Η Εθνική Αντίσταση πριν την επιχείρηση Μπαρμπαρόσα

Στο σημερινό κυριακάτικο, ιστορικό ένθετο, η κε του μπλοκ αντιγράφει ένα ενδιαφέρον και σημαντικό υποκεφάλαιο από το β' τόμο των απομνημονευμάτων του Βλαντά, με τίτλο Προδομένη Επανάσταση, που ανασκευάζει ένα διαδεδομένο αστικό μύθο για την Εαμική Αντίσταση και το πότε ακριβώς άρχισε να αναπτύσσεται. Διατηρείται η ορθογραφία του πρωτότυπου.

Ιστορικά στοιχεία για την αρχή της Αντίστασης

Η έρευνα για την αρχή του Επαναστατικού Κινήματος Εθνικής Αντίστασης, αποκάλυψε μια σειρά ιστορικά στοιχεία, αλλά πολλά μένουν ακόμα άγνωστα. Θα παραθέσω μερικά ιστορικά στοιχεία.

Πριν να μπουν τα γερμανικά στρατεύματα στην Αθήνα, η "Ανεξάρτητη Κομμουνιστική Οργάνωση Αθήνας", που γραμματέας της ήταν ο αείμνηστος σύντροφος Σπύρος Καλοδίκης, που αργότερα τον τουφέκισαν οι Γερμανοί, οργάνωσε τη Μεγάλη Παρασκευή διαδήλωση στην Ομόνοια. Ο Καλοδίκης μίλησε και ξεσκέπασε τον καταστροφικό ρόλο της βασιλομεταξικής δικτατορίας, κάλεσε το λαό σε αποφασιστική και πολύμορφη πάλη κατά των καταχτητών.

Στη Μακεδονία, το "Ανεξάρτητο Γραφείο του ΚΚ" Μακεδονίας-Θράκης, κυκλοφόρησε προκηρύξεις στις αρχές του Απρίλη 1941 και μετέπειτα, που καλούσαν το λαό σε πολύμορφη πάλη κατά των καταχτητών. Ταυτόχρονα, άρχισε συγκρότηση ανταρτοομάδων στη Μακεδονία.

Στην Αθήνα, από τον Απρίλη του 1941, υπήρχε μια κομμουνιστική πολιτικοστρατιωτική οργάνωση, που καθοδηγούνταν από τους Δαμιανό Μάθεση, Στέφανο Παπαγιάννη, Βασίλη Βενετσανόπουλο, Γιάννη Παλάσκα, Αλέκο Παπαϊωάννου, Γ. Σαμαρίδη (Λογοθέτης) και άλλους.

Στις αρχές του Απρίλη του 1941, ο κομμουνιστής Δημήτρης Καραμούζας (Παππούς), από το χωρίο Δερελή του Ολύμπου, συγκρότησε την πρώτη ανταρτοομάδα. Σκοτώθηκε μαζί με τρία αδέρφια του, πολεμώντας τους καταχτητές.

Στις 8 Απρίλη του 1941, δραπέτευσαν δώδεκα μέλη του ΚΚΕ από την φυλακή του Σανατορείου Ασβεστοχωρίου Μακεδονίας και άρχισαν τη συγκρότηση οργάνωσης του Κινήματος Εθνικής Αντίστασης.

Στα μέσα του Απρίλη 1941, δραπέτευσαν από το νησί Κίμωλος 12 στελέχη του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ. Αυτοί ήταν: Μιλτιάδης Πορφυρογένης και Φούλα Χατζηδάκη, που πέρασαν στην Κρήτη. Κώστας Γυφτοδήμος (Καραγιώργης), Μαρία Αγριγιαννάκη, οι αδελφές Μπαϊράμογλου, Λευτέρης Αποστόλου, Κλειώ Ιωαννίδη, Γιάννης Ποτήρης, Κατίνα Σαμαραδέλη, Κώστας Καπλάνης, Λαμπρινή Καπλάνη, που πέρασαν στην Αθήνα. Όλοι αυτοί που πήραν ενεργό μέρος στην οργάνωση Κινήματος Εθνικής Αντίστασης. Το ίδιο έγινε και από τη Χρύσα Χατζηβασιλείου και Πέτρο Ρούσο, που δραπέτευσαν από το ίδιο νησί, στις 21-5-1941 και πέρασαν στην Αθήνα.

Τον Απρίλη και τις αρχές Μάη του 1941, δραπέτευσαν περίπου 100 αγωνιστές από το νησί Φολέγανδρος, Στέργιος Αναστασιάδης, Γιώργος Ερυθριάδης, Παντελής Καραγκίτσης (Σίμος), Πάνος Δημητρίου, Γιώργος Τρικαλινός, Νίκος Μανουσάκης, Μιχάλης Βιτσαξάκης, Γιάννης Τριανταφύλλου, Ευθύμης Μαριακάκης, Νίκος Δουραχαλής και άλλοι. Αυτοί πέρασαν στην Κρήτη και στην Αθήνα και πήραν δραστήριο μέρος στην οργάνωση Κινήματος Εθνικής Αντίστασης.

Στις 26 του Απρίλη του 1941, έκαναν απόπειρα δραπέτευσης οι εξόριστοι κομμουνιστές στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του νησιού Αγίου Ευστράτιος, για να περάσουν στη Μακεδονία για οργάνωση Κινήματος Εθνικής Αντίστασης. Οι χωροφύλακες-φρουρά του στρατοπέδου χτύπησαν με τα όπλα, σκότωσαν τρία στελέχη του ΚΚΕ και τραυμάτησαν τρία.

Στα τέλη του Απρίλη 1941, μια ομάδα πατριωτών κατέστρεψε πολεμικό υλικό του εμπέδου μηχανικού στην Αθήνα. Έτσι άρχισε σαμποτάζ κατά των καταχτητών.

Στα μέσα του Μάη 1941, κυκλοφόρησε τυπωμένη σε παράνομο τυπογραφείο, το δημοσιογραφικό όργανο του Γραφείου του ΚΚΕ Μακεδονίας-Θράκης, "Λαϊκή Φωνή". Καλούσε το λαό σε πολύμορφη πάλη κατά των καταχτητών.

Τα χαράματα της 20 Μάη 1941, άρχισε παλλαϊκός πόλεμος στην Κρήτη ενάντια στις προσπάθειες των Γερμανών αλεξιπτωτιστών να καταλάβουν τη μεγαλόνησο. Στοιχεία για αυτήν την εποποιία. Στοιχεία για αυτήν την εποποιία, έδωσα σε προηγούμενο κεφάλαιο. Αναφέρω εδώ αυτή τη μεγαλειώδη μάχη, γιατί είναι πράξη Εθνικής Αντίστασης.

Στις 23-5-1941, οι κομμουνιστές που είχαν δραπετεύσει από διάφορα νησιά και έβαλαν τα θεμέλια ενός μακρόχρονου Κινήματος Εθνικής Αντίστασης, γέμισαν την Αθήνα-Πειραιά προκηρύξεις που καλούσαν τους πατριώτες σε ανειρήνευτη και πολύμορφη πάλη κατά των καταχτητών.

Στις 28-5-1941, ιδρύθηκε στην Αθήνα η "Εθνική Αλληλεγγύη" για την περίθαλψη και υπεράσπιση των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Επικεφαλής της μπήκαν οι Παντελής Καραγκίτσης (Σίμος), Βασίλης Μαρκεζίνης, Σπύρος Αντύπας, Κλέων Παπαλοΐζος, Ν. Δρόσιος. Μέλη της έγιναν εκατοντάδες χιλιάδες πατριώτες.

Στις 29 του Μάη του 1941, βγήκε στα βουνά της Κρήτης η πρώτη ανταρτοομάδα, με επικεφαλής τον Γιάννη Ποδιά και Νίκο Μεσαριτάκη. Τότε και ο Μανώλης Μπαντουβάς συγκρότησε την πρώτη ανταρτοομάδα του. Αυτός προέρχονταν από το "Κόμμα Φιλελευθέρων".

Στα τέλη του Μάη του 1941, ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη η εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση "Ελευθερία". Η οργάνωση και η δράση της επεχτάθηκαν γρήγορα σε πόλεις και χωριά της Μακεδονίας. Ταυτόχρονα ιδρύθηκαν ομάδες "Πατριωτικού Μετώπου", στην Ήπειρο. Στην Ανατολική Μακεδονία ιδρύθηκε η μισοστρατιωτική οργάνωση "Ιερός Λόχος".

Στις 30 του Μάη 1941, δραπέτευσαν εφτά στελέχη του ΚΚΕ από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του νησιού Γαύδος. Όπως ανέφερα σε προηγούμενο κεφάλαιο, αυτοί άρχισαν αμέσως δράση για οργάνωση κι ανάπτυξη του Κινήματος Εθνικής Αντίστασης στην Κρήτη.

Στις 30 προς 31 του Μάη 1941, τρεις νέοι (Μανώλης Γλέζος, Απόστολος Σιάντος και ένας άλλος που ξεχνώ το ονοματεπώνυμό του), κατέβασαν τη χιτλερική σημαία από την Ακρόπολη της Αθήνας και ανύψωσαν την ελληνική σημαία. Αυτή ήταν μια συμβολική πράξη, που είχε σημαντική επίδραση από το λαό.

Στις αρχές του Ιούνη του 1941, ιδρύθηκαν στην πόλη Καρδίτσα Θεσσαλίας και σε χωριά της περιφέρειας, εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις με τον τίτλο "Ομάδες Εφόδου". Τον ίδιο μήνα ιδρύθηκε στην πόλη Καλαμάτας Πελοποννήσου και στην περιφέρειά της, η εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση "Φιλική Εταιρία". Στην πόλη Πύργος ιδρύθηκε το "Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο".

Στα μέσα του Ιούνη 1941, βγήκε η πρώτη ανταρτοομάδα στο βουνό Όρθυς της Θεσσαλίας, με επικεφαλής το Μήτσο Τσαρδάκα.

Στις αρχές του Ιούνη 1941, το Γραφείο του ΚΚΕ Μακεδονίας-Θράκης, αποφάσισε τη συγκρότηση των ανταρτοομάδων "Οδυσσέας Ανδρούτσος" και "Αθανάσιος Διάκος", στη Μακεδονία. Αρχηγός των ομάδων τοποθετήθηκε ο κομμουνιστής δάσκαλος Πέτρος Μόσχος.

Στις 16 Ιούνη 1941, οργανώθηκε στην Αθήνα μεγάλη κινητοποίηση των Κρητών πολεμιστών, που είχαν αποκοπεί στην ηπειρωτική Ελλάδα. Οι καταχτητές είχαν αποφασίσει να τους κλείσουν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Λάρισα. Ύστερα από συγκρούσεις, πιάστηκαν 1100 και κλείστηκαν στο στρατόπεδο. Από τις κακουχίες πέθαναν περίπου 500.

Παραθέσαμε μόνο μερικά ιστορικά στοιχεία, για την αρχή του εαμικού Κινήματος Εθνικής Αντίστασης, πριν να επιτεθεί η χιτλερική Γερμανία κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτά τα στοιχεία διαψεύδουν τους συκοφάντες.

Τα πρώτα βήματα του Επαναστατικού Κινήματος της Εθνικής Αντίστασης, έγιναν από τις οργανώσεις του ΚΚΕ που υπήρχαν αποκομμένες εξαιτίας της βασιλομεταξικής διχτατορίας, και από τους κομμουνιστές που δραπέτευσαν από διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης, μόλις καταχτήθηκε η πατρίδα μας από την τριπλή φασιστική κατοχή. Έτσι μπήκαν τα θεμέλια του Κινήματος Εθνικής Αντίστασης. Αυτή ήταν πολύ δύσκολη δουλειά. Κανείς δεν μπορεί να αφαιρέσει από τους κομμουνιστές την πρωτοπορία αυτού του κινήματος.

Είναι προς τιμή και όλων εκείνων των μη κομμουνιστών που από τις πρώτες μέρες της κατοχής άρχισαν να οργανώνουν Εθνική Αντίσταση.


Μένουμε στα παραπάνω συνοπτικά αλλά πολύ διαφωτιστικά στοιχεία και κρατάμε κάβα για κάποιο επόμενο κείμενο το στόλισμα στο Μανώλη Γλέζο, που ανέχτηκε (αν δεν καλλιέργησε κιόλας) την οργανωμένη προσωπολατρία που τον εκθείαζε. Όπως και μια συνολική κριτική στο πολύ αντιφατικό έργο/διαδρομή του Βλαντά, που περιλαμβάνει μερικές πολύ εύστοχες κρίσεις για τη στρατηγική του κομμουνιστικού κινήματος, σε συνδυασμό όμως με χοντροειδείς στρεβλώσεις και λάθη για τη φύση της Σοβιετικής Ένωσης και το λενινισμό.

Μαυσωλείο

Αν ο Αλέξανδρος δεν ήταν Αλέξανδρος, θα ήθελε να είναι Διογένης και να ζει σε ένα πιθάρι. Κι αν η κε του μπλοκ δεν έγραφε στο Σφυροδρέπανο ως μπρεζνιεφικό απολίθωμα, θα διάλεγε για ψευδώνυμο το καπετάν-Μιζέριας και για το μπλοκ το όνομα Μαυσωλείο (που θα ταίριαζε βέβαια καλύτερα με το Απολίθωμα) εν είδει αυτοσαρκασμού. Ο οποίος όμως δεν ακυρώνει τα πάντα και να σου πει καμιά εξυπνάδα, για να τονίσει την έλλειψη εξυπνάδας-ευφυίας του: "μα πόσο απολιθώματα είστε ρε φίλε, χα-χα, το λέτε και μόνοι σας, χα-χα". Χάχα.

Όλα αυτά είναι απλώς εισαγωγικά για το κυρίως πιάτο: το Μαυσωλείο του Λένιν και τις πρόσφατες δηλώσεις του Πούτιν σχετικά με το θέμα, που πρέπει να το δούμε από δύο διαφορετικές σκοπιές.

Η ρωσική ηγεσία είναι υποχρεωμένη να παίζει, για τα ιδιοτελή της συμφέροντα, το φιλοσοβιετικό χαρτί και να ζει με το βάρος της σοσιαλιστικής κληρονομιάς, που της είναι τέτοιο -δηλ βάρος- ως ανεπιθύμητο και όχι λόγω της κοσμοϊστορικής σημασίας της. Η θέση της στη διεθνή σκακιέρα κι οι ιδιαιτερότητες της μετασοβιετικής εποχής, την υποχρέωνουν να επικαλείται κατά καιρούς το ένδοξο σοβιετικό παρελθόν, για να εκμαιεύσει το πατριωτικό συναίσθημα των λαϊκών μαζών (ιδίως των γηραιότερων που πρόλαβαν να ζήσουν σε μια διαφορετική κοινωνία κι έχουν ένα μέτρο σύγκρισης με τη σημερινή κατάσταση) ή την ευμενή ουδετερότητα ακόμα και κομμουνιστογενών δυνάμεων -που διαφαίνεται έντονα το τελευταίο διάστημα.

Κάτι που δεν αναιρεί φυσικά το ζήλο της να αποτινάξει σε κάθε ευκαιρία αυτή τη δυσάρεστη κληρονομιά, να την καταστήσει κούφιο εικόνισμα ή να το αποκαθηλώσει κι αυτό, όπως έκανε προ δεκαετίας, στις εκδηλώσεις για τα 60χρονα της αντιφασιστικής νίκης των λαών, όταν αποπειράθηκε να αντικαταστήσει το ιστορικό λάβαρο του κόκκινου στρατού (και βασικά τους ιδιαίτερους συμβολισμούς του), για να εγκαταλείψει την ιδέα μετά από τις έντονες αντιδράσεις που προκάλεσε.

Το πάθημα έγινε μάθημα κι ο Πούτιν (εν όψει και του ιωβηλαίου της Οχτωβριανής επανάστασης) είπε σχετικά με την πρόταση να κλείσει το μαυσωλείο του Λένιν πως δεν επιδοκιμάζει προτάσεις που μπορεί να διχάσουν την κοινωνία -κανείς δεν ξέρει όμως τι θα γίνει σε κάποια χρόνια, που θα έχουν αποσυρθεί βιολογικά από το ιστορικό προσκήνιο οι γενιές που είχαν πάρει μια γεύση από τη σοβιετική πείρα). Παράλληλα βέβαια, πρόλαβε να δείξει την τυπική ιμπεριαλιστική λογική του και να ρίξει χολή για τις εδαφικές απώλειες της Ρωσίας εξαιτίας του Οχτώβρη, που κατάφερε να ηττηθεί από έναν ηττημένο (Γερμανία).

Θυμάμαι παρεμπιπτόντως, ένα βιβλίο του Σάββα Μιχαήλ, αμέσως μετά την αντεπανάσταση, όπου αποτύγχανε να κάνει την παραμικρή αυτοκριτική για την πίστη του στον αντιγραφειοκρατικό, επαναστατικό χαρακτήρα της Περεστρόικα, και μιλούσε για τα προβλήματα της παλινόρθωσης και τις δυσκολίες της μετάβασης στην οικονομία της αγοράς, δηλ τον καπιταλισμό. Κάτι που σε συνδυασμό με τους σύγχρονους προβληματισμούς για την αντίστροφη μετάβαση στο σοσιαλισμό, μου είχαν δώσει την αφορμή για ένα κείμενο με τρολεταριακή διάθεση για τα προβλήματα αντεπανάστασης στη σοβιετική περίοδο και τα χρόνια της καπιταλιστικής οικοδόμησης (σε μία μόνο ομοσπονδία).
Ομολογώ πως τότε δεν μπορούσα να φανταστώ πως θα μας απασχολούσαν όντως τέτοια ζητήματα για το αν έχει ολοκληρωθεί η παλινόρθωση και αν έχει διαμορφωθεί ο ιμπεριαλισμός στη σημερινή Ρωσία -που από μια άποψη μοιάζει με το ερώτημα αν υπήρχε σοσιαλισμός ή όχι στη Σοβιετική Ένωση.

Ας πούμε συνοπτικά δυο λόγια κι από τη δική μας σκοπιά.
Είναι αυτονόητο πως οι κομμουνιστές τάσσονται κατά της προσωπολατρίας, των φαραωνικών μνημείων -που δίνουν πάτημα στα αστικά ιδεολογήματα περί ασιατικού τρόπου παραγωγής-, των συνειρμών με το μύθο του μαρμαρωμένου βασιλιά, που μια μέρα θα σηκωθεί να εκδικηθεί τους αστούς εκμεταλλευτές και λοιπούς αντεπαναστάτες, και προ παντός οποιασδήποτε μουμιοποίησης του μαρξισμού σε αποστεωμένο δόγμα. Θα πρόσθετα επίσης πως από καθαρά αισθητική άποψη προτιμώ την εικόνα του νεκρού Τσε, που φαντάζει αγέρωχος κι ωραίος, ακόμα και στο θάνατο, παρά τη βαλσαμωμένη φιγούρα του Βλαδίμηρου, με την κάπως απόκοσμη κι αφύσικη αίσθηση που του δίνει το μακιγιάζ, η στάση του σώματος -ή κάτι άλλο που δεν έχω εντοπίσει ακόμα.

Πρέπει όμως να έχουμε υπόψη μας πως η προσωπολατρία αντανακλούσε απλώς το γενικό πνευματικό επίπεδο της εποχής και τα σημάδια του παλιού στην αναδυόμενη, σοσιαλιστική κοινωνία. Και ότι, όπως μαθαίνουν κι οι φύλακες μουσείων για τη βιογραφία ενός αντικειμένου, αυτό δεν έχει μόνο τη χρήση που του αποδίδει ο κατασκευαστής του, αλλά και την αξία που του προσδίδουν οι επόμενες γενιές.

Κατά συνέπεια κι επιγραμματικά: εάν ισχύει πως όσοι κλείνουν σε μαυσωλείο μια μεγάλη μορφή της επανάστασης, για να την τιμήσουν, δεν είναι απαραίτητα και οι ίδιοι επαναστάτες (ίσα-ίσα που μπορεί να κρύβουν το πραγματικό τους πρόσωπο πίσω από αυτές τις τιμές), είναι εξίσου βέβαιο πως αυτοί που θα πάρουν την απόφαση να κλείσουν αυτό το μαυσωλείο, ανήκουν στις δυνάμεις της αντίδρασης και της αντεπανάστασης, όπως ακριβώς γίνεται με όσους καταστρέφουν αγάλματα, σύμβολα κι άλλα αντίστοιχα μνημεία. Αυτό που τους ενδιαφέρει εξάλλου, δεν είναι αυτό καθαυτό το μνημείο, αλλά οι συμβολισμοί του και η επίδρασή του στη λαϊκή συνείδηση.
Ας αναλογιστούμε πόσο αντιφατική κι αυτοαναιρούμενη ήταν για παράδειγμα, η αποκαθήλωση του Στάλιν από το μαυσωλείο, στο όνομα της καταπολέμησης της προσωπολατρίας, από τη σατιγμή που εξακολουθούσε να μένει σε αυτό ο Λένιν. Αλλά και ποιες ήταν οι πραγματικές στοχεύσεις του Χρουτσόφ και των ρεβιζιονιστικών δυνάμεων που προέτασσαν ως πρόσχημα την πάλη κατά της προσωπολατρίας.

Από αυτήν την άποψη λοιπόν, η δική μου γνώμη είναι πως μια επαναστατική εξουσία στη σοσιαλιστική/κομμουνιστική Ρωσία του μέλλοντος (που θα ξεπερνούσε τα επιτεύγηματα της ΕΣΣΔ), θα νομιμοποιούνταν να κλείσει το μαυσωλείο του Λένιν και να θάψει το Βλαδίμηρο στα τείχη του Κρεμλίνου. Αν και θα μπορούσε να το κρατήσει ως μνημείο που θα μαρτυρεί στις επόμενες γενιές από ποιο σημείο ξεκινούσε η επανάσταση και πόσο ριζικά έπρεπε να μετασχηματιστούν οι λαϊκές συνειδήσεις (και όχι μόνο) μαζί με την κοινωνία.

Πού το πάνε;

Η κοινοβουλευτική παράσταση τις προάλλες είχε κοινή αξία χρήσης για τους δύο πόλους του νεοπαγούς δικομματισμού: να δείξουνε τις βαθιές κι αγεφύρωτες διαφορές που τους χωρίζουν, καθώς βαδίζουνε μαζί στον ίδιο δρόμο (τον ευρωμουνόδρομο, όπως τον έχει χαρακτηρίσει εδώ και μερικά χρόνια ο Μπούτας) ου μην και προς μια συγκυβέρνηση σε βάθος χρόνου (ή μήπως μηνών;) για την απαρέγκλιτη εφαρμογή της μνημονιακής στρατηγικής.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Τσίπρας εξέφρασε από το βήμα της Βουλής την ευγνωμοσύνη του προς το Μητσοτάκη, γιατί επιτέλους έγιναν καθαρές και τέθηκαν σε πολιτική βάση οι μεταξύ τους διαφορές. Του καλού (κοινωνικά ευαίσθητου και ψυχοπονιάρη) και του κακού (πλην ρεαλιστή και τεχνοκράτη) δήμιου. Ή με άλλα λόγια, της σοσιαλδημοκρατικής και της νεοφιλελεύθερης αφήγησης, ακριβώς στην ιστορική φάση που αυτές οι διαφορές εκμηδενίζονται και δεν έχουν την παραμικρή πρακτική σημασία.

Από μια άποψη βέβαια, ο καθένας έχει δίκιο από την πλευρά του, όταν δε μιλάει για αυτήν, αλλά για τους απέναντι, για να τους πει: πόσο πασόκοι/πόσο δεξιοί είστε. Αλλά λέει μονάχα τη μισή αλήθεια, γιατί οι μεν αποσιωπούν πως εφαρμόζουν (με πόνο ψυχής και κοινωνικά κριτήρια, ταξικά μεροληπτικά) την ίδια ανάλγητη, νεοφιλελεύθερη πολιτική, και οι δε πως ο Σύριζα ούτε λαϊκίζει, ούτε κι έχει περιθώρια να το κάνει και να δράσει έξω από το πλαίσιο της αντιλαϊκής στρατηγικής του αστικού κόσμου, που συμπυκνώνεται (αλλά δεν εξαντλείται) στο Μνημόνιο.

Φτάνουμε λοιπόν στο ερώτημα του τίτλου, για να το εξετάσουμε σε διάφορα επίπεδα.

Καταρχάς σε πολιτικό επίπεδο, το βασικό ερώτημα είναι αν η ΔΦΑ θα καταφέρει να περάσει αναίμακτα για τον κυβερνητικό λόχο (για το λαό ούτε συζήτηση) το νόμο-λαιμητόμο για τα ασφαλιστικά δικαιώματα, επιβεβαιώνοντας σε κάθε περίπτωση τη γνωστή φράση του Ανιέλι (όπως κι αν ήταν η αρχική της εκδοχή) για εκείνο το είδος της χρήσιμης Αριστεράς, που μπορεί να περάσει αντιλαϊκούς νόμους, εκεί όπου απέτυχε να το κάνει η Δεξιά. Εξ ου κι η ΔΦΑ καμαρώνει ότι έχει προλάβει να νομοθετήσει πιο πολλά απ' όσα είχαν κάνει ως τώρα οι προκάτοχοί της.

Δεν ξέρω αν ο Σύριζα και η κυβερνητική πλειοψηφία βγουν αλώβητοι από αυτή τη διαδικασία ή αν θα χρειαστεί και πρόθυμα δεκανίκια (Λεβέντης, Ποτάμι). Υπάρχει πάντως μια γενική αίσθηση πως ο Σύριζα και η αξία χρήσης του για το σύστημα ίσως αρχίζει να εξαντλείται μετά την "ασφαλιστική μεταρρύθμιση" κι έτσι διερευνάται από τώρα η διάδοχη κατάσταση. Είτε με ένα οικουμενικό κυβερνητικό σχήμα (που είναι κι ο διακαής πόθος του Λεβέντη) είτε με εκλογές μες στο 16' -για αυτό κι επιχειρούν τόσο άγαρμπα κάποια ΜΜΕ να φτιάξουν το προφίλ του Κυριάκου ως σοβαρού και υπέθυνου μεταρρυθμιστή και κατά συνέπεια καταλληλότερου πρωθυπουργού.
(Σημειώνω παρεμπιπτόντως κι ακροθιγώς μια σημείωση από ένα άρθρο του Όψιμου στην Κομεπ για τις εξελίξεις στη ΝΔ, όπου λέει εύστοχα πως δεν πρέπει να βλέπουμε αφηρημένα τις διεργασίες στο αστικό πολιτικό σύστημα, αλλά να τις παρατηρούμε συγκεκριμένα, για να βγάζουμε σωστά συμπεράσματα).

Για το ασφαλιστικό, οι επιδιώξεις του αστικού μπλοκ εξουσίας είναι φανερές. Καίνε το "ξίγκι" που έχει απομείνει και στερούν από πολλές λαϊκές οικογένειες ένα από τα τελευταία στηρίγματα που είχαν. (Κι αν θέλει κανείς να βρει οπωσδήποτε ομοιότητες με την περίοδο της κατοχής, μπορεί να σκεφτεί τους απελπισμένους, που δε δήλωναν το θάνατο των συγγενικών τους προσώπων στις αρχές, για να μη στερηθούν τη μερίδα τους στο συσσίτιο, και να το συγκρίνει με τους συνταξιούχους).

Προωθούν τη διάλυση της κοινωνικής και την ενίσχυση της ιδιωτικής ασφάλισης. Και δεν προχωρούν σε συμβατικές μειώσεις, αλλά στη συντριβή των συντάξεων και τη σταδιακή προσαρμογή τους σε επίπεδο εξαθλίωσης, που θα πέφτουν κάτω κι από τα (θεωρητικά εγγυημένα) 380 ευρώ της περιβόητης εθνικής σύνταξης.

Μια εξέλιξη που συνδέεται με τα παραπάνω είναι το σπάσιμο παραδοσιακών συμμαχιών της αστικής τάξης με μεσαία στρώματα, που βλέπουν να φτωχοποιούνται και βγαίνουν ίσως για πρώτη φορά στους δρόμους. Από την άλλη ωστόσο, πρέπει να σημειώσουμε πως στην παρούσα φάση, βασικός σύμμαχος των κρατούντων (που καθιστά περιττό κάθε άλλη συμμαχία) είναι η δική μας αδράνεις, η ουσιαστική απουσία της εργατικής τάξης από το προσκήνιο. Κι αν κάποτε η απάθεια βασιζόταν σε μια επιφανειακή ευημερία και στη μαζική εξαγορά συνειδήσεων, σήμερα έχουμε κληρονομήσει μια εδραιωμένη νοοτροπία, χωρίς τους παράγοντες που τη διαμόρφωσαν και η περίοδος των εκπτώσεων αφορά τα πάντα: από τα δικαιώματα και τις λαϊκές διεκδικήσεις μέχρι την τιμή εξαγοράς.

Όλα αυτά συντείνουν στο συμπέρασμα πως ενδεχομένως να περνάμε σε μια νέα ποιότητα, που κάποιοι την έχουν βαφτίσει λανθασμένα νέο στάδιο, κι άλλοι την έχουν χαρακτηρίσει νέο αρχιτεκτονικό μοντέλο συσσώρευσης, που μπορεί να λειτουργεί πιλοτικά για τις προηγμένες καπιταλιστικές χώρες, με την Ελλάδα σε ρόλο πειραματόζωου. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μια κινεζοποίηση των μισθών, των ημερομισθίων και του λεγόμενου... μη εργατικού κόστους στην Ελλάδα (και όχι μόνο). Μια πραγματικότητα που καθιστά φληναφήματα και αερολογίες όσα είπε ο Τσίπρας στη Βουλή για τις Σκανδιναβικές χώρες, όπου ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα συμβαδίζουν με τις παροχές του κοινωνικού κράτους, χωρίς να αποκλείουν η μία την άλλη (και την υποτιθέμενη εφαρμογή αυτού του "μοντέλου" στα καθ' ημάς.

Αυτό που έχει ίσως μεγαλύτερο ενδιαφέρον να διερευνηθεί είναι αν η αστική τάξη προβαίνει σε αυτές τις κινήσεις, γιατί είναι υποχρεωμένη να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης και να διασφαλίσει τα υψηλά ποσοστά της κερδοφορίας της, ή γιατί βλέπει τον κοινωνικό-πολιτικό συσχετισμό να είναι συντριπτικά υπέρ της και δε συναντά σοβαρά εμπόδια. Με άλλα λόγια αν το κάνει από θέση ισχύρος (επειδή μπορεί) ή το ακριβώς αντίθετο (επειδή δεν μπορεί αλλιώς).
Κι η αλήθεια βρίσκεται (στους Σεξ Πίστολς) και στις δύο αναγνώσεις..

Καίγομαι

Η σημερινή ανάρτηση αποτελείται από πολλά μικρά μεταμοντέρνα θραύσματα, που απασχόλησαν τις προηγούμενες μέρες την επικαιρότητα, αλλά δε βρήκαν τη θέση τους σε κάποια μεγάλη αφήγηση.

Το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο γγ περιόδευσε στην Κρήτη, και στα πλάνα της ΕΡΤ (που προσαρμόζουν την κλασική φράση στα 15 δευτερόλεπτα δημοσιότητας) εμφανιζόταν με ένα βαθύ μπορντώ-κόκκινο χρώμα, που πλησίαζε τη μελιτζανί φάτσα του Ομπράντοβιτς και βασικά έχει δύο πιθανές εξηγήσεις. Είτε κάποιο τεχνικό πρόβλημα και μια κάμερα από τα χρόνια της πρώτης "αλλαγής", είτε την παραδοσιακή κρητική φιλοξενία, όπου δε γίνεται να προσβάλεις τους ανθρώπους και να μην πιεις μαζί τους ένα ποτηράκι ρακή, άλλο ένα να πάνε τα φαρμάκια κάτω, ένα ακόμα για τις βαθιές ρίζες του κόμματος στο λαό, άλλη μία τα ίδια από την αρχή στο επόμενο χωριό της περιοδείας, και μετά καταλήγει σαν το σύνθημα ττου κοινού για το ανκόρ του καλλιτέχνη στις συναυλίες. Κι άλλο, κι άλλο...
Κι έτσι εξηγούνται κι οι φωτό του 902 από την περιοδεία, όπου πάντα εμφανιζόταν κι από (ακόμα) ένα ποτηράκι.

Ο γγ όμως ξεσηκώνει πάθη και στις ανώτερες τάξεις, αν κρίνει κανείς από τον ενθουσιασμό με τον οποίο τον υποδέχτηκε η Ζωή Λάσκαρη, στο τέλος της θεατρικής παράστασης όπου πρωταγωνιστεί (συναισθήματα που αποτυπώνονται και στα φωτογραφικά στιγμιότυπα παρακάτω) αλλά και από τον ντόρο που δημιούργησαν πιθανότατα στο περιβάλλον της, όχι γιατί φοβήθηκαν μην προδώσει την τάξη της κι ακολουθήσει το παράδειγμα του Ένγκελς, αλλά ίσως γιατί ασεβούσε προς την οικογένειά της και το δράμα της στον εμφύλιο.

Το πιο εντυπωσιακό κατά τη γνώμη μου είναι ότι παραδόξως κι ως εξαίρεση στον κανόνα, οι αντιδράσεις για μια τέτοια συνάντηση προκλήθηκαν στην απέναντι όχθη και όχι από τους δικούς μας γκρινιάρηδες (στους οποίους μπορώ να συμπεριλάβω και την κε του μπλοκ): τι γύρευε εκεί ο γγ (που γενικά δώστου θέατρο και την ψυχή του πάρε), γιατί πήγε να δει τη συγκεκριμένη παράσταση, που δεν πρέπει να έχει και κάνα ιδιαίτερο μήνυμα, κτλ. Η γνωστή κομμουνοφρένεια...

Στην καρναβαλική Πάτρα τώρα, οι κομμουνιστές είναι τόσο κακοί και καπετάν-Μιζέριες, που τα έχουν βάλει με τις Απόκριες. Πότε αναβάλλουν την έναρξη του καρναβαλιού, πότε ξεφεύγουν από το κλίμα Μύκονοοοοος των πάρτι της ΔΑΠ, και γεμίζουν τις εκδηλώσεις με θολοκουλτουριάρικα μηνύματα, ενώ υπάρχουν έγκυρες πηγές που μας πληροφορούν ότι σχεδιάζουν να απαγάγουν τον άγιο-Βασίλη και το κουνελάκι του Πάσχα. Αλλά ας τους λουστεί ο Πατρινός λαός που τους ψήφισε και αν δε διορθώσει το λάθος του, στην πρώτη ευκαιρία, θα τους κάνει να αποθρασυνθούν. Να δεις Ζωή, που αυτοί μέχρι και δικτατορία του προλεταριάτου να μας φέρουν! Να το πεις και στο Φαίδωνα το Γεωργίτση.

Σε αυτό το μήκος κύματος κινείται ένα (ας το πούμε) άρθρο που δημοσιεύτηκε σε πατρινή ιστοσέλιδα και γράφτηκε από μια εκπρόσωπο των... ανεξάρτητων πρώην αρχών, που έχασαν τη μαρμίτα με το μέλι και τις μιζούλες και ψάχνουν τρόπους να την ξαναβρούν. Εξίσου διδακτικά και διασκεδαστικά είναι κάποια έμμισθα σχόλια που ακολουθούν το κείμενο, του τύπου "Πελετίδοφ".

Υπό άλλες συνθήκες όλα αυτά θα ήταν απλώς αφορμή για χάζι και χαβαλέ. Δεν πρέπει να υποτιμήσουμε όμως την εκστρατεία υστερίας που ξεκίνησε εναντίον της κόκκινης δημοτικής αρχής και κορυφώνεται τώρα με την απόφαση του Πελετίδη να φτιάξει ένα αποτεφρωτήριο, για όσους δεν επιθυμούν την ταφή. Ευχόμαστε σε όλο αυτό το σινάφι να μην είναι περαστικά (τα αίτια της γκρίνιας του) και συνεχίζουμε σε άλλα νέα του δελτίου μας.

Στο εθνικό θέατρο ανεβαίνει μια παράσταση βασισμένη σε ένα βιβλίο του Ξηρού. Ο οποίος ωστόσο δεν έχει ιδιαίτερη συγγραφική κλίση, γι' αυτό και με ένα συναγωνιστή καταλήξαμε τιτιβίζοντας στην εκτίμηση ότι το βιβλίο του Κουφοντίνα έχει σαφώς πιο πολύ ζουμί και βαθιά μηνύματα, για να γίνει μέχρι και ταινία του Παπακαλιάτη. Όλοι ΠαΣοΚ ήταν άλλωστε κάποτε κι όλοι για το σοσιαλισμό αγωνίζονται.

Πέρα από το χαβαλέ πάντως, είναι σημείο των καιρών και της κοινωνίας (και βασικά των κυρίαρχων ΜΜΕ που διαμορφώνουν στερεότυπα) πως οι αντιδράσεις αφορούν την υποτθέμενη νομιμοποίηση της τρομοκρατίας, και όχι την πραγματική κατάσταση που περιγράφει ο Ξηρός για τα βασανιστήρια που υπέστη και την απαράδεκτη μεταχείριση που επιφυλάσσει στους κρατούμενούς του το αστικό κράτος δικαίου.

Το πράγμα αρχίζει να γίνεται πιο ενδιαφέρον, αν ισχύει η πληροφορία πως τελικά το έργο θα σταματήσει να ανεβαίνει, μολονότι παιζόταν κανονικά εδώ και δύο βδομάδες -οπότε και οι αντιδράσεις δεν ήταν τόσο καινούριες. Το καινούριο στοιχείο όμως ήταν η επίσημη τοποθέτηση της πρεσβείας (μία είναι η πρεσβεία στη χώρα μας) κι η άμεση συμμόρφωση προς τας υποδείξεις...

-Αν σας αρέσει να διαβάζετε διασκεδαστικά κείμενα, αξίζει τον κόπο να δοκιμάσετε κι αυτό του Ζουράρι, όπου μιλάει για κυβέρνηση υπό κατοχή και βρίσκει αναλογίες μεταξύ της κυβέρνησης και του αντάρτικου της αντίστασης, το 43', όταν δεν ήταν ακόμα αρκετά δυνατό για να σώσει τον ελληνικό λαό από τις γερμανικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις.
Βροντάει ο Όλυμπος, τρίζει η Γκιώνα...

Εφόσον λοιπόν έχουμε κάτι σαν κυβέρνηση του βουνού -και δεν το έχουμε καταλάβει ακόμα, αλλά θα το εκτιμήσουμε, όταν το χάσουμε, γιατί είμαστε αχάριστοι- ο Καμμένος είναι πιθανότατα κάτι σαν το Ζέρβα στο Γοργοπόταμο, ή το Σαράφη, και η μόνη διαφορά είναι πως δεν έχουμε όπλα, ούτε κάποιον 'παράξενο πόλεμο', γιατί έχει υπογραφεί ήδη, με σχήμα πρωθύστερο, η δική τους Βάρκιζα.
Όχι άλλη Βάρκιζα, όχι άλλο κάρβουνο, όχι άλλη πυρίκαυστη Ελλάς...

Είχα προγραμματίσει κι ένα μικρό σχόλιο για το μαυσωλείο του Λένιν και το διπλό παιχνίδι που παίζει ο Πούτιν, με τις αμφίσημες δηλώσεις του, καλύτερα όμως να μην το στριμώξω στον επίλογο και να το δούμε ξεχωριστά.
Ας κλείσουμε λοιπόν με την επέτειο των 8 χρόνων χωρίς το Χριστόδουλο και τους άξιους σημερινούς συνεχιστές του (η σπορά μένει κι ας φεύγουν οι ζευγάδες) με τον κληρικό της Γλυφάδας, που αφόρισε λέει το ζίου-ζίτσου και το καράτε. Περιμένω να δω το σκεπτικό της απόφασης, για να καταλάβω γιατί εξαιρούνται οι άλλες πολεμικές τέχνες -εκτός κι αν αυτές τις έχουν προλάβει άλλοι...
Αλλά τέτοιοι ασεβείς που είστε και γελάτε, θα πέσει φωτιά να σας κάψει μια μέρα. Στο αποτεφρωτήριο του Πελετίδη...

Ο πόλεμος ξεκίνησε

Αυτή ήταν μια φράση κλειδί, που ακούστηκε στη χτεσινή συγκέντρωση του ΠΑΜΕ στην Ομόνοια, με αφορμή το ασφαλιστικό έγκλημα που ετοιμάζεται να ψηφίσει η ΔΦΑ (δεύτερη φορά αριστερά) είτε μόνη της είτε με δεκανίκια, εφόσον έχει απώλειες κατά την κρίσιμη ψηφοφορία.

Ή αλλιώς μίσος ταξικός, όπως είπε ο Τσακαλώτος χτες στη Βουλή, που είδε ουσιαστικό με κατάληξη -ος και σου λέει "αρσενικό θα είναι", ασορτί με τις παντελονάτες προεκλογικές δεσμεύσεις του Σύριζα, που είναι κι αυτός commited στο μνημόνιο και την (είναι η) εφαρμογή του, Γιουκλίδις...
Αναρωτιέμαι όμως γιατί επιμένει να μιλάει εκτός κειμένου, αφού φανερά δεν κατέχει τα ελληνικά ως μητρική του γλώσσα, και να γίνεται ρεζίλι, πέρα από τη δεδομένη πολιτική ξεφτίλα.

Σε αυτό τουλάχιστον έχει σκληρό ανταγωνισμό, γιατί είναι δύσκολο να ξεπεράσει τον Κατρούγκαλο, που στη χτεσινή ολομέλεια απήγγειλε αποσπάσματα από το βιβλίο του Γιαννίτση, προς επίρρωση της δικής του θέσης. Και με δεδομένο το κνίτικο παρελθόν που εξαργυρώνει κι αυτός τώρα, αποτελεί κλασική περίπτωση γιανίτσαρου, με ένα νι σαν το Γιάνη της καρδιάς μας. Αργότερα βέβαια πρόσθεσε πως η δική του μεταρρύθμιση έχει ως επιπλέον συστατικό και την κοινωνική δικαιοσύνη συγκριτικά με την απόπειρα των Γιαννίτση και Σπράου.

Κι όλα αυτά μολονότι είναι ταξικά μεροληπτική, όπως επαναλαμβάνουν σε όλους τους τόνους τα στελέχη του κυβερνητικού λόχου. Κι έχουν δίκιο από μια άποψη, εφόσον δε διευκρινίζουν υπέρ ποιας τάξης μεροληπτούν. Με την ίδια ακριβώς λογική, θα μπορούσαν να συνυπογράψουν και το σύνθημα: ή με το κεφάλαιο ή με τους εργάτες, αφήνοντας ανοιχτό το δίλημμα ως προς την επιλογή τους.

Όλα αυτά σε μια συζήτηση χωρίς ψηφοφορία που προκάλεσε ο Τσίπρας, για να διαγωνιστούν με το Μητσοτάκη, ποιος από τους δύο μπορεί να εφαρμόσει καλύτερα τα μέτρα που υπαγορεύει η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία του δεύτερου, και ποιος έχει χειρότερη προφορά στα αγγλικά -και να σκεφτείς πως ο (πολύ κωλόπαιδο ο) Κυριάκος έχει σπουδές στο Χάρβαρντ και διαφημίζεται ως το καλύτερο βιογραφικό της χώρας!

Και στην οποία είδαμε επίσης: το Μητσοτάκη να δίνει εξ αρχής το στίγμα του, ζητώντας ενίσχυση του πυλώνα της ιδιωτικής ασφάλισης! Τον Καμμένο να ξεφυσά και να ρουθουνίζει πάνω στο μικρόφωνο, παριστάνοντας το πολιτικό αντίστοιχο του ΒασίληΚαρρά, όταν τραγουδάει. Θα μου κλείσεις το σπίτι, με έχεις κάνει αλήτη...

Το Μιχαλολιάκο να βρίσκει ευκαιρία να υμνήσει το Μεταξά ως εμπνευστή-ιδρυτή του ΙΚΑ και έναν άλλο φασίστα (που δεν τον κατονόμασε όμως) επειδή χάρισε τα χρέη στους αγρότες. Και λίγο αργότερα είπε κάτι εξίσου χιουμοριστικό για τη λενινιστική τακτική "δυο βήματα μπρος, ένα πίσω", που μπορεί να είναι κάποιος χορός που έμαθε σε κάποιο χουντογλέντι, δείχνοντας πως παίζει στα δάχτυλα την παγκόσμια πολιτική φιλοσοφία.

Αλλά όχι τόσο καλά, όσο παίζει ο Λεβέντης την ελληνική ιστορία (στα δάχτυλα) και το ρόλο του λαγού του συστήματος. Αφού αρνήθηκε πεισματικά να πετύχει, έστω κατά τύχη, κάποιο ιστορικό γεγονός (από τη συμμετοχή του ΚΚΕ εσωτερικού στην κυβέρνηση Τζανετάκη, μέχρι τις αντιστασιακές συντάξεις, που είχαν δοθεί επί Αλλαγής), θυμήθηκε το Φλωράκη και το 89', για να καλύψει το δικό του καημό για την ανάγκη σχηματισμού μιας οικουμενικής κυβέρνησης, που να τον περιλαμβάνει. Και να σκεφτείς πως το 89' ο Λεβέντης ήταν υποψήφιος με τον πατέρα Μητσοτάκη και τη ΝΔ...

Την ίδια στιγμή, εκτός Βουλής, η μαζική συγκέντρωση του ΠΑΜΕ (που είχε και τον Πειραιά αυτή τη φορά) είχε παράλληλους βίους, στην κυριολεξία, κι ένα μικρό αγώνα δρόμου με την ΑΔΕΔΥ για το ποιος θα φτάσει πρώτος στο Σύνταγμα, από Σταδίου και Πανεπιστημίου αντίστοιχα. Και μολονότι στα Προπύλαια ήταν τρεις και ο κούκος (δηλ η ΛαΕ), όπως είναι πάντα δηλ μετά από το δημοψήφισμα και την κατάθλιψη που τους έπιασε, το ΑΠΕ συνέταξε ένα πολύ κωμικό ρεπορτάζ που αφιερώνει στη δική τους κινητοποίηση περισσότερες λέξεις από τα άτομα που συγκέντρωσαν -όπως τιτίβισε πολύ εύστοχα ένας σφος. Ενώ το ΠΑΜΕ ήταν κάπου στο βάθος, σα λεπτομέρεια σε πίνακα του Μπομπ Ρος, όταν το συνάντησε η πορεία της ΑΔΕΔΥ.
Γι' αυτό έγινε ο κόσμος μάτια μου, αχ για να σε συναντήσω
όπως λένε κι οι στίχοι του ποιητή.

Σε άλλα νέα του δελτίου μας, η Δανία εξελίσσεται σε κρατικό τοκογλύφο και παίρνει ως ενέχυρο τα χρυσαφικά των προσφύγων που φτάνουν στο έδαφός της, αλλά εξαιρεί όσα έχουν ιδιαίτερη συναισθηματική αξία. Το βασικό εξάλλου είναι να έχουν καλή ανταλλακτική αξία στο εμπόριο, για να γίνει καλά η μπίζνα.

Όσο για τη Δανία του νότου, υπάρχει μια πληροφορία ότι στο μνημόνιο του (γνωστού και μη εξαιρετέου αρχηγού των Χιτών) Γρίβα, παραβρέθηκε επισήμως κι εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης, πιθανότατα στα πλαίσια του περιβόητου σχεδίου Χ της κυβέρνησης, που αποκάλυψε ο Βαρουφάκης.

Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας και το όνομά του είναι ιμπεριαλισμός (ηλίθιε), δηλ καπιταλισμός που σαπίζει.

Αγροτικό

Δε θεωρώ τον εαυτό μου ιδιαίτερο γνώστη της κατάστασης στο αγροτικό ζήτημα (άλλο αν και μένα οι παππούδες μου ήταν αγρότες), αλλά δε νομίζω πως χρειάζεται να είσαι ειδικός, για να καταλάβεις μερικά βασικά πράγματα.

Η κυβέρνηση θεωρεί τους αγρότες υποκινούμενους, ενώ αυτοί κατεβαίνουν στο δρόμο, γιατί έχουν θέμα επιβίωσης και για να μην οδηγηθούν στο ξεκλήρισμα. Και πιθανότατα φοροφυγάδες, όπως ειπώθηκε χτες από επίσημα χείλη στα πλαίσια μιας συνάντησης, που δείχνει τις προθέσεις της κυβέρνησης και πώς εννοεί τη μηδενική βάση συζήτησης. Κατά τα άλλα, ζητάει καλή πίστη και διάλογο, για να κερδίσει χρόνο, τώρα που έχει ανοιχτό το μέτωπο του ασφαλιστικού και να επανέρθει πιθανότατα την άνοιξη, που οι γεωργικές εργασίες θα είναι στο φουλ και οι αγρότες δε θα μπορούν να τις εγκαταλείψουν, για να κινητοποιηθούν μαζικά, όπως τώρα.

Όταν λέμε "φοροφυγάδες", εννοούμε βασικά τους αγρότες που δεν μπορούν να πληρώσουν και να ανταποκριθούν στα διαβόητα αντικειμενικά κριτήρια που έχουν θεσπιστεί και θεωρούν πως εφόσον έχεις χωράφια, ένα τρακτέρ που ενδεχομένως το ξεπληρώνεις ακόμα και ένα ή δύο παιδιά, πάει να πει πως αντικειμενικά σου περισσεύει μια μικρή περιουσία για να φορολογηθείς, ακόμα κι αν έχει καταστραφεί η σοδειά σου μες στη χρονιά.

Η ΝΔ που πουλάει αντιπολιτευτικό προφίλ και έχει ΚΑΠοια επιρροή στους αγρότες, είναι αυτή που ξεπούλησε την Αγροτική Τράπεζα (ένα βασικό πυλώνα στήριξης των καλλιεργητών) και ανέβασε τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 χρόνια για ένα τόσο βαρύ κι απαιτητικό επάγγελμα! Σε μια δεκαετία, που θα βγαίνουν θεωρητικά στη σύνταξη, όσοι φτάνουν τα 62 κι έχουν κλείσει 40 χρόνια ασφαλισμένοι, είναι ζήτημα πόσοι αγρότες θα έχουν ξεκληριστεί και πόσοι θα έχουν επιβιώσει, για να παραμείνουν στο χώρο.

Σε κάθε περίπτωση, είναι από αντιφατικό έως διασκεδαστικό να βλέπεις την αντιπολίτευση υποχρεωμένη, για τους δικούς της λόγους, να υποστηρίξει αυτές τις κινητοποιήσεις, αλλά να είναι έτοιμη να καταδικάσει το κλείσιμο των δρόμων, δηλ τα μπλόκα και τις κινητοποιήσεις, προτού καν αυτό συμβεί. Ναι στη διεκδίκηση, όχι στον αγώνα κι άλλες τέτοιες εξαλλοσύνες. Αν είναι να 'ρθει θε να ρθει από μόνος του ένας στόχος, αλλιώς θα προσπεράσει.

Την ίδια στιγμή, παραμένει πάντα στην εφεδρεία της κυβέρνησης και του συστήματος ο κοινωνικός αυτοματισμός, με τη μία κοινωνική ομάδα/τάξη να στρέφεται εναντίον της άλλης. Κι αν πριν από μερικά χρόνια είχε ΚΑΠοια πέραση αυτό το επιχείρημα για την καταστροφή της οικονομίας, σήμερα ακούγεται εντελώς κωμικό και υποκριτικό να κρούουν καμπανάκι κινδύνου, όσοι οδήγησαν τους αγρότες και τον ελληνικό λαό σε οικονομική καταστροφή.

Στην ίδια αμήχανη "αντιπολιτευτική" θέση βρίσκονται και μερικά ιδιωτικά κανάλια, που άλλαξαν προσωρινά το γνωστό τροπάριο για τις επιδοτήσεις και τα καγέν. Αλλά πέραν των άλλων έχουν να 'αντιμετωπίσουν' και τον υπέροχο λαϊκό αυθορμητισμό της αγροτιάς, που δεν καταλαβαίνει από τηλεοπτικό σαβουάρ βιβρ και πετάει στον αέρα φράσεις, πχ για τα κωλομάγουλά τους που έχουν παγώσει (περιμένοντας την ζωντανή σύνδεση με το στούντιο) κι άλλα τέτοια ωραία.

Μια εμπειρική απάντηση στο ερώτημα "ποιοι είναι οι δικοί μας αγρότες" είναι η εξής: αυτοί που δεν τους βγάζουν συχνά στα τηλεοπτικά παράθυρα, αλλά κάθε φορά που θα βγουν, ξεχωρίζουν γιατί έχουν συγκροτημένο, ζωντανό λόγο κι επιχειρήματα. Μπορείτε να δείτε εδώ πχ τη χτεσινή εμφάνιση του εκπροσώπου του μπλόκου της Νίκαιας (που θα μπορούσαμε να την πούμε και Κοκκινιάς, αλλά τότε θα παρέπεμπε σε πολύ διαφορετικές καταστάσεις) και να αναζητήστε το αντίστοιχο βίντεο από το χτεσινό Ενικό του Χατζηνικολάου (όπου ήταν κι ο Κουμπούρης, αλλά οι δικοί μας μιλάνε σταθερά μετά τα μεσάνυχτα, μη τύχει και τους δει κάνας εργαζόμενος, που έχει πρωινό ξύπνημα).

Αν έχω καταλάβει καλά, υπάρχουν πάνω από 50 μπλόκα, από τα οποία ασκούμε επιρροή σε καμιά 15αριά περίπου, κι ανάμεσά τους στο μπλόκο της Νίκαιας, που είναι το πιο μαζικό σε όλη την Ελλάδα, κι όταν μαζεύονταν οι αγρότες, τα συγκεντρωμένα τρακτέρια ήταν τόσο πολλά, που έκλεισαν όντως, για ένα διάστημα, την εθνική οδό από τη συμφόρηση.
Στα υπόλοιπα παίζει μπάλα κυρίως η ΝΔ, και ελάχιστα οι χρυσαυγίτες, πχ στον Ισθμό της Κορίνθου, όπου οι αγρότες έβαλαν πανό με το σύνθημα "ή ταν ή επί τας".

Αυτό βέβαια για το οποίο δε μιλάει κανείς αντιπολιτευόμενος, πλην Λακεδαιμονίων -και δεν εννοώ τους Κορίνθιους με το Σπαρτιατικό σύνθημα- είναι η ταμπακέρα, δηλ η ρίζα του προβλήματος: η ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) της ΕΕ, που αντιμετωπίζεται ως θέσφατο, αλλά στέλνει με μαθηματική ακρίβεια τη φτωχή αγροτιά στον Καιάδα. Κι έχει ιδιαίτερη σημασία πως μιλάμε για έναν από τους πλέον πολύπαθους χώρους, που τον έριξαν στο λάκκο των λεόντων με το δόλωμα πως θα τρώει με χρυσά κουτάλια, πουλώντας τα προϊόντα του σε όλες τις χώρες της Κοινής Αγοράς.

Ίσως από μια μακροσκοπική άποψη, ο καπιταλισμός να κάνει για εμάς τη δουλειά ως γεροτυφλοπόντικας και να σκάβει το δικό του λάκκο, εξαφανίζοντας όλα τα μικρομεσαία στρώματα και οδηγώντας του μικροϊδιοκτήτες καλλιεργητές στην προλεταριοποίηση και την αγκαλιά της εργατικής τάξης.
Αναρωτιέμαι όμως κατά πόσο μπορούμε να βλέπουμε μονοσήμαντα αυτή τη διαδικασία, αφενός γιατί τίποτα δε γίνεται αυτοματοποιημένα (πόσο μάλλον η αλλαγή κι η ριζοσπαστικοποίηση συνειδήσεων), αφετέρου γιατί υποθηκεύονται σε βάθος χρόνου οι παραγωγικές δυνατότητες αυτού του τόπου, με τη σχεδιασμένη εγκατάλειψη παραδοσιακών καλλιεργειών.

Αναρωτιέμαι επίσης σε ποιο βαθμό (και με ποιον τρόπο) ισχύει ο κλασικός διαχωρισμός ανάμεσα στη συντηρητική ύπαιθρο, όπου οι αλλαγές είναι αργές και ανεπαίσθητες, και τα αστικά κέντρα με τους ραγδαίους μετασχηματισμούς, τη συγκεντρωμένη εργατική τάξη, αλλά και τη μεγαλύτερη αποξένωση στις κοινωνικές σχέσεις. Μια διαφορά που αποτυπώνεται ακόμα εν μέρει στην εκλογική συμπεριφορά αυτών των στρωμάτων, αλλά είναι ζήτημα σε ποιο βαθμό διατηρεί την παλιά της αξία ως ερμηνευτικό σχήμα, τουλάχιστον για τις συνθήκες της σημερινής Ελλάδας.

Σε κάθε περίπτωση, οι αγρότες έχουν μπροστά τους, για διαλέξουν, είτε τη συνολική ρήξη με ένα σύστημα που τους αφανίζει βάση σχεδίου, είτε την προοπτική ενός (στην καλύτερη) αργού, βασανιστικού θανάτου, στα πλαίσιά του. Τρίτος δρόμος (που τον δοκίμασαν κι αυτόν, ανεπιτυχώς, στη δεκαετία με τις βάτες) δεν μπορεί να υπάρξει.

Ένας χρόνος Σύριζα

Ένας συναγωνιστής τουιτεράς (που αν εξέφραζε συνολικά το χώρο του, μέχρι και μέτωπο -που λέει ο λόγος- θα μπορούσαμε να φτιάξουμε), βλέποντας χτες στο τάε κβο ντο την πανηγυρική ομιλία του Τσίπρα (που σα γνήσια ντίβα, δεν έβγαινε στη σκηνή μέχρι να γεμίσει το στάδιο), τιτίβισε πως άρχισε να έχει αμφιβολίες μη τυχόν κι είναι αντεπαναστάτης, που δε στηρίζει την αριστερή κυβέρνηση, με όλα αυτά τα φοβερά και τρομερά που ισχυρίζεται πως έχει καταφέρει μέσα σε έναν χρόνο.

Κι ήταν στιγμές που η υποκρισία ξεχείλιζε από το ταβάνι και θα μπορούσε να γεμίσει και πολύ μεγαλύτερα στάδια, ακολουθώντας ευθέως αντίστροφη πορεία με τον αυθόρμητο ενθουσιασμό στις κερκίδες (και πόσο αυθόρμητες αντιδράσεις περίμενε κανείς αλήθεια με τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας στην είσοδο για το φιλτράρισμα, μη τυχόν παρεισφρήσει κάποιος περίεργος αντεπαναστάτης, σαν το συναγωνιστή που λέγαμε, και με το σιωπηλό, αθόρυβο πάταγο του γενικού μουδιάσματος, ακόμα και των πλέον καλόπιστων) και φτάνοντας στο άκρο της τραγικής ειρωνείας.

Πχ όταν ο Τσίπρας έπιανε στο στόμα του το Βάρναλη και τους στίχους του Οδηγητή για το Λένιν, που είχε κι αυτός στα κοντά επέτειο, οπότε δε θα μπορούσε να τη γλιτώσει. Ή με τη στοχοποίηση των γραβατοφόρων διαδηλωτών (ευτυχώς για τον Κατρούγκαλο που είχε πάει με αγωνιστικό ένδυμα και δεν τον πήρε η μπάλα) από τον casual κυβερνητικό λόχο, γιατί τα ράσα κάνουν τον Παππά. Με το αυτοσαρκαστικό βιντέακι, που θα μπορούσε να είναι και δάχτυλος της Ελληνοφρένειας, με σύνθημα για τους παλιούς και νέους συμμάχους, και πλάνα από τον Γιουνκέρ και το Ντράγκι (οι θεσμοί είναι φίλοι μας). Ή με τις (παπανδρεϊκές) σπόντες προς το δεξιό, νεοφιλελεύθερο Μητσοτάκη (αυτό το ακούσαμε καμιά δεκαριά φορές, γιατί ο ετεροπροσδιορισμός από τους προηγούμενους είναι το τελευταίο καταφύγιο που τους έχει απομείνει), γιατί πρέπει να επιλέξει στρατόπεδο και δεν μπορεί να είναι και με τις κινητοποιήσεις και με τους δανειστές, και με το χωροφύλακα και με τον αστυφύλακα.
Λίγο ακόμα και θα του έβαζε το δίλημμα: ή με το κεφάλαιο ή με το λαό. Που το έχει απαντήσει κι αυτός, επιλέγοντας (στην τύχη) το πρώτο.

Τι να σχολιάσει αλήθεια κανείς από τη χτεσινή ομιλία; Ή από το υψηλότατο επίπεδο του κόσμου που παραβρέθηκε, και το οποίο αποτυπώνεται ανάγλυφα στην περήφανη ορθογραφία "ψιλά το κεφάλι Αλέξη" από μια εκστασιασμένη θαυμάστρια, αν και θα μου πεις πως αυτά είναι "ψηλά γράμματα" για να κρίνεις το σύνολο και τις πολιτικές του ανορθογραφίες, που είναι πολύ πιο σοβαρές. Ή στην ενθουσιασμένη κυρία με την πικέτα για τα φτερά που της έδωσε η αριστερά και δε θα τα προδώσει. Και τα οποία τα πρόβαλλε με τόσο ζήλο, λες και διαφήμιζε κάποια νέα επαναστατική σερβιέτα. Σύριζα, τώρα και με φτερά. Η επανάσταση στις σερβιέτες (που ενέχει και το παρασύνθημα "έρχονται οι Ρώσοι"), γιατί αλλού... σωθήκαμε.
Προσοχή μόνο μην πετάξουν πολύ ψηλά, καθώς εφοδεόυν προς τον ουρανό και τους κάψει τα φτερά ο ήλιος, για να την πατήσουν όπως ο Ίκαρος. Ή όπως το κογιότ από το καρτούν, με τις απίθανες πατέντες για ιπτάμενους ήρωες, που κατέληγαν πάντα στον καιάδα της ΕΕ, με ένα ειρωνικό μιτ-μιτ να ηχεί στην ατμόσφαιρα, σαν προεκλογική δέσμευση.

Και τι να πει κανείς για τις λέξεις, που πίσω τους έρχεται ασθμαίνοντας ο Αλέξης, για να λεηλατήσει συνθήματα, να ποδοπατήσει αξίες και ιδανικά, να τα κάνει να χάσουν το νόημά τους, να εκφυλιστούν, να αδειάσουν από περιεχόμενο, για να απομείνει η κούφια κυβερνητική προπαγάνδα.
Τι άλλο να πεις για τον κατήφορο της ΠΦΑ, χωρίς να φανεί ότι πανηγυρίζεις χαιρέκακα για τη δικαίωσή σου, κι ότι κουνάς επιτιμητικά το δάχτυλο στον κόσμο;
Τι καινούριο να ειπωθεί και να γραφτεί που να μην έχει επισημανθεί και να μην το έχει καταλάβει ο κόσμος;

Ας περιοριστούμε λοιπόν στην επανάληψη κάποιων βασικών σημείων.
Ο 1 χρόνος Σύριζα μοιάζει πάρα πολύ με εορταστικές εκδηλώσεις για τα 20χρονα από την πρώτη κυβέρνηση Σημίτη, με τα ίδια κούφια εκσυγχρονιστικά συνθήματα (προχωράμε μπροστά, ξεμπερδεύουμε με το παλιό) και την ίδια αντιλαϊκή πολιτική (ασφαλιστικό, καταστολή, ευρωμονόδρομος). Οι αγροτικές κινητοποιήσεις που είναι σε εξέλιξη, δίνουν μια πρώτης τάξης ευκαιρία στην ΠΦΑ να επισφραγίσει αυτήν τη μετάλλαξή της (αν μπορούμε ακόμα να μιλάμε για τέτοια) με την επίκληση και τη λειτουργία του κοινωνικού αυτοματισμού, επικουρικά προς το κνούτο της εξουσίας.

Ο ένας χρόνος Σύριζα μοιάζει βασικά με ανασκόπηση του 15' και των πυκνών πολιτικών διακυμάνσεων-εξελίξεων που είχε. Η είσοδος του οποίου είχε συμπέσει με προεκλογική περίοδο και έτσι κύλησε κι όλο το έτος, με αλλεπάλληλες κάλπες, ακόμα και στη ΝΔ, που διερχόταν τη δική της εσωτερική κρίση. Αν κάποιοι τώρα βλέπουν σε αυτό μια γιορτή της δημοκρατίας και αλλεπάλληλες νίκες του κυρίαρχου ελληνικού λαού, στην πραγματικότητα δεν κοιτάζουν τίποτα άλλο παρά το μανδύα της ήττας του, που τον έθεσε στο περιθώριο και τον οδήγησε στην απογοήτευση, στα πρόθυρα της κατάθλιψης.

Κι αυτό είναι το μεγαλύτερο και ουσιαστικά προσχεδιασμένο έγκλημα της ΠΦΑ, που μένει πίσω της, σαν παρακαταθήκη για το αστικό, πολιτικό σύστημα. Μεγαλύτερο και από το πολιτικό ξέπλυμα του μαύρου μνημονιακού μετώπου και της ΝΔ.

Εδώ μπορείτε να δείτε κι ένα άλλο κείμενο της κε του μπλοκ για τον ένα χρόνο επιτυχίες και σαξές στόρι της ΠΦΑ.

Κρύο πηδιέται η μάνα σου

Πιο κοντά, πιο κοντά μουσκεμένα χιλιόμετρα... Αυτή τη φορά βέβαια τη βγάλαμε καθαρή, με λίγο χιονόνερο, που ήταν σα να μας φτύνουν από ψηλά για τις αποτυχημένες απόπειρες εφόδου μας στον ουρανό, και έναν ήλιο με χαυλιόδοντες, στην πιο κρύα ημέρα του φετινού χειμώνα, μέχρι την επόμενη (κινητοποίηση). Ας το έχουνε όμως στο νου τους πως είμαστε κόμμα παντός καιρού (είτε είναι ενδιαφέροντες οι καιροί που ζούμε είτε όχι) κι ότι αν σπέρνουν ανέμους, για να σαρώσουν ότι έχει απομείνει όρθιο από τις κατακτήσεις μας, θα θερίσουν ανέμους και τους σεισμούς που μέλλονται να έρθουν.

Κι ενώ σε κάποια στιγμή ένιωθες το χούλιγκαν να ξυπνάει μέσα σου (η αλήθεια βρίσκεται στο μαρξισμό-λενινισμό, γκέγκε;) και σου ερχόταν να φωνάξεις το σύνθημα των Παοκτζήδων "κρύο πηδιέται η μάνα σου" (των οπαδών που ο μη αστικός μύθος λέει πως μια φορά είχαν περάσει από ένα αγροτικό μπλόκο στα Τέμπη, με την υπόσχεση να φωνάξουν ένα σύνθημα υπέρ του αγώνα των αγροτών -αγρότη πεινάς, γαμιέται ο Πειραιάς)... έβλεπες πχ αυτή τη θερμόαιμη σφισσα με το αμάνικο να πάει κόντρα στον καιρό και τις αντικειμενικές συνθήκες, γιατί κατά βάθος δεν υπάρχει κάστρο άπαρτο για τους μπολσεβίκους.
Κρυώνουν μωρέ οι σύντροφοι;

Κι αυτό ήταν ίσως το κορυφαίο στιγμιότυπο από τη χτεσινή συγκέντρωση του ΠΑΜΕ στην Ομόνοια, όπου οι κεραίες της κε του μπλοκ έπιασαν μεταξύ άλλων τα εξής:
Τον πλανόδιο που πρόσφερε τσίπουρα (χωρίς θεσσαλικές συντμήσεις) για το κρύο. Το κομματοσκυλάκι με το μαντίλι του ΠΑΜΕ. Διάσπαρτους μαυροσκούφηδες με γούνινα καπέλα. Το μπλοκ των πυροσβεστών που θα χάριζε συνειρμικούς οργασμούς στους φίλους του Πανούση, αν και το βασικό ζητούμενο χτες ήταν μάλλον να ανάψουμε καμιά φωτιά να ζεσταθούμε, παρά να σβήσουμε.

Το πανό των πενταμηνιτών στο υπουργείο εργασίας, για το συνάδελφό τους που κατέληξε και τις εγκληματικές ευθύνες κυβέρνησης και δήμων (ένα από τα πολλά κατορθώματα της πρώτης φοράς αριστερά, που δεν προλαβαίνει να τα καταγράφει κανείς). Την πετυχημένη αλλαγή φωνής στο κλασικό άσπρο φορτηγάκι της ΚΟΑ, που φαίνεται να καθιερώνεται. Τη διακριτική παρουσία μιας λωρίδας μπλε αστυνομικών, στα πλάγια της πορείας προςτο ύψος της Κλαυθμώνος, που πήγαν μάλλον για καφέ στην Καρύτση με τον Μπαλούρδο (αλλά όχι στον Ημεροδρόμο, γιατί έχουν αλλάξει πλέον τα κόζια).

Τη μουσική υπόκρουση της Φααντούρη, σπρώξτε με στήθος και με γόνα (μπας και βγει λίγος ήλιος να μας ζεστάνει) που εμφανίζεται, χτες και σήμερα, με το Νταλάρα, περασμένα μεταπολιτευτικά μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις. Τις σαπουνόφουσκες που έβγαιναν από κάποιο παιδικό παιχνίδι, με τη φοβερή σημειολογία για τις προεκλογικές δεσμεύσεις της πρώτης φοράς αριστερά (η δεύτερη βγήκε χωρίς να έχει κάτι να τάξει, κι αυτό είναι το πιο ανησυχητικό απ' όλα). Και στα πιο σοβαρά, το μπλοκ της Σόφτεξ (που την πάνε για κλείσιμο), το οποίο μπήκε μάλιστα στην κεφαλή της πορείας.

Ο κόσμος ήταν ως συνήθως πολύς. Αρκετός για τα θερμοκρασιακά δεδομένα της μέρας, αλλά προφανώς κάτω από τις απαιτήσεις της συγκυρίας. Αλίμονο αν αυτό το ασφαλιστικό έγκλημα περάσει σχετικά αναίμακτα για τον κυβερνητικό λόχο (για τους εργαζόμενους δεν το συζητάμε καν, με αυτό το νόμο-λαιμητόμο), με κινητοποιήσεις που θα περιλαμβάνουν γνωστούς και φίλους, τα ίδια γνωστά άτομα πάνω-κάτω, άντε και μια σχετικά μαζική απεργία για το αποκορύφωμα, στις 4 Φλεβάρη, για την τιμή των όπλων.
Ο ξεσηκωμός δεν είναι σύνθημα προς εσωτερική κατανάλωση, να τα λέμε μεταξύ μας και να χαιρόμαστε, αλλά επιτακτική ανάγκη, για να μην κατεδαφιστούν ασφαλιστικά δικαιώματα ολόκληρων δεκαετιών, για να μη ζήσουμε χειρότερα κι από τους παππούδες μας, ως δούλοι του 21ου αιώνα.

Υστερόγραφο
Η βασική κι απρόσμενη διαφορά σε σχέση με άλλες φορές ήταν το ρεπορτάζ κάποιων ιδιωτικών καναλιών, που στον αντιπολιτευτικό τους ζήλο εν όψει των τηλεοπτικών αδειών, έδωσαν στο ΠΑΜΕ κάτι παραπάνω από τα καθιερωμένα 15 δευτερό-λεπτα, που του αντιστοιχούν, χωμένα κάπου προς το τέλος του δελτίου.

Κάποια άλλα κυρίαρχα ΜΜΕ ζουν με το δικό τους δημοσκοπικό καημό: να δείξουν ότι υπάρχει ευρύτερη συναίνεση γύρω από τις αντιασφαλιστικές ανατροπές και πως ένας στους δύο εργαζόμενους είναι πρόθυμος να χαρίσει και το νεφρό του, εάν δεν κριθεί αρκετό πως δίνει κ... (τα δίνει όλα τέλος πάντων) για τη σωτηρία της εθνικής οικονομίας. Αλλά την ίδια στιγμή διαφωνούν με την κυβέρνηση και περιβάλλουν με εμπιστοσύνη το Μητσοτάκουλα, το φιλελεύθερο ηγέτη που φέρνει ήδη από τις πρώτες μέρες του αέρα νίκης κι αλλαγής. Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε, ή αν έτσι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις.

Όσο για την Κόντρα (του Κουρή, όχι την καλή), θυμάται τη θεωρία των δύο άκρων και μέρες 89', για να πλειοδοτήσει σε γνήσιο αυριανισμό έναντι της Αυγής, που μετά από την τυφλή σύγκρουση που καταλογίζει στους αγρότες, είδε αριστερή στροφή (και) στην Ισπανία με τον κεντροαριστερό κυβερνητικό συνασπισμό Σοσιαλιστών (ΠαΣοΚ), Ποδέμος και λοιπών (σοσιαλ)δημοκρατικών δυνάμεων.

Αλλά το βραβείο μοιράζονται εξ ημισείας η ΕφΣυν/Σύριζα, που το έριξε στο Λένιν (ένα βήμα μπρος δύο βήματα πίσω) εν όψει της αυριανής επετείου, έτσι για το τρολάρισμα της υπόθεσης, και η σημερινή Εποχή με την ποιητική φλέβα για τα μπλόκα που πρέπει να γίνουν γέφυρες (μεταβατικές, της Άρτας και γενικώς).

Αντί επιλόγου, ο σύνδεσμος με την απάντηση του κόμματος στην Ανταρσυα, που δημοσιεύει ο σημερινός Ρίζος, που είναι με το βαμβάκι κι έχει αρκετό ενδιαφέρον.

Πήξαμε στο νέο

Καθώς βαδίζουμε προς το έτος 2 της πρωτοδεύτερης φοράς αριστερά και την ολοκλήρωση του προτσές σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας, κάνουν αισθητή την παρουσία τους κάποια σημάδια του παλιού πάνω στο νέο (σαν τα σπυράκια της εφηβείας, όταν είμαστε πάνω στην [οικονομική] ανάπτυξη) και την αναδυόμενη σοσιαλιστική κοινωνία, όπως εμφανίζεται στη βάση του παλιού, εκμεταλλευτικού συστήματος, με ορισμένα κατάλοιπα, που σταδιακά εξαλείφονται κι απονεκρώνονται. Μην ξεχνάτε άλλωστε ότι στις 20 Σεπτέμβρη, ξεμπερδέψαμε μια και καλή με το παλιό, όπως έλεγε το προεκλογικό σύνθημα του Σύριζα κι αλλάξαμε σελίδα μαζί με το πλευρό, αλλά όχι κεφάλαιο -που ευημερεί σταθερά σε αυτόν τον τόπο- πόσο μάλλον βιβλίο.

Ας δούμε ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα των τελευταίων ημερών, όπου δεν προλαβαίνει κανείς να κρατήσει σημειώσεις καλά-καλά.
Η οικογενειοκρατία είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των παλιών τζακιών που κυριαρχούν στον τόπο, όπως οι Μητσοτάκηδες κι οι Καραμανλήδες στη ΝΔ. Άλλο αν καμιά φορά τα πατροπαράδοτα κυβερνητικά ήθη αποδεικνύονται μετακλητά στα νέα τζάκια, που αξιοποιούν τη δική τους σειρά. Ο Λένιν εξάλλου είχε μιλήσει για τη δύναμη της συνήθειας ως ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια κατά τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Η καπηλεία της Εαμικής Αντίστασης και των αγωνιστών της ήταν αποκλειστικό προνόμιο του παπανδρεϊκού λαϊκισμού και του αντιευρωπαϊκού ΠαΣοΚ. Τώρα αυτή η γενιά έχει αποχωρήσει (και βιολογικά μιλώντας) από το προσκήνιο, συνεπώς δε χρειάζεται να κλέψουμε τα συνθήματά της, για να λεηλατήσουμε τις ψήφους της. Μπορούμε να την επικαλεστούμε όμως και να δανειστούμε το ιστορικό της φορτίο για να αιτιολογήσουμε το βόλεμα της οικογένειάς μας σε υψηλόμισθες θέσεις.
Το λέει κι ο θυμόσοφος λαός μας άλλωστε: εκεί που κρεμούσαν οι καπετάνιοι τα άρματα, κρεμάνε οι γύφτοι τα νταούλια. Από αυτά που θα χτυπάμε στις αγορές, για να τους κρατάμε το ρυθμό και να χορεύουν.

Το σαξές στόρι ήταν ο αστικός μύθος που προσπαθούσε να χτίσει και να κρυφτεί πίσω του η κυβέρνηση Σαμαρά. Μην κοιτάτε που και η σημερινή κυβέρνηση πανηγυρίζει γιατί κατάφερε να νομοθετήσει όσα δεν είχαν περάσει όλοι οι άλλοι τόσα χρόνια και διοργανώνει πανηγυρικές φιέστες για τον ένα χρόνο της, παρουσιάζοντας το άσπρο-μαύρο.

Ο αυριανισμός ήταν η φαιά εκδοχή της σοσιαλδημοκρατίας. Άλλο τώρα αν η Αυγιανή δανείζεται τις μεθόδους της και στοχοποιεί με το χτεσινό της πρωτοσέλιδο τους αγρότες που επιδιώκουν "τυφλή σύγκρουση" με παράλογα προαπαιτούμενα, σε αντίθεση με τη νηφάλια, διαλλακτική στάση του υπουργείου, που επιζητά διάλογο να δούμε ποιος-ποιος-ποιος θα φαγωθεί και πώς θα τον μαγειρέψουμε.

Μην πάει ο νους σας στο κακό και την εποχή του εκσυγχρονιστικού ΠαΣοΚ, αλλά αυτός ο τίτλος είναι ο κοινωνικός αυτοματισμός στα καλύτερά του. Την ίδια στιγμή, τα συστημικά παπαγαλάκια έχουν λυσσάξει και προεξοφλούν πως αν οι αγρότες στα μπλόκα τολμήσουν να κλείσουν το δρόμο, δε θα βρεθεί κανείς να υποστηρίξει τον αγώνα τους και να τους συμπαρασταθεί. Ένας λόγος παραπάνω λοιπόν να το κάνουν, για να δούμε ποιος έχει δίκιο.

(Εν τω μεταξύ η Ελληνοφρένεια υπενθύμισε ένα -όχι και τόσο- παλιό βίντεο, όπου ένας αγρότης προειδοποιεί τον Τσίπρα να μην κάνει τα ίδια με τους προηγούμενους κι αυτός του απαντάει χιουμοριστικά πως ο Σύριζα δεν έχει άλλη επιλογή, παρά να συγκρουστεί με το κατεστημένο, γιατί αλλιώς θα συντριβεί. Εντάξει, λέμε και καμιά μουσμουλιά για να κερδάμε ψήφους. Εξάλλου ο Αλέξης έχει πει πως δεν είναι πρωθυπουργός παντός καιρού και δε θα δεχόταν να υπηρετήσει ένα σχέδιο που δεν πιστεύει πολιτικά. Αν τώρα κάποιοι πίστεψαν πως είχε ποτέ κάποιο άλλο σχέδιο, τότε κακό του κεφαλιού τους).

Οι προηγούμενοι έκαναν 11 συνεχόμενες μνημονιακές περικοπές στις συντάξεις, σε αντίθεση με το Σύριζα, που αφενός δεν προχωρά σε άλλες μειώσεις (άσε που μπορεί να αυξηθούν κιόλας, αν έχουμε ανάπτυξη), αφετέρου τις μειώνει λιγότερο επώδυνα και αφετρίτου το κάνει για να γλιτώσει τα ταμεία και τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Οπότε είναι τελείως διαφορετική κατάσταση και δεν πρέπει να κρίνουμε από μερικές διαβολικές συμπτώσεις και άλλες εξωτερικές ομοιότητες.

Η ανάλγητη δεξιά χτυπούσε διαδηλωτές και συνταξιούχους με ΜΑΤ και χημικά, σα να ήταν κατσαρίδες. Ενώ η πρώτη φορά δακρυστερά που συγκυβερνά μαζί με τους ψεκασμένους (όχι από χημικά, αλλά γενικώς) μας ζητάει συγνώμη, διατάζει ΕΔΕ για να δει αν οι αρκούδες χέζουν στο δάσος και ποιος ευθύνεται για αυτό και περνάει παρεμπιπτόντως και το κατάλληλο νομικό πλαίσιο, γιανα μπορεί να χτυπήσει τους αγρότες, εφόσον τολμήσουν να κλείσουν το δρόμο.

Η αριστερή (συγ)κυβέρνηση πρωτοπορεί λέγοντας πως τα μέτρα που προτείνει αυτή είναι καλύτερα και ηπιότερα από αυτά που προτείνουν οι θεσμοί του εξωτερικού, κρατώντας για τον εαυτό της το ρόλο του καλού μπάτσου. Αλλά το μόνο συμπέρασμα από όλα αυτά είναι πως τόσο καιρό πανηγύριζε χωρίς λόγο για τα πλείστα όσα θετικά του δικού της ασφαλιστικού, γιατί δεν ήταν καν σίγουρη πως όλα αυτά θα περνούσαν από τους (συν)εταίρους της.

Η αριστερή κυβέρνηση κάνει το Γιαννίτση να μοιάζει δικαιωμένος, γιατί τάχα αν είχαμε συμφωνήσει από τότε σε κάποια επώδυνα μέτρα, τώρα θα είχαμε αποφύγει τα χειρότερα. Και περνάει νόμο για το δικαίωμα στο λοκ-άουτ των επιχειρήσεων, που εκκρεμούσε ως οδηγία της ΕΕ από το 95'. Τα οποία τελείως συνειρμικά οδηγούν στο Σημίτη και τη δική του επέτειο, καθώς μες στη βδομάδα συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από την ανάδειξή του στο πρωθυπουργικό αξίωμα.

Κι είναι απλώς μια μικρή λεπτομέρεια ότι ο ένας χρόνος Σύριζα παραπέμπει ευθέως στα εικοσάχρονα του Σημίτη. Είναι λεπτομέρεια ότι πρώτη φορά το νέο θυμίζει τόσο πολύ το παλιό (με το οποίο ξεμπερδέψαμε), έχει τη βρώμα του και τη σκουριά του.
Για αυτό κι εμείς γιορτάζουμε τον ένα χρόνο με το δικό μας τρόπο, σε λίγη ώρα στην Ομόνοια. Είσοδος ελεύθερη, ένδυμα ανεπίσημο.

Η πιο χαρούμενη στιγμή της ζωής

Κινείσαι προς τα Προπύλαια. Βλέπεις από μακριά ένα μπούγιο κόσμο κι από πάνω, στη μετώπη της Βιβλιοθήκης, ένα γιγαντοπανό. Πλησιάζεις, για να διαπιστώσεις πως είναι του ΜΑΣ, αλλά το συγκεντρωμένο πλήθος είναι άσχετο, χωρίς τα διακριτικά του φοιτηταριάτου (αμπέχονα, ταγάρια, τίτσου). Φοράει επίσημα, κυριλέ ρούχα (ταγιέρ, φορέματα, κοστούμια) και δεν είναι προσυγκέντρωση ή έστω κάποια κινητοποίηση επιστημόνων (δικηγόρων, γιατρών, κτλ) αλλά ορκωμοσία, με απόφοιτους και συγγενείς που κλαίνε, αλλά δεν είναι τεθλιμμένοι, απλώς ήρθαν να παρευρεθούν στην πιο χαρούμενη στιγμή του παιδιού, την ανταμοιβή των κόπων του με ένα διαβατήριο για την ανεργία.

Ή μήπως αυτή είναι ο γάμος; Εκ των οποίων γάμων ένα σημαντικό ποσοστό διαλύεται στην πορεία, με καθοριστικό παράγοντα τα οικονομικά προβλήματα, και άλλοι τόσοι κρατάνε ενωμένοι σχεδόν με το ζόρι, ακριβώς λόγω του οικονομικού καταναγκασμού -πού να χωρίζεις τώρα μες στην κρίση. Συνεπώς, πολλά από τα γαμήλια γλέντια δε θα είχαν λόγο να γίνουν, αν τα ζευγάρια γνώριζαν, στην πιο χαρούμενη στιγμή της ζωής τους, την πιθανή κατάληξη ή απλώς κάποιες στατιστικές.
Το ζήτημα βέβαια δεν είναι να ενοχοποιήσουμε τη χαρά των ζευγαριών και των σογιών τους, αλλά να αναρωτηθούμε γιατί ξοδεύουν σε μια τελετή τόσα χρήματα, που δεν τους περισσεύουν και θα τους χρειάζονταν ίσως για να γλιτώσουν το γάμο τους (ή τουλάχιστον από κάποιες σοβαρές προστριβές).

Ειδομένο (ή μήπως ιδωμένο; δεν έχω καταλάβει) από τη δική μας σκοπιά βέβαια, η πιο χαρούμενη στιγμή στη ζωή ενός ανθρώπου, είναι όταν καταφέρνει να ζει γεμάτες μέρες, όπου κάθε μια μετράει σα μήνας στον ιστορικό χρόνο. Και επειδή κανείς μας δεν έχει ζήσει αυτές τις πιο ενδιαφέρουσες διαδικασίες (όπως τις είχε χαρακτηρίσει μια φορά η Αλέκα) κι ούτε είναι σίγουρο πως θα αξιωθούμε ποτέ, μία από τις πιο χαρούμενες στιγμές στη ζωή του ανθρώπου είναι όταν καταφέρνει να αποτινάξει από το μυαλό του τη συσσωρευμένη σκουριά που έχουν αφήσει τα κανάλια, το περιβάλλον του κι η κοινωνία, για να βγει στους δρόμους. Όταν σηκώνει κεφάλι κι αντιστέκεται, (ανοίξαμε την αλυσίδα και) γίνεται ένας από εμάς, αφού έχει σπάσει πρώτα τα δεσμά που χειραγωγούν τη συνείδησή του.

Σκυφτός στα καφενεία, στους δρόμους σκεφτικός
Μα χτες μες στην πορεία, γυρνούσες γελαστός

Κι ας μας βλέπει εμάς σκεπτικούς καμιά φορά, όταν βλέπουμε τόση χαρά συγκεντρωμένη, να εκδηλώνεται με αδέξιο κι αντιφατικό τρόπο, έξω από τις παραδοσιακές νόρμες -που θα έπρεπε να μας προβληματίζουν εξίσου, όταν γίνονται ρουτίνα κι εκτελούνται απλώς από συνήθεια.

Χτες, εν τω μεταξύ, το πανό του ΜΑΣ είχε κατέβει, αλλά το ετερόκλιτο πλήθος ήταν πολλαπλάσιο, σε μια συγκέντρωση όπου αυτή τη φορά τον τόνο δεν τον έδιναν οι δικηγόροι με τη στολή της δουλειάς τους, αλλά οι εκπαιδευτικοί και οι μηχανικοί, που μοίραζαν μάλιστα κράνη στον κόσμο! Αν και μια σφισσα επιμένει πως κάποιοι από τη διοίκηση του ΤΕΕ τα φορούσαν μάλλον ως προστατευτικά, για να μη φάνε τίποτα στο κεφάλι και την πατήσουν σαν τον Παναγόπουλο.

Κι ήταν αυτή η δημοφιλία τους που προκάλεσε κάτι εντυπωσιακούς ελιγμούς μπλοκ, βγαλμένους από το Αστερίξ του Γκοσινί και τις καλύτερες κινήσεις της ρωμαϊκής λεγεώνας, καθώς το ΣΜΤ κι η δική μας επιτροπή αγώνα έφυγαν μπροστά, για να μην μπει στην κεφαλή της πορείας το ΤΕΕ και λοιποί μεγαλοπαράγοντες. Κάτι που άφησε το μπλοκ της ΛαΕ στη μέση, σαν αθώο θύμα του Σίνη του Πιτυοκάμπτη με τα πεύκα (γιου του Προκρούστη), να σκέφτεται με ποιους θα πάει και ποιος θα αφήσει, και πώς θα μπορούσε να πατήσει σε δύο διαφορετικές βάρκες.

Περνώντας από εκεί ήταν που άκουσα κι έναν (πιθανότατα) Αραν-σ-ίτη αλτουσεριανό να λέει μια κορυφαία χιουμοριστική ατάκα για τη "φασολάδα της ΛαΕ, από την οποία θα βγουν εκείνες οι δυνάμεις που θα πρωταγωνιστήσουν το επόμενο χρονικό διάστημα.
Κείνο που τον τρώει, κείνο που τον σώζει
Είναι που ονειρεύεται σαν τον Καραγκιόζη
Προσοχή στα αέρια και τη δυσοσμία όμως...

Δεν ξέρω αν σε αυτές τις δυνάμεις συμπεριλαμβάνεται κι η συνιστώσα Ζωή, που κατέβηκε μαζί με άλλους μεγαλοδικηγόρους να διεκδικήσουν τα δίκια τους. Λίγο πιο μπροστά ήταν και το μπλοκ του Δικηγορικού Συλλόγου, όπου κάποιοι θυμήθηκαν τα φοιτητικά τους χρόνια στη ΔΑΠ, με βαριά, πολιτικά συνθήματα.
Ανοίξτε τις πόρτες (σ.σ.: του υπουργείου), να φύγουνε οι κότες
Ανοίξτε τις πύλες, να φύγουν οι ξεφτίλες

Κι ο Σκάι, που πιέζει αντιπολιτευτικά, για να εξασφαλίσει μια τηλεοπτική άδεια, να ενορχηστρώνει το αντικυβερνητικό πάθος του φιλελέ και να καλύπτει τη μεγαλειώδη συγκέντρωση, με τον ίδιο ζήλο που έθαβε όλες τις προηγούμενες (εκτός από το "μένουμε Ευρώπη").

Στα χτεσινά αξιοσημείωτα κρατάω και μια κάπως περίπλοκη πλην πρωτότυπη πικέτα (από αυτή που "έφαγε" ο ήρωας Παναγόπουλος) που ένωνε το κράνος του μηχανικού, το στηθοσκόπιο του γιατρού και τη γραβάτα του δικηγόρου! Κάτι σαν μετεξέλιξη-παραλλαγή του γνωστού διαβητόσφυρου, που είχε στη σημαία της η Λδγ και του γραναζόσφυρου, που είχε στο σήμα του το παλιό ΤΚΡ στην Τουρκία.

Όσο για την 'παράξενη ενότητα' με τα μεγάλα κενά και τις αλλεπάλληλες κινητοποιήσεις για το ασφαλιστικό, που δε συντονίζονται, ένα μέρος της εξήγησης κρύβεται στα εσωκομματικά της ΝΔ, καθώς άλλοι στήριξαν Μητσοτάκη και άλλοι το Μεϊμαράκη. Κάτι που δείχνει πως αυτοί οι χώροι είναι ίσως από τα τελευταία στηρίγματα του παλιού δικομματισμού, που παραμένει κυρίαρχος, όχι μόνο από την άποψη των συσχετισμών, αλλά και της συντεχνιακής νοοτροπίας.

Το ζητούμενο παραμένει πώς θα σπάσουν εδραιωμένες αντιλήψεις χρόνων -και ο δρόμος είναι μια καλή ευκαιρία, για να γίνει ένα πρώτο βήμα- και πώς θα ξεφύγουμε από το κυρίαρχο δίπολο που στήνεται, με διασκεδαστικά εναλασσόμενους ρόλους: από τη μια η αριστερή κυβέρνηση, που τώρα νομοθετεί τα μνημονιακά προαπαιτούμενα, κι από την άλλη η φιλελέ αντιπολίτευση, που τόσο καιρό τα ψήφιζε (και θα συνεχίσει να το κάνει, αν δε βγουν αλλιώς τα κουκιά).
Κι ίσως να ξενίσεις κάποιους φαντασμένους, που βλέπουν το λαουτζίκο με τη λογική της Μαρίας Αντουανέτας, αλλά ως προς αυτό το τελευταίο, υπάρχει αρκετή θετική πείρα και παραδείγματα προς μίμηση στον χώρο των αγροτών και τη συσπείρωση σε αγωνιστική κατεύθυνση που φαίνεται να επιτυγχάνεται στα αγροτικά μπλόκα.

Ο αγαπημένος μου κλασικός

Όσα ακολουθούν έχουν μια κάποια δόση αντιδιαλεκτικής αφαίρεσης, που λαμβάνει ως δεδομένη μια κάποια διαλεκτικοϋλιστική βάση των σφων αναγνωστών, για να μην παρεξηγηθεί σε κάποια σημεία της.

Ο Μαρξ είχε αφιερώσει, αν θυμάμαι καλά, την πρώτη έκδοση του Κεφαλαίου στην εργατική τάξη και το σκοπό της απελευθέρωσής της, ως βασικό θεωρητικό εργαλείο που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να την πετύχει. Κάτι που μοιάζει σχεδόν με τραγική ειρωνεία, αν σκεφτούμε πόσο μειοψηφικό είναι το κομμάτι των εργατών που έχουν πιάσει να διαβάσουν να μελετήσουν και να φτάσουν ως το τέλος αυτό το έργο του Μαρξ, την πληρέστερη και ανυπέρβλητη κριτική του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.

Και το οποίο μου θυμίζει συνειρμικά μια ιστορία από ένα βιβλίο του Μίσσιου, όπου σε μια φυλακή, στην πτέρυγα των πολιτικών κρατούμενων, είχε χαθεί ένα εγχειρίδιο (νομίζω πολιτικής οικονομίας) για τα αυτοσχέδια μαθήματα που διοργάνωναν οι ίδιοι οι φυλακισμένοι για την επιμόρφωσή τους, και πήγε να δημιουργηθεί ζήτημα: ποιος το έχασε και πού πήγε. Μέχρι που ένας σφος εξομολογήθηκε κρυφά στο Μίσσιο πως το είχε πάρει αυτός, γιατί έπασχε από αϋπνίες και το εγχειρίδιο τον βοηθούσε πολύ, καθώς κάθε φορά που προσπαθούσε να το διαβάσει, τον έπαιρνε στην πρώτη σελίδα ο ύπνος.

Πού να (συμπερι)λάβουμε υπόψη και την υπόδειξη του Βλαδίμηρου, που έλεγε πως κανείς δεν έχει καταλάβει πραγματικά το Κεφάλαιο του Μαρξ, αν δε μελετήσει πρώτα τη Λογική του Χέγκελ, υπονοώντας τη διαλεκτική μέθοδο και τις αντίστοιχες κατηγορίες (ουσία, βασική αφαίρεση, κτλ), που χρησιμοποίησε ο Κάρολος (ξεκινώντας από το εμπόρευμα, κτλ). Πόσοι εργάτες έχουν καταφέρει δηλαδή να εντρυφήσουν στη μέθοδο και το στρυφνό φιλοσοφικό λόγο του Χέγκελ; Ο οποίος δικαιολογείται απ' την ανάγκη άρθρωσης ενός αυστηρού και συγκροτημένου επιστημονικού λόγου, αλλά είναι απαράδεκτος από τη σκοπιά της εκλαΐκευσης και της ανάγκης κατάκτησης της επαναστατικής θεωρίας από ευρύτερα λαϊκά στρώματα.

Έτσι δικαιολογείται λοιπόν όχι μόνο η χαλαρή σχέση της κλασικής εργατικής τάξης με τους κλασικούς (από μακριά κι αγαπημένοι) αλλά κι η επαφή που κρατούν οργανωμένα μέλη και πιο καταρτισμένοι σύντροφοι.
Οι περισσότεροι έχουν διαβάσει πιθανότατα το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, τη 18η Μπρυμαίρ (εδώ την έχει διαβάσει η Μάρα Ζαχαρέα) και τον Εμφύλιο Πόλεμο στη Γαλλία, για την Παρισινή Κομμούνα, κάποια μικρότερα κλασικά κείμενα, όπως την Κριτική στο Πρόγραμμα της Γκότα και το Μισθός, Τιμή και Κέρδος, ενδεχομένως τη Γερμανική Ιδεολογία και κάποια "πρώιμα" έργα του, πριν σκοντάψουν πάνω στα Φιλοσοφικά Χειρόγραφα και τη (νεο)χεγκελιανή τους πρόζα. Κι από Ένγκελς την "Καταγωγή της Οικογένειας", που ξανάρθε πρόσφατα στην επικαιρότητα με το ΣΣ.

Ενώ από Λένιν, όρεξη να 'χεις να σημειώνεις. Κράτος και Επανάσταση (ΚκΕ), τον Ιμπεριαλισμό, δίκαιους και άδικους πολέμους, εθνικό ζήτημα, η χρεοκοπία της Β' Διεθνούς, η ΔτΠ και ο αποστάτης Κάουτσκι, το Τι να Κάνουμε, τις Δύο Τακτικές, τη συλλογή κειμένων για το κράτος, για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και μια σειρά άλλες μικρές μπροσούρες, που μεταπολιτευτικά κυκλοφορούσαν από τις σοβιετικές εκδόσεις Προγκρές, με τα χαρακτηριστικά χρώματα (άσπρο, πορτοκαλί, μαύρο) στο εξώφυλλο.

Πάντα θα θυμάμαι βέβαια το sniper να λέει πως όταν θέλει να αποφύγει μια ερώτηση ή κάποιον ενοχλητικό συνομιλητή σπίτι του, κρατάει το Υλισμός κι Εμπειριοκριτικισμός, παριστάνοντας πως το διαβάζει και μάλιστα πως το καταλαβαίνει.
Αλλά κι έναν Ναρ(αν)ίτη (κοινώς δεξιό ναρίτη) που του 'χε φανεί πολύ ενδιαφέρον ένα έργο του Πουλαντζά, αν δεν απατώμαι, αλλά είχε βελάξει από το ζόρι μέχρι να βγάλει το "ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω" του Λένιν, για το οποίο είχε ακούσει πως είναι πολύ σημαντικό σχετικά με το οργανωτικό ζήτημα, αλλά δε βρήκε τις σύχρονες απαντήσεις που αναζητούσε (ή που θα του άρεσαν) και χάθηκε στα πολλά και ανιαρά ίσως συμφραζόμενα εκείνης της συγκυρίας.

Προσωπικά πάντως μου φαίνεται περίεργο να διαβάζει κάποιος ευχάριστα το λεγόμενο δυτικό μαρξισμό και όχι τα έργα του Λένιν. Κι αυτό για δύο βασικούς λόγους.
Καταρχάς γιατί τα έργα του Βλαδίμηρου δίνουν πολύ εύστοχες, καίριες απαντήσεις για κάθε ζήτημα με το οποίο καταπιάνονται, με συγκεκριμένη χρηστική αξία (αλλά όχι για εργαλειακή χρήση). Διαβάζεις πχ στο Κράτος κι Επανάσταση τον ορισμό και την προσέγγιση της ταξικής φύσης του κράτους κι αυτομάτως ξεσκεπάζονται όλα τα διαχρονικά αστικά ιδεολογήματα για την "ανυπαρξία κράτους" που ωστόσο είναι "σπάταλο και ανίκανο, αναποτελεσματικό", αλλά θα συμφιλιώσει όλες τις κοινωνικές τάξεις κάτω από το "κοινό, εθνικό συμφέρον" (φαντάσου και να υπήρχε δηλαδή).
Με δυο λόγια μας δίνει μια βάση, για να ερμηνεύσουμε σωστά την πραγματικότητα, κι αυτό το κριτήριο της επαλήθευσης είναι το πιο σημαντικό για την αξία ενός θεωρητικού σχήματος. Αντιθέτως το σχήμα του Πουλαντζά για το κράτος-σχέση πχ μάλλον σύγχυση κι αυταπάτες για το ρόλο του κράτους σπέρνει, παρά βοηθάει στην κατανόηση κάποιου σύνθετου φαινομένου.

Κατά δεύτερον, ο Βλαδίμηρος δεν έγραφε για να γίνει αρεστός στους κύκλους της μικροαστικής διανόησης, αλλά καταληπτός από το προλεταριάτο της εποχής του, και από τον τελευταίο ρώσο εργάτη. Είχε την ικανότητα να εξηγεί απλά τα πιο σύνθετα ζητήματα, χωρίς να κάνει την παραμικρή έκπτωση στο περιεχόμενο. Ομολογώ πως όταν επιχειρώ να διαβάσω κάποιο φιλοσοφικό κείμενο, βάζω πάντα το ερώτημα -και αναλογίζομαι την εκάστοτε απάντηση: γιατί γράφεις και σε ποιον απευθύνεσαι; Και με πιάνει αλλεργία απέναντι σε όσους μυστικοποιούν το λόγο και τις ιδέες τους, για να φανούν περισπούδαστοι, με τη λογική πως όσο λιγότεροι σε καταλαβαίνουν, τόσο πιο σημαντικό γίνεται αυτό που λες ή γράφεις.
Κι αν δεν κάνω λάθος, ο Λένιν ήταν που έλεγε πως αν δεν μπορείς να εξηγήσεις με απλά λόγια στον κόσμο κάτι, αυτό σημαίνει πιθανότατα πως δεν το κατέχεις ή δεν το έχεις κατανοήσει πλήρως.

Ο Λένιν, εν κατακλείδι, ενσάρκωνε τον πιο θαυμαστό και παραδειγματικό τρόπο να συνδυάζει κανείς επαναστατική θεωρία και δράση. Η πράξη κι η συσσωρευμένη πείρα είναι το σχολείο του επαναστάτη για να ελέγξει τη θεωρία του και να βγάλει πολύτιμα συμπεράσματα. Ενώ οι θεωρητικές αναζητήσεις του είναι πάντα προσανατολισμένες σε πρακτικά ζητήματα, ανατροφοδοτούν και κατευθύνουν τη δράση.
Κι αυτό είναι που στα δικά μου μάτια τουλάχιστον τον καθιστά τη μεγαλύτερη επαναστατική μορφή που έχει αναδείξει η ιστορία. Μέχρι την επόμενη...

Η Ρωσία κι οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις

Πιάνουμε το νήμα από εκεί που το είχαμε αφήσει χτες, με μια δεύτερη και τελευταία συνέχεια με αποσπάσματα από το άρθρο του Βαγενά στην Κομεπ για τη στρατιωτικο-πολιτική εξίσωση στη Συρία και το κεφάλαιο, που απαντά σε διάφορα ιδεολογήματα για τη δικαιολόγηση του πολέμου. Το άρθρο προφανώς πρέπει να κριθεί συνολικά, αλλά τα αποσπάσματα επιλέχθηκαν κι αντιγράφονται, γιατί αφορούν επίμαχα ζητήματα της διαπάλης στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα (και γενικότερα).

Η στάση στήριξης της λιγότερο ισχυρής δύναμης

Ορισμένοι σύντροφοι άλλων ΚΚ εκτιμούν πως η Ρωσία είναι μεν ένα καπιταλιστικό κράτος, αλλά «περιφερειακή δύναμη» στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα που, όπως και άλλα κράτη των BRICS (Βραζιλία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική), τηρούν τους «κανόνες του Διεθνούς Δικαίου», και μάλιστα δεν εντάσσονται στον «παγκόσμιο ιμπεριαλισμό», ο οποίος θεωρείται ως «ο πυρήνας του χρηματιστικού κεφαλαίου».

Κάτι τέτοιο όμως, συνιστά απόσπαση της οικονομίας από την πολιτική, αφού σήμερα σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες κυριαρχεί το χρηματιστικό κεφάλαιο που αποτελεί σύμφυση του βιομηχανικού και του τραπεζικού κεφαλαίου. Τόσο στις πιο «πλούσιες» όσο και στις πιο «φτωχές» καπιταλιστικές χώρες, κυριαρχούν οι μονοπωλιακοί όμιλοι που συγκεντρώνουν μετοχικές εταιρίες, βασικό γνώρισμα του μονοπωλιακού καπιταλισμού, δηλαδή του ιμπεριαλισμού.

Η διαίρεση των καπιταλιστικών χωρών σε «μητρόπολη», που σε μια από τις εκδοχές της περιγράφεται ως «χρυσό δισεκατομμύριο» (σ.σ.: του παγκόσμιου πληθυσμού) και σε «περιφέρεια» στενεύει την έννοια του ιμπεριαλισμού, περιορίζοντάς την σε ζητήματα εξάρτησης κι εκμετάλλευσης από τις καπιταλιστικές «μητροπόλεις». Η λενινιστική θεωρία του ιμπεριαλισμού, στη βάση της ανάπτυξης του μονοπωλιακού καπιταλισμού την εποχή της διατύπωσής της, έθεσε σωστά το ζήτημα της ύπαρξης μιας «χούφτας» μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που εκμεταλλεύονται όλο τον υπόλοιπο πλανήτη. Η σχηματική μεταφορά στο σήμερα μιας ταυτόσημης διάκρισης των χωρών στην παγκόσμια καπιταλιστική πυραμίδα, παραγνωρίζοντας τα σημερινά επίπεδα ανάπτυξης του μονοπωλιακού καπιταλισμού σε πολύ περισσότερες χώρες, συνιστά μια καρικατούρα λενινισμού. Οδηγεί τελικά στη συνεργασία με την αστική τάξη των λιγότερο αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών, ή με ένα τμήμα τους που θεωρείται «πατριωτικό», «μη μονοπωλιακό», «εθνικά σκεπτόμενο». Πρόκειται, ειδικά όταν μιλάμε για ζητήματα του ιμπεριαλιστικού πολέμου, για μια καταστροφική για το λαϊκό κίνημα αντίληψη.

Επιπλέον, πρέπει να τονιστεί πως η Ρωσία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «περιφέρεια», επειδή εξάγει πρώτες ύλες, όπως άλλωστε δεν μπορούν να χαρακτηριστούν «περιφέρεια» οι ΗΠΑ, κι ας είναι σήμερα η πιο υπερχρεωμένη χώρα του κόσμου. Επίσης, είναι γνωστό πως ΕΕ και Κίνα παρουσιάζουν σημαντική ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία, η οποία, εκτός των αστείρευτων πρώτων υλών, έχει πυρηνικό οπλοστάσιο ικανό να απαντήσεις στις ΗΠΑ, έχει τεχνογνωσία, υψηλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό, εξάγει κεφάλαια. Από την άποψη αυτή, βρίσκεται μεταξύ εκείνης της «χούφτας» των κρατών που ξεχωρίζουν στην «ατμομηχανή» για όλες τις ενώσεις των καπιταλιστικών κρατών στην Ευρασία, όπως και για το ρόλο που παίζει στις παγκόσμιες εξελίξεις.

Βεβαίως, η οικονομική ισχύς της αστικής τάξης της Ρωσίας είναι σαφώς μικρότερη από αυτή των ΗΠΑ, αλλά αυτός δεν είναι λόγος επιλογής της ως συμμάχου του εργατικού κινήματος. Αξίζει να διδαχτούμε από τη μεθοδολογία του Λένιν, πώς τοποθετούσε το συγκεκριμένο ζήτημα:

«Η πρώτη από τις κυρίαρχες χώρες κατέχει, ας υποθέσουμε, τα ¾ της Αφρικής, ενώ η δεύτερη το ¼. Το αντικειμενικό περιεχόμενο του πολέμου τους είναι το ξαναμοίρασμα της Αφρικής. Ποιας πλευράς την επιτυχία πρέπει να ευχόμαστε; Το πρόβλημα, όπως έμπαινε προηγούμενα, αποτελεί παραλογισμό, γιατί δεν ισχύουν σήμερα τα παλιά κριτήρια εκτίμησης: Δεν έχουμε ούτε μια πολύχρονη ανάπτυξη ενός αστικού απελευθερωτικού κινήματος, ούτε το πολύχρονο προτσές της κατάρρευσης της φεουδαρχίας. Δεν είναι δουλειά της σύγχρονης δημοκρατίας ούτε να βοηθήσει την πρώτη χώρα να κατοχυρώσει το «δικαίωμά» της στα ¾ της Αφρικής, ούτε να βοηθήσει τη δεύτερη (έστω κι αν αυτή έχει αναπτυχθεί οικονομικά πιο γρήγορα από την πρώτη) να αποσπάσει αυτά τα ¾.

Η σύγχρονη δημοκρατία θα παραμείνει πιστή στον εαυτό της μόνο στην περίπτωση που δε θα προσχωρήσει σε καμία ιμπεριαλιστική αστική τάξη, στην περίπτωση που θα πει ότι «και οι δυο τους είναι η μία χειρότερη από την άλλη», στην περίπτωση που σε κάθε χώρα θα εύχεται την αποτυχία της ιμπεριαλιστικής αστικής τάξης. Κάθε άλλη λύση θα είναι στην πράξη εθνικοφιλελεύθερη και δε θα έχει τίποτε το κοινό με τον αληθινό διεθνισμό [...] Στην πραγματικότητα, όμως, σήμερα είναι αναμφισβήτητο ότι η σύγχρονη δημοκρατία δεν μπορεί να σέρνεται στην ουρά της αντιδραστικής, ιμπεριαλιστικής αστικής τάξης –αδιάφορο τι «χρώμα» θα έχει αυτή η αστική τάξη...» (Λένιν, Κάτω από ξένη σημαία, Άπαντα τ. 26, ΣΕ, σελ 140, 141, 146)

Η στάση της Ρωσίας έχει υστεροβουλία, στόχους εξυπηρέτησης συμφερόντων των μονοπωλίων, αλλά στηρίζει ένα «πατριωτικό» καθεστώς, που διεξάγει από μέρους του «δίκαιο πόλεμο», για αυτό είναι θετική και αξιοποιήσιμη από το αντιιμπεριαλιστικό κίνημα

Εδώ, συχνά, ως ενισχυτικό στοιχείο, αναφέρονται οι σχέσεις της ΕΣΣΔ με τη Συρία, παρακάμπτοντας τον ταξικό χαρακτήρα της Συρίας, το γεγονός ότι τα μέσα παραγωγής είναι στα χέρια της αστικής τάξης. Το καθεστώς του Μπάαθ, που κυβερνά τη χώρα από το 1963, κυριάρχησε μετά από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν χάρη στην επιρροή της ΕΣΣΔ, στη συνεισφορά της στην Αντιφασιστική Νίκη, της δημιουργίας σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη, την κατάρρευση της αποικιοκρατίας, συντελέστηκαν θετικές διεργασίες στον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων. Τότε στη Συρία, αλλά και στη γενική γραμμή του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, κυριάρχησε το ζήτημα της κατάκτησης της εθνικής ανεξαρτησίας ως πρώτης προϋπόθεσης για το ξεπέρασμα της καθυστέρησης που επικρατούσε σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Η ΕΣΣΔ και τα άλλα σοσιαλιστικά κράτη διαμόρφωσαν μια πολιτική οικονομική και άλλη συνεργασίας και στήριξης των νέων καθεστώτων, μεταξύ άλλων και της Συρίας, με στόχο να μην ενσωματωθούν στη διεθνή καπιταλιστική αγορά, στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, αλλά να ενισχυθούν οι δυνάμεις που στο εσωτερικό του κυβερνητικού μετώπου τοποθετούνταν υπέρ του σοσιαλιστικού προσανατολισμού.

Η προσπάθεια αυτή της Σοβιετικής Ένωσης να αναπτύξει οικονομικές σχέσεις, ακόμη και συμμαχίες, με κάποια καπιταλιστικά κράτη, ενάντια σε ισχυρότερες αντιιμπεριαλιστικές δυνάμεις, ήταν θεμιτή, κατανοητή, αφού στόχευε στην αποδυνάμωση του ενιαίου μετώπου των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών, αποσπούσε από αυτό δυνάμεις, έστω προσωρινά, χρησιμοποιούσε αντιθέσεις στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο. Το πρόβλημα ήταν ότι αυτή η συγκυριακή (κρατική) επιλογή της ΕΣΣΔ, που εκδηλωνόταν σε οικονομικό, διπλωματικό ή άλλο επίπεδο, με ορισμένες χώρες, αναγόταν σε αρχή, θεωρητικοποιήθηκε και γινόταν λόγος για το λεγόμενο «μη καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης» σε αυτές τις χώρες, που συνδεόταν με την αντίληψη περί «ειρηνικού περάσματος» στο σοσιαλισμό και τελικά οδήγησε κομμουνιστικές δυνάμεις, και το εργατικό κίνημα, να επιδείξουν ανοχή ή ακόμα και να συμμετέχουν σε κυβερνήσεις αστικής διαχείρισης.

Μάλιστα, μέχρι σήμερα κατανοείται λαθεμένα από κομμουνιστικές δυνάμεις η λενινιστική θέση ότι «ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός είναι η πληρέστερη υλική προετοιμασία του σοσιαλισμού, είναι τα πρόθυρά του, το σκαλοπατάκι εκείνο της ιστορικής κλίμακας που ανάμεσα σε αυτό και στο σκαλοπατάκι που λέγεται σοσιαλισμός δεν υπάρχουν άλλα ενδιάμεσα σκαλοπάτια» (Λένιν, η επερχόμενη καταστροφή και πώς πρέπει να την καταπολεμήσουμε, Άπαντα, τ. 34, ΣΕ, σελ 193). Σε αυτή τη βάση, δηλαδή στο δήθεν στόχο ωρίμανσης των υλικών προϋποθέσεων, δικαιολογείται η ενεργή στήριξη και συμμετοχή των κομμουνιστών στην αστική διαχείριση και στη Συρία. Πέρα από το ότι ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός κατανοείται απλώς ως η ύπαρξη ισχυρού κρατικού τομέα στην οικονομία, και όχι ως ιμπεριαλισμός, το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, όπως τον περιέγραφε ο Λένιν, πρέπει να υπογραμμίσουμε και κάτι ακόμη: Ποτέ ο Λένιν δεν κάλεσε τους κομμουνιστές να συμβάλουν από κυβερνητικές ή άλλες θέσεις στη διεύθυνση κι ενίσχυση του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού. Συνεπώς, πρόκειται για λαθεμένη ερμηνεία λενινιστικών θέσεων, για να δικαιολογηθεί η συμμετοχή κομμουνιστών σε αστικές κυβερνήσεις, «αριστερές», «πατριωτικές», κοκ. Λίγο παραπάνω από το συγκεκριμένο σημείο ο Λένιν γράφει πως ο «ιμπεριαλιστικός πόλεμος είναι η παραμονή της σοσιαλιστικής επανάστασης», ωστόσο αυτό καθόλου δε σημαίνει πως οι κομμουνιστές πρέπει να χαιρετίζουμε τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, να συμμετέχουμε στο πλευρό της αστικής τάξης της χώρας μας σε αυτόν. Όπως γνωρίζουμε από τη ζωή, ο Λένιν ήταν αυτός που ύψωσε τη σημαία του προλεταριακού διεθνισμού ενάντια στη συμμετοχή στον ιμπεριαλιστικό Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σημαία που είχε εγκαταλείψει η Β’ Διεθνής.

Έτσι, και ο λαθεμένος διαχωρισμός της αστικής τάξης σε «πατριωτική» και σε «ξενόδουλη», η συμμετοχή σε αστικές κυβερνήσεις, μπορεί να οδηγήσει το ΚΚ και τους εργαζόμενους να παλεύουν κάτω από «ξένη σημαία», κίνδυνο για τον οποίο προειδοποίησε ο Λένιν. Πολύ περισσότερο, που αποδείχτηκε και στην πράξη πως «τρίτος δρόμος για το σοσιαλισμό» δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχουν κι ενδιάμεσες εξουσίες μεταξύ καπιταλισμού και σοσιαλισμού, κάτι που φαίνεται και στην περίπτωση της Συρίας.

Μετά από την αντεπανάσταση και την ανατροπή του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ένωση, το συριακό κράτος ευνόησε τη συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, ανέπτυξε παραπέρα τις σχέσεις με μονοπωλιακά συμφέροντα, εφάρμοσε πολιτική αναδιαρθρώσεων, πήρε αντιλαϊκά μέτρα.

Στόχος της αστικής τάξης κάθε καπιταλιστικού κράτους, ανάλογα με την οικονομική, πολιτική και στρατιωτική του δύναμη, είναι η διεκδίκηση καλύτερης θέσης στον ανταγωνισμό για τον έλεγχο και την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του νερού, των ενεργειακών αγωγών και μεταφορικών «αρτηριών», για να αποκτήσουν περισσότερα κέρδη τα μονοπώλια  κακακτώντας μεγαλύτερα μερίδια στις αγορές, ενισχύοντας την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Από το γενικό αυτό «κανόνα» δεν ξέφυγε η Συρία. Το 2010 είχε αναδείξει τον Ερντογάν και την Τουρκία ως «στρατηγικό σύμμαχο», ανατρέποντας μεταξύ άλλων, μια στάση «φιλοξενίας» προς το ΡΚΚ και τον Οτσαλάν. (Δεν πρέπει να ξεχνάμε από πού ξεκίνησε η «Οδύσσεια» του Οτσαλάν, για να καταλήξει τελικά αυτός στο νησί-φυλακή του Ιμραλί). Ψήφιζε νόμους, παρά την αντίδραση των κομμουνιστών, υπέρ της λεγόμενης «απελευθέρωσης της αγοράς», με σοβαρότατες αρνητικές αλλαγές για τους εργαζόμενους (πχ χειροτέρευση εργασιακών σχέσεων, μεταξύ άλλων και την απελευθέρωση των απολύσεων, αυξήσεις στις τιμές προϊόντων λαϊκής κατανάλωσης, κ.ά) Έτσι, πριν και πολύ περισσότερο στις αρχές του 2011, εκδηλώθηκαν κινητοποιήσεις που εξέφρασαν τη λαϊκή δυσαρέσκεια ενάντια στην πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων και της λιτότητας που ακολουθούσε η κυβέρνηση Άσαντ. Αναπτύχθηκε κίνημα που διεκδικούσε αυξήσεις στους μισθούς, διεύρυνση δημοκρατικών δικαιωμάτων, μεταρρυθμίσεις στο Σύνταγμα. Στον ένα ή τον άλλο βαθμό αρκετά αιτήματα ικανοποιήθηκαν, αλλά ήδη ήταν σε εξέλιξη σχέδιο εξωτερικής επέμβασης, στο πλαίσιο του γενικότερου σχεδίου για τη «Νέα Μέση Ανατολή». Το σχέδιο αυτό προωθήθηκε για τη δρομολόγση αλλαγών που αποσκοπούν στην αναχαίτιση και ακύρωση τάσεων που εκδηλώθηκαν σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων των ΗΠΑ και άλλων ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπως της Γαλλίας, αφού κράτη της περιοχής έκαναν άλλες επιλογές, κοιτώντας προς την πλευρά της Κίνας, της Ρωσίας και της Ινδίας, που βελτίωσαν τη θέση τους στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό και απειλούν την αμερικάνικη πρωτοκαθεδρίας στην ιμπεριαλιστική «πυραμίδα».

Έτσι, συνοπτικά για το ζήτημα αυτό μπορούμε να πούμε πως ο χαρακτήρας μιας εξουσίας δεν ορίζεται από τα κοσμητικά επίθετα «ξενόδουλη» ή «πατριωτική» που μπορεί κάποιος ή η ίδια να χρησιμοποιεί, αλλά από το ποια τάξη έχει στα χέρια της την εξουσία, σε ποιον ανήκουν τα μέσα παραγωγής. Εξαίρεση δεν αποτελεί ούτε η Συρία, που είναι ένα καπιταλιστικό κράτος όπου η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της αστικής τάξης, η συμπεριφορά της οποίας, ιδιαίτερα μετά από την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, προετοίμασε εκτός των άλλων και το «έδαφος» για τις σημερινές εξελίξεις· με την έννοια ότι η Συρία συμμετείχε στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, προχώρησε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο τη βαθύτερη συγχώνευσή της στη διεθνή καπιταλιστική οικονομία, χωρίς μάλιστα να διστάσει να χτυπήσει κατακτήσεις των εργατικών, λαϊκών στρωμάτων, και τέλος μπλέχτηκε στο κουβάρι των μονοπωλιακών αντιθέσεων για το μοίρασμα των καπιταλιστικών αγορών.

Βεβαίως αυτή μας η εκτίμηση καθόλου δεν παραγνωρίζει και το γεγονός πως το συριακό καθεστώς, για τους δικούς του λόγους, αντιτάχτηκε κατά καιρούς σε ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ και του Ισραήλ στην περιοχή, υποστήριξε το δίκαιο του Παλαιστινιακού λαού, ήρθε σε σύγκρουση με το Ισραήλ, το οποίο κατέχει ακόμα συριακά εδάφη από τον πόλεμο των 6 ημερών του 1967. Η ανατροπή του συγκεκριμένου καθεστώτος ή η αναμόρφωσή του μπορεί να διευκολύνει ιμπεριαλιστικά σχέδια των ΗΠΑ και του Ισραήλ, όπως μια επίθεση κατά του Ιράν, ή ακόμη να οδηγήσει σε νέους διαμελισμούς κρατών της περιοχής και σε ντόμινο αποσταθεροποίησης κι αιματοχυσιών.

Έτσι και δε μας διαφεύγει πως το συριακό καθεστώς, αναπτύσσοντας τις προηγούμενες δεκαετίες τις οικονομικο-πολιτικές σχέσεις με τη Σοβιετική Ένωση, χωρίς να αποκόβεται από τη συνεργασία με καπιταλιστικές χώρες, αντιτάχτηκε κατά καιρούς σε ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς στην περιοχή, υποστήριξε το δίκιο του Παλαιστινιακού λαού, ήρθε σε σύγκρουση με το Ισταήλ, το οποίο κατέχει ακόμα συριακά εδάφη από τον πόλεμο των 6 ημερών του 1967. Κατανοούμε πολύ καλά πως σήμερα η αποδυνάμωση αυτών των πολιτικών δυνάμεων στις οποίες ηγήθηκε ο Πρόεδρος Άσαντ, ή ακόμη κι η ανατροπή του, μπορεί να οδηγήσει σε νέους ιμπεριαλιστικούς πολέμους κι επεμβάσεις.

Είμαστε αντίθετοι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, καλούμε σε οργάνωση της πάλης του λαού ενάντια στην εμπλοκή της χώρας σε αυτόν, ενάντια στη χρησιμοποίηση των εδαφών, των θαλασσών και του εναέριου χώρου της χώρας ως «ορμητήριου» για την επίθεση σε ξένα εδάφη, καθώς κι ενάντια στη συμμετοχή ελληνικών ένοπλων δυνάμεων. Για το λόγο αυτό εναντιωνόμαστε στις επιλογές και στους σχεδιασμούς της αστικής τάξης της χώρας μας, τους οποίους εξυπηρετεί και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, που δηλώνει την ετοιμότητά της να σπρώξει την Ελλάδα στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, με το πρόσχημα της «καταπολέμησης της τρομοκρατίας».

Εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στο κομμουνιστικό κίνημα στη Συρία, που σαφώς και δεν μπορεί να είναι αδιάφορο απέναντι στην ξένη ιμπεριαλιστική επέμβαση που σημειώνεται τώρα στη χώρα του, και ούτε στα σχέδια κατοχής και διαμελισμού της. Αναλύοντας την ιστορική εμπειρία του ελληνικού και Διεθνούς Εργατικού και Κομμουνιστικού Κινήματος, πιστεύουμε επιπλέον πως η πάλη του κάθε λαού μπορεί να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα στο βαθμό που συνδέεται με την πάλη για μια πατρίδα απαλλαγμένη από τους κεφαλαιοκράτες, έξω απ’ όλους τους ιμπεριαλιστικούς συνασπισμούς, μια πατρίδα όπου η εργατική τάξη θα είναι στην εξουσία, ιδιοκτήτης των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής και του πλούτου που παράγει. Μόνο έτσι μπορεί να μπει τέλος σε εκείνες τις κοινωνικο-οικονομικές και πολιτικές αιτίες που δημιουργούν και τις πιο αποκρουστικές μορφές της καπιταλιστικής διαχείρισης, όπως είναι ο φασισμός και οι δολοφόνοι του Ισλαμικού Κράτους.

Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος και η Ρωσία

Η κε του μπλοκ επιστρέφει στο τρέχον τεύχος της Κομεπ για να αντιγράψει αυτή τη φορά σε δύο συνέχειες εκτεταμένα αποσπάσματα από το πολύ αξιόλογο άρθρο και ενδιαφέρον του Ελισαίου Βαγενά για την στρατιωτικο-πολιτική εξίσωση στη Συρία. Τα παρακάτω αποσπάσματα απαντούν σε διάφορες απόψεις, που αφορούν τη δικαιολόγηση του ιμπεριαλιστικού πολέμου ή το χαρακτήρα και το ρόλο της Ρωσίας. Και ουσιαστικά εντάσσονται και στο πλαίσιο της διαπάλης στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και τη σχετική διαφωνία με το ΚΕΚΡ του Τιούλκιν. Από αυτήν την άποψη είναι άκρως επίκαιρο και πολύ εύστοχο, κατά τη γνώμη μου, στις απαντήσεις που δίνει.

Σε κάθε περίπτωση και αυτή η δημοσίευση (όπως και η επόμενη συνέχεια) λειτουργεί κι ως προτροπή στο σφο αναγνώστη για να πάρει και να μελετήσει το τεύχος της Κομεπ.

Παραπλανητικά ιδεολογήματα δικαιολόγησης του ιμπεριαλιστικού πολέμου

Η φανερή ρωσική εμπλοκή στη συριακή κρίση, όπως και η βομβιστική επίθεση στο Παρίσι, έχουν δημιουργήσει μια «ανακύκλωση» ιδεολογικών συγχύσεων, παλιών και νέων, που έχει σημασία να εξετάσουμε. Έτσι πχ ενώ συνήθως δεν αμφισβητείται η ταξική φύση της σημερινής καπιταλιστικής Ρωσίας, οι στοχεύσεις του ρωσικού κεφαλαίου και αναγνωρίζεται πως άλλο η σημερινή Ρωσία κι άλλο η Σοβιετική Ένωση, στην πορεία προβάλλονται διάφορα παραπλανητικά ιδεολογήματα. Επιπλέον, επανέρχονται σφοδρότερες αταξικές θεωρήσεις των διεθνών σχέσεων κι εξελίξεων. Πρόκειται για ζητήματα που αξίζει να απαντηθούν, αφού οδηγούν τους εργαζόμενους να «στοιχηθούν» και να διαλέξουν ιμπεριαλιστική δύναμη, σε έναν πόλεμο που διεξάγεται για ξένα προς αυτούς συμφέροντα και συγκεκριμένα για τα συμφέροντα του κεφαλαίου.

Ο «πολυπολικός κόσμος» σε αντιπαράθεση με την «αυτοκρατορία των ΗΠΑ»

Ορισμένες δυνάμεις, που βλέπουν τον ιμπεριαλισμό μόνο στην «αυτοκρατορία» των ΗΠΑ, χαιρετίζουν την ανάδειξη νέων, ανερχόμενων καπιταλιστικών δυνάμεων στις παγκόσμιες υποθέσεις, όπως και την εμφάνιση νέων διακρατικών ενώσεων (BRICS, Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης, Οργάνωση Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας, ALBA κοκ), που συγκροτούν καπιταλιστικά κράτη, με οικονομικό-πολιτικό και στρατιωτικό περιεχόμενο. Οι εξελίξεις αυτές χαιρετίζονται ως η αρχή της εμφάνισης ενός «πολυπολικού κόσμου», που θα «αναμορφώσει» και θα δώσει «νέα πνοή» στον ΟΗΕ και στους άλλους διεθνείς οργανισμούς, που θα ξεφύγουν από την αμερικανική «ηγεμονία». Αυτές οι υποθέσεις καταλήγουν πως με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιστεί και η ειρήνη. Μέσα από αυτό το πρίσμα, κι ως ένα «βήμα» σε αυτήν την κατεύθυνση, χαιρετίζεται η ρωσική στρατιωτική εμπλοκή στη Συρία.

Υποστηρίζεται πως οι νέες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και η διαφαινόμενη ανακατάταξη στο παγκόσμιο σύστημα μπορεί να οδηγήσουν στον «εκδημοκρατισμό» των διεθνών σχέσεων, αφού εμφανίζεται ένας κόσμος με πολλούς «πόλους» με την ενίσχυση της Γερμανίας, Ρωσίας, Κίνας, Βραζιλίας και άλλων κρατών και την ανάλογη υποχώρηση των ΗΠΑ.

Ακούγονται και σχετικές προτάσεις, όπως πχ η διεύρυνση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με άλλες χώρες.

Τίθεται λοιπόν το ερώτημα: Μπορεί η αύξηση του παγκόσμιου ρόλου της ΕΕ, όπως υποστηρίζει, πχ ο Σύριζα και το λεγόμενο «Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς», ή ακόμη ο αυξημένος ρόλος της Ρωσίας και της Κίνας να βάλουν σε άλλες, σε «φιλειρηνικές ράγες» τις παγκόσμιες εξελίξεις;

Κατά την εκτίμησή μας, σε καμία περίπτωση! Και αυτό γιατί τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο δεν τον προκαλεί ο εκάστοτε συγκεκριμένος συσχετισμός μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών, αλλά οι καπιταλιστικές νομοτέλειες: Ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη, ο ανταγωνισμός, η τάση απόκτησης πρόσθετου κέρδους. Σε αυτήν τη βάση παράγονται και αναπαράγονται, τροποποιούνται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, πρώτα απ’ όλα για τις πρώτες ύλες, την ενέργεια και τα δίκτυα μεταφοράς τους, η μάχη για τα μερίδια των αγορών. Ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός είναι αυτός που οδηγεί σε τοπικές ή και γενικευμένες στρατιωτικές επεμβάσεις και πολέμους. Αυτός ο ανταγωνισμός διεξάγεται με όλα τα μέσα που διαθέτουν τα μονοπώλια και τα καπιταλιστικά κράτη που εκφράζουν τα συμφέροντά τους, αποτυπώνεται στις διακρατικές συμφωνίες που συνεχώς αμφισβητούνται λόγω της ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού. Αυτός είναι ο ιμπεριαλισμός, πηγή και πολεμικών επιθέσεων μικρότερης ή μεγαλύτερης εμβέλειας.

Να γιατί τα περί «νέας δημοκρατικής παγκόσμιας διακυβέρνησης», που σπέρνουν οι παλιότερα αστικοποιημένες σοσιαλδημοκρατικές και σύγχρονες οπορτουνιστικές δυνάμεις, έχουν στόχο να εξωραΐσουν ιδεολογικά τους νέους συσχετισμούς στην καπιταλιστική, στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα, με σκοπό να παραπλανήσουν τους εργαζόμενους.

Και παλιότερα πόλεμοι, όπως ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, εξαπολύθηκαν εν ονόματι της αποκατάστασης άδικων Συμφωνιών ή πρόληψης νέων πολέμων. Είναι επείγουσα ανάγκη οι εργαζόμενοι να χειραφετηθούν από τέτοιες πλάνες, παγίδες περί «εκδημοκρατισμού» του καπιταλισμού και των διεθνών σχέσεων, που τους στοιχίζει πίσω από ξένα συμφέροντα.

Ο «πολυπολικός κόσμος» ως μέσο εξασφάλισης της ειρήνης και των λαϊκών συμφερόντων είναι πλάνη. Επί της ουσίας αυτή η προσέγγιση αντιμετωπίζει ως σύμμαχο τον αντίπαλο, εγκλωβίζει λαϊκές δυνάμεις στην επιλογή ιμπεριαλιστή ή ιμπεριαλιστικής ένωσης, παραλύει το εργατικό κίνημα.

«Η στάση της Ρωσίας, αν και περικλείει κινδύνους γενικότερης ανάφλεξης, διευκολύνει την αντιιμπεριαλιστική πάλη»

Η άποψη αυτή συχνά διασταυρώνεται λαο με την εκτίμηση πως η Ρωσία είναι «αντιιμπεριαλιστική δύναμη». Στη Ρωσία είχε τα τελευταία χρόνια εμφανιστεί κι ένα ολόκληρο πολιτικό «ρεύμα», με την επονομασία «κόκκινοι πουτινιστές», που από τα «αριστερά» παρείχε πολιτική υποστήριξη στο σημερινό Πρόεδρο της χώρας Β. Πούτιν. Πρόκειται για παραλλαγμένη μορφή του ιδεολογήματος περί «πολυπολικού κόσμου». Είναι εξίσου παραπλανητική και παραλυτική για το εργατικό κίνημα, αφού παρακάμπτει τον κοινωνικό-ταξικό χαρακτήρα της σημερινής εξουσίας στη Ρωσία. Ποιος έχει σήμερα στα χέρια του τα μέσα παραγωγής και την εξουσία στη Ρωσία; Η απάντηση –ότι δηλαδή η αστική τάξη είναι η κυρίαρχη τάξη στη Ρωσία, όπου κι εκεί «λύνουν και δένουν» τα μονοπώλια, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία του λαού έρχεται αντιμέτωπη με όλη την γκάμα των οικονομικών και κοινωνικών αδιεξόδων του καπιταλισμού- παρακάμπτεται από τους εκπροσώπους των παραπάνω θέσεων. Η προσοχή των συγκεκριμένων δυνάμεων εστιάζεται βασικά στη διαπάλη της Ρωσίας με τις ΗΠΑ και τις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Όμως, αυτή η διαπάλη δε διεξάγεται για τα συμφέροντα του ρωσικού λαού, αλλά για τα συμφέροντα των ρωσικών μονοπωλίων.

Επιπλέον, εδώ έχει σημασία να ξεκαθαρίσουμε τι σημαίνει η έννοια «ιμπεριαλισμός». Αν αυτήν την έννοια την καταλαβαίνουμε με τα επιστημονικά κριτήρια που έθεσε ο Λένιν στο έργο του, με βάση τα οποία καταλήγει πως πρόκειται για τον καπιταλισμό στο ανώτατο, το μονοπωλιακό του επίπεδο, τότε γίνεται φανερό πως μια καπιταλιστική δύναμη, όπως είναι η Ρωσία, στην οποία κυριαρχούν τα μονοπώλια, δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται «αντιιμπεριαλιστική δύναμη».

Δυνάμεις, ακόμη και κομμουνιστικές, που παραιτούνται από τη λενινιστική θεώρηση του ιμπεριαλισμού κι αντιμετωπίζουν τον ιμπεριαλισμό ως «επιθετική εξωτερική πολιτικήΑ» ή τον ταυτίζουν με τις ΗΠΑ και την αντίληψη περί «αυτοκρατορίας» των ΗΠΑ, μπορούν να οδηγηθούν σε τεράστια πολιτικά σφάλματα. Είναι χαρακτηριστικό πως τέτοιες δυνάμεις πριν μερικά χρόνια, όταν ο Ερντογάν όξυνε την αντιπαράθεση της Τουρκίας με το Ισραήλ  και λάμβανε θέσεις υπέρ του Ιράν, χαρακτήριζαν την Τουρκία ως «αντιιμπεριαλιστική δύναμη»· ενώ ήταν στην ιμπεριαλιστική στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ, είχε υπό τη στρατιωτική κατοχή της το 40% της Κύπρου και απειλεί την Ελλάδα με Casus belli (αιτία πολέμου), σε περίπτωση που εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας στο Αιγαίο.

Βέβαια, και η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος από μόνος του, δεν οδηγεί σε αλλαγή του συσχετισμού προς όφελος των εργατικών, λαϊκών δυνάμεων, όπως δείχνουν και οι σημερινές εξελίξεις στη Συρία, αλλά και στην Ουκρανία και άλλες χώρες. Προϋπόθεση είναι η ύπαρξη ισχυρών ΚΚ με επεξεργασμένη επαναστατική στρατηγική και ρίζες στο εργατικό, λαϊκό κίνημα, για να κατευθύνουν εξεγερμένες μάζες στο στόχο της ανατροπής της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.

Αταξικές ερμηνείες για το Διεθνές Δίκαιο

Στην περίπτωση που εξετάζουμε, μια σειρά δυνάμεις (και κομμουνιστικές) ισχυρίζονται πως η Ρωσία δρα στο «πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου», σε αντίθεση με τις ΗΠΑ και τις άλλες δυνάμεις. Σε αυτή τη βάση δικαιολογούν διαφορετικά τη στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας, κατόπιν πρόσκλησης από την κυβέρνηση της Συρίας, σε σχέση με τις επεμβάσεις των άλλων καπιταλιστικών κρατών.

Ωστόσο, το σημερινό «Διεθνές Δίκαιο» προβλέπει τρεις περιπτώσεις στρατιωτικών επιχειρήσεων στο έδαφος άλλου κράτους: 1) με απόφαση του ΣΑ του ΟΗΕ, όπως έγινε στην περίπτωση της Λιβύης 2) με πρόσκληση της νόμιμης κυβέρνησης του συγκεκριμένου κράτους, όπως, δηλαδή, στην περίπτωση της Ρωσίας από τη Συρία και 3) για λόγους «αυτοάμυνας».

Τους λόγους «αυτοάμυνας» επικαλούνται από την πρώτη στιγμή οι ΗΠΑ, για τις αεροπορικές επιδρομές στη Συρία. Αλλά και η τουρκική κυβέρνηση, με επιστολή της προς το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Μπαν Γκι Μουν, και το Συμβούλιο Ασφαλείας, επικαλείται ακριβώς το περιβόητο «άρθρο 51» του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Ωστόσο, πρέπει εδώ να διευκρινίσουμε τα εξής: Το Διεθνές Δίκαιο είναι κι αυτό κομμάτι του αστκού δικαίου. Όσο υπήρχε η ΕΣΣΔ και οι άλλες σοσιαλιστικές χώρες, αυτό διαμορφωνόταν ως αποτέλεσμα του συσχετισμού ανάμεσα στις δυνάμεις του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού, που ωστόσο εξακολουθούσε να είναι αρνητικός, ενώ και τότε πραγματοποιούνταν ιμπεριαλιστικά εγκλήματα. Μετά από την ανατροπή του σοσιαλισμού, το Διεθνές Δίκαιο καθορίζεται αποκλειστικά ως αποτέλεσμα του συσχετισμού ανάμεσα σε καπιταλιστικά κράτη, αντιδραστικοποιείται παραπέρα και χρησιμοποιείται από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις κατά το δοκούν, στο πλαίσιο των ανταγωνισμών τους και σε βάρος των λαών.

(...ακολουθεί ένα κομμάτι που εξηγεί τη μετατροπή της ερμηνείας του άρθρου 51 και της έννοιας της αυτοάμυνας, ώστε να περιλαμβάνει κι άλλες περιπτώσεις πέρα από την εισβολή ξένου στρατού)

Στις 18 Νοέμβρη 2015 και η Ρωσία δήλωσε πως στο εξής θα δρα στη βάση του άρθρου 51, θεωρώντας πως και η ίδια ασκεί τα δικαιώματά της στην "αυτοάμυνα". Η θέση αυτή, από τα πράγματα, έβαλε τέλος στη συζήτηση που διεξαγόταν και στους κόλπους του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, για το "αν θα πρέπει να στηρίξουμε αυτόν που τηρεί το Διεθνές Δίκαιο, έναντι των άλλων που δεν το τηρούν".

Από τη στιγμή που έχει ξεσπάσει η μια ή άλλη ιμπεριαλιστική σύγκρουση, είναι αποπροσανατολιστική η συζήτηση για το ποιος ξεκίνησε πρώτος ή ποιος τηρεί το «Διεθνές Δίκαιο», το οποίο έχει γίνει και πιο αντιδραστικό, αλλά και «λάστιχο», ώστε να το επικαλούνται όλες οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Η ουσία, την οποία πρέπει να ξεκαθαρίζουμε εμείς οι κομμουνιστές, είναι το «έδαφος» πάνω στο οποίο διεξάγεται αυτός ο πόλεμος, που δεν είναι άλλο από τα συμφέροντα των μονοπωλίων. Η ουσία βρίσκεται στο ποιες δυνάμεις συγκρούονται –και αυτές οι δυνάμεις έχουν συγκεκριμένο ταξικό περιεχόμενο.

Ο χαρακτηρισμός των ΗΠΑ ως «φασιστικής» και της Ρωσίας ως «δημοκρατικής» διεθνούς δύναμης

Και αυτό το ιδεολόγημα εδράζεται στην αταξική θεώρηση του Διεθνούς Δικαίου. Βάση του είναι η αντίληψη πως γενικά η αστική της Ρωσίας, προωθώντας τα συμφέροντά της, δρα στη βάση του υφιστάμενου Διεθνούς Δικαίου, ενώ οι ΗΠΑ, προωθώντας τα συμφέροντα τους στηρίζεται πως οι ΗΠΑ μπορεί στο εσωτερικό τους να διατηρούν κάποιες δημοκρατικές νόρμες, αλλά στην εξωτερική πολιτική τους «δρουν φασιστικά» και προκαλούν το λεγόμενο «εξαγώγιμο φασισμό». Από εδώ προκύπτουν και διάφορες εκκλήσεις για νέα «αντιφασιστικά μέτωπα».

Αυτή η εκτίμηση, συνειδητά ή ασυνείδητα, παρακάμπτει τον ενιαίο ταξικό χαρακτήρα της εσωτερικής κι εξωτερικής πολιτικής σε κάθε κράτος, προσανατολίζει το εργατικό κίνημα. Παρακάμπτεται η ταξική φύση του συστήματος ως βασικό κριτήριο. Τα συμφέροντα των μονοπωλίων υπηρετούνται στο εσωτερικό των καπιταλιστικών κρατών με την αντιλαϊκή πολιτική, όπως επίσης τα συμφέροντα των μονοπωλίων υπηρετούνται με τις επεμβάσεις και τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους για τον έλεγχο των αγορών. Για το ζήτημα αυτό ο Β. Λένιν υπογράμμιζε: «Δεν υπάρχει πιο λαθεμένη και πιο επιζήμια ιδέα από την απόσπαση της εξωτερικής πολιτικής από την εσωτερική. Και τον καιρό ακριβώς του πολέμου, το τερατώδες λάθος παρόμοιας απόσπασης γίνεται πιο τερατώδες». Ο Λένιν σε πάρα πολλά έργα του υπογράμμιζε πως «η εργατική τάξη, εάν είναι συνειδητή, δεν μπορεί να στηρίξει καμιά ομάδα ιμπεριαλιστικών αρπακτικών».

Ο τραγικά λαθεμένος διαχωρισμός σε «φασιστικά» και «δημοκρατικά» κράτη οδηγεί το κομμουνιστικό, το εργατικό κίνημα στην επιλογή του ιμπεριαλιστή, σε μια περιφερειακή ή γενικευμένη πολεμική σύγκρουση.

Σε ό,τι δε αφορά την επίκληση της Ιστορίας της Αντιφασιστικής Πάλης, πρέπει να θυμίσουμε πως πλέον υπάρχουν ακράδαντες αποδείξεις που μαρτυρούν ότι η μεγάλη οικονομική και στρατιωτική δύναμη της φασιστικής Γερμανίας αποκτήθηκε χάρη και στην άμεση στήριξη που της έδωσαν τα «δημοκρατικά» αστικά κράτη: ΗΠΑ, Γαλλία και Βρετανία και με την ανοχή τους στις πρώτες πολεμικές επιθέσεις της. Ενώ, μετά από το τέλος του πολέμου, Γερμανοί εγκληματίες πολέμου επάνδρωσαν το ΝΑΤΟ και μυστικές υπηρεσίες των «δημοκρατικών» καπιταλιστικών κρατών. Ακόμη δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δε διέπραξαν μόνο οι δυνάμεις των Ναζί και του «Άξονα», αλλά και οι κυβερνήσεις των «δημοκρατικών» καπιταλιστικών κρατών. Μεγάλο, μαζικό και ανατριχιαστικό έγκλημα διέπραξαν οι ΗΠΑ, όταν, δίχως να υπάρχει στρατιωτική ανάγκη, έριξαν τις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι.