Το τραγούδι της ενότητας

Λοιπόν ξέρεις δεν υπάρχει ίσως πιο δυνατό και λανθασμένο στερεότυπο απ' το ότι εμείς είμαστε οι κακοί σεχταριστές κι οι άλλοι οι καλοί ενωτικοί, που τους αποκρούουμε αναίτια κι ανεξήγητα.

Πάρε και μέτρα μόνο μερικά παραδείγματα των τελευταίων ημερών. Στους αγρότες η τακτική μας είναι στο έπακρο ενωτική. Σε τέτοιο βαθμό που αν υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια κάποιο σημείο για να γίνει κριτική, αυτό ήταν ότι ήμασταν υπέρ του δέοντος ενωτικοί (πχ με κάποιους δεξιούς αγροτοσυνδικαλιστές) κι όχι για το αντίθετο.

Στην απεργία των ναυτεργατών, την οργάνωση του αγώνα και την περιφρούρησή του, τα σήκωσαν σχεδόν εξ ολοκλήρου οι δικές μας δυνάμεις. Και μιλάμε για έναν χώρο, όπου δεν έχουμε καν την πλειοψηφία στο διοικητικό συμβούλιο της ομοσπονδίας -ο πρόεδρός του, ο νταλακογιώργος είναι συνδικαλιστικό στέλεχος του συνασπισμού. Παρόλα αυτά όταν ήρθε η κουβέντα στις ευθύνες της ομοσπονδίας, ο τσιμπόγλου έλεγε: δεν είναι της ώρας αυτά, θα τα δούμε αργότερα.

Στην απεργία του μετρό, που δεν είναι σωματείο που συσπειρώνεται στο παμε, οι δικοί μας έσπευσαν πρώτοι τα ξημερώματα, μετά την εισβολή των ματ στο αμαξοστάσιο. Και την επόμενη μέρα είχαμε συλλαλητήριο συμπαράστασης συνολικά στον αγώνα στις μεταφορές. Ενώ ο πρόεδρος του σωματείου (πασοκογενές στέλεχος, που στις τελευταίες εκλογές κατέβηκε με την ανταρσύα) έβγαινε στο ραδιόφωνο κι έλεγε ότι κρύβεται για να μην τον συλλάβουν, την ίδια ώρα που μοιράζονταν τα χαρτιά της επιστράτευσης στους απεργούς.

Στο περίφημο σουμουτου (σωματείο μισθωτών τεχνικών), όπου όλες οι άλλες δυνάμεις, από σύριζα μέχρι ελαφρά αναρχία, συμφωνούν σε κάθε συνέλευση σε ένα κοινό πλαίσιο απέναντι σε αυτό της εσακ, την τελευταία φορά τους κάναμε πρόταση να κατεβάσουμε κοινό πλαίσιο για όλα τα θέματα πλην της συγκέντρωσης, εφόσον δεν υπήρχε συμφωνία επ' αυτού. Αλλά απορρίφθηκε συνοπτικά, για να καταγραφεί η απόφαση του σωματείου στη συγκέντρωση των πρωτοβάθμιων.

Εν τω μεταξύ στις συγκεντρώσεις του παμε (όπου μας έχουν γανιάσει για τα κομματικά καπέλα), δεν υπάρχει για δείγμα ούτε μία κομματική σημαία, ενώ κατεβαίνει ευρύτερα κόσμος, που είναι ζήτημα αν ψηφίζει το κόμμα στις εκλογές. Κι εσχάτως σπανίζουν και τα "αυτοαναφορικά" συνθήματα για το παμε καθαυτό.

Στη θεσσαλονίκη ειδικά, όταν η πορεία μας σταύρωσε με την προσυγκέντρωση της καμάρας, δεν είχαμε ούτε κορδόνια περιφρούρησης, ούτε ζώνες, ούτε τίποτα. Ενώ οι αναρχοσυνδικαλιστές της εσε θυμήθηκαν να φωνάξουν ούτε παμέ (ο τόνος στη λήγουσα για να βγαίνει η ρίμα) ούτε γσεε, και στη συνέχεια την έπεσαν ενωτικά στους καμένους των ανελ, που -αν δεν κάνω λάθος- προσπάθησαν να βρουν καταφύγιο στα δικά μας μπλοκ.

Τα βάζεις κάτω, τα ζυγίζεις και λες: φαντάσου δηλ να ήμασταν κι ενωτικοί, τι θα γινόταν..

Βάλ' τα τώρα κάτω να δεις κι από την άλλη πλευρά σε τι μεταφράζεται η ενότητα, σε διάκριση με το δικό μας σεχταρισμό.
Αν δεις τις απεργιακές συγκεντρώσεις της αθήνας πχ, ο μισός σύριζα καλεί (ως κόμμα) στο πεδίο του άρεως με τη γσεε, κι ο άλλος μισός στο μουσείο, για να ακολουθήσει από πίσω την πορεία της γσεε. Αν δεις την ανταρσύα το ίδιο. Ο κάθε χώρος έχει τη δική του συνδικαλιστική κίνηση και διαφορετική τακτική, ακόμα κι από τις δυνάμεις που βρίσκονται στο ίδιο μετωπικό σχήμα -και με τις οποίες συμμαχεί εκλογικά. Κι όλοι μαζί έχουν δεκάδες κομματικά πανό και σημαίες, και δυο-τρεις αλυσίδες ενδεικτικά πίσω από το καθένα, για να ακολουθήσει το επόμενο μπλοκ.

Τι ενότητα είναι λοιπόν αυτή που χτίζεται από τα πάνω με συμφωνίες εκλογικού (και οσονούπω κυβερνητικού) χαρακτήρα, χωρίς να περπατά στο εργατικό κίνημα; Και γιατί πρέπει να νιώθει υπόλογος και να απολογείται όποιος χώρος έχει διαλέξει να απέχει από τέτοια "ενωτικά" μαγειρέματα;

Θα μου πεις το ζητούμενο είναι η κοινή δράση στο σήμερα για το πρόβλημα επιβίωσης που αντιμετωπίζει ο ελληνικός λαός κι απαιτεί άμεση λύση, κτλ. Ωραία.
Δες λοιπόν αυτή την πρόταση εκπαιδευτικών του σύριζα, που δημοσίευσε τις προάλλες η αυγή, για μια αριστερή δοε (διδασκαλική ομοσπονδία). Στην ουσία μιλάνε για "αριστερά σωματεία", με δηλωμένη πολιτική κατεύθυνση. Τι είδους ενωτική αντίληψη μες στο κίνημα είναι αυτή που διαχωρίζει τους εργαζόμενους με βάση την κομματική-πολιτική τους ένταξη, αντί να επικεντρώνει στο κοινό ταξικό συμφέρον των εργαζομένων και τον κοινό αγώνα για να λύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν;

Αυτοί που στις πλατείες υποτάχθηκαν πλήρως στην "αυθόρμητη" λογική του ακομμάτιστου -για να την εξαργυρώσουν εκλογικά- μιλάνε τώρα για αριστερά σωματεία. Αλλά όταν τους χρειάζεται, επαναφέρουν την ίδια λογική για να αποκλείσουν "ενωτικά" τους κακούς σεχταριστές από τη συνδικαλιστική δράση και τις αρχαιρεσίες του σωματείου, όπως πχ στην ικαρία, όπου οι "ενωτικές αριστερές δυνάμεις" της ελμε απέκλεισαν από το ψηφοδέλτιό μας μια εκπαιδευτικό, επειδή ήταν αποσπασμένη εδώ κι έναν χρόνο σε δουλειά του κόμματος.

Τι είδους ενιαίο εργατικό μέτωπο μπορεί να συγκροτηθεί άραγε με αυτόν τον τρόπο; Φαντάσου δηλ να ήταν τίποτα σεχταρισταί, σαν κι εμάς, και να μην ήταν έμπλεοι φιλικών κι ενωτικών διαθέσεων.

Τέτοιου είδους ενότητα όμως μπορούμε να τους την χαρίσουμε. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει τίποτα πιο διαλυτικό (λικβινταριστικό, όπως το λέμε στη δική μας ορολογία) από αυτήν "την ενωτική" τακτική, που επικαλείται μηχανικά ή και υποκριτικά την ενότητα, χωρίς να την επιθυμεί κατά βάθος. Κι όταν την πετυχαίνει το κάνει κυρίως από τα πάνω, σε εκλογική κι ολοένα πιο δεξιά πολιτική βάση.

Ενώ κάθε φορά που εκφράστηκε πολιτικά κατά το παρελθόν -ενίοτε και με τη συμμετοχή των κομμουνιστών- προσθέτοντας το δικό της λιθαράκι στο μεταμοντέρνο πολιτικό χυλό, έγινε πολύ φανερό ποια ακριβώς ήταν η στόχευσή της ως προς το κόμμα: η διάλυσή του ως αυτοτελής κι οργανωμένη πρωτοπορία.
Τη στιγμή που οι ίδιες δυνάμεις "κλαψουρίζουν" με αστικά σχεδόν κριτήρια για το "μονοκομματικό μοντέλο του υπαρκτού σοσιαλισμού" που θα τους στερούσε μελλοντικά τη δυνατότητα να διατηρήσουν με συντεχνιακό σχεδόν πνεύμα το μαγαζάκι τους, που βρίσκεται στα όρια της επιβίωσης.

Είναι ελεύθεροι λοιπόν να συνεχίσουν χωρίς το κόμμα την "ενωτική" τους πορεία και να τραβήξουν πιασμένοι χέρι-χέρι προς το βούρκο, όπως έλεγε στον καιρό του ο βλαδίμηρος. Όταν μιλάνε για ενότητα και συμμαχία οι κομμουνιστές, εννοούν κάτι πολύ πιο βαθύ και στέρεο, για να το αφήσουν να κυλιστεί σε αυτό το βούρκο των τακτικισμών και να εκφυλιστεί.

Είναι εντελώς διαφορετικής ποιότητας ζήτημα το πώς την παλεύουν και την προωθούν και αν θα μπορούσαν να το κάνουν καλύτερα. Είναι τελείως διαφορετικό ζήτημα αν ο κάθε σύντροφος στον χώρο του μαθαίνει να είναι μαζικό στοιχείο και να συσπειρώνει τον κόσμο γύρω του, να τραγουδάει για να τον σμίξει κι όχι για να ξεχωρίσει από αυτόν. Το ίδιο κι η τακτική συμμαχιών του κόμματος και το πώς υπηρετεί τη συγκέντρωση δυνάμεων για το στρατηγικό στόχο.
Που μπορεί να συμπεριλάβει μελλοντικά κάποια κομμάτια του σύγχρονου "ενωτικού" μπλοκ, αλλά σε καμία περίπτωση το σύνολό τους και το είδος της ενότητας που προωθούν σήμερα.

Ενωτικά στα UHF

Τις τελευταίες μέρες έχει στοιχειώσει το μυαλό μου αυτή η φαεινή ενωτική πρόταση της αυγής –να παραμείνει η συχνότητα του 902 «στην αριστερά, όπου και δόθηκε»- και προσπαθώ να σκεφτώ πώς ακριβώς το φαντάζονται και πώς θα μπορούσε να είναι.

Θα μπορούσε πχ να υπάρχει ένα κεντρικό δελτίο ειδήσεων με δυο παρουσιαστές, ένα δικό μας κι έναν των αναθεωρητών και να λέει ο καθένας τα δικά του· να παρουσιάζει δηλ τις δικές του ειδήσεις, ή και την ίδια είδηση με δυο διαφορετικά βιντεάκια, ένα για κάθε εκδοχή. Θα προλόγιζε πχ ο δικός μας παρουσιαστής αυτό το προλεκάλτ αισθητικής σποτάκι που βγάλαμε για το ταξίδι του τσίπρα στην αμερική, και στο κλείσιμο θα ‘λεγε: ακολουθεί τώρα η οπορτουνιστική εκδοχή των πραγμάτων.

Ή θα έβγαινε πχ έκτακτο απεργιακό δελτίο με το δικό τους παρουσιαστή την τετάρτη και ζωντανή σύνδεση με τον κούκο για ανταπόκριση από τη συγκέντρωση της γσεε, να μας πει τι κάνουν οι άλλοι τρεις. Και στο καπάκι θριαμβολογικά σχόλια για το μέγα πλήθος, με πλάνα αρχείου από τα μπλοκ της πορείας του παμε προς επίρρωση, και προσεκτικά σβησμένα τα διακριτικά στα πανό –τώρα που πήρανε το κολάι απ’ τις αφίσες με το φότοσοπ- για να μη φαίνεται η απάτη στο μέσο τηλεθεατή.

Μετά θα χωρίζαμε τις μέρες του προγράμματος και στη δική τους σειρά οι τηλεοπτικές βραδιές θα γέμιζαν με πολιτικές συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης κι ιππότες της παναριστεράς να κουβεντιάζουν για το ενδεχόμενο και την ανάγκη σχηματισμού μιας αριστερής κυβέρνησης –πλην λακεδαιμονίων- παζαρεύοντας ζωντανά τα χαρτοφυλάκια. Εναλλακτικά θα μπορούσε να υπάρχει θεματική συζήτηση με καλεσμένο το γιώργο ρούση για τα τρία σίγμα του (σταλινικού, σεχταριστικού, συντηρητικού) κκε και τα τρία σίγμα που μας ενώνουν (συγκυβέρνηση 89’, σχηματισμός εργατικής κυβέρνησης, σύριζα). Ή μια σειρά εκπομπών σε εβδομαδιαία βάση με τη δεξαμενή σκέψης (think tank) του σύριζα, νίκο κοτζιά και τίτλο: κράτος και μεταρρύθμιση, μια άλλη ματιά στο λένιν.

Τα σαββατοκύριακα, την ζώνη υψηλής τηλεθέασης (prime time) θα κοσμούσε το βαρύ πυροβολικό του σταθμού: ένα τηλεπαιχνίδι τύπου ριάλιτι, με όλους τους τηλεαστέρες οικονομολόγους: καζάκης, λαπαβίτσας, βαρουφάκης, μηλιός, κ.ά. Με βαρυσήμαντες οικονομικές αναλύσεις κι υποψήφιος προς αποχώρηση –στη θέση του αδύναμου κρίκου- που θα αναδεικνύονταν μέσα από αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες και τη μαζική ψηφοφορία πολιτών που θα συγκεντρώνονταν στις πλατείες για να κρίνουν τους διαγωνιζόμενους.

Στις δικές μας βραδιές θα περιείχε την εκπομπή «στα μπλόκα της αγροτιάς» με το βαγγέλη μπούτα και ζωντανή σύνδεση με το μπλόκο της νίκαιας, καθώς και το «εργάτες, αγρότες, φοιτητές», που θα καταπιανόταν με το πώς προχωρά το μέτωπο ενάντια στις πολυεθνικές –και όχι μόνο- και η πρόοδος της λαϊκής συμμαχίας στους χώρους δουλειάς και τις γειτονιές. Τα σαββατόβραδα θα υπήρχε κάποιο ψυχαγωγικό πρόγραμμα με τη σεμίνα διγενή και τον απόστολο γκλέτσο –που έχει προϋπηρεσία από τον 902 σε αντίστοιχες εκπομπές- με μουσική και καλεσμένους, στο στιλ του «κοίτα τι έκανες» -που ως τίτλος, θα μπορούσε ίσως να παραπέμπει ως υπονοούμενο ακόμα και στον υπαρκτό σοσιαλισμό που γνωρίσαμε.

Στην πρωινή ζώνη το πρόγραμμα θα άνοιγε με το ενημερωτικό μαγκαζίνο όπως μπαίνεις αριστερά και παρουσιαστή τον κώστα αρβανίτη, που τον έχουνε απολύσει από παντού και έχει μείνει άνεργος. Θα συνέχιζε με την εκπομπή «σύντροφοι είμαστε όλοι» με τη μαριλίζα ξενογιαννακοπούλου που διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα, γιατί είχε σύντροφό της στο πασόκ τον πάγκαλο, που ανταποκρίνεται στην κυριολεκτική σημασία (βάση ετυμολογίας) της λέξης σύντροφος, με αυτό το περίφημο: όλοι μαζί τα φάγαμε –άλλο αν κάποιοι έφαγαν και τις κάλτσες τους, που έλεγε παλιά ο χάρρυ κλυνν, και κάποιοι άλλοι τα ψίχουλα που περίσσεψαν.

Αμέσως μετά θα προβάλλονταν οι εκπομπές «στο βούρκο» και «σύντροφος είσαι και φαίνεσαι» με πολεμική στον οπορτουνισμό κάθε απόχρωσης, απ’ τη δική μας σκοπιά κι επιμέλεια της ιδεολογικής επιτροπής της κετουκε. Κι αργότερα το χιουμοριστικό πρόγραμμα «σύντροφοί μου τους γέλασα» με το γιώργο πάντζα και τον πολιτικό του θίασο. Γκεστ σταρ ο λάκης λαζόπουλος.

Στη μεσημεριανή ζώνη θα υπήρχαν ανάλαφρες εκπομπές με σχόλια και παραπολιτικά κουτσομπολιά από τις τάσεις και τις ενδοφραξιονιστικές αντιθέσεις του σύριζα και εναλλακτικά από το συντονιστικό της ανταρσύα· καθώς επίσης και καυτό ρεπορτάζ από το σταυρόπουλο του βήματος και τον πέτρο χαρκοβίτη του εργατικού αγώνα για τα ενδότερα μυστικά στο γυάλινο κτίριο του περισσού.

Το απόγευμα θα έπαιζε η εκπομπή «συντροφικά μαχαιρώματα» με εκλογικά μαγειρέματα και πολλές συνταγές για την κουζίνα του μέλλοντος από διάφορους επίδοξους πολιτικούς σεφ. Και η δραματική-κοινωνική σειρά «αριστερά της εδέμ» για το σοσιαλιστικό παράδεισο που χάσαμε και το προπατορικό αμάρτημα των εμπορευματικών σχέσεων, με πρωταγωνιστή τον κώστα καζάκο στο ρόλο του κακού επιχειρηματία, που τον καθιέρωσε στη λαϊκή συνείδηση της μέσης νοικοκυράς.

Ενδιάμεσα, πριν από το κεντρικό δελτίο, θα προβάλλονταν ιστορικά ντοκιμαντέρ, με περιεχόμενο που θα άλλαζε από μέρα σε μέρα. Τη μία θα αφορούσε την προσφορά του στάλιν στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού και την επομένη θα έπαιζε ένα αφιέρωμα για το κατίν και τα «αναρίθμητα σταλινικά εγκλήματα», με τη σημαντική κι ανιδιοτελή συμβολή του στέλιου κούλογλου.

Το ίδιο ακριβώς θα συνέβαινε και με εκπομπές άλλου ύφους. Τη μία μέρα πχ ο σταθμός θα είχε ένα αφιέρωμα με τον αρβανίτη –ως μέλος του δσ του κεθεα αυτή τη φορά- για τη σημασία της πρόληψης της απεξάρτησης και των στεγνών προγραμμάτων. Και την επομένη ένα αφιέρωμα στο φεστιβάλ του legalize it για την νομιμοποίηση των μαστουρογόνων ουσιών.

Τα πρωινά του σαββατοκύριακου θα ήταν η ώρα του παιδιού και του εξωκοινοβουλίου, με πλούσιο παιδικό πρόγραμμα και ποικίλες εκπομπές, όπως «αριστερή παρέκκλιση», «αριστερίξ και οβελίξ», «όλη η εξουσία στα σοβιέτ φοιτητών», οι οποίες θα μεταδίδονταν σε επανάληψη και τις βραδινές ώρες, κατόπιν απαίτησης πολλών τηλεθεατών που ήθελαν, αλλά δε μπόρεσαν να ξυπνήσουν αρκετά νωρίς για να τις παρακολουθήσουν.

Εν πάση περιπτώσει αυτός είναι μόνο ένας πρόχειρος σκελετός με ένα αρχικό προσχέδιο, το οποίο μπορεί να εμπλουτιστεί με τις ιδέες και τις προτάσεις των σφων αναγνωστών για τις προσθήκες που απαιτούνται. Η ουσία όμως βρίσκεται αλλού κατά τη γνώμη μου.

Έμαθαν πως πτωχεύουμε, πλάκωσε κι ο σύριζα. Με μικρομέγαλη νοοτροπία, πολιτικά νεόπλουτου, που θέλει να βάλει στο χέρι τη συχνότητα, χωρίς να νοιάζεται για τα προσχήματα και τα σάλια που τρέχουν από το απύλωτο στόμα του, γιατί έχει λεφτά να την τρέξει και μεταχειρίζεται κάθε πολιτικό σόφισμα για να το καταφέρει. Αν και ξέρει ότι κατά πάσα πιθανότητα θα μείνει με την όρεξη. Κι όχι μόνο για τη συχνότητα του 902, αλλά και για άλλα ζητήματα που τον καίνε περισσότερο...

Αλφειού και Δημητσάνας γωνία

Εκεί είναι το σπίτι όπου συναντήσαμε τον τελευταίο επιζώντα της μάχης του λόχου σπουδαστών του ελας –που πέρασε στην ιστορία με το όνομα λόρδος μπάιρον-: το φοίβο τσέκερη. Το βαφτιστικό του όνομα είναι φώτης (αν και οι περισσότεροι τον γνωρίζουν με το ψευδώνυμό του από το αντάρτικο), και οι γιατροί στη σοβιετική ένωση, όπου πήγε να θεραπευτεί, τον φώναζαν (κάτι σαν) φώτση, γιατί η προφορά τους ήταν κάπως βαριά.

Ο τσέκερης σήμερα βαδίζει στα 92 του (ή 91μισό όπως επιμένει ο ίδιος, για να μην του κλέβουμε χρόνια), σχεδόν συνομήλικος με το κόμμα και φοράει ένα παπούτσι με υπερυψωμένη σόλα, γιατί το δεξί του πόδι είναι πιο κοντό από το αριστερό, έχοντας κληρονομήσει ως παράσημο και μια ελαφρά μορφή αναπηρίας από εκείνη τη μάχη στο πολυτεχνείο, την πρώτη μέρα των δεκεμβριανών. Το ίδιο πόδι δηλαδή, που διάφοροι θεράποντες γιατροί ήθελαν κατά καιρούς να του το κόψουν, αλλά του το γλίτωσαν, αρχικά ο πέτρος κόκκαλης και αργότερα οι σοβιετικοί γιατροί. Όμως το πιο εντυπωσιακό στοιχείο είναι η διαύγεια στο λόγο και τη σκέψη του –και με βάση αυτά πολύ δύσκολα καταλαβαίνει κανείς ότι διανύει τη δέκατη δεκαετία της ζωής του.

Γιατί ονομάστηκε έτσι ο λόχος σπουδαστών των φοιτητών; Ήταν προφανώς και αυτός ένας τρόπος για να δείξουμε στους άγγλους τα φιλικά μας αισθήματα κι ότι δεν τους θεωρούμε εχθρούς, μολονότι συνεχιζόταν ακόμα ο παγκόσμιος πόλεμος, και αυτοί έρχονταν κατά χιλιάδες σε μια χώρα, όπου δεν υπήρχε ούτε ένας γερμανός. Κι ο λαός τους καλωσόριζε με ταμπέλες που έγραφαν welcome.

Παρά την υποδοχή ο τσέκερης τραυματίστηκε απ’ τους άγγλους την πρώτη μέρα των δεκεμβριανών, σε ένα διάλειμμα της μάχης για την κατάληψη της γενικής ασφάλειας, που τότε ήταν απέναντι από το πολυτεχνείο, πατησίων και στουρνάρα. Οι άγγλοι θέρισαν όσους ελασίτες κάθονταν στο διάδρομο για να κάνουν ένα τσιγαράκι και μετά έδωσαν στους υπόλοιπους «αναρχικούς» τελεσίγραφο και μια τρίλεπτη προθεσμία να οπισθοχωρήσουν.

Οι δικοί μας αναγκάστηκαν τελικά να υποχωρήσουν από την μπουμπουλίνας, μετά από τον πρώτο βομβαρδισμό, αφήνοντας πίσω τους νεκρούς και τραυματίες, κι ανάμεσά τους το φοίβο τσέκερη, που αιμορραγούσε ακατάπαυστα. Κι αν ζει σήμερα το οφείλει σε έναν ηρωικό τραυματιοφορέα, ο οποίος αγνόησε τον κίνδυνο, τον έβαλε σε ένα φορείο, το έσυρε μόνος του ως την πύλη, το πέρασε πάνω απ’ τις γραμμές του τραμ και το παρέδωσε σε έναν ελασίτη που φυλούσε σκοπιά στην οδό πολυτεχνείου. Κι από εκεί στο πρώτων βοηθειών, που βρίσκεται ακόμα και σήμερα στην τρίτης σεπτεμβρίου.

Ύστερα ακολούθησε η θεραπεία, οι περιπέτειες με την υγεία του, η κράτηση στο νοσοκομείο, το ανθρωποκυνηγητό με τους μοναρχοφασίστες, η γνωριμία με τον πέτρο κόκκαλη, τα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου, τα μέτρα επιείκειας, οι αναρίθμητες δυσκολίες να εργαστεί στο αντικείμενό του ως αρχιτέκτονας, λόγω των φρονημάτων του...

Και μια σειρά δραματικά και συναρπαστικά γεγονότα, που όποιος σφος αναγνώστης ενδιαφέρεται να μάθει, μπορεί να τα βρει στα βιβλία του φοίβου τσέκερη από τις εκδόσεις εντός: «εδώ πολυτεχνείο στα χρόνια της κατοχής» και «περιπέτεια». Και τα οποία φεύγουν νεράκι, αφήνοντας πολύ καλές εντυπώσεις στον αναγνώστη, αλλά κι έναν κόμπο στο στομάχι για το ηττημένο μεγαλείο αυτού του κινήματος με τις λαμπρές προοπτικές που είχε μπροστά του.

Εν πάση περιπτώσει η προσωπική μαρτυρία δε μπαίνει εδώ για να σκεπάσει με το ατομικό δράμα το γενικό πολιτικό κλίμα εκείνων των ημερών, αλλά ακριβώς για να το αναδείξει, μέσα από τα βιώματα των μαχητών και του απλού κόσμου, που πάλεψε μαζικά μέσα από τις γραμμές του εαμ-ελας. Η κάθε προσωπική ιστορία είναι ένα πικρό τραγούδι, μια μικρογραφία της ήττας και της δραματικής πορείας του κινήματος συνολικά.

Σήμερα ο τσέκερης ζει στους αμπελόκηπους και τα ‘χει τετρακόσια, παρά τα 92 του χρόνια (ή τα 91 μισό για να μην τον κλέβουμε). Θυμάται με διαύγεια και λεπτομέρειες τα γεγονότα που έζησε εκείνη την περίοδο –που τα κατέγραψε άλλωστε μόλις τα τελευταία χρόνια, μετά το θάνατο της αγαπημένης του συζύγου, το 2004. Αλλά και άλλα μεταγενέστερα από τις δύο διασπάσεις με τους αναθεωρητές, και τη συνύπαρξή του στην ίδια κοβα με την αύρα παρτσαλίδου, που έμειναν έξω από το τελικό αρχείο της μαρτυρίας –off the record που λέμε- για να μη σκαλίσουν παλιά και άλλα νεότερα πάθη. Τα οποία με τη σειρά τους άφησαν πίσω τους ως «απώλεια» την ένταξη του γιου του στο συνασπισμό, τον οποίο ακούει τις καθημερινές σε εκπομπές από τη ραδιοφωνική τους συχνότητα.

Μεταξύ άλλων ο τσέκερης είναι και ο πρόεδρος του συλλόγου των βετεράνων της επον· και σήμερα που συμπληρώνονται εβδομήντα χρόνια από την ίδρυσή της, στις 23 φλεβάρη του 1943, αυτή εδώ η ανάρτηση, με τη μαρτυρία που θα ακούσετε στο ηχητικό που ακολουθεί, είναι ένας μικρός φόρος τιμής σε αυτήν την επέτειο.

Ο ήχος δεν έχει πολύ καλή ποιότητα, αλλά αξίζει τον κόπο και την υπομονή να (προσπαθήσετε να) το ακούσετε μέχρι τέλους. Η μαρτυρία αυτή δίνεται υπό τη μορφή συζήτησης (μαζί με το φοίβο, το σεχτάρ τον τρομερό, τον άθλιο και το λαθραναγνώστη), κι όπως θα διαπιστώσετε ιδίοις ωσίν, σε κάποια σημεία παρασυρόμαστε και παίρνουμε κι εμείς το λόγο (παραπάνω ίσως απ’ ό,τι χρειάζεται) χωρίς ωστόσο (θέλω να πιστεύω) να αποβαίνει αυτό εις βάρος της ουσίας και όσων λέει ο τσέκερης.

Καλή ακρόαση κι οι παρατηρήσεις ευπρόσδεκτες.

Εκπομπή τρίτη κι απεργιακή

Αφού έλυσε κρίσιμα τεχνικά και υπαρξιακά ζητήματα, η εκπομπή μας καταπιάνεται σήμερα με το κυρίαρχο θέμα της επικαιρότητας, τη γενική απεργία της 20ής φλεβάρη και γίνεται ένα έκτακτο απεργιακό δελτίο· όχι αμιγώς ενημερωτικού χαρακτήρα, αλλά με μια περιγραφή του γενικού πολιτικού πλαισίου, πιο παραδοσιακό μουσικό ρεπερτόριο, μικρές ανταποκρίσεις με προσωπικές εντυπώσεις και κάποιους προβληματισμούς για την επόμενη μέρα.

Οι συντελεστές της εκπομπής περιμένουν και τις δικές σας κριτικές παρατηρήσεις επί της ουσίας των θεμάτων που θίγονται ή και για άλλα δευτερεύοντα ζητήματα

Υγ: η κε του μπλοκ κάνει μια παρέκβαση, για να ευχαριστήσει προσωπικά τον ανδρέα (red fly) για τις χαμένες εργατοώρες και τη δουλειά μυρμηγκιού που έριξε στο τεχνικό κομμάτι της κοπτοραπτικής (μοντάζ κατά το κοινώς λεγόμενο), των μουσικών επιλογών κι όλων των συναφών θεμάτων.

Ή ταν ή επί τας

Ο κύρκος είχε πιάσει πολύ καλά την ουσία του πράγματος, όταν είχε μιλήσει για το μακεδονικό και τα συλλαλητήρια των σκοπιανοφάγων στη συμβασιλεύουσα, που γιόρταζε πέρυσι τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της: είμαστε εδώ όλοι οι έλληνες πλην λακεδαιμονίων.

Ποιοι είναι όμως αυτοί οι (λακέ)δαιμόνιοι, που πολεμάνε με τη γενναιότητα των 300 (χωρίς τον λεωνίδα που λάκισε) τους λακέδες της αστικής τάξης και στοιχειώνουν σα δαίμονες τον ύπνο της;

Οι σύγχρονοι λακεδαιμόνιοι είναι οργανωμένοι σε (κ)οβες που θυμίζουν τις ωβές των αρχαίων σπαρτιατικών φυλών. Σκληραγωγήθηκαν στο βουνό και το αντάρτικο, όπου τρέφονταν με μέλανα ζωμό και ξεδιψούσαν από το πηγάδι του μελιγαλά – εκεί όπου ξεκίνησαν παλιότερα οι μεσσηνιακοί πόλεμοι.

Αρνήθηκαν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας και να δώσουν γη και νερό στους πέρσες φονιάδες των λαών. Κι οι νεότερες γενιές εμπνέονταν από το παράδειγμά τους κι υπόσχονταν πως «μια μέρα εμείς θα γίνουμε πολύ καλύτεροι σας», άλλο αν δεν κατάφεραν τελικά να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.

Οι λακεδαιμόνιοι παλεύουν ενάντια στη σύγχρονη αχαϊκή συμπολιτεία, που κάποιοι θέλουν να την πλασάρουν ως τον «καλό ιμπεριαλιστή» της εποχής, ενώ ένα βιβλίο ιστορίας του δημοτικού καλούσε τους μαθητές να κάνουν «αυθόρμητους συνειρμούς» με την εε και τις πόλεις κράτη που ενώνονταν σε κάτι ευρύτερο.

Τα (πιο) παλιά ένδοξα χρόνια οι σπαρτιάτες πολέμησαν ενάντια στη νατοϊκή αθηναϊκή συμμαχία που είχε ανεξάντλητους πόρους από το θησαυροφυλάκιο της δήλου (απέναντι απ’ τη μύκονο, το σύμβολο της σύγχρονης αυτοκρατορίας του life style) κι έκανε κατ’ επανάληψη ωμές στρατιωτικές επεμβάσεις στις εσωτερικές υποθέσεις των «συμμάχων» της, τάχα για να τους προστατέψει.

Όταν ο αντίπαλος επιχείρησε ευθεία επίθεση με τα όπλα εναντίον της σπάρτης, οι λακεδαιμόνιοι πολέμησαν ηρωικά και τους κατανίκησαν. Ηττήθηκαν όμως δια της πλαγίας οδού, όταν παρήκμασαν και διαβρώθηκαν εκ των έσω, από τους σύγχρονους εφιάλτες που βρέθηκαν στην ηγεσία και έγιναν ριψάσπιδες. Και έτσι αυτοί που τρέφονταν με ζωμό και πάλευαν τίμια για να κερδίσουν το ψωμί τους και να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη, βρέθηκαν να σχηματίζουν ουρές έξω από τα μακ ντόναλντς που άνοιξαν στην πόλη τους για να πάρουν μια πρόγευση της φτώχιας και της βαρβαρότητας που τους περίμενε, από τους πέρσες δανειστές τους.

Οι νικητές που γράφουν την ιστορία, διαδίδουν τον ψευδή αστικό μύθο για τον καιάδα, όπου οι κομμουνιστές πετούσαν τάχα τους οπορτουνιστές και τους αντιφρονούντες για να παραμείνουν τα υγιή στοιχεία στις γραμμές του κόμματος.

Ο «λαμπρός» χολιγουντιανός πολιτισμός της νατοϊκής συμμαχίας κρατούσε για τον εαυτό του το προφίλ του «ράμπο μαχητή της δημοκρατίας», μολονότι είχε μια κοινωνία με (μισθωτούς) δούλους και τη γυναίκα κλεισμένη στο σπίτι, σε πλήρη αντίθεση με την «βάρβαρη και καθυστερημένη» σοβιετία. Με τη δύναμη της προπαγάνδας έκανε λόγο για κομμουνισμό του στρατώνα και μια χώρα που την περιέγραφε σαν ένα απέραντο στρατόπεδο, όπου όλοι οι κάτοικοι έμοιαζαν είτε με τον πρωτόγονο ιβάν ντράγκο από το ρόκι 4, είτε με τους ένστολους αξιωματικούς που έβλεπαν από τις πρώτες σειρές τον πυγμαχικό αγώνα. Ενώ αμέσως μετά το τέλος του ψυχρού πελοποννησιακού πολέμου αναρωτιόταν αθώα τι κατακτήσεις άφησε πίσω του ο πρωτόγονος κοινοτισμός του σπαρτιατικού σοσιαλισμού και γιατί δεν τον υπερασπίστηκε κανείς, όταν έπεφτε, αφού ήταν τόσο σπουδαίος.

Έκτοτε στο στρατόπεδο των λακεδαιμονίων επικρατεί ομφαλοσκόπηση (στους δελφούς) και ψάχνουν να βρουν μαζί με την πυθία τους λόγους της ήττας, για να βγουν τα απαραίτητα διδάγματα. Κάποιοι λένε ότι χάσαμε επειδή παραβιάσαμε τις βασικές αρχές του λυκούργου, όπως τις είχε περιγράψει στο πρόγραμμα της γκότα, την υποδιαίρεση Ι (καθώς βγάζαμε περισσότερους πολεμιστές και λιγότερους φιλοσόφους) και την βασική νομοτέλεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης που λέει «το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν» και ότι το απόλυτο κριτήριο της θεωρίας δεν είναι οι φλύαρες αμπελοφιλοσοφίες, αλλά η πράξη.

Κάποιοι άλλοι λένε το ίδιο πράγμα από την ανάποδη. Ότι δηλ γίναμε φλύαροι στην αυταρέσκεια και τους μεταξύ μας επαίνους, αλλά λακωνικοί στην αυτοκριτική και στη φιλοσοφία που δεν ξεπέφτει στο επίπεδο μιας εκ των υστέρων απολογητικής των πεπραγμένων, αλλά εξετάζει τα πράγματα ως έχουν. Και κάποιοι άλλοι λένε ότι τα εγχειρήματά μας ήταν κατά βάση ουτοπικά, σαν του κλεομένη και του άγη, και πως είναι αδύνατον να οικοδομήσεις μια κοινωνία χωρίς φυλές και γένη σε μία πόλη-κράτος.

Τι ακριβώς έκαναν ο άγης κι ο κλεομένης; Η κε του μπλοκ παραπέμπει το σφο αναγνώστη σε τρεις πολύ κατατοπιστικές και ενδιαφέρουσες αναρτήσεις (1, 2, 3) του παλιού red blogger σφου φάντασμα (που, μην ανησυχείς βιργινία, μια χαρά είναι), τις οποίες θεωρεί και σα βάση, για να προβεί στους παρακάτω συνειρμούς, υπό τη μορφή διακριτών σημείων.

-Η σπάρτη ήταν μια κλειστή κοινωνία, που δε δρούσε με βάση το οικονομικό συμφέρον.

Ο άγης κι ο κλεομένης επιχείρησαν την πλήρη κατάργηση της δουλείας κι οι σπαρτιάτες της εποχής τους ήταν οι τελευταίοι ελεύθεροι άνθρωποι της αρχαιότητας. Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι οι σύγχρονοι λακεδαιμόνιοι της σοβιετικής ένωσης δε θα είναι οι τελευταίοι ελεύθεροι πολίτες της ανθρωπότητας.

-Ο άγης είχε τις πασιφιστικές αυταπάτες του αλιέντε και είχε τραγική κατάληξη. Αλλά αυτή η πικρή αλήθεια της «unidad popular» ήταν ένα πολύτιμο μάθημα τακτικής για τον κλεομένη, σχετικά με την διαλεκτική σκοπού-μέσου. Στην απολογία του πάντως ο άγης κατάφερε να μετατραπεί σε κατήγορος των κατηγόρων του, όπως έκανε πολλά χρόνια αργότερα και ο μπελογιάννης, από τη γειτονική ηλεία.

Όλες αυτές οι αναλογίες κι οι παραλληλισμοί βέβαια έχουν μια ακαταμάχητη αντιδιαλεκτική γοητεία χωρίς ωστόσο κάποια επιστημονική αξία. Οι φυλές κι οι τάξεις εκείνης της εποχής δε θα μπορούσαν ποτέ να χτίσουν στις δοσμένες συνθήκες μια αταξική κοινωνία, χωρίς θεσμούς και γένη· πόσο μάλλον με μια επανάσταση από τα πάνω, χωρίς την αυτενέργεια των μαζών –όπως έγινε στην περίπτωση της σπάρτης.

Η ιστορία εξάλλου δε γράφεται με τα αν (πχ, αν οι σοβιετικοί είχαν το φυσικό αέριο…). Γράφεται από τους ισχυρούς, που δεν τους συμφέρει προφανώς να διδάσκουν στα σχολεία την ιστορία του άγη και του κλεομένη, που ήταν προοδευτικοί για τα δεδομένα της εποχής, όχι μόνο της δικής τους, αλλά ακόμα και της δικής μας, με τη (μισθωτή) σκλαβιά και τον εργασιακό μεσαίωνα που έχει καθηλώσει την ανθρωπότητα στο σκοτάδι της βαρβαρότητας, όσο δεν επιλέγει την πάλη για το σοσιαλισμό.

Ο επίλογος περιλαμβάνει μια αρχαία σοβιετική επιγραφή, που είχε σωθεί από την πλημμύρα στον περισσό κι αναγράφει: ω ξειν αγγέλειν λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα, τοις κείνων ρήμασι (ου) πειθόμενοι. Που θα πει: ξένε να πεις στους λακεδαιμόνιους, ότι είμαστε εδώ θαμμένοι, επειδή δεν υπακούσαμε στους νόμους και τις εντολές τους. Και αυτό το πληρώσαμε ακριβά. Τίποτα όμως δεν πάει χαμένο, στην χαμένη μας ζωή. Έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη, ή από ζωή, ή από θάνατο.

Θα φροντίσουν για αυτό οι λακεδαιμόνιοι..

Υστερόγραφο

Και μία ακόμα, γιατί εσείς το ζητήσατε...

Απολιθωμένες αμπελοφιλοσοφίες στον Κόκκινο Πλανήτη

Ομάδα που κερδίζει δεν αλλάζει, λέει ο θυμόσοφος λαός μας.
Εμείς όμως δεν ανήκουμε στους νικητές που κατα-γράφουν την ιστορία και την επικαιρότητα κατά πώς τους βολεύει. Έτσι ενισχυθήκαμε με μια σπουδαία μεταγραφή, παίρνοντας τον Poe Χανιά, από το blog Αμπελοφιλοσοφίες, για να κάνει τη διαφορά.

Σε αυτήν τη δεύτερη απόπειρα, η θεματολογία ήταν κατ’ ουσίαν μια συνέχεια όσων είχαμε πει στην πρώτη εκπομπή: το αντεργατικό μπαράζ της κυβέρνησης, η απεργία στις 20 του μήνα, η δίκη των 35 συνδικαλιστών, το αστικό κράτος που νομοθετεί και τρομοκρατεί, κι οι πολιτικές διεργασίες στα «δύο άκρα», ροζ και μαύρο, όπως μας τα παρουσιάζει η κυρίαρχη προπαγάνδα
Όλα αυτά μέσα κι από το πρίσμα των red blogger και επιλεγμένων αναρτήσεών τους από την εβδομάδα που μας πέρασε.

Ο τελικός κριτής για το αν είμαστε παλτά ή αν βελτιωνόμαστε από εκπομπή σε εκπομπή είναι φυσικά το κοινό. Η ομάδα περιμένει τη στήριξη του κόσμου και τις κριτικές παρατηρήσεις των ακροατών-προπονητών της κερκίδας, που μας βοηθάνε να διορθώσουμε τα λάθη μας. Και στο μεταξύ κοιτάζει το επόμενο ματς και προετοιμάζεται για τον έκτακτο αγώνα μεσοβδόμαδα, τη μέρα της γενικής απεργίας. Ίδωμεν και στην πράξη..

Υστερόγραφο

Οι συντελεστές της εκπομπής ζητάνε εκ των προτέρων συγνώμη από όσους ακροατές-αναγνώστες περίμεναν κάποια αναφορά στο μείζον πολιτικό θέμα που προέκυψε με την τουρκική σειρά fatmagul και τελικά τους απογοητεύσαμε. Κάποια άλλη φορά ίσως..

Αυτός δε μας οδηγεί

Ο δημόσιος πολιτικός λόγος είναι συνήθως γεμάτες κούφιες και ξύλινες φράσεις, που πατάνε στην ασφάλεια του κλισέ και της πεπατημένης του «πολιτικά ορθού». Υπάρχουν ωστόσο κάποια ευχάριστα διαλείμματα ειλικρίνειας, σα στιγμιαίες αναλαμπές, που είναι άκρως αποκαλυπτικές κι έχουν όλο το ζουμί. Καλή ώρα σαν τη σαββατιάτικη εμφάνιση του προέδρου τσίπρα στο πρωινό του αυτιά και τη φοβερή ατάκα: Ούτε εγώ θα είμαι σαν άλλος Ζαχαριάδης, ένας ηγέτης της αριστεράς που θα εξοντώνω τους αντιπάλους μου...

Από αυτές που κερδίζουν μια θέση στο πάνθεον και δίνουν τροφή για άπειρους συνειρμούς. Έχει δίκιο ο αλέξης. Και θα μπορούσε να πει κι άλλα. Θα μπορούσε πχ να στείλει τρία γράμματα και να πει ότι δίνει τη μάχη μέχρις εσχάτων ενάντια στον οπορτουνισμό και τον ράιχενμπαχ, καλύβη τον καλύβη, ρέμα το (αριστερό) ρέμα. Αρκεί να αποφύγουμε τις εξαλλοσύνες του δεκέμβρη.

Θα μπορούσε να πει κι άλλα ακόμα. Ας σταχυολογήσουμε μερικά.
-Εγώ δε θα είμαι σαν άλλος ζαχαριάδης να με ενδιαφέρει ένα κουκουέδικο κουκουέ. Το θέλω απλώς τσόντα στην κυβέρνησή μου.
-Εγώ δε θα είμαι σαν άλλος  ζαχαριάδης να πάω αιχμάλωτος στο νταχάου. Θα επαναδιαπραγματευτώ σκληρά με τις κατοχικές δυνάμεις και θα πετύχω άμεσα αποτελέσματα.
-Εγώ δε θα είμαι σαν άλλος ζαχαριάδης να ξεπλύνω τη ντροπή της βάρκιζας με έναν εμφύλιο. Θα τιμούσα την υπογραφή του παρτσαλίδη και θα συμμετείχαμε κανονικά στις εκλογές της νοθείας. Αλλά θέλω να καπηλευτώ την ιστορία του κόμματος και να φανώ σα γνήσιος συνεχιστής της, για να ψαρέψω ψήφους, και να πουλήσω το παραμύθι για ένα νέο εαμ.

-Εγώ δε θα είμαι σαν άλλος ζαχαριάδης για να εξουδετερώνω τους πολιτικούς μου αντιπάλους μες στο κόμμα. Είναι τόσο γλοιώδεις που ακυρώνονται από μόνοι τους, γιατί τρέχουν τα σάλια τους για τα κυβερνητικά πόστα.
-Εγώ δε θα είμαι σαν άλλος ζαχαριάδης για να παίρνω εντολές από το στάλιν. Θα τις παίρνω από την ευρωπαϊκή ένωση των λαών και των εργαζομένων και από τον προοδευτικό πρόεδρο ομπάμα.
-Εγώ δε θα είμαι σαν άλλος ζαχαριάδης να πολεμάω σαν άφρων τους αμερικάνους, χωρίς να τους επισκεφτώ πρώτα, για να ανταλλάξουμε απόψεις πολιτισμένα.

-Εγώ δε θα είμαι σαν άλλος ζαχαριάδης να γεμίσω το καλλιμάρμαρο. Ούτε καν με το μισό σεφ δεν τα κατάφερα, αλλά ας είναι καλά ο σκηνοθέτης μας.
-Εγώ δεν είμαι σαν τον ζαχαριάδη που τον διόρισαν οι σοβιετικοί απευθείας από την κουτβ, γιατί αναδείχτηκα από δημοκρατικές διαδικασίες, παίρνοντας το δαχτυλίδι από το σύντροφο αλαβάνο, που μετά τον παραμέρισα στο περιθώριο.
-Εγώ δε θα είμαι σαν τον ζαχαριάδη και σαν τον τσε γκεβάρα τυχοδιώκτης, αλλά συνετός και ενσωματωμένος δεξιός οπορτουνιστής, που θα στηρίζω το σύστημα στα δύσκολα.
-Εγώ δεν είμαι σαν τον ζαχαριάδη κομμουνιστής και μεγάλος ηγέτης, αλλά ένα τίποτα με φρέσκο επικοινωνιακό αέρα κοπανιστό.

-Εμείς στο κόμμα μου δεν είμαστε δογματικοί σαν τον ζαχαριάδη. Είμαστε  παρέα με τα ρετάλια της σοσιαλδημοκρατίας που συγκροτούν ένα ζωντανό κόμμα με σιωπή νεκροταφείου για όλα τα κρίσιμα ζητήματα και μια άσκοπη φλυαρία για όλα τα δευτερεύοντα, για να εκτονώνουν τη διαφωνία τους.
-Δεν είμαστε σαν τον ζαχαριάδη, να έχουμε για παντιέρα το σφυροδρέπανο και άλλα παρόμοια απαρχαιωμένα σύμβολα, αλλά σαν τους γάλλους συντρόφους κομμουνιστές, που απαλλάχτηκαν από τα εικονίσματα και τις αγκυλώσεις του παρελθόντος κι έγιναν (μετα)μοντέρνοι σαν και εμάς.

Δεν πέφτουμε ακριβώς από τα σύννεφα, ούτε περάσαμε ποτέ τον αλέξη για νέο ζαχαριάδη. Ίσως αν είναι καλή μαζί του η ιστορία να γίνει ο νέος κερένσκι –που κι αυτόν αλέξανδρο τον έλεγαν.
Γιατί κατά τα άλλα ο αλέξης δεν είναι καν σαν τον τσάβες, να έχει ένα ζωντανό και δραστήριο λαϊκό κίνημα να τον στηρίζει, αλλά να τον δεσμεύει κιόλας και να τον ελέγχει, παράλληλα με τη στήριξη.
Δεν είναι καν σαν τον παπανδρέου (τον ανδρέα) να έχει κάποια αντιιμπεριαλιστική φρασεολογία, και να ξεγελάει τον κόσμο με παχιά λόγια για αλλαγή και σοσιαλιστικούς μετασχηματισμούς.
Δεν είναι καν ο γέρος παπανδρέου (ο γεώργιος, της αστικής δημοκρατίας) να πει για τα μάτια του κόσμου: και στη λαοκρατία πιστεύουμε.
Δεν είναι καν πρωτότυπος ευρωκομμουνιστής, σαν τον καρίγιο και το μπερλίγκουερ. Ή έστω κάπως καλός ρήτορας, ξέρω ‘γω σαν το λεωνίδα κύρκο –λέμε τώρα. Δεν έχει ούτε τα αγωνιστικά παράσημα του γλέζου.

Το θέμα βέβαια είναι, τι ακριβώς είναι ο αλέξης.
Πες μας αλέξη, τι είσαι…

Ο καπιταλισμός του στρατώνα

Πώς φτάσαμε στο φλεβάρη του 13’

Διαβάζοντας κανείς το κλασικό βιβλίο του λιναρδάτου για τη δικτατορία του μεταξά «πώς φτάσαμε στην 4^η αυγούστου», μπορεί να βρει πολλά κι ενδιαφέροντα, που αποτελούν τροφή για σκέψη και «προβοκατόρικους» συνειρμούς. Στον πρόλογο της δεύτερης έκδοσης, ο συγγραφέας συγκρίνει τη μεταξική δικτατορία με την –πρόσφατη τότε- χούντα των συνταγματαρχών, και σημειώνει πρόχειρα τις βασικές τους ομοιότητες.

-επίκληση του κομμουνιστικού κινδύνου –που σημειωτέον, δεν ήταν ισχυρός κι απειλητικός σε καμία από τις δυο περιπτώσεις που επιβλήθηκαν δικτατορικά καθεστώτα.

-μέτωπο κατά της φαυλοκρατίας και του πολιτικού συστήματος –για να το ξεπεράσουν αργότερα οι ίδιοι οι δικτάτορες σε διαφθορά και φαυλότητα

-και μπόλικη πατριδοκαπηλία, την ίδια στιγμή που υπηρετούσαν δουλικά τα ξένα συμφέροντα.

Αυτό το τελευταίο σηκώνει πολλή συζήτηση σχετικά με τη θεωρία της εξάρτησης και τη θέση της ελληνικής αστικής τάξης, αλλά εν πάση περιπτώσει είναι αδιαμφισβήτητο ότι η μεν 4^η αυγούστου δρομολογήθηκε με βάση τα αγγλικά συμφέροντα στην περιοχή εν όψει του δεύτερου παγκόσμιου, η δε επταετία είχε ως εμπνευστή κι άμεσο υποκινητή τις αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες.

Παίρνουμε λοιπόν τα παραπάνω κριτήρια, τα μεταφέρουμε στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα κι αρχίζουμε να τα τσεκάρουμε ένα προς ένα.

Υπάρχει σήμερα αντικομμουνιστική υστερία; Τσεκ. Η οποία εντείνεται μάλιστα με αφορμή ακόμα κι επιμέρους θέσεις του σύριζα, που δεν έχει εδώ και καιρό ούτε εξ αγχιστείας πολιτική συγγένεια με την κομμουνιστική ιδεολογία και πρακτική.

Έχει μπει στο επίκεντρο του δημόσιου λόγου η διαφθορά, τα λαμόγια και το φαύλο πολιτικό σύστημα, που συμπυκνώνονται και στο γνωστό σύνθημα: οι τριακόσιοι στο γουδή; Τσεκ. Με πρωτοστάτες μάλιστα τους «αδιάφθορους» φασίστες, το ροζ ξενοδοχείο του αρχηγού τους και τις αγαστές υπόγειες σχέσεις τους με το εφοπλιστικό κεφάλαιο.

Έχουμε φτηνή πατριδοκαπηλική δημαγωγία, για μια χώρα που σώζεται κάθε φορά πριν το χείλος της χρεοκοπίας, ενώ βγαίνει στο σφυρί η δημόσια περιουσία της και διαλύεται το κράτος πρόνοιας; Τσεκ. Με την ενωμένη πια ευρώπη και την υπόλοιπη τρόικα να μοιράζονται από κοινού το ρόλο που είχαν κάποτε άγγλοι κι αμερικάνοι.

Τα σημάδια εκφασισμού της ελληνικής πολιτικής σκηνής είναι εμφανή. Κι αυτό δεν το λέω με τη συνήθη ευκολία κάποιων χώρων που μιλούσαν από την αρχή της κρίσης για κατοχή και χούντα του δντ –θυμίζοντας τη γνωστή ιστορία του τσοπάνη με το λύκο που φώναζε για πλάκα τους συγχωριανούς του κι όταν τελικά τους χρειάστηκε πραγματικά, δεν έτρεξε κανείς να το βοηθήσει. Ούτε επειδή εντοπίζω το φασιστικό κίνδυνο αποκλειστικά στην άνοδο της χρυσής αυγής, προκρίνοντας κατά συνέπεια ως αναγκαιότητα τη συγκρότηση ενός αντιφασιστικού μετώπου ενάντια στη δράση της.

Το λέω μετρώντας την πραγματικότητα συγκεκριμένα, με βάση τα κύρια χαρακτηριστικά με τα οποία εμφανίζεται ο φασισμός.

Ποια είναι αυτά; Δεν εννοώ την «επανάσταση των μικροαστών της μεσαίας τάξης» όπως χαρακτηρίζει κάπου το φασισμό ο ραφαηλίδης –αν και θα είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον να παίρναμε αυτόν τον ορισμό και να επιχειρούσαμε να το συσχετίσουμε με τα χαρακτηριστικά του λεγόμενου κινήματος των πλατειών, για να βγάλουμε μερικά ενδιαφέροντα συμπεράσματα.

Κάποιοι άλλοι θα επέλεγαν να εστιάσουν στις εικόνες από τους συλληφθέντες του βελβεντού, την καταστολή και τα βασανιστήρια, ως βασικό συστατικό κάθε δικτατορικού καθεστώτος. Εάν παρόλα αυτά κάποιος σοκάρεται με τη συγκεκριμένη πρακτική κυρίως επειδή (επέλεγε να) αγνοεί την ύπαρξή της, τότε συναγωνίζεται σε αφέλεια τον ισοβίτη του αρκά, που αναρωτιέται με φρίκη αν χτυπάνε τους κρατούμενους στις φυλακές, και του απαντά με ερώτηση το ποντίκι, ο μοντεχρήστος: χέζουν οι αρκούδες στο δάσος;

Στην πραγματικότητα λοιπόν το πιο ανατριχιαστικό –για να θυμηθούμε και την αντίδραση του ευαίσθητου αριστερού υπουργού δικαιοσύνης- στις σκληρές εικόνες που είδαν το φως της δημοσιότητας, δεν είναι μόνο η κτηνώδης βία αυτή καθαυτή, αλλά η διαφήμισή της κι η ανερυθρίαστη προβολή τους, σα να πρόκειται για κατορθώματα. Το πιο ανατριχιαστικό είναι η παχυδερμία του πολιτικού προσωπικού που μπορεί να ανατριχιάζει με την πράξη, αλλά την καλύπτει πολιτικά, την εντέλλεται και την ευλογεί.

Κι αυτό αποδεικνύει πως η ρίζα του φασιστικού κινδύνου είναι πολύ βαθύτερη από το χρυσό αυγό που την εκκολάπτει, και φτάνει μέχρι το βαθύ πυρήνα του αστικού κράτους, της σιδερένιας φτέρνας που εκδηλώνεται πλέον ανοιχτά. Και βρίσκει το απαραίτητο συμπλήρωμά της στις καρικατούρες ενόπλων κινημάτων και τη σύμπραξη (sic) «αναρχικών ομάδων» που και σαν όνομα ακόμα καταλήγει να θυμίζει κρατικές εργολαβίες και τις κοινοπραξίες κράτους και κατασκευαστικών επιχειρήσεων. Σε λίγο καιρό η τρομοκρατία θα γίνεται με τη μορφή σδιτ και την αγαστή συνεργασία κρατικών και παρακρατικών οργανισμών.

Το πιο ανησυχητικό λοιπόν στην υπόθεση των συλληφθέντων του βελβεντού είναι το μήνυμα που προσπαθούν να περάσουν. Τα αντίποινα που περιμένουν δυνητικά τον καθένα μας, η άμεση προτροπή στον κόσμο να λουφάξει σπίτι του και να περιμένει παθητικά το θέαμα από τις επόμενες κινηματογραφικές συλλήψεις που θα του προσφέρουν στο πιάτο –χωρίς άρτο, αυτός μας τελείωσε ένεκα κρίσης και δεν περισσεύουν πια ούτε τα ψίχουλα του παρελθόντος.

Κι αυτές οι σκηνές δένουν οργανικά με τις άλλες από την πλατεία βάθη, με τη διανομή δωρεάν τροφίμων και την κοσμοσυρροή που ακολούθησε, με τα απλωμένα χέρια που επαιτούσαν –άλλο σοκ και πτώση από τα σύννεφα για τους μακάριους ανυποψίαστους ισοβίτες, που μαθαίνουν γρήγορα όμως και σύντομα θα γίνουν πιο κυνικοί κι από το μοντεχρήστο.

Ο κοινός παρονομαστής στις παραπάνω περιπτώσεις είναι ο τρόμος. Φόβος από την καταστολή, τη φτώχια, την αποκτήνωση. Αυτή είναι η αληθινή τρομοκρατία και το πραγματικό κράτος τρόμου, για να καμφθεί κάθε αντίσταση, κάθε φρόνημα κι ελπίδα.

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι γενικά κι αφηρημένα η έξαρση της καταστολής κι η προσβολή της αισθητικής κάποιων ευαίσθητων δημοκρατικών συνειδήσεων, που φρίττουν με τέτοιες εικόνες –όπως και με την ταξική πάλη άλλωστε, κι ας τους ζητήσουμε επί τη ευκαιρία συγνώμη γι’ αυτό, στο μερίδιο που μας αντιστοιχεί για τις... εξαλλοσύνες μας.

Το ζήτημα είναι πού στοχεύει συγκεκριμένα αυτή η έξαρση. Για μένα λοιπόν το μυστηριακό και πιο μεγάλο

Είναι ένα κίνημα που το ‘μποδίζουν να βαδίσει

Είναι ένα κίνημα που το αλυσοδένουνε –εσχάτως και στην κυριολεξία

Κι εδώ ερχόμαστε στην ουσία του πράγματος και τα χαρακτηριστικά του φασισμού που έρχεται. Εκ των οποίων δύο είναι τα πιο τυπικά. Η κήρυξη στρατιωτικού νόμου και το τσάκισμα του εργατικού κινήματος, των συνδικαλιστικών ενώσεων και των αγωνιστικών του κινητοποιήσεων. Αν σκεφτούμε τις εξελίξεις των τελευταίων μόνο ημερών, βάζουμε τσεκ σε αυτά τα δύο σημεία και συνεχίζουμε επ’ αυτής της βάσης την ανάλυσή μας.

Η τρικέφαλη κυβέρνηση βάζει την χώρα στο γύψο της επιστράτευσης, για να τη γλιτώσει από τον ασφυκτικό απεργιακό κλοιό, γιατί αυτός ρημάζει τον παραγωγικό ιστό του τόπου με τους 1,5 εκ. άνεργους και το νέο κύμα μετανάστευσης. Δρομολογεί την κατάργηση του δικαιώματος της απεργίας, με πρόσχημα την έλλειψη απόλυτης πλειοψηφίας στις αποφάσεις των σωματείων –λες και αυτή εκλέχτηκε από την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος. Ζούμε άλλωστε σε μια τόσο δημοκρατική χώρα, όπου οι κυβερνώντες αντί να εισάγουν το συνδικαλισμό στο στρατό (για φαντάρους κι αξιωματικούς) ώστε να τον εκδημοκρατίσουν, πήγαν ένα βήμα παραπέρα και έφεραν την επιστράτευση στο συνδικαλιστικό κίνημα. Κι όταν κάποτε φουντώνει η οργή των απεργών και δε φτάνουν τα ματ για να την αντιμετωπίσουν, κατεβάζουν και τον ίδιο το στρατό, για να επιβάλει την ομαλότητα, όπως είχαν κάνει παλιότερα στο λιμάνι με τους οϋκάδες.

Όλα τα παραπάνω περιγράφουν μια κατάσταση, που θα μπορούσαμε κάλλιστα να ορίσουμε ως καπιταλισμό του στρατώνα, κατ’ αντιστοιχία του ψυχροπολεμικού αστικού ευφυολογήματος περί «κομμουνισμού του στρατώνα» για το ανατολικό μπλοκ. Και στο οποίο καταφεύγουν και σήμερα μερικά ξυπνοπούλια του συστήματος: φαντάζεστε, λέει, να γίνονταν στη σοβιετική ένωση απεργίες και καταλήψεις δημόσιων κτιρίων, πώς θα αντιδρούσε εκεί το κράτος;

Ας (τους) αντιστρέψουμε το ερώτημα: φαντάζεστε να γίνονταν επί σοσιαλισμού τα μισά από όσα γίνονται σήμερα στη δημοκρατική και φιλελεύθερη ελλάδα (που κατά τα άλλα είναι, υποτίθεται, η τελευταία σοβιετική χώρα της ευρώπης), τι θα είχαν να λένε περί αυταρχισμού και στυγνής δικτατορίας αυτά τα παπαγαλάκια, που δικαιολογούν τώρα την καταστολή και την πάταξη της ανομίας;

Όπως λέει όμως κι ο μπρεχτ στο στρατηγό σε ένα ποίημά του: ο στρατιώτης έχει ένα ελάττωμα. Ξέρει να σκέφτεται. Κι οι επιστρατευμένοι απεργοί σήμερα πρέπει να σκεφτούν ταξικά και να βγάλουν πολιτικά διδάγματα από την πλούσια, συσσωρευμένη πείρα τους, αν δε θέλουν να ξαναρχίζουν κάθε φορά από το μηδέν, χωρίς αποτέλεσμα, σαν το μαρτύριο του σισσύφου. Πρέπει να σηκώσουν το γάντι που τους πέταξε η αστική εξουσία, να πολεμήσουν με οργάνωση, επιτελικό σχέδιο και πειθαρχία, κι όχι σαν ασκέρι που σκορπάει στην πρώτη δυσκολία και δίνει μάχες οπισθοφυλακής, χαμένες από χέρι.

Εδώ δε συγχωρείται η λιποψυχία και η λιποταξία. Δεν χωράει λούφα και παραλλαγή. Δεν είναι εννιά (ή δώδεκα ή δεκαοχτώ) μήνες χαμένοι από τη ζωή, αλλά ολόκληρη η ζωή μας που διακυβεύεται. Χρειάζεται στράτευση, συνειδητή και δραστήρια, για να ασκούμε έλεγχο και στους στρατηγούς και να καλύπτουμε συλλογικά το όποιο στρατηγικό έλλειμμα τυχόν δείξει σε μια κρίσιμη καμπή η στρατιωτική ηγεσία.

Το φύλλο πορείας που έχει ο καθένας μας είναι για το μέτωπο του αγώνα και της αντίστασης, στον ταξικό πόλεμο που έχουμε μπροστά μας.

Άλλωστε οι φαντάροι είναι του λαού παιδιά

κι έξω από τα ταξικά τους σύνορα δεν έχουνε δουλειά.

Εργάτη αγρότη άνεργε φοιτητή

Σου κήρυξαν τον πόλεμο, πολέμα τους κι εσύ

Για τον Αντρόποφ

Χτες συμπληρώθηκαν σχεδόν τρεις δεκαετίες (τριάντα παρά ένα χρόνια για την ακρίβεια) από την ημέρα θανάτου του σοβιετικού ηγέτη γιούρι αντρόποφ, κι η κε του μπλοκ θεώρησε σκόπιμο να αφιερώσει στη μνήμη του ένα λιτό και σύντομο σημείωμα.

Ο χρόνης μίσσιος σε ένα βιβλίο του τον έλεγε απαντρόποφ. Το αυτονόητο λογοπαίγνιο βασισμένο στην ελληνική ρίζα του επιθέτου του, που ιντρίγκαρε τη φαντασία και γεννούσε μύθους για κάποια πιθανή ελληνική καταγωγή του, μία δεκαετία περίπου πριν την ανακαλύψει ο κακιασβίλι.

Ακολουθώντας το ίδιο σκεπτικό κι εγώ κατά βάθος έχω την εντύπωση ότι το τσαρίτσιν, που είναι η γενέτειρα του ιωσήφ τζουγκασβίλι δεν είναι άλλη από την κωμόπολη τσαριτσάνη στο νομό λάρισας, που έχει και το θεσσαλικό κάμπο ως επιπλέον συνδετικό κρίκο με τη γεωργία. Κι ίσως να έπρεπε κι αυτήν να την ονομάζουμε στάλινγκραντ για μερικές μέρες τον χρόνο, όπως γίνεται τώρα με το βόλγογκραντ, τις μέρες της επετείου της μάχης που έκρινε εν πολλοίς το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Αν και το καλύτερο ίσως θα ήταν να μετονομαζόταν κι επισήμως σε λένινγκραντ η σημερινή πετρούπολη, κατά τις μέρες της επετείου της οκτωβριανής επανάστασης, για να τρέμουν οι οχτροί μας το μαρμαρωμένο βασιλιά στο μαυσωλείο της κόκκινης πλατείας.

Ο αντρόποφ λοιπόν αποτελούσε μια περίπλοκη και διφορούμενη περίπτωση, κυρίως γιατί δεν πρόλαβε να ζήσει πολύ μετά την ανάδειξή του και να αφήσει το στίγμα του στην ιστορία. Αφενός ήταν ο αδέκαστος κι αδιάφθορος ηγέτης της καγκεμπέ, που θα έβαζε τέλος στην παραοικονομία των χρόνων της στασιμότητας και τον εκτεταμένο νεποτισμό της νομενκλατούρας και του συστήματος μπρέζνιεφ. Αφετέρου όμως ήταν ο πρόδρομος κατά μία έννοια του μιχαήλ γκορμπατσόφ –πνευματικός του ηγέτης ήταν φυσικά ο νικήτας- που τον προώθησε στο πολιτικό γραφείο κι άνοιξε το δρόμο στη «μεταρρύθμιση» της περεστρόικα.

Αν πάρουμε δε και το μικρό του όνομα (γιούρι) και το μεταφράσουμε στα ελληνικά, μπορούμε να κάνουμε κάποιους προβοκατόρικους συνειρμούς με το δικό μας γιωργάκη και το περίφημο σύνθημα άλλαξέ τα όλα. Όπου με αυτό το όλα εννοούσαν κυρίως τα κατάλοιπα της αλλαγής του πατέρα του και της «εποχής του λαϊκισμού», που ως όρος παρουσιάζει εξαιρετική ομοιότητα με την εποχή της στασιμότητας και τον τρόπο που χρησιμοποιούνταν στον κυρίαρχο λόγο.

Κι έτσι φτάνουμε συνειρμικά στην αλλαγή της αλλαγής, και τον επαναπροσδιορισμό της αλλαγής της αλλαγής, όπως έλεγε κι ο χάρρυ κλυυνν. Καθώς επίσης και στην πιο σύγχρονη παρ-αλλαγή αυτού του συνθήματος στην ελλάδα: ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε, που κι αυτή κολλούσε γάντι στην περίπτωση του τιτανικού της σοβιετίας. Με τη διαφορά πως το διαζευκτικό δίπολο ήταν διαλεκτικό. Κι η αλλαγή που έγινε έφερε με μαθηματική ακρίβεια το βούλιαγμα και μια σειρά ταξικά ναυάγια στο ιστορικό προτσές.

Έτσι περίπου είχε θέσει τα πράγματα στον χαρίλαο κι ο αντρόποφ σε μια συνάντησή τους, κατά την επίσκεψη του πρώτου στη μόσχα: ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε. Κι ο βιογράφος του φλωράκη μας λέει ότι ο χαρίλαος ανησύχησε βαθύτατα από αυτήν τη συνομιλία που είχαν και του έκανε ιδιαίτερη αίσθηση.

Αν κι εδώ ενδέχεται να υπάρχει μια λογική κι ανθρώπινη προσπάθεια του θεοχαράτου να φανεί εκ των υστέρων πως ο χαρίλαος ως διορατικός ηγέτης, ήταν κάπως υποψιασμένος για το δραματικό χαρακτήρα της κατάστασης και δεν αιφνιδιάστηκε εντελώς απ’ τη ραγδαία κι απροσδόκητη τροπή που πήραν ακολούθως τα πράγματα. Γιατί όλοι οι κομμουνιστές ηγέτες μπορεί να ήταν λίγο-πολύ υποψιασμένοι ότι κάποια πράγματα δεν πάνε καλά και δεν προχωράνε στη σοβιετική ένωση. Γι’ αυτό ίσως να αποδέχτηκαν και να χαιρέτησαν ένθερμα τις επεξεργασίες και την αναγκαιότητα της περεστρόικα. Αλλά από αυτό το σημείο μέχρι του να καταλάβουν την ουσία των επιχειρούμενων αλλαγών και να διαβλέψουν το τραγικό τέλος της παλινόρθωσης, υπάρχει μεγάλη απόσταση κι ελάχιστοι ήταν αυτοί που τη διένυσαν εγκαίρως.

Επιμένω επί μακρόν σε αυτή τη σύνδεση με την αλλαγή και το σόι των παπανδρέου για έναν ακόμα λόγο που είχε επισημάνει η κε του μπλοκ και στο κείμενό της για το λεονίντ μπρέζνιεφ: τη σταδιακή σοσιαλδημοκρατική παρέκκλιση-μετάλλαξη του κκσε και τις πολύ καλές σχέσεις που διατηρούσε με τις σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις κάποιων χωρών του δυτικού κόσμου, υπαγορεύοντας εν μέρει αντίστοιχη τακτική συνεργασιών και στην πολιτική των τοπικών κκ –ένα έργο που σκηνές του είδαμε και στην ελλάδα, με το άθροισμα των δημοκρατικών δυνάμεων και την πραγματική αλλαγή που δε γίνεται χωρίς το κουκουέ.

Άλλωστε η πολύμηνη παραμονή του αντρόποφ σε νοσοκομείο της μόσχας κατά το τελευταίο διάστημα της ζωής του –κατά το δεύτερο μισό του 83’- κι η διακυβέρνηση της εσσδ από το κρεβάτι του πόνου και της αρρώστιας του, θύμιζε με σχήμα πρωθύστερο μέρες ωνάσειου, το 95-96’, μαζί με όλο το πολιτικό παρασκήνιο και το παιχνίδι της διαδοχής που διεκτυλισσόταν στους διαδρόμους του εκείνο τον καιρό.

Ενδιάμεσα είχε προηγηθεί η αίσθηση ενός ακόμα αντίστοιχου ντεζαβού για τους σοβιετικούς.  Έναν περίπου χρόνο μετά την περιπέτεια της υγείας του αντρόποφ και τη μοιραία της κατάληξη, την ίδια τύχη κι ο διάδοχός του στην ηγεσία κονσταντίν τσερνιένκο –μια σύντομη παρένθεση μπρεζνιεφικής κοπής, που έκλεισε χωρίς να τη θυμάται σχεδόν κανείς. Το μάρτη του 85’, οι σοβιετικοί μετρούσαν τρεις απώλειες πολιτικών ηγετών σε διάστημα μικρότερο των τριών χρόνων. Κι ίσως αυτός να ήταν ένας παράγοντας που βάρυνε στην ανάδειξη του μόλις 54χρονου τότε μιχαήλ γκορμπατσόφ στη θέση του γενικού γραμματέα.

Σου λέει μη βάλουμε πάλι κάνα σεβάσμιο γέροντα και μας αφήσει χρόνους πάνω στον χρόνο. Ας βάλουμε αυτόν που είναι νέος και θα μας θάψει όλους. Πού να ήξεραν βέβαια ότι αυτό το όλους περιλάμβανε και την ίδια τη σοβιετική ένωση, μαζί με το υπόλοιπο σοσιαλιστικό μπλοκ. Ο γκόρμπι έχει θάψει έκτοτε τη σοβιετία, τη ραΐσα και συνεχίζει απτόητος, πατημένα τα ογδόντα, αποδεικνύοντας πως κακό σκυλί ψόφο δεν έχει. Τα σκέφτεσαι όλα αυτά εκ των υστέρων με τη στερνή σου γνώση και… είναι να μη σε πιάνει λοιπόν το συνωμοσιολογικό σου και να μην αρχίζεις τις θεωρίες και τα σενάρια;

Η πιο σημαντική μεταρρύθμιση κατά τη θητεία του αντρόποφ, ήταν τα μέτρα για την ενίσχυση της αυτοδιαχείρισης και της συμμετοχής των εργαζομένων στη διεύθυνση της παραγωγής. Αν θυμάμαι καλά αυτή ήταν η αφορμή και για τη συγγραφή ενός βιβλίου σχετικά με το θέμα από τον εργατολόγο τηλεμαϊντανό μητρόπουλο, που τότε ήταν πασόκος –όχι ότι έπαψε να είναι στη συνέχεια, απλώς τότε ήταν και τυπικά

Παρόλα αυτά –και δεν είμαι σίγουρος αν χρειάζεται νοηματικά ο εναντιωματικός σύνδεσμος- το μόνο που έκανε η αυτοδιαχείριση ήταν το πρώτο βήμα για την αυτονόμηση των επιχειρήσεων και των παραγωγικών μονάδων, κι η σταδιακή προσέγγιση προς το μοντέλο της οικονομίας της αγοράς. Κι αυτό είναι πολύ διδακτικό –αν κάποιοι θέλουν να διδαχτούν οτιδήποτε από τη σοβιετική πείρα, πριν την πετάξουν ελαφρά τη καρδία, στον κάλαθο των αχρήστων της ιστορίας- για το πώς πρέπει να αντιλαμβάνονται οι κομμουνιστές τις σχέσεις παραγωγής: τη διεύθυνση, την αυτοδιαχείριση, και την πρωταρχική σημασία του κεντρικού σχεδιασμού.

Αυτό που μένει να εξετάσουμε στον επίλογο είναι το βασανιστικό ερώτημα αν το σοβιετικό παραμύθι μπορούσε να έχει αίσιο φινάλε, αντί για το τέλος της ιστορίας που του έγραψε ο φουκουγιάμα: ζήσανε αυτοί τις ανατροπές κι εμείς χειρότερα. Γιατί την ιστορία –όπως και το τέλος της- την γράφουν πάντα οι νικητές.

Επ’ αυτού υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις.

Υπάρχει καταρχάς η σκέψη-υπόθεση ότι αν οι σοβιετικοί είχαν κρατήσει λίγο ακόμα, το καπιταλιστικό μπλοκ θα οδηγούνταν από τις εγγενείς αντιφάσεις του –που τις βλέπουμε σήμερα σε πλήρη όξυνση- σε μια βαθιά κρίση και θα αποδυναμωνόταν σημαντικά. Ή εναλλακτικά θα προλάβαινε η εσσδ να αξιοποιήσει τα πλούσια κοιτάσματα φυσικού αερίου που υπήρχαν στο υπέδαφος της σοβιετικής επικράτειας και θα αποκτούσε σημαντικό πλεονέκτημα –πολύ χρήσιμα στοιχεία σχετικά με αυτό το ζήτημα μπορεί να αντλήσει κανείς από το βιβλίο του πίτερ σβάιτσερ η νίκη, εκδόσεις παπαζήση, που αναλύει μεταξύ άλλων τη στρατηγική και το σαμποτάζ των ηπα ενάντια σε αυτήν την προοπτική.

Υπάρχει βέβαια κι η άποψη ότι ακόμα κι αν η εσσδ αποκτούσε κάποιο πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό με τους δυτικούς, δε θα απέφευγε την εξέλιξη της περεστρόικα, γιατί η πορεία της προς την παλινόρθωση ήταν προδιαγεγραμμένη και η μόνη εναλλακτική που υπήρχε θα ήταν μια πιο ομαλή μετάβαση στην οικονομία της αγοράς, κατά το κινέζικο πρότυπο. Υπάρχει όμως κι ο αντίλογος ότι οι σοσιαλιστικές δομές στην εσσδ ήταν πολύ βαθιές ώστε α. να διαλυθούν εύκολα και ομαλά, χωρίς μια ανοιχτή αντεπανάσταση, και β. να θεωρήσουμε τη μοίρα του σοβιετικού εγχειρήματος προδιαγραμμένη.

Κι υπάρχει τέλος η σοφή επισήμανση του μαρξ ότι κανένα κοινωνικό σύστημα δεν «αποσύρεται» από το ιστορικό προσκήνιο, προτού αναπτυχθούν όλες οι παραγωγικές δυνάμεις που μπορούν να «χωρέσουν» στα πλαίσιά του. Κάποιοι παίρνουν αυτό το απόσπασμα και το χρησιμοποιούν εναντίον της σοβιετίας: ο υπαρκτός «κατέρρευσε» κι αντικαταστάθηκε, σαν ιστορική οικονομική αναγκαιότητα, γιατί αδυνατούσε να αναπτύξει τα μέσα παραγωγής.

Στην πραγματικότητα όμως η σοβιετική ένωση κατάφερε να φτάσει μέσα σε μισό αιώνα από το αλέτρι του μεσαίωνα στο διάστημα και να γίνει υπερδύναμη. Κι η αλλαγή που συντελέστηκε πατούσε μεν σε υπαρκτά προβλήματα του υπαρκτού, αλλά δεν είχε σχέση με κάποια εγγενή τάχα αδυναμία του να κινήσει την παραγωγή.

Οι ανατροπές βασίστηκαν στη στροφή προς τις εμπορευματικές σχέσεις και το δρόμο που επέλεξε η σοβιετική ηγεσία για να αντιμετωπίσει αυτά ακριβώς τα προβλήματα. Στο τέλος αυτής της διαδρομής βρισκόταν η οικονομία της αγοράς κι η παλινόρθωση. Κι ίσως στα χρόνια του αντρόποφ να ήταν ήδη αργά για να αντιστραφεί..

Αριστερά στη blogόσφαιρα

Οι διαδικτυακές ραδιοφωνικές εκπομπές του παμε, που ξεκίνησαν αυτή τη βδομάδα, ήταν ο φωτεινός φάρος που μας έδειξε το δρόμο. Έτσι λοιπόν τα ιστολόγια redfly planet και σφυροδρέπανο, ένωσαν τις δυνάμεις τους και σας παρουσιάζουν το αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας.

Η εκπομπή που θα ακούσετε στις οθόνες σας είναι ένα σύντομος σχολιασμός της επικαιρότητας, από τον redfly και το μπρεζνιεφικό απολίθωμα, πάνω σε θέματα και γεγονότα που μας απασχόλησαν τις τελευταίες ημέρες: η απεργία στο λιμάνι, η ληστεία στο βελβεντό, τα μπλόκα των αγροτών, οι εικόνες από την πλατεία βάθη και τη δωρεάν διανομή προϊόντων από παραγωγούς, οι διεργασίες στο πολιτικό σκηνικό, η προσωρινή μετονομασία του βόλγογκραντ σε στάλινγκραντ, τα καλλιτεχνικά θέματα, κτλ.
Όλα αυτά μέσα και από το πρίσμα διάφορων πρόσφατων αναρτήσεων στην κόκκινη μπλογκόσφαιρα, που επιχειρούν να πιάσουν με το δικό τους τρόπο το σφυγμό των εξελίξεων και να τις αναλύσουν.

Η εκπομπή αυτή ήταν δοκιμαστική, δεν είχε δηλ επαγγελματικό χαρακτήρα, και δε γνωρίζουμε αν και με ποιον τρόπο θα συνεχίσει. Περιμένουμε και τις εντυπώσεις της βάσης, δηλαδή του αναγνωστικού κοινού, που θα είναι και ο τελικός κριτής της προσπάθειας. Παρατηρήσεις, διορθώσεις, και κριτικές είναι φυσικά ευπρόσδεκτες.

Καλή ακρόαση. (Και για να το εξασφαλίστε αυτό το τελευταίο, δυναμώστε λίγο την ένταση στο ηχείο σας για να ακούτε και στερεοφωνικά, μετά το εισαγωγικό τραγούδι).

Υγ: ο refly επεξεργάστηκε μια νέα βελτιωμένη τεχνικά εκδοχή της εκπομπής που ηχογραφήσαμε, που ακούγεται με πολύ λιγότερο κόπο και μαρτύριο. Όσοι αντιμετωπίσατε αξεπέραστα προβλήματα με την αρχική μορφή, δοκιμάστε την/

Στα άκρα

Εάν μιλάμε για τη θεωρία των άκρων υπάρχουν πολλοί τρόποι και τεχνικές να τη δέσεις.

Υπάρχει πχ το ιστορικό προηγούμενο της περεστρόικα, που για να την προωθήσει ο γκόρμπι χρησιμοποίησε έντεχνα την πίεση των ανοιχτών οπαδών της παλινόρθωσης (τύπου γέλτσιν και γιάκοβλεφ), βαφτίζοντας συντηρητικό το αντίπαλο μπλοκ, για να βγει στον αφρό ο ίδιος, ως ο συνετός ηγέτης κι ο εγγυητής της ενότητας και της πορείας της ένωσης, ο οποίος ορθώνεται πάνω από τις αντιθέσεις και κρατά σταθερά το τιμόνι, μολονότι βάλλεται πανταχόθεν. Παράλληλα το επιτελείο του κατάφερε μια τέλεια αντιστροφή των κλασικών όρων της πολιτικής γεωγραφίας, παρουσιάζοντας ως αριστερούς εξτρεμιστές τις αστικές δυνάμεις που ήθελαν άμεσες και γρήγορες αλλαγές, επιταχύνοντας τη διαδικασία της περεστρόικα, και ως συντηρητικούς οπαδούς της (μπρεζνιεφικής) στασιμότητας, όσους έβλεπαν πού πάει το πράγμα και πρόβαλλαν κάποια αντίσταση.

Όλα αυτά σε μια εποχή πλήρους ιδεολογικής σύγχυσης, που έχαναν οι λέξεις το νόημά τους κι οι κομμουνιστές τη μαμά πατρίδα της εσσδ. Και με ένα δίπολο που πέρα από πλήρως αντεστραμμένο –με το κεφάλι κάτω, που θα έλεγαν κι οι κλασικοί- ήταν κι εν μέρει φτιαχτό, καθώς η περεστρόικα είχε συγκεκριμένο περιεχόμενο, κι οι διάφορες απόψεις για το «πολιτικό μίγμα» και τους ρυθμούς εφαρμογής της (βλέπε περίπτωση λιγκατσόφ) δεν αντανακλούσαν σημαντικές διαφωνίες ως προς την ουσία της.

Με αυτή την έννοια η περίπτωση γκορμπατσόφ θυμίζει σε πολλά τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα και τα ψεύτικα διλήμματα που κατασκευάζει: ευρώ ή δραχμή, μνημόνιο ή σύριζα, κτλ. Κατά πρώτον γιατί κι εδώ υπάρχει (αντί του γέλτσιν) η χρυσή αυγή ως πολιτικός λαγός μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης, ο οποίος λειτουργεί και τροχιοδεικτικά για τις επόμενες κινήσεις της. Το «σώφρον κέντρο» κηρύσσει διμέτωπο ενάντια σε δεξιό κι αριστερό ολοκληρωτισμό, ενώ αθωώνει τον πρώτο, συγκλίνοντας στην πράξη μαζί του. Η αφηρημένη καταδίκη της βίας από όπου και αν προέρχεται είναι (εκτός από υποκριτική και) προληπτική, ενάντια στην επαναστατική βία που θα γκρεμίσει την αστική εξουσία και μόνο μία προέλευση μπορεί να ‘χει: εργατική και κομμουνιστική.

Κατά δεύτερον γιατί ο άλλος πόλος προβάλλεται με τρόπο και σε εκδοχές (αναρχική τρομοκρατία, αριστερός κυβερνητισμός) που δεν αποτελούν κάποια ουσιαστική εναλλακτική στην υπάρχουσα κατάσταση, αλλά την άλλη όψη του νομίσματος, που ασκεί πίεση στις συνεπείς ριζοσπαστικές δυνάμεις κι απειλεί να τις ενσωματώσει. Κι είναι κρίμα να βλέπεις έναν κόσμο που συμμετέχει στο κίνημα και τους αγώνες του να μη μπορεί να ξεχωρίσει δυο λογιών άχυρα, την αριστερά από την «αριστερά» (εντός εισαγωγικών και με την πολύ ευρεία έννοια), και να εγκλωβίζεται στους όρους των διλημμάτων που μας βάζουν.

Αυτή είναι μέσες άκρες η λογική του συστήματος κι είναι αλάνθαστη: να παίρνει μια κοινωνία που κάθε της κύτταρο διαπερνάται από ακραίες αντιθέσεις και να κατασκευάζει μια σειρά από άλλα υποτιθέμενα άκρα, που συσκοτίζουν τη βασική και κυρίαρχη αντίθεση. Κι εδώ ερχόμαστε σε μια δεύτερη πτυχή των διλημμάτων αυτού του τύπου, όπου το ένα άκρο νίβει το άλλο και τα δυο το σύστημα. Κι η τεχνητή πόλωση εγκλωβίζει λαϊκές συνειδήσεις, τόσο στην παραδοσιακή μορφή του δικομματισμού, όσο και σε πιο σύγχρονες εκδοχές διπολισμού.

Ένα σχήμα που βρίσκει εφαρμογή και ιστορικό προηγούμενο στην κυρίαρχη κομματική αφήγηση για τα δυο αλληλοτροφοδοτούμενα φραξιονιστικά κέντρα που έδρασαν στις γραμμές του τη διετία 89-91, την ίδια περίοδο που έμπαινε στην τελική της φάση κι η περεστρόικα του γκορμπατσόφ. Με τη συνήθη ανατροπή των όρων –κατά το σοβιετικό πρότυπο- και το διαχωρισμό σε δογματικούς κι ανανεωτικούς. Και με την ιδεολογική σύγχυση που προαναφέραμε ως προς τις έννοιες και το περιεχόμενό τους· τι είναι δεξιά και τι αριστερά (με συνέπεια να υπογράφει σήμερα στις εφημερίδες ως αριστερό εξτρεμάκη ένας οπαδός του κουβέλη και της κυβερνητικής δημάρ)· τι είναι συντήρηση και τι πρόοδος –γιατί όταν δεν έχεις στρατηγική για το πώς να κινηθεί η κοινωνία προς τα μπρος στο σοσιαλιστικό της μέλλον, η υπεράσπιση των κεκτημένων μοιάζει ρετρό και συντηρητική. Η αντίδραση δεν καταπολεμάται με σκέτη αντίδραση, αλλά με θετικά προσδιορισμένη δράση για ένα στρατηγικό στόχο.

Πέρα από τα παραπάνω όμως η λογική των άκρων πατάει στη «σύνεση» του κεντρισμού, της μικροαστικής μετριότητας, της νοοτροπίας «μη με ανακατώνετε» του νοικοκυραίου, του έντιμου κυρ-παντελή, που πιστεύει ότι μπορεί να μείνει ουδέτερος έξω από τον χορό, να ακινητοποιήσει τον τροχό της εξέλιξης στη μέση μιας πλαγιάς. Κι επειδή δεν αντέχει τα ζόρια της ανηφόρας, κατρακυλάει σε έναν κατήφορο δίχως πάτο, ενώ φαντασιώνεται μια πορεία από κορυφή σε κορυφή, χωρίς γείωση στα πραγματικά δεδομένα –η οποία έρχεται πάντα απότομα κι επώδυνα.

Το αιωνίως άχρωμο κέντρο που μένει πάντα στο περιθώριο των εξελίξεων και τις συμπληγάδες του συστήματος, που το βάζουν στη μέση σαν σάντουιτς και το συνθλίβουν. Και αυτό αναπτύσσει το ψυχολογικό σύνδρομο της στοκχόλμης, την αγάπη προς το μονοπωλιακό άκρο που το συντρίβει, την κρυφή επιθυμία να του μοιάσει και να μπει στη θέση του. Και την απέχθεια για το κάτω άκρο προς το οποίο οδηγείται και με το οποίο συμπίπτουν αντικειμενικά τα συμφέροντά του.

Αλλά οι μικροαστοί το βλέπουν με τρόμο, ως εικόνα από τα προσεχώς κι από το άμεσο μέλλον τους, και προτιμούν να στρουθοκαμηλίζουν πολιτικά, για να μην το σκέφτονται. Αποκτούν ακραία αντικοινωνική συμπεριφορά κι ακρωτηριασμένες συνειδήσεις. Ψάχνουν την ατομική λύση και διοχετεύουν τη συσσωρευμένη οργή τους σε extreme sports και λοιπά υποκατάστατα.

Αδυνατούν να βγάλουν μια άκρη και πολιτικά συμπεράσματα από τη συσσωρευμένη πείρα τους. Κι έτσι εμπιστεύονται πολιτικά την ασφάλεια του βιασμού τους. Αυτούς που προσπαθούν να τους χωρέσουν στο αταξικό καλούπι του μέσου πολίτη και της χειραγωγούμενης κοινής γνώμης. Τον φασισμό που θα ξεβρομίσει τον τόπο για πάρτη τους με την ανοχή ή και τη στήριξή τους.

Ή εναλλακτικά τη μικροαστική αριστερά με τις μεσοβέζικες πολιτικές, που θα κριτικάρει ακροθιγώς την αδικία, χωρίς να θίγει τα αίτια που τη γεννάνε. Θα τάσσεται κατά της ακραίας φτώχιας, διαιωνίζοντας τη μέση (φτώχια) που γενικεύεται και γίνεται καθολική. Θα προσπαθεί να συνταιριάξει τα ασυμβίβαστα και να τους ικανοποιήσει όλους, ώστε να μην υπάρχουν πια άκρα, απεργίες, ταξική πάλη κι άλλες τέτοιες ακραίες δυσάρεστες καταστάσεις που απειλούν τη γαλήνη του μικροαστού. Θα καταδικάζει μετριοπαθώς τις εξαλλοσύνες στα λιμάνια και τις ακρότητες στην ακρόπολη.

Μέχρι που τα άκρα να μετατραπούν διαλεκτικά στο αντίθετό τους. Η ακραία απάθεια μετατρέπεται σε αγωνιστική επαναστατική ανυπομονησία που απαιτεί λύσεις εδώ και τώρα (ή ένα απάνεμο ακρωτήρι να στεγάσει την κοινοβιακή της νησίδα) κι από αυτό περνάει πολύ γρήγορα στην απογοήτευση, για να επιστρέψει στην απάθεια. Ένα όπου φυσάει ο άνεμος (οφα), που έγινε προσωρινά θύελλα και μετά ανεμομαζώματα ανεμοσκορπίσματα, που τα μάζεψε ο αγέρας και τα σκόρπισε ο βοριάς, ενώ ψάχνει αντιανεμικό μέτωπο ενάντια στο σαρωτικό αέρα της αλλαγής.

Σήμερα όμως έχουμε πόλεμο, ταξικό κι αμείλικτο. Και είναι άκρως ανόητο να πιστεύει κανείς πως μπορεί να μείνει στη μέση ουδέτερος, για να μην πέσουν τα άκρα και τον πλακώσουν. Κι αν τελικά δε μοιραστεί τον αγώνα μας, θα μοιραστεί την ήττα μας…

Με αγωνιστικούς χαιρετισμούς

Βίκυ Φλέσσα

Ραντεβού με την εισαγγελία

Πιάνουμε το νήμα από εκεί που το είχαμε αφήσει στην τελευταία ανάρτηση.

Φεύγοντας λίγο πριν τα μεσάνυχτα απ’ τη λεωφόρο, βλέπουμε τον μανουσογιαννάκη με δυο συντρόφους να ξεροσταλιάζουν στα σκαλιά της γαδα, περιμένοντας εκεί πιθανότατα για ό,τι ανάγκη τυχόν προκύψει. Την άλλη μέρα το πρωί ήταν στο πόδι, κι είναι ζήτημα αν (και πόσο) είχαν κοιμηθεί λίγο στο ενδιάμεσο.

Σύντομη ξεκούραση και πρωινό ξύπνημα, για να πάμε στο πεδίο του άρεως. Ο κόσμος είναι ήδη πολύς, ξεπερνά τις προσδοκίες για τόσο άγριες ώρες. Η πορεία ξεκινά χωρίς καθυστέρηση και οι αργοπορημένοι τρέχουν ξωπίσω της να την προφτάσουν. Σπάνια βλέπεις τόση δύναμη σε τόσο κουρασμένα πρόσωπα.

Φτάνουμε στα δικαστήρια κι απλωνόμαστε γύρω απ’ την είσοδο. Ο χώρος δεν είναι ο ίδιος και δε βοηθά για συγκρίσεις, αλλά πρέπει να είμαστε διπλάσιοι απ’ ό,τι στη γαδα την προηγούμενη μέρα. Περιμένουμε ότι θα φύγουν κάποιοι εργαζόμενοι και θα σπάσει λίγο ο κόσμος, αλλά έρχονται κι άλλοι και γινόμαστε συνεχώς περισσότεροι –ούτως ή άλλως πολλοί από εμάς είναι άνεργοι. Προφανώς δεν έχουμε όλοι τις πελατειακές σχέσεις που υπονόησε ο προκλητικός βρούτσης. Κι όπως πάει το πράγμα σε λίγο θα πρέπει να έχει μέσο κανείς για να πάρει σύνταξη και θα θεωρείται προνομιούχος.

Φτάνουν τα δυο λεωφορεία με τους συλληφθέντες. Βγαίνουν έχοντας ψηλά το κεφάλι, το φρόνημα και τις σφιγμένες γροθιές. Ο κόσμος τους χαιρετά, τους χειροκροτά, τους εμψυχώνει. Όλη η συγκέντρωση είναι μια αγκαλιά που τους ξεπροβοδίζει. Κι άξαφνα οι ρόλοι αλλάζουν. Οι συλληφθέντες είναι ελεύθεροι, ένα με το πλήθος, παίρνουν δύναμη απ’ τη δύναμή του. Κι οι ανθρωποφύλακες χάνονται μέσα του, γίνονται δεσμώτες πολιορκημένοι, χρυσαυγίτες με στολή οι περισσότεροι –όπως είπε κι ο ζιώγας σε μια εκπομπή στην τηλεόραση- που ξεχωρίζουν σαν τη μύγα μες στο ατσάλι.

Πρώτη ανακοίνωση από τα μεγάφωνα, των δικαστικών υπαλλήλων, παρίστανται και συμπαρίστανται.. Διαβάζει δυο λόγια πρόχειρα ο εκπρόσωπός τους και δίνει ετεροχρονισμένα μια απάντηση σε κάποιον δημοσιογράφο που ρωτούσε στο γυαλί αν οι συνδικαλιστές είχαν κανονίσει ραντεβού με τον υπουργό, ότι η εργατική τάξη μόνο ένα ραντεβού έχει (περιμένουμε να ακούσουμε: αγωνιστικό ραντεβού στους δρόμους ή κάτι παρόμοιο, αλλά όχι)· ραντεβού με την ιστορία!

Την τελευταία φορά που είχαμε τέτοιο ραντεβού βέβαια, η αλλαγή μας έστησε στη γωνία και περιμέναμε άδικα. Ενώ ο χάρρυ κλυνν πήρε τη φράση του ανδρέα, μετά το σκάνδαλο κοσκωτά και το έκανε ραντεβού με την εισαγγελία, που ταιριάζει και στην περίσταση –εξ ου κι ο τίτλος της ανάρτησης. Κι είναι ζήτημα εάν αυτό έγινε μάθημα στον κόσμο ή αν αναπολεί το στήσιμο που έφαγε και τις αυταπάτες του –οι οποίες έρχονται πάντα πακέτο με την καταστολή, ως καρότο και μαστίγιο. Αλλά το ταξικό κίνημα έχει σήμερα μεγαλύτερη πείρα για να μην εγκλωβιστεί στην ίδια κατάσταση και να μην κάνει λάθη του παρελθόντος.

Δεύτερη ανακοίνωση, παρίστανται και συμπαρίστανται σύσσωμοι οι εργάτες του εργοστασίου της ελίτ, που απέργησαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον αυταρχισμό της κυβέρνησης! Και εδώ το θαυμαστικό μπαίνει ακριβώς ως ένδειξη θαυμασμού κι ειλικρινούς ενθουσιασμού για μια τέτοια κίνηση αλληλεγγύης, που σπανίζει στις μέρες μας. Αλλά για αυτούς ήταν στοιχειώδης υποχρέωση να ανταποδώσουν την ολόπλευρη στήριξη που είχαν ανά πάσα στιγμή από το παμε. Ακολουθούν κι άλλες ανακοινώσεις από διεθνείς συνδικαλιστικές ενώσεις από σουηδία, πακιστάν, παλαιστίνη, κ.α.

Αναπτύσσουμε σχέσεις με τους γειτονικούς εβε και τις καφετέριες. Πολλοί προτιμούν την πεπατημένη της γνωστής παρακείμενης αλυσίδας, αλλά τα καλύτερα πράγματα τα έχει ένας φούρνος παραμέσα, που τον σταμπάρουμε για την επόμενη φορά.

Βγαίνει η αλέκα από τα δικαστήρια και μαθαίνουμε ότι κατέπεσε η κατηγορία για φθορά δημόσιας περιουσίας, είτε γιατί αναγνωρίζουν εμμέσως τη σκηνοθεσία κι ότι δε μπορεί να σταθεί το κατηγορητήριο, είτε για να την προετοιμάσουν καλύτερα. Μένει μόνο η κατηγορία για διατάραξη της κοινής ησυχίας, η οποία είναι απαραίτητη για να μένουν εν υπνώσει οι λαϊκές συνειδήσεις.

Έρχεται ένα μικρό μπλοκ πισωμουλάδων με πανό, προκήρυξη και διακριτή παρουσία. Αυτοί είναι λίγο πιο παραδοσιακοί και ξύπνησαν εγκαίρως. Για τους άλλους το πρωινό κάλεσμα έπεσε λίγο νωρίς, αλλά δεν πειράζει γιατί είχαν δώσει το «παρών» την προηγούμενη μέρα.

Στήνουμε πηγαδάκια και αναλύουμε τις εξελίξεις. Για τους συλληφθέντες που βγαίνοντας με αλυσίδες από το υπουργείο εργασίας τραγουδούσαν προφητικά το μπεζεντάκο. Για την προβοκάτσια με τις φωτογραφίες των καταστροφών ένας σύντροφος λέει: εγώ κι εσύ να παλέψουμε σπίτι μου, λίμπα θα το κάνουμε το δωμάτιο. (-Άσε που το δικό μου είναι έτσι κάθε μέρα, χωρίς καβγά, λέω από μέσα μου). Ένας άλλος κάνει το συνειρμό με την καμπάνια για την απελευθέρωση των πέντε κουβανών πατριωτών και βγάζει το σύνθημα:

FREE THE ΠΑΜΕ THIRTY FIVE.

Συζητάμε για τις τηλεοπτικές παρουσίες των συντρόφων, που αυτές τις μέρες βγάζουν τον καλύτερό τους εαυτό –κι αναρωτιέσαι γιατί να μην είναι και τον υπόλοιπο χρόνο το ίδιο καλοί. Εμείς ήμασταν ως επί το πλείστον στο δρόμο κι έχουμε χάσει τα περισσότερα, αλλά πετυχαίνουμε το βράδυ στον ευαγγελάτο τον κουμπούρη, που ήταν ανάμεσα στους συλληφθέντες. Προσπάθησαν να τον στριμώξουν σχετικά με τις δημοκρατικές διαδικασίες των σωματείων και την χρονική στιγμή αυτής της κίνησης –υπονοώντας ότι η απόφαση πάρθηκε κεντρικά από τον περισσό, για να ανακάμψει το κόμμα. Αλλά τους γύρισε μπούμερανγκ κι ο κουμπούρης τους είπε να μην κρίνουν μόνο από τις κινητοποιήσεις που προβάλλει το κανάλι τους, γιατί στην πραγματικότητα έχουν γίνει πολύ περισσότερες.

Κουμπούρης-Σκάι 1-0 (κι εκτός έδρας μάλιστα).

Γενικώς η γραμμή που πουλάνε ενορχηστρωμένα αυτές τις μέρες τα μίντια είναι ότι το κκε έχει επιλέξει να ανεβάσει την ένταση, για να ξεφύγει από τη στασιμότητα και τα πολιτικά του αδιέξοδα. Τα νέα μάλιστα το πήραν και το έκαναν πρωτοσέλιδο, με ένα σκίτσο της γγ καβάλα σε τρακτέρ και τίτλο: η επιστροφή της αλέκας. Που κι ετυμολογικά δηλ να το πάρεις, πρϋποθέτει να υπάρχει κάποια στροφή (πριν την επιστροφή). Που αν δεν είσαι εργατικός αγώνας να μιλάς για την τροτσκιστική στροφή της ηγεσίας του κόμματος, μπούρου-μπούρου, δεν σου προκύπτει από πουθενά. Πότε σταμάτησε δηλαδή να πρωτοστατεί σε κινητοποιήσεις το παμε, για να τους προκαλεί έκπληξη η «σκληρή στάση των συνδικαλιστών του κκε»;

Εμάς πάλι δε μας εκπλήσσει καθόλου η δική τους στάση. Είναι η ίδια ακριβώς με αυτήν που κράτησαν στην απεργία του μετρό, στα λιμάνια, στα μπλόκα των αγροτών, στις καταλήψεις μαθητών και φοιτητών, και γενικώς απέναντι σε όποιον τολμά να προβάλει αντίσταση. Πάντα η ίδια μόνιμη επωδός: σεβόμαστε το δικαίωμα στην απεργία αλλά... είναι ιερό βεβαίως το δικαίωμα στην απεργία, ωστόσο... Με άλλα λόγια σαν να μας λένε, ιερό το δικαίωμα στην απεργία, αλλά γαμώ τα ιερά και όσιά σας, το δικαίωμα στην απεργία και γενικώς όλα τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις του λαϊκού κινήματος. Όπως είπε κι ένας αγροτοσυνδικαλιστής στο φακό τις προάλλες: απεργία δε θέλετε, μπλόκα δε θέλετε, καταλήψεις δε θέλετε, ε πώς να αντιδράσουμε δηλαδή, παίζοντας πρέφα;

Άσε που αν έχεις μια στοιχειώδη επαφή με τα πράγματα, καταλαβαίνεις αμέσως πως δε μπορεί να σταθεί αυτό το σκεπτικό. Συνεδρίασαν δηλαδή στον περισσό και είπανε: δεν κάνουμε μια συμβολική κατάληψη και μια επίσκεψη στα μπλόκα, να ανεβάσουμε τα ποσοστά μας; Για να γελάει ο κόσμος...

Οι συλληφθέντες αφήνονται ελεύθεροι και βγαίνουν από τα δικαστήρια. Ο πέρρος παίρνει τη ντουντούκα και βγάζει ένα σύντομο λόγο με την κατακλείδα: σε τούτα εδώ τα μάρμαρα, κακιά σκουριά δεν πιάνει.

Μαθαίνουμε ότι ορίστηκε τακτική δικάσιμος για τις 12 φλεβάρη, έναν χρόνο μετά την ψήφιση του μνημονίου επί παπαδήμου, τη μεγάλη διαδήλωση στην αθήνα και την παρα-κρατική προβοκάτσια με την πυρπόληση κτιρίων του κέντρου (καμία φαντασία και πρωτοτυπία, μετά το ράιχσταγκ). Κι ακριβώς στην επέτειο της συμφωνίας της βάρκιζας.

Μια ιδιαίτερη σημειολογία με την οποία το κράτος φαίνεται να λέει «βάρκιζα τέλος», αλλά με τον δικό του τρόπο. Βάρκιζα τέλος, με την έννοια ότι τελείωσε η ανακωχή κι η περίοδος ανοχής της μεγαλόχαρης αστικής δημοκρατίας,. Όταν η καταστολή χτυπάει συμβολικές καταλήψεις και μαζικές παραστάσεις διαμαρτυρίας, παύει να είναι συμβολική. Την τελευταία εβδομάδα μόνο η επίθεση ξεδιπλώθηκε σε όλα τα μέτωπα (ενάντια σε αγρότες, επιτροπές κατοίκων κατά των διοδίων, συνδικαλιστές). Η κατάσταση έχει ξεφύγει. Οι κρατούντες βρίσκουν και κάνουν επίδειξη πυγμής, αλλά αυτή δεν είναι τίποτα άλλο από την άλλη όψη της αδυναμίας τους και των αδιεξόδων του συστήματος που υπηρετούν.

Παράλληλα όμως η αστική εξουσία εξακολουθεί να θέλει το λαό αφοπλισμένο από υλική και ιδεολογική-πολιτική άποψη. Κι αυτός με τη σειρά του πρέπει να σηκώσει το γάντι και να την πολεμήσει. Όχι απλώς επειδή «σου πίνουνε το αίμα». Όχι μόνο επειδή τον ξεζουμίζουν διπλά σε περίοδο κρίσης. Αλλά και γιατί «σου κήρυξαν τον πόλεμο, πολέμα τους κι εσύ». Προς το παρόν μοιάζει να είναι επαναστατημένος, αλλά η στάση του δεν είναι ακόμα επαναστατική, δεν έχει πάρει ώριμα και συνειδητά χαρακτηριστικά.

Κάποτε στα χρόνια της μεταπολίτευσης ο μίσσιος είχε πει σε μια ομιλία του στους φοιτητές της νομικής, ότι το δυστύχημα της γενιάς τους είναι ότι δεν έχει ούτε ένα τόσο δα λόγο να πάει φυλακή. Το ευτύχημα –που δεν πρόλαβε να ζήσει για να το δει ο χρόνης- είναι ότι η πολιτεία φροντίζει για όλα και δεν πρόκειται να μας αφήσει παραπονεμένους σε χλωρό κλαρί.

Το στοίχημα για το εργατικό κίνημα είναι να μπορέσει να ενισχυθεί αποφασιστικά, για να ανταποκριθεί στις ανάγκες αυτού του πολέμου. Να μπορέσει δηλαδή αφενός να γίνει τόσο ισχυρό, που να μη μπορούν οι κατασταλτικοί μηχανισμοί να πιάνουν με μια ψαριά τόσα στελέχη του και να το αφήνουν ακέφαλο, χωρίς ηγεσία. Κι αφετέρου να μπορεί να βγάζει συνεχώς καινούρια στελέχη από τις γραμμές του, ψημένα και ετοιμοπόλεμα, που να βγαίνουν μπροστάρηδες στις μάχες και την οργάνωσή του.

Μπροστά μας έχουμε τη δεύτερη 48ωρη των ναυτεργατών και το σταθμό της γενικής απεργίας στις 20 φλεβάρη. Κι αν μέχρι τώρα κάποιες κινητοποιήσεις έτειναν ίσως να πάρουν τα χαρακτηριστικά μιας επαναλαμβανόμενης ρουτίνας –όσο μπορεί να το πει κανείς αυτό, για τους απεργούς που ρισκάρουν τη δουλειά τους και το ψωμί που τρώει η οικογένειά τους- αυτή τη φορά θα έχει ξεκάθαρα τον χαρακτήρα μάχης.

Τάξη απέναντι σε τάξη, όπως λέει το σύνθημα..