Μακρύς ο δρόμος

Η μαραθώνια πορεία κατά της ανεργίας, που ξεκίνησε σήμερα από την Πάτρα, θυμίζει συνειρμικά τα κατορθώματα του Αθηναία δρομέα Φειδιππίδη, που κινούνται ανάμεσα στο μύθο και την ιστορία. Δεν ξέρω αν οι δικοί μας στο τέλος αναφωνήσουν ξέπνοοι "νενικήκαμεν", γιατί η πορεία προς την τελική νίκη θα 'ναι πολύ πιο δύσκολη και μακροχρόνια από αυτό το εγχείρημα, κάτι σαν μαραθώνιος διαρκείας σε ανήφορο, με ρυθμό σπρίντερ. Κι είναι νωρίς μάλλον, για να συγκεντρώσει κανείς τώρα τα ευτράπελα της διαδρομής, όπως η προϋπάντηση αρκετών χιλιάδων διαδηλωτών (που λιγόστευαν στην πορεία, σαν τους συντρόφους του Οδυσσέα) από τον μητροπολίτη Πατρών στον Άγιο Βασίλειο, που προσάρμοσε το λόγο στο κοινό του, και θύμισε στο Red Fly Παπά-Τσε ή κάτι από τον πατέρα-Ανυπόμονο. Το βράδυ στο Αίγιο όμως, μπορεί να τους περιμένει ο μητροπολίτης Αιγιαλείας, να τους υποδεχτεί με καυτό λάδι, και να τους φέρει στα ίσια τους.

Σε κάθε περίπτωση, αυτή η σύνδεση προσφέρεται για μια σειρά συνειρμούς παρμένους από την αρχαιότητα. Δε θα σταθούμε ξανά στην επισήμανση του Κάουτσκι -που είχαμε δει σε ένα πρόσφατο κείμενο- για το αδιέξοδο της ύστερης αρχαιότητας, που θα μπορούσε να οδηγηθεί, απ' την εσωτερική λογική της εξέλιξης των πραγμάτων, στο πέρασμα στην κεφαλαιοκρατία, αλλά δεν είχε τις υλικές προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο (πρωταρχική συσσώρευση) κι έφτασε σε μια παρατεταμένη παρακμή. Η οποία θυμίζει κάπως τη δική μας εποχή, εποχή περάσματος στο σοσιαλισμό, που σημαδεύτηκε όμως από το πισωγύρισμα της αντεπανάστασης και την παρακμή της σύγχρονης βαρβαρότητας ενός εκμεταλλευτικού συστήματος που σαπίζει.

Ένας αρκετά ιντριγκαδόρικος όσο κι αντιδιαλεκτικός παραλληλισμός είναι αυτός που παρουσιάζει τη συμμαχία της Δήλου με το σύγχρονο Νατοϊκό συνασπισμό, με επίκεντρο του 'ελεύθερου κόσμου' την Αθήνα ως υπέρμαχο της δημοκρατίας και της καλλιτεχνικής δημιουργίας, που συγκρούστηκε με την ολιγαρχική και στρατοκρατούμενη Σπάρτη, με τον Καιάδα, που διατηρούσε κάποια στοιχεία της πρωτόγονης κομμουνιστικής κοινωνίας.

Μερικές σύντομες παρατηρήσεις στα παραπάνω: ο πρωτόγονος κομμουνισμός δεν είναι (ούτε καν ανώριμος) κομμουνισμός. Το σημερινό Χόλιγουντ δεν εκπροσωπεί ούτε κατά προσέγγιση το ωραίο στην τέχνη, όπως αυτό εκφράστηκε στο χρυσό αιώνα του Περικλή. Η θέση της γυναίκας στη Σπάρτη ήταν πολύ ανώτερη σε σχέση με τη δημοκρατική Αθήνα -κάτι που μας δείχνει πόσο σχετική είναι η χρήση κάποιων όρων. Ένας από αυτούς τους όρους είναι η δημοκρατία. Κι η βασική ομοιότητα της σύγχρονης αστικής δημοκρατίας με την αθηναϊκή δουλοκτητική κοινωνία είναι ίσως ότι οι σημερινοί μισθωτοί σκλάβοι είναι τυπικά ελεύθεροι κι αποφασίζουν δημοκρατικά με τη δική τους ψήφο για ένα μέλλον, που δεν ορίζουν, ούτε καν έμμεσα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει (παρά τα γενικότερα λάθη και τις αδυναμίες της συγγραφέα) μια μελέτη της Έλλης Παππά για την παρουσία και συμβολή των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων στο Κεφάλαιο του Μαρξ. Από όπου μπορούμε να κρατήσουμε ότι η διπλή φύση ενός προϊόντος-εμπορεύματος, που έχει αφηρημένη ανταλλακτική αξία και συγκεκριμένη αξία χρήσης, ήταν ήδη γνωστή στον Αριστοτέλη. άσχετα αν ο σύγχρονος αστικός μεσαίωνας αποσιωπά και τα πιο στοιχειώδη.

Αξίζει να σημειώσουμε άλλα δύο στοιχεία.
Το πρώτο αφορά την ετυμολογία και την πραγματική σημασία της λέξης 'πειθαρχία', που επικράτησε κακώς να νοείται ως πειθαναγκασμός, ενώ στην πραγματικότητα προσεγγίζει το μαρξιστικό ορισμό της (συνειδητής) πειθαρχίας σε ένα σκοπό, καθώς αυτό που άρχει, που επικρατεί, είναι η πειθώ. Και μόνο όταν κάποιος είναι πραγματικά πεισμένος για κάτι, για τη σημασία του, μπορεί να πειθαρχήσει ουσιαστικά και το εφαρμόσει-εκτελέσει σωστά.

Το δεύτερο στοιχείο είναι εξίσου εντυπωσιακό και προέρχεται από τη Θεογονία του Ησίοδου, όπου η Βία και το Κράτος αναφέρονται ως αδέλφια, τέκνα της Στυγός και του Πάλλαντα. Οι αρχαίοι έλληνες γνώριζαν πολύ καλά, αυτό που αγνοούν ακόμα και σύγχρονοι θεωρητικοί: ότι η βία δηλ είναι βασικό και αναπόσπαστο συστατικό του κράτους. Κάτι που δείχνει με τη σειρά του πόσο υποκριτική είναι η μικροαστική υστερία ενάντια στη δικτατορία του προλεταριάτου, αλλά και τον παραλογισμό αυτών των διαδεδομένων, πλην κενών περιεχομένου, κλισέ, πχ για επανίδρυση του κράτος (δηλ της βίας), ένα πιο δίκαιο κράτος, ή το περίφημο "δεν υπάρχει κράτος".

Η στείρα προγονολατρεία (για τους έλληνες που μεγαλουργούσαν όταν οι άλλοι έτρωγαν βελανίδια, κτλ) είναι ο πιο βέβαιος μάρτυρας ότι αποδίδονται κούφιες τιμές, που αντιγράφουν το γράμμα κι όχι το πνεύμα, και στέκονται αναχρονιστικά πίσω ακόμα κι από το κεκτημένο των λαών της αρχαιότητας

Υγ: ...δεν είσαι μόνος