δεν έφταναν ποσοτικά και ποιοτικά για να καλύψουν όλες τις ανάγκες του πληθυσμού και κατά συνέπεια δε μοιράζονταν με βάση τις ανάγκες του καθενός. Αφετέρου η εργασία εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό κοπιώδης και μονότονη, παραμένει δηλ εξωτερική ανάγκη και όχι αυτοσκοπός ή απόλαυση, άρα προκύπτει η ανάγκη ενός κρατικού διοικητικού καταναγκασμού, για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα της εργασίας, εφόσον έχει εκλείψει σε μεγάλο βαθμό ο οικονομικός καταναγκασμός.
Αναπτύσσονται, λοιπόν, ιδιότυποι ανταγωνισμοί που είναι αντιφάσεις εντός της εργασίας (όχι δηλ όπως η αντίφαση κεφαλαίου-εργασίας) αλλά τείνουν να αναβιώσουν κάποιες ταξικές ανταγωνιστικές σχέσεις κι εκδηλώνονται πχ με την κλοπή της κρατικής ιδιοκτησίας, τη χαμηλή εργασιακή πειθαρχία, τη μαύρη αγορά-παραοικονομία, κτλ. Έτσι, στη σοβιετική ιστορία βλέπουμε την αυτοθυσία και τον ηρωισμό δίπλα στον κομφορμισμό, το νεποτισμό, την απειθαρχία, τη μαύρη αγορά, κτλ.
Φαινόμενα που γίνονται κυρίαρχα μετά τη δεκαετία του 60' και τη στροφή στην ανάπτυξη των ε-χ σχέσεων. Που δεν προκύπτει ωστόσο ως συνειδητή αντεπαναστατική στάση -μολονότι ενισχύει τις αντισοσιαλιστικές στάσεις- αλλά για να αντιμετωπίσει υπαρκτά προβλήματα της σοβιετικής οικονομίας.
Εν κατακλείδι, η σοβιετική πείρα αφήνει ως παρακαταθήκη τη σημασία του κεντρικού σχεδιασμού, που ήταν ο μοναδικός τρόπος για τη Σοβιετική Ένωση προκειμένου να αντεπεξέλθει στον ανελέητο ανταγωνισμό του ιμπεριαλιστικού κόσμου, ενώ απέδειξε την ανωτερότητά της σε τομείς όπως της εκπαίδευσης του ανθρώπου, της ολόπλευρης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του και της ανάδειξης των δυνατοτήτων του.
Η καλύτερη μαρτυρία για την αξία της επανάστασης και της σοβιετικής κοινωνίας είναι ίσως αυτή ενός αντισοβιετικού συγγραφέα, του Αντρέ Ζιντ, που προσπαθεί να απομυθοποιήσει τη Σοβιετική Ένωση στο βιβλίο του "επιστροφή από την ΕΣΣΔ" αλλά παραδέχεται πως "πουθενά αλλού δεν αισθάνεται κανείς τόσο έντονα και βαθιά το αίσθημα της ενωμένης ανθρωπότητας, όσο στην ΕΣΣΔ. Παρά τη διαφορά της γλώσσας, πουθενά αλλού δεν είχα αισθανθεί τον εαυτό μου τόσο πολύ ως σύντροφο και αδερφό, κι αυτό αξίζει για μένα περισσότερο από το ωραιότερο τοπίο στον κόσμο".
Υπάρχουν διάφορες προεκτάσεις στα παραπάνω, αλλά θα χρειαστεί να τις δούμε σε επόμενη ανάρτηση.
Κάποιες παρατηρήσεις: Ο συνομιλητής αριστερά του παυλίδη (κάτι μου θυμίζει αλλά δεν θυμάμαι όνομα) ήταν θολωμένος από το αλκοόλ και ήταν το χειρότερο κομμάτι του βίντεο γιατί φάνηκε σαν να μην σέβεται τον ομιλητή, είμαι 99% σίγουρος πως ο Στάλιν ποτέ δεν συμφώνησε ποτέ με τις θεωρίες του Πρεομπραζένσκι (ειδικά όταν τις διατύπωσε το 24'), ο δεύτερος ανήκε μάλιστα στην τροτσκιστική αντιπολίτευση και διαγράφηκε ως φραξιονιστής την δεκαετία του 20', γενικά η αναφορά στο όρο ανατροπή αντί για κατάρρευση με εξέπληξε θετικά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυνολικά προσγειωμένη τοποθέτηση για τον χώρο και τον χρόνο σε κάθε περίπτωση.
Ο.Χ.Ε.Π.
το σιγουρο ειναι οτι ο σταλιν δικαιωθηκε στην επισημανση του οτι η ταξικη παλη συνεχιζεται στο σοσιαλισμο
ΑπάντησηΔιαγραφή@ Ο.Χ.Ε.Π.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕ, να σου θυμίσω το όνομα: ο κ. Δημήτρης Μπελαντής είναι κι από μπίρες προτιμάει την «Άλφα»...
Άγρυπνος
@ Ο.Χ.Ε.Π. (συμπληρωματικά)
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσο για τον Πρεομπραζένσκι δεν έχεις κατά βάση άδικο. Εντύπωση μού προκαλεί το πώς τον παρουσίασε ο κ. Παυλίδης. Βέβαια στην σημερινή Ρωσία, ιδίως από το 2006 και μετά, παρατηρείται ένα αυξημένο ενδιαφέρον για τον Πρεομπραζένσκι και το θεωρητικό του έργο στον τομέα της πολιτικής οικονομίας, πράγμα που εκφράζεται με αρκετά σχετικά άρθρα και την έκδοση ανέκδοτων ή μη προσιτών στο ευρύ αναγνωστικό κοινό έργων του καθώς και την επανέκδοση παλιότερων βιβλίων του· το 2011 μάλιστα γιορτάστηκε με επιστημονικό συμπόσιο της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών η 125η επέτειος της γέννησής του. Όλα αυτά, βέβαια, στα πλαίσια της πυρετώδους προσπάθειας να χωρέσει η θεωρητική «κληρονομιά» του Πρεομπραζένσκι στην προκρούστεια κλίνη της «θεωρητικής» δικαίωσης τής σημερινής καπιταλιστικής εξέλιξης της Ρωσίας· εξ ου και η «επιχείρηση» να «στρατευθεί» ο Πρεομπραζένσκι στην «υπηρεσία» του Πούτιν και της ρωσικής ολιγαρχίας που κυβερνάει σήμερα. Άσχετα όμως από αυτή την «επιχείρηση» ό,τι επανεκδίδεται ή εκδίδεται από το έργο του Γιεβγκένι Αλεξέγιεβιτς Πρεομπραζένσκι (Евгений Алексеевич Преображенский, 1886–1937), με κανέναν τρόπο δεν ενισχύει ή υποστηρίζει ή ―ούτε στο ελάχιστο!― θεμελιώνει την παρουσίαση του κ. Παυλίδη (εδώ μάλλον «κολλάει» το «στην αναβροχιά καλό είναι και το χαλάζι»). Για να αναφερθώ σ’ ένα μόνο από τα πολλά: η πλατιά διαδεδομένη αντίληψη ότι ο Πρεομπραζένσκι υπήρξε πολέμιος της «Νέας Οικονομικής Πολιτικής», της ΝΕΠ, αποτελεί μύθο. Γενικά ο Πρεομπραζένσκι υποστήριζε στα οικονομικά ζητήματα ουσιαστικά οπορτουνιστικές θέσεις ―άλλοτε δεξιές κι άλλοτε «αριστερές»― χωρίς σταθερότητα (αυτό δεν εκπλήσσει) και με έντονες ταλαντεύσεις (κι αυτό επίσης δεν εκπλήσσει), γεγονός που σύναδε με τις γνωστές του πολιτικές του επιλογές, τις οποίες σωστά επισήμανες. Για τους όσους και τις όσες ρωσομαθείς ενδιαφέρονται, κατατοπιστικό αναφορικά με τις οικονομικές απόψεις του Πρεομπραζένσκι ―από αστική οπωσδήποτε σκοπιά― είναι το άρθρο του αστού ρώσου οικονομολόγου Μ. Ι. Βογιέικοφ [М. И. Воейков] «Η αντίληψη της οικονομικής ανάπτυξης από τον Γ. Α. Πρεομπραζένσκι» [Концепция экономического развития Е. А. Преображенского]· δημοσιεύτηκε το 2014 στο περιοδικό «Προβλήματα της σύγχρονης οικονομίας» [«Проблемы современной экономики», № 1 (49), 2014, Стр.: 256–261] και είναι, στην ηλεκτρονική του μορφή, διαδικτυακά προσβάσιμο εδώ: http://www.m-economy.ru/art.php?nArtId=4920
Άγρυπνος
Θα πάρει φωτιά το google translate πάλι. Ευχαριστώ για το λινκ.
ΔιαγραφήΟ.Χ.Ε.Π.
Συμφωνω οτι επι σταλινισμου, ειχανε σοσιαλσμο. Επισης, θεωρω οτι επι 7ετιας ο κοσμος εφαγε ψωμι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο δευτερο οντως το πιστευεις. Προτιμησεις ειναι αυτες...
ΔιαγραφήΚι επί καπιταλισμού, έχουμε δημοκρατία. Κι ο καθένας λέει τη μουσμουλιά του και είναι ό,τι δηλώνει...
ΑπάντησηΔιαγραφήΜην τον αποπαίρνεις Κάπταιν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ άνθρωπος είπε με τον δικό του τρόπο ότι δυσκολεύεται να διαλέξει μεταξύ Χούντας και Στάλιν.
Νάτανε ο μόνος προκομμένος....
@6 Ιουνίου 2017 - 5:17 μ.μ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤσάκισαν μόνοι τους ναζί, όταν άλλοι έδιναν γη, ύδωρ και "κώλο" στους φασίστες,
έκαναν μια κολλεκτιβοποίηση(καπιταλιστική δεν ήταν σοσιαλισμός επειδή το λένε αυθεντίες καθηγητές), είχαν μία δεύτερη θέση στον κόσμο σε βιομηχανική παραγωγή πριν το 1939.
Έλα μωρέ ποιος στάλιν; ποια εσσδ; Ποια Τούλα; ποια αμστελ;
17-57
@6 Ιουνίου 2017 - 5:17 μ.μ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν είχαν ανεργία, κυκλικές κρίσεις που χαρακτηρίζουν τον καπιταλισμό, η εμπορευματική παραγωγή των προϊόντων έπαιζε δεύτερο ρόλο. Σιγά τα ωά.
Επίσης είχαν κοινωνικοποιημένα μέσα παραγωγής και κεντρικό σχεδιασμό στην Οικονομία. Είναι δυνατόν τα δύο τελευταία να προσδίδουν αν μία οικονομία μίας χώρας είναι σοσιαλιστική ή όχι;
Έλα μωρέ ποιος σοσιαλισμός επί στάλιν; ποια σοβιετική ένωση; ποια Τούλα; ποια άμστελ ράντλερ;
17-57
Nαι σοσιαλισμο ειχανε αλλα δεν το ξερανε (ευτυχως το ηξερε η ηγεσια).
ΑπάντησηΔιαγραφήΕλα, δε πειραζει...
ΔιαγραφήΝαι, όπως ο Μπακούνιν ήξερε μια χαρά τι "καλό" παιδί ήτανε ο Νετσάγιεφ, αλλά ποτέ δεν έπαυε να τον "χαϊδεύει" (με πολλούς και διαφόρους τρόπους καθώς λένε κάποιες "κακές" γλώσσες)…
ΑπάντησηΔιαγραφήΑντιαναρχικός
Ναι μωρέ έχουν εκατοντάδες σαν και εσένα που δε ξέρουν τα βασικά γνωρίσματα του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού . Πετάνε σποντούλες για δήθεν διαχωρισμό βάσης - ηγεσίας το οποίο είναι αντίθετο σε κόμμα με δημοκρατικό συγκεντρωτισμό για να κρύψουν την δήθεν άγνοια τους
ΑπάντησηΔιαγραφήΝαι μωρέ καπιταλισμό είχανε χωρίς ανεργία, χωρίς αγορά, με κεντρικό σχεδιασμό στην οικονομία(αυτό και αν είναι στοιχείο του καπιταλισμού) με κοινωνικοποιημένα μέσα παραγωγής.
Ποιος σοσιαλισμός επί στάλιν; Ποια άμστελ φρι; Ποια Τάμτα;
Δεν ταιριάζουν με αυτά σοσιαλισμός σου λένε,
τόσο αντικειμενικά Πουλατζάδες στο λένε,
και ας τα γεγονότα να λένε
το αντί-θε-το.
@Αντιαναρχικός
για την ιστορία, η επιστολή(= απειλή) του ψυχοπαθή Νετσάγιεφ προς έναν εκδότη με ανακατεμένο στην όλη ιστορία και τον Μπακούνιν, ήταν ένας από τους λόγους που διαγράφηκε ο τελευταίος από την 1η διεθνή.
17-57