Τα προλεγόμενα στις δίκες της Μόσχας

Συνεχίζουμε σε ρυθμούς μαυσωλείου και κορυφώνουμε με τις δίκες της μόσχας, σε δύο συνέχειες.


Γύρω από τις δίκες της μόσχας αναπτύχθηκε πλούσια φιλολογία από τη μεριά των κάθε είδους απολογητών του ιμπεριαλισμού και του ρεβιζιονισμού. Ήταν κι αυτή μια από τις εκδηλώσεις του αντισταλινικού φαινόμενου που είναι ακριβώς η εκστρατεία της παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής αστικής τάξης ενάντια στον κομμουνισμό και που πήρε νέα ορμή μετά την προδοσία του χρουτσωφισμού.

Με τη συκοφαντία και το ψέμα γύρω από τις δίκες της μόσχας, όπως σε όλο τον κόσμο έτσι και στην ελλάδα, οι αντιδραστικοί καλαμαράδες προσπάθησαν να στηρίξουν το δεσποτισμό και τη γραφειοκρατία του στάλιν! Αυτοί όμως οι «νηφάλιοι» και «αντικειμενικοί» μελετητές που δήθεν θέλουν να σώσουν τον κομμουνισμό απ’ τον «σταλινισμό»(!) δεν τόλμησαν ποτέ να παρουσιάσουν στο λαό μας τα ντοκουμέντα από τις δίκες της μόσχας. Δε λυπόταν τα χρήματα για να πλημμυρίσουν τα βιβλιοπωλεία με τα έργα των ελενστάιν, μπετελέμ, γκαρωντύ κι άλλων αρουραίων. Έκρυβαν όμως τα ντοκουμέντα απ’ τις δίκες των τροτσκιστών, ζηνοβιεφικών και μπουχαριανικών. Και τα έκρυβαν για να μπορούν έτσι εκ του ασφαλούς να αποδείχνουν την επικράτηση του σταλινισμού.

Ήρθε ο καιρός που ο ελληνικός λαός, οι προλετάριοι και οι επαναστάτες μπορούν να μάθουν την αλήθεια γύρω απ’ την υπόθεση αυτή. να μάθουν ποιοι είναι αυτοί που δικάστηκαν στη μόσχα, γιατί δικάστηκαν και γιατί καταδικάστηκαν και να βγάλουν τα συμπεράσματά τους γι’ αυτούς όλους που με σατανική υποκρισία υπερασπίζουν τους δολοφόνους του κίροφ.

Δεν χρειάζεται εμείς να γράψουμε περισσότερα. Φτάνουν τα ντοκουμέντα αυτού του έργου για να δώσουν ένα γερό χαστούκι στους τροτσκιστές και να στερήσουν απ’ τους προστάτες τους, τους ιμπεριαλιστές και τους ρεβιζιονιστές ένα χαράκωμα ενάντια στον μπολσεβικισμό.

Ωραία. Ποιοι είμαστε εμείς όμως;
Η κεντρική επιτροπή της σακε (αχά!) παραδίνει στην προοδευτική κοινή γνώμη τον πρώτο τόμο των πραχτικών των δικών της μόσχας που καλύπτει τη δίκη των συνωμοτών του τροτσκιστο-ζηνοβιεφικού κέντρου που διεξάχτηκε απ’ τις 19 μέχρι τις 24 αυγούστου του 1936.

Φλεβάρης 1981, η κεντρική επιτροπή της σακε

Αυτό τον φλεβάρη λοιπόν συμπληρώνονται τριάντα χρόνια από αυτή την έκδοση, πενήντα πέντε από το εικοστό συνέδριο και τη μυστική έκθεση του χρουτσώφ που «αναψηλάφισε» τις δίκες εκ των υστέρων και δύο εβδομάδες από το αφιέρωμα της ελευθεροτυπίας με ιστορικούς κουκουέδες συνεργαζόμενους –όχι απαραίτητα φιλοσταλινικούς. Σήμερα επίσης κλείνει ένας χρόνος από το τρίτο συνέδριο της νΚα και 115 από τη γέννηση του ζντάνοφ (άσχετο).

Ίσως κάποιοι περιμένουν την εκτίμηση της κε του μπλοκ για το ποιόν του αφιερώματος. Αυτή θα ξεγλιστρήσει όμως, με μια διπλωματική απάντηση: «ενδιαφέρον». Και πιο ενδιαφέρον απ’ όλα ήταν το τελευταίο κεφάλαιο «τεκμήρια» -με αποσπάσματα από τα πρακτικά των δικών και διάφορα έγγραφα. Με το οποίο και θα ασχοληθούμε σε αυτή την ανάρτηση, μένοντας πιστοί στα ντοκουμέντα και στις κεντριστικές αρχές μας. Ερμηνείες επί της ουσίας στο δεύτερο μέρος.

Σε μια πρώτη ανάγνωση των πρακτικών, αυτό που ξεχωρίζει είναι οι εντυπωσιακές ομολογίες των κατηγορούμενων κι η παντελής έλλειψη προθυμίας να υπερασπίσουν τον εαυτό τους.

Μρατσκόφσκι: Απέρχομαι σαν προδότης του κόμματός μου, σαν προδότης που πρέπει να εκτελεστεί. Το μόνο που ζητώ είναι να γίνει πιστευτό αυτό που είπα, ότι κατά την ανάκριση ξέρασα όλο τον εμετό.

Ο εβντοκίμοφ το προχωρά περισσότερο:
Η σύγκριση ανάμεσα σε εμάς και τους φασίστες είναι εις βάρος μας. Οι φασίστες γράφουν ανοιχτά κι έντιμα τα συνθήματά τους: θάνατος στον κομμουνισμό. Εμείς είχαμε συνέχεια στα χείλη μας: "ζήτω ο κομμουνισμός", ενώ με τις πράξεις μας πολεμούσαμε ύπουλα το σοσιαλισμό στην εσσδ.

Ο ζηνόβιεφ παραδέχεται πως, ο προβληματικός μπολσεβικισμός μου μεταλλάχθηκε σε αντιμπολσεβικισμό και μέσω του τροτσκισμού κατέληξα στο φασισμό. Ο τροτσκισμός είναι μια παραλλαγή του φασισμού και ο ζινοβιεφισμός μια παραλλαγή του τροτσκισμού.

Λίγο παρακάτω ομολογεί: συναντήθηκα με τον σμιρνόφ που με κατηγόρησε εδώ ότι λέω συχνά ψεύδη. Μα, συχνά έλεγα ψέματα. Άρχισα να το κάνω από τη στιγμή που ξεκίνησα να πολεμώ το κόμμα των μπολσεβίκων. Στο βαθμό που κι ο σμιρνόφ πήρε το δρόμο της πάλης ενάντια στο κόμμα, επίσης λέει ψέματα. Η διαφορά μας βρίσκεται στο γεγονός ότι εγώ αποφάσισα σταθερά κι αμετάκλητα να πω αυτή την ύστατη στιγμή την αλήθεια, ενώ αυτός φαίνεται να έχει πάρει άλλη απόφαση.

Ο κάμενεφ αναγνωρίζει ότι η προλεταριακή επανάσταση μας έδωσε τόσο χρόνο για τον πολιτικό μας αγώνα όσο καμία άλλη επανάσταση δεν έδωσε στους εχθρούς της. Επανεντάχθηκα τρεις φορές στο κόμμα (…). Δύο φορές μου χαρίστηκε η ζωή. Αλλά όπως υπάρχει σε όλα ένα όριο, υπάρχει όριο και στη μεγαλοψυχία του προλεταριάτου κι αυτό το όριο το έχουμε υπερβεί.

Στις ερωτήσεις που του κάνει ο εισαγγελέας βισίνσκι, αυτός απλώς εγκρίνει κι επαυξάνει.
Βισίνσκι: Παραδέχεστε λοιπόν ότι είχατε ένα τόσο τερατώδες σχέδιο;
Κάμενεφ: Ναι, υπήρχε ένα τόσο τερατώδες σχέδιο.

Βισίνσκι: Τι ορισμό θα δίνατε στα άρθρα και τις δηλώσεις που γράψατε το 1933, εκφράζοντας τη νομιμοφροσύνη σας στο κόμμα; Εξαπάτηση;
Κάμενεφ: Όχι χειρότερα.
Βισίνσκι: Δολιότητα;
Κ: Χειρότερα.
Β: Χειρότερα από εξαπάτηση, χειρότερα από δολιότητα. Μήπως η λέξη είναι «προδοσία»;
Κ: Τη βρήκατε.

Διάλογοι σαν κι αυτόν παραπάνω θυμίζουν μάλλον κακόγουστη θεατρική παράσταση. Πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν έχει ο –παλιός μενσεβίκος- βισίνσκι, που υποκαθιστά τους δικαστές και αγορεύει επί μακρόν.

Δεν τους κατηγορώ μόνο εγώ! Δίπλα μου σύντροφοι δικαστές αισθάνομαι να βρίσκονται τα θύματα αυτών των εγκληματιών, ανάπηροι, με πατερίτσες, μισοπεθαμένοι κι ίσως χωρίς καθόλου πόδια όπως... (σσ: αναφέρει συγκεκριμένα ονόματα)… Βρίσκονται εδώ δίπλα μου, δείχνοντας στο εδώλιο των κατηγορουμένων με τα φοβερά τους χέρια, σαπισμένα μέσα στους τάφους που εσείς τους στείλατε. Δεν σας κρύβω ότι όταν διάβαζα το υλικό της υπόθεσης, όταν ξεφύλλιζα τα έγγραφα κι άκουγα τις καταθέσεις, μου φάνηκε πως άκουγα τον κρότο των εκτροχιασμένων βαγονιών και το βογκητό των βαριά πληγωμένων στρατιωτών (σσ: η υπόθεση αναφερόταν σε σιδηροδρομικό σαμποτάζ κι εκτροχιασμό τρένου).

Ο Ράντεκ μένει πιστός στο ρόλου του, αλλά στον τελευταίο λόγο του προειδοποιεί το σκηνοθέτη για μια λεπτομέρεια.
Σε αυτό το σημείο θα μπορούσα να ολοκληρώσω το λόγο μου αν δε θεωρούσα σκόπιμο να απορρίψω κάποια μερική εκτίμηση για τη δίκη. Η δίκη απέδειξε δύο σημαντικά πράγματα. Τη σύμπλεξη των αντεπαναστατικών οργανώσεων με όλες τις επαναστατικές δυνάμεις μες στην χώρα. Έχει όμως και μια δεύτερη πελώρια σημασία. Έδειξε το εργαστήριο ετοιμασίας του πολέμου κι ότι η τροτσκιστική οργάνωση είναι πράκτορας των δυνάμεων εκείνων που προετοιμάζουν το νέο παγκόσμιο πόλεμο.

Γι’ αυτό το δεύτερο γεγονός τι αποδείξεις υπάρχουν; Οι καταθέσεις δύο ανθρώπων. Η δικιά μου, που λάμβανα τις εντολές και τις επιστολές του τρότσκι (τις οποίες δυστυχώς έκαψα) και του πιατακόφ, που συζήτησε με τον τρότσκι. Όλες οι άλλες ομολογίες στηρίζονται στις δικές μας καταθέσεις. Εάν έχετε να κάνετε με καθαρά ποινικούς κατηγορούμενους, με χαφιέδες, τότε πού μπορείτε να στηρίξετε τη βεβαιότητά σας ότι όλα όσα είπαμε είναι αλήθεια, ατράνταχτη αλήθεια;

Στα παρασκήνια, ο σύντροφος με το μουστάκι –που βρίσκεται σε διακοπές- αλληλογραφεί με τους συνεργάτες του. Ο γιεζόφ κι ο καγκάνοβιτς θεωρούν ότι είναι καλό που ο σμιρνόφ αντιστέκεται λίγο. Ενώ ο στάλιν δίνει γραπτές οδηγίες για τις λεπτομέρειες της υπόθεσης.
Το κείμενο της καταδικαστικής απόφασης στην ουσία του είναι σωστό, αλλά χρειάζεται στιλιστική επεξεργασία. Να επιτραπεί έφεση δεν χρειάζεται, αλλά να γράψουμε γι’ αυτό στην απόφαση δεν είναι έξυπνο.

Ένα άλλο σημείο που ίσως ξενίσει αρκετούς, είναι η στάση της ηγετικής ομάδας απέναντι στους αυτόχειρες (τόμσκι και λομινάτζε) που κατά πάσα πιθανότητα αυτοκτόνησαν για να αποφύγουν την ανάκριση και το κατηγορητήριο. Οι συνεργάτες του στάλιν τον ενημερώνουν:

Σήμερα αυτοκτόνησε ο τόμσκι. Άφησε επιστολή στο όνομά τους στην οποία προσπαθεί να αποδείξει την αθωότητά του. Χτες τους παραδέχτηκε τους συναντήσεις του με τον ζινόβιεφ και τον κάμενεφ. Δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι ο τόμσκι, τους κι ο λομινάτζε, γνωρίζοντας ότι πλέον δεν είναι δυνατόν να κρύψει τους δεσμούς του με τη ζινοβιεφική-τροτσκιστική συμμορία, αποφάσισε με την αυτοκτονία του να κρύψει τα ίχνη.

Ανάμεσα στους αποστολείς της επιστολής είναι κι ο ορτζονικίτζε που πέθανε μερικούς μήνες αργότερα και σύμφωνα με την χρουτσωφική εκδοχή των πραγμάτων αυτοκτόνησε –πιθανότατα για τους ίδιους λόγους. Ενώ η επίσημη εκδοχή της εποχής αναφέρει ως αιτία θανάτου: καρδιακή προσβολή.

Στην ολομέλεια του κόμματος των μπολσεβίκων το δεκέμβρη του 36' (που κρατήθηκε μυστική από τον τύπο) ο στάλιν αναφέρεται στην περίπτωση του λομινάτζε.
Ο λομινάτζε αυτοκτόνησε. Με αυτό τον τρόπο ήθελε να πει ότι έχει δίκιο, ότι κακώς τον ανακρίνουν και τον υποπτεύονται. Και τι αποδείχτηκε; Ότι ήταν σε κοινό μπλοκ με αυτούς τους ανθρώπους. Γι’ αυτό αυτοκτόνησε, για να μπερδέψει τα ίχνη.
Αυτή η πολιτική δολοφονία αποτελεί μέσο των πρώην αντιπολιτευόμενων, των εχθρών του κόμματος, να μπερδέψουν το κόμμα, να αμβλύνουν την επαγρύπνησή του, τελευταία φορά, προ του θανάτου, να το εξαπατήσουν με την αυτοκτονία τους και να το φέρουν σε δύσκολη θέση. Ορίστε ένα από τα πιο εύκολα μέσα, με τα οποία προ του θανάτου, φεύγοντας από αυτόν τον κόσμο, μπορεί κάποιος να φτύσει το κόμμα, να κοροϊδέψει το κόμμα.

Στην ίδια ολομέλεια ο στάλιν λέει μεταξύ άλλων:
Καταλήξαμε στο συμπέρασμα: δεν πρέπει να πιστεύουμε τα λόγια των πρώην αντιπολιτευόμενων (φωνές από την αίθουσα: σωστά, σωστά!). Δεν πρέπει να είμαστε αφελείς. Ο λένιν δίδασκε ότι το να είσαι στην πολιτική αφελής σημαίνει να είσαι εγκληματίας. Δε θέλουμε να είμαστε εγκληματίες.
Για αυτό καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να πιστεύουμε τα λόγια ούτε ενός πρώην αντιπολιτευόμενου. Αποδείχτηκε στην πράξη ότι η ειλικρίνεια είναι έννοια σχετική.

Η καμπάνα χτυπάει για τον μπουχάριν, που δεν είχε συλληφθεί ακόμα, αλλά έβλεπε ότι ερχόταν η σειρά του και ζητούσε από τους συντρόφους του να εμπιστευτούν την ειλικρίνειά του.

Την τελευταία μέρα της ολομέλειας, στέλνει στο στάλιν και τα μέλη της κεντρικής επιτροπής μια επιστολή, όπου απαντάει σε όσα του προσάπτουν. Την ουσία της θα την πιάσουμε στο δεύτερο μέρος, εδώ θα εστιάσουμε σε ένα σημείο με καλτ διατύπωση.

Μπορεί κάποιος να επαναλαμβάνει απλώς κάποιες θέσεις του 1928-29; Φυσικά μια τέτοια υπόθεση δεν αντέχει σε καμία κριτική. Αλλά αντιφάσκει και με τα άμεσα γεγονότα. Όσον αφορά τους τροτσκιστές, αυτοί έχουν τον τύπο τους, αποφάσεις, ακόμη και τη δική τους έτσι επονομαζόμενη, συγγνώμη για την έκφραση, IV διεθνή. (!!!) Λίγο πιο κάτω βεβαιώνει τα μέλη της κε ότι στην πραγματικότητα δεν έχω ούτε ένα μόριο διαφωνίας με την κομματική γραμμή.

Εδώ κλείνει το πρώτο μέρος. Στο δεύτερο και τελευταίο θα επιχειρήσουμε να μπούμε στην ουσία του πράγματος για το –συμπαθάτε με- τροτκιστικοζηνοβιεφικό κέντρο και τις δίκες της μόσχας.