Ένα κομμάτι ουρανός

Αυτές τις μέρες η κε του μπλοκ το έχει ρίξει (στο φαΐ και) στη βιβλιοθεραπεία. Συνεπώς περιορίζεται σήμερα σε μια τεμπέλικη ανάρτηση, με την αντιγραφή ενός αποσπάσματος από ένα μυθιστόρημα του δημήτρη (μίμη) ραβάνη-ρεντή. Ο οποίος έχει γράψει μερικά από τα καλύτερα μυθιστορήματα για την περίοδο της αντίστασης, αλλά και τους στίχους μερικών πολύ σπουδαίων τραγουδιών (σαν ατσάλινο τείχος, παιδιά σηκωθείτε να βγούμε στους δρόμους, ο μπελογιάννης ζει), ποιήματα, θεατρικά, κτλ.

Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από το βιβλίο του «ένα κομμάτι ουρανός», από τη δεκαετία με τις βάτες και μεταφέρει στην εποχή του μια πραγματική ιστορία, που είχε συμβεί πολλά χρόνια πριν, το 39’.

Την ξανάφερε στο μυαλό μου ένας γύρος στα νησιά της άγονης γραμμής, καθώς και μια ειδική οδηγία για τους ερασιτέχνες κατασκευαστές σκαφών, που λέει: «προσοχή! Όταν κατασκευάζετε σκάφος να μελετήσετε πρώτα τον χώρο, να βεβαιωθείτε ότι θα μπορέσετε να το βγάλετε!»

Φαίνεται πως συχνά συμβαίνει να μη βγαίνει η βάρκα σου από διάφορα «τείχη»…

Στο κεφάλαιο αυτό ο συγγραφέας περιγράφει την απεργία των λιμενεργατών, το χτύπημα των ματ και της κρατικής καταστολής, την κόντρα με τους παραγωγούς που ζητούσαν να μεταφερθούν τα προϊόντα τους και τις σκέψεις κυβέρνησης της αλλαγής (που υποσχόταν ακόμα καλύτερες μέρες) να χρησιμοποιήσει στρατιώτες στη θέση των απεργών.

Το συγκεκριμένο απόσπασμα εστιάζει στις αντιδράσεις των θαμώνων ενός καφενείου, που ακούνε τις ειδήσεις του κρατικού καναλιού.

Δημήτρης Ραβάνης Ρεντής (1925-1996)

 Το προηγούμενο βράδυ είχαν στηθεί όλοι στην τηλεόραση ν’ ακούσουν ειδήσεις για τις κινητοποιήσεις. Σε μερικά νησιά η πλειοψηφία εξακολουθούσε να υποστηρίζει την απεργία, σε άλλα είχε λυθεί. Ανάμεσα σ’ αυτούς που είχαν λύσει την απεργία ανάφεραν και τους λιμενεργάτες του νησιού τους.

Για τ’ άλλα νησιά πέσανε οι κατάρες των σχολιαστών. Δεκάδες φράσεις, πάντα οι ίδιες, ακούστηκαν σ’ όλες τις εκπομπές.

«Συντεχνιακά συμφέροντα των απεργών…»

«Υποκινούμενοι από πολιτικές σκοπιμότητες…»

«Το δικαστήριο κήρυξε την απεργία παράνομη».

Οι θεατές, άλλοι όρθιοι, άλλοι καθισμένοι, άλλοι παίζοντας το κουμκάν τους, άρχισαν να καλαμπουρίζουν:

«Καλά σας κάνουν! Να σκάσει και να πλαντάξει η συμπαθής τάξις των λιμενεργατών!»

«Σας υποκινούν οι κομμουνιστές βρε, οι κομμουνιστές που θέλουν να διαλύσουν ως και την οικογένεια! Συνέλθετε μωρέ!»

«Βρε γαμώτο! Να μην έχει τύχει ούτε μία απεργία δίκαια και νόμιμη ούτε πριν, με την «τρισκατάρατη» δεξιά, ούτε τώρα με το «τρισευλογημένο» ΠΑΣΟΚ;»

«Αμ το άλλο το αλησμονήσατε; Κάθε κλάδος που απεργεί βαφτίζεται και προνομιούχος!» κάποιος πέταξε.

«Καλά λες! Αυτό πού το πας! Να οι τραπεζικοί –οι πλέον προνομιούχοι-, οι γιατροί –οι πλέον προνομιούχοι-, το ίδιο και οι δημόσιοι υπάλληλοι, κι οι οικοδόμοι, κι άσε την Ολυμπιακή!»

«Αμ οι ταξιτζίδες; Ξεχάσατε τη «συμπαθέστατη τάξη των ταξιτζίδων» που ο Κουτσόγιωργας τους ονομάτισε εφοπλιστές της ασφάλτου;»

Κι όλα θα είχαν εκτονωθεί ίσως από αστείο σε αστείο, αν δεν εμφανιζότανε ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης να δηλώσει πως αποφασίστηκε η χρησιμοποίηση στρατιωτικών δυνάμεων για το φόρτωμα των κηπευτικών. Και μπορεί κι αυτό να πέρναγε έτσι, αν τέλος δεν έβαζε και το χεράκι του ο τέως πρωθυπουργός, ο Ράλλης, να δηλώσει ότι οι στρατιώτες εκτός από τα καθήκοντά τους για την υπεράσπιση της πατρίδας, επιτρέπεται να κάνουν και τέτιες δουλιές.

«Ποπό, τι θυμήθηκα!» χτύπησε ένας εργάτης το κούτελό του. «Ρε Ντίνο, τι είχε πει ο τωρινός πρωθυπουργός όταν ο Ράλλης είχε κινητοποιήσει το στρατό για να σπάσει τις απεργίες;»

«Εγώ δε θυμάμαι. Θυμάται κανείς παιδιά;» έκανε τον ανήξερο ο Ντίνος.

«Ο Παπανδρέου τον είχε κολλήσει στον τοίχο τον Ράλλη, τότε, αυτός όμως, είδες τώρα ευγένεια και συμπαράσταση;»

«Ρε παιδιά, ρε παιδιά, όχι και συμπαράταξη με τη δεξιά!» μπήκε άλλος στη μέση.

«Συμπαράσταση είπε ο άνθρωπος, μην υπερβάλλεις και μη διαστρεβλώνεις. Γιατί, όπως είδες, ο τέως πρωθυπουργός μας εμφανίστηκε οικειοθελώς και ευγενώς προσφερόμενος!»

«Ε λοιπόν, να ξέρετε πως είναι «κρυπτοκλαδικός» κι ο Ράλλης!»

«Α καλά, αυτός ήταν από παλιά σοσιαλιστής. Το δήλωσε κιόλας. Δε θυμάστε πέρσι, σα σήμερα, που τ’ ακούσαμε σ’ αυτό εδώ το καφενείο, απ’ αυτήν εδώ την τηλεόραση; Θυμάστε τι είπε; Αν αυτό, λέει, είναι σοσιαλισμός, εμείς τον είχαμε εφαρμόσει επί κυβερνήσεώς μας».

«Σκάσε ρε εφοπλιστή του τσουβαλοφορτώματος» κάποιος γέλασε.

Το καπάκι στο καζάνι που κόχλαζε, το ‘βαλε –ή καλύτερα, το ‘βγαλε- ένας «ειδικός οικονομολόγος» από δαύτους που κινητοποιούν πάντα σε τέτιες περιπτώσεις, με αριστεροειδή πεπαλαιωμένα «πτυχία», άσοι στο να παρουσιάζουν το μαύρο για άσπρο. Αυτός πάλι –τι του ‘ρθε;- δήλωσε πως η κυβέρνηση στεκότανε πάντα στο πλάι των παραγωγών και στα προβλήματά τους και τώρα που η κατάστασή τους άρχισε να καλυτερεύει, ερχότανε η απεργία των λιμενεργατών να τους χαλάσει τη δουλιά.

«Γιατί το κάνετε αυτό, βρε εργάτες, αφού τους μεσάζοντες που ρουφούσαν το αίμα των παραγωγών τους διέλυσε η κυβέρνηση;» ρώτησε ένας από τους παρευρισκόμενους «καταστενοχωρημένος».

Πάνω σ’ αυτό μπουρίνιασαν κι οι παραγωγοί που χρόνια τώρα τους εμπαίζει η Νομαρχία με τα μέτρα που όλο και θα πάρει.

«Μας κοροϊδεύουν ρε, μας κοροϊδεύουν!»

«Δε μας αξίζει; Όχι πες μου, δε μας αξίζει να μας κοροϊδεύουν, αφού ξεχνάμε τις φάπες που τρώμε;»

Το αστείο εξελίχθηκε σε αγανάκτηση. Οι άνθρωποι είναι πάντα έτοιμοι να κάνουν έστω και υποχωρήσεις, φτάνει να μην τους παίρνουν στο ψιλό.

Κι έτσι, σε συμφωνία με τους παραγωγούς αυτή τη φορά, ψηφίστηκε η συνέχιση της απεργίας…

Το εξώφυλλο της έκδοσης, με την χαρακτηριστική 80'ς αισθητική
που βρίσκουμε και σε άλλα σπουδαία βιβλία της ίδιας σειράς

Στο οπισθόφυλλο της έκδοσης, ο συγγραφέας γράφει πως "αν και μου λένε 'μη μαρτυράς πως οι ιστορίες σου είναι αληθινές, γιατί χάνεις' κάνω πάλι το ίδιο λάθος". Κι εμείς με τη σειρά μας χαιρόμαστε να μοιραζόμαστε το δυνατό ρεαλισμό και τις συνέπειες αυτού του λάθους.

Ο σφος αναγνώστης μπορεί να μείνει στις ομοιότητες με τη δική μας εποχή και το διαχρονικό χαρακτήρα κάποιων καταστάσεων. Ας μη μας διαφεύγει ωστόσο, πως σήμερα έχει σπάσει το κρατικό μονοπώλιο στην τηλεόραση και η ενημέρωσή μας είναι σαφώς πιο αντικειμενική. Κι ότι η σημερινή ροζ αλλαγή, θα διδαχτεί από τα λάθη του παρελθόντος και θα φροντίσει να μην τα επαναλάβει.
Ας μην τα ισοπεδώνουμε λοιπόν όλα, με στείρο μηδενισμό..

Υγ: όσοι αναγνώστες ενδιαφέρονται για το βιβλίο, μπορούν να το βρουν στη σύγχρονη εποχή σε ειδική προσφορά (τρία ευρώ, αν δεν κάνω λάθος), μαζί με πολλά άλλα έργα του ίδιου συγγραφέα, εκ των οποίων το καλύτερο ίσως είναι "ο δρομάκος με την πιπεριά", για τα χρόνια της αντίστασης.