Ο τρίτος Μαϊούνης θα είναι ο τελικός

Ο φοιτητικός μαϊούνης είδε το ίχνος του να χάνεται στο χιόνι της λήθης και να σβήνει, μαζί με την παροδική νίκη στο άρθρο 16 και τη σταδιακή παρακμή των εξάρσεων του κινήματος. Ενώ ο φετινός μαϊούνης με το αρνητικό εκλογικό αποτέλεσμα, είχε εν μέρει προεικονιστεί στον περσινό μαϊούνη των πλατειών. Ο οποίος –με εξαίρεση ίσως τις εκλογές- έμεινε χωρίς συνέχεια, και άφησε πίσω του ένα εντυπωσιακό κενό, όπως ακριβώς κι ο δεκέμβρης. Κι όσοι πίστευαν τότε ότι ζούνε κάτι μεγάλο και ξεχωριστό, μια επαναστατική κατάσταση, όπου «κάθε μέρα μετράει σαν μήνας», σήμερα –που κλείνει ακριβώς ένας χρόνος απ’ την κορύφωση με το απεργιακό διήμερο στις 28-29 ιούνη- νιώθουν σα να ‘χουν περάσει μια ντουζίνα χρόνια –κι όχι δώδεκα μήνες- από τότε.

Σ’ αυτή την περίεργη κινηματική συναστρία του μαϊούνη με τους διδύμους, εμφανίστηκαν διάφορα δίδυμα, που λειτούργησαν σα διαλεκτικά δίπολα: η πάνω και η κάτω πλατεία, η αμεσοδημοκρατία των κάτω Πλαταιών, με την αρχαιοπληξία των τριακοσίων της πάνω πλατείας, οι νοικοκυραίοι και οι αναρχικοί με κοινό παρονομαστή το μικροαστικό στοιχείο, ο «απολίτικος αντι-συστημισμός» της χρυσής αυγής με τον αντίστοιχο του σύριζα, κ.ά.

Όσοι ονειρεύονταν πλατιά λαϊκά μέτωπα, τα είδαν στον ξύπνιο τους στις πλατείες, με τις πλατειές συγκεντρώσεις και τους δημαγωγούς ρήτορες που πλατειάζανε, την πλατιά σύνθεση και το εξίσου πλατύ περιεχόμενο. Πιάστηκαν από έτοιμα εγκεφαλικά σχήματα για να τα βολέψουν με την πραγματικότητα κι από τσιτάτα του βλαδίμηρου –για να ανακαλύψουν εκ νέου την αμερική και να τη βαφτίσουν «ινδίες». Τσιτάτα για τους μικροαστούς που –για δες!- θα είναι κι αυτοί κομμάτι του επαναστατικού προτσές. Και για την επανάσταση που δε θα έρθει σε καθαρή μορφή εργαστηρίου, αλλά μεταμφιεσμένη με διάφορες μορφές του εποικοδομήματος.

Κι έτσι ο καθένας μεταμφιέστηκε για τις ανάγκες του ρόλου του. Διάφοροι τηλε-αστέρες ντύθηκαν αγανακτισμένοι γιατί ήταν τρέντι, οι εξεγερμένοι μικροαστοί ντύθηκαν επαναστατικό υποκείμενο και οι συνειδητές πρωτοπορίες έβαλαν τα μικρά τους ονόματα και ντύθηκαν απλοί πολίτες, χωρίς πολιτική ταυτότητα –κάτι που είναι αντίφαση εν τοις όροις, αν σκεφτούμε την ετυμολογία των δύο λέξεων. Σαν να πήγαινε δηλ η γγ στην συνέλευση του συντάγματος και να έλεγε, γεια σας με λένε αλέκα και είμαι φιλόλογος. Ή αντιστοίχως η κανέλλη: είμαι η λιάνα και είμαι δημοσιογράφος.

Όλοι μαζί μεταμφιεσμένοι λοιπόν συμμετείχαν σε αυτόν το μαζικό διονυσιασμό, ένα πολιτικό καρναβάλι συλλογικής εκτόνωσης και διαφυγής από την καθημερινότητα. Όταν όμως σχόλασε ο γάμος, οι μικροί καρναβαλιστές από τις λιλιπούτειες οργανώσεις θέλησαν να κρατήσουν το πάρτι ζωντανό και το συνέχισαν μόνοι τους, εκτός του κλίματος, σαν χριστουγεννιάτικα δέντρα μες στον φλεβάρη, που έχασαν το παρθένο δάσος της επανάστασης. Έκαναν γραφικές άμαζες συνελεύσεις (όπου η βασική γραφικότητα ήταν η γενική πεποίθηση ότι εκπροσωπούσαν τις μάζες και έπονταν τα υπόλοιπα) που αποφάσιζαν την κατάργηση του χρήματος, των κομμάτων κι ίσως και την έναρξη της επανάστασης – η οποία ως γνωστόν, εάν βρέχει, θα ξεκινήσει σε κλειστό χώρο και απογευματινές ώρες κατά προτίμηση για να έρθουν οι φοιτητές κι οι εργαζόμενοι.

Κι ύστερα οι πλατείες, ακριβώς όπως ο δεκέμβρης, πήγαν για διακοπές και δεν ξαναγύρισαν ποτέ – ενώ ακόμα και οι μαθητικές καταλήψεις είχαν τη στοιχειώδη ωριμότητα και οργάνωση για να ξεπεράσουν αυτό το σκόπελο. Οι πλατείες μας άφησαν προίκα τον ιφικράτη αμυρά και τους έλληνες youtubers, τα ελικόπτερα της κοε και το μαγικό σύνθημα για την αργεντινή: ουστ! Estamos despiertos ya! Και μετά οι πλαταιείς κοιμήθηκαν τον ύπνο του δικαίου και της ωραίας κοιμωμένης, που περιμένει τον πρίγκιπα αλέξη να τη φιλήσει για να την ξυπνήσει από την παραζάλη του καρναβαλιού – hangover επί το ελληνικότερον.

Η πιο εντυπωσιακή ομοιότητα μεταξύ των πλατειών και του αλέξη ήταν η κοινή διαπίστωση ενός «κόσμου του κινήματος» ότι τους χτυπάει το σύστημα. Κι εδώ κανείς δε σκέφτηκε «λενινιστικά», πονηρά σαν το βλαδίμηρο, ότι πρέπει να ανησυχείς όταν σε παινεύει ο εχθρός σου. Κι ότι αυτή η προβολή τους δε θα ερχόταν μόνο με επαίνους και ευθεία στήριξη από τα δελτία ειδήσεων αλλά εμμέσως με ζωντανές συνδέσεις και χαριτωμένα σχόλια σε εκπομπές που φέτος βρήκαν γλυκούλη ακόμα και τον καιάδα της χρυσής αυγής.

Δηλαδή πιστεύεις απολίθωμα ότι το σύστημα πριμοδότησε τις πλατείες; Σε ένα βαθμό ναι. Η ανοιχτομάτικη μερίδα του, που θα έλεγε κι η κετουκε. Γιατί το ζητούμενο στην ελλάδα της κρίσης, του μνημονίου και της αγωνιστικής παράδοσης στις κινητοποιήσεις δεν ήταν μόνο ένα ξέσπασμα, που είναι οπωσδήποτε θετικό σε σχέση με την πλήρη ακινησία. Δεν ήταν το αν και πότε, αλλά το πώς και με ποιους όρους (τηλεοπτικής και διαδικτυακής εκτόνωσης ή αυθεντικά κινηματικούς). Ενώ μια σειρά χώροι είδαν τα πράγματα με μία απλοϊκή και ουδόλως διαλεκτική αντίληψη που θύμιζε τη λογική του μικρότερου κακού, που βαφτιζόταν βέλτιστο: η παναγιώταινα από το ολότελα, ο συριζα από τη δεξιά και πάει λέγοντας.

Αυτή ήταν η σοφή προειδοποίηση του τζακ λόντον στη σιδερένια φτέρνα. Όπου το συνειδητοποιημένο προλεταριάτο περίμενε την κατάλληλη στιγμή κι απέφευγε να πυροδοτήσει το φυτίλι της μπαρουταποθήκης, γιατί δεν ήταν ακόμα έτοιμο. Τελικά το φυτίλι άναψε τεχνηέντως από λούμπεν στοιχεία που κάηκαν μαζί του κι ήταν εύκολη λεία για τη δύναμη κρούσης των αστών. Κι εδώ προφανώς οι αναλογίες είναι υπαρκτές, αν και δεν πρέπει να παίρνονται τοις μετρητοίς.

Όλα αυτά δε λέγονται από θέση χαιρέκακης επιβεβαίωσης, ότι εμείς τα λέγαμε και δικαιωθήκαμε – στο περιθώριο των εξελίξεων. Αλλά ως μπούσουλας και στόχευση για το τι πρέπει να είναι και να επιδιώκει ένα κίνημα (εντός ή εκτός εισαγωγικών), ποια χαρακτηριστικά πρέπει να πάρει και να εμβαθύνει. Κι αυτά μπορούν να συνοψιστούν στο εξής τρίπτυχο: οργάνωση – για να μην είναι άμορφος χυλός, ταξική συνείδηση και (σε αυτή τη βάση) πολιτικοποίηση των αγώνων. Τα οποία θα κάνουν τον επόμενο μαιούνη νικηφόρο οκτώβρη.

Μαρξισμός και γλωσσικό ζήτημα

Σε αυτή την ανάρτηση δε θα μιλήσουμε για την ομώνυμη μελέτη του συντρόφου με το μουστάκι πάνω στο γλωσσικό ζήτημα, αλλά για το μαρξισμό ως ένα διαφορετικό ιδίωμα πλάι στα διάφορα είδη λόγου που συναντάμε καθημερινά.

Οι πιο πολλοί σύντροφοι γνωρίσαμε το μαρξισμό εμπειρικά, δια της καθημερινής τριβής κι επαφής με μπροσούρες, εφημερίδες, άρθρα και αναλύσεις, αχτίφ και εκδηλώσεις και πάει λέγοντας. Στην αρχή όλα μαζί χαοτικά, σκόρπια νοήματα χωρίς κυρίως νόημα, όπως τα μωρά που μαθαίνουν να συλλαβίζουν, ακούνε στο περιβάλλον τους διάφορες λέξεις και τις επαναλαμβάνουν: νόμος της αξίας, σχέσεις παραγωγής, διαλεκτικός υλισμός, δικτατορία του προλεταριάτου, οπορτουνισμός, κάουτσκι, κοκ, χωρίς ακόμα να διακρίνουν έννοιες, κατηγορίες και υψηλά βαρομετρικά.

Με την πάροδο του χρόνου αρχίζουν σιγά- σιγά να σχηματίζουν μικρές φράσεις, ολοκληρωμένες προτάσεις και να καταλαβαίνουν τι μέρος του λόγου είναι κάθε τι, ξεφεύγοντας από την χαώδη αρχική αντίληψη: αυτό είναι ρήμα, εκείνο ουσιαστικό, αυτό είναι φιλοσοφία και το άλλο πολιτική οικονομία. Κι αυτή είναι η βάση του μαρξισμού, ο σκελετός του, ή αν μιλάμε με όρους γλωσσικής διδασκαλίας, η γραμματική και το συντακτικό του. Μετά γυρνάν πίσω σ’ αυτά που πρωτοδιάβασαν και τα καταλαβαίνουν σε άλλο επίπεδο, κάθε φορά ανώτερο από το προηγούμενο. Μπορούν πλέον να παρακολουθήσουν πχ μια συζήτηση ή μια ανάλυση και όσο μεγαλώνει η σιγουριά τους για τις γνώσεις τους να παρεμβαίνουν κι οι ίδιοι. Στην αρχή δειλά, αλλά ολοένα πιο θαρρετά. Άλλος με μεγαλύτερη άνεση στο προφορικό κι άλλος στο γραπτό, ανάλογα με την κλίση τους.

Η οργάνωση είναι ένα μεγάλο σχολείο, με βασικό αντικείμενο μελέτης το μαρξισμό και με όλα τα σχολικά «ήθη κι έθιμα». Βιβλία ιστορίας, ιδεολογικά μαθήματα, κομματικές σχολές, αλφαβητάρι για τους αρχάριους (όπως το αλφαβητάρι του κομμουνισμού του μπουχάριν) και «επαναστατική γυμναστική» για να ξεπιανόμαστε, μέχρι να έρθει η ώρα της τελικής κρίσης.

Αν όμως μαθαίνουμε εμπειρικά να μιλάμε και να συνεννοούμαστε για τα βασικά κι απαραίτητα, τι νόημα έχει τότε να παιδευόμαστε με σχολές, στρυφνές έννοιες και βαριά φιλοσοφία, αντί να τα λέμε απλά στον κόσμο για να κατανοήσει την πραγματικότητα γύρω του; Γιατί να διυλίζουμε τον κώνωπα με θεωρητικές διαμάχες, αφού τα πράγματα είναι απλά, σαν τον κομμουνισμό που τον καταλαβαίνει ο κόσμος (όπως έγραφε ο μπρεχτ στο εγκώμιο του κομμουνισμού); Και τι πειράζει να τα λέμε λίγο χοντροκομμένα, αφού βγαίνει το βασικό νόημα ούτως ή άλλως;

Η πραγματικότητα όμως είναι σύνθετη κι αντιφατική, δηλ διαλεκτική, και δεν είναι πάντα καλός σύμβουλος να απλουστεύουμε τα πάντα, για να τα φέρουμε στα μέτρα μας. Το θέμα δεν είναι να λέμε ένα- δυο απλά τσιτάτα για την λαϊκή εξουσία και να προχωράμε γιατί «καταλαβαινόμαστε τώρα, δε χρειάζονται περσότερα» -εξάλλου «έλα μωρέ τώρα, ο σοσιαλισμός είναι νομοτέλεια». Κι ο χρυσαυγίτης σε αυτό το βιντεάκι μια χαρά τρομάρες απλά τα λέει και τον καταλαβαίνει ο κόσμος. Άλλο όμως το απλοϊκό περιεχόμενο κι η απλοϊκή εκφορά του λόγου κι άλλο η απλότητα.

Καταρχάς είναι σημαντικό να μιλάμε στρωτά κι ωραία για να πείθουμε και να προσελκύουμε τους άλλους. Και δεν εννοώ τους ρήτορες που ξεσηκώνουνε τα πλήθη χτυπώντας το χέρι στο τραπέζι, ή πετώντας κι ένα- δυο μαρξιστικά τσιτάτα για ξεκάρφωμα, αλλά το περιεχόμενο. Που θα κάνει τον άλλον να σκεφτεί, να αφυπνιστεί και δε θα τον αφήσει απλώς να χειροκροτεί με ανοιχτό το στόμα.

Το δεύτερο είναι ότι για να μπορείς να εκλαϊκεύσεις κάτι, πρέπει πρώτα να εντρυφήσεις σε αυτό. Ένα απόφθεγμα λέει ότι δεν κατέχεις πραγματικά κάτι, εφόσον δε μπορείς να το εξηγήσεις απλά και κατανοητά σε κάποιον που δεν το κατέχει. Αυτό βέβαια δεν είναι απόλυτο, γιατί μπορεί απλώς κάποιος να μην είναι μεταδοτικός ή να μην έχει υπομονή και γενικώς να μην είναι κατάλληλος για παιδαγωγός, η οποία είναι πολύ σημαντική αρετή για τους κομμουνιστές.

Αλλά το αντίστροφο είναι μάλλον βέβαιο. Δε γίνεται δηλ να εκλαϊκεύσεις κάτι, αν δεν είναι όντως κτήμα σου. Και αν το κάνεις από θέση ημιμάθειας, τότε η εκλαΐκευση θα είναι χοντροκομμένη, με σοβαρά λάθη –όπως συμβαίνει ίσως και στις αναρτήσεις της κε του μπλοκ. Αυτό όμως δεν πειράζει τόσο γιατί από τα λάθη μαθαίνεις και βελτιώνεσαι, αρκεί να τα βλέπεις και να τα διορθώνεις.

Πολλοί σφοι –κι εγώ μαζί- κολλάνε σε αυτό ακριβώς, την εκλαΐκευση στις μάζες. Έχουν συνηθίσει πχ από τα αμφιθέατρα να λειτουργούν καλύτερα σε συνθήκες πολεμικής με δαπίτες, ρεφορμιστές, αριστεριστές και να ξεσκεπάζουν το ρόλο τους, όχι να εξηγούν ή να εμβαθύνουν στον απλό κόσμο, πηγαίνοντας ένα βήμα πιο πέρα τη συνείδησή του. Κι αυτό είναι το πιο δύσκολο πράγμα.

Η γραμματική και το συντακτικό είναι η δομή της γλώσσας, η λογική της, οι παραδόσεις της και τα «μυστικά» της, η κωδικοποιημένη σε λέξεις σοφία της. Κι η καλή τους γνώση είναι απαραίτητη για την εκμάθηση ή την διδασκαλία μιας ξένης γλώσσας, όπως και για την εκλαΐκευση του μαρξισμού στις μάζες, που δε σκαμπάζουν γρι από τέτοιες ξένες γλώσσες και στραμπουλάν τη γλώσσα τους, όταν πάνε να προφέρουν το ιδίωμά μας: «η διεθνής καπιταλιστική μεθοδολογία, σαμποτάρει την κολχόζνικη ιδιοκτησία, κτλ…». Κι είναι άλλο να μάθεις όντως να μιλάς τη γλώσσα των μαρξιστών, κι άλλο να μάθεις να την παπαγαλίζεις, όπως ο τραμπάκουλας.

Ο μαρξισμός λοιπόν είναι μια πολύ πλούσια διεθνής γλώσσα που την πήρε ο καθένας να την προσαρμόσει στις δικές του «εθνικές συνθήκες» και στο δικό του τρόπο πρόσληψης, για να καταλήξει ένας πολιτικός πύργος της βαβέλ, όπου δε βγαίνει εύκολα συνεννόηση μεταξύ των ομόγλωσσων μαρξιστών. Γιατί η αναπόφευκτη εξέλιξη ενός ζωντανού συστήματος ιδεών, που δεν είναι νεκρό και κλειστό δόγμα, είναι εντελώς διαφορετική από τη στρέβλωσή του και τη μεταμοντέρνα ανάμειξή του με διάφορα φιλοσοφικά μπαχάρια, κατά το δοκούν. Και είναι άλλο πράγμα να μην έχεις έτοιμες συνταγές για την κουζίνα του μέλλοντος κι άλλο να τα κάνεις σαλάτα, ιδεολογική και φιλοσοφική.

Δεν είναι πάντα εύκολο να τα ξεχωρίσεις αυτά τα δύο γιατί η γλώσσα καμιά φορά εξελίσσεται και μέσα από λάθη, όπως κι ο μαρξισμός εξάλλου. Κάποτε ήταν λάθος πχ να παίρνεις τον γραμματικό τύπο «πατέρα» από την αιτιατική και να λες ‘ο πατέρας’ στην ονομαστική. Αλλά τώρα είναι σωστό, γιατί η εξέλιξη είναι διαλεκτική, και εκεί δεν υπάρχουν αιώνιες αλήθειες, παρά μόνο αλήθειες που εξελίσσονται, με βάση συγκεκριμένους νόμους, ώστε να μην κάνει ο καθένας του κεφαλιού του και ξεπέσει από τη διαλεκτική στον εκλεκτικισμό. Και είναι ζήτημα επίσης αν τελικά ο πατερούλης με το μουστάκι, παρά τα λάθη, τις αδυναμίες, και παρόλα όσα, ανέπτυξε δημιουργικά το μαρξισμό, ή αν του άλλαξε απλώς τα φώτα όπως λέει η κρατούσα εκδοχή της κυρίαρχης αστικής ιδεολογίας.

Σε κάθε περίπτωση «η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει». Και μπορεί τα τελευταία χρόνια να μην υπάρχουν αδύναμοι κρίκοι που να μιλάνε τη γλώσσα του μαρξισμού και να δίνουν σάρκα κι οστά στις ιδέες της, αλλά αυτό δεν αφαιρεί κάτι από την ερμηνευτική της δύναμη και την κριτική της στα αδιέξοδα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, που τσακίζει κόκαλα ακόμα και σήμερα, εκατόν πενήντα χρόνια από τη γέννησή της, εν μέσω καπιταλιστικής κρίσης.

Για την αριστερή κριτική

Εν αρχή ένα προεκλογικό σκηνικό. Πάει που λες σύντροφε αναγνώστη, μια δική μας υποψήφια περιοδεία σε ένα χωριό, κάθεται στο καφενείο κι έρχονται δυο αγρότες.

-Μα τι κακό είναι αυτό με την εργοδοσία, το λέτε και το ξαναλέτε, λες κι αυτή μόνο φταίει για όλα, κόβει ο ένας. –Δηλ εγώ που έχω είκοσι αλβανούς εργάτες στα χωράφια, είμαι κι εγώ «εργοδοσία»; ράβει ο άλλος.

Ε όχι δα. Από πού κι ως πού εξάλλου; Αφού ούτε ένσημα δεν τους κολλάς. Πιο πολύ σε τσιφλικά μου φέρνεις, έπρεπε να του πει η συντρόφισσα, αλλά κρατήθηκε. Δηλαδή τι; Επειδή έχει είκοσι δουλοπάροικους και καμιά τριανταριά είλωτες, πάει να πει ότι είναι φεουδάρχης; Πού ακούστηκε... Κι η πλάκα είναι πως αυτοί  ήταν αριστεροί υποτίθεται, της αξιωματικής αντιπολίτευσης!

Ο εργασιακός μεσαίωνας είναι εδώ και καιρό μια πραγματικότητα, που δε μπορεί παρά να ταιριάζει με ένα αντίστοιχο ρετρό κι αναχρονιστικό πολιτικό εποικοδόμημα, το οποίο επιστρέφει καταρχάς στο μεσοπόλεμο, παρουσιάζοντας πολλές ομοιότητες με εκείνα τα χρόνια. Το κραχ του 29’, η οικονομική χρεοκοπία της ελλάδας, η πολιτική χρεοκοπία της σοσιαλδημοκρατίας κι ο εκλογικός καταποντισμός ενός βενιζέλου, η δημοκρατία της βαϊμάρης και η άνοδος του φασισμού, η σημερινή επιστροφή του κόμματος -κατά τα φαινόμενα- στην τρίτη περίοδο της κομιντέρνας και στην τακτική του σοσιαλφασισμού, η επιλογή της συγκρότησης της ενωτικής γσεε σε διάκριση με την επίσημη γσεε.

Τότε επίσης μπορεί να μην υπήρχε διαδίκτυο, είχαμε όμως τη φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές στις τάξεις του κόμματος. Για την οποία ο ελεφάντης έγραφε ότι μπορεί να της βγήκε το όνομα, αλλά είχε πολιτικό χαρακτήρα κι αντανακλούσε τις διαφωνίες πάνω στην τακτική και τη στρατηγική του κόμματος. Οπότε μπορεί να υποθέσει κανείς ότι αυτό το «χωρίς αρχές» αναφέρεται κυρίως στις ακρότητες και τον μη πολιτικό τρόπο με τον οποίο έγινε. Εντάξει ρε σύντροφοι να φραξιονίσουμε, αλλά να το κάνουμε τουλάχιστον με πολιτικές αρχές.

Ο ευρωκομμουνιστής ελεφάντης γράφει στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης για το μεσοπόλεμο, το κουκουέ και τη μεταφυσική επαγγελία της αδύνατης επανάστασης. Μερικά αποσπάσματα του βιβλίου θα φανούν αρκετά οικεία στον σύγχρονο αναγνώστη.

{Το κουκουέ} είναι ένα κόμμα εργατικό, αλλά κυρίαρχη ιδεολογία του είναι ο εργατισμός (ουβριερισμός). Η μη επίτευξη του οργανικού δεσμού μαρξισμού κι εργατικής τάξης είναι ολοφάνερη. Το κκε καλύπτει το πρόβλημα με την καταστατική διάταξη που λέει ότι είναι «το κόμμα της εργατικής τάξης» (...) Ο εργατισμός θα γίνει το όχημα που κουβαλά τον πολιτικό κι οργανωτικό σεχταρισμό. Μες στην πολιτική του απομόνωση του κκε ανάγει σε ιστορική αναγκαιότητα τη στρατηγική της «δρώσας μειοψηφίας».

Ας δούμε κι άλλο ένα απόσπασμα: Ο οικονομισμός του κκε καθήλωνε την πολιτική κινητικότητα των μαζών στο αρχικό σημείο εκκίνησης. Το κκε δε μεταπλάθει αυτόν τον πρώτο, αυθόρμητο θα λέγαμε ριζοσπαστισμό σε πολιτική συνείδηση, σε σοσιαλιστική ιδεολογία. (...) Αν έλειπε το λάιτ-μοτίβ ότι όλα αυτά τα ωραία και καλά για τους εργαζόμενους δε μπορούν να πραγματοποιηθούν χωρίς την κατάλυση του καπιταλιστικού συστήματος –αντίληψη άλλωστε μεταφυσική μια και δε θέτει συγκεκριμένα το πρόβλημα της πολιτικής πάλης- θα νόμιζε κανείς ότι ακούει τη γλώσσα του ακραιφνέστερου οικονομισμού.

Η ηγεσία του κκε στην πραγματικότητα δεν προβάλλει καμιά συγκεκριμένη στρατηγική. Η στρατηγική «τάξη εναντίον τάξης» δεν ήταν παρά ένας επαναστατικός πλατειασμός, μια αφηρημένη δεοντολογία που απέρρεε απ’ τη μεταφυσική της επανάστασης.

Αν έβλεπε κανείς τα παραπάνω αποσπάσματα, χωρίς να ξέρει πότε γράφτηκαν, θα μπορούσε να πάρει όρκο ότι προέρχονται από σύγχρονα άρθρα πολεμικής για το σημερινό κουκουέ. Από τον ελεφάντη εξάλλου –εάν δεν κάνω λάθος- έχει πάρει ο μπιτσάκης και την ανάλυση για το δίπολο σεχταρισμού-ρεφορμισμού, εντός του οποίου –λέει- κινείται ιστορικά το πολιτικό εκκρεμές του κουκουέ. Συνεπώς κάθε κίνηση του κόμματος βρίσκεται εκ των πραγμάτων εντός αυτού του φάσματος και είναι εκ των προτέρων αρνητικά στιγματισμένη. Μονά ζυγά δικά τους. Ποιος θα τολμήσει να αμφισβητήσει μια τόσο διαλεκτική ανάλυση;

Το κουκουέ φταίει γιατί επιστρέφει στην τρίτη περίοδο του φασισμού, αλλά φταίει και για τα λαϊκά μέτωπα που ήταν λέει ταξική προδοσία και συνεργασία με την αστική τάξη. Είναι και σταλινικό και ρεβιζιονιστικό –και σε κάθε περίπτωση προδοτικό, ενώ οι άλλες δυνάμεις διακρίνονται απλώς από αδυναμίες και αντιφάσεις. Παλεύει για τη λαϊκή εξουσία, που άλλοτε έμοιαζε θολή και ρεφορμιστική, ένα ψευδώνυμο του σοσιαλισμού για να μην τρομάζουν οι μικροαστοί σύμμαχοι, ενώ τώρα θεωρείται μαξιμαλιστική κι αριστερίστικη.

Φταίει ακόμα και για τη συντηρητική αναδίπλωση του σύριζα, γιατί δεν κατάφερε να τον μεταπείσει και τον άφησε έρμαιο στις πιέσεις των μμε και του συστήματος! Η σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία αντιμετωπίζεται ως κάτι άβουλο, τελείως ρευστό, που αντανακλά απλώς τη διαπάλη τρίτων και δεν χρεώνεται με την ευθύνη των εντελώς συνειδητών της επιλογών. Ενώ το κουκουέ χρεώνεται δυσθεώρητα μεγέθη ευθύνης, που ξεπερνούν κατά πολύ το δικό του και φταίει περίπου για όλα. Κι όταν δε φταίει, βασικά φταίει που δε φταίει. Γιατί κάποιος πρέπει να φταίει.

Το βασικό σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να φαίνεσαι σοβαρός και διαλεκτικός. Και να διαλέγεις ένα δίπολο, όπως αυτό του μπιτσάκη. Από τη μία έτσι, από την άλλη γιουβέτσι, αλλά εσύ είσαι το διαλεκτικό κοκορέτσι, που τους υπερβαίνεις και βάζεις τέλος στο ψευτοδίλημμα. Από τη μία πλευρά πχ ο ευρωλιγούρης σύριζα με τις αντιφάσεις του (sic), από την άλλη το άθλιο κουκουέ, που έκανε, έρανε, κτλ. Και στη μέση ο εκάστοτε γράφων, που βγαίνει στον αφρό σαν παρθένα αφροδίτη, μαζί με τον χώρο του, ή τη συλλογικότητά του.

Κι έτσι μπορείς να κάνεις σοβαροφανείς τοποθετήσεις με τις πιο χοντροκομμένες αφαιρέσεις, που δίνουν ως εικόνα μια καρικατούρα, αντί για ανάλυση της πραγματικότητας. Μπορείς πχ να κάνεις μια σχετικά αντικειμενική προσέγγιση κάποιων θεωρητικών αναζητήσεων του κουκουέ, για να καταλήξεις στην κλασική σου ανάλυση για το παν-αριστερό μέτωπο, κατά βάση με το σύριζα.

Ή μπορείς να μηδενίζεις το κοντέρ χωρίς καμία ουσιαστική αυτοκριτική και να μιλάς φιλοσοφικά για το δίπολο αλήθειας-πλάνης, που πρέπει να αντικαταστήσει την ένταξη των πάντων στο δίπολο αλήθεια-προδοσία (όποιος δε συμφωνεί μαζί μας, προδίδει την υπόθεσή μας) λες και το σημαντικό είναι εάν ένας πολιτικός τυχοδιώκτης είναι ένοχος ή βλαξ και μπορεί να απαλλαχθεί λόγω βλακείας. Αλλά την ίδια στιγμή να είσαι αμείλικτος απέναντι στη γεροντική νόσο θνησκόντων μορφωμάτων που αποστατούν από την υπόθεση της επανάστασης και του κομμουνισμού!

Σε αυτή την υπαρξιακή αγωνία του ετεροπροσδιορισμού τους από αυτό που αντιλαμβάνονται ως κύριο εχθρό, πολλοί καταφέρνουν να περιχαρακωθούν επαρκώς κι οριστικά απ’ αυτούς που ξέχασαν να πεθάνουν, αλλά πέφτουν στην παγίδα των «ίσων αποστάσεων» (που μεροληπτούν ολοφάνερα) και κινδυνεύουν να τους καταπιεί άμεσα το άμορφο ποτάμι των επιγόνων του ευρωκομμουνισμού (όψιμων είτε ύστερων). Το μίσος τους για τους "ορθόδοξους", τους οδήγησε αργά αλλά σταθερά στην αγκαλιά των ευρωκομμουνιστών, που ήταν ανέκαθεν πιο διαλλακτικοί και γλυκούληδες, δηλ οπορτουνιστές. Κι όσοι πίστεψαν ότι σταδιακά θα άλλαζαν το πρώτο συνθετικό τους, της ευρωλαγνείας, έκλεισαν τα μάτια στη μετάλλαξη του δεύτερου, του κομμουνιστικού, και κινδυνεύουν να πάθουν κι αυτοί το ίδιο. Το βασικό πρόσωπο του δεξιού οπορτουνισμού σήμερα είναι ο πάλαι ποτέ αριστερός, που σπεύδει να καλύψει το κενό που άφησε η προελαύνουσα σοσιαλ-δημοκρατία.

Κι αν κάποιοι αρέσκονται στις απλοϊκές ιστορικές αναλογίες, μπορούμε εύκολα να τις συνεχίσουμε. Να βρούμε τους σύγχρονους μενσεβίκους, που παραπέμπουν την επανάσταση στη δευτέρα παρουσία –κρίνοντας εξ ιδίων τα αλλότρια. Τους σύγχρονους μπερνστάιν που λένε ότι το κίνημα είναι το παν, κι ο τελικός σκοπός δεν είναι τίποτα, ή τουλάχιστον δεν είναι άμεσος. Τη σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία που καλλιεργεί αυταπάτες, αλλά στην κρίσιμη καμπή μπορεί να βαδίσει στα χνάρια του έμπερτ και του νόσκε. Τους σύγχρονους μπρεζνιεφικούς, που ομνύουν στο απεμπλουτισμένο πρόγραμμα, αλλά βασικά στο ρεφορμισμό της χρυσής δεκαετίας με τις βάτες. Τους σύγχρονους σοσιαλσωβινιστές, που μιλάνε για πατριωτικά μέτωπα και θάβουν το ταξικό κριτήριο. Τους σύγχρονους τροτσκιστές, με τα μεταβατικά αιτήματα. Και πάει λέγοντας.

Και το κουκουέ δηλ τα κάνει όλα σωστά; Όχι, σε καμία περίπτωση. Αλλά έμεινε όρθιο στα πιο μαύρα χρόνια της αντεπανάστασης κι έκτοτε έχει βασικά σωστό μπούσουλα, κι ας στραβοπατάει πότε-πότε. Ψάχνει ψηλαφητά το δρόμο του μες στα βαθιά σκοτάδια, που μπορεί να είναι πριν την αυγή, ή το φασισμό της χρυσής αυγής. Κι αν καμιά φορά χάνει το μέτρο κι υπερβάλλει, θα το βρει στην πορεία και θα το διορθώσει. Μέχρι αποδείξεως του εναντίου.

Όλα τα υπόλοιπα μένουν ανοιχτά. Και χρήζουν πολύ σοβαρής κουβέντας, που σχεδόν πάντα υπονομεύεται από ανόητες σοβαροφανείς πολεμικές.

Κομμουνιστές της κερκίδας

Κάπου-κάπου μου έρχονται κάτι άκυροι συνειρμοί με το κόμικ του αρκά μετά την καταστροφή. Σκέψου λέει να ήταν οι ήρωες οι δυο τελευταίοι κομμουνιστές που είχαν απομείνει, ούτε καν τριάδα για να φτιάξουν όβα ή πυρήνα, και να καταλήγουν να τρώνε τις σάρκες τους, μεταφορικά και γενικώς. Κι ίσως κάποια πράγματα να είναι εντελώς τυχαία, αλλά δε γίνεται να αγνοηθεί κι η σημειολογία τους. Ο αρκάς κυκλοφόρησε αυτό το άλμπουμ το 92’, λίγο μετά το τέλος της ιστορίας, που μπορεί να ήταν και η κύρια πηγή έμπνευσής του. Καλύτερα να μη δραματοποιούμε όμως με συνειρμούς την κατάσταση.

Η διαχείριση της ήττας ήταν πάντα δύσκολη υπόθεση, ανάλογα με το μέγεθος και τις συνέπειές της. Μετά τον εμφύλιο –που ήταν και η μεγαλύτερη- ακολούθησαν εκτελέσεις, διωγμοί, φυλακίσεις και σε βάθος χρόνου γκρίνια, διαγραφές, διασπάσεις. Κι η υποκρισία των «μεγαλόψυχων» νικητών που αναλύουν αφ’ υψηλού τα «χάλια» των ηττημένων, ενώ αυτοί χρειάστηκαν βοήθεια απ’ το κοράκι του ιμπεριαλισμού για να κρατηθούν στο παιχνίδι και να το πάρουν τελικά με το ζόρι –με το στανιό, που έλεγε κι ο καραδεξιός ιωαννίδης (ξανθός).

Η ήττα είναι κάτι σχετικό κι απόλυτο ταυτόχρονα. Υπάρχουν ήττες που συσσωρεύουν χρήσιμη πείρα και προετοιμάζουν τις νίκες που έρχονται, όπως η ρώσικη επανάσταση του 1905. Και πύρρειοι νίκες που τις πληρώνουμε ακριβά σαν ήττες, όπως η συντριβή του φασισμού στο δεύτερο παγκόσμιο, που στοίχισε είκοσι εκατομμύρια νεκρούς κι ανυπολόγιστες υλικές ζημιές στους σοβιετικούς.

Υπάρχουν όμως στιγμές της ταξικής πάλης, που η ήττα –έστω και προσωρινή- είναι μονοσήμαντη και δεν επιδέχεται πολλών ερμηνειών. Κι ο κόσμος που χρειάζεται μια παρηγοριά, ψάχνει από κάπου να πιαστεί, προσεγγίζοντας μερικές φορές την ψυχολογία του ποδοσφαιρικού οπαδού. Δε μπορείς όμως να τον κοροϊδέψεις και να του πεις πως η ήττα μας ήταν περιφανής νίκη, γιατί δεν είναι κάνας χουλιγκάνος χωρίς κριτήριο και θα νιώσει ότι τον υποτιμάς. Ούτε να του πεις μόνο για τις αντίξοες αντικειμενικές συνθήκες, το βαρύ στίβο και τα αγριογούρουνα που είχαν φάει κάτι αηδίες (βλέπε αστερίξ στους ολυμπιακούς αγώνες). Αυτά είναι σωστά και τα βλέπει από μόνος του, δεν χρειάζεται κάποιον τρίτο να του τα πει. Άσε που από μόνα τους δε φτάνουν να εξηγήσουν και τίποτα. Ο κόσμος θέλει αυτοκριτική, γενναία κι έμπρακτη, να του δώσεις και μια προοπτική που να δίνει διέξοδο από την στενωπό.

Αν δεν το κάνεις, ένας κόσμος θα πιαστεί από αυτόκλητους ειδικούς, προπονητές της κερκίδας, που ξέρουν πολλά και μοιάζουν σίγουροι για τον εαυτό τους και για την νίκη. Αλλά εάν τελικά δεν έρθει, θα είναι επειδή δεν τους άκουσαν κι έκαναν του κεφαλιού τους η (τεχνική) ηγεσία και το προπονητικό επιτελείο. Αυτοί είναι οι πρώτοι που την πληρώνουν μετά από άσχημες εμφανίσεις, στις διάφορες καφενειακές προσεγγίσεις. Και δεν είναι τυχαίο πως οι συνήθεις κριτικές προς την αλέκα είναι γηπεδικού τύπου κι επιπέδου. Πώς είναι έτσι μωρέ, άντε να την αλλάξετε, δεν πας πουθενά με τέτοια ηγεσία, κτλ.

Κάποιοι φίλοι της ομάδας λένε πως πρέπει να αλλάξουμε τακτική, αλλά αυτό που εννοούν στην ουσία είναι το επικοινωνιακό κομμάτι. Η επικοινωνία εντάσσεται στο κομμάτι της τακτικής, αν και συμπεριλαμβάνει τακτικίστικα κόλπα, που δεν πρέπει να συγχέονται με την τακτική. Ένα επικοινωνιακό τρικ για παράδειγμα, μπορεί να είναι κι ένα κάλεσμα «για συνεργασία της αριστεράς» με τους δικούς σου όρους (αντι-εε μέτωπο, διαγραφή χρέους, κοινωνικοποίηση μέσων παραγωγής κτλ) που ξέρεις ότι δε θα βρει ανταπόκριση, αλλά το κάνεις για να αποκρούσεις την πίεση του «ενωτικού» χυλού, που κι αυτός με επικοινωνιακούς όρους παίζει κι όχι επί της ουσίας.

Η τακτική όμως είναι κάτι πιο βαθύ κι ουσιαστικό, μια συμμαχία ή ένα μέτωπο που υπηρετεί τη στρατηγική σου και δε μπορεί να εξαντλείται σε επικοινωνιακές κινήσεις εντυπωσιασμού, γιατί το ζητούμενο είναι η ουσία κι όχι το φαίνεσθαι. Ο μουρίνιο πχ μπορεί να παίζει ψυχολογικά παιχνίδια (mind games) με τις δηλώσεις του αλλά αν η τακτική στο παιχνίδι της εκάστοτε ομάδας του περιοριζόταν σε αυτά, θα ‘ταν χαμένη από χέρι κι απ’ τα αποδυτήρια.

Οι σύντροφοι δε φαντασιώνονται εικονικές νίκες για να αποτινάξουν από πάνω τους το στίγμα της ήττας, ούτε κατατρύχονται από ηττοπάθεια. Γνωρίζουν όμως ότι η νίκη δεν έρχεται μια και έξω, σε μια μάχη, όταν μιλάμε για ταξικό πόλεμο, αλλά σε βάθος χρόνου, που μπορεί να ξεπερνάει τα δικά μας βιολογικά όρια. Δε διακατέχονται από μικροαστικά σύνδρομα που αναζητούν δικαίωση «εδώ και τώρα», ούτε τα βάζουν κάτω απογοητευμένοι μετά από χαμένες μάχες, γιατί έχουν περάσει πολλά κι έχουν φτιάξει γερό στομάχι.

Το θέμα είναι να μη συνηθίσουμε στις ήττες και ξεχάσουμε πώς έρχονται οι νίκες. Ο ραφαηλίδης έλεγε ότι οι κομμουνιστές είναι συνηθισμένοι να κερδίζουν μάχες αλλά να χάνουν τον πόλεμο. Τώρα που οι μικρές νίκες είναι είδος υπό εξαφάνιση κι έρχονται με το σταγονόμετρο, πώς ακριβώς θα έρθει η τελική νίκη στον πόλεμο; Εκτός κι αν έρθει διαλεκτικά, όπως σε εκείνο το παλιό επιτραπέζιο παιχνίδι που λεγόταν κερδίστε χάνοντας.

Εξάλλου όσα δεν φέρνει ο χρόνος, τα φέρνει η ώρα. Όπως με τα μικρά παιδιά, που μπορεί να συλλαβίζουν μικρές λέξεις μέχρι τα δύο ή τα τρία χρόνια τους κι οι γονείς τους να ανησυχούν ότι δε θα μιλήσουν ποτέ και τελικά παίρνουν μπρος και τα λένε όλα μαζεμένα. Το κίνημα μπορεί να βρίσκεται καιρό τώρα σε εμβρυακή κατάσταση και να αρνείται πεισματικά, σα μωρό, να ωριμάσει, αλλά δεν έχει πει ακόμα την τελευταία λέξη του. Ούτε καν την πρώτη..
Κι εδώ οι γνώμες διίστανται, αν πρέπει να του μιλάς απλοϊκά, να πηγαίνεις με τα νερά του κι ως εκεί που φτάνει η δική του πρόσληψη (ντου, ουστ, μνημόνιο) ή να του εξηγείς από τώρα την προοπτική και να προτρέχεις, για να τρέξει κι αυτός πίσω σου και να σε ακολουθήσει. Αυτό όμως είναι άλλου μωρού ευαγγέλιο...

Το βασικό είναι ότι εμείς δεν ψάχνουμε πιστούς, φανατικούς οπαδούς, αλλά ενεργούς αθλητές στον στίβο της ταξικής πάλης. Μπορεί κι επιβάλλεται να γίνει κριτική στις επιλογές του προπονητή για το σύστημα που παίζουμε (λαϊκή αντεπίθεση) για να φτάσουμε στο σύστημα που θέλουμε (σοσιαλισμός-κομμουνισμός). Το βασικό όμως είναι να παίξουμε και εμείς, αφήνοντας στον πάγκο τη γκρίνια των προπονητών της κερκίδας και την παθητικότητα.

Γιατί η δική μας ομάδα είναι σαν την κορίνθιανς του σόκρατες, όπου οι αποφάσεις παίρνονταν συλλογικά, κι ο προπονητής εκλέγεται. Και δεν χρειάζεται τίτλους στο σικέ κοινοβουλευτικό παιχνίδι, για να αποδείξει την αξία της. Αλλά η τελική νίκη θα είναι δική της, και το βάθος του ουρανού πάντα κόκκινο. Vencerémos.

Κριτική κουζίνα

Κατά τη γνώμη μου (όση σημασία μπορεί να έχει αυτή) η ανακοίνωση της κετουκέ με τις πρώτες εκτιμήσεις για το εκλογικό αποτέλεσμα στις 17 ιούνη, ήταν λειψή ως προς το αυτοκριτικό της κομμάτι. Πιστεύω ότι αυτό θα εμπλουτιστεί μέσα από τις εσωκομματικές διαδικασίες αποτίμησης του αποτελέσματος και –κυρίως- από τον κύκλο συσκέψεων με οπαδούς και φίλους του κόμματος, που πρέπει να είναι ουσιαστικός και πλούσιος σε προτάσεις και γόνιμο προβληματισμό. Εξάλλου στο καταληκτικό της κομμάτι η ανακοίνωση της κε καλεί τα μέλη και τους φίλους σ’ αυτό ακριβώς: να εστιάσουν στις γενικές κι υποκειμενικές αδυναμίες στη δράση, κάνοντας συγκεκριμένη κριτική για την αντιμετώπισή τους.

Σε αυτά τα πλαίσια η κε του μπλοκ καταθέτει μια πρώτη δική της συμβολή, με κάποιες πρόχειρες, ανολοκλήρωτες σκέψεις και παρατηρήσεις. Πριν φτάσουμε όμως σε αυτό, πρώτα μια εισαγωγική παρατήρηση. Οποιαδήποτε καλόπιστη κριτική οφείλει να συμπεριλαμβάνει την αυτοκριτική. Δεν μπορεί να λέω εγώ στους άλλους σε στιλ επιστάτη, τι  θα έπρεπε να κάνουν και να βγάζω απέξω την ουρά μου, χωρίς να βοηθάω να γίνουν αυτά που λέμε. Το ερώτημα του λένιν ήταν στο πρώτο πληθυντικό, τι να κάνουμε, κι όχι τι να κάνετε εσείς, ή τι να κάνουν οι άλλοι. Από αυτή την άποψη λοιπόν η δική μου κριτική είναι κάπως αφ’ υψηλού, γιατί παραλείπεται το προσωπικό κομμάτι. Μη γίνουμε και τελείως αυτοαναφορικοί, εδώ μέσα.

Δεύτερη παρατήρηση. Μια τέτοια διαδικασία αυτοκριτικής για τις αδυναμίες μας, μπορεί εύκολα να γενικευτεί και να πιάσει πρακτικά οτιδήποτε, θυμίζοντας πολύ προσυνεδριακό διάλογο. Ίσως μάλιστα για κάποιους αυτό να είναι απαραίτητο και να το επιδιώκουν, διαφωνώντας συνολικά με την τακτική ή την πολιτική γραμμή του κόμματος τελευταία. Και με το σκεπτικό πως ένα άσχημο αποτέλεσμα σαν και αυτό, καταδεικνύει ότι εμείς είναι που πηγαίνουμε στραβά, κι όχι ο γιαλός. Η δική μου προσέγγιση είναι διαφορετική κι εστιάζει σε επιμέρους αδυναμίες, έχοντας ως αφετηρία ότι ο ελληνικός γιαλός είναι περίπλοκος και δαντελωτός, γεμάτος ξέρες, φιόρδ και ζιγκ-ζαγκ.

Πρώτο ζήτημα, η παρέμβαση του κόμματος στο διαδίκτυο. Η δυναμική του μέσου –ιδιαίτερα στις μικρότερες ηλικίες- είναι πολύ μεγάλη και διαρκώς αυξανόμενη. Το κόμμα πρέπει να λάβει υπόψη του τα εγγενή χαρακτηριστικά και μειονεκτήματα του μέσου και τους κινδύνους που ελλοχεύουν (ηλεκτρονικό φακέλωμα, υποκατάσταση άμεσης και ζωντανής διαπροσωπικής επαφής κτλ) και να προχωρήσει μεθοδικά και προσεκτικά σε οργανωμένη παρέμβαση σε ενημερωτικές ιστοσελίδες κι ιστολόγια μεγάλης επισκεψιμότητας –όπως έκανε ο red alert στο παλιό indymedia- ακόμα και στο τουίτερ, υπό προϋποθέσεις. Αυτό θα ελαχιστοποιήσει και τα περιθώρια προβοκάτσιας εις βάρος του κόμματος από διάφορους παρατρεχάμενους στο διαδίκτυο. Το οποίο δεν πρέπει να υποτιμηθεί ως πεδίο παρέμβασης.

Δεύτερο, το ζήτημα της διανόησης. Το κμε πρέπει να αναδιοργανωθεί άμεσα, προσεγγίζοντας τους ρυθμούς και τη λειτουργία της δεκαετίας με τις βάτες (80’ς). Να διοργανώνει σε (πιο) τακτική βάση ημερίδες κι επιστημονικά συμπόσια, θεματικές εκδηλώσεις και συλλογικές μελέτες. Να διευρύνει τον κύκλο των συνεργατών του με πανεπιστημιακούς (το πιο προφανές παράδειγμα είναι μάλλον ο αντώνης από το lenin reloaded) και να αξιοποιήσει συστηματικά όσους κινούνται στις τάξεις του κόμματος ή βρίσκονται κοντά του πολιτικά. (Πχ στη θεσσαλονίκη ο μαργαρίτης, ο λεοντιάδης, και εγώ θα τολμούσα να προσθέσω το δάγκα και τον παυλίδη για συγκεκριμένα ζητήματα). Πρέπει να μονιμοποιηθεί η συνεργασία μαζί τους με τακτική αρθρογραφία στο ριζοσπάστη ή στην κομεπ. Να διερευνηθεί το ενδεχόμενο και η δυνατότητα έκδοσης ενός επιστημονικού περιοδικού στα πρότυπα του ανταίου μεταπολεμικά ή της επιστημονικής σκέψης στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Η σοβαρή ιδεολογική δουλειά δεν πρέπει να γίνεται μόνο εντός του κόμματος (αχτίφ, ιδεολογικά μαθήματα, κομματική σχολή) αλλά να βγει έξω απ’ τα όριά του αποκτώντας μαζικό, εκλαϊκευτικό χαρακτήρα. Χρειάζεται παράλληλα να γίνει πανελλαδικά μια σειρά εκδηλώσεων με συνεργάτες του τμήματος οικονομίας και θέμα την κρίση, όπως έγινε με την παρουσίαση του β’ τόμου του δοκιμίου ιστορίας.

Να εξεταστεί κριτικά η πείρα του κομμουνιστικού κινήματος από το κραχ του 29 κι η ιστορική θέση ότι η καπιταλιστική κρίση μολονότι αναδεικνύει τις αντιφάσεις και τα αδιέξοδα του καπιταλισμού, δεν ενισχύει αυτόματα τη δύναμη των κομμουνιστών, ούτε αποτελεί αυτονόητα προνομιακό πεδίο παρέμβασής τους, καθώς καθιστά πολύ πιθανή τη συντηρητική αναδίπλωση του συστήματος και την άνοδο των φασιστικών δυνάμεων. Οι τελευταίες αναλαμβάνουν να συγκρατήσουν με το κνούτο και να χειραγωγήσουν την αυξανόμενη λαϊκή οργή και δυσαρέσκεια από τα αδιέξοδα της αστικής δημοκρατίας, στην οποία ως γνωστόν δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Άλλωστε για τους αστούς ακόμα κι ο φασισμός είναι μια κάποια λύση…

Η αντιμετώπιση του ανερχόμενου φασιστικού κινδύνου περνάει μέσα από τη μαζικοποίηση και την αγωνιστική αναδιοργάνωση του εργατικού κινήματος κι ενδέχεται να (χρειαστεί να) γίνει και με οργανωτικούς όρους –πχ συγκρότηση εργατικών πολιτοφυλακών από τα σωματεία. Για πολλά χρόνια το εργατικό κίνημα ήταν δέσμιο των ξεπουλημένων ηγεσιών του, που το καταδίκασαν στην αδράνεια, τον εκφυλισμό και εν τέλει στο φυλλορρόημα. Σήμερα που το πασόκ αργοπεθαίνει και ο σύριζα δε μπορεί να παίξει ακόμα τον ίδιο ρόλο στον εργατικό και φοιτητικό συνδικαλισμό, έχουμε την ευκαιρία να αλλάξουμε ριζικά την κατάσταση και τους συσχετισμούς. Το κόμμα και η νεολαία πρέπει να δώσουν όλες τους τις δυνάμεις σε αυτήν την υπόθεση.

Πρέπει να πέσουμε με τα μούτρα στη νεολαία. Να δοθεί βάρος στους μαθητές, που είναι δεξαμενή άντλησης καινούριων δυνάμεων κι όπου μπορεί να γίνει δουλειά παρακαταθήκης για τα επόμενα χρόνια. Να αντιστραφεί άμεσα το σκηνικό με την χαμηλή στρατολόγηση και παρουσία των δικών μας δυνάμεων. Να ανακοπεί η ανησυχητική τάση ενίσχυσης της χρυσής αυγής στα σχολεία, και η άλλη όψη του νομίσματος του πολιτικού μηδενισμού με την ενίσχυση της αναρχίας, ιδίως μετά τον δεκέμβρη του 08’. Να μην υποτιμηθεί η δουλειά στη σπουδάζουσα νεολαία, με θεωρητικά σχήματα για την διαφοροποίηση της διαστρωμάτωσης και των ταξικών καταβολών των φοιτητών –εκτός κι αν αυτό τεκμηριωθεί και καταχωρηθεί ως επίσημη θέση μας.

Να διασαφηνιστεί ο ρόλος κι ο χαρακτήρας των λαϊκών επιτροπών και να κάνουν πλατύ άνοιγμα, για να μη συσπειρώνουν μόνο ένα στενό κύκλο μελών και κοντινών επιρροών. Χρειάζεται μεγάλη αποφασιστικότητα, φαντασία και πρωτοτυπία –μακριά από δουλειά ρουτίνας και κουτάκια- για να αναδειχθούν τοπικά ζητήματα, να αξιοποιηθεί το μεράκι και η δυνατότητα προσφοράς κάθε σφου και να σπάσει η αποξένωση των μεγάλων πόλεων.

Ειδικά για τις εκλογές

Το αποτέλεσμα δεν αντιστοιχεί στην πραγματική δύναμη του κόμματος και τους συσχετισμούς στη κοινωνία. Το ζήτημα είναι να μην παγιωθούν σε αυτά τα επίπεδα, υπό την πίεση της κυβερνώσας αριστεράς. Υπήρχαν πράγματα που μπορούσαν να γίνουν καλύτερα (τα διαφημιστικά σποτ και η τηλεοπτική μας εκπροσώπηση εν γένει) κι άλλα που θα έπρεπε να έχουν γίνει ήδη από την πρώτη προεκλογική περίοδο (διευκρίνιση για το πώς εννοούμε τον όρο αριστερά και τη διακυβέρνηση της λαϊκής εξουσίας) αλλά δεν έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα.

Αυτός ο «δεύτερος γύρος» των εκλογών μου θύμισε συνειρμικά τα φοιτητικά μου χρόνια, με τους γύρους καταλήψεων, τις συνελεύσεις με τα κοινά πλαίσια και το δίπολο κατάληψη-αντικατάληψη, που θυμίζει με τη σειρά του το «μνημόνιο-αντιμνημόνιο». Όσο καλή παρουσία και να είχαμε, όσο πειστικά και να εξηγούσαμε την πρότασή μας και το πλαστό δίλημμα που αφορούσε τη μορφή κι όχι το περιεχόμενο, μετά τη δεύτερη-τρίτη εβδομάδα επικρατούσε το κλασικό δίπολο και οι ψήφοι μας συμπιέζονταν από το κοινό πλαίσιο, που κέρδιζε ενίοτε άτομα και από τον στενό μας πυρήνα. Αυτό όμως δε σήμαινε ότι είχαμε λάθος ή ότι έπρεπε να αλλάξουμε τη στάση μας.

Κι εδώ τελειώνει το κομμάτι με τους πρώτους προβληματισμούς, χωρίς προφανώς να εξαντλείται το θέμα, πέρα από κάποιες επιμέρους πτυχές του.

Εκλογικό φιλμ

Η πρώτη εικόνα του δικού μου εκλογικού άλμπουμ είναι προεκλογική, από την πάτρα. Περπατούσαμε με μια παρέα στο δρόμο κι είδαμε κάτω πεσμένη μια προκήρυξη. (Ανοίγει παρένθεση. Η προκήρυξη αυτή ήταν της νεολαίας του εαμ, της οργάνωσης του τεμπονέρα, το οποίο αφού έκανε το ιστορικό λάθος να στηρίξει πασόκ στις εκλογές του 93΄, τώρα στήριζε το νέο πασόκ του αλέξη, με ένα «αντι-ιμπεριαλιστικό» σκεπτικό, το οποίο κατέληγε σε δύο «διεθνή» αιτήματα: την προώθηση πανευρωπαϊκού συμφώνου ασφάλειας, που θα ξεπερνά το ψυχροπολεμικά μονοπολικό νάτο και τη διεύρυνση των μονίμων μελών του συμβουλίου ασφαλείας του οηε, με την είσοδο της ινδίας, της ιαπωνίας, της γερμανίας κι έναν εκπρόσωπο από αφρική και λατινική αμερική!

Λίγο πιο κάτω πετύχαμε το συνεργείο που τις μοίραζε, αλλά το παιδί με το υλικό δεν είχε ψυχολογία, εξαιτίας της ψυχρής υποδοχής του κόσμου που περνούσε, κι έπρεπε να πάμε μόνοι μας να του ζητήσουμε να μας δώσει. Όταν πιάνεις κεντρικό πόστο στην αγορά, εν μέσω καταστημάτων, βρίσκεις κόσμο που έχει κατέβει για να δει εμπορεύματα να ξεχαρμανιάσει κι ας μην έχει μία να τα αγοράσει. Κι όχι για να καταναλώσει πολιτικά συνθήματα –όσο λάιτ κι εύπεπτα κι αν τα έχεις κάνει, όπως αυτά του σύριζα. Κλείνει η παρένθεση και συνεχίζουμε).

Σκύβουμε λοιπόν το κεφάλι να τη διαβάσουμε κι ένας εξηντάρης περαστικός λέει: άφησέ τα αυτά και κοίτα να πάρεις κάνα πτυχίο..!

Τι να του πεις τώρα. Ότι έχω πάρει, αλλά μου είναι τελείως άχρηστο με την ανεργία που μαστίζει; Ότι δε μου φταίνε οι ξένοι μετανάστες ή ο n.ago –που θέλουν να τον απελάσουν- που δε βρίσκω δουλειά στον χώρο μου; Ότι και φοιτητής να ήμουνα, πάλι θα τη διάβαζα την προκήρυξη; Ότι δεν είμαι εαμ β’, ούτε σύριζα; Ή μήπως να του το παίξω συριζαίος για σπάσιμο;

Έτσι πρέπει να σκέφτηκε πολύς κόσμος και να ψήφισε σύριζα, όχι γιατί έφαγε το κουτόχορτο για τις ιστορικές αλλαγές που θα φέρει ο αλέξης, αλλά για σπάσιμο, σε όσους υποτιμούσαν τη νοημοσύνη του, θέτοντας ψεύτικα εκβιαστικά διλήμματα στο εκλογικό σώμα. Έτσι όμως έπεσε στην ίδια παγίδα από την ανάποδη. Και δεν ήταν εύκολο να ξεφύγει από τα ψευδοδιλήμματα που του έβαλε ο σύριζα.

Η δεύτερη εικόνα είναι από το εκλογικό πάνελ του μέγκα. Με τον χιόνη –που στροφάρει όσο λίγοι μπροστά στο φακό- να λέει ότι μας προβληματίζει η στήριξη που είχε ο σύριζα από τον ομπάμα και μια ορισμένη μερίδα μονοπωλίων και να αναρωτιέται τι διαμείφθηκε κεκλεισμένων των θυρών μεταξύ του τσίπρα και των αρχηγών κρατών στη σύσκεψη του G20. Και με την (κουμουν)δούρου να λέει «ντούρου-ντούρου», αλλά από ουσία τίποτα.

Έλεγε ότι λυπάται πολύ και νιώθει προσβεβλημένη από τα υπονοούμενα...

-Μα εγώ σας ρώτησα να μας πείτε τι διαμείφθηκε, γιατί προσβληθήκατε; τη ρώτησε ο χιόνης.

Ότι θλίβεται από τα υπονοούμενα ότι ο τσίπρας έδωσε ανταλλάγματα, την εθνική κυριαρχία της χώρας...

-Αυτά είναι δικά σας, την έκοψε πάλι ο χιόνης, εγώ σας ρώτησα τι ειπώθηκε κεκλεισμένων των θυρών σε αυτήν τη σύσκεψη. Δε θέλω να μου πείτε μόνο την επίσημη ανακοίνωση, ότι τους διαβεβαίωσε πως δεν υπάρχει λόγος ανησυχία για τα συμφέροντά τους, στην ουσία.

Η δούρου έλεγε ότι πρέπει να την απαλλάξουν γιατί πρέπει να πάει επιτέλους στα προπύλαια (στο εκλογικό του σύριζα) όπου την περίμενε η μαρίζα, μια ευρωβουλευτής του πορτογαλικού (κοκο)μπλόκο (της είχε στείλει δύο μηνύματα κι είχε κάνει τρεις αναπάντητες). Κι αφού είδε κι απόειδε, πιάστηκε από το δρίτσα που ερχόταν στο πάνελ: α, βλέπω το θανάση το δρίτσα –γεια σου θανάση!- που ήταν κι αυτός στη συνάντηση, οπότε μπορεί να σας τα πει ο ίδιος..

Κι έφυγε! Κόκαλο..

Κατάφερε να ρεζιλευτεί περισσότερο κι από τον παπαδημούλη (δες τα τελευταία λεπτά αυτού του βίντεο), που σε μια προεκλογική συζήτηση στριμώχτηκε, αλλά αρνήθηκε να δώσει μια σαφή και λογική απάντηση στο απλό ερώτημα: θα ψηφίσετε την πρόταση νόμου που θα φέρει το κουκουέ για κατάργηση-καταγγελία του μνημονίου; Ναι ή ου; Κι αφού έσπασε κάθε ρεκόρ ασάφειας και μαζί τα νεύρα όσων ήταν γύρω του, συνέχισε απτόητος να λέει τα δικά του.

Η πλάκα είναι ότι τώρα δε θα χρειαστεί καν να έρθει στη δύσκολη θέση να απαντήσει με τις πράξεις του, γιατί –αν δεν κάνω λάθος- δεν έχουμε καν τη δύναμη να φέρουμε πρόταση νόμου, εφόσον δεν πιάνουμε το ελάχιστο απαιτούμενο όριο των 15 εδρών ως κοινοβουλευτική ομάδα. Μια φορά στα χρονικά είχαμε κι εμείς μια έξυπνη ιδέα ουσίας, που να είναι καλή κι από επικοινωνιακή άποψη κι έτυχε μέρα σάββατο. Τη γκαντεμιά μου μέσα...

Τρίτη εικόνα από την ομιλία του τσίπρα το βράδυ της κυριακής στα προπύλαια, στο εκλογικό του σύριζα, μαζί με τον γλέζο. Αφού έκανε μια ανιστόρητη αναφορά στις ιστορικές στιγμές που ζούμε με τα ιστορικά ποσοστά του σύριζα και το 28% της εδα –που 24 κάτι ήταν, αλλά τέλος πάντων- είπε ότι ο μανώλης θα προλάβει να μας δει και σε άλλες στιγμές, όχι μόνο ως δύναμη της αντιπολίτευσης.

Τώρα λοιπόν που γυρίσαμε στο 58’, ας περιμένουμε να βγει το κόμμα στην παρανομία και να ζήσουμε –πέραν της νοθείας στα συνέδρια της γσεε και τη βία. Όχι την ψυχολογική, που την υφίσταται ανέκαθεν ο λαός, με τα εκβιαστικά διλήμματα, αλλά τη φυσική βία των φασισμού που θέριεψε κι εκλογικά πλέον. Όσο για το μανώλη, μην ανησυχείς αλέξη, αυτός τα έζησε και το 81’ ως βουλευτής του πασόκ. Εσύ ήσουν μικρός τότε και ίσως δεν τα θυμάσαι, αλλά θα έχεις την ευκαιρία σου την επόμενη φορά, να ξαναφέρεις την αλλαγή του 81’.

Έτσι λοιπόν αντί για 81, μας προέκυψε καινούριο 93’, με ποσοστά που είχαμε να δούμε από τα χρόνια της πιο μαύρης αντεπανάστασης, που μας είχε περάσει κι ο σαμαράς με την πολάν. Παραλίγο να γίνουμε και σαν τον συνασπισμό της δαμανάκη, που είχε μείνει οριακά εκτός βουλής. Ίσως όμως ακολουθήσουμε την τύχη του στις επόμενες εκλογές. Γιατί αν ο σύριζα το παίξει «σκληρή αντιπολίτευση» με ανένδοτο και μας πιέσει κι άλλο, ίσως να μην είναι αυτό το ταβάνι της πτώσης μας. Θα έρχονται μετά οι λίγοι πιστοί του εξωκοινοβουλίου, που δε θα παρασυρθούν από την παναριστερή λαίλαπα, και θα μας λένε: έλα να σου δείξω πως γίνεται, εγώ ξέρω. Κι εμείς θα απαντάμε: άσε ξέρω, έχω κι εγώ πείρα από ανασυγκρότηση. Από το μακρινό 93’ με την αντεπανάσταση. Ενώ τώρα κάποιοι ονειρεύονται ομελέτα χωρίς να σπάσουν αυγά και τη βελούδινη (αντ)επανάσταση του αλέξη.

Με την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων, ήταν σχεδόν απαραίτητο να είναι κανείς προστατευμένος σε στενό συντροφικό περιβάλλον, για να πει κάνα πικραμένο αστείο μπας και διασκεδάσει κάπως τη στυφή γεύση του αποτελέσματος. Που αρχικά φαινόταν ότι δε θα ‘ταν πολύ άσχημο, αλλά τελικά το πουλί ήταν πιο μεγάλο, σαν αυτό που είχε μπροστά του ο μιχαλολιάκος στις δηλώσεις του, μαζί με τους δυο μπούφους δίπλα του. Και δε βλεπόταν και η μπάλα στην ετ1 (δύο γκολ ο αχώνευτος ρονάλντο κι αποκλεισμός για τους ολλανδούς).

Όταν είχαμε στη σπουδάζουσα τόσο άσχημα αποτελέσματα στις φοιτητικές, που είναι σε μικρότερη κλίμακα, αρχίζαμε (για πλάκα) να κοιτιόμαστε μεταξύ μας: μήπως εσύ (δε μας ψήφισες) σύντροφε; Τώρα τα ερωτήματα είναι διαφορετικού τύπου. Πώς γίνεται να μην πιέζεται ο κυβερνητικός χυλός του κουβέλη, αλλά να πέφτουμε εμείς, που έχουμε συνήθως πολύ υψηλή συσπείρωση; Πώς γίνεται να είμαστε η μεγαλύτερη οργανωμένη δύναμη στο δρόμο, να έχουμε τις μεγαλύτερες προεκλογικές συγκεντρώσεις, την πιο ενεργή «περιφέρεια» οπαδών και φίλων, την καλύτερη οργάνωση στους εκλογικούς αντιπροσώπους σε πολλά τμήματα που ούτε η εφορευτική δεν πατάει –κι αναγκάζονται οι δικοί μας πολλές φορές να παίξουν το ρόλο της- και να μην εκφράζεται αυτό σε εκλογικά ποσοστά;

Θεωρητικά πετύχαμε αυτό που θέλαμε εξ αρχής, κι αυτό που είναι το αντικειμενικό όριο σε μια οποιαδήποτε εκλογική αναμέτρηση. Να βγει μια αδύναμη αστική κυβέρνηση που να δυσκολευτεί να εφαρμόσει τα επόμενα μέτρα και να αρχίζουν να καίγονται οι εφεδρείες του αστικού, πολιτικού σκηνικού. Αλλά αυτό μπορούσαμε να το βρούμε με πολύ καλύτερους όρους και σε καλύτερη συσκευασία. Όχι σαν ηχηρό χαστούκι του κασιδιάρη στο μάγουλό μας, με 50% κούρεμα σε ποσοστά και ψήφους.

Γιατί σε αυτές τις εκλογές δυστυχώς καταποντίστηκε το σφυροδρέπανο. Και δεν εννοώ αυτό της κοε, που έχει πάει τόσο κάτω δεξιά στη σημαία, που δεν χρειάζεται καν φότοσοπ για να κρυφτεί. Νιώθεις πως με δυο-τρία κουνήματα, θα τιναχτεί και θα φύγει από μόνο του μες σε ένα λεπτό. Εβδομήντα χρόνια μετά το ανδραγάθημα του γλέζου με την υποστολή της γερμανικής σημαίας στην ακρόπολη, η αυγή ανδραγαθεί κατά των μαοϊκών και λοιπών κομμουνιστών. Πού και να κάνει δηλ κάνα αφιέρωμα στη συντριβή του φασισμού και την κλασική σκηνή με το μέλιτον καντάρια να σηκώνει την κόκκινη σημαία στο ράιχσταγκ.

Κι έρχεται ο προβληματισμός για την επόμενη μέρα. Ίσως είναι μια καλή ευκαιρία να πεισμώσει το δυναμικό μας και να δουλέψει με όρους και ρυθμούς ανασυγκρότησης, όπως η νεολαία επί σοφιανού. Απαλλαγμένο από τη σκουριά και τυχόν αυταπάτες για τα όρια μιας εκλογικής διαδικασίας, που τρυπώνουν ενίοτε αθόρυβα στις συνειδήσεις μας. Αλλά χρειάζεται και ένας ουσιαστικός προβληματισμός. Τι παραπάνω πρέπει να γίνει για να αλλάξουμε τη ροή των πραγμάτων;

Κι αν "εφαρμόζαμε τη γραμμή του 15^ου"; Αν είχαμε μεταβατικά αιτήματα; Αν επιμέναμε στην κοινή δράση; Δε νομίζω ότι θα ήταν πολύ διαφορετικά τα πράγματα. Το κουκουέ πιέζεται γιατί είναι κομμουνιστικό κόμμα. Αν είχε χάσει τα επαναστατικά του χαρακτηριστικά, οι αστοί θα το πριμοδοτούσαν. Κι αυτή τη στιγμή δεν πέφτει –κυρίως- λόγω υποκειμενικών αδυναμιών, αλλά για τους λάθος λόγους. Όποιος δεν το βλέπει αυτό, με γεια του και χαρά του, αλλά μάλλον έχει συγκεκριμένες αιτίες και «δικαιώσεις που εκκρεμούν» που του βάζουν καφάσια στα μάτια και τον εμποδίζουν να δει την πραγματικότητα.

Και το χειρότερο είναι ότι δεν αφήνει περιθώρια για ουσιαστική και γόνιμη (αυτο)κριτική, που να πιάσει τόπο και να δώσει καρπούς, πέρα από ανόητους αφορισμούς για τα εγκλήματα της ηγεσίας και την καταστροφή, όπου μας οδηγεί. Αυτά ελάχιστα πράγματα μπορούν να ερμηνεύσουν –και κατά συνέπεια να διορθώσουν. Και αν ήταν τόσο απλό, τότε θα την αλλάζαμε (την ηγεσία) κι όλα μέλι-γάλα. Και μελιγαλάς για τους φασίστες..

Καμία θυσία για το Λαφαζάνη

Ένα βασικό χαρακτηριστικό αυτών των εκλογών και του πολιτικού σκηνικού εν γένει είναι η συμπύκνωση του πολιτικού χρόνου. Οι αστικές εφεδρείες απαξιώνονται ραγδαία, η μία μετά την άλλη. Και τώρα που ο σύριζα γίνεται το νέο πασοκ, η ελπίδα λέει ότι δε θα μας πάρει μια οκταετία καιρό για να καταλάβει ο κόσμος το ρόλο του. Αν και πολλοί τον έχουν καταλάβει πολύ καλά, και για αυτό ακριβώς τον ψηφίζουν, χωρίς αυταπάτες. Συσσωρευμένη εμπειρία υπάρχει. Η συλλογική μνήμη είναι το ζητούμενο κι ευτυχώς δεν είμαστε όλοι χρυσόψαρα σε αυτήν την χώρα.

Αν όμως ο σύριζα έφτασε τόσο σύντομα στο νέο 81’ και καεί το ίδιο γρήγορα, το ζητούμενο είναι τι είδους απαλλαγή θα ακολουθήσει την «αλλαγή» των ρούχων του αστού μανωλιού κι αν η επόμενη επιλογή μετά την αυγή του ροζ ανατέλλοντος ηλίου θα είναι η χρυσή αυγή. Καθώς επίσης και ποιο θα είναι το επόμενο 89’ και ποιος θα βάλει πλάτες για την επόμενη συγκυβέρνηση. Και η απόλυτη τραγική ειρωνεία θα είναι αν τελικά το κάνουν αυτοί που το κατήγγειλαν τότε και το έχουν έκτοτε ως σημείο αναφοράς και έτος ένα της ιστορίας του επαναθεμελιωμένου αριστερού κινήματος.

Η επανάληψη της ιστορίας ωστόσο έρχεται ενίοτε ως φαρσοτραγωδία, για να παραφράσουμε διαλεκτικά τον κάρολο. Κι ο αλέξης δεν είναι απλώς πίσω από τα συνθήματα και την πολιτική του πασόκ του 70' και των αρχών του 80', αλλά κι από τον «εθνάρχη» τριανταφυλλίδη κατά την περίοδο της σοσιαλμανίας του. Ο καραμανλής έκανε κι αυτός μερικές εθνικοποιήσεις, είχε σταθερή τροχιά ευρωλαγνείας, αλλά προχώρησε τουλάχιστον –υπό την πίεση των περιστάσεων- στην τυπική ρήξη με το νάτο και την έξοδο από το στρατιωτικό του σκέλος. Ο αλέξης που λέει ότι έχει τις πλάτες του ομπάμα, βιάστηκε να πει ότι αυτό δε θα αποτελέσει προτεραιότητα της δικής του κυβέρνησης. Όσο για τις «κοινωνικοποιήσεις» ας τις δούμε πρώτα και μετά συζητάμε επί πραγματικής βάσης.

Όλα αυτά εν τω μεταξύ βαφτίζονται με έναν πολύ παράδοξο τρόπο τακτική μαστοριά και πούρος λενινισμός, από όσους θέλουν να αντικρίζουν με τα μάτια της ψυχής τους την πραγματικότητα. Η μαστοριά αυτή έχει οδηγήσει προς το παρόν σε αξιοθαύμαστα αποτελέσματα στον χώρο του μεταμοντέρνου χυλού και σε περίοδο πολιτικών εκπτώσεων διαρκείας και ξεπουλήματος θέσεων, ένεκα η κρίση, που αντανακλάται και στο εποικοδόμημα. Από την αντικαπιταλιστική αποδέσμευση (που πριν είχε μία ακόμα πιο προχωρημένη διατύπωση –που δεν τη θυμάμαι αυτολεξεί- για να εξασφαλίσει ότι δε θα γίνει από μια σκοπιά «εθνικής περιχαράκωσης» και αναδίπλωσης) και τη διάλυση της εε, φτάσαμε στην υιοθέτηση του συνθήματος της ρήξης με την εε, με πρώτο βήμα την έξοδο από την ευρωζώνη και στη ρήξη με το ευρώ. Η οποία ομολογώ πως δεν καταλαβαίνω ακριβώς τι μπορεί να σημαίνει, ίσως να ταυτίζεται όμως με το προεκλογικό σύνθημα του συνασπισμού: καμία θυσία για το ευρώ.

Κι από εκεί, ως φυσική συνέπεια στο αντιμνημονιακό μέτωπο και τις δικές του πολιτικές εκπτώσεις.  Από την καταγγελία του μνημονίου, στην πολιτική-νομική χρήση του όρου, στην επανεξέταση της στρατηγικής του, την επαναδιαπραγμάτευση και την αντικατάστασή του με ένα νέο εθνικό σχέδιο ανόρθωσης, το βλέποντας και κάνοντας. Κι από τη συνολική του αντιμετώπιση, στην καταγγελία των επαχθών όρων του.
Οι κρίκοι αντί να οδηγούν στον αμέσως επόμενο {ανώτερο}, σπάνε ο ένας μετά τον άλλο και οδηγούν ολοταχώς προς τα πίσω. Παρόλα αυτά κάποιοι συνεχίζουν να κάνουν φαντασιακά την επιθυμία τους πραγματικότητα, λένε ότι ο σύριζα ριζοσπαστικοποιείται ραγδαία και ότι δίνουμε απλώς τον ίδιο αγώνα κάτω από άλλες σημαίες, ελέγχοντάς τον από αριστερά! Αν συνεχίσει αυτή η ιστορία δε θα αργήσει να τεθεί αλά γαλλία το δίλημμα: να ψηφίσουμε νδ, για να μην έρθει η χρυσή αυγή. Και μη χειρότερα.

Ο αλέξης πρέπει οπωσδήποτε να βγει πρωθυπουργός σε αυτές τις εκλογές. Λες να πέφτουμε γιατί μερικοί σφοι το ρίχνουν συνειδητά σύριζα; Σου λέει όσο πιο γρήγορα βγει και καεί, τόσο καλύτερα για έναν κόσμο που θα δει τα πράγματα ως έχουν και θα γλιτώσει από τις αυταπάτες του μια ώρα αρχύτερα. Αλλιώς ο αλέξης θα κηρύξει ως αξιωματική αντιπολίτευση ανένδοτο στη συγκυβέρνηση της συμμαχίας των προθύμων (πασοκ, νδ και λοιποί πρόθυμοι) και στις επόμενες εκλογές θα βγει κυβέρνηση με 40% και θα σαρώσει.

Αυτό το τελευταίο εξάλλου φαίνεται να το επιδιώκει φιλότιμα πολύς κόσμος και πρώτοι απ’ όλους αυτοί που θεωρητικά τον πολεμάνε. Για κάθε δήλωση της φράου μέρκελ, κάθε εκβιαστικό άρθρο ή επίθεση μεγαλοδημοσιογράφου, κάθε απίθανο διαφημιστικό της νδ ή της οννεδ, ο σύριζα κερδίζει και μία εκατοστιαία μονάδα στο ποσοστό του. Μέχρι κι ο σαμαράς βγήκε μετά το τελευταίο άρθρο των φαϊνάνσιαλ τάιμς κατά του σύριζα, για να πει ότι είναι τρόπον τινά «προβοκάτσιες» που του ανεβάζουν το ποσοστό.

Εν τω μεταξύ η τηλεοπτική μετάβαση στο καινούριο καθεστώς δικομματισμού έγινε ομαλά και εντυπωσιακά γρήγορα. Τα κανάλια αφήνουν πρακτικά απεριόριστο χρόνο στους συριζαίους να πουν τα δικά τους, κι αυτό δεν είναι μόνο ζήτημα συσχετισμών ή κρυφών στοχεύσεων (εδραίωση του σύριζα στη θέση του νέου πασόκ). Έχω την εντύπωση πως πέραν όλων των άλλων, η μερίδα του λέοντος που του δίνουν έχει να κάνει (και) με την αξεπέραστη ασάφεια που διέπει το λόγο των τηλεοπτικών εκπροσώπων του.

Αν έχεις προσέξει σφε αναγνώστη, το βασικό ίσως επιχείρημα των συντονιστών δημοσιογράφων για να κόψουν τον εκπρόσωπο του κουκουέ είναι η μαγική φράση: γίνατε σαφής, ευχαριστώ πολύ. Λες κι αν δεν ήταν, θα τον άφηναν να πει κι άλλα, για να τους εξηγήσει τι εννοεί. Ε, με τον σύριζα πιστεύω ότι γίνεται ακριβώς αυτό. Έχουν περίπου τρεις θέσεις για κάθε ζήτημα, οπότε μέχρι να τις αναλύσουν όλες και να εξηγήσουν ποια προτιμούν, έχει τελειώσει ο χρόνος της εκπομπής.

Οι εκλογές αυτές μου θυμίζουν συνειρμικά ένα σχετικά κρύο ανέκδοτο με το ποντίκι και τη φάκα. Η φάκα αυτή ήταν μια πρωτοποριακή εφεύρεση, όπου ο ποντικός έβλεπε δύο δολώματα, και όπως γυρνούσε το κεφάλι αναποφάσιστος «δεξιά-αριστερά», ποιο από τα δύο να πάρει, μια μικρή λεπίδα του έκοβε το λαιμό και τον καθάριζε. Η επόμενη πρωτοποριακή φάκα του ανταγωνιστή εφευρέτη δεν είχε ούτε τυρί ούτε ψωμί. Κι ο ψηφοφόρος ποντικός έστριβε το κεφάλι του απορημένος «δεξιά-αριστερά». Μα πού είναι το ψωμί; Πού είναι το τυρί; Κι έτσι γινόταν η δουλειά με τη λεπίδα και το αποτέλεσμα ήταν ακριβώς το ίδιο.

Αυτή τη φορά λοιπόν δεν υπάρχει καν τυρί στη φάκα, θυμίζοντας το αντίστοιχο διαφημιστικό του κόμματος. Τη φάκα τη βλέπεις. Ή τέλος πάντων την υποψιάζεσαι. Αλλά τα πλυντήρια συνείδησης με τις οθόνες σου έχουν υποβάλει την άποψη ότι η σοβαρή και υπεύθυνη στάση δεν είναι να το σκάσουμε σαν τα ποντίκια, αλλά να πιαστούμε οικειοθελώς στη φάκα, γιατί έξω από αυτήν, δε θα βρούμε τυρί. Ή στην καλύτερη περίπτωση η αναδιαπραγμάτευση για ένα πιο ήπιο πρόγραμμα, με πλύση εγκεφάλου στους 30 βαθμούς και στεγνό καθάρισμα. Το τυρί όμως πού ακριβώς το βλέπεις; Παλιά τις υποσχέσεις και τα ταξίματα τα είχαν για ψωμοτύρι. Τώρα ούτε αυτά δεν κάνουν. Αλλά ο κόσμος πάει με κεκτημένη ταχύτητα, όπως ο ποντικός στο ανέκδοτο. Και το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.

Βλέπουμε λοιπόν με συγκρατημένη απαισιοδοξία την εκλογική μάχη και τις εξελίξεις. Από τη μια σκέφτεσαι ότι το κόμμα έχει ένα σταθερό σκληρό πυρήνα επιρροής, που είναι τουλάχιστον στο 5%. Αλλά αν το πρώτο κόμμα έχει ποσοστό με τριάρι μπροστά, τότε ο νέος δικομματισμός μπορεί να πιάσει αθροιστικά το 60% και μαζί με το μονοψήφιο του πασόκ, κάτι κοντά στο 70%. Αν επομένως από τα τριάντα που περισσεύουν, οι ανελ μαζί με τη δημαρ και τους χρυσαυγίτες πιάσουν ένα 20% και οι εκτός βουλής πέσουν από το 19% -που είχαν στις προηγούμενες εκλογές- στα μισά περίπου, τότε περισσεύει για το κόμμα ένα ολοστρόγγυλο μηδενικό και θα είναι όλοι ευχαριστημένοι –πλην λακεδαιμονίων, που θα έχουν επιτέλους εξαφανιστεί.

Συγκρατημένη απαισιοδοξία, γιατί ναι μεν η τροτσκιστική ομάδα ελλάδας δηλώνει «κριτική ψήφο στο κκε, καμία ψήφο στο σύριζα» ως συνεπή εφαρμογή της κριτικής υποστήριξης που περιέγραψε ο λένιν στη μπροσούρα του για τον αριστερισμό, σε μια ανακοίνωση-θησαυρό, που πήραμε την πέμπτη από το μοναχικό, θαρραλέο σπαρτακιστή στη συγκέντρωση της αλέκας, μαζί με ένα φυλλάδιο που περιέγραφε –μεταξύ άλλων- την ταξική συνεργασία του κκε και την ιστορία προδοσιών του. Χάσαμε όμως -αν δεν κάνω λάθος- την κριτική στήριξη των γιγάντων ποσαδίστας, που αυτή τη φορά ψηφίζουν σύριζα, για αριστερή κυβέρνηση. Με τι κουράγια να συνεχίσεις, μετά από τέτοιο χτύπημα.

Τέλος πάντων επειδή είναι μάλλον βαυκαλισμός να πιστεύει κανείς ότι ένα μπλοκ –πόσο μάλλον ένα χρωματισμένο ιστολόγιο- έχει μαζική απεύθυνση, πέρα από τους υποψιασμένους, θα πω κάτι ως επίλογο, που απευθύνεται σε συγκεκριμένη μερίδα αναγνωστών κι υποδηλώθηκε εξ αρχής και στον τίτλο του κειμένου. Φίλε αριστεριστή, μην υποκύψεις στον πειρασμό για εκπτώσεις κι ανίερες συνεργασίες. Σκέψου καθαρά και τίμια. Καμία θυσία για το λαφαζάνη.

Υστερόγραφο

Ο στόχος επετεύχθη, το ρωσόφιλο μπλοκ νικήθηκε κατά κράτος και το ραντεβού με τη μέρκελ στους οκτώ «κλείδωσε». Να το δω με τσίπρα πρωθυπουργό, να ταξιδεύει στο γκντανσκ του βαλέσα και της αλληλεγγύης, για να το δει ζωντανά και να βγάλει κάνα δεκάρικο αντιμνημονιακό, και τι στον κόσμο! Αξία ανεκτίμητη...

Patria o muerte

Είμαι καψούρης με την Αλέκα

Οι γνώμες για την αλέκα διίστανται. Κάποιοι λένε ότι κάνει ζημιά στο κόμμα και ότι πρέπει να αλλάξει –αλλά το πιθανότερο είναι πως έτσι κι αλλιώς δε θα μας ψήφιζαν. Ενώ σε πολύ κόσμο η αλέκα αρέσει, πχ γιατί τα λέει απλά και την καταλαβαίνει. Κάτι που φαίνεται και στις δηλώσεις εκλογικής στήριξης που δημοσιεύει αυτές τις μέρες ο ριζοσπάστης. Εκεί θα βρει κανείς αρκετές δηλώσεις στήριξης από τον χώρο του αθλητισμού και δη από τρεις προπονητές μπάσκετ, εκ των οποίων οι δύο ομοσπονδιακοί (δενδρινός και πετρόπουλος). Το κόμμα είναι κάτι σαν το επίσημο αγαπημένο των ελλήνων! Μια αγάπη που συνεχίζεται στη δήλωση στήριξης του λάκη με τα ψηλά ρεβέρ, η οποία έχει ως κατακλείδα της τον τίτλο του κειμένου. Είμαι καψούρης με την αλέκα.

Το αντικείμενο της ανάρτησης όμως δεν είναι οι δηλώσεις εκλογικής στήριξης, αλλά οι δηλώσεις της ίδιας της αλέκας. Όχι αυτές που κερδίζουν –κακώς μάλλον- τα φώτα της δημοσιότητας, γιατί συνήθως παρεξηγούνται: για το σύριζα που χαϊδεύει τα αυτιά των κουκουλοφόρων, την έξοδο από το ευρώ που θα είναι καταστροφή, την πραγματική εξέγερση όπου δε θα σπάσει ούτε ένα τζάμι, κτλ. Αλλά για τις λαϊκές θυμοσοφίες που συνεχίζουν την κουκουέδικη παράδοση του χαρίλαου –κι εν μέρει του ζαχαριάδη- δείχνοντας μια άλλη πτυχή της σφισσας γγ: την εικόνα μιας αλέκας που έχει πλάκα και θα ήταν πολύ ευχάριστη παρέα για να πιεις μαζί της έναν καφέ και να τα πείτε.

Όπως προχτές στην πατρίδα θεσσαλονίκη, που η ομιλία άρχισε με ένα τέταρτο καθυστέρηση και λέγαμε μεταξύ μας ότι η αλέκα πρέπει να έβλεπε το ιταλία-κροατία. Και τελικά μας είπε για τα κόμματα που σα να ήταν συνεννοημένα διηγήθηκαν στο λαό το παραμύθι της ευρώπης με τον αρωματισμένο αέρα, όπου έρχονται τα πάνω-κάτω. Και θέλουν το λαό υποταγμένο και φοβισμένο, να γυρεύει λίγα ψίχουλα όχι αγάπης που λέει το τραγούδι, αλλά ψίχουλα ζωής και δικαιωμάτων.

Ίδιο μοτίβο είχε χρησιμοποιήσει και σε μια παλιότερη συνέντευξη τύπου στην καρδίτσα, όπου είχε πει ότι σύριζα και νδ συναγωνίζονται στα ψίχουλα για το λαό –και ίσως τα ψίχουλα του συριζα να ζυγίζουν λίγο παραπάνω. Και σε μια δήλωσή της για τις εκλογές είχε σταθεί στη συμπεριφορά των κομμάτων που μιλάνε για πάγωμα μισθών και συντάξεων: Είναι σαν να μας λένε ότι έχουμε το τυρί στα χέρια μας, δεν έχουμε το ψωμί, θα μας δώσει το ψωμί για να φάμε ψωμοτύρι. Ο λαός έχει χάσει και το ψωμί και το τυρί και ο λαός για να μπορέσει να αντέξει πρέπει να πάρει και αυξήσεις.

Στην καρδίτσα ήταν που είχε μιλήσει και για «την αστική χορωδία τρικάλων». Πριν τις εκλογές της 6ης Μάη, φαινόταν ότι υπάρχει μια χορωδία πολλών κομμάτων και κάθε κόμμα τραγούδαγε στη δική του φωνή. Πρώτη, δεύτερη, τρίτη φωνή, άλλος μπάσος... Όσον αφορά στην ΕΕ, τις συνέπειες, την κρίση, τα μνημόνια κ.λπ. Βεβαίως, εμείς και τότε είχαμε την ιδιαίτερη φωνή μας. Τώρα που μας χωρίζουν λίγες μέρες μπροστά στις νέα εκλογές, διαπιστώνουμε ότι η χορωδία έχει μία φωνή και το σύνθημα είναι ένα: "Πάση θυσία παραμονή στην ΕΕ".

Προχτές στη θεσσαλονίκη είπε ακόμα για τον πολύ σύριζα, που έγινε ναπολέων που τάχα δε θα αφήσει τίποτε όρθιο στην ευρώπη και θα φέρει την ολική επαναφορά υπέρ των λαών, αλλά το νέο πρόγραμμά του είναι αφυδατωμένο (τις προάλλες στο κερατσίνι το είχε πει «ξενέρωτο») με αποτέλεσμα να ψηφίζεις σήμερα σύριζα και να σου βγαίνει ξανά πασόκ. Αλλά και για τη σωτηρία του λαού, που πρέπει να σηκώσει ανάστημα στην επίθεση, να σταθεί με περηφάνια κι όχι σα ζήτουλας. Γιατί στο μέλλον μπορεί να δούμε χειρότερες μέρες, ή και να φέρει η ώρα όσα δε φέρνει ο χρόνος. Οπότε επιβάλλεται να έχουμε ικανότητα συσπείρωσης και μεγάλο στομάχι.

Στην τελευταία διακαναλική (12/6) η αλέκα στάθηκε στην εκτίμηση του έμπειρου μητσοτάκη ότι ο τσίπρας ωρίμασε μπροστά στις εκλογές και τα ξεκαθάρισε. Και ξέρεις τώρα, είναι αλεπού ο Μητσοτάκης, δεν είναι... Ενώ η δική της εκτίμηση ήταν ότι ο σύριζα φιλοδοξεί να γίνει πασόκ, όπως η νδ αντικατέστησε την ερε. Ξέρω εγώ, μπορεί να έχουν ένα κόκκινο ήλιο, και από κάτω να λέει ΣΥΡΙΖΑ. Κάπως έτσι. Γιατί γελάς, δεν μπορεί να γίνει έτσι; είπε στο δημοσιογράφο που τη ρώτησε.

Προεκλογικά εξάλλου επανέλαβε αρκετές φορές την εκτίμηση ότι ένα μεγάλο κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ και ένα τμήμα του ΠΑΣΟΚ θα γεννήσουν ενδεχομένως τη νέα σοσιαλδημοκρατία. Ένα άλλο κομμάτι, μαζί ίσως και με κάποιες άλλες εξωκοινοβουλευτικές ομάδες, θα καλύψουν αυτό το κενό, του αναχώματος προς το ΚΚΕ. Αυτές είναι πολύ πιθανές εξελίξεις. Για την πρώτη είμαι εντελώς βέβαιη - είναι και συλλογική μας εκτίμηση, όχι μόνο προσωπική.

Σε μια πρόσφατη συνέντευξη στον 902 είπε για το σύριζα που λέει ότι στις 6 μάη νίκησε το κίνημα της πλατείας και πρέπει να τους τσιγκλήσεις και να πουν «α, οι απεργίες». Δε σνομπάρουμε μορφές πάλης, αλλά εδώ έγιναν 30 απεργίες στην Ελλάδα κι αυτούς δεν τους πάει ούτε το στόμα να το πουν. Συγκαλύπτουν με «φρου - φρου κι αρώματα» ότι δεν έχουν γραμμή ρήξης. Κι αν υπάρχουν καλές προθέσεις σε κάποια στελέχη, δεν πρόκειται να βγουν.

Στη συγκέντρωση των ναυτεργατών του φαιστός παλάς είχε πει ότι πολιτικές καταγγελίες μπορεί να κάνεις κάργα, για τον καπιταλισμό, για ό,τι θέλεις. Η πολιτική καταγγελία, όταν δεν συνοδεύεται από πράξη, είναι λόγια. Και από λόγια ο λαός έχει χορτάσει.

Στην κατάληψη των εργαζομένων του οκανά είχε τους έκανε το εξής εκπληκτικό κάλεσμα: έχουμε εργοστάσια που απεργούν 60 και 70 μέρες, μας παίρνουν τηλέφωνα "απεργούμε, ελάτε να βοηθήσετε, να στηρίξετε" (…) Θα σας το πω καθαρά. Κι εμείς αν σας ξεχάσουμε την επόμενη βδομάδα, μέσα στη δίνη των μετεκλογικών αναλύσεων, χτυπήστε τηλέφωνο στον Περισσό και πείτε "μας ξεχάσατε"!!

Ενώ σε μια άλλη συγκέντρωση των εργαζομένων του σκαραμαγκά, τους είχε πει: Επειδή σήμερα έχετε συνάντηση με το υπουργείο, η δική μας θέση είναι να κόψουν το λαιμό τους και να σας πληρώνουν. Δε φταίτε εσείς αν έφτασε αυτή η κατάσταση στα Ναυπηγεία και δεν μπορεί να είστε απλήρωτοι. Να κόψουν το λαιμό τους. Δε μας ενδιαφέρει από πού θα τα κόψουν και από πού θα τα πάρουν. (…) Καλά κάνετε και ζητάτε τα λεφτά σας. Είναι το άμεσο, γι' αυτό σας λέμε να κόψουν το λαιμό τους, δε μας ενδιαφέρει.

Και λίγο παρακάτω έπιασε με ένα σμπάρο τα κανάλια και τις δημοσκοπήσεις. Δε μπορεί σήμερα ο ελληνικός λαός να λέει 75% πάση θυσία στην ΕΕ - είδατε τη χτεσινή δημοσκόπηση, αν την είδατε. Εμ, βέβαια, τα κάνουν και τα μεσάνυχτα. Είναι για τα σαλόνια οι εκπομπές αυτές.

Στην πρώτη συνέντευξη τύπου για τις εκλογές του ιούνη απάντησε για τις συνεργασίες ότι με τη νδ μας χωρίζει χάος και δε μπαίνει καν ζήτημα, ενώ με το σύριζα μας χωρίζει ότι δεν έχει πολιτική ρήξης κι ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων κι αυτό είναι το κριτήριο της μη συνεργασίας. Άλλωστε εμείς δεν είμαστε σαλάμι στο σάντουιτς. Να πάμε ανάμεσα στις δύο φέτες, ποιος θα μας στριμώξει, είμαστε έξω από το γέμισμα...

Ενώ μία εβδομάδα πριν είχε θέσει το ευρύτερο πλαίσιο του θέματος.

Πρέπει να τοποθετηθεί η κάθε δύναμη, σε αυτό που λένε αριστερός χώρος και αριστερές δυνάμεις. Με τη "μη κυβερνώσα αριστερά" τύπου ΣΥΡΙΖΑ και πολύ περισσότερο με την κυβερνώσα αριστερά, εμείς σχέση δεν έχουμε, δε μπορούμε να τις εντάσσουμε μέσα στη συμμαχία, ή να κάνουμε συζητήσεις μαζί τους για την ενότητα της αριστεράς. Δεν μπορείς να έχεις συνεργασία με κυβερνητικό κόμμα. Δε θα γίνεις σαν το Μπάαθ της Συρίας. (…) Λοιπόν, μερικοί πρέπει να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Γιατί τώρα συνεργασίες, μέτωπα και συμμαχίες και την ίδια ώρα να συζητάμε με κόμμα που διεκδικεί κυβέρνηση και πρωθυπουργία και να μιλάμε για κινήματα, με συγχωρείτε, είναι αστεία πράγματα. Και εμείς αν μπαίναμε στην κυβέρνηση, δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για κινήματα τώρα.

Αρκετό ενδιαφέρον έχουν κι οι σχέσεις της αλέκας με τους δημοσιογράφους. Στον παπαδάκη –που έχουν μεγαλύτερη οικειότητα- είχε βγάλει μια φορά τον πόνο της.

-Μα, εδώ ήρθατε να μιλήσετε εσείς και όχι εγώ...

-Δεν συμβαίνει αυτό σε όλους τους σταθμούς.

Ενώ σε μια συνέντευξη τύπου για τη σύνοδο κορυφής της εε είχε κόψει στη μέση την ερώτηση του δημοσιογράφου.

--Πολύ λόγος γίνεται τελευταία...

-- Από ποιο μέσο είστε;

-- Από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ.

-Να τους μεταβιβάσετε τα παράπονά μου για τις ειδήσεις στο ραδιόφωνο που κρατάνε τρία λεπτά. Λείπουμε. Κι αν τους πάρεις για να διαμαρτυρηθείς, σου απαντάνε τώρα είστε πέμπτο κόμμα, δεν είστε τρίτο. Δε μπορεί να μένουν μέχρι το ΠΑΣΟΚ ή το πολύ-πολύ τους «Ανεξάρτητους Ελληνες». Να τους το πεις εκ μέρους μου. Λοιπόν, στην ερώτηση.

Είναι η αλέκα που είχε πει ότι ο νέος αέρας που πνέει στην ευρώπη είναι αέρας κοπανιστός. Είχε καλέσει στην πάτρα τους φίλους να πάρουν το ψηφοδέλτιο του κόμματος και να βγάλουν κάλους στα πόδια. Είχε πει σε συνέντευξη τύπου να της τρυπήσουν τη μύτη αν φέρει ο σύριζα στη βουλή την κατάργηση του μνημονίου. Είχε πει για τους εργάτες που πρέπει να καταλάβουν ότι ο φιλελευθερισμός είναι καπιταλισμός και να μη δίνουν σημασία στις μπαρούφες του σύριζα. Για την κλιμακτήριο της βασιλείας, όταν τη ρώτησαν για πολλοστή φορά για το θέμα του ιδιωτικού σχολείου. Για τη μπάλα της μπάγερν που έπαιξε επιθετικά σαν κουκουέ. Για τις διερευνητικές εντολές, όπου "γελούσα μόνη μου με τα μαργαριτάρια που άκουγα. Αν με έβαζε το κόμμα να πω τέτοια πράγματα, θα προτιμούσα να πάω σαν τον χριστούλα να αυτοκτονήσω στην πλατεία συντάγματος". Για τους φασίστες της χρυσής αυγής και τους ανώνυμους στους διαδίκτυο, με τους οποίους θα τα πούμε μετά τις εκλογές. Ξέρουμε περισσότερα απ' ό,τι συνήθως λέμε, δεν είμαστε τόσο αφελείς. Έγραψε τώρα ένας ανώνυμος. Φυσικά, δε θα απαντούσαμε σε έναν ανώνυμο.

Είναι η αλέκα που είχε μιλήσει από το ηράκλειο για τη διατροφική εξάρτηση σε μια Ελλάδα που μπορεί να ζήσει το λαό της όχι με ψωμί, αλλά με "όλα τα ελέη - θα χρησιμοποιήσω αυτή τη λαϊκή έκφραση - του θεού". Δεν είμαστε ούτε Αιθιοπία, ούτε στη Σαχάρα, ούτε καν σκανδιναβικές χώρες, που έχουν περιορισμένες καλλιέργειες.

Ενώ σχολιάζοντας τα οικονομικά προγράμματα νδ και σύριζα είχε μια πολύ καθαρή αναφορά στο θέμα της εξάρτησης –που είναι «της μόδας». Αυτό αντιμετωπίζεται με μια Ελλάδα αποδεσμευμένη από την ΕΕ όπου η λαϊκή κυριαρχία πραγματοποιείται με έναν και μόνο τρόπο: Ο λαός παίρνει στα χέρια του τα κλειδιά της οικονομίας της χώρας, με στόχο τις ανθρώπινες ανάγκες, την απαλλαγή από τη θάλασσα των εισαγωγών, απ' την εξάρτηση από ιμπεριαλιστικά ή οποιαδήποτε κέντρα.

Στο μέγκα είχε κάνει και μια πολύ εύστοχη επισήμανση για τον παπανδρέου που πήγε στις ηπα να δει τον ομπάμα κι ύστερα από δύο μέρες που γύρισε, είπε για το δημοψήφισμα για το ευρώ και εκπαραθυρώθηκε από την εε, χωρίς να λυπάμαι βεβαίως γι' αυτό, δε μας απασχολεί. Αφήνοντας σπόντα για το σύριζα που νομίζει ότι έχει πλάτες, και θα βρει χρήματα από αλλού, αλλά στη δύσκολη ώρα η κυβέρνηση σύριζα θα πέσει.

Η «σοβαρή πλευρά» της αλέκας είναι εξίσου ζουμερή με την κωμική. Όπως για παράδειγμα στο προσκύνημα στη μακρόνησο.

Τα τελευταία χρόνια το καπιταλιστικό σύστημα δε ζητάει δηλώσεις αποκήρυξης, όπως ζητούσε στα δικά μου νιάτα, που μας περνούσαν από την Ασφάλεια και μας ζητούσαν να υπογράψουμε ένα χαρτί ότι δε μας αρέσει το τείχος του Βερολίνου και διάφορα. Βρίσκει τρόπους ούτως ώστε οι γνήσιοι αγωνιστές να φτάνουν σε ένα σημείο, στο παραπέντε της αποκήρυξης, που δε γίνεται με δήλωση μετανοίας. Είναι η αναχώρηση από την αγωνιστική δράση, η κούραση, η απογοήτευση, είναι πολλά πράγματα. Εμείς δεν τα λέμε αφ' υψηλού, κάνοντας μάθημα ηθικής στο λαό. Ποιες είναι οι ευθύνες μας σήμερα; Να μην αποκηρύξουμε την ιστορία του Κόμματος, που είναι ιστορία δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που δεν ήταν όλοι κομμουνιστές.

Και σε μια άλλη συνέντευξη τύπου.

Το λαϊκό ξέσπασμα, ο λαϊκός ξεσηκωμός, η κοινωνική εξέγερση θα έρθει. Θα γίνει και θα πυροδοτηθεί και από αντικειμενικές συνθήκες και από την πολιτική πείρα, κατακτημένη από τους αγώνες. Δε θα την αποφασίσουμε εμείς. Αλίμονό μας, όμως, αν ως Κόμμα, μαζί και με τους συμμάχους μας, με την πολιτική εμπειρία και τη σταθερότητα που έχουμε, δεν καταφέρουμε να τη βοηθήσουμε να νικήσει, εφόσον μπορεί να νικήσει η εργατική - λαϊκή εξουσία. Αλίμονό μας.

Κι αυτή είναι μόνο μια ενδεικτική σταχυολόγηση κυρίως από την τελευταία προεκλογική περίοδο. Ένα πλήρες αφιέρωμα ξεφεύγει από τα ατομικά πλαίσια και θα απαιτούσε συλλογική μελέτη...

Στο ίδιο έργο θεατές

Το βασικό σλόγκαν του κόμματος σε αυτές τις εκλογές λέει: πρωταγωνιστής ο λαός. Στη συνέντευξη της αλέκας που εγκαινίασε την καινούρια προεκλογική καμπάνια, μία δημοσιογράφος τη ρώτησε: και πώς θα γίνει πρωταγωνιστής ο λαός;

-Μα πάντα είναι, της απάντησε η γγ, ακόμα κι όταν ψηφίζει αυτούς που βγαίνουν. Ο λαός πρωταγωνιστεί στις εξελίξεις ακόμα κι όταν λάμπει δια της –εκκωφαντικής- απουσίας του από το προσκήνιο.

Το θέμα είναι και σε τι έργο θα παίξει, συνέχισε η αλέκα. Κι εκεί μπαίνει η διαμεσολάβηση του κόμματος, η ανάγκη του σεναρίου κι ενός σκηνοθέτη. Που πρέπει να είναι δύναμη ευφυής και πρωτοπόρα. Όχι με την καλλιτεχνική, αβανγκαρντίστικη έννοια, που σνομπάρει τον όχλο, αλλά μέσα στις μάζες, το σφυγμό τους και τον αγώνα τους, να τις καθοδηγεί πνευματικά και να ανυψώνει το επίπεδο της συνείδησής τους.

Λοιπόν η χειραφέτηση των μαζών θα είναι δικό τους έργο και κανενός άλλου, όπως έλεγε και ο κάρολος. Καμία πρωτοπορία δε μπορεί να το ανεβάσει, χωρίς το λαό πρωταγωνιστή, παρά μόνο ως παρωδία. Το έργο αυτό όμως χρειάζεται έναν δημιουργό. Που δε θα το πλάσει μεταφυσικά, σαν πηλό με τη ζωοφόρο ανάσα του, αλλά θα παρέμβει συνειδητά στη ζωντανή ροή των πραγμάτων, για να τα φέρει εκεί που θέλει.

Ένα σκηνοθέτη καλλιεργημένο, με ποιότητα που θα τον ξεχωρίζει από τους άλλους. Πρώτος στον αγώνα και τις θυσίες, χωρίς να τον καταπίνει όμως η ρουτίνα κι ο πρακτικισμός. Ικανός να πετυχαίνει μπρεχτική αποστασιοποίηση από την πραγματικότητα, για να κάνει αφαιρέσεις και να βγάζει σωστά συμπεράσματα.

Μεταδοτικός, για να μπορεί να εκλαϊκεύει τα βαθυστόχαστα νοήματα, χωρίς να κάνει εκπτώσεις από το περιεχόμενο. Να αντιλαμβάνεται την πολιτική σαν τέχνη ζύμωσης και διαπαιδαγώγησης, για να παίρνει τα καλύτερα στοιχεία από κάθε ηθοποιό. Να είναι και ο ίδιος δημιουργικός, πρωτότυπος, με φαντασία, πετυχαίνοντας μέσα του την άρση του υποδουλωτικού καταμερισμού εργασίας.

Ένας καλλιτέχνης με πειθαρχία και ωράρια χειρώνακτα κι αποτελεσματικότητα σταχανοβίτη. Γιατί όταν χαίρεσαι αυτό που κάνεις, πείθεις τον κόσμο γύρω σου κι έχεις πάντα καλύτερα αποτελέσματα.

Να μην είναι φτηνός ατακαδόρος, για να κάνει εντύπωση, αλλά άνθρωπος με βάθος και καλλιέργεια, για να χωρέσει μέσα του τη δουλειά του σκηνοθέτη και τις απαιτήσεις κάθε ρόλου. Να μην ξεγελάει το κοινό με εφέ, θεατρινισμούς και πυροτεχνήματα, αλλά να του πει την αλήθεια από ταξική σκοπιά. Όπως κάνει δηλ ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός.

Η πρωτοπορία δεν έχει έτοιμες συνταγές από την κουζίνα του μέλλοντος για να υπαγορεύσει στις μάζες το ρόλο τους. Το ζητούμενο είναι ο λαός να γράψει το δικό του σενάριο, να (αυτο)σχεδιάσει το δικό του σχέδιο και να προχωρήσει βάση σχεδίου, παίρνοντας τις τύχες στα χέρια του. Χωρίς όμως καρικατούρες αυτενέργειας, με προκαθορισμένα τηλεοπτικά όρια και δρώμενα εκτόνωσης, όπως το ανεκδιήγητο «κάψε το σενάριο» ή το σόου «κάψε το κοινοβούλιο» στις πλατείες. Μακριά από το κλασικό στερεότυπο των νερόβραστων ρομαντικών κομεντί, όπου ο προλετάριος αγαπάει το κεφάλαιο κι η εργοδοσία τους υπαλλήλους της. Μακριά από τα διάφορα γλυκερά «happy end» και το τέλος της ιστορίας, όπου χάνουν πάντα οι κομμουνιστές. Και έζησαν οι αστοί καλά κι εμείς χειρότερα.

Ο λαός δεν είναι ατάλαντος, ούτε όμως έτοιμος, φτιαγμένος πρωταγωνιστής, όπως του λένε οι διάφοροι δημαγωγοί, μέχρι να πάρουν την ψήφο του και να τον παρατήσουν σα στυμμένη λεμονόκουπα, να βλέπει τους «πρωταγωνιστές» του θεοδωράκη από την κλειδαρότρυπα και να τους θαυμάζει, ανάμικτα με ζήλεια για τη δική του στασιμότητα στον «χυλό του μέσου όρου». Ενώ το ζήτημα δεν είναι η ατομική διάκριση, αλλά η ισχύς εν τη ενώσει, για να πρωταγωνιστήσει συλλογικά στις εξελίξεις, όπως τις καθορίζει η ταξική πάλη.

Ο λαός πρέπει πρώτα και κύρια να γίνει αγωνιστής, να πάψει να αναθέτει τη σωτηρία του στους άλλους. Να βγει στο προσκήνιο και να ακυρώσει τις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις που τον καθιστούν κομπάρσο. Να μάθει από υποκριτική για να μην πέφτει πλέον θύμα των υποκριτών, που άλλοτε του έταζαν λαγούς με πετραχήλια και τώρα τον παγιδεύουν με εκβιασμούς και ψευτοδιλήμματα. Να ξεκινήσει από μικρούς και καθημερινούς ρόλους για να φτάσει να γίνει πρωταγωνιστής και να διεκδικήσει το όσκαρ. Ευχαριστώ τους γονείς μου, το βλαδίμηρο, το κόμμα που παλεύει για το ζην και το ευ ζην. Ευχαριστώ το μαρξισμό που με έχει κάνει αριστερό, όπως έλεγε ένα παλιό εαακίτικο σύνθημα. Ενώ σήμερα κάποιοι εξ αυτών το σκέφτονται να το ρίξουν υπέρ της αριστερής κυβέρνησης.

Να μη δεχτεί να κοιμηθεί με τον παραγωγό για ένα μικρό ρολάκι στο δημόσιο. Ούτε να τον απασχολούν τα σκηνικά, γιατί δε θα είναι πάντα στο δικό μας χέρι να τα διαλέξουμε. Να ψηθεί πρώτα σε μικρούς ρόλους, που θα τον ετοιμάζουν σταδιακά για τη μεγάλη σκηνή, που θα είναι μιας λήψης, κι αυτό σημαίνει ότι θα έχει αναπόφευκτα ατέλειες και λάθη. Η ανατροπή αυτή δε θα είναι ένα μονόπρακτο, μια κι έξω, με μαγικό ραβδάκι. Ούτε όμως ένα έργο με άπειρες πράξεις και σκηνές, που θα αντιστοιχούν σε ενδιάμεσα στάδια, παραπέμποντας τον τελικό στόχο σε κάποιο επέκεινα.

Η αυλαία δεν έχει πέσει οριστικά για τους κομμουνιστές. Η ιστορία μας χρωστάει ένα ανκόρ. Κι ο λαός από κάτω φωνάζει: κι άλλο, κι άλλο! Αλλά πρέπει να γίνει ο ίδιος πρωταγωνιστής, για να μην ξαναείμαστε στο ίδιο έργο θεατές. Σώπα, όπου να ‘ναι..

Μα νάτος έρχεται και ξεπροβάλλει, σαν ποδοβολητό σελήνης..

                                                   δείτε στο 19.20 περίπου 

Οι νεκροί περιμένουν

Οι κομμουνιστές μπορεί να μην είναι υπαρξιστές με τη φιλοσοφική έννοια, αλλά μετά από την πτώση του υπαρκτού ήταν λογικό να τους πιάσουν τα υπαρξιακά τους για ένα διάστημα. Υπάρχω κι όσο υπάρχεις θα υπάρχω. Τι γίνεται όμως εάν πάψεις να υπάρχεις; Δεν υπάρχεις κι είσαι εδώ..

Τότε λοιπόν το οπορτουνιστικό σινάφι αποφάσισε ότι ο υπαρκτός ήταν εξ αρχής ανύπαρκτος και εμείς απολιθώματα που πρέπει να ακολουθήσουμε τη μοίρα του και να εξαλειφθούμε. Έβαλαν τον υπαρκτό σε εισαγωγικά και τους κομμουνιστές εντός παρένθεσης, που βιάστηκαν να την κλείσουν γιατί δεν τους ήταν ευχάριστη. Εξ ου και το γνωστό ανέκδοτο για την ελληνική αντιπροσωπία που μένει ακόμα ανοιχτή, ενώ τα κεντρικά γραφεία στη μόσχα έχουν κλείσει.

Ξέβρασε ο βλάκας ο σλαβόι ότι ξοφλήσαμε. Αλλά ευτυχώς οι σύντροφοι ξέχασαν να πεθάνουν. Αντίθετα με αυτούς που έγραψαν «ευτυχώς ηττηθήκαμε σύντροφοι» κι όσους (ευτυχώς που) ξέχασαν να μεγαλώσουν κι έμειναν πάντα παιδιά, με πολιτικές αρρώστιες της ηλικίας τους. Ξέχασαν να πεθάνουν στοιχειώνοντας τους χειρότερους εφιάλτες των αστών, σα φαντάσματα που πλανώνται πάνω από την ευρώπη και όλο τον κόσμο, ενώ όσοι περιμένουν το τέλος τους, πλανώνται απλώς πλάνην οικτράν.

Οι ζωντανοί οργανισμοί εξελίσσονται, ζούνε αλλάζοντας, προσαρμόζονται στην πραγματικότητα και στα δεδομένα της. Κάποιοι όμως μεταλλάχτηκαν για να είναι επίκαιροι εντός του κλίματος, προσαρμόζοντας με οσφυοκαμπτική δεινότητα τις θέσεις τους και τον χαρακτήρα τους στη νέα τάξη πραγμάτων, καταπώς φύσηξαν οι άνεμοι της αλλαγής.

Σαν εκείνο το παράδειγμα με τα φτερωτά έντομα που έχασαν κάποτε τα φτερά τους για την έφοδο στον ουρανό, αλλά αυτό θεωρήθηκε εξελικτικό πλεονέκτημα, γιατί στο νησί τους φυσούσαν δυνατοί άνεμοι. Κι έμειναν έτσι προσκολλημένα στο δέντρο της αστικής εξουσίας, χάνοντας το δάσος της επανάστασης, και με τη γλίτσα που εκκρίνουν ανέπτυξαν ακατάλυτους δεσμούς μαζί του.

Έκτοτε υπάρχουν ως ζωντανοί νεκροί, που απαρνήθηκαν τις καταβολές τους, πεθαίνοντας οριστικά ως ριζοσπάστες κι επαναστάτες. Σκότωσαν τις έννοιες και τη σημασία των λέξεων (αριστερός, σοσιαλισμός, δημοκρατία) για να μην τους θυμίζουν το θάνατό τους. Κι απειλούν όσους κατάφεραν να επιζήσουν από τη λαίλαπα της αντεπανάστασης πως –αφού ξέχασαν να πεθάνουν οικειοθελώς από μόνοι τους- θα τους σκοτώσουν πολιτικά. Θα σας πεθάνουμε στην ενότητα, που λένε.

Απέτυχαν να το κάνουν προ εικοσαετίας και διδάχτηκαν πολλά από το (παραλίγο θανάσιμο) λάθος τους. Και δείχνουν ποιος είναι ο βασικός τους καημός, μαζί με κάτι μαύρους φίλους τους που πριν από μερικά χρόνια έγραφαν στους τοίχους: ενενήντα χρονών κόμμα, τι περιμένει για να πεθάνει; Ενώ για το σύστημα παίρνουν τον πόλεμο χαρακωμάτων του γκράμσι και τον ερμηνεύουν κατά το δοκούν. Ό,τι δε μπορείς να πολεμήσεις, αγάπησέ το, μπας και το αλώσεις από μέσα.

Θάνατος όμως είναι οι κάριες που χτυπιούνται. Είναι τα παπαγαλάκια του συστήματος που καμώνονται τα εξυπνοπούλια και τις αθώες περιστερές. Νεκρά είναι τα παμπάλαια σοσιαλδημοκρατικά αναμασήματα και οι νεοκεϋνσιανές ουτοπίες που έχουν πεθάνει προ πολλού, χωρίς ελπίδα νεκρανάστασης. Νεκρές είναι οι θνησιγενείς ελπίδες που πλασάρουν στον κόσμο για φρέσκιες.

Και το πραγματικό ερώτημα για τους μεταλλαγμένους κομμουνιστές είναι αν υπήρξε ποτέ γι’ αυτούς ζωή πριν το θάνατο. Εκεί δηλ όπου τοποθετούν μεταφυσικά το σοσιαλισμό, μιλώντας για Δευτέρα Παρουσία και τη μετά θάνατον ζωή. Αφού πρώτα σκοτώσουν τους κομμουνιστές και τις παραφυάδες τους, με απλή ευθανασία ή με όποιον άλλο τρόπο, αφού ξέχασαν να πεθάνουν μόνοι τους. Θάνατος να γίνω αθάνατος.

Αυτοί που ξέχασαν τον μαρξισμό και τις αρχές τους και θεωρούνε «περασμένα-ξεχασμένα» τα λάθη του κομμουνιστικού τους παρελθόντος. Που ανασύρουν από το χρονοντούλαπο της ιστορίας για τις εκλογές το σύνθημα «ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει δεξιά», αλλά ξέχασαν όσα έλεγαν προεκλογικά για το μνημόνιο.

Αλλά εμείς δεν ξεχνάμε, ούτε συγχωρούμε. Γιατί η λήθη στέκεται απέναντι από την αλήθεια. Και για να παραφράσουμε –χωρίς να στρεβλώνουμε- το γκράμσι: η λήθη είναι αντεπαναστατική.

-.-.-.-

Εν τω μεταξύ, όσο πλησιάζουν οι εκλογές κι η αριστερή κυβέρνηση (μακάρι να βγει για να καεί γρήγορα κι αυτή η αυταπάτη) κορυφώνεται η αγωνία για τις πρώτες κινήσεις της. Ποιες θα ‘ναι αυτές; Το διάταγμα για τη γη; Μήπως το διάταγμα για την παύση των εχθροπραξιών και του πολέμου; Ή έστω για την παύση πληρωμών; Τσ, τσ, τσ, τρε μπανάλ αυτά τα μπολσεβίκικα.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δυο δεδομένα. Αφενός δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο με το εαμ, για να το/τους αναγνωρίσει ο αλέξης με το πασοκ της νέας εποχής και να λεηλατήσει εκλογικά την βάση του. Αφετέρου δεν υπάρχουν περιθώρια για φιλολαϊκές παραχωρήσεις και νεοκεϋνσιανές πολιτικές. Επομένως ο σύριζα πρέπει να ψάξει για υποκατάστατα και κινήσεις εντυπωσιασμού, χωρίς ωστόσο να θίγουν στο παραμικρό την εξουσία των μονοπωλίων.

Η κε του μπλοκ προβλέπει –μάλλον παρά προτείνει- μερικά μέτρα που θα σπεύσει να πάρει μια τέτοια κυβέρνηση, προβάλλοντάς τα ως ριζοσπαστικά.

Αποποινικοποίηση «μαλακών» ναρκωτικών ουσιών και δωρεάν χορήγησή τους στη νεολαία για να την παλέψει και να ξεφύγει από τα προβλήματά της.

Δικαίωμα γάμου στους ομοφυλόφιλους και ανακήρυξη του athens pride σε εθνική παρέλαση που θα αντικαταστήσει τις στρατιωτικές.

Ανακήρυξη της 6ης δεκέμβρη σε επίσημη σχολική αργία, στη μνήμη της μεγάλης εξέγερσης.

Επαναφορά του εγχειριδίου ιστορίας της ρεπούση με δώρο dvd τα ντοκιμαντέρ του σκαι και αυτόγραφο του πέτρου τατσόπουλου.

Κατάργηση των ματ και αντικατάστασή τους με τον «αστυνομικό της γειτονιάς» που θα είναι στο πλευρό του πολίτη. Όπως και το γκλομπ του.

Δίκαιο φορολογικό σύστημα που θα διορθώνει τις αδικίες. Φόρος 75% σε όσα ατομικά εισοδήματα (κι όχι μετοχικά κεφάλαια) υπερβαίνουν το ένα φανταστικομύριο και στην τυχερή δεκάρα του σκρουτζ.

Έκτακτος φόρος στο  μεγάλο κεφάλαιο, με γενναίες φοροαπαλλαγές στους πατριώτες εφοπλιστές που θα μείνουν στην ελλάδα για να πληρώσουν. Στους υπόλοιπους θα κρατάμε ομαδικά μούτρα.

Σύλληψη, διαπόμπευση και λιθοβολισμός με πέτρες από κομφετί των διασπαθιστών του δημοσίου χρήματος. Ο άκης ήταν μόνο η αρχή, εμπρός να του βρούμε παρέα στο κελί.

Συνάντηση με τους αντισπισιστές και ικανοποίηση των βασικών αιτημάτων τους.

Σταδιακή απεμπλοκή με στόχο την κατάργηση μέσω επαναδιαπραγμάτευσης, πολιτικής καταγγελίας και αντικατάστασης των επαχθών όρων του απεχθούς μνημονίου. Για τη δανειακή σύμβαση θα σκεφτούμε εν καιρώ καινούρια ουσιαστικά που θα δείχνουν την οργή μας συγκαλύπτοντας την ουσία.

του πάνου ζάχαρη από το ποντίκι

Πιστή εφαρμογή του δόγματος παπαδημούλη: «στους μήνες πουδεν έχουν ρο, το κρασί θέλει νερό». Μετονομασία των μηνών που περιέχουν υγρά σύμφωνα.

Περιμένουμε και τις ιδέες των σφων αναγνωστών για να εμπλουτιστεί η λίστα.