Με παρέσυρε το ρεύμα

Στο δεύτερο ημίχρονο ασχολούμαστε με το 5ο Συνέδριο του ΝΑΡ, που είναι ρεύμα ανάδελφο, χωρίς διεθνείς αναφορές, αδελφά κόμματα-οργανώσεις και ιδεολογικά ρεύματα, όπως οι τροτσκιστές, οι μαοϊκοί ή οι αλτουσεριανοί. Σχεδόν κατ’ εικόνα και ομοίωση του Κόμματος των τελευταίων δεκαετιών, που όμως έχει διεθνή εμβέλεια και είναι το ίδιο σημείο αναφοράς για άλλα μικρά κόμματα και γκρούπες, που θέλουν να του μοιάσουν όταν μεγαλώσουν.

Οφείλω να ομολογήσω πως εδώ και κάποια χρόνια δεν παρακολουθώ στενά τα δρώμενα στο ρεύμα, οπότε η εικόνα που έχω μπορεί να είναι λίγο μπαγιάτικη ή πολύ γενική και να χάνει από την οπτική της κάποιες πρόσφατες επιμέρους εξελίξεις. Γι’ αυτό ακριβώς, όμως, μπορεί να είναι κάπως σφαιρική και να συγκρατεί το δάσος αντί να χάνεται στα παρακλάδια της εφήμερης επικαιρότητας.

Ο ιστορικός του ρεύματος/του μέλλοντος θα αναγνωρίσει στο ΝΑΡ που γνωρίσαμε -και δεν αγαπήσαμε- την ύπαρξη δύο βασικών τάσεων που καθόρισαν εν πολλοίς και την πορεία του, και που αν έπρεπε να τις ορίσουμε, κάπως απλουστευτικά και χοντροκομμένα, θα τις περιγράφαμε ως εξής: μία πιο «κινηματική» και αριστερίστικη, που μιλούσε για αντίστροφη ιεράρχηση, με τη στρατηγική στο τιμόνι, ενίοτε και για αντιθεσμούς -με κάποιες αναρχικές επιρροές. Και μια πιο «πολιτική», που μιλούσε για επαναστατική τακτική -και σύνδεση με τη στρατηγική-, μετωπικές συμμαχίες και μεταβατικό πρόγραμμα στην κρίση. Τελείως σχηματικά, αρχικά ηγεμόνευε μάλλον η πρώτη, ενώ το σκηνικό ανατράπηκε μετά το 2ο Συνέδριο (το ’06) και την αντιπαράθεση που οδήγησε στη συγκρότηση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ -και τη σιωπηλή διάλυση του ΜΕΡΑ, πολύ πριν σφετεριστεί τον τίτλο ο Βαρουφάκης, ως σύμβουλος του ΓΑΠ τότε.

Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι σήμερα ένα μεγάλο μέρος και των δύο τάσεων (αν όχι η πλειοψηφία τους, σίγουρα πολλοί εμβληματικοί εκπρόσωποί τους) βρίσκεται εκτός ΝΑΡ! Η πρώτη τάση κινήθηκε προς το ΕΕΚ και την ευρύτερη αναρχία -αν και ένα κομμάτι της επαναπροσέγγισε το ρεύμα-, ενώ ένα διακριτό τμήμα της δεύτερης έφυγε με την Αναμέτρηση, η οποία ήδη από το ’15 είχε προνομιακό συνομιλητή της όσους έφυγαν από τη Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ -χωρίς να είναι καν στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ- και έβαζε το σύνθημα «να φτιάξουμε τον τόπο όπου θα ξανασυναντηθούμε»!

Το ΝΑΡ δεν έγινε κρανίου τόπος, αλλά ήταν ο τόπος που εγκατέλειψαν πολλοί, κάτι σαν την κοινή συνισταμένη όσων διαφώνησαν και αποχώρησαν -δεν υπολογίζω σε αυτούς, όσους έφυγαν στο ενδιάμεσο για να συνεργαστούν με το Κόμμα. Ελλείψει άλλης ισχυρής ταυτότητας, ο ετεροπροσδιορισμός από το ΚΚΕ παρέμεινε βασικός συνδετικός κρίκος, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα την επίθεση στον Πελετίδη και τα πεπραγμένα της διοίκησής του στην Πάτρα ή την πολεμική στο ΠΑΜΕ, που σηκώνει σταθερά απεργιακό μέτωπο παρακάμπτοντας το γραφειοκρατικό πτώμα της ΓΣΕΕ. Αλλά αυτό δεν αρκεί για να κρύψει την κρίση του τόπου/χώρου σε όλα τα επίπεδα.

Οργανωτικά, το ΝΑΡ υπέστη σοβαρό πλήγμα στις δυναμικές ηλικίες (σπουδάζουσα νεολαία και οι επόμενες κλάσεις) με τη διάσπαση της Αναμέτρησης από τα... δεξιά του (η τραγική ιστορία του ’89 επαναλαμβάνεται ως φάρσα), ενώ δεν απέκτησε ποτέ ισχυρή, μαζική παρέμβαση σε χώρους δουλειάς, πέρα από κάποιους σποραδικούς πυρήνες, κυρίως στους εκπαιδευτικούς.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα στα διάφορα μετωπικά σχήματα που συμμετέχει. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχει βαλτώσει, αν δεν είναι στα πρόθυρα της διάλυσης, και αδυνατεί διαχρονικά να διασφαλίσει μια κοινή στάση των οργανώσεών της, με κραυγαλέο παράδειγμα το β’ γύρο των δημοτικών εκλογών και το παταγώδες άδειασμα της ανακοίνωσης της ΠΕ του εκλογικού μετώπου από το ΣΕΚ, που έκανε το δικό του και στήριξε πανηγυρικά, χωρίς αυταπάτες, τον Χάρη Δούκα στην Αθήνα. Αν έχεις τέτοιους συμμάχους, τι τους θέλεις τους εχθρούς...

Παράλληλα, στο φοιτητικό κίνημα γινόμαστε παρατηρητές μιας οριακής στιγμής και ενός «τέλους εποχής» για τα/την ΕΑΑΚ που γνωρίσαμε -κι ουδέποτε αγαπήσαμε, με το ΝΑΡ να παίρνει οριστικά διαζύγιο κυρίως από την ΑΡΑΣ -που είναι μια κινούμενη κακοποιητική συμπεριφορά-οργάνωση- και άλλες δυνάμεις του εξωκοινοβουλίου.

Περάσαμε όμορφα και ευτυχισμένα χρόνια ψάχνοντας τον σωστό αριθμό και το άρθρο (η ΕΑΑΚ, τα ΕΑΑΚ, @ ΕΑΑΚ, ενιαία παράταξη ή δίκτυο σχημάτων) ή μαλώνοντας για το τελικό άθροισμα και τη (μη) ενιαία καταγραφή στις φοιτητικές εκλογές. Όλα όμως -είτε είναι ωραία, είτε όχι- έχουν ένα τέλος, κατά κανόνα αυτό που τους αξίζει. Ας θυμηθούμε εξάλλου το γνωστό τσιτάτο των κλασικών που λέει ότι οι ενωμένες πολιτείες του εξωκοινοβουλίου είτε δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν ή θα είναι αντιδραστικές. Πόσο δίκαιο είχαν...

Ξεπερνάω με δυσκολία, δεμένος στο κατάρτι, τον πειρασμό να αναφέρω παρενθετικά κάποια επιμέρους περιστατικά - παραδείγματα (ίσως σε επόμενη ανάρτηση) και επιστρέφουμε στον πολιτικό σχεδιασμό του ΝΑΡ, που προϊόντος του χρόνου πρόσθεσε στο όνομα και το «Κομμουνιστική Απελευθέρωση» (κατοχυρωμένο από τη νεολαία του, και ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα domain στον χώρο), θέτοντας ως βασικό στόχο τη δημιουργία ενός νέου κομμουνιστικού φορέα -η νιότη του κόσμου, χωρίς άλλες παιδικές αρρώστιες.

Ποιοι άξονες τέθηκαν, ποιοι προχώρησαν και τι έγινε στο ενδιάμεσο προς αυτή την κατεύθυνση έκτοτε, δηλαδή τα τελευταία έξι χρόνια; Τίποτα απολύτως, αν και αυτό είναι η μισή αλήθεια. Για την ακρίβεια, έγιναν μερικά βήματα προς τα πίσω, που δεν ήταν φόρα για να κινηθούν μπροστά, ούτε υλικό για να γραφτεί μια μπροσούρα στα χνάρια του Βλαδίμηρου -ένα βήμα μπρος, δυο βήματα πίσω. Έτσι λοιπόν, στην απόφαση του Συνεδρίου, επαναλαμβάνεται με ζήλο Τραμπάκουλα ο ίδιος ακριβώς στόχος, χωρίς ίχνος ουσιαστικής αυτοκριτικής για όσα μεσολάβησαν, και με εμφανώς πιο δειλές διατυπώσεις, σαν κι αυτή:

Το 5ο Συνέδριο θέτει σαν στόχο να γίνει το αμέσως επόμενο διάστημα το αποφασιστικό ποιοτικό βήμα συγκρότησης μιας ανώτερης κομμουνιστικής οργάνωσης. (...) Το 5ο Συνέδριο αποφασίζει ένα συγκεκριμένο σχέδιο πρακτικών και πολιτικών βήμάτων που οδηγούν στην ίδρυση της νέας οργάνωσης, σχέδιο που θα αφορά τα πολιτικο-οργανωτικά βήματα και τους σταθμούς που απαιτούνται ως εκεί, με στόχο την ίδρυση της νέας οργάνωσης.

Μια εναλλακτική διατύπωση θα μπορούσε να είναι ως εξής: Το Συνέδριο αποφασίζει την έναρξη των διαδικασιών ώστε να γίνουν τα προκαταρκτικά βήματα για την πρώτη φάση του σχεδίου που θα μας οδηγήσουν στην προσέγγιση του στόχου και το ξεκλείδωμα της επόμενης πίστας. Αυτό δεν είναι συγκρότηση φορέα (που πλέον λέγεται οργάνωση) αλλά η θεωρία των σταδίων σε άλλα πεδία! Και όταν διαβάζετε στην απόφαση «το αμέσως επόμενο διάστημα», μην το δέσετε κόμπο. Αρκεί να σημειωθεί πως αρχικά το 5ο συνέδριο ήταν να διεξαχθεί τον Απρίλη του ’23 (στα 5 χρόνια από το προηγούμενο, ενώ το καταστατικό προέβλεπε να γίνεται κάθε τρία), αλλά αναβλήθηκε λόγω των πυκνών εξελίξεων (δηλαδή των εκλογών) για τους επόμενους μήνες του τρέχοντος έτους και τελικά έγινε αισίως τον Μάρτη του ’24. Ας όψεται ο πυκνός πολιτικός χρόνος.
Αλλά εμείς θα την φτιάξουμε την οργάνωση. Χαμένε, α χαμένε...!

Ως συνήθως, στον προσυνεδριακό διάλογο μπορεί να βρει κανείς περισσότερη ευθύτητα και (ωμή) ειλικρίνεια από ό,τι στις στρογγυλεμένες διατυπώσεις των Θέσεων και των επίσημων υλικών. Μπορείτε λοιπόν να διαβάσετε την επιστολή του Βασίλη Μηνακάκη, που διατηρώντας ακέραια και αθεράπευτη την αλλεργία του στο ΚΚΕ, μιλάει ανοιχτά για τις ανοιχτές πληγές του ρεύματος: οργανωτική συρρίκνωση, κρίση μετωπικών σχημάτων, λογική σταδίων, συμμαχίες από τα πάνω. Θεωρεί όμως πως το βασικό πρόβλημα είναι ότι αντέγραψαν -σε πιο αριστερή βάση- τη συνταγή του ΚΚΕ (!), ενώ παρά τη διαπίστωση ότι «η ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχει κλείσει τον κύκλο της και δεν μπορεί να μετασχηματιστεί», παραδέχεται ότι διασφαλίζει αναγνωρισιμότητα -ιδίως στην επαρχία- και μπορεί να διατηρηθεί «απλώς ως εκλογική φανέλα και τίποτα παραπάνω», φροντίζοντας να μη γίνει μειοψηφία το ΝΑΡ εντός του μετωπικού σχήματος.

Όπως θα έλεγε και ένας άλλος Βασίλης:
Είσαι η φανέλα μας, δίνουμε το αίμα μας
Είσαι η ομάδα μας, μάδα-μάδα-μάδα μας...

Ξεχωρίζει επίσης μια άλλη επιστολή, στο σημείο που αναφέρεται στα Τέμπη και τον στόχο της εθνικοποίησης, θυμίζοντας το παιχνίδι «Βρες τη Λέξη». Ας δούμε το σχετικό απόσπασμα.

Με αφορμή την κριτική στο ΚΚΕ στη θέση 29, το σύνθημα της «εθνικοποίησης» πρέπει να αφαιρεθεί από την αιτηματολογία μας. Αφενός είναι πολύ πρόσφατη η χρήση του, κυρίως μετά τα Τέμπη και υιοθετήθηκε από άρθρα συντρόφων στο ΠΡΙΝ. Δεν έχει συζητηθεί στην οργάνωση, στις ΟΒ του ΝΑΡ και της νΚΑ και πολλοί σύντροφοι/ισσες διαφωνούν με τη χρήση της λέξης και την υιοθέτηση ενός τέτοιου αιτήματος. Άρα, μέχρι να συζητηθεί, νομίζω οτι δεν πρέπει να χρησιμοποιείται. Αφ΄ετέρου είναι λάθος πολιτικά, γιατί εμεις δεν εντάσσουμε την πάλη μας σε καμιά εθνική προσπάθεια και κατεύθυνση. Αντίθετα, θέλουμε αυτή να υπηρετεί τα συμφέροντα των εργαζομένων και την κρίσιμη στιγμή, κατά την επαναστατική κατάσταση, θα διαλέξουμε την ταξική και όχι την εθνική ενότητα. Από αυτή τη σκοπιά, ο όρος της εθνικοποίησης δεν βοηθά και στην προετοιμασία της τάξης. Κατά τη γνώμη μου, ούτε ο όρος κοινωνικοποίηση δεν είναι σωστός, γιατί δεν έχουμε σοσιαλισμό και τα μέσα παραγωγής δεν ανήκουν στην κοινωνία. Δεν θα ήταν σωστός ούτε στη μεταβατική περίοδο, γιατί εργατικό ναι μεν, αλλά κράτος θα είχαμε. Με δεδομένο οτι και τώρα αστικό κράτος έχουμε, θα ήταν καλύτερος ο όρος κρατικοποίηση. ΄Η αν πει κάποιος οτι ούτε με αυτό το κράτος είμαστε, να λέμε Δωρεάν αγαθά και Υπηρεσίες για όλους και όλες, με δημόσια ιδιοκτησία των εταιρειών κοινής ωφέλειας και λειτουργίας τους με βάση τις κοινωνικές ανάγκες, με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο από τα σωματεία των εργαζομένων και τις συλλογικότητες του κινήματος. Ή κάτι τέτοιο, ας το συζητήσουμε λίγο και θα το βρούμε...

Ιδίως η τελευταία φράση ταιριάζει γάντι στην επέτειο των Τεμπών και το διαβόητο «πάμε και όπου βγει» -αρκεί να το συζητήσουμε. Τι γίνεται όμως αν το πρόβλημα είναι στη θέση και όχι στη διατύπωση; (Και δεν τα λέω όλα αυτά επιτιμώντας τον επιστολογράφο αλλά τα αδιέξοδα του χώρου και τις αντιφάσεις του αιτήματος, όταν προβάλλεται από κομμουνιστική σκοπιά).

Στις επίσημες ανακοινώσεις του Ρεύματος διαβάζουμε επίσης:

-Για τους χαιρετισμούς των άλλων οργανώσεων την 1η μέρα του συνεδρίου, όπου κάποιος σημείωσε εύστοχα την απουσία του ΜΛ-ΚΚΕ, με το οποίο το ΝΑΡ συνεργάζεται στις Παρεμβάσεις -την παράταξή του στο δημόσιο τομέα.
-Για τη σύνθεση της 51μελούς ΠΕ, όπου με μια πρόχειρη ματιά, βλέπουμε να λείπουν τα ονόματα του Μηνακάκη (η επιστολή του άλλωστε το είχε προαναγγείλει) και του Πι-Τζι (αν και αυτό μπορεί να είναι και δείγμα σοβαρότητας).
-Και ότι οι εργασίες του Συνεδρίου ολοκληρώθηκαν με επιτυχία, που είναι αφόρητο κλισέ για όλους μας, σα να αφήνει υπονοούμενο πως δεν ήταν αυτονόητη κατάληξη και υπήρχαν πιθανότητες για το ακριβώς αντίθετο.

Αλλά αυτό ας το δούμε καλύτερο σε επόμενη ανάρτηση, μαζί με κάποια άλλα συμπεράσματα και υστερόγραφα, για να πιάσουμε τη νόρμα της τριλογίας.

Υγ: ευχαριστώ τον σφο "γράμματα από μακριά" που μου υπέδειξε το σημείο με το "κάτι τέτοιο και θα το βρούμε"...