Ο εμφύλιος στο σήμερα

Η κε του μπλοκ αντιγράφει και δημοσιεύει μερικά πολύ ενδιαφέροντα αποσπάσματα από το ομώνυμο σχετικό κεφάλαιο στη δίτομη ιστορία του ελληνικού εμφυλίου που έγραψε ο Μαργαρίτης, που απαντούν στα εύκολα, αφοριστικά σχήματα για τα αίτια του πολέμου και τους παράγοντες που βάρυναν στην εξέλιξή του.

Οι ενδιάμεσες γενιές, που δεν πρόλαβαν να ζήσουν τα γεγονότα του Εμφυλίου και να συντηρήσουν από αυτόν πικρές, το συνηθέστερο, αναμνήσεις, έμαθαν να ζουν στη σκιά του (...) Αυτή η κατάσταση που ο γράφων γνώρισε και που αναμφισβήτητα επηρεάζει το έργο αυτό, δικαιολογεί και εξηγεί την αφιέρωση στην αρχή του βιβλίου. Το βιβλίο τούτο θέλει να μιλήσει για τα φαντάσματα που συνόδεψαν τα εφηβικά και νεανικά χρόνια του γράφοντα και της γενιάς του, να αποκαλύψει τα απαγορευμένα μυστικά που σφράγισαν τις τότε απόπειρες ερμηνείας του κόσμου μέσα στον οποίο ζούσαμε. Μια καθυστερημένη εκδίκηση, αν προτιμάτε, από το φράγμα της σιωπής που βρίσκαμε τότε μπροστά μας.

Αυτός ο κόσμος των φαντασμάτων ήρθε στο φως απότομα και λίγο βιαστικά. Την έξοδό του από το στερέωμα του αόριστου τη σηματοδότησαν γεγονότα πολιτικά, στηριγμένα σε ιδεολογίες, πεποιθήσεις, επιλογές και νομιμοποιητικά σχήματα της δική τους χρονικής συγκυρίας. (...) Αυτό που τότε συνέβη, όσο μπορούσαμε να το γνωρίζουμε, σύρθηκε στο κρεβάτι του Προκρούστη για να νομιμοποιήσει μεταγενέστερες θέσεις, αποφάσεις, ιδεολογίες και επιλογές. Νέα φαντάσματα προστέθηκαν στα παλιά.

Περιορίζομαι να αναφέρω μια διάχυτη αντίληψη που χρησιμοποιήθηκε πολύ στα τότε χρόνια. Το στρατόπεδο των ισχυρών, σύμφωνα με την άποψη αυτή, ήταν εκείνο της Αριστεράς, και οποιαδήποτε στιγμή, ως το 1948 τουλάχιστον, μπορούσε να φτάσει στη νίκη και το θρίαμβο ή, αντίθετα, να αποφύγει τις δύσκολες κι επικίνδυνες διαδρομές επιλέγοντας ελεύθερα και επιβάλλοντας στους πολεμίους του μια διαφορετική πολιτική. Αυτό, πάντα κατά τις διάχυτες αυτές απόψεις, δεν έγινε εξαιτίας μιας σειράς λόγων που πάντα είχαν να κάνουν με την ποιότητα της ηγεσίας του κινήματος. Σε μερικά ζητήματα αυτή φάνηκε πολιτικά -διανοητικά θα λέγαμε- υποδεέστερη των γεγονότων, σε άλλες περιπτώσεις λειτούργησε ως πειθήνιο όργανο συμφερόντων ευρύτερων, ξένων οπωσδήποτε ως προς τα συμφέροντα του εδώ κινήματος, σε άλλες δε στιγμές λειτούργησε ως περίτρομη ομάδα, αγνοώντας τις δυνάμεις του λαού και των ένοπλων ομάδων που αυτός μπορούσε, κατά βούληση, να συγκροτήσει.

Οι πολλαπλές εκδοχές των εν λόγω θέσεων εξακολουθούν να είναι κυρίαρχες και μια πρόχειρη δημοσκόπηση -σύμφωνα με τη μόδα των καιρών- που αποτόλμησα στο φοιτητικό χώρο, στο πλαίσιο της σχετικής μου ακαδημαϊκής παράδοσης και των εκδηλώσεων που τη συνόδεψαν, κατέληξε σε σταθερές, ως προς τούτο, διαπιστώσεις. Σε δείγμα τριακοσίων ατόμων που πήραν μέρος σε παράδοση και εκδηλώσεις στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο και στις εκατοντάδες ρωτήσεις ή παρεμβάσεις που έκαναν -το ενδιαφέρον υπήρξε πολύ μεγάλο- οι προβληματισμοί έδειξαν να επικεντρώνονται σε δύο ή τρία το πολύ ζητήματα: σε περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις η κεντρική ιδέα ήταν γιατί ο Στάλιν "πούλησε" στους Άγγλους ή τους Αμερικανούς τους Έλληνες κομουνιστές (όπως τους Ισπανούς αντίστοιχους -τον καιρό εκείνο προβαλλόταν το κινηματογραφικό έργο "Γη και Ελευθερία" του Λόουτζ και το σχετικό ζήτημα ήταν επίκαιρο) ή έστω γιατί τους εμπόδισε να πάρουν την εξουσία ή κάτι παρόμοιο. Σε πολλές από τις υπόλοιπες η κεντρική ιδέα αναφερόταν μάλλον στους στρατιωτικούς ή πολιτικούς δισταγμούς της ηγεσίας του ΚΚΕ και επανέφερε σταθερά την περί αδιάκοπων "χαμένων ευκαιριών" φιλολογία.

Συναντούσε κανείς διάχυτη την πεποίθηση ότι το αντίπαλο της Αριστεράς στρατόπεδο βρισκόταν σταθερά, σε αποκαρδιωτική κατάσταση και ότι σε πλήθος στιγμών και συγκυριών αρκούσε μια επιθετική εναντίον του απόφαση -ένα "φύσημα" θα έλεγα- για να σκορπίσει στον άνεμο. Με λίγα λόγια, οι προβληματισμοί που ακούστηκαν στην πρόχειρή μου δημοσκόπηση ήταν πλήρως αναντίστοιχοι με εκείνους που απασχολούν τους παλιότερους ή που παρουσιάζονται αδιάκοπα στα ΜΜΕ.

Στον ακαδημαϊκό χώρο, η απόπειρά μου να αντιμετωπίσω αυτόν τον καταιγισμό σταθερών πεποιθήσεων στράφηκε, όπως ήμουν θεσμικά υποχρεωμένος, στη μεθοδολογική και θεωρητική ανάλυση του θέματος. Στην ουσία έφερα το ερώτημα αν οι πρίγκιπες, οι ηγεμόνες ορίζουν τα των ιστορικών εξελίξεων -όπως πίστευαν κατά την πριν από το Διαφωτισμό εποχή, με τη διαφορά ότι στην περίπτωση εκείνη οι ηγεμόνες ήταν θεόπνευστοι, απλά ενεργούμενα της Θείας Πρόνοιας- ή στο σημερινό επίπεδο της επιστήμης που υπηρετούμε, θα πρέπει ίσως να αναζητήσουμε πιο σύνθετους μηχανισμούς, σχέσεις, συσχετισμούς και διεργασίες που επηρεάζουν το εποικοδόμημα των πολιτικών αποφάσεων. Δε γνωρίζω πόσους έπεισα, ίσως να μην έπεισα κανένα. Ως παθών δε, δείχνω πλήρη κατανόηση για την κατάσταση: θυμάμαι τις ατελείωτες ώρες που πέρασα στα νεανικά, τα φοιτητικά μου χρόνια, να συζητώ επ' αυτών των θεμάτων, με τρόπο μαχητικό, στα όρια της σύρραξης ενίοτε, έχοντας τα ίδια εφόδια και επιχειρήματα με τους σημερινούς δημοσκοπούμενους. Αν δηλαδή ήταν καλός ή κακός ο Στάλιν, αν ο Ζαχαριάδης είχε επαφή με την πραγματικότητα, αν ο Άρης Βελουχιώτης ήταν η ενδεικνυόμενη λύση, αν ο Μάρκος περνούσε την περί του αντάρτικου θέση του και πολλά άλλα, ατέλειωτα αν και πάλι αν.

(Στη συνέχεια λέει ότι από μια άποψη νιώθει ανακουφισμένος καθώς η υπενθύμιση των νεανικών του παθών τον κάνει να μη νιώθει τελείως εκτός εποχής κι από την άλλη λέει πως ανασκαλεύοντας την ιστορία, αισθάνεται ταυτόχρονα ότι διώκει φαντάσματα, όπως οι Γκοστμπάστερς...)

(...)

Οι αδεξιότητες και η ακαταλληλότητα των σημαντικών, των ιστορικών προσώπων έχουν επίσης το μερίδιο ευθύνης τους στις διάχυτες εκτιμήσεις. Άνθρωποι επικίνδυνοι, σε θέσεις-κλειδιά, στη διάρκεια μιας εύφλεκτης και επικίνδυνης περιόδου. Από τη μια, οι παλαιοί πολιτικοί, που στην πλειοψηφία τους είχαν αναδειχθεί πριν από το 1936 και μετέφεραν μαζί τους όλα τα ελαττώματα της περιόδου. Τον κομματισμό, το πνεύμα του διχασμού, τις χωρίς όρια φιλοδοξίες που προκάλεσαν στο παρελθόν αυτό που πολλοί ερευνητές της περιόδου -κυρίως Άγγλοι και Αμερικανοί- διατυπώνουν ως "πάγια πολιτική αστάθεια" της χώρας. Από την άλλη, οι ηγέτες της Αριστεράς, που εύκολα κοσμούνται με το σύνολο των διαθέσιμων ελαττωμάτων από εχθρούς και φίλους... Αν έπαιρνε κανείς πολύ σοβαρά τις αξιολογήσεις αυτές θα κινδύνευε να εμπλακεί σε σύνθετες ιστορίες μυστηρίου, όπου άνθρωποι εντυπωσιακά άξιοι να διαβάσουν τα σημεία των καιρών, τις προσδοκίες, τα αιτήματα και τις διαθεσιμότητες κοινωνικών ομάδων δείχνουν αντίστοιχη ανικανότητα να ολοκληρώσουν το έργο τους στην πλέον εύκολη φάση του, σε εκείνη όπου οι συσχετισμού τους ευνοούν. Προφανώς ή βρισκόμαστε μπροστά στο ανεξήγητο ή, το πιθανότερο, κάτι τρέχει με τους συσχετισμούς.

Κι ένα ακόμα καίριο σημείο, για όσους αντιμετωπίζουν τον εμφύλιο ως ατύχημα

(...) Η αφετηρία προϊδέαζε για την ποιότητα της περιόδου και τον τρόπο που αξίζει να την αντιμετωπίσει κανείς. Ένα ατύχημα ήταν, ένα πισωγύρισμα, μια ανάξια για το έθνος περίοδος. Αρχίσαμε κάποτε να μιλάμε για τον Εμφύλιο, πόσο μα πόσο απαξιωτικά όμως. Στα πενήντα χρόνια που πέρασαν, έχουν δει το φως πολλές και αμφιλεγόμενες εκτιμήσεις για τις αιτίες που τον προκάλεσαν. Στον ακαδημαϊκό και το δημοσιογραφικό χώρο, στην πολιτική ή στις καθημερινές ανεπίσημες συζητήσεις των ανθρώπων έχουν ακουστεί και γραφεί πλήθος απόψεις για την τραγωδία. Το "πεπρωμένο της φυλής" και οι ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα του Έλληνα κατέχουν εξέχουσα θέση σε αυτές τις αναλύσεις. Λαός παθιασμένος και ασυγκράτητος στις παρορμήσεις του, ο των Ελλήνων λαός έπεσε, για μια ακόμη φορά στην ιστορία του, θύμα παθών και κακών συμβουλών, από εκείνες που οι εσαεί υποβλέποντες την ελληνική δόξα ξένοι αφειδώς προσφέρουν. "Χρησιμοποιήθηκαν" οι Έλληνες, από δυνάμεις σκοτεινές, ως σφάγιο και ως πείραμα στο βωμό των μεγάλων, απρόσιτων και αδιαφανών συμφερόντων που κανοναρχούν τον κόσμο. Η θέση αυτή βρίσκεται διάχυτη στα σχετικά ιστορήματα και το σχολιασμό, στις εισαγωγές περίπου όλων των δημοσιευμένων μαρτυριών, των προσωπικών βιωμάτων που αποτελούν το βασικό όγκο του διαθέσιμου για τη μελέτη του Εμφυλίου υλικού. Είναι τόσο απόλυτη αυτή η εκδοχή που μετατρέπει τις προσωπικές αφηγήσεις σε ένα είδος περιήγησης, σε περιπλάνηση μέσα σε χώρους τραγωδίας στους οποίους ο εκάστοτε γράφων κινείται ως θύμα και όχι ως ενεργός συντελεστής των γεγονότων.

Αυτή η κυρίαρχη αντίληψη βρίσκεται εξίσου στις αριστερές και τις δεξιές πηγές, στις προερχόμενες και από τις δύο πλευρές του Εμφυλίου μαρτυρίες.

Η πρώτη μου δουλειά

Τις προάλλες πέτυχα ένα κείμενο σε μια λάιφ-στάιλ ιστοσελίδα, όπου οι συντάκτες της διηγούνταν την πρώτη τους εργασιακή εμπειρία, τα ευτράπελα, τις περιπέτειες, τις γνώσεις (;) και τις εντυπώσεις που αποκόμισαν. Κι αυτό μας δίνει την αφορμή για το σημερινό σημείωμα.

Νομίζω πως είναι ωραίο θέμα για ανάπτυξη. Αλλά η ανάπτυξη είναι αναιμική, μαγειρεμένη με διάφορα στατιστικά μπαχάρια, που κρύβουν τις βρομιές και μπόλικα ταξικά φίλτρα, για να μη φτάσει ποτέ στο πιάτο μας, εκτός από κάποια ψίχουλα. Κι οι πιθανότητες εύρεσης εργασίας είναι ακόμα πιο αναιμικές, κι αβέβαιες σαν ψευδαισθήσεις.

Αλλά το πρόβλημα ξεκινάει ακόμα πιο πριν, από την ασάφεια στη διατύπωση και τη δημιουργική ασάφεια της ζωής και του εργασιακού τοπίου, ιδίως αν είχες τη φαεινή ιδέα να σπουδάσεις ΜΜΕ και Δημοσιογραφία -κι ας μην είσαι πολύ σίγουρος αν αποτελεί επιστημονικό αντικείμενο.

Γιατί, τι ακριβώς θεωρείται δουλειά; Κάτι όπου κάνεις την πρακτική σου, μέχρι να έχεις απαιτήσεις και να περάσει ο επόμενος πρακτικάριος; Ή εκεί που πήρες τον πρώτο σου κανονικό μισθό; Όχι πως διαφέρει ουσιαστικά για το θέμα που μας ενδιαφέρει. Διαφέρει όμως για το αφεντικό που γλυκαίνεται και καλομαθαίνει στο τζάμπα, πέρα από την τζάμπα υπεραξία που καρπώνεται με τη μίσθωση της εργατικής σου δύναμης. Και βασικά για σένα, ως προς την αίσθηση ανεξαρτησίας που σου προσφέρει ο μισθός, ότι βγάζεις επιτέλους μόνος σου τα προς το ζην και μπορείς να θρέψεις τον εαυτό σου (ου μην και άλλους, αν φτιάξεις οικογένεια).

Αν και αυτό το τελευταίο δεν είναι πολύ σίγουρο, ακόμα κι αν αμείβεσαι με κανονικό μισθό (κι έτσι πολλοί εργαζόμενοι εξακολουθούν να μένουν στο πατρικό τους, για οικονομία, ή υπολογίζουν στη σύνταξη των γονιών τους, που τσοντάρουν κάτι-τι, για να συμπληρώσουν το εισόδημα των παιδιών τους -σαν το χαρτζιλίκι που τους έδιναν, όταν πήγαιναν σχολείο. Τίποτα δεν άλλαξε από τότε, τάξη εναντίον τάξης...

Και πώς ορίζουμε αλήθεια τον κανονικό μισθό; Πόσο είναι το όριο φτώχειας στη χώρα μας -που καθόριζε αντίστοιχα και τα συνθήματα-αιτήματα για 1.400 ευρώ βασικό μισθό, προτού πλακώσει η κρίση (νομοτελειακά, όχι σα φυσικό φαινόμενο) και τα ισοπεδώσει όλα, μαζί με το βιοτικό επίπεδο και τις διεκδικήσεις μας, που προσαρμόστηκαν στην επαναφορά του βασικού μισθού 751 ευρώ, ως ένα πρώτο, ρεαλιστικό βήμα.
Αλλά το ερώτημα παραμένει: πώς υπολογίζεται το όριο φτώχειας και τι έχει αλλάξει σε σχέση με το 2008;

Προσωπικά πάντως θα εξαιρούσα το μεγάλο σχολείο του 904 -που είναι ο 902 της Θεσσαλονίκης και λειτουργεί ακόμα- και κάτι ολιγόωρες παρουσίες στο γιαπί με τον Άβερελ, που ήταν κάτι σαν φιλικές συμμετοχές κι εκείνους τους σελέμπριτιζζ, που έκαναν για λίγες ώρες τους ναυαγούς, για να νιώσουν πώς είναι η ζωή του πρόσφυγα και να αποκτήσουν ενσυναίσθηση στο δράμα του. Άλλο αν τελικά παραμένουν αναίσθητα ζώα, χωρίς συναίσθηση της απάνθρωπης γελοιότητάς τους και χωρίς συνείδηση -ή μάλλον με τη συνείδηση της τάξης τους.

Και πώς είναι λοιπόν (η οικοδομή, όχι η ζωή του πρόσφυγα); Δύσκολα, να σου φεύγει η μαγκιά και το υφάκι. Όχι γιατί δε θα αντέξεις μια μέρα η μια βδομάδα, αλλά το συνεχόμενο της υπόθεσης -που είναι παντός καιρού, σαν το κόμμα, γι' αυτό κι η αυξημένη απήχησή μας στον κλάδο- μπορεί να σε τσακίσει. Φρόντισε όμως το σύστημα και το πολιτικό υπαλληλικό του προσωπικό, τώρα που πέθαναν οι κατασκευές σαν κλάδος, κι έτσι οι οικοδόμοι κυνηγάν με το... ψαροντούφεκο τα μεροκάματα κάθε μήνα.

Κι ευτυχώς φροντίζουν για όλους μας (το σύστημα κι οι κυβερνήσεις του). Γιατί αν προσαρμοστείς ευέλικτα και συνηθίσεις στο νέο μοντέλο του μισο-άνεργου, μισο-εργαζόμενου, που κυνηγά διαρκώς συμβάσεις και μέχρι να στεριώσει κάπου, είναι ξανά στο ψάξιμο, να μαζεύει μόρια για την επόμενη σύμβαση ή το επόμενο πεντάμηνο, που θα έχει τελειώσει μέχρι να τον πληρώσουν, και δε φτάνει για να μπει ταμείο ανεργίας, και πάει λέγοντας...
Αν λοιπόν καλομάθεις σε όλα αυτά, ψάξε βρες τη διαφορά μεταξύ εργαζόμενου κι άνεργου.

Κι αν δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά μεταξύ εργαζόμενου κι άνεργου, θα πάψουν να υπάρχουν και τέτοια κείμενα, του τύπου "η πρώτη μου δουλειά", "ο πρώτος μου μισθός", κτλ. Θα προσαρμοστούν ευέλικτα σα φτηνό, εργατικό δυναμικό στα νέα ευέλικτα δεδομένα της ευελφάλειας και θα γίνουν πχ "η πρώτη μου σύμβαση" ή "το πρώτο μου κοινωφελές" ή "το πρώτο πακέτο τσιγάρα που πήρα με το μισθό μου, κι ας μην καπνίζω, γιατί έφυγαν όλα σε λογαριασμούς και δεν έφταναν για παραπάνω".

Θα εξαλειφθεί αντιστοίχως και το αντίστροφο θέμα, που είναι λίγο άχαρο για χαζοχαρούμενα σάιτ, για την "πρώτη φορά που σε απέλυσαν", εφόσον η ανεργία θα είναι κάτι σαν φυσικά κατάσταση, με μικρά εργασιακά διαλείμματα -κι όχι η εξαίρεση στον κανόνα.

Θα τελειώσουμε επίσης μια και καλή με αυτήν την ανόητη ρομαντική αντίληψη, που είχαμε όταν ήμασταν παιδιά, πως θα βρούμε μια δουλειά που θα είναι η πρώτη αγάπη και παντοτινή και πως θα γνωρίζαμε έναν εργοδότη, που θα τον είχαμε εφ' όρου ζωής, σα να 'μασταν παντρεμένοι. Τότε που όλα μας φαίνονταν πιο εύκολα κι απλά.

Το παν όμως είναι να μην έχεις τίποτα δεδομένο, γιατί η ρουτίνα σκοτώνει τον έρωτα κι ως γνωστόν, η αγάπη θέλει προϋπηρεσία, μεροκάματο, ξενύχτι και νταλγκά, θέλει ΙΚΑ μια ζωή στην αγωνία, στα βαρέα ένσημα και τα ανθυγιεινά.



Δεν είναι λογικό να περιμένουμε τον άσπρο ιππότη και μια εργασιακή σχέση μόνιμη και σταθερή, που να μας γεμίζει, να μας ενθουσιάζει και να μας εξυψώνει ως ανθρώπους. Αυτό που μας περιμένει είναι αγγαρεία επί πληρωμή (αλλά όχι πολύ μεγάλη) και σκέτο πήδημα, με προκαθορισμένους όρους χωρίς προφυλακτικό και αγκυλώσεις, όπως το δώρο, τα ένσημα, κτλ.

Χρειάζεται να μπει κι ένα κείμενο για την πρώτη φορά, που δεν είναι ποτέ όπως την περιμένεις. Για την πρώτη φορά στον έρωτα, την πρώτη φορά στην αγορά εργασίας, την πρώτη φορά Αριστερά. Ναι αυτήν που θα τα άλλαζε όλα και... Και venceremos...

Διασχίζοντας τον ποταμό - Crossing the river

Η φράση χρησιμοποιείται  μεταφορικά και είναι ο τίτλος του αυτοβιογραφικού βιβλίου του Βίκτορ Γκρόσμαν (ή Στέφεν Βέχσλερ, αν προτιμάτε το αμερικάνικο όνομά του). Ποτέ άλλοτε όμως μια μεταφορά δεν έκρυβε τόση δύναμη στα σημαινόμενα και τόσο συγκλονιστικά γεγονότα, καθώς ο Γκρόσμαν είναι ένας Αμερικάνος που δραπετεύει από τη Δυτική Γερμανία στη Λαοκρατική και δεν περνά απλώς στην άλλη όχθη του Δούναβη, αλλά σε ένα διαφορετικό νέο κόσμο, που χτίζεται από την αρχή.

Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο -γιατί δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά- οπότε δεν έχω προσωπική εικόνα για το περιεχόμενο και τους όποιους περιορισμού του. Αλλά αν περνούσε από το δικό μου χέρι -που δεν περνά προφανώς- θα ήταν ίσως το πρώτο βιβλίο που θα επέλεγα να μεταφράσει και να εκδώσει η Σύγχρονη Εποχή.

Όσοι θέλουν να πάρουν μια ιδέα για το περιεχόμενο, μπορούν να διαβάσουν μια παρουσίαση του από τον Anton Saefkow (ψευδώνυμο) στο Ατέχνως, καθώς και μια συνέντευξη που του παραχώρησε ο συγγραφέας, που δημοσιεύτηκε σε τρία μέρη (1ο, 2ο, και 3ο) και έχει μια σύντομη περιγραφή όσων εξιστορεί στο βιβλίο του: τα πρώτα χρόνια, το ΚΚ ΗΠΑ, οι σπουδές, η θητεία του ως βιομηχανικός εργάτης, ο πόλεμος της Κορέας, ο Μακαρθισμός, η απόδραση, η καινούρια ζωή, οι κατακτήσεις, οι ανέσεις κι ο τρόπος ζωής που απολάμβανε, τα αίτια που οδήγησαν στην ήττα.
Αυτό που δεν περιγράφει, είναι η μεταγενέστερη ένταξή του στο οπορτουνιστικό die Linke, εξ ου κι ένας βασικός περιορισμός για την οπτική του επί της σημερινής πολιτικής κατάστασης -αν και έχει αρκετούς προβληματισμούς για τις θέσεις και την πολιτική γραμμή του κόμματός του.

Από τη μια πλευρά, μπορεί να μας προβληματίζει η πολιτική επιλογή ενός συντρόφου, τόσο συνειδητοποιημένου, ώστε να διασχίσει ανάποδα το ποτάμι -βέβαια το άλλο αντίστοιχο παράδειγμα και μέτρο σύγκρισης που έχουμε είναι ο Βολφ Μπίρμαν, που αν δεν κάνω λάθος έφτασε να στηρίζει το SPD. Κι αυτή είναι η πικρή αλήθεια για την κατάληξη του στιχουργού που έγραφε για την πικρή αλήθεια της Unidad Popular.

Από την άλλη όμως δεν είναι παράλογη εξέλιξη, καθώς ο κορμός του die Linke αποτελείται από τα παλιά μέλη του ΕΣΚΓ και τα "απομεινάρια" του τελευταίου, που οδηγήθηκαν σχεδόν σύσσωμα στο νέο μόρφωμα -με ενδιάμεσο σταθμό το ΚΟΔΗΣΟ -ο ίδιος ο Γκρόσμαν δεν ήταν ποτέ οργανωμένο μέλος του ΕΣΚΓ (SED), αλλά βρισκόταν πάντα κοντά του κι ακολούθησε το γενικό ρεύμα.

Κάτι αντίστοιχο έγινε και σε άλλες πρώην σοσιαλιστικές χώρες, όπου τα πρώην ΚΚ μετεξελίχθηκαν σε σοσιαλδημοκρατικά. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί η Ρωσία, με το ΚΚΡΟ, που κράτησε το όνομα χωρίς τη χάρη ή μάλλον με όλα τα προβληματικά στρατηγικά στοιχεία του ΚΚΣΕ της τελευταίας περιόδου της ΕΣΣΔ.

Πρέπει να σημειώσουμε επίσης ότι στη ΛΔΓ του ΕΣΚΓ προέκυψε από τη συγχώνευση του κομμουνιστικού κόμματος με το σοσιαλδημοκρατικό (ως κεντρική επιλογή κι όχι επειδή αυτό ήταν απαραίτητος όρος για την επιβίωση των σοσιαλδημοκρατών, αφού στη ΛΔΓ, αν δεν απατώμαι, υπήρχαν διάφορα νόμιμα μικρά κόμματα, που δεν είχαν καμία σχέση με τους κομμουνιστές.
Αντίστοιχη ενωτική πείρα πρέπει να είχε γαλουχήσει πολιτικά τον Γκρόσμαν και στα νεανικά του χρόνια στις ΗΠΑ, με την πολιτική γραμμή του εκεί ΚΚ.

Θέλω να πω λοιπόν ότι αν συνυπολογίσουμε κάποια προβλήματα στη φυσιογνωμία και τη στρατηγική στόχευση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, θα διαπιστώσουμε τη διαβρωτική επίδραση κάποιων σοσιαλδημοκρατικών θέσεων, που δεν καθιστούν εντελώς παράλογη τη μετεξέλιξη ολόκληρων κομμάτων και των μελών τους. Αυτό μπορούμε να το δούμε εξάλλου και στο παράδειγμα του ΚΚΕ και της ανανεωτικής του πτέρυγας, που κατέληξε στο Συνασπισμό (κι από εκεί στο σημερινό Σύριζα ή το γενόσημό του, τη ΛαΕ).

Συνεπώς μπορούμε να ισχυριστούμε ότι υπήρχε άμεση σύνδεση-συγγένεια μεταξύ του τότε και του "τώρα", σωστά;
Όχι. Το παρόν περιέχει πάντα το παρελθόν μετασχηματισμένο και τα σπέρματά του βρίσκονται πάντα σε (διαλεκτικές) στιγμές του δεύτερου. Αλλά τα σημερινά μορφώματα τύπου Σύριζα και die Linke, δεν είναι φυσικοί συνεχιστές του διεθνούς ΚΚ, αλλά καρπός του εκφυλισμού και της ήττας του, πλήρης άρνηση κι όχι διαλεκτική άρση του. Κι αυτό απαντάει, πιστεύω, στην όποια... υφολογική σύνδεση επιχειρείται μεταξύ των δύο.

Αυτό είναι φανερό και στην περίπτωση του ίδιου του Γκρόσμαν, που είναι συνεπής υπερασπιστής του υπαρκτού σοσιαλισμού, διατηρώντας τις ενστάσεις και τις επιφυλάξεις του για τα αρνητικά του σημεία. Τι σχέση έχει αυτή η έντιμη στάση, με την πολιτική θέση του σημερινού die Linke; Καμία απολύτως. Παίρνει γενικά θέση εναντίον των διώξεων που υφίστανται παλιά στελέχη του κρατικού μηχανισμού της ΛΔΓ, αλλά απορρίπτει συλλήβδην την πείρα της ΛΔΓ και το συγκεκριμένο μοντέλο οικοδόμησης. Στέκεται στο αντίπαλο, ταξικό στρατόπεδο, του εκλεπτυσμένου αντικομμουνισμού, κι έχει εγκλωβίσει στις γραμμές του πολλούς τίμιους αγωνιστές, που βρίσκονται εκεί με τη δύναμη της συνήθειας.

Ποιο είναι λοιπόν το γενικό συμπέρασμα; Αν το διεθνές ΚΚ είχε διάφορες αδυναμίες, παρεκκλίσεις, που αντανακλούσαν την επίδραση της σοσιαλδημοκρατίας και αντανακλώνται και στις αντιλήψεις-αυταπάτες των οργανωμένων μελών του, δεν έχει καμία σχέση με την αυθεντική σοσιαλδημοκρατία και το βρώμικο, ιστορικό της ρόλο. Κι αν το ΕΣΚΓ, συγκεκριμένα, είχε αδυναμίες και προβληματικά στοιχεία στις προγραμματικές του θέσεις και την πολιτική πρακτική του, στοιχεία που εκκόλαψαν κι ως ένα βαθμό προαπεικόνιζαν το σημερινό εκφυλισμό, δεν έχει ωστόσο καμία πολιτική (υφολογική ή όποια άλλη) συγγένεια κι άμεση σύνδεση με τα σημερινά μεταλλαγμένα (πρώην ΚΚ) κόμματα, που καλύπτουν το κενό της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας.

Τι να διαβάσω για το ΔΣΕ

Αυτές τις μέρες είναι η επέτειος των τελευταίων μαχών που έδωσε ο κύριος όγκος των δυνάμεων του ΔΣΕ στο Γράμμο, κι η κε του μπλοκ σκέφτηκε να φτιάξει μια ενδεικτική λίστα με προτεινόμενα βιβλία, που μπορεί να εμπλουτιστεί με τις δικές σας προτάσεις.

Στα χρόνια της ανασυγκρότησης για το κόμμα (που επέβαλαν τα απόνερα της γκορμπατοσφικής "ανασυγκρότησης"-περεστρόικα), γράφτηκε ο πρώτος τόμος του δοκιμίου ιστορίας του κόμματος (που πιάνει ως το 49', που τελειώνει ο πόλεμος) και "η τρίχρονη εποποιία του ΔΣΕ". Ο πρώτος τόμος αποφασίστηκε να ξαναγραφτεί κι υποθέτω πως θα ολοκληρωθεί και θα κυκλοφορήσει μες στους επόμενους μήνες. Σε αντίθεση με τον κουρνιαχτό που θα σηκωθεί για το "ξαναγράψιμο της ιστορίας", την αναθεώρησή της και δε συμμαζεύεται, προτιμώ να κρατήσω μια διευκρίνιση του Κ. Σκολαρίκου, που σε μια εκδήλωση είχε τεκμηριώσει την ανάγκη να ξαναγραφτεί ο τόμος αυτής της περιόδου, όχι στη βάση μιας διαφορετικής οπτικής που θα διορθώνει παλιά λάθη, αλλά επειδή τότε δεν υπήρχαν τα εργαλεία κι οι πρόσφατες θεωρητικές επεξεργασίες, για να προσεγγίσουμε κριτικά κι ολοκληρωμένα κάποια ζητήματα -όπως πχ το σχήμα της λαϊκής δημοκρατίας- που έμεναν ανοιχτά κι εκκρεμή.

Το στίγμα αυτής της προσέγγισης δίνεται στην πρόσφατη έκδοση της ΣΕ, με τη συλλογή κειμένων κι αρχειακών εγγράφων για το Δημοκρατικό Στρατό (με επιμέλεια του τμήματος ιστορίας της κετουκε), όπου εκτός απ' τη διακήρυξη της ΚΕ για τα 70χρονά του, περιλαμβάνονται πολλές αξιόλογες μελέτες για διάφορες πτυχές του δεύτερου αντάρτικου.
Η έκδοση αυτή συμπληρώνεται, κατά μία έννοια, από το λεύκωμα "φωτογραφίζοντας το ΔΣΕ" με το συγκλονιστικό αρχείο του Απόστολου Μουσούρη, του φωτογράφου του ΔΣΕ, που περιλαμβάνει ένα σημαντικό πλούτο πορτρέτων, καθημερινών στιγμών, σκηνών από το πεδίο της μάχης, κτλ.

Στις πρόσφατες εκδόσεις συγκαταλέγονται δύο βιβλιαράκια που εξιστορούν τον καθημερινό άθλο του υγειονομικού του ΔΣΕ, με τα ανεπαρκή μέσα και τη σιδερένια θέληση: "ενάντια στο θάνατο στο Γράμμο και το Βίτσι" του Γ. Τζαμαλούκα και "το υγειονομικό του ΔΣΕ" του Νώντα Σακελλαρίου.
Αντίστοιχα "εξειδικευμένη" θεματολογία έχουν οι μαρτυρίες κι οι μελέτες που εξετάζουν τη δράση και την ανάπτυξη του δεύτερου αντάρτικου (πολλές φορές σε συνδυασμό με το πρώτο, στη διάρκεια της Αντίστασης) σε τοπική κλίμακα, ανά περιοχές, νομούς και γεωγραφικά διαμερίσματα.

Λίγο παλιότερη είναι η μελέτη του Νίκου Κυρίτση για το ΔΣΕ, που μας δίνει ενδιαφέροντα στοιχεία για τη δύναμή του και την κοινωνική του σύνθεση -ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, σχετικό και με την πολεμική που έχει αναπτυχθεί για την ταξική σύνθεση και, κατ' επέκταση, το στρατηγικό του στόχο.

Φεύγουμε από τις εκδόσεις της ΣΕ (που ελπίζω να εμπλουτιστούν το επόμενο χρονικό διάστημα, μέχρι την κορύφωση των 100 χρόνων του κόμματος, αλλά και μετά από αυτήν) παραμένουμε όμως στη δική μας σκοπιά, για να σταθούμε στην εμβληματική δίτομη ιστορία του εμφυλίου πολέμου του Γ. Μαργαρίτη, που νομίζω ότι στάθηκε καταλυτική γι την προσέγγισή του με το κόμμα. Θυμάμαι ότι δύο σημεία που με είχαν ξενίσει αρχικά ήταν μια σχεδόν ντετερμινιστική έμφαση στις αντικειμενικές συνθήκες, που δεν άφηναν πολλά περιθώρια για διαφορετική έκβαση των Δεκεμβριανών, ακόμα και αν είχε δοθεί οδηγία στις κύριες δυνάμεις του ΕΛΑΣ -που κυνηγούσαν το Ζέρβα στην Ήπειρο- να προσεγγίσουν το λεκανοπέδιο. Κι η εξαντλητική αναφορά σε λεπτομέρειες των μαχών, του αμιγώς στρατιωτικού κομματιού, κτλ.
Κι αν το πρώτο με τον καιρό άρχισα να το βλέπω διαφορετικά, κρατώντας κάποια "ναι μεν, αλλά..." και τις επιφυλάξεις μου, για το δεύτερο κατανόησα τη σημασία που έχει πχ για να αντικρούσουν τη μονομέρεια, τις στρεβλώσεις και τις επιλεκτικές μαρτυρίες που χτίζουν την αφήγηση του "νέου", αναθεωρητικού κύματος στην ιστορία.

Χρησιμοποιώ ως μεταβατικό σύνδεσμο προς το αντίπαλο ταξικό στρατόπεδο τα δυσεύρετα απομνημονεύματα του (αποστάτη) Βλαντά, που είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στο δεύτερο αντάρτικο. Και παρά τους δεδομένους περιορισμούς της πολιτικής σκοπιάς από την οποία γράφει (εκ των υστέρων) τα γεγονότα που έζησε, τα λανθασμένα συμπεράσματα και τα απλοϊκά επιχειρήματα με τα οποία απορρίπτει συλλήβδην το λενινισμό ως σύστημα και την προσφορά της Σοβιετικής Ένωσης, η ματιά του παραμένει διεισδυτική, με κατά διαστήματα απολαυστική γραφή (κατά τη γνώμη μου).

Από την αντίπαλη ταξική σκοπιά, είναι μάλλον πιο ενδιαφέρον να διαβάσει κανείς το "Φωτιά και Τσεκούρι" του Αβέρωφ ή το σχετικό βιβλίο του Τσακαλώτου (40 χρόνια στρατιώτης της Ελλάδας), που είναι συγκριτικά τίμια μες στον αντικομμουνισμό τους, παρά τα "Εμφύλια Πάθη" του γνωστού διδύμου -τα ψέματα του οποίου ανασκευάζονται εδώ- και το σόλο πόνημα του Μαραντζίδη για το ΔΣΕ. Ενδιαφέρον πρέπει να έχει και το βιβλίο του Γουντχάουζ που παρουσιάζει την αγγλική σκοπιά.

Έχω αφήσει σκόπιμα κενό τον τομέα της λογοτεχνίας, που θα χρειαζόταν μάλλον μια ξεχωριστή παρουσίαση-ανάρτηση. Αναφέρω ενδεικτικά το βιβλίο του λογοτέχνη Δημήτρη Ραβάνη-Ρεντή "το ημερολόγιο της προσφυγιάς ενός αντάρτη", γιατί δεν είναι μυθοπλασία, αλλά μια πολύ δυνατή αφήγηση πραγματικών γεγονότων, που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως υλικό για μυθιστόρημα -όπως σημειώνει εισαγωγικά ο συγγραφέας, μαζί με τη δική του αδυναμία να αποστασιοποιηθεί από αυτό το βιωματικό υλικό και να το παρουσιάσει με άλλον τρόπο.

Υγ: μια αρκετά εκτενή (χορταστική αλλά όχι πλήρη) λίστα για όλη τη δεκαετία του 40', μπορείτε να δείτε σε αυτήν τη σελίδα.

ΚομμουνΤρίβιαλ - το δεύτερο αίμα

Σαν ιδέα είναι τόσο απλή, και την έχουμε παρουσιάσει κι από εδώ παλιότερα. Μια διασκευή του γνωστού επιτραπέζιου Τρίβιαλ, προσαρμοσμένη σε κομμουνιστική θεματολογία, με εξειδικευμένες κατηγορίες, που πρέπει αρχικά να συμφωνηθούν, για να περάσουμε με αντίστροφη διαλεκτική και δουλειά μυρμηγκιού, στη συμπλήρωση της απαιτούμενης ποσότητας.

Η κε του μπλοκ επιχειρεί ένα δεύτερο βήμα, έχοντας πλήρη επίγνωση της αδυναμίας της να σταθεί και να πιάσει τη βάση σε κάποιες κατηγορίες (πχ τέχνη, σινεμά). Με αυτά τα δεδομένα, έχουμε και λέμε.

Κατηγορία: ΚΚΕ
-Σε πόσες αστικές κυβερνήσεις (στο έδαφος του καπιταλισμού) έχει συμμετάσχει/δώσει στήριξη το Κόμμα;
-Τι είχε ψηφίσει η ΚΟ του ΚΚΕ στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης Παπανδρέου, το 81;
-Ποιος βουλευτής του Ενιαίου Συνασπισμού καταψήφισε την κυβέρνηση Τζαννετάκη, το 89;
-Με ποιο μεγάλο γεγονός διεθνούς εμβέλειας συνέπεσε η υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας;
-Πού δολοφονήθηκε ο Γιάννης Ζεύγος;
-Ποιον τίτλο είχε το εγκωμιαστικό άρθρο που έγραψε ο Σκλάβαινας για το Νίκο Ζαχαριάδη τη δεκαετία του 30;
-Ποιος ήταν εκπρόσωπος του ΚΚΕ στις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία του Λιβάνου;
-Ποια πρώην μέλη του ΠΓ δεν επανεκλέχτηκαν στο ΠΓ που αναδείχτηκε στο 19ο Συνέδριο;
-Ποια χρονιά έγιναν δύο κομματικά συνέδρια;
-Ποιος ήταν ο αντίπαλος της Αλέκας, στην ψηφοφορία για την εκλογή της, στο 13ο Συνέδριο;
-Ποιος-α διαδέχτηκε το Χαρίλαο Φλωράκη ως ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ;
-Ο Μίμης Ανδρουλάκης ήταν τακτικό μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ;

Κατηγορία: Κομιντέρν
(όχι με τη στενή έννοια, δηλ ερωτήσεις σχετικά με την Τρίτη Διεθνή, αλλά με όλο το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα).
-Ποια χρονιά πέθανε ο Γιουγκοσλάβος ηγέτης Τίτο;
-Πώς ονομάστηκαν οι αγοραίες μεταρρυθμίσεις που εγκαινιάστηκαν στην ΕΣΣΔ το 1965;
-Πόσες Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες απάρτιζαν την ΕΣΣΔ;
-Ποιες χώρες συμμετείχαν στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας;
-Ποια χρονιά χτίστηκε το Τείχος του Βερολίνου;
-Από ποια πόλη ξεκίνησε η προβοκάτσια με την "αποκάλυψη μαζικών τάφων" για να επισπευσθεί η πτώση του Τσαουσέσκου, στη Ρουμανία;
-Πώς λεγόταν ο στρατηγός του Κόκκινου Στρατού, που διεύθυνε τις μονάδες που απελευθέρωσαν τα Βαλκάνια από τη φασιστική κατοχή;
-Η κουβανική επανάσταση είχε εξ αρχής σοσιαλιστικό χαρακτήρα;


Κατηγορία: Αθλητικά

-Ποιος έβαλε το νικητήριο γκολ στην επικράτηση της ΛΔΓ επί της ΟΔΓ, στο Μουντιάλ του 74', που έγινε στα γήπεδα της Δυτικής Γερμανίας;
-Ποιος πέτυχε το νικητήριο καλάθι στον τελικό του Μονάχου το 72', στο ολυμπιακό τουρνουά μπάσκετ, μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης;
-Ποια ήταν η μεγάλη απουσία της σοβιετικής ομάδας μπάσκετ, στο Ευρωμπάσκετ του 87', που έγινε στην Ελλάδα;

-Πότε συμμετείχε για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες η ΕΣΣΔ;
-Ποιες χώρες κατέκτησαν τις δύο πρώτες θέσεις στον πίνακα συγκομιδής μεταλλίων, στους αγώνες της Σεούλ, το 88';
-Ποια ήταν η μόνη χώρα της Ανατολικής Ευρώπης, που δεν μποϊκόταρε τους αγώνες του Λος Άντζελες, το 84', κι έστειλε κανονικά αθλητές;
-Πόσες φορές έλειψε από το βάθρο των Ολυμπιακών Αγώνων η σοβιετική ομάδα βόλεϊ των ανδρών;
-Πόσα συνεχόμενα χρυσά ολυμπιακά μετάλλια πήρε ο μεγάλος παλαιστής Καρέλιν;
-Ποιος ήταν ο βασικός σοβιετικός ανταγωνιστής (κι αντίπαλο δέος) του "τσάρου των αιθέρων", Σεργκέι Μπούμπκα, στο αγώνισμα του επί κοντώ;
-Ποιος κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ στο άλμα εις ύψος;
-Πόσων χρονών ήταν η Νάντια Κομανέτσι, όταν κατέκτησε τρία χρυσά στους Ολυμπιακούς του Μόντρεαλ, πετυχαίνοντας το τέλειο 10 (δηλ άριστη βαθμολογία);

-Ποια ήταν η μοναδική ομάδα του σοσιαλιστικού μπλοκ που κατάφερε να κατακτήσει το Κύπελλο Πρωταθλητριών;
-Η Χέρτα Βερολίνου ήταν στο ανατολικό ή το δυτικό τμήμα της πόλης;
-Σε ποια θέση της ενδεκάδας συνήθιζε να παίζει ποδόσφαιρο ο Τσε Γκεβάρα;


Κατηγορία: Εξωκοινοβούλιο

-Πώς μπορεί να ανακληθεί-αντικατασταθεί ένα ηγετικό στέλεχος του ΣΕΚ;
-Από ποιο χώρο έχει περάσει ο Ανδρέας Μικρούτσικος;
-Ποιο κόμμα-οργάνωση συνεργαζόταν μετωπικά μαζί μας, στο πλαίσιο της Δημοκρατικής Συσπείρωσης για τις ελευθερίες και τα δικαιώματα, στις αρχές της περασμένης δεκαετίας;
-Σε ποιες εκλογές έκανε την πρώτη εμφάνισή της η Ανταρσυα;
-Από την όσμωση ποιων μετωπικών σχημάτων προέκυψε η Ανταρσυα;
-Ποιο είναι το μόνο κόμμα που διεξάγει συνέδριο κάθε χρόνο;
-Πότε έγινε η διάσπαση μεταξύ των ΜΛ-ΚΚΕ και ΚΚΕ (μ-λ);
-Τι στάση είχε κρατήσει ο Σάββας Μιχαήλ απέναντι στην Περεστρόικα του Γκόρμπι;

Σινεμά
Ποιος ήταν ο σκηνοθέτης του "Έλα να δεις", της αντιπολεμικής ταινίας που άφησε εποχή τη δεκαετία του 80';
Λογοτεχνία
Πώς λεγόταν ο κεντρικός ήρωας του Οστρόφσκι, στο κλασικό έργο "πώς δενότανε το ατσάλι";
Γεωγραφία
Σε ποιο χιλιόμετρο της συνοριακής γραμμής μεταξύ ΛΔΓ και ΟΔΓ χωριζόταν το Ανατολικό με το Δυτικό Βερολίνο;

Ακολουθούν οι σωστές απαντήσεις (αν περιηγείστε στην αρχική σελίδα και όχι μες στην ανάρτηση, πατήστε για να δείτε τη συνέχειά της). Κάθε ένσταση για την ορθότητά τους γίνεται δεκτή ή μάλλον τίθεται προς συζήτηση.

Απαντήσεις

Το κράτος της δεξιάς Αριστεράς

Θυμάμαι παλιά μια κουβέντα με τον Κομάντο, τον καιρό που διάβαζε ακόμα το μπλοκ και είχε αυταπάτες (για το μπλοκ και γενικότερα) να μου λέει πως μια αριστερή κυβέρνηση δε θα άλλαζε μεν ριζικά τον κόσμο, αλλά θα μας εξασφάλιζε πιο ευνοϊκές συνθήκες και ένα πιο φιλικό κράτος... Ούτε καν λιγότερο εχθρικό -γιατί κι η επιλογή των λέξεων έχει τη σημασία της- αλλά πιο φιλικό. Να σε χτυπάει πχ φιλικά στην πλάτη, με κατανόηση για τα προβλήματά σου (φτώχεια, ανεργία, κτλ), ή στο ψαχνό με τα ΜΑΤ, αλλά πάντα φιλικά και με κατανόηση, που είναι και το πιο σημαντικό στις μέρες μας, που έχει χαθεί η επικοινωνία μεταξύ μας.

Θυμάμαι επίσης να συναντάω πολλές φορές, ακόμα και στο δικό μας κομματικό λόγο στα χρόνια της μεταπολίτευσης και νωρίτερα, τη φράση για το "κράτος της Δεξιάς". Που προφανώς θεωρούνταν μια ποιότητα από το τυπικό αστικό κράτος ή το "κράτος της Αριστεράς". Όπως άλλωστε και το "Δεξιό παρακράτος", που ήταν μάλλον κάτι ξεχωριστό από τον κρατικό μηχανισμό και τα μέσα επιβολής της αστικής εξουσίας. Και θεωρούνταν άσχετο με τις "δημοκρατικές δυνάμεις" του Κέντρου, που απλώς δεν μπορούσαν να το ελέγξουν.

Ο λογικός πυρήνας πίσω από αυτό το σχήμα είναι πως το κράτος και η δεξιά είναι σχεδόν συνυφασμένες έννοιες, εφόσον η Δεξιά ως παράταξη είχε παντρευτεί την εξουσία και κρατούσε το γάμο της ζωντανό με κάθε τρόπο: εκλογές, βία, νοθεία, ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, πραξικοπήματα, κοκ. Είχε εκκαθαρίσει τον κρατικό μηχανισμό και ζητούσε πιστοποιητικά φρονημάτων στην είσοδο, είχε τον έλεγχο σε όλα τα πόστα, κτλ.
Αυτό που δεν έπαιρνε υπόψη του το παραπάνω σχήμα ήταν πως οι λεγόμενες "δημοκρατικές δυνάμεις" θα γίνονταν βασιλικότερες του βασιλέως (κι ας τον καταργήσαμε το 74' με δημοψήφισμα) και "Δεξιά στη θέση της Δεξιάς", μόλις ανέβαιναν στην εξουσία.

Κι έτσι, η πασοκική λαίλαπα επέτρεψε στην αυθεντική Δεξιά να πουλάει τρέλα και να επικαλείται σήμερα ένα φανταστικό ηθικό πλεονέκτημα (το ίδιο που επικαλούνταν από την ανάποδη ο Σύριζα για τα 40 χρόνια που ήταν έξω από τα πράγματα και συμμετείχε από μειονεκτική θέση στη μοιρασιά) απέναντι στο λαϊκισμό, τα ρουσφέτια και τον (αριστερό) κρατισμό, σε αυτή την τελευταία σοβιετική γωνιά της Ευρωλάνδης. Μια σοβιετική πολιτεία που λειτουργεί μαγικά ως τέτοια, χωρίς σοβιέτ, ΚΚ, κεντρικό σχεδιασμό και μια σειρά άλλα χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Κάτι σαν θάμα της Παναγιάς της Λαοδηγήτριας...

Βοήθειά μας ταβάριτς

Αν δεν επηρέαζε άμεσα τις ζωές μας, θα είχε σίγουρα πλάκα να ακούς να ξιφουλκούν ενάντια στον κρατισμό, τη γραφειοκρατία και την αναποτελεσματικότητα του κράτους-επιχειρηματία, τα κρατικοδίαιτα μονοπώλια -που μπουκώνονται με ζεστό κρατικό χρήμα, για να... σωθεί η οικονομία και να στηριχθεί η επιχειρηματικότητα- χρεοκοπημένοι επιχειρηματίες και τα παπαγαλάκια τους στα ΜΜΕ -που χρωστάνε εκατομμύρια.

Οι φιλελέδες παίρνουν τη γνωστή φράση (που απ' όσο ξέρω, αποδίδεται στο σφο με το μουστάκι): "περισσότερο κράτος για να μην υπάρχει κράτος" -με την έννοια πως θα αγκαλιάσει κάθε πτυχή της κοινωνικής δραστηριότητας, ώστε να πάψει να είναι μια δύναμη πάνω από την κοινωνία, να καταστεί περιττό και να αρχίσει να απονεκρώνεται. Κι αντιστρέφουν "διαλεκτικά" τη λογική της, φτάνοντας στο: λιγότερο κράτος, για να υπάρχει πιο πολύ κράτος. Μικρότερος δημόσιος τομέας και ελεγκτικοί μηχανισμοί, για να αλωνίζει ασύδοτη, χωρίς ταμπού κι αγκυλώσεις, η τάξη των εκμεταλλευτών, ενώ τσεπώνει τα "κονδύλια σωτηρίας", τις επιχορηγήσεις, κτλ, στα πλαίσια του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού.

Όσο για την αριστερά του σαλονιού και του Πουλαντζά, το κράτος δεν είναι όργανο ταξικής κυριαρχίας, αλλά μια ρευστή κοινωνική σχέση, αρχικά (πιο) φιλική κι εν συνεχεία ανοιχτά ερωτική, με ηρωικό, συντροφικό βόλεμα, και σοβαρό σκοπό να το παντρευτούν -κι ας υπάρχει μια μορφή πολυγαμίας, με τις κυβερνήσεις συνεργασίας και τις εκλογές. Πιστεύουν όμως πως θα τις παίρνουν για πολύ καιρό ακόμα, όσο έχουν να επισείουν τον μπαμπούλα της Δεξιάς (και του κράτους της), στους δημόσιους υπαλλήλους (του κράτους) που φοβούνται πως θα τους απολύσει ο Μητσοτάκουλας (από αλλού το περιμένουν κι από αλλού έρχεται).

Σε κάθε περίπτωση, το ένα (αριστερό) χέρι νίβει το άλλο (το δεξί) κι εξασφαλίζει την περιβόητη συνέχεια του κράτους και της αστικής κυριαρχίας (που δεν είναι σχέση, αλλά σκέτο πήδημα, χωρίς σάλιο και λιπαντικό, όπως σε άλλες δεκαετίες). Και το μόνο παρήγορο είναι ότι έχει χάσει πλέον τις αυταπάτες του ο Κομάντος. Μέχρι την επόμενη, που θα έλεγε κι ο Γκάλης...

Μα πώς τους πείθεις έτσι;

Θυμάμαι ένα επεισόδιο στα φιλαράκια, όπου ο Τζόι κι ο Τσάντλερ είχαν πέσει κατά λάθος σε ένα καλωδιακό, συνδρομητικό κανάλι με πορνό σε 24ωρη βάση και δεν τολμούσαν να το αλλάξουν, για να μην το χάσουν. Με αποτέλεσμα, μετά από λίγες μέρες, να εθιστούν με την... υπόθεση που έβλεπαν και να τους απογοητεύει η πραγματικότητα, γιατί πχ η κοπέλα που τους έφερε την πίτσα, δεν τους την έπεσε με υπονοούμενα, κτλ. Ένα το κρατούμενο.

Ας σημειώσουμε, παρεμπιπτόντως, πως υπάρχουν αρκετά υποκατάστατα του "αθλήματος" σε άλλους τομείς, όπως πχ το foodporn, όπου βλέπεις πόζες λαχταριστών φαγητών και πιάτων και σου έρχονται ακατανίκητες ορμές.

Δεν ξέρω πόσο ισχυρές είναι οι αντιστάσεις του κάθε σφου σε αυτό το ζήτημα -και δε χρειάζεται να το πιάσουμε εδώ, εξάλλου. Νομίζω όμως πως το δικό μας αντίστοιχο θα ήταν πχ κάτι σκηνές με τον Ερνέστο Έβερχαρντ (που δεν είναι καν ο Ερνέστο της καρδιάς μας) από τη "Σιδερένια Φτέρνα" του Τζακ Λόντον (ή σιδερένιο τακούνι κατά άλλους) να ρητορεύει σε παρέες αστών που μαζεύονταν, για να τον αντιμετωπίσουν ως αξιοθέατο, αλλά μαγεύονταν από τα αποστομωτικά του επιχειρήματα, χωρίς να μπορούν να τα αντικρούσουν. Και θα μπορούσε να προσθέσει κανείς άλλες αντίστοιχα πορωτικές σκηνές, στα όρια της φαντασίωσης, για να συμπληρώσουμε τη σχετική λίστα.

Σκέψου λοιπόν την απογοήτευση που προσφέρει κι εδώ η σύγκριση της φαντασίωσης με τη σκληρή πραγματικότητα, καθώς οι φλογεροί μας λόγοι στις μάζες δεν τις λιώνουν (μολονότι φλογεροί), δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικοί και δε γίνονται αποδεκτοί στον περίγυρό μας με τον απαιτούμενο-αναμενόμενο ενθουσιασμό.

Δε λιποθυμάνε οι πρωτοετείς με την αμφιθεατρική σου ατάκα -για να χάσουμε τελικά τη συνέλευση, επειδή δε συνήλθαν εγκαίρως για την ψηφοφορία.
Δεν έρχονται δίπλα σου οι νεότεροι να σου πιάσουν με ευλάβεια το χέρι, να σε κοιτάξουν με δέος στα μάτια, ξαναμμένοι από τη σπίθα που μόνο η γνώση μπορεί να προσφέρει, και ενώ νομίζεις πως θα σε φιλήσουν, να σου πουν:
Δάσκαλε, πες μας πάλι για το προτσές...
Και δεν έρχεται ένας γραμματέας, σαν αυτόν που είχε ο Μαυρογιαλούρος στην ταινία, να ακολουθεί τα βήματά σου και να σημειώνει σε ένα τεφτέρι όσα πετυχημένα λες, για να μην πετάνε και χάνονται.

Μα τι συμβαίνει λοιπόν; Γιατί δεν πέφτει ο κόσμος στο πέρασμά σου; Γιατί δε θέλει να αναγνωρίσει πόσο μεγάλη την έχεις την πειθώ και την επαφή με τις μάζες, τη ρητορική δεινότητα; Τι φταίει που ο κόσμος αποδεικνύεται πιο δύσκολος-περίπλοκος από τα διαβάσματά μας (πέρα από το ότι δεν έχει τα ίδια διαβάσματα, με δική του ευθύνη); Γιατί δεν έρχεται γονυπετής να πει ότι "έχουμε δίκιο", να το παραδεχτούμε και εμείς ταπεινά και να συνεχίσουμε παρακάτω σε πιο ακανθώδη ζητήματα, που δεν τα έχουμε λυμένα, όπως η βασική αντίθεση στην αταξική κοινωνία του μέλλοντος.

Φταίει προφανώς μια εγγενής τάση να προτιμάμε το φανταστικό που δεν πρόκειται να πληγωθεί ποτέ από τις αιχμές της σκληρής πραγματικότητας. Αλλά φταίνε και διάφορες μικρές λεπτομέρειες που συμβάλλουν στη διαμόρφωσή του.

Μπορεί να φταίνε τα παιδικά τραύματα από το Ρετιρέ, όπου ο βασικός πρωταγωνιστής κλείνει εμφατικά τη σκηνή, επαναλαμβάνοντας την τελευταία ατάκα του για ακόμα μεγαλύτερη έμφαση, τους αποστομώνει θριαμβευτικά όλους και πέφτουν οι τίτλοι τέλους.
Ο Μάρκαρης με τον αστυνόμο Χαρίτο, που του πετάει μια φονική ατάκα η Αδριανή (ή μια κλισέ μουσμουλιά, τώρα που ξεμένει από έμπνευση ο συγγραφέας που την επινόησε) και τον βουβαίνει, πριν τον μπουκώσει με γεμιστά -που κι αυτά το ίδιο πρακτικό αποτέλεσμα έχουν.
Οι αμερικάνικες κωμωδίες (sitcom) με τα ψεύτικα χάχανα που επιβραβεύουν κάθε ατάκα (είτε είναι καλή είτε όχι).
Η κακή συνήθεια (απ' όλα τα παραπάνω) να θέλουμε να πούμε την τελευταία λέξη -κι ας μην είναι τόσο πετυχημένη.

Για αυτό πρέπει να παίρνουμε πάντα υπόψη τις (πέντε που σημειώνει ο Μπρεχτ κι άλλες τόσες) δυσκολίες να πούμε την αλήθεια και να την κάνουμε κτήμα του κόσμου, διατηρώντας παράλληλα συγκρατημένη απαισιοδοξία για το αποτέλεσμα μιας λεκτικής, άμεσης επικοινωνίας, για μια σειρά λόγους, υποκειμενικούς κι αντικειμενικούς, σχετικούς και με τον πομπό και με το δέκτη.

-Μνήμη χρυσόψαρου. Το κοινό συγκρατεί μόνο την τελευταία ανάλυση που άκουσε. Και τη διώχνει κι αυτή, για να χωρέσει την επόμενη -όταν δε βάζει απλώς μουσική στα ηχεία του μυαλού του, όσο του μιλάμε.
Το χειρότερο όμως είναι όταν "προσέχει" τυπικά το θέμα και του έρχονται συνειρμικά καμιά δεκαριά θέματα, το ένα πίσω από το άλλο, και τελικά άσχετα με το αρχικό, για να μη βγει ποτέ συμπέρασμα.

-Γιατί η καφενειακή ανάλυση και μια κενή πλην βαρύγδουπη ατάκα μπορεί να "νικήσει" και την καλύτερη, την πιο προσεγμένη εκλαΐκευση. Χρειάζεται κάποιες φορές η πονηριά κμι η καπατσοσύνη που αναπτύσσει ο μέσος πωλητής-λαϊκατζής, για να προωθήσει το προϊόν του -ακόμα κι αν δεν είναι σάπιο, όπως των άλλων.

-Γιατί κάποιες φορές τείνουμε να φωνάζουμε, να επιμένουμε ως (κι όχι σαν) ισχυρογνώμονες, να αποθαρρύνουμε τον αντίλογο, εκλαμβάνοντάς το ως "νίκη". Τους πείσαμε με τον τσαμπουκά μας και τη μαγκιά μας. Μόνο που δεν... στην πραγματικότητα. Και θα το βρούμε αμέσως μετά μπροστά μας.

-Γιατί κάνουμε το λάθος να απαντάμε όντως σε αυτό που μας ρωτάνε και πάμε να το πιάσουμε από το κύτταρο και τη δημιουργία του (έλα Ηπείρου κι Αχαρνών, να σε μεταπείσω...).

-Γιατί τα λέμε καλά και τα εξηγούμε ωραία (όχι σαν τον κυρ-Νίκο τον Αλέφαντο), αλλά το κοινό κολλάει στο ύφος, τι ωραία που τα λέτε, και δε θυμάται να τα επαναλάβει, γιατί δεν τα αφομοίωσε.

-Γιατί ποτέ δε φτάνει μία μόνο κουβέντα. Και ούτε μόνο η κουβέντα. Στους δρόμους γεννιούνται συνειδήσεις. Αλλά ξέρεις τι ψηστήρι χρειάζεται στο μιλητό, για να πειστεί ο μπαγάσας να κατέβει στο δρόμο...;

Αστερίξ και Κλεοπάτρα

Μια μύτη μπορεί να είναι γαμψή και καραγκούνικη. Ή λεπτή και κομψή, σαν γαλλική. Ή γαλατική, σαν ένα μεγάλο ντολμέν. Ή σαν του Ιντεφίξ (που αποκτά μυστηριωδώς όνομα, κάπου στο μέσο της περιπέτειας, χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις), να βρίσκει διΕΕξοδο από το εσωτερικό μιας πυραμίδας. Ή σκαμμένη, σαν της Σφίγγας, που παύει να είναι αίνιγμα, μετά απ' την επιστημονική εξήγηση που μας δίνει ο Γκοσινί για την πτώση της (ανέβηκε πάνω της ο Οβελίξ, για να δει τη θέα). Ή αρχαιοελληνική με αυστηρή γραμμή και σκυθρωπό προφίλ. Ή τριχωτή -"τρίχες στη μύτη", όπως λέει και ένας άλλος Αιγύπτιος, σε μία από τις επόμενες περιπέτειες. ΄Η απλώς πολύ νόστιμη, σαν αυτή της Κλεοπάτρας, για την οποία προφανώς αστειεύεται ο Γκοσινί. Κι οι ιστορικές πηγές την αναφέρουν ως γαμψή και μεγάλη (καραγκούνικη, σα να λέμε) ρίχνοντας νερό στο μύθο (;) της ελληνικής της καταγωγής (της μύτης και της ιδιοκτήτριάς της, γενικώς).

Η συγκεκριμένη περιπέτεια εστιάζει ουσιαστικά στο ζήτημα της υποτέλειας και της εξάρτησης. Ήδη από την πρώτη σελίδα, ο Καίσαρας λέει στη βασίλισσά του πως ο λαός της έχει παρακμάσει και το μόνο που του αξίζει είναι να ζει εξαρτημένος από τη Ρώμη, τη μεγάλη δύναμη της εποχής. Ενώ προς το τέλος μια ατάκα του Αστερίξ για τη διώρυγα του Σουέζ και τη γαλλική, τεχνική βοήθεια, δίνει το στίγμα της νεο-αποικιοκρατίας. Αν και ο νασερισμός ήταν κατά μία έννοια η "περήφανη, ανεξάρτητη φάση" της αιγυπτιακής αστικής τάξης, που έπαιξε έξυπνα το φιλοσοβιετικό χαρτί. Η γαλατική τριάδα θα μπορούσε να συμβολίζει αυτήν ακριβώς τη (βασικά αφιλοκερδή) βοήθεια με τους απεσταλμένους σοβιετικούς τεχνικούς, που έφυγαν χωρίς να βάλουν χέρι στο χρυσάφι της Κλεοπάτρας και χωρίς να αλλάξουν κάτι ουσιαστικά στη σχέση της χώρας της με το imperium του Ιούλιου Καίσαρα.

Όλα αυτά θυμίζουν αρκετά τη δική μας περίπτωση, της... Ψωροκώσταινας (ου μην και Ψαροκωστούλας, όπως την έλεγαν τον καιρό της ανασυγκρότησης οι αφοί Σοφιανοί -καμία άμεση σχέση με το Νίκο), που κράτησε τον τόπο και το όνομα, χωρίς τη χάρη του ένδοξου παρελθόντος, με το λαμπρό (σαν το φάρο -ή μάλλον τη βιβλιοθήκη- της Αλεξάνδρειας) πολιτισμό και την κραυγαλέα αναντιστοιχία με το παρόν. Όπου θα χωρούσαν μερικοί ακόμα συνειρμοί με το όνομα του καραβιού των Αιγύπτιων ("γατοπνίχτης") και το "νέο Παρθενώνα" που χτίσαμε στη Μακρόνησο (αντί για ένα νέο παλάτι, όπως στην περιπέτεια). Αλλά ας μη βαρύνουμε απότομα το κλίμα.

Η υποτέλεια αυτή έχει εντυπωθεί στην εγγενή στάση και συμπεριφορά των Αιγυπτίων, που θεωρούν ντροπή να μη φαγωθούν από τους ιερούς κροκόδειλους της Κλεοπάτρας ή να μην έχουν καλή γεύση, που θ' αφήσει ικανοποιημένα τα ζωντανά. Κι επιδρά ως νοοτροπία και στις εργασιακές σχέσεις, όπου ναι μεν δεν υπάρχουν σκλάβοι στο εργοτάξιο, αλλά οι βουρδουλιές πέφτουν εθελοντικά, με κυκλική εναλλαγή των εργαζόμενων στο μαστίγωμα, για να έχουνε κίνητρο! Και αυτός μάλιστα θεωρείται το καλό αφεντικό της υπόθεσης (κάτι σαν το Σκλαβενίτη, τηρουμένων των αναλογιών) που δε ξεθεώνει τους εργάτες του στη δουλειά.

Όταν τελικά αυτοί οι τελευταίοι πείθονται να προχωρήσουν σε μια μορφή απεργιακής κινητοποίησης (αποχή) , αυτό γίνεται γιατί τους βάζει λόγια ο Πυραμιδονίς, ο ανταγωνιστής του φίλου των Γαλατών (Νουμερομπίς). Πάνω-κάτω ό,τι λένε δηλ διάφορα παπαγαλάκια για διάφορες απεργίες στον καιρό μας. Αν τολμήσουν πχ να κινητοποιηθούν οι εργάτες στο Μετρό της Θεσσαλονίκης, θα βγει "τυχαία" μια φήμη πως τους υποκινεί πχ ο Μπόμπολας, που εποφθαλμιά το έργο και τον ανταγωνιστή του. Το ίδιο που είπαν και για την απόφαση του ΚΑΣ (συμβούλιο αρχαιολόγων) για τα ευρήματα της Μέσης οδού, στη συμβολή της Βενιζέλου με την Εγνατία.

Στην ιστορία παρακολουθούμε ένα καυστικό σχόλιο για το (αντίστοιχο) θαύμα της αντιπαροχής και της ραγδαίας ανοικοδόμησης με τα κτίρια-ανθρωποπαγίδες που καταρρέουν με ένα φτάρνισμα -πόσο μάλλον με ένα σεισμό, αλά ιταλικά. Καθώς και για το λαμογιάρικο χαρακτήρα της αστικής τάξης που έχει τους εσωτερικούς της (ενδοαστικούς) ανταγωνισμούς με θεμιτά κι αθέμιτα μέσα (πχ η "πουτίγκα δηλητήριο", που εμφανίζεται στην εκπληκτική μεταφορά της περιπέτειας στη μεγάλη οθόνη, με την ακόμα πιο εκπληκτική μεταγλώττιση), προτού τα βρουν τελικά και σχηματίσουν τραστ (ο Φίσερ κι ο Κραφτ), για να φτιάχνουν μυτερές πυραμίδες, αμφίβολης στατικότητας.



Οι οποίες πυραμίδες βρίσκονται διάχυτες σε όλη την ιστορία, ως μια διαρκής υπόμνηση ότι η οπτική του Γκοσινί δεν εξαντλείται στις εξαρτησιακές θεωρίες του Σαμίρ Αμίν, αλλά προβληματίζεται πάνω στο σχήμα της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας και των ανισότιμων σχέσεων αλληλεξάρτησης. Οι οποίες αποτυπώνονται ανάγλυφα στη μοιρασιά της δηλητηριώδους τούρτας-πουτίγκας, σε τρία κομμάτια, από τον Οβελίξ. Που προφανώς και κρατάει για τον εαυτό του τη μερίδα του λέοντος (όχι όμως της Κλεοπάτρας, με τη γλυκιά φωνή, καθώς αυτός μένει νηστικός, μαζί με τους κροκόδειλους) αλλά δεν παύει να είναι μοιρασιά στα τρία, με οικειοθελή συμμετοχή των υπόλοιπων στη λεία.

Προσπερνώντας τέλος την υποτελή στάση του Κακοφωνίξ (που δεν τολμά καν να διαμαρτυρηθεί πως του πατάνε το πόδι, γιατί νομίζουν πως θέλει να τραγουδήσει και τρώει ξύλο) και τον τακτικό ελιγμό της ρωμαϊκής λεγεώνας, που αναπτύσσεται και συμπτύσσεται με μοναδική χάρη, δίνοντας ένα πολύ καλό παράδειγμα για το τι σημαίνει η "αναιμική ανάπτυξη" που ευαγγελίζονται τα αστικά επιτελεία, αξίζει να σταθούμε στο εξής.

Τις αλλεπάλληλες αιγυπτιακές μεταμφιέσεις του Οβελίξ, προκειμένου να ξεγελάσει τον Πανοραμίξ και να πιει μαγικό ζωμό (τελικά τα καταφέρνει από σπόντα, σε άλλο σημείο), που θυμίζουν πολύ τις αντίστοιχες μεταμορφώσεις του πολιτικού υπαλληλικού προσωπικό της αστικής τάξης και τις λογής-λογής παραλλαγές με τις οποίες εμφανίζεται.

Στην ιστορία βέβαια, ο Πανοραμίξ λέει ένα αταλάντευτο δημοψηφισματικό ΟΧΙ στον Οβελίξ, που απορεί πώς καταφέρνει και τον αναγνωρίζει, εφόσον είναι τόσο καλά μεταμφιεσμένος.
Στην πραγματική ζωή, η σχέση αυτή αντιστρέφεται κι είναι να απορεί κανείς πώς διάολο την πατάει κάθε φορά ο κυρίαρχος λαός και δεν καταλαβαίνει πως τον κοροϊδεύουν κατάμουτρα.

Έτσι καταλήγει κάθε φορά στο ίδιο σημείο, σαν τους Γαλάτες που κάνουν κύκλους στην πυραμίδα και δεν μπορούν να βρουν τη διέξοδο. Κι όχι, δεν υπάρχει εύκολη διέξοδος, μαγικός ζωμός ή κάποιο μεταβατικό κόλπο, για να κόψουμε δρόμο, κι ας έχει γίνει έμμονη ιδέα (idea fija, από όπου βγαίνει και το όνομα του Ιντεφίξ) σε κάποιους. Ούτε φυσικά μας περιμένει ένας σωρός μεγάλα κόκαλα στο τέλος, όπως υπόσχονται διάφοροι δημαγωγοί λαοπλάνοι.
Με άλλα λόγια, η διέξοδος από την ιμπεριαλιστική πυραμίδα ή θα είναι επαναστατική ή δε θα υπάρξει.

Υστερόγραφο
Η κε του μπλοκ θα διαβάσει με ευχαρίστηση σχόλια και συνειρμούς των σφων αναγνωστών πάνω στο θέμα του κειμένου, (εφόσον υπάρχουν).
Αρκεί αυτά να είναι όντως σχετικά με την ανάρτηση και να μην έχουν γλωσσολογικές προεκτάσεις, που κάνουν το μέσο αναγνώστη να νιώθει πιο κουρασμένος και από το Μαζεστίξ στο πάτωμα, όταν χάνει την ισορροπία του και την υπομονή του με τους βαστάζους του (οι οποίοι για κάποιο λόγο δεν έχουν ποτέ δικαίωμα στην κούραση).

Ευχές για σας

Η σημερινή μέρα έχει μια διπλή επέτειο. Κάπως σαν την 25η Μαρτίου με τον Ευαγγελισμό της Μαρίας με τον κρίνο (που σήμερα ή κάπου στα κοντά είναι και η περιφορά της, όπως με ειδοποιούν από το κοντρόλ) και την επανάσταση του 21'. Με τη διαφορά πως στην πραγματικότητα αυτά τα δύο (που δεν είναι αμφότερα ιστορικά γεγονότα, για να τα εξετάζουμε ενιαία, αλλά τέλος πάντων), στην πραγματικότητα, δεν έχουν καμία χρονική σύμπτωση, αλλά τα ταίριαξαν εκ των υστέρων, για το συμβολισμό του πράγματος. Και (με τη διαφορά) ότι εμείς δεν έχουμε συχνά (ή τέλος πάντων, όχι πάντα) καλά νέα (ευαγγελισμούς) και δεν τιμούμε μόνο ευχάριστες επετείους.

Η μία σημερινή επέτειος λοιπόν είναι η υπογραφή της συνθήκης Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, που η ΕΕ επιχειρεί να την περάσει ως μέρα μνήμης για τα θύματα του ολοκληρωτισμού. Κι η άλλη επέτειος είναι η εκτέλεση των αναρχικών Σάκο και Βαντσέτι, στην Αμερική, παρά τη διεθνή κινητοποίηση για την ανάκληση της σχετικής απόφασης.

Έχουν γραφτεί αρκετά πράγματα για αυτά και δεν κρίνω σκόπιμο να τα επαναλάβω παραλλαγμένα, διανθισμένα με δικές μου πινελιές. Προτιμώ αντιθέτως να εστιάσω σε κάποιες παράπλευρες πτυχές.

Το σύμφωνο μη επίθεσης (κι όχι συνεργασίας ή όπως αλλιώς προβάλλεται) Μολότοφ-Ρίμπεντροπ ήταν ένας απαραίτητος, κρίσιμος ελιγμός, που υπηρετούσε το γενικό στόχο: την υπεράσπιση της ΕΣΣΔ και την προετοιμασία της για τον αναπόφευκτο, επικείμενο πόλεμο. Δεν επανακαθόρισε τα πράγματα, αλλά έδωσε στους Σοβιετικούς πολύτιμο χρόνο για τη διαμόρφωση των συσχετισμών στο πεδίο της μάχης. Κι από αυτήν την άποψη είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για το πώς εννοούσε ο Λένιν τους τακτικούς ελιγμούς και την επιλογή των αναγκαίων συμβιβασμών στην μπροσούρα του για τον Αριστερισμό.

Όσοι έχουν πολιτική αλλεργία στο σύντροφο με το μουστάκι (Στάλιν) αλλά νιώθουν αναγκασμένοι να κρατούν κρατούν για ξεκάρφωμα κάποιες αναφορές στο σύντροφο με το μουσάκι (Λένιν) και το μαρξισμό, προτιμούν άλλα παραδείγματα, όπως το Μπρεστ-Λιτόφσκ και η εφαρμογή της ΝΕΠ -που δημιούργησε προσωρινά το έδαφος για την ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Σοβιετική Ρωσία. Και τα φέρνουν στα μέτρα τους, για να δικαιολογήσουν τα πάντα, από το αριστερό μνημόνιο ως την οξεία οσφυοκαμψία, έξω από κάθε ιστορικό κι ερμηνευτικό πλαίσιο.

Ποιος, πού, πότε, γιατί, με τι σκοπό και για ποιο λόγο; Αυτά είναι λεπτομέρειες, για τις οποίες ο καθένας μπορεί να έχει τη γνώμη του και να μη βγαίνει ποτέ συμπέρασμα. Αρκεί να κρατήσουμε ως κοινό τόπο την αναγκαιότητα της ύπαρξης συμβιβασμών και να το κρατήσουμε ως τυφλοσούρτη για κάθε χρήση.
Οι συμβιβασμοί είναι το παν, ο τελικός σκοπός δεν είναι τίποτα. Ή τέλος πάντων είναι κάτι μακρινό κι αδιάφορο, μέχρι να ολοκληρωθεί μια μακρόχρονη, μεταβατική περίοδος καθολικών συμβιβασμών, που θα την πάρουμε σοβαρά και για πολύ καιρό, όχι μόνο καμιά πενταετία.

Κρίμα μόνο -κι ευτυχώς μαζί από μια άποψη- που ο αντισταλινισμός τους δεν τους αφήνει να επεκτείνουν και σε άλλα πεδία τους παραλληλισμούς τους. Να πουν δηλ πως αναγκάστηκαν να υπογράψουν με τους θεσμούς και τους Γερμανούς (μετά από 17 ώρες διαπραγμάτευση, όπως κι η χρονιά της επανάστασης -τυχαίο; δε νομίζω...) μια συμφωνία, για να κερδίσουν χρόνο, όπως με το Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, και να περάσουν σε λίγο καιρό στην αντεπίθεση...
Τρέμετε Μερκελιστές (ή μάλλον Σοϊμπλιστές, για να αξιοποιούμε λενινιστικά τις ενδοαστικές αντιθέσεις), έρχεται ο Ζούκοφ της νέας εποχής...

Όσο για την άλλη επέτειο, κάποιοι από εσάς σίγουρα θα γνωρίζετε την ταινία που γυρίστηκε για την υπόθεση, καθώς και το σχετικό μουσικό θέμα που έγραψε ο Μορικόνε και τραγούδησε η Joan Baez.
Αυτό που δεν ξέρω κατά πόσο είναι ευρέως γνωστό, είναι η ελληνική διασκευή του, που κυκλοφόρησε μάλιστα μες στα χρόνια της χούντας από το... γνωστό, αντικαθεστωτικό συγκρότημα των Ολύμπιανς -με μεγάλη διαδρομή στο πολιτικό τραγούδι- του... Πασχάλη Αρβανιτίδη, που ήταν από παλιά μεγάλο αναρχόμουτρο, πριν τον τυλίξει η ακροδεξιά σύζυγός του.



Το πιο πιθανό βέβαια είναι πως κατάφεραν να ξεγελάσουν τη λογοκρισία της εποχής, πιθανότατα γιατί ούτε οι ίδιοι γνώριζαν περί τίνος πρόκειται και για ποιος μιλούσε το τραγούδι. Θα μπορούσε πχ να λέει κάλλιστα "ευχές για σας Βλαδίμηρε και Ιωσήφ" και να περάσει. Πάνω-κάτω δηλ ό,τι έγινε στην τουρκική ταινία "η Διεθνής", όπου μια μπάντα έπαιζε ανυποψίαστη τις νότες του ύμνου της, εν μέσω σκληρής δικτατορίας, χωρίς να γνωρίζει το περιεχόμενο.

Εμπρός της γης οι κολασμένοι...

Έλα όμως που η πραγματική ζωή, ξεπερνά -ως συνήθως- τη μυθοπλασία..

Ρίο - ο επίλογος

This is the end. My only friend, the end.

Ευτυχώς από μια άποψη, για να ξεκολλήσει η κε του μπλοκ και να γράψει για κάνα άλλο θέμα, που να απασχολεί περισσότερο το κλασικό της κοινό (αν νοείται τέτοιο).

Η ζωή είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις. Ήττα και νίκη. Κορώνα (σε) κερδίζω, γράμματα χάνεις εσύ. Ουρανοξύστες και φαβέλες -που είναι σαν τίτλος ασπρόμαυρης ελληνικής ταινίας, με Βουγιουκλάκη και Παπαμιχαήλ. Άδειες κερκίδες και... υψηλές απουσίες. Όπου κάποιοι έλειπαν για να σνομπάρουν ένα θέ(α)μα που δεν τους αφορούσε, ή γιατί δεν είχαν λεφτά να αγοράσουν εισιτήριο. Κι άλλοι για το φόβο της γιούχας και του επικοινωνιακού κόστους, όπως ο προσωρινός Βραζιλιάνος πρωθυπουργός.

(*οι οποίες ήταν πολύ καλά περιφρουρημένες για δυο βδομάδες, μη τυχόν ξεστρατίσει κάποιος προς τα εκεί, αλλά δεν ήταν αυτός ο λόγος που οι περισσότεροι ανταποκριτές έκαναν πως δεν τις είδαν, σα να μην υπήρχαν -με μερικές τίμιες, φωτεινές εξαιρέσεις, σαν κι αυτό το κείμενο -που μου υπέδειξε ο Θερσίτης- του Δ. Μπουλούκου, που έχει βρεθεί μια χρονιά και στο Φεστιβάλ της οργάνωσης, σε μια εκδήλωση)

Ο Γιαπωνέζος αντίθετα δεν είχε τέτοια προβλήματα. Ντύθηκε Σούπερ Μά-Ριο (σε ένα σεφερλικής έμπνευσης λογοπαίγνιο με το Ρίο) και πρόλαβε να μας δώσει μια κιτς πρόγευση για όσα θα δούμε σε τέσσερα χρόνια, στο Τόκιο. Κάτι μεταξύ Καμπαμαρού και Πόκεμον-Go, δηλ anime και video game. Με το Sniper να δίνει τη χρήσιμη πληροφορία της ημέρας, ότι δηλ το Πόκεμον, σε αντίθεση με τον γενικό κανόνα, πρώτα έγινε παιχνίδι και μετά κινούμενο σχέδιο κι αυτό είναι το μόνο αξιοπρόσεκτο στοιχείο που έχει. Όσο για τους αγώνες του Τόκιο, μπορείτε να διαβάσετε εδώ μερικές (στ' αλήθεια) ενδιαφέρουσες πληροφορίες.

Το θέμα είναι από ποια σκοπιά θα δεις κάθε φορά τα πράγματα -κι αν υπάρχει όντως τέτοια, κάτι που να τα διαφοροποιεί. Γαλαζοπράσινα νερά έχει κι ο Ειρηνικός ή η Λευκάδα. Γαλαζοπράσινα είναι και στο λιμάνι του Πειραιά ή στις πισίνες του Ρίο, που πρασίνισαν από τα πολλά οικολογικά μηνύματα των διοργανωτών και από το κακό τους για την αφέλεια του κόσμου που τους πιστεύει.



Μπορείς να σταθείς στα επιτεύγματα της τεχνολογίας και τη βοήθεια που μας προσφέρει, πχ όταν μας φέρνει πιο κοντά και μας αποξενώνει. Ή στην τελετή λήξης του Ρίο, όπου η ολυμπιακή φλόγα έσβησε με τεχνητή βροχή κι ενώ στην πόλη έβρεχε -ούτως ή άλλως- με το τουλούμι. Ή και κατά τη διάρκεια των αγώνων, με τη βοήθεια του βίντεο και της δυνατότητας του ριπλέι για τους διαιτητές, σε κρίσιμες αμφισβητούμενες φάσεις, όπως στον τελικό του βόλεϊ, όπου είδαν ένα μπλοκ-άουτ υπέρ της Ιταλίας κι έδωσαν τον πόντο στους διοργανωτές Βραζιλιάνους, γιατί αυτό είχαν αποφασίσει, έτσι κι αλλιώς, να κάνουν.
Αλλά δεν ήταν αυτή η μόνη περίπτωση εκνευριστικής διαιτητικής απόφασης, που έκανε κάποιους να χάσουν την ψυχραιμία τους και να βγουν από τα ρούχα τους. Στην κυριολεξία...

Κι οι Ιρλανδοί είναι ακόμα πιο οξύθυμοι...

Μπορείς επίσης να σταθείς στην αυξημένη συγκομιδή μεταλλίων και να πανηγυρίσεις σαν τον Παπαδημούλη, Τα μετάλλια εξάλλου επιχρυσώνουν τη μίζερη καθημερινότητα και προσφέρονται για διάφορες μορφές εξαργύρωσης -αφού το βασικό τους υλικό είναι το ασήμι κι όχι ο χρυσός. Η Ελλάδα που ανακάμπτει, θριαμβεύει και ξανά προς τη δόξα τραβά. Οπότε λοιπόν μην είστε και εσείς μίζεροι κι αχάριστοι (δε θέλουμε θλιμμένους στη γιορτή μας) τώρα που βγαίνουμε από το λούκι. Και αν όλα αυτά τελικά σας θυμίζουν το σαξές στόρι της ΝΔ και την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, πρέπει να ξέρετε πως το νόμισμα δεν είναι φετίχ. Μπορείτε να σκεφτείτε έξω απ' τα κυρίαρχα πλαίσια (και όχι μόνο το ευρώ, αλλά και την ΕΕ, το καπιταλιστικό κέρδος στην παραγωγή) και να τους πληρώσετε με το ίδιο νόμισμα.

Η άλλη όψη του νομίσματος μας λέει πως αυτή ήταν η μικρότερη ελληνική αποστολή της τελευταίας εικοσαετίας και ότι οι αθλητικές ομοσπονδίες φυτοζωούν, βλέποντας κάθε χρόνο τον προϋπολογισμό τους να μικραίνει. Οι υποδομές είναι ανύπαρκτες κι οι Έλληνες πρωταθλητές μένουν αβοήθητοι από την Πολιτεία, να αναζητούν χορηγίες που θα καλύψουν το έλλειμμα.

Αλλά η κρατική παραγωγή πρωταθλητών και μεταλλίων είναι απλώς η άλλη όψη (στο ίδιο νόμισμα) της σημερινής κατάστασης. Το πραγματικό ζητούμενο είναι ο μαζικός λαϊκός αθλητισμός (που έχει καταντήσει "αναχρονιστικό" ανέκδοτο), η μαζική ενασχόληση νέων παιδιών με τον αθλητισμό, που είναι υγιής, σε αντίθεση με τον πρωταθλητισμό -όπως είπε κι ο πατέρας της Κορακάκη. Και που σε δεύτερο πλάνο και παρεμπιπτόντως, μπορεί να ωφελήσει τον δεύτερο -όπως γινόταν δηλ στις χώρες του σοσιαλιστικού μπλοκ.

Κάτι που κινείται φυσικά έξω από τον ορίζοντα του κάθε φιλελέ, που παθιάζεται με την αριστεία και φλέγεται από μίσος ενάντια σε όσους (νομίζει ότι) την εμποδίζουν. Όσοι τώρα δεν έχουν την τύχη να γεννηθούν η να γίνουν άριστοι, μπορούν να διαλέξουν έναν Καιάδα και να πέσουν οικειοθελώς, για να μην εμποδίσουν την ανάδειξη των υπόλοιπων -εκτός και αν οι τελευταίοι διαλέξουν να πατήσουν στα πτώματα των πρώτων, για να πάρουν περισσότερη φόρα. Την ίδια ακριβώς αντίληψη έχουν και για την ιστορία, το ρόλο των μαζών, των κοινωνικών τάξεων, των μεγάλων προσωπικοτήτων. Αλλά αυτό ξεφεύγει από το σημερινό μας θέμα.

Μιας κι αναφέραμε τις σοσιαλιστικές χώρες, η τελευταία επιζώσα (κι εγώ έτσι το λέω, αλλά μου το έβγαλε λάθος ο αυτόματος διορθωτής), Κούβα, έφτασε τα 11 μετάλλια -αν και σε αυτά πρέπει ίσως να συνυπολογίσουμε τις διακρίσεις δύο Κουβανών αθλητών, που ανέβηκαν στο βάθρο με τα χρώματα άλλων χωρών, που τους έκλεισαν ως μεταγραφές (Ισπανία και Τουρκία). Ένα πολύ διαδεδομένο φαινόμενο στις μέρες μας, που ωστόσο δε μειώνει στο παραμικρό την εθνική περηφάνια κάποιων ρατσιστών, με αντιφατική συνείδηση (στα όρια της σχιζοφρένειας).

Στην πρώτη θέση, με διαφορά από το δεύτερο, οι ΗΠΑ (βαρεθήκαμε να ακούμε τον ύμνο τους), που είναι μια βιομηχανία πρωταθλητών κι επεκτείνονται πλέον (με όρους εκτατικής ανάπτυξης) και σε χώρους όπου δεν είχαν καμία παράδοση (όπως τα 1.500 μέτρα στους άνδρες, η άρση βαρών, κτλ). Κι η καλύτερή τους επίδοση (μαζί με το Λονδίνο) από το 84' στο Λος Άντζελες, όπου εκμεταλλεύτηκαν βέβαια την απουσία της ΕΣΣΔ και του σοσιαλιστικού μπλοκ (κάτι που μόνο εν μέρει ίσχυε τώρα, με τον αποκλεισμό αρκετών αθλητών της Ρωσίας). Αλλά όλα τα 46 χρυσά των Αμερικανών δεν αξίζουν όσο το ένα χρυσό που πήρε ένας Παλαιστίνιος αθλητής -με τα χρώματα της ΔΟΕ.

Και τώρα; Τι θα κάνουμε χωρίς Ολυμπιακούς; Χωρίς πρωτάθλημα έστω, αφού αναβλήθηκε η πρεμιέρα του (χωρίς κανείς πια να ενδιαφέρεται να καταλάβει γιατί); Τι θα κάνουμε χωρίς θέαμα (αφού δεν έχουμε άρτο) και βαρβάρους; Ήταν κι αυτοί μια κάποια λύση...

The Show must go on...

Ο Στάλιν, η Τουρκία και το φεγγάρι

Σήμερα η κε του μπλοκ κινήθηκε σε ρυθμούς θερινής ραστώνης. Για να μη μείνει λοιπόν κενή η μέρα, αντιγράφω ένα μικρό ιστορικό ανέκδοτο, με πρωταγωνιστή το σύντροφο με το μουστάκι.

Το 1952, ο πρέσβης της Τουρκίας στη Μόσχα, διαμαρτυρήθηκε στη σοβιετική κυβέρνηση, γιατί μια ποδοσφαιρική ομάδα της Αρμενίας είχε την ονομασία "Αραράτ", όνομα του βουνού που ένα τμήμα του ανήκει και στην Τουρκία. Και ο Στάλιν του απάντησε με χιούμορ:
-Μα και το φεγγάρι ανήκει σε όλο τον κόσμο, αλλά εσείς το κάνατε σύμβολο στη σημαία σας...

Και δεν ήξερε καν τότε πως θα φτάναμε πρώτοι στη σκοτεινή πλευρά του. Άσε που κατά μία έννοια κι εμείς το είχαμε στη σημαία μας...

Αντέγραψα το παραπάνω απόσπασμα από το προλεκάλτ βιβλίο του Λάμπρου Μάλαμα "το χρονικό της άλωσης του Υπαρκτού Σοσιαλισμού", που ίσως παρουσιαστεί σε κάποια προσεχή ανάρτηση (μην το πάρετε όμως, εκτιμώ πως δεν αξίζει τον κόπο και τα λεφτά του).

Η τσαρίνα των αιθέρων κι η επουράνια έφοδος

Αν η θάλασσα του Ρίο -Rio mar[e]- ήταν πιο τρυφερή από την καρδιά ενός μαρουλιού κι έφερε στο Σπύρο Γιαννιώτη το αργυρό μετάλλιο (αρκετά χιλιόμετρα βορειότερα από το Rio de la Plata), οι ουρανοί του έκρυβαν ατόφιο χρυσάφι για την Κατερίνα Στεφανίδη.

Η Ελληνίδα πρωταθλήτρια αξιοποίησε με τον καλύτερο τρόπο τον αποκλεισμό της Ρωσίδας Ισινμπάγεβα, της αποκαλούμενης “τσαρίνας των αιθέρων” από τους αγώνες, εξαιτίας της γνωστής υπόθεσης με το… κρατικό ντοπάρισμα στη Ρωσία (που σε αφήνει με την απορία αν στις άλλες χώρες γίνεται κάτι διαφορετικό κι έχουν καθαρούς αθλητές ή μένουν στο απυρόβλητο, γιατί πριμοδοτείται η ιδιωτική πρωτοβουλία, ακόμα και στα αναβολικά) και πήρε το χρυσό μετάλλιο στο επί κοντώ των γυναικών, με άλμα στα 4,85 μέτρα. Συγκινημένη μετά το τέλος του αγώνα, ζήτησε συγνώμη από το ελληνικό κοινό, επειδή μας ξενύχτησε (μακάρι να ήταν αυτοί οι λόγοι που μένει άυπνος ο κόσμος στη χώρα μας) κι άδειασε ευγενικά τα αρπακτικά με τα μικρόφωνα, που δε θα την άφηναν σε ησυχία, μέχρι τη σημερινή απονομή, για να ηρεμήσει.

Αυτό ήταν το τρίτο χρυσό μετάλλιο κι έκτο συνολικά για την ελληνική αποστολή στο Ρίο, που ξεπέρασε κατά πολύ την αντίστοιχη συγκομιδή στο Λονδίνο και το Πεκίνο και βασικά τα απαισιόδοξα-συγκρατημένα προγνωστικά. Και είναι ζήτημα χρόνου ίσως να βρεθεί ο ξύπνιος (και ας μην ξενύχτησε για τη Στεφανίδη) που θα κάνει τη σύνδεση με τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας και την αναιμική ανάκαμψη που (φαίνεται να) κατέγραψε, ξεπερνώντας τις επίσημες προβλέψεις.

Την ίδια στιγμή, ο ελληνικός λαός δε βλέπει καμία ανάκαμψη στο πορτοφόλι του κι είναι αναγκασμένος κάθε μήνα να πηδά πολλά χαντάκια (σαν την τάφρο στο επί κοντώ) και παλούκια (σαν τα κοντάρια στο ίδιο αγώνισμα) για να τα βγάλει πέρα. Κι είναι γνωστό (αλλά δεν μπορούμε να το μεταφέρουμε εδώ) τι παθαίνει τελικά, όποιος πηδάει πολλά παλούκια, με βάση την παροιμία. Που θυμίζει εκείνη την εκλαΐκευση ενός παλιού αγωνιστή, που εξηγούσε στους εργάτες τι είναι η οικονομική κρίση, ως εξής: ένα παλούκι που έχουν οι μπουρζουάδες στον πισινό τους και θέλουν να το βάλουν στο δικό μας…

Κι ο εργαζόμενος λαός δεν πρόκειται να βγει από αυτήν τη στενωπό (και στριμόκωλη στην κυριολεξία κατάσταση), αν δεν προπονηθεί σκληρά για το δικό του μεγάλο άλμα, αν δεν οργανωθεί για να κάνει την έφοδό του στον ουρανό και να εκθρονίσει σύγχρονους τσάρους και τσαρίνες, ως εν ουρανώ και επί της γης…

Αναδημοσίευση από Ατέχνως

Η χρυσή ολυμπιονίκης Στεφανίδη κι ένας άλλος τυχαίος δίπλα της

Κατά τα άλλα:

Το "ωραίο" της υπόθεσης ήταν η διαδικτυακή επίθεση ενός Αμερικάνου στο Τουίτερ κατά της Στεφανίδη, που ζει και προπονείται στις ΗΠΑ (μαζί με τον Αμερικάνο σύζυγο και προπονητή της) αλλά συμμετέχει στους αγώνες με τα ελληνικά χρώματα. Σα να λέμε, αλλού τρως, αλλού πίνεις και αλλού πας και το δίνεις. Κι η εθνικιστική βλακεία πάει σύννεφο, χωρίς να κάνει διακρίσεις με βάση το χρώμα του δέρματος...

Διάβασα κάπου στο τουίτερ (αλλά δεν μπόρεσα να το βρω και να το διασταυρώσω) δηλώσεις του Γάλλου χάλκινου ολυμπιονίκη στα 200 μ., Λεμέτρ, που αντί να καμαρώσει για το κατόρθωμά του, όπως το παρουσίαζε η ερώτηση του δημοσιογράφου, ότι ξεπέρασε δηλ τόσους δυνατούς μαύρους σπρίντερ, είπε το αυτονόητο, ότι βλέπει δηλ δίπλα του μόνο συναθλητές του, ανεξάρτητα από το χρώμα της επιδερμίδας τους.

Στο ίδιο διεθνιστικό κλίμα, η ανδρική ομάδα βόλεϊ της Ιταλίας, που παίζει αύριο στον τελικό του αθλήματος απέναντι στους διοργανωτές Βραζιλιάνους, πέτυχε σπουδαία "αντι-ιμπεριαλιστική" νίκη στον ημιτελικό κατά των ΗΠΑ (που κατά τα άλλα πάντως σαρώνουν τα μετάλλια), έχοντας στις τάξεις της παίκτες όπως ο Ζάιτσεφ (που αντί για αντιναζιστικά βόλια έριχνε ρουκέτες στο σερβίς του και έδωσε τη νίκη στην ομάδα του) και ο Χουαντορένα (όπως ο θρυλικός Κουβανός δρομέας).

Κι αυτή τη φορά δεν υπήρχαν ενστάσεις και κριτές, για να σώσουν την ομάδα με την αστερόεσσα, όπως έγινε με τη γυναικεία σκυτάλη στα 4Χ100, που έγραψε ιστορία τρέχοντας μόνη της, κατά την επανάληψη της προκριματικής της κούρσας.

Όσο για τα Αμερικανάκια, μπορείτε να θαυμάσετε τα κατορθώματά τους εκτός γηπέδου, διαβάζοντας αυτήν τη φοβερή ιστορία για το Λόχτι και κάποιους συναθλητές του, που προέβησαν σε γελοιότητες και βανδαλισμούς σε ένα βενζινάδικο, αλλά ζητούσαν και τα ρέστα, δηλώνοντας ψευδώς πως έπεσαν θύματα ληστείας! Η κοροϊδία αποκαλύφτηκε σύντομα, αλλά ο Λόχτι είχε προλάβει να γυρίσει στην πατρίδα του (από όπου ζήτησε διαδικτυακή συγνώμη) σε αντίθεση με τα φιλαράκια του, για τους οποίους διατάχτηκε απαγόρευση εξόδου από τη Βραζιλία...

Κάτι που μας δείχνει το πραγματικό χρώμα που κρύβεται πίσω από τη λάμψη των μεταλλίων και διάφορες αθλητικές επιτυχίες. Κι αν δεν το βρήκατε με την πρώτη, μπορείτε να το δείτε σε αυτήν τη φωτογραφία από το Ρίο, με το ατύχημα που έπαθε κατά τη διάρκεια της κούρσας του ο πρωτοπόρος (ως τότε) Γάλλος δρομέας, στα 50 χλμ βάδην (το πιο εξαντλητικό αγώνισμα μαζί με το τρίαθλο και το δέκαθλο ίσως), όπως το συνέλαβε ο φωτογραφικός φακός.

Αν ο αθλητισμός είναι καθρέφτης της πραγματικής ζωής (εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω), ε πώς να μην είναι βουτηγμένος στα σκατά...

Σημειωτέον πως ο Γάλλος στη συνέχεια της διαδρομής κατέρρευσε προς στιγμήν από την εξάντληση, για να συνεχίσει ηρωικά την κούρσα του και να τερματίσει τελικά έβδομος.

Για αυτό σου λέω Κιμ, σωσία του, ή όποιος κι αν είσαι και στοιχειώνεις τον ύπνο και τον ξύπνιο των δυτικών ΜΜΕ.
Πάτα το κουμπί...

Από το υπόλοιπο πρόγραμμα των αγώνων, που βαδίζουν σιγά-σιγά προς το τέλος τους, ξεχωρίζουν κατά τη γνώμη μου διάφοροι τελικοί ομαδικών αθλημάτων, αλλά αντικειμενικά το πιο ενδιαφέρον κι ιντριγκαδόρικο ζευγάρι είναι το Κροατία-Σερβία στο πόλο (που προκαλεί φόβους ότι η πισίνα μπορεί να βαφτεί κόκκινη, από ζωή κι από θάνατο -αν και αυτά τα πάθη δε βρίσκουν πολύ συχνά χώρο για να εκφραστούν στους σύγχρονους, ψυχρούς επαγγελματίες. Απόδειξη και ο προημιτελικός μπάσκετ μεταξύ των δύο εθνικών, που κράτησε πάντως το ιδιαίτερο χρώμα του και βασικά ήταν ο μοναδικός συναρπαστικός αγώνας που έχουμε δει ως τώρα στις νοκ-άουτ φάσεις του τουρνουά -εκτός κι αν μας έχει φυλάξει το πολύ καλό για το τέλος.

Εδώ θα μείνεις για πάντα

Είναι φορές που έχω την εντύπωση πως τα βιβλία του Γκαλεάνο για τη Λατινική Αμερική και τα αθλητικά του κείμενα θα είναι πάντα ελλιπή, εφόσον δεν υπάρχει κάποιο κεφάλαιο που να εξετάζει το φαινόμενο της εθνικής Αργεντινής στο μπάσκετ. Κι αυτή η ατέλεια, η απουσία διαβάζεται κι αντιστρόφως. Γιατί ο Γκαλεάνο θα ήταν ίσως ο μόνος, αν και Ουρουγουανός, που θα μπορούσε να βρει τις λέξεις για να εκφράσει το συναίσθημα που βγάζει στο παρκέ αυτή η ομάδα, το μοναδικό τρόπο που γίνεται ένα με την κερκίδα κι αντλεί δύναμη από αυτήν. Ο μόνος που θα μπορούσε να πάρει τη μύτη του Μανού Τζινόμπιλι, για να κάνει το Σιρανό και να τραγουδήσει τον έρωτά μας, τη μαζική καψούρα για την μπασκετική Αργεντινή (τη Ρωξάνη ας την αφήσουμε για το Στινγκ και τους μπάτσους του).

Μια ομάδα-θρύλο, που παίρνει δικαιολογημένα μια θέση στο πάνθεο με τους μύθους αυτής της χώρας. Το Μαραντόνα για τους λίγο μεγαλύτερους, το Μέσι για τους μικρότερους, το Μπατιστούτα για τους ενδιάμεσους κι εξαρτημένους, τον Τζινόμπιλι για τους μπασκετικούς (αν και η δική μου αδυναμία είναι ο Λουίς Σκόλα), που νομίζω πως κανονικά προφέρεται Χινόμπιλι, αλλά μπορεί να είναι μία από τις πάμπολλες ιταλικές επιρροές της Λατινικής Αμερικής, που κατά τα άλλα δεν έχει άμεση σχέση με το Λάτιο και τους Ρωμαίους. Και από μια άποψη καλύτερα, για να μην υπάρξουν ηχητικές παρανοήσεις και συνειρμοί με τον ερωτικό χαρακτήρα του κειμένου.


(εμείς πάντως άλλον Μανού γουστάρουμε)

Και φυσικά ο Ερνέστο Γκεβάρα ντε Λα Σέρνα για τους πολιτικοποιημένους. Ή μάλλον και για τους ντιπ απολίτικους, που ο Τσε είναι το μόνο που αγγίζει και μπορούν να καταλάβουν από πολιτική.

Κι αν κάποιοι βλέπουν ένα είδος πολιτικής ιεροσυλίας στο παραπάνω τσουβάλιασμα, σίγουρα δε θα εκτιμήσουν τη διπλή ανάγνωση στο γνωστό στίχο στον τίτλο της ανάρτησης, που μπορείς να πεις ότι γράφτηκε για αυτούς, για το δικό τους ζεστό, καθαρό πέρασμα, που σημάδεψε μια εποχή, σχεδόν είκοσι χρόνια τώρα, κι έμοιαζε αιώνιο, πως δε θα τελειώσει ποτέ, οι δυο δεκαετίες ήταν η αρχή... Κι εφόσον ο χρόνος τα νικάει όλα, ήθελες απλά να τους βαλσαμώσεις, μαζί με το προβάδισμά τους, το 19-9 στον αγώνα με τους Αμερικάνους, και να τους βάλει σε ένα μαυσωλείο (πχ του Βλαδίμηρου) να παίζουν εκεί για πάντα.

1996-2016: οι δυο δεκαετίες ήταν η αρχή...

Όταν είχαν ρωτήσει τον Πατ Ράιλι νομίζω για την ιδανική πεντάδα στο μπάσκετ, είχε πει: πλέι μέικερ ο Μάτζικ Τζόνσον, στο 2 ο Μάτζικ, σμολ φόργουορντ ο Μάτζικ Τζόνσον, κοκ, για να εκθειάσει την πληρότητα και τα all around προσόντα του παίκτη του. Μια πολύ καλή επιλογή που έρχεται λίγο πιο πίσω από τη σωστή απάντηση:

Play Maker              Πάμπλο Πριχιόνι
Shooting Guard       Μανού Τζινόμπιλι
Small Forward         Κάρλος Ντελφίνο
Power Forward        Κάρλος Νοσιόνι
Center                      Λουίς Σκόλα

Κι αναπληρωματική πεντάδα: Πριχιόνι, Τζινόμπιλι, Ντελφίνο, Νοσιόνι, Σκόλα, για να αλλάζουν τους πρώτους, όταν κουράζονται ή όταν γερνάνε, όπως τώρα καλή ώρα. 39 ο Τζινόμπιλι, 37 ο Νοσιόνι, 36 ο Σκόλα, μόλις 34 ο νεοσσός Ντελφίνο, που έχει κάνει επτά εγχειρίσεις στα πόδια και είχε να παίξει μπάσκετ τρία χρόνια. Έπιασαν οι κατάρες των Ελλήνων (που βλέπουν τους δικούς τους διεθνείς να σταματάνε από τα τριάντα) από τον προημιτελικό του Πεκίνο, που μας είχε σκοτώσει μόνος του...

Όπως έπιασαν δηλ κι οι δικές τους κατάρες από τον τελικό του Μουντομπάσκετ το 02', όπου τους είχε καθαρίσει στο γόνατο ο Πιτσίλκας, στο τελευταίο χασαποσέρβικο των Γιούγκων, με τους πλάβι να κάνουν προφανώς τους Σέρβους και τον Πιτσίλκα το χασάπη. Κι έτσι μας καθάριζαν κι αυτοί, με τη σειρά τους, όπου μας έβρισκαν, σε δύο σερί προημιτελικούς, έναν στο Πεκίνο και άλλον έναν τέσσερα χρόνια πριν, στην Αθήνα, όπου πήραν και το χρυσό στο τέλος.

Μια βαθιά υπόκλιση στην πρώτη ομάδα που πήρε το σκαλπ των ΗΠΑ, από το 92' που άρχισαν να χρησιμοποιούν επαγγελματίες του ΝΒΑ (εμείς είμαστε η τελευταία που το κατάφερε μέχρι σήμερα, αλλά το αμερικάνικο αήττητο αρχίζει να τρίζει φέτος...).

Στον αθλητισμό όμως υπάρχουν πολύ πιο σημαντικά πράγματα από τη νίκη και την ήττα. Κι αυτό θα το κατάλαβε πολύ καλά, όποιος είδε προχτές το τελευταίο, αποχαιρετιστήριο ταγκό του Τζινόμπιλι και τα μεθεόρτια. Με τη διαφορά στους 30, τους Αργεντίνους να στήνουν χορό στην κερκίδα και τον Καρμέλο να γυρίζει το κεφάλι του από τον πάγκο για να καταλάβει τι γίνεται και να τους χαζεύει. Να τα συγκρίνεις αυτά με τα καθ' ημάς στην Ελλάδα, με τους... υπέροχους λαούς και τις... καυτές έδρες, που στις ήττες βουβαίνονται και γίνονται εκκλησίες (όταν δεν ξεσπάνε κατά των δικών τους) και να βάζεις τα γέλια. Εδώ μπορούμε το πολύ να κάνουμε μια κερκίδα-κόλαση, με καπνογόνα, συνθήματα, κτλ. Αυτό που κάνουν εκεί είναι ο παράδεισος, το άκρον αώτο της αντίθεσης, με τραγούδι, ρυθμό και γνήσιο πάθος, όπου συμμετέχει όλο το γήπεδο κι όχι μόνο ένα πέταλο άλογων όντων.

Κι αφού λοιπόν δεν υπάρχει Σιρανό να ντύσει μουσικά αυτόν τον έρωτα, μπορείς να δανειστείς τα δικά τους λόγια και τα συνθήματα. Γιατί το να είσαι Αργεντίνος, είναι συναίσθημα, δεν μπορείς να σταματήσεις. Και όπως είπε ο Τζινόμπιλι στους συμπαίκτες του, στα αποδυτήρια, μετά από μια ήττα: προτιμώ να χάνω με όλους εσάς, παρά να νικάω με οποιουσδήποτε άλλους. Όπως κι εμείς προτιμάμε να βλέπουμε αυτόν στο γήπεδο να χάνει από τους γιάνκηδες, παρά να τους νικάει κάποια άλλη ομάδα -κι όχι πως δε θα είναι χάρμα οφθαλμών κι αυτό το δεύτερο.

Σε κάθε περίπτωση, ευχαριστούμε για όλα Μανου.
Muchas gracias al Manu...



Κρίμα μόνο που δεν είχε τον τιτάνα Βαγγέλη Ιωάννου να τον ρωτήσει μετά το τέλος του αγώνα αν ήταν δάκρυα χαράς. Για να του απαντήσει ότι δεν είναι απλά δάκρυα, είναι η Αργεντινή η ίδια, ένα συναίσθημα, δεν μπορεί να το σταματήσει. Cry for me Argentina... The truth is I never left you.

Ο εθνάρχης Ζαχαριάδης

Μες στο 16' συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από το θάνατο του Βενιζέλου και 20 από αυτόν του Ανδρέα Παπανδρέου. Που το 86' είχε στήσει μια μικρή, κοινοβουλευτική καμπάνια, όπου παρουσίαζε το... Λευτεράκη -που λέει και το τραγούδι- ως εθνάρχη, και τον ίδιο ως συνεχιστή του έργου του. Κάτι που ήταν αληθές, κατά μία έννοια. Γιατί ο Βενιζέλος της αναθεωρητικής (και όχι Συντακτικής, όπως ζητούσε ο λαός) συνέλευσης του 1910, της μεγαλοϊδεατικής, Μικρασιατικής καταστροφής, του Ιδιώνυμου και των ζητωκραυγών (από τα βάθη της ψυχής του) για το βασιλιά, το 36', είχε -ακριβώς όπως κι ο Ανδρέας- το όνομα του ριζοσπάστη-δημοκράτη και την αντίστοιχη διεισδυτικότητα στα λαϊκά στρώματα, χωρίς να αποκτήσει ποτέ τη χάρη. Κι αμφότεροι οδήγησαν την αστική τάξη, σε κρίσιμες κι επικίνδυνες συγκυρίες για αυτήν, στην εδραίωση κι επιβολή της εξουσίας της.

Ο παπατζής ο Β' δεν το έκανε αυτό μόνο για να επισφραγίσει το τέλος της Αλλαγής, που αποδείχτηκε απλή τυπική εναλλαγή σε επίπεδο διακυβέρνησης και αστική παραλλαγή για να ξεγελάσει τους... μη προνομιούχους, που ένιωσαν πως βρήκαν τον πολιτικό τους εκφραστή. Αλλά και για να διασφαλίσει ψήφους παλιών βενιζελικών, που μπορεί να στραβοκοίταζαν προς τη ΝΔ του Μητσοτάκη, που ήταν κι αυτός Κρητικός (Χανιώτης) και (νεο)φιλελεύθερος, χωρίς να αποστατήσει ποτέ από τα καθήκοντα της υπεράσπισης του συστήματος. Ό,τι είχε κάνει δηλ και με τη βάση του ΕΑΜ, όπου βέβαια εκτός από τις αφηρημένες επικλήσεις-κορώνες, την κουτσουρεμένη αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης και το δεδομένο ιστορικό φορτίο που επηρέαζε τα πολιτικά πράγματα, η εκλογική της λεηλασία βασίστηκε σε εντελώς εμπράγματα και φτηνά δεδομένα, όπως οι αντιστασιακές συντάξεις για την εξαγορά ψήφων.

Αν ο Παπανδρέου (ως ηγέτης του έθνους των μικροαστών, που στις μέρες μας οδηγήθηκαν στην οδυνηρή μικροαστική καταστροφή) ήταν σοσιαλδημοκράτης κι ο Μητσοτάκης νεοφιλελεύθερος (οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, που προβάλλονταν σε κλίμα πολιτικής όξυνσης και νέου "εθνικού διχασμού"), ο Τσίπρας είναι νεο-σοσιαλδημοκράτης -η νομοτελειακή κατάληξη κάθε νεο-αριστερού ρεύματος (που δεν είναι μπηχτή για το ΝΑΡ, χωρίς να το αποκλείει κιόλας). Με άλλα λόγια, ο παπατζής ο Δ' (κατ' αριθμητική συμφωνία με το τέταρτο μνημόνιο που έρχεται) κι άξιος συνεχιστής του Παπανδρέου, έστω και σε μικροκλίμακα (αν και κάθε εποχή έχει τον παπατζή και το ΠαΣοΚ που της αξίζει).

Επειδή όμως η κυρίαρχη ιδεολογία επέλεξε να φορτώσει όλη την ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση στις αμαρτίες της δεκαετίας με τις βάτες (κρατισμός, κεϊνσιανισμός, κοκ), όπου παράγαμε περισσότερα απ' όσα καταναλώνουμε -όπως ήδη από τότε λεγόταν- κι επειδή το παπανδρεϊκό κοινό είναι διασφαλισμένο για το Σύριζα, ο ηγέτης επιλέγει να διεμβολίσει άλλα ακροατήρια, αποφεύγει τις "αμαρτωλές αναφορές" και επικεντρώνει στον... εθνάρχη Τριανταφυλλίδη -όπως έγραφε άλλωστε το διαβατήριό του, μία από τις φορές που την έκανε στο εξωτερικό. Δηλ τον Καραμανλή των εκλογών της βίας και της νοθείας, της "παρα"κρατικής, μεταπολεμικής τρομοκρατίας, κτλ. Που όμως, ακόμα και αυτός, ο ηγέτης της Δεξιάς, ήταν -σχηματικά μιλώντας- πιο αριστερός από τον Τσίπρα, τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια, όταν κατηγορήθηκε δηλ για σοσιαλμανία, επειδή κρατικοποιούσε κάποιες προβληματικές επιχειρήσεις.

Δεν τον βάφτισαν βέβαια εθνάρχη για αυτές, ούτε για την αναγκαστική, προσωρινή αποχώρηση από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ -που επιλέχτηκε ως βαλβίδα ασφαλείας, για να εκτονωθούν τα έντονα αντιιμπεριαλιστικά αισθήματα του ελληνικού λαού, μετά την πτώση της δικτατορίας. Αλλά για τη νέα "μεγάλη ιδέα" του ελληνικού αστικού κόσμου, που ήταν η είσοδός της στην ενιαία, ευρωπαϊκή αγορά. Ευτυχώς είναι αρκούντως εφευρετικοί, ώστε να μην ξεμείνουμε ποτέ για πολύ από (μεγάλες) ιδέες, ως έθνος.

Αλλά μια ταξική κοινωνία είναι βαθιά διαιρεμένη και δεν μπορεί να τσουβαλιαστεί σε ένα "ενιαίο", εθνικό σύνολο, ενώ χαρακτηρίζεται από οξυμένες αντιθέσεις. Οι αποκαλούμενοι εθνάρχες στάθηκαν τέτοιοι μόνο για το "έθνος των εκμεταλλευτών" και τις στρατηγικές του επιδιώξεις, προσφέροντας πλούσιο έργο στον πλουτισμό και το αυγάτισμα των κερδών του. Κι έπαψαν να παίζουν προοδευτικό επαναστατικό ρόλο (αυτό δηλ που μπορεί να εμφανίσει μια τάξη προσωρινά ως δυναμικό εκπρόσωπο όλης της κοινωνίας και της θέλησής της τη δεδομένη στιγμή) ήδη από την εποχή του Βενιζέλου, που ηγήθηκε ενός ενωμένου αστοτσιφλικάδικου συνασπισμού (με τις επιμέρους εσωτερικές αντιθέσεις του και τους αναγκαίους συμβιβασμούς) και δε φάνηκε "συνεπής" ούτε καν από τη σκοπιά ενός ολοκληρωμένου αστικοδημοκρατικού μετασχηματισμού.

Επειδή λοιπόν παραπάει το αστείο να βαφτίζουμε εθνάρχες τους μεγαλύτερους πολιτικούς ηγέτες της άρχουσας τάξης (ξεχνώντας ή αποσιωπώντας βολικά ιστορικά γεγονότα, όπως ο "εθνικός διχασμός", το "καραμανλικό παρακράτος", κτλ). Επειδή είναι τελείως προκλητικό να πηγαίνει αυτός ο τίτλος στο πολιτικό προσωπικό μιας τάξης, που απείχε μαζικά από την εθνική αντίσταση στον κατακτητή και στην καλύτερη περίμενε την (εθνική αλλά ποτέ κοινωνική) απελευθέρωση να πέσει ως δώρο από τον ουρανό, από τους Συμμάχους, ενώ στη χειρότερη κράτησε ανοιχτά δωσιλογική στάση, εντελώς συμβατή με τα ταξικά της συμφέροντα. Κι επειδή είναι αλήθεια πως μόνο η εργατική τάξη μπορεί να εξυψωθεί σε εκπρόσωπο όλης της κοινωνίας, καταργώντας την εκμετάλλευση, τις τάξεις και μαζί τον ίδιο της τον εαυτό...

Για όλους αυτούς τους λόγους, λοιπόν, πιστεύω πως πρέπει από δω και πέρα, μεταξύ πολύ σοβαρού και λιγότερο αστείου, να αποκαλούμε "εθνάρχη" το Νίκο Ζαχαριάδη. Που έδωσε το σύνθημα για το έπος της Εθνικής Αντίστασης και το πραγματικό ΟΧΙ του ελληνικού λαού, με τα γράμματά του από τη φυλακή -κι ας έλειπε αιχμάλωτος των ναζί στο κολαστήριο του Νταχάου, στο διάστημα της κατοχής- κι ηγήθηκε του ένοπλου αγώνα του έθνους των εργαζομένων στο δεύτερο αντάρτικο, μιας από τις κορυφαίες στιγμές της ταξικής πάλης στη χώρα μας.

Έτσι έχουν τα πράγματα. Και αν κάποιους ξενίζει αυτό το συμπέρασμα, θα δώσω έμφαση δαλιανιδικού τύπου, με φινάλε Ρετιρέ (σε αντίθεση με τους Μικρομεσαίους, που τους εκπροσωπούν υποτίθεται οι παπατζήδες κάθε εποχής, για να τους ξεζουμίσουν στο όνομα της πάταξης των πρώτων, δηλ των ρετιρέ).

Ε ναι λοιπόν. Εθνάρχης ο Ζαχαριάδης. Αντικειμενικά μιλώντας. Εθνάρχης ο Ζαχαριάδης. Άμα πια...

Αρχαίο πνεύμα αθάνατο

Βαδίζοντας (τρέχοντας, κολυμπώντας, ό,τι προτιμάει κανείς) προς την τελική ευθεία των αγώνων του Ρίο, η κε του μπλοκ συγκεντρώνει μερικές ιδιαίτερες ολυμπιακές ψηφίδες και τις παρουσιάζει σε ένα μωσαϊκό-κολάζ.

Μετά από τα δύο μετάλλια της Κορακάκη, ήρθε άλλο ένα χρυσό από τον Πετρούνια στους κρίκους, η κατάθεση ψυχής του Γιαννιώτη στο μαραθώνιο της κολύμβησης (ω ναι, είναι αφόρητο κλισέ αυτό το "χρυσός στις καρδιές μας", έλα όμως που ισχύει απολύτως σε αυτήν την περίπτωση, πόσο μάλλον που δε δέχτηκε καν να κάνει ένσταση) και άλλο ένα, εξασφαλισμένο -που μένει να δούμε το χρώμα του- στην ιστιοπλοΐα. Ενώ μπορεί να είναι και κάνα ακόμα στο δρόμο, πχ σήμερα (τελικά δεν ήταν σήμερα, mea culpa) στο επί κοντώ, με τη Στεφανίδου.

Κι αφού λοιπόν βρήκαμε το βασιλιά των κρίκων, έχουν ωριμάσει ασφαλώς οι συνθήκες, για να ψάξουμε εκείνο τον κρίκο (αίτημα, στόχο πάλης) που θα μας επιτρέψει να πάρουμε κινηματικά τα πάνω μας (επιτέλους), να οξύνουμε τις αντιφάσεις και να κάνουμε την Ελλάδα -όχι μία ολυμπιακή υπερδύναμη- αλλά αδύναμο κρίκο της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας και του χαλκά που μας κρατά σε ΕΕ και ΝΑΤΟ.

Είναι η πρώτη φορά που η ελληνική αποστολή πετυχαίνει τέτοια συγκομιδή σε μετάλλια, μετά από τους αγώνες της Αθήνας, το 04'. Και ναι μεν το σημιτικό ιδεολόγημα της "ισχυρής Ελλάδας" έχει ξεφτίσει (τόσο στην οικονομική-πολιτική, όσο και στην αθλητική του εκδοχή), αλλά δεν αποκλείεται να αξιοποιηθούν οι πρόσφατες επιτυχίες για να χτιστεί το αφήγημα ενός νέου σαξές στόρι, της Ελλάδας που ανακάμπτει, αντεπιτίθεται κι αφήνει πίσω της την κρίση.

Εν τω μεταξύ, με την Παπαχρήστου να παίρνει μεν -για τα μάτια του κόσμου αποστάσεις- από όσους θέλουν να καπηλευτούν τις διακρίσεις της (δηλ το κόμμα του πρώην αγαπητικού της, του Κασιδιάρη) αλλά να μην πείθει κανένα και να προκαλεί σε πολλούς από χαρά έως ανακούφιση, μένοντας σχεδόν ένα μέτρο πίσω απ' τις δύο μαυρούλες-μιγαδούλες (την Κολομβιανή καλλονή και μια Βενεζουελάνα) που ήταν στην κορυφή, το ενδιαφέρον στράφηκε στους Ολυμπιονίκες.

Κι η αλήθεια είναι πως σε όλους σχεδόν μπορεί να βρει κανείς καλά στοιχεία. Η εκπληκτική ατάκα της Κορακάκη πως τα παιδιά πρέπει να ασχοληθούν με τον αθλητισμό, που είναι υγιής, σε αντίθεση με τον πρωταθλητισμό. Η μητέρα του Πετρούνια, που είπε ότι δε θα είχε καμία αξία το χρυσό και οι διακρίσεις του γιου της, αν δεν ήταν καλός χαρακτήρας. Τα δάκρυα χαράς του Γιαννιώτη -που πρέπει να έγιναν δάκρυα απόγνωσης, όταν τον ρώτησε ο τιτάνας Ιωάννου εάν πρόκειται για δάκρυα χαράς- κι η ανταμοιβή των κόπων του στην πέμπτη συμμετοχή του στους Ολυμπιακούς. Το ταπεινό προφίλ που έχουν όλοι.

Αυτά όμως δεν είναι ιδιαίτερα γνωρίσματα των πρωταθλητών, αλλά πολλών αθλητών που παλεύουν για να υπερβούν τον εαυτό τους, τα όριά τους, ή τα όρια του άρρωστου πρωταθλητισμού, όπως έγινε σε αυτήν την περίπτωση, με την αγκαλιά δύο αθλητριών που δεν ασχολήθηκαν με την πρόκριση (και τελικά την πήραν, πιθανότατα για λόγους ευ αγωνίζεσθαι). Οι ωραιότερες ιστορίες στον αθλητισμό δεν έχουν πάντα να κάνουν με ρεκόρ, πρωταθλητές και μετάλλια...

Αλλά μιας και τα αναφέραμε, ας κάνουμε κι έναν τέτοιο απολογισμό.
Η Κούβα άρχισε να παίρνει τα πάνω της, μετά από ένα μουδιασμένο ξεκίνημα, και να ανεβαίνει στο σχετικό πίνακα (όπου είναι κοντά στην εικοστή θέση, λίγο πάνω από την Ελλάδα και ακριβώς κάτω από την καλή Κορέα). Κι αυτός που ξεχώρισε ήταν ο Κουβανός παλαιστής της ελληνορωμαϊκής, Λ. Νούνες, που πήρε το τρίτο χρυσό κι ισοφάρισε το επίτευγμα του θρυλικού σοβιετικού Καρέλιν (και ενός Σουηδού από την προπολεμική εποχή).

Από κοντά κι η ΛΔ Κορέας, που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των δυτικών δημοσιογράφων, όχι τόσο με τα αθλητικά της επιτεύγματα, αλλά τις αντιδράσεις των αθλητών της, όπως ενός αρισβαρίστα, που πήρε το αργυρό μετάλλιο (χάνοντας στις λεπτομέρειες το χρυσό από τη... ρεβιζιονιστική Κίνα), αλλά έσπευσε να ζητήσει συγνώμη από την πηγή έμπνευσής του, τον Κιμ Γιονγκ Ουν, για την... αποτυχία του. Ένας ΛΔ-Κορεάτης γυμναστής κατέκτησε το χρυσό (αφιερώνοντάς το κι αυτός στο μεγάλο Κιμ, που ήταν η πηγή έμπνευσής του), αλλά μπήκε στο στόχαστρο των δυτικών δημοσιογράφων, ως ο πιο αγέλαστος χρυσός ολυμπιονίκης της ιστορίας. Δεν τους πιάνεις πουθενά...

Άντε να τελειώνουμε με τα διεκπεραιωτικά,
έχουμε κι ένα σοσιαλιστικό κόσμο να χτίσουμε

Την ίδια στιγμή, οι νοτιοκορεάτες ποδοσφαιριστές σκίζονται να συμμετέχουν στην ποδοσφαιρική εθνική ομάδα (ολυμπιακή ή μη), για να εξασφαλίσουν την απαλλαγή τους από τη στρατιωτική θητεία (που διαρκεί 21 μήνες). Αυτό θα πει κίνητρο... Που θα το έχουν και την επόμενη φορά, γιατί στους Ολυμπιακούς αποκλείστηκαν πρόωρα...

Απ' τους BRICs, η Κίνα θα παλέψει για τη δεύτερη θέση με τη Βρετανία (που έχει κεκτημένη φόρα από τους αγώνες του Λονδίνου), η διοργανώτρια Βραζιλία έχει μείνει χαμηλά αλλά με ανοδική τάση κι η Ρωσία είναι αρκετά χαμηλά για τα δεδομένα της, αλλά με το ένα τρίτο της αποστολής της εκτός αγώνων (σε αθλήματα όπου είναι παραδοσιακή δύναμη, όπως ο στίβος, η άρση βαρών, κτλ).

Σε άλλα ολυμπιακά νέα, ξεχωρίζουν:
-ο αποκλεισμός ενός Αιγύπτιου τζουντόκα, επειδή αρνήθηκε να δώσει το χέρι του στον Ισραηλινό αντίπαλό του (που τον νίκησε εντός αγωνιστικού χώρου). Όπως (δε) θα έκανε δηλ με οποιονδήποτε αθλητή από τη χώρα του Σιωνισμού (κι ας μη φέρει άμεσα ο ίδιος ευθύνη για όσα κάνει η κυβέρνησή του). Το ωραίο της υπόθεσης είναι πως (αν δεν κάνω λάθος) ο Αιγύπτιος δεν αποκλείστηκε από τους διοργανωτές και τις αρχές των αγώνων, αλλά από τη δική του ομοσπονδία, που κατά άλλους έσπευσε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και να προλάβει τη γενική κατακραυγή, και κατά άλλους να δείξει τα διαπιστευτήρια της υποτέλειάς της στα μεγάλα αφεντικά.

-Η πρώτη αφροαμερικανή που κατακτά χρυσό μετάλλιο στην κολύμβηση. Κι αν απορεί κανείς γιατί άργησε τόσο, ας συνυπολογίσει πως μέχρι το 70' απαγορευόταν η είσοδος των αφροαμερικάνων στις πισίνες...

-Το παραλήρημα των απανταχού μεταλλάδων, με το σλοβάκικο ντουέτο στη συγχρονισμένη κολύμβηση, που έντυσε μουσικά την εκτέλεση του προγράμματός του, με το κλασικό Trooper των Maiden. Κι απορούσαν γιατί δεν τους απονεμήθηκε αυτομάτως το χρυσό. Χρυσές στις καρδιές μας κι αυτές...



-Οι φίλαθλες αντιδράσεις-αποδοκιμασίες (γεμάτες ολυμπιακό πνεύμα κι ηθική) του βραζιλιάνικου κοινού στο Γάλλο Λαβιλενί (τον επικοντιστή που κυριαρχεί στο αγώνισμά του κι έχει κατακτήσει τα πάντα εκτός από ένα χρυσό σε Ολυμπιακούς αγώνες) ενώ επιχειρούσε το άλμα του, για να αποτύχει και να πάρει την πρώτη θέση ο δικός τους, Βραζιλιάνος επικοντιστής. Κι οι δηλώσεις του Λαβιλενί, που πάνω στα νεύρα του έκανε μια τελείως άκυρη σύγκριση με τον Τζέσε Όουενς, που αποδοκιμάστηκε στο Βερολίνο, το 36', από τους ναζί. Ας ηρεμήσουμε...

Όσο για το βραζιλιάνικο κοινό, δεν έκανε τίποτα παραπάνω από αυτό που σκέφτονται όλοι, αλλά χωρίς να κρατήσει προσχήματα. Τέτοιοι είναι/είμαστε όλοι, απλώς οι Βραζιλιάνοι λίγο πιο τέτοιοι και πιο εκδηλωτικοί. Αποδοκιμάζουν τον Γκάτλιν γιατί υποστηρίζουν τον Μπολτ (κρίμα που δε φώναξαν και "Κεντέρης-Κεντέρης") και στήνουν ένα μικρό χορό στο τένις, ανάμεσα στους πόντους (όταν δεν παίζουν με τους Αργεντίνους, που είναι ένας μικρός πόλεμος), βγάζοντας την ψυχή του διαιτητή, που μαλλιάζει η γλώσσα του, ζητώντας ησυχία σε όλες τις γλώσσες (όχι για λόγους ευ αγωνίζεσθαι, αλλά γιατί προβλέπεται καταστατικά, βάσει κανονισμών).

Θα μου πεις λοιπόν, ποιοι είμαστε εμείς, για να ζητάμε τα ρέστα από τους Βραζιλιάνους; Εμείς είμαστε η πολιτισμένη Δύση. Η γηραιά ήπειρος, που (ξανα)γέννησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες και το αθάνατο ολυμπιακό πνεύμα. Και που ο επικεφαλής της ολυμπιακής της επιτροπής συνελήφθη στο Ρίο, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για μεταπώληση εισιτηρίων στη μαύρη αγορά... Αυτοί είμαστε.

-Κι ενώ στην Ελλάδα άνοιξε επικοινωνιακός πόλεμος μεταξύ (παλιών και νέων) Πασόκων, δηλ της Αυγής και του Πύρρου Δήμα, στη Βραζιλία "θρηνούν" το θάνατο του Ζοάο Χαβελάνζε, ενός από τα μεγαλύτερα λαμόγια στην ιστορία του ποδοσφαίρου, που διετέλεσε πρόεδρος της ΦΙΦΑ στο τελευταίο τέταρτο του περασμένου αιώνα, συνέβαλε τα μέγιστα στην άκρατη εμπορευματοποίησή του και φρόντισε ακόμα και για το διάδοχό του, το μπουμπούκι, Ζεπ Μπλάτερ, με το πρόσφατο ατιμωτικό τέλος (λόγω της εμπλοκής του σε σκάνδαλα). Κι έφυγε πάνω στο άνθος της ηλικίας του, μόλις εκατό χρονών, κατά τη διάρκεια των αγώνων που τελούνται σε ένα στάδιο που φέρει το όνομά του (ε πώς να μην τιμήσεις τέτοιο καθίκι).

Είναι χαρακτηριστικό το τιτίβισμα του βετεράνου ποδοσφαιριστή (και απολαυστικού σχολιαστή, που τις προάλλες βγήκε στον αέρα με το εσώρουχό του, εκπληρώνοντας την υπόσχεση που είχε δώσει σε περίπτωση που κατακτούσε τον τίτλο η Λέστερ), Γκάρι Λίνεκερ: του έδωσε πολλά το ποδόσφαιρο...
(κι όχι το κλασικό κλισέ "έδωσε πολλά στο ποδόσφαιρο"), που λέγεται σε αυτές τις περιπτώσεις.

Σε άλλα αθλητικά νέα, αξίζει να δείτε το επικό τρολάρισμα των οπαδών της Ντιναμό Βουκουρεστίου στην αιώνια αντίπαλό τους, Στεάουα, που έδινε χτες προκριματικό αγώνα για το Τσου-Λου ενάντια στη Σίτι του Γκουαρδιόλα. Κι όταν οι οπαδοί της τελευταίας ξεδίπλωσαν το κορεό που συνηθίζεται στην έναρξη του αγώνα (σαν μεγάλο, ανθρώπινο κολάζ), είδαν το σύνθημα: μόνο Ντινάμο...

Προσωπικά θα με έψηνε να στήσουμε κάτι αντίστοιχο σε μια επίσημη εκδήλωση της Πολιτείας ή άλλου κόμματος, και στα αποκαλυπτήρια να βγει πχ ένα δικό μας σύνθημα. Αλλά δε νομίζω να είναι πολύ εύκολο. Ή μήπως είναι;