Η εκδήλωση για τον μαρξ έγινε και θύμισε τις παλιές καλές μέρες του ομίλου. Τις οποίες σε αντίθεση με το παπαγαλάκι του κρεμλίνου δεν πρόλαβα, αλλά κάπως έτσι τις φαντάζομαι.
Ο σοβιετικός κυριούλης με ενθουσίασε σχεδόν όσο και τις πρώτες φορές που τον άκουσα. Κι απ' ό,τι κατάλαβα όχι μόνο εμένα.
Εκτός απ' την εμφάνιση του μαρξισμού ο περικλής έπιασε και κάποια ζητήματα μεθόδου.
Εδώ βασικά παραθέτω σημειώσεις που κράτησα απ' την εισήγηση μαζί με κάποια σχόλια. Τυχόν άστοχες διατυπώσεις ή έλλειψη ειρμού βαραίνει αποκλειστικά εμένα.
Σε άλλο σημείωμα θα δούμε και τη συζήτηση που ακολούθησε που ήταν άκρως ενδιαφέρουσα κι έδωσε υλικό για ένα μήνα.
Τα κείμενα του μαρξ σήμερα αντιμετωπίζονται σχεδόν με θρησκευτικό τρόπο, σαν ιερές αγελάδες.
Κι αυτό ήταν αντικειμενικό από τη στιγμή που ο μαρξισμός (που δεν είναι απλώς θεωρία, αλλά οδηγός για δράση) χρησιμοποιήθηκε για άμεσα πρακτικούς σκοπούς.
Η θεωρία δοκιμάζεται στην πράξη και συμπληρώνει τα κενά της. Το θέμα είναι να μην έρχεται εκ των υστέρων για να δώσει απλώς θεωρητική καλύψη στα πεπραγμένα.
Συχνά ο μαρξισμός αντιμετωπίζεται ως ολοκληρωμένο, κλειστό σύστημα, ως πασπαρτού με μια λύση για κάθε ζήτημα.
Η θεωρία αντιμετωπίζεται μόνο υπό το πρίσμα της καθαρότητας, της υπεράσπισής της απέναντι στο ρεβιζιονισμό.
Αλλά ως προς την περαιτέρω ανάπτυξή της, η απάντηση είναι αμήχανο ξύσιμο του κεφαλιού.
Στον αντίποδα του δογματισμού είναι οι αναθεωρητές. Πάσης φύσεως, όχι μόνο του εσ και του συν. Αν και βασικά ταυτίζεται με τον ευρωκομμουνισμό στις διάφορες εκφάνσεις του.
Όσο κι αν διαφωνούμε με τις απαντήσεις που δίνει το ρεύμα αυτό, η θεματική του θίγει κενά της σκέψης του μαρξ.
Το βασικό στοιχείο της αναθεωρητικής προσέγγισης είναι το πάντρεμα του μαρξισμού με αστικές ιδεολογίες, πχ με τη σκέψη του καντ (που οδηγεί σε έναν αφηρημένο ουμανισμό) του φρόιντ, του στρουκτουραλισμού κτλ.
Οι αναθεωρητές θεωρούν τον μαρξισμό ατελές σύστημα και προσπαθούν να καλύψουν τα κενά του με προσθήκες, με δάνειες ιδέες από την αστική σκέψη.
Αλλά το κλειδί για την περαιτέρω εξέλιξη του μαρξισμού δεν είναι εκεί. Είναι η μέθοδος που είχε αναδείξει ο ίδιος ο μαρξ.
Στο έργο του οι τρεις πηγές και τα τρία συστατικά μέρη του μαρξισμού ο λένιν εξηγεί τα γνωστικά αντικείμενα από τα οποία εκκίνησε.
Η γερμανική φιλοσοφία (κι η σκέψη του χέγκελ), η αγγλική πολιτική οικονομία κι ο γαλλικός ουτοπικός σοσιαλισμός.
Ο μαρξισμός έχει παρελθόν, δεν ξεπήδησε απ' το κεφάλι του μαρξ όπως η σοφία από αυτό της αθηνάς.
Ειδικά για τον ουτοπικό σοσιαλισμό και τους κλασικούς του.
Την ιδέα περί μέσων παραγωγής και συγκεκριμένων κοινωνικών σχέσεων ο μαρξ την παίρνει από τον σεν σιμόν (εδώ δεν έβγαζα καλά τι έχω γράψει γι' αυτό δε βγαίνει πλήρες νόημα).
Κι απ' τον φουριέ παίρνει την ιδέα ότι η εργασία δεν είναι μόνο παραγωγή πραγμάτων, αλλά διαμόρφωση ανθρώπων. Διαμορφώνει την ανθρώπινη συνείδηση, την ηθική.
Ίσως για αυτό είμαστε σήμερα τόσο φτηνοί κι αχώνευτοι άνθρωποι.
Τις ιδέες αυτές δεν τις επαναλαμβάνει αλλά τις συνθέτει.
Τα γνωστικά αντικείμενα δεν είναι ισότιμα ανεπτυγμένα. Σε αντίθεση με αυτό που πιστεύουμε συνήθως παίρνοντας πχ κάθε αναφορά του μαρξ στις τάξεις, στο κράτος ή στις έμφυλες σχέσεις ως ολοκληρωμένη θεωρία.
Τα γνωστικά αντικείμενα του μαρξισμού είναι τα εξής:
-η κοινωνία ως ολότητα, κάτι στο οποίο πρωτοαναφέρθηκε ο χέγκελ, έστω κι αν το προσέγγισε ιδεαλιστικά με το αιώνιο πνεύμα, ή αυτό που αδόκιμα θα μπορούσαμε να πούμε μακροκοινωνική θεωρία.
Στην ουσία είναι η θεωρία της ιστορίας, ο ιστορικός υλισμός.
-ο κεφαλαιοκρατικός σχηματισμός, το οποίο είναι ίσως το κύριο και σίγουρα το πιο ανεπτυγμένο. Το κεφάλαιο μαζί με τα προπαρασκευαστικά έργα του (γκρουντρίσε κτλ) ήταν έργο ζωής για τον μαρξ.
-η θεωρία του κομμουνισμού, η ανίχνευση των προϋποθέσεων της κομμουνιστικής προοπτικής.
Στη συνέχεια έκανε αναφορά στα τέσσερα στοιχεία που καθορίζουν το έργο ενός επιστήμονα/φιλοσόφου.
-το επίπεδο ιστορικής ανάπτυξης του ίδιου του αντικειμένου.
-το επίπεδο γενικότερης ανάπτυξης της επιστήμης (που αν βγάζω καλά τα γράμματά μου έχει να κάνει με την αντίληψη περί κοινωνίας που έχει η ίδια η κοινωνία).
-η γνωσιακή ανάπτυξη και προσωπική ωρίμανση του ίδιου του ερευνητή.
Έχει σημασία ποιο ήταν το επίπεδο του σαρτρ και του αλτουσέρ για να καταλάβουμε γιατί ανέγνωσαν τον μαρξ με τον τρόπο που το έκαναν.
-και τέλος η ευρύτερη πολιτική συγκυρία.
Η έρευνα του μαρξ μόνο στην αγγλία μπορούσε να γίνει ολοκληρωμένα (ουσιαστικά τον δικό της καπιταλισμό έχει υπ' όψιν ο μαρξ στην ανάλυση που κάνει στο κεφάλαιο).
Στην εποχή του η αγγλία έχει ολοκληρώσει τη βιομηχανική επανάσταση (τη στιγμή που γερμανία και γαλλία μόλις την ξεκινούσαν). Μόνο εκεί υπήρχε παραγωγή σχετικής υπεραξίας, βιομηχανικό προλεταριάτο (το γαλλικό προλεταριάτο της εποχής είναι μάλλον κατάλοιπο του μεσαίωνα) και ωρίμανση των ταξικών σχέσεων.
Η αστική τάξη αμφισβητεί την φεουδαρχική τάξη πραγμάτων (με την οποία αρχικά είχε συμβιβαστεί) κι έτσι τίθεται το ζήτημα των προοπτικών ανάπτυξης της κοινωνίας.
Πριν τον μαρξ, η κορύφωση της αστικής φιλοσοφίας ήταν στο έργο του χέγκελ. Με την εμφάνιση του μαρξισμού, όσοι δεν τον ασπάζονται αδυνατούν να φτάσουν στο επίπεδο του χέγκελ. Μένουν σε προχεγκελιανά επίπεδα ανορθολογικής σκέψης.
Μια ανάλυση για τα στάδια εξέλιξης του μαρξ μπορεί να ξενίζει το ορθόδοξο κοινό (στους οποίους συγκαταλέγω τον εαυτό μου) αλλά διαβεβαιώνω πως δεν έχει καμία σχέση με τη γνωστή αλτουσεριανή τομή περί πρώιμου (φιλοσόφου) και όψιμου (επιστήμονα) μαρξ, στην οποία ο σοβιετικός κυριούλης ασκεί έντονη κριτική όπως θα δούμε πιο κάτω.
Το πρώτο στάδιο στην εξέλιξη της σκέψης του μαρξ εκτείνεται ως τα 1848 με την αστική επανάσταση που συγκλόνισε όλη την ευρώπη.
Εμφανίζεται σταδιακά η διαλεκτική θεώρηση του μαρξ από την πλευρά των προταγμάτων (το θέμα είναι να καταλάβουμε τον κόσμο για να τον αλλάξουμε). Το πρόταγμα του μαρξ δεν είναι η φιλόπτωχη φιλανθρωπία, αλλά η χειραφέτηση.
Η πρώιμη επαναστατική δημοκρατία ήταν κυρίαρχο φαινόμενο, αλλά ο μαρξ δεν ήταν ποτέ φιλελεύθερος.
Ο μαρξ εξετάζει κριτικά την επιφάνεια της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας (το κράτος, τη γραφειοκρατία, το δίκαιο, τη θρησκεία) κινούμενος προς τις πιο ουσιώδεις πλευρές της.
Είναι τότε που κατανοεί την εργασία (την εργασία, όχι την οικονομία) ως ουσία των κοινωνικών σχέσεων και αποφασίζει να καταπιαστεί με την πολιτική οικονομία.
Το δεύτερο στάδιο εκτείνεται ως την παρισινή κομμούνα στα 1871.
Ο μαρξ αντιλαμβάνεται τη δυναμική της ανερχόμενης αστικής τάξης κι εξετάζει λεπτομερώς τον κεφαλαιοκρατικό σχηματισμό.
Σε αυτό το σημείο έμαθα και για την ύπαρξη χειρογράφων του 62-63 (πέντε χρόνια μετά τα γκρουντρίσε), τα οποία προσωπικά αγνοούσα.
Το τρίτο στάδιο είναι από την κομμούνα μέχρι τον θάνατό του.
Σύμφωνα με το σοβιετικό κυριούλη ο μαρξ επιστρέφει από την ουσία (που είναι η εργασία) της κοινωνίας στην επιφάνεια για να την ερμηνεύσει και να εξετάσει τη σχέση της με τον πυρήνα.
Ασχολείται με την πολιτική, την ιστορία, τους προκεφαλαιοκρατικούς σχηματισμούς, μαθαίνει και ρώσικα για να εξετάσει την ρωσική αγροτική κομμούνα (αμπσίνα).
Αλλά πεθαίνει στα 1883 και αφήνει το έργο του ανολοκλήρωτο.
Προσωπικά μου προκαλεί εντύπωση ότι το συγγραφικό έργο του μαρξ την τελευταία δεκαετία της ζωής του δεν είναι τόσο πλούσιο (συγκριτικά πάντα).
Αυτή η κίνηση της σκέψης του μαρξ από την επιφάνεια στην ουσία και τούμπαλιν έχει να κάνει με τη μέθοδο και με την ανάβαση από το συγκεκριμένο στο αφηρημένο, την βασική θεωρητική κατάκτηση του σοβιετικού βαζιούλιν, που είναι κι ο δάσκαλος του σοβιετικού κυριούλη.
Ο μαρξ δεν ανέπτυξε όλα τα γνωστικά αντικείμενα με τα οποία καταπιάστηκε στον ίδιο βαθμό με την πολιτική οικονομία του καπιταλισμού.
Δε μπόρεσε να ολοκληρώσει τη μελέτη του για τα θεμέλια των κοινωνικών σχέσεων σε προκεφαλαιοκρατικές πηγές, όπως η οικογένεια, οι έμφυλες σχέσεις, η φυλετική οργάνωση, το δίκαιο, το κράτος και το πώς αυτές επηρεάζουν τη συνείδηση, που κουβαλά μέσα της το παρελθόν μετασχηματισμένο.
Αδυναμία που ερμηνεύει και το κενό στη θεωρία του μαρξ για τις επαναστάσεις του 20ού αιώνα (που ξέσπασαν σε χώρες καθυστερημένες που αποτελούσαν τον αδύναμο κρίκο της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας κι όχι στην ανεπτυγμένη δύση).
Το παρελθόν αυτό αποδείχτηκε πολύ ισχυρό.
Κι άφησε το στίγμα του στον αυθόρμητο κομμουνισμό των μαζών που εκφράστηκε σε γεγονότα όπως η κολεκτιβοποίηση κι η μεγάλη προλεταριακή πολιτιστική επανάσταση.
Πολλοί διανοούμενοι βλέπουν σε αυτά τα γεγονότα τη μετατροπή του ονείρου σε εφιάλτη κι εξετάζοντάς τα σηκώνεται η τρίχα τους. Δείχνουν με αυτό τον τρόπο αδυναμία να δουν το ιδεώδες, τις αντιλήψεις της εποχής και τους κοινωνικούς σχηματισμούς που εκφράζουν.
Αυτό το σημείο καθορίζει αντικειμενικά και κάποιες ιστορικά αναπόφευκτες αντιφάσεις στη σκέψη του μαρξ.
Η θεωρία των κοινωνικών σχηματισμών ήταν μεγαλοφυής, αλλά ο μαρξ έτεινε να προεκβάλει στο παρελθόν στοιχεία της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας.
Το σχήμα της ταξικής πάλης και των ταξικών επαναστάσεων της μετάβασης από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό που έχει ο μαρξ δε μπορεί να εφαρμοστεί σε προγενέστερες μεταβάσεις.
Όσον αφορά στην ανίχνευση των προϋποθέσεων του κομμουνισμού ο μαρξ δεν έχει μπροστά του το αντικείμενο που μελετά (τη σοσιαλιστική κοινωνία) και δε μπορεί παρά να δώσει ορισμένα γενικά χαρακτηριστικά της κοινωνίας του μέλλοντος ως άρνηση του καπιταλισμού.
Αυτό δείχνει πόσο επικίνδυνο είναι να παίρνουμε κάποια τσιτάτα από το μαρξ για να αποδείξουμε τις βεβαιότητές μας για τον χαρακτήρα της σοσιαλιστικής κοινωνίας.
Οι επαναστάσεις του εικοστού αιώνα προσφέρουν υλικό για να αναπτύξουμε τη θεωρία και τη γνώση μας για τις νομοτέλειες της μετάβασης.
Στο τελευταίο κομμάτι ο σοβιετικός κυριούλης αναφέρθηκε στη μέθοδο για την οποία ο μαρξ δε μας άφησε κάποιο ξεχωριστό έργο. Υπάρχει ένα απόσπασμα στα χειρόγραφα του 57-59 αλλά ο περικλής λέει ότι η αντίληψη που εκράζει εκεί είναι διαφορετική από αυτή που διαμόρφωσε τελικά στο κεφάλαιο.
Αυτό ήταν απλώς το πρελούδιο για να ξεκινήσει η επίθεση στον αλτουσέρ και το στρουκτουραλισμό του λεβι στρως που έδωσε πολλά ερείσματα στο μεταμοντέρνο κι αυτό μόνο τυχαίο δεν είναι.
Ο αλτουσέρ δεν αντιλαμβάνεται το μαρξισμό ως διαλεκτική υπέρβαση του χέγκελ, αλλά ως πλήρη ρήξη κι απομάκρυνση από το ιδεαλιστικό παρελθόν, συνολική απόρριψή του και κίνηση σε έναν άλλο κόσμο.
Θεωρεί όλη την προμαρξική φιλοσοφία ως φανταστική κατασκευή, μια θεωρητική δομή ονείρου, ένα μάταιο κενό που καμία σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα.
Αδυνατεί έτσι να καταλάβει τη διαλεκτική αλήθειας και πλάνης (καμία θεωρία δεν κατέχει την απόλυτη αλήθεια, αυτό όμως δε σημαίνει ότι τη διέπει η απόλυτη πλάνη).
Καταλήγει έτσι σε σωρεία αφορισμών, το οποίο εξηγεί εν μέρει γιατί είναι τόσο δυσνόητος.
Πιάνεται από τσιτάτα της γερμανικής ιδεολογίας όπου ο μαρξ απορρίπτει το γερμανικό ιδεαλισμό κι όχι τη γερμανική φιλοσοφία στο σύνολό της.
Προσεγγίζει επιδερμικά τη σκέψη του χέγκελ, την απορρίπτει επιπόλαια ως απατηλή, όπως κι ό,τι άλλο κινείται στη σφαίρα των ιδεών.
Εξιδανικεύει τον εμπειρισμό, μελετά γεγονότα, αναζητά το καθαρό εμπειρικό βλέμμα.
Ο ίδιος στο τέλος της ζωής του έκανε την αυτοκριτική του, αναγνωρίζοντας τις ιρρασιοναλιστικές του αυταπάτες, αλλά αυτό οι αλτουσεριανοί το αγνοούν επιδεικτικά και κάνουν σα να μην υπάρχει.
Είναι κρίμα που οι παρόντες αρανίτες δε τσίμπησαν για να αρχίσει μια γόνιμη αντιπαράθεση πάνω στο θέμα.
Έγιναν όμως ερωτήσεις από τους υπόλοιπους σχετικά κι ο σοβιετικός κυριούλης είπε αρκετά κι ενδιαφέροντα.
Το το ακιρβώς θα το δούμε στο δεύτερο μέρος εν καιρώ.
Κυριακή 29 Μαρτίου 2009
Πέμπτη 26 Μαρτίου 2009
Οι παλιές αγάπες πάνε στα γκουλάγκ
Με το κείμενό του στην ελευθεροτυπία ο γιώργος ρούσης έγινε για άλλη μια φορά το πρόσωπο των ημερών.
(Όσοι δεν το έχουν διαβάσει, μπορούν να το βρουν στη διεύθυνση: http://www.enet.gr/online/online_text/c=110,id=61958500).
Ας δούμε αρχικά πού έχει δίκιο.
-δε μπαίνει πουθενά στο κείμενο της απόφασης του συνεδρίου η θέση ότι στο σοσιαλισμό έχουμε απονέκρωση του κράτους.
Κάτι που αφήνει ανοιχτό παράθυρο στην άποψη του στάλιν ότι στο σοσιαλισμό η ταξική πάλη οξύνεται.
Προσέξτε, όχι ειδικά στη σοβιετία, με την απομόνωση, την καθυστέρηση και τις ειδικές συνθήκες. Αλλά ως νομοτέλεια με γενική ισχύ.
Στάλιν-μαρξ 1-0.
-δεν υπάρχει πουθενά στο κείμενο αναφορά για το θέμα της δημοκρατίας, εσωκομματικής και σοβιετικής και τις παραβιάσεις της. Δεν υπάρχει καν η κλασική καλτ κριτική για λάθη κι υπερβολές που είχε μπει στο αρχικό κείμενο των θέσεων.
Ακόμα πιο καλτ είναι η δικαιολογία περί έλλειψης βιβλιογραφίας.
Σύντροφοι, έχουμε τέσσερα χρόνια καιρό για βιβλιοπροτάσεις. Να βρούμε βιβλία, να τα συγκεντρώσουμε και να τα στείλουμε στον επόμενο προσυνεδριακό. Αν και, οι τίτλοι από μόνοι τους, παίζει να υπερβαίνουν το όριο λέξεων.
-Για τις δίκες της μόσχας το κείμενο λέει ότι τις επέβαλαν οι συνθήκες. Ο ρούσης έχει πει παλιότερα ότι οι αντικειμενικές συνθήκες ερμηνεύουν, αλλά δε δικαιολογούν τα γεγονότα. Κι ειδικά τις δίκες.
Ίσως γίνομαι κεντριστής, αλλά εγώ συμφωνώ και με τους δύο.
Τουλάχιστον δεν υπάρχει η παραπομπή στον περιβόητο αμερικανό πρέσβη τζόζεφ ντέιβις. Που τέτοια δημοσιότητα 70 χρόνια από τότε και μετά θάνατον, δε θα τη φανταζόταν στα πιο τρελά του όνειρα.
Εμένα μια φορά οι συνθήκες με πείθουν ως εξήγηση. Είναι κι αυτές μια κάποια αιτία, νιώθονται.
Άλλο με προβληματίζει.
Ο σύντροφος με το μουστάκι έδερνε κι έσφαζε, αλλά είχε κι έναν πόλεμο να αντιμετωπίσει. Και στη δεκαετία του 20 μέχρι και το σεκ δέχεται ότι υπήρχε δημοκρατία.
Ο σύντροφος με το μουσάκι, παρά κι ενάντια στις συνθήκες, ούτε έδερνε ούτε έσφαζε. Αλλά λόγω παρανομίας του βγήκε λίγο συγκεντρωτικό το κόμμα νέου τύπου.
Εμείς σήμερα, τι αντικειμενικές συνθήκες έχουμε και κάνουμε τα ίδια;
Που να 'χαμε καμιά επαναστατική κατάσταση, να πω πάει στο διάολο, να θυσιαστώ. Ένας αντιρρησίας λιγότερο.
Εμείς κρατάμε το μοντέλο χωρίς τις συνθήκες που το δημιούργησαν.
Δεν πάει έτσι σύντροφε. Οι συνθήκες είναι δύσκολες.
Σήμερα που καλπάζει η αντεπανάσταση απαιτείται πολιτική επαγρύπνηση. Αλλά όσο ανδρεύουμε εμείς, θεριεύει ο ταξικός εχθρός να μην πάρουμε τα πάνω μας. Κι άμα πάρουμε την εξουσία λυσσάει ακόμα περισσότερο.
Οπότε ο στάλιν είχε δίκιο, η ταξική πάλη οξύνεται στον αιώνα τον άπαντα (αμήν).
Κι απ' την πολλή επαγρύπνηση μένουμε ξάγρυπνοι. Κι άντε να μείνει καθαρό μυαλό για μέτωπο και συμμαχίες.
Πάμε και στα τρία περιβόητα σίγμα του ρούση. S for Stalin.
Υπάρχει κάτι υπέρ του σε όσα λέει;
Ότι συνδέει την κριτική του με το σήμερα. Άσχετα αν συμφωνούμε ή όχι.
Δεν ψάχνει δικαίωση και καταδίκες στο παρελθόν. Δεν ξεθάβει το στάλιν για να θάψει το φάντασμά του.
Αναφέρεται στο σήμερα και προειδοποιεί για το αύριο.
Το τι μας λέει, είναι άλλο ζήτημα. Ας το δούμε απ' το δικό του πρίσμα.
Γιατί σταλινικό; Γιατί διαγράφει ή καρατομεί όποιον έχει διαφορετική άποψη. Το δείχνει και το συνέδριο, το νέο πολιτμπιρό κι η κεντρική επιτροπή.
Για το ρούση αυτό δένει μια χαρά με το δεύτερο σίγμα, τον σεχταρισμό. Το οποίο πιστεύω δεν θέλει επεξήγηση.
Περισσότερο απ' όλα ξενίζει το τρίτο σίγμα, το συντηρητικό.
Πώς το εξηγεί ο ίδιος;
Όταν σ' ένα κείμενο για το σοσιαλισμό δε λέγεται λέξη για το πώς προετοιμάζεται η επανάσταση, όταν η λιάνα δίνει συνέντευξη στο περιοδικό της αστυνομίας και δηλώνει ότι το πρόβλημα είναι το πεσμένο ηθικό της, όταν υπάρχει το διήγημα απολογία του μπάτσου και το σχετικό άρθρο του μαΐλη, όταν δηλώνεται ότι κατά την επανάσταση δε θα σπάσει ούτε τζάμι, όταν ένα νεολαιίστικο ξέσπασμα αντιμετωπίζεται όπως αντιμετωπίστηκε εκείνο του δεκέμβρη κλπ κλπ, τότε μιλάμε για συντηρητισμό.
Επ' ευκαιρίας ξαναδιάβασα το άρθρο-απάντηση του μαΐλη. Το καλύτερο μου το 'πε σήμερα το παπαγαλάκι του κρεμλίνου.
Ο ρίτσος για το νεκρό παιδί το 36 έγραψε το μέρα μαγιού μου μίσεψες, όχι για την ψυχολογία του μπάτσου.
Καλά τα λέει.
Δίκιο έχει κι ο ρούσης να ξεσπά για έναν ακόμα λόγο.
Σε όλο τον προσυνεδριακό ήταν τιμώμενο πρόσωπο με ένα στα τρία γράμματα να τον στολίζουν δεόντως. Μνημείο της πίστης μας στο διάλογο και της ανοχής μας στην άλλη άποψη.
Δεν είμαστε δογματικοί, αυτός είναι αντισταλινικός.
Κι άντε να καταπιεί τους παππούδες με τα βιώματα που τον βγάλαν πράκτορα. Αλλά τα γράμματα των στελεχών και το ανυπόγραφο άρθρο που τον τσουβάλιαζε με κύρκο και μπιτσάκη δεν ήταν τυχαία. Και δεν τρώγονται με καμία δύναμη.
Όμως στο τρίτο σίγμα κάηκε. Συντηρητισμός, χαμένη επαναστατικότητα.
Το παράκανες ρε γιώργο. Δεν τα λένε φόρα παρτίδα αυτά παραέξω.
Θα μου πεις, για δες ποιος μιλάει. Γιατί, ρε απολίθωμα, εσύ τι διαφορετικό κάνεις;
Άλλο εγώ.
Για μένα Σταλινικός πάνω απ' όλα πάει να πει τίμιος αγωνιστής με πίστη κι αισιοδοξία. Λίγο θρησκόληπτος ίσως, αλλά αυτό διορθώνεται.
Σοσιαλισμό και Σοβιετία κάποιοι παν να τα εξισώσουν με τα εΣ-εΣ. Κι άλλοι κάνουν πως δεν τους αφορά. Απλή συνωνυμία.
Για μένα η υπεράσπισή τους είναι νόημα ζωής.
Το κόμμα τέλος, για μένα είναι (μέχρι αποδείξεως του εναντίου) απεναντι στο Σύστημα. Με αντιφάσεις, αλλά απέναντι.
Όχι μόνο του. Αλλά ό,τι πιο Σοβαρό από τους απέναντι.
Ο ρούσης διαλέγοντας σίγμα διαλέγει στρατόπεδο. Και θέτει εαυτόν απέναντι.
Οπότε είναι θέμα αντίληψης. Όσοι είναι με το κόμμα βλέπουν το ρούση απέναντι στο πλευρό του συστήματος.
Κι οι απέναντι καλωσορίζουν το ρούση στην όχθη τους και μας έχουν, όπως κοιτάς το σύστημα, αριστερά (πτέρυγα).
Εγώ ως γνήσιος σταλινικός μένω στο κέντρο που έχει καλύτερη θέα και λέω ούτε το ένα ούτε το άλλο. Ένα σημείο έχει άπειρα απέναντι.
Μετά πάω με τους σταλινικούς συντρόφους μου να μην έχω μοναξιές.
Τώρα που διαλέξαμε στρατόπεδο ας δούμε πού έχει άδικο ο ρούσης.
-για τον στάλιν και τη σοβιετία μετά το λένιν δεν έχει πολύ καλή άποψη. Δεν έχει άμεση σχέση, αλλά την κρίση του όσο να 'ναι την επηρεάζει.
-τα γράφει στην ελευθεροτυπία.
Η αλήθεια είναι πως δεν είχε επιλογές. Η εναλλακτική που είχε ήταν να σιωπήσει.
Αλλά όταν γράφει σε μια εφημερίδα, χυδαία αντικομμουνιστική, οφείλει να πάρει αποστάσεις. Να διαχωρίσει την κριτική του στο κόμμα και στο στάλιν απ' τον αγοραίο αντισταλινισμό.
Αλλιώς παίζει χωρίς να το θέλει το παιχνίδι της. Και δεν είναι αφελής να μην ξέρει πώς θα χρησιμοποιηθούν αυτά που γράφει.
Είναι περίπου όπως με την αξιολόγηση στα πανεπιστήμια.
Όταν το σύστημα την προωθεί με χίλια, δε μπορείς εσύ να πας και να λες χαρούμενα για αξιολόγηση των καθηγητών απ' τους φοιτητές, για να σπάσει η αυθαιρεσία, ενώ υπάρχει τέτοιο διακύβευμα.
Κι αν ακόμα είσαι ακατανίκητα χαρούμενος, πρέπει έστω φραστικά να κλίνεις σε όλους τους χρόνους και τις πτώσεις το διαχωρισμό σου από αυτό που λεν οι άλλοι.
Αυτό τουλάχιστον ο ρούσης μπορούσε να το κάνει. Αλλά δεν...
-τραβάει τη ρήξη στα άκρα. Και κόβει πίσω του γέφυρες. Όχι μόνο με το κόμμα. Αλλά και με τον κόσμο του. Πολλοί από αυτούς μέχρι τώρα τον άκουγαν.
Διάβασα ξανά και τις δηλώσεις εκλογικής στήριξης που έκανε στο ριζοσπάστη την τελευταία δεκαετία. Όλα όσα γράφει εκεί ισχύουν και τώρα στο ακέραιο.
Αυτό που μεσολάβησε στο ενδιάμεσο είναι ότι κόψαμε μαχαίρι τις κοινές πορείες (πχ γένοβα) και χάσαμε δηκκι και κομμουνιστική ανανέωση από το μέτωπο.
Μας έμεινε όμως η αριστερή παρέμβαση πολιτών!
-ήρθε εκεί ακριβώς που ήθελαν να τον φέρουν όσοι τον έβριζαν. Που τώρα νιώθουν δικαιωμένοι.
Ποιος θα πιστέψει τώρα ότι όσα έγραψε στον προσυνεδριακό τα έλεγε με πόνο ψυχής;
Το χειρότερο είναι πως αφοπλίζει όσους κομματικούς πήραν το μέρος του. Με τι μούτρα θα αντικρίσουν τους ινστρούκτορες με τους οποίους τσακώθηκαν για να δείξουν ότι ο ρούσης είναι από τη δική μας πλευρά κι η κριτική του καλοπροαίρετη;
-(κάνει λάθος) στον χρόνο που εντοπίζει τη σταλινική στροφή.
Τον στάλιν το κόμμα δεν τον ανακάλυψε τώρα. Ούτε στο 17ο, ή στα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν.
90 χρόνια το ίδιο είμαστε, τώρα μας κατάλαβε;
Αυτές οι αναλύσεις με τα σημεία τομές έχουν πάντως το γούστο τους.
Ο ρούσης λέει ότι πριν το 17ο δεν ήμασταν τα τρία σίγμα που μας καταλογίζει.
Κάποιοι θυμούνται ότι επί πασοκ το κόμμα κατέβαινε περισσότερο στους δρόμους, ήταν πιο μαχητικό.
Άλλοι βλέπουν με θλίψη τα σημερινά στελέχη κορυφής κι αναπολούν τον φλωράκη με το λαϊκό του έρεισμα.
Αλλά ο χαρίλαος ήταν στα χρόνια της κατηφόρας, του συνασπισμού και του τζανετάκη. Και πιο πριν στη μπρεζνιεφική στασιμότητα των ποσοστών με τη λεηλασία των εαμικών από το πασοκ και τις αυταπάτες για ειρηνικό πέρασμα.
Άρα πάμε πιο πριν, στην χούντα. Για την οποία δεν ήμασταν έτοιμοι, δεν την προβλέψαμε, πόσο μάλλον να την αποτρέψουμε.
Έφταιγε πιο πριν ο ρεβιζιονιστής ο κολιγιάννης με τη δεκαετία που διαλύθηκαν οι παράνομες κομματικές οργανώσεις.
Αλλά πιο πριν ήταν οι προδοσίες κι οι άτυχοι χειρισμοί με τον πλουμπίδη και τον μπελογιάννη.
Το κκε ήταν πραγματικά αγωνιστικό μόνο επί κατοχής και μετά στον εμφύλιο.
Ναι, αλλά και τότε έκανε ένα σωρό λάθη ο ζαχαριάδης.
Και πριν απ' τον ζαχαριάδη έγινε η βάρκιζα που ήταν ίσως το μεγαλύτερο. Την οποία την αντιμετωπίζω όπως οι γαλάτες στον αστερίξ την αλεζία.
Αλεζία; Ποια αλεζία; Τι έγινε στην αλεζία; Και τι την θέλετε δηλ αυτή την αλεζία;
Κι έτσι σήμερα κανείς δεν ξέρει πού ακριβώς βρίσκεται. Με την βάρκιζα πού τέτοια τύχη...
Ναι, αλλά η βάρκιζα ξεκίνησε απ' την καζέρτα και τον λίβανο. Άρα να το πιάσουμε πριν το 43.
Πιο πριν όμως ο μανιαδάκης μας είχε διαλύσει.
Και πιο πριν ήταν οι κούτβηδες που μας τους επέβαλε ο στάλιν για να διώξουν τον πουλιόπουλο.
Άρα ακόμα πιο πριν ήταν άμωμο το κόμμα. Τότε που γινόταν η πάλη χωρίς αρχές και μας εγκάλεσε η κομιντέρν.
Βασικά για να μην το βασανίζουμε, το συμπέρασμα (τους) είναι ότι η καλύτερη εποχή ήταν τότε που δεν υπήρχε το κόμμα. Τότε τα έκανε όλα καλά κι άγια.
Τέτοιες σχέσεις είχα περίπου και με τη μάνα μου.
Από τότε που με θυμάμαι πάντα την ταλαιπωρούσα και της έβγαζα το συκώτι. Σε αντίθεση με ένα-δυο χρόνια πιο πριν που ήμουν σωστό αγγελούδι.
Και βασικά, όταν δεν είχα γεννηθεί ακόμα, περνούσαμε όμορφα κι ευτυχισμένα χρόνια, τα καλύτερα της ζωής μας.
-δε βλέπει την πραγματικότητα (κι εν προκειμένω το κόμμα) με τις αντιφάσεις του, δηλ διαλεκτικά. Επικεντρώνει στα σημεία που θεωρεί προβληματικά και μένει σε αυτά.
-γράφει στο άρθρο του: απορρίπτεται σαν λαθεμένη η κατεξοχήν μαρξική θέση ότι «στη σοσιαλιστική βαθμίδα συντελείται η απονέκρωση του κράτους».
Στην ίδια ακριβώς πρόταση, τη φράση που μπαίνει σε εισαγωγικά την ακολουθεί η φράση δεν υφίσταται η δικτατορία του προλεταριάτου, θέση ολοφάνερα λανθασμένη.
Αν διαβάσει κανείς όλη την πρόταση κι ακόμα περισσότερο όλη την τέταρτη θέση θα βγάλει πολύ διαφορετικό συμπέρασμα από αυτό στο οποίο οδηγήθηκε ο ρούσης.
Η θέση αυτή αφορά άλλο ζήτημα, όχι την απονέκρωση.
Κι απαντάει πολύ σωστά σε απόψεις που λεν πως η μετάβαση στο σοσιαλισμό είναι άλλο πράγμα από το σοσιαλισμό καθεαυτό. Φαντάζονται τον δεύτερο χωρίς εμπορευματικές σχέσεις, δικτατορία του προλεταριάτου και γενικότερα αντιφάσεις, με άλλα λόγια σα μικρογραφία του κομμουνισμού.
Τέτοια θέση έχει πάρει πχ ο κάππος στην κριτική του για το σοβιετικό σχηματισμό, επηρεάζοντας άμεσα και το ναρ.
Έτσι για τον χαρακτήρα της σοβιετίας, ο μεν πρώτος καταλήγει να την θεωρεί καινούριο ανέκδοτο αντι-ιμπεριαλιστικό σχηματισμό, οι δε νεο-αριστεροί κολλάνει και το εκμεταλλευτικός από δίπλα, μη τυχόν και ξεχάσουν να αποτάξουν το σατανά.
Μπροστά σε τέτοιες αναλύσεις-διαμάντια το δικό μας κείμενο μοιάζει να έχει γραφτεί από γκουρού του μαρξισμού.
Κατά τα άλλα κι εγώ έχω κάποιες ενστάσεις για το κείμενο της απόφασης.
Πχ στη θέση 5 όπου κρατικοποίηση και κοινωνικοποίηση ταυτίζονται (θέση από την οποία απορρέουν και μια σειρά άλλα λάθη, όπως το βλέπω εγώ τουλάχιστον).
Αλλά δεν είναι της ώρας να επεκταθούμε σε αυτό.
Στο δια ταύτα. Έναν εξωκομματικό είχαμε κοντά μας, τελευταίο των μοϊκανών και των διανοούμενων και τον χάσαμε.
Αν και το πράγμα φαινόταν από μακριά. Όποτε κι αν άνοιγε το θέμα για τη σοβιετία, τις καρδιές μας θα τις χαλούσαμε.
Μπορούσαμε τουλάχιστον να χωρίσουμε πολιτισμένα.
Αλλά ξέρετε καμιά μεγάλη αγάπη που να μην τελείωσε επεισοδιακά;
Οι παλιές αγάπες πάνε στον παράδεισο. Μέσω γκουλάγκ...
Ηθικό επιμύθιο
Ένας αναρχικός είχε γράψει κάποτε σε ένα φόρουμ στο ρούση ότι η σχέση του με το κόμμα είναι όπως της μύγας με τα σκατά. Όλο πάει να φύγει κι όλο επιστρέφει.
Θα το μετανιώσει ξανά κάπου στα μισά; Ή αυτή τη φορά είναι το τέλος; Πού θα βρει πιο ευωδάτα από εδώ;
Ο ρούσης στη ζωή του έχει παντρευτεί δυο φορές. Όσες δηλ και με το κόμμα. Η δεύτερη είχε αρχίσει κάπως έτσι:
Γιατί δεν πάει άλλο
«... Γι' αυτό και αποφάσισα να ξανασμίξω μαζί σας. Οχι μόνο για τις εκλογές ούτε κυρίως γι' αυτές, γιατί έτσι κι αλλιώς πιστεύω πως νόθο θα είναι το αποτέλεσμά τους, στα πλαίσια της ψευτοδημοκρατίας που μας διαφεντεύει. Ξανασμίγω μαζί σας για να δώσω ό,τι μπορώ και να πάρω τη χαρά της προσφοράς μου. Οχι σαν μια στο παρελθόν επιστροφή, αλλά σαν ένα συναπάντημα για καλύτερο μέλλον. Γιατί δεν πάει άλλο... Και πάλι μαζί. Γιατί κανείς δεν έχει το δικαίωμα να κωφεύει μπροστά στον έσχατο τούτο ξεπεσμό, με όλες μου τις δυνάμεις τα κουτσά και τα στραβά μου και πάλι δικός σας, σύντροφοι».
Ο τρίτος γύρος θα είναι ο τελικός.
(τίτλοι τέλους, μουσική, κραουνάκης, το τρίτο στεφάνι)
(Όσοι δεν το έχουν διαβάσει, μπορούν να το βρουν στη διεύθυνση: http://www.enet.gr/online/online_text/c=110,id=61958500).
Ας δούμε αρχικά πού έχει δίκιο.
-δε μπαίνει πουθενά στο κείμενο της απόφασης του συνεδρίου η θέση ότι στο σοσιαλισμό έχουμε απονέκρωση του κράτους.
Κάτι που αφήνει ανοιχτό παράθυρο στην άποψη του στάλιν ότι στο σοσιαλισμό η ταξική πάλη οξύνεται.
Προσέξτε, όχι ειδικά στη σοβιετία, με την απομόνωση, την καθυστέρηση και τις ειδικές συνθήκες. Αλλά ως νομοτέλεια με γενική ισχύ.
Στάλιν-μαρξ 1-0.
-δεν υπάρχει πουθενά στο κείμενο αναφορά για το θέμα της δημοκρατίας, εσωκομματικής και σοβιετικής και τις παραβιάσεις της. Δεν υπάρχει καν η κλασική καλτ κριτική για λάθη κι υπερβολές που είχε μπει στο αρχικό κείμενο των θέσεων.
Ακόμα πιο καλτ είναι η δικαιολογία περί έλλειψης βιβλιογραφίας.
Σύντροφοι, έχουμε τέσσερα χρόνια καιρό για βιβλιοπροτάσεις. Να βρούμε βιβλία, να τα συγκεντρώσουμε και να τα στείλουμε στον επόμενο προσυνεδριακό. Αν και, οι τίτλοι από μόνοι τους, παίζει να υπερβαίνουν το όριο λέξεων.
-Για τις δίκες της μόσχας το κείμενο λέει ότι τις επέβαλαν οι συνθήκες. Ο ρούσης έχει πει παλιότερα ότι οι αντικειμενικές συνθήκες ερμηνεύουν, αλλά δε δικαιολογούν τα γεγονότα. Κι ειδικά τις δίκες.
Ίσως γίνομαι κεντριστής, αλλά εγώ συμφωνώ και με τους δύο.
Τουλάχιστον δεν υπάρχει η παραπομπή στον περιβόητο αμερικανό πρέσβη τζόζεφ ντέιβις. Που τέτοια δημοσιότητα 70 χρόνια από τότε και μετά θάνατον, δε θα τη φανταζόταν στα πιο τρελά του όνειρα.
Εμένα μια φορά οι συνθήκες με πείθουν ως εξήγηση. Είναι κι αυτές μια κάποια αιτία, νιώθονται.
Άλλο με προβληματίζει.
Ο σύντροφος με το μουστάκι έδερνε κι έσφαζε, αλλά είχε κι έναν πόλεμο να αντιμετωπίσει. Και στη δεκαετία του 20 μέχρι και το σεκ δέχεται ότι υπήρχε δημοκρατία.
Ο σύντροφος με το μουσάκι, παρά κι ενάντια στις συνθήκες, ούτε έδερνε ούτε έσφαζε. Αλλά λόγω παρανομίας του βγήκε λίγο συγκεντρωτικό το κόμμα νέου τύπου.
Εμείς σήμερα, τι αντικειμενικές συνθήκες έχουμε και κάνουμε τα ίδια;
Που να 'χαμε καμιά επαναστατική κατάσταση, να πω πάει στο διάολο, να θυσιαστώ. Ένας αντιρρησίας λιγότερο.
Εμείς κρατάμε το μοντέλο χωρίς τις συνθήκες που το δημιούργησαν.
Δεν πάει έτσι σύντροφε. Οι συνθήκες είναι δύσκολες.
Σήμερα που καλπάζει η αντεπανάσταση απαιτείται πολιτική επαγρύπνηση. Αλλά όσο ανδρεύουμε εμείς, θεριεύει ο ταξικός εχθρός να μην πάρουμε τα πάνω μας. Κι άμα πάρουμε την εξουσία λυσσάει ακόμα περισσότερο.
Οπότε ο στάλιν είχε δίκιο, η ταξική πάλη οξύνεται στον αιώνα τον άπαντα (αμήν).
Κι απ' την πολλή επαγρύπνηση μένουμε ξάγρυπνοι. Κι άντε να μείνει καθαρό μυαλό για μέτωπο και συμμαχίες.
Πάμε και στα τρία περιβόητα σίγμα του ρούση. S for Stalin.
Υπάρχει κάτι υπέρ του σε όσα λέει;
Ότι συνδέει την κριτική του με το σήμερα. Άσχετα αν συμφωνούμε ή όχι.
Δεν ψάχνει δικαίωση και καταδίκες στο παρελθόν. Δεν ξεθάβει το στάλιν για να θάψει το φάντασμά του.
Αναφέρεται στο σήμερα και προειδοποιεί για το αύριο.
Το τι μας λέει, είναι άλλο ζήτημα. Ας το δούμε απ' το δικό του πρίσμα.
Γιατί σταλινικό; Γιατί διαγράφει ή καρατομεί όποιον έχει διαφορετική άποψη. Το δείχνει και το συνέδριο, το νέο πολιτμπιρό κι η κεντρική επιτροπή.
Για το ρούση αυτό δένει μια χαρά με το δεύτερο σίγμα, τον σεχταρισμό. Το οποίο πιστεύω δεν θέλει επεξήγηση.
Περισσότερο απ' όλα ξενίζει το τρίτο σίγμα, το συντηρητικό.
Πώς το εξηγεί ο ίδιος;
Όταν σ' ένα κείμενο για το σοσιαλισμό δε λέγεται λέξη για το πώς προετοιμάζεται η επανάσταση, όταν η λιάνα δίνει συνέντευξη στο περιοδικό της αστυνομίας και δηλώνει ότι το πρόβλημα είναι το πεσμένο ηθικό της, όταν υπάρχει το διήγημα απολογία του μπάτσου και το σχετικό άρθρο του μαΐλη, όταν δηλώνεται ότι κατά την επανάσταση δε θα σπάσει ούτε τζάμι, όταν ένα νεολαιίστικο ξέσπασμα αντιμετωπίζεται όπως αντιμετωπίστηκε εκείνο του δεκέμβρη κλπ κλπ, τότε μιλάμε για συντηρητισμό.
Επ' ευκαιρίας ξαναδιάβασα το άρθρο-απάντηση του μαΐλη. Το καλύτερο μου το 'πε σήμερα το παπαγαλάκι του κρεμλίνου.
Ο ρίτσος για το νεκρό παιδί το 36 έγραψε το μέρα μαγιού μου μίσεψες, όχι για την ψυχολογία του μπάτσου.
Καλά τα λέει.
Δίκιο έχει κι ο ρούσης να ξεσπά για έναν ακόμα λόγο.
Σε όλο τον προσυνεδριακό ήταν τιμώμενο πρόσωπο με ένα στα τρία γράμματα να τον στολίζουν δεόντως. Μνημείο της πίστης μας στο διάλογο και της ανοχής μας στην άλλη άποψη.
Δεν είμαστε δογματικοί, αυτός είναι αντισταλινικός.
Κι άντε να καταπιεί τους παππούδες με τα βιώματα που τον βγάλαν πράκτορα. Αλλά τα γράμματα των στελεχών και το ανυπόγραφο άρθρο που τον τσουβάλιαζε με κύρκο και μπιτσάκη δεν ήταν τυχαία. Και δεν τρώγονται με καμία δύναμη.
Όμως στο τρίτο σίγμα κάηκε. Συντηρητισμός, χαμένη επαναστατικότητα.
Το παράκανες ρε γιώργο. Δεν τα λένε φόρα παρτίδα αυτά παραέξω.
Θα μου πεις, για δες ποιος μιλάει. Γιατί, ρε απολίθωμα, εσύ τι διαφορετικό κάνεις;
Άλλο εγώ.
Για μένα Σταλινικός πάνω απ' όλα πάει να πει τίμιος αγωνιστής με πίστη κι αισιοδοξία. Λίγο θρησκόληπτος ίσως, αλλά αυτό διορθώνεται.
Σοσιαλισμό και Σοβιετία κάποιοι παν να τα εξισώσουν με τα εΣ-εΣ. Κι άλλοι κάνουν πως δεν τους αφορά. Απλή συνωνυμία.
Για μένα η υπεράσπισή τους είναι νόημα ζωής.
Το κόμμα τέλος, για μένα είναι (μέχρι αποδείξεως του εναντίου) απεναντι στο Σύστημα. Με αντιφάσεις, αλλά απέναντι.
Όχι μόνο του. Αλλά ό,τι πιο Σοβαρό από τους απέναντι.
Ο ρούσης διαλέγοντας σίγμα διαλέγει στρατόπεδο. Και θέτει εαυτόν απέναντι.
Οπότε είναι θέμα αντίληψης. Όσοι είναι με το κόμμα βλέπουν το ρούση απέναντι στο πλευρό του συστήματος.
Κι οι απέναντι καλωσορίζουν το ρούση στην όχθη τους και μας έχουν, όπως κοιτάς το σύστημα, αριστερά (πτέρυγα).
Εγώ ως γνήσιος σταλινικός μένω στο κέντρο που έχει καλύτερη θέα και λέω ούτε το ένα ούτε το άλλο. Ένα σημείο έχει άπειρα απέναντι.
Μετά πάω με τους σταλινικούς συντρόφους μου να μην έχω μοναξιές.
Τώρα που διαλέξαμε στρατόπεδο ας δούμε πού έχει άδικο ο ρούσης.
-για τον στάλιν και τη σοβιετία μετά το λένιν δεν έχει πολύ καλή άποψη. Δεν έχει άμεση σχέση, αλλά την κρίση του όσο να 'ναι την επηρεάζει.
-τα γράφει στην ελευθεροτυπία.
Η αλήθεια είναι πως δεν είχε επιλογές. Η εναλλακτική που είχε ήταν να σιωπήσει.
Αλλά όταν γράφει σε μια εφημερίδα, χυδαία αντικομμουνιστική, οφείλει να πάρει αποστάσεις. Να διαχωρίσει την κριτική του στο κόμμα και στο στάλιν απ' τον αγοραίο αντισταλινισμό.
Αλλιώς παίζει χωρίς να το θέλει το παιχνίδι της. Και δεν είναι αφελής να μην ξέρει πώς θα χρησιμοποιηθούν αυτά που γράφει.
Είναι περίπου όπως με την αξιολόγηση στα πανεπιστήμια.
Όταν το σύστημα την προωθεί με χίλια, δε μπορείς εσύ να πας και να λες χαρούμενα για αξιολόγηση των καθηγητών απ' τους φοιτητές, για να σπάσει η αυθαιρεσία, ενώ υπάρχει τέτοιο διακύβευμα.
Κι αν ακόμα είσαι ακατανίκητα χαρούμενος, πρέπει έστω φραστικά να κλίνεις σε όλους τους χρόνους και τις πτώσεις το διαχωρισμό σου από αυτό που λεν οι άλλοι.
Αυτό τουλάχιστον ο ρούσης μπορούσε να το κάνει. Αλλά δεν...
-τραβάει τη ρήξη στα άκρα. Και κόβει πίσω του γέφυρες. Όχι μόνο με το κόμμα. Αλλά και με τον κόσμο του. Πολλοί από αυτούς μέχρι τώρα τον άκουγαν.
Διάβασα ξανά και τις δηλώσεις εκλογικής στήριξης που έκανε στο ριζοσπάστη την τελευταία δεκαετία. Όλα όσα γράφει εκεί ισχύουν και τώρα στο ακέραιο.
Αυτό που μεσολάβησε στο ενδιάμεσο είναι ότι κόψαμε μαχαίρι τις κοινές πορείες (πχ γένοβα) και χάσαμε δηκκι και κομμουνιστική ανανέωση από το μέτωπο.
Μας έμεινε όμως η αριστερή παρέμβαση πολιτών!
-ήρθε εκεί ακριβώς που ήθελαν να τον φέρουν όσοι τον έβριζαν. Που τώρα νιώθουν δικαιωμένοι.
Ποιος θα πιστέψει τώρα ότι όσα έγραψε στον προσυνεδριακό τα έλεγε με πόνο ψυχής;
Το χειρότερο είναι πως αφοπλίζει όσους κομματικούς πήραν το μέρος του. Με τι μούτρα θα αντικρίσουν τους ινστρούκτορες με τους οποίους τσακώθηκαν για να δείξουν ότι ο ρούσης είναι από τη δική μας πλευρά κι η κριτική του καλοπροαίρετη;
-(κάνει λάθος) στον χρόνο που εντοπίζει τη σταλινική στροφή.
Τον στάλιν το κόμμα δεν τον ανακάλυψε τώρα. Ούτε στο 17ο, ή στα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν.
90 χρόνια το ίδιο είμαστε, τώρα μας κατάλαβε;
Αυτές οι αναλύσεις με τα σημεία τομές έχουν πάντως το γούστο τους.
Ο ρούσης λέει ότι πριν το 17ο δεν ήμασταν τα τρία σίγμα που μας καταλογίζει.
Κάποιοι θυμούνται ότι επί πασοκ το κόμμα κατέβαινε περισσότερο στους δρόμους, ήταν πιο μαχητικό.
Άλλοι βλέπουν με θλίψη τα σημερινά στελέχη κορυφής κι αναπολούν τον φλωράκη με το λαϊκό του έρεισμα.
Αλλά ο χαρίλαος ήταν στα χρόνια της κατηφόρας, του συνασπισμού και του τζανετάκη. Και πιο πριν στη μπρεζνιεφική στασιμότητα των ποσοστών με τη λεηλασία των εαμικών από το πασοκ και τις αυταπάτες για ειρηνικό πέρασμα.
Άρα πάμε πιο πριν, στην χούντα. Για την οποία δεν ήμασταν έτοιμοι, δεν την προβλέψαμε, πόσο μάλλον να την αποτρέψουμε.
Έφταιγε πιο πριν ο ρεβιζιονιστής ο κολιγιάννης με τη δεκαετία που διαλύθηκαν οι παράνομες κομματικές οργανώσεις.
Αλλά πιο πριν ήταν οι προδοσίες κι οι άτυχοι χειρισμοί με τον πλουμπίδη και τον μπελογιάννη.
Το κκε ήταν πραγματικά αγωνιστικό μόνο επί κατοχής και μετά στον εμφύλιο.
Ναι, αλλά και τότε έκανε ένα σωρό λάθη ο ζαχαριάδης.
Και πριν απ' τον ζαχαριάδη έγινε η βάρκιζα που ήταν ίσως το μεγαλύτερο. Την οποία την αντιμετωπίζω όπως οι γαλάτες στον αστερίξ την αλεζία.
Αλεζία; Ποια αλεζία; Τι έγινε στην αλεζία; Και τι την θέλετε δηλ αυτή την αλεζία;
Κι έτσι σήμερα κανείς δεν ξέρει πού ακριβώς βρίσκεται. Με την βάρκιζα πού τέτοια τύχη...
Ναι, αλλά η βάρκιζα ξεκίνησε απ' την καζέρτα και τον λίβανο. Άρα να το πιάσουμε πριν το 43.
Πιο πριν όμως ο μανιαδάκης μας είχε διαλύσει.
Και πιο πριν ήταν οι κούτβηδες που μας τους επέβαλε ο στάλιν για να διώξουν τον πουλιόπουλο.
Άρα ακόμα πιο πριν ήταν άμωμο το κόμμα. Τότε που γινόταν η πάλη χωρίς αρχές και μας εγκάλεσε η κομιντέρν.
Βασικά για να μην το βασανίζουμε, το συμπέρασμα (τους) είναι ότι η καλύτερη εποχή ήταν τότε που δεν υπήρχε το κόμμα. Τότε τα έκανε όλα καλά κι άγια.
Τέτοιες σχέσεις είχα περίπου και με τη μάνα μου.
Από τότε που με θυμάμαι πάντα την ταλαιπωρούσα και της έβγαζα το συκώτι. Σε αντίθεση με ένα-δυο χρόνια πιο πριν που ήμουν σωστό αγγελούδι.
Και βασικά, όταν δεν είχα γεννηθεί ακόμα, περνούσαμε όμορφα κι ευτυχισμένα χρόνια, τα καλύτερα της ζωής μας.
-δε βλέπει την πραγματικότητα (κι εν προκειμένω το κόμμα) με τις αντιφάσεις του, δηλ διαλεκτικά. Επικεντρώνει στα σημεία που θεωρεί προβληματικά και μένει σε αυτά.
-γράφει στο άρθρο του: απορρίπτεται σαν λαθεμένη η κατεξοχήν μαρξική θέση ότι «στη σοσιαλιστική βαθμίδα συντελείται η απονέκρωση του κράτους».
Στην ίδια ακριβώς πρόταση, τη φράση που μπαίνει σε εισαγωγικά την ακολουθεί η φράση δεν υφίσταται η δικτατορία του προλεταριάτου, θέση ολοφάνερα λανθασμένη.
Αν διαβάσει κανείς όλη την πρόταση κι ακόμα περισσότερο όλη την τέταρτη θέση θα βγάλει πολύ διαφορετικό συμπέρασμα από αυτό στο οποίο οδηγήθηκε ο ρούσης.
Η θέση αυτή αφορά άλλο ζήτημα, όχι την απονέκρωση.
Κι απαντάει πολύ σωστά σε απόψεις που λεν πως η μετάβαση στο σοσιαλισμό είναι άλλο πράγμα από το σοσιαλισμό καθεαυτό. Φαντάζονται τον δεύτερο χωρίς εμπορευματικές σχέσεις, δικτατορία του προλεταριάτου και γενικότερα αντιφάσεις, με άλλα λόγια σα μικρογραφία του κομμουνισμού.
Τέτοια θέση έχει πάρει πχ ο κάππος στην κριτική του για το σοβιετικό σχηματισμό, επηρεάζοντας άμεσα και το ναρ.
Έτσι για τον χαρακτήρα της σοβιετίας, ο μεν πρώτος καταλήγει να την θεωρεί καινούριο ανέκδοτο αντι-ιμπεριαλιστικό σχηματισμό, οι δε νεο-αριστεροί κολλάνει και το εκμεταλλευτικός από δίπλα, μη τυχόν και ξεχάσουν να αποτάξουν το σατανά.
Μπροστά σε τέτοιες αναλύσεις-διαμάντια το δικό μας κείμενο μοιάζει να έχει γραφτεί από γκουρού του μαρξισμού.
Κατά τα άλλα κι εγώ έχω κάποιες ενστάσεις για το κείμενο της απόφασης.
Πχ στη θέση 5 όπου κρατικοποίηση και κοινωνικοποίηση ταυτίζονται (θέση από την οποία απορρέουν και μια σειρά άλλα λάθη, όπως το βλέπω εγώ τουλάχιστον).
Αλλά δεν είναι της ώρας να επεκταθούμε σε αυτό.
Στο δια ταύτα. Έναν εξωκομματικό είχαμε κοντά μας, τελευταίο των μοϊκανών και των διανοούμενων και τον χάσαμε.
Αν και το πράγμα φαινόταν από μακριά. Όποτε κι αν άνοιγε το θέμα για τη σοβιετία, τις καρδιές μας θα τις χαλούσαμε.
Μπορούσαμε τουλάχιστον να χωρίσουμε πολιτισμένα.
Αλλά ξέρετε καμιά μεγάλη αγάπη που να μην τελείωσε επεισοδιακά;
Οι παλιές αγάπες πάνε στον παράδεισο. Μέσω γκουλάγκ...
Ηθικό επιμύθιο
Ένας αναρχικός είχε γράψει κάποτε σε ένα φόρουμ στο ρούση ότι η σχέση του με το κόμμα είναι όπως της μύγας με τα σκατά. Όλο πάει να φύγει κι όλο επιστρέφει.
Θα το μετανιώσει ξανά κάπου στα μισά; Ή αυτή τη φορά είναι το τέλος; Πού θα βρει πιο ευωδάτα από εδώ;
Ο ρούσης στη ζωή του έχει παντρευτεί δυο φορές. Όσες δηλ και με το κόμμα. Η δεύτερη είχε αρχίσει κάπως έτσι:
Γιατί δεν πάει άλλο
«... Γι' αυτό και αποφάσισα να ξανασμίξω μαζί σας. Οχι μόνο για τις εκλογές ούτε κυρίως γι' αυτές, γιατί έτσι κι αλλιώς πιστεύω πως νόθο θα είναι το αποτέλεσμά τους, στα πλαίσια της ψευτοδημοκρατίας που μας διαφεντεύει. Ξανασμίγω μαζί σας για να δώσω ό,τι μπορώ και να πάρω τη χαρά της προσφοράς μου. Οχι σαν μια στο παρελθόν επιστροφή, αλλά σαν ένα συναπάντημα για καλύτερο μέλλον. Γιατί δεν πάει άλλο... Και πάλι μαζί. Γιατί κανείς δεν έχει το δικαίωμα να κωφεύει μπροστά στον έσχατο τούτο ξεπεσμό, με όλες μου τις δυνάμεις τα κουτσά και τα στραβά μου και πάλι δικός σας, σύντροφοι».
Ο τρίτος γύρος θα είναι ο τελικός.
(τίτλοι τέλους, μουσική, κραουνάκης, το τρίτο στεφάνι)
Η εμφάνιση του μαρξισμού
Αύριο το απόγευμα στις 5 ακριβώς (καλά αυτό μην το δένετε κόμπο) είναι προγραμματισμένη η μάζωξη του ομίλου για τη μελέτη της επαναστατικής θεωρίας.
Το θέμα της είναι η εμφάνιση της μαρξιστικής θεωρίας: μεθοδολογικά ζητήματα μελέτης του μαρξισμού (με την εξαφάνισή της ασχολούνται άλλοι).
ΘΑ ΜΙΛΗΣΕΙ... ο ΣΟΒΙΕΤΙΚΟΣ ΚΥΡΙΟΥΛΗΣ!!!
Ο οποίος θα κάνει και την εισήγηση για το θέμα.
Καμιά φορά πλατειάζει (κι αυτός μπρεζνιεφικός, δικός μας είναι) αλλά όπως και να 'χει τα διαγγέλματά του (ειδικά τις πρώτες φορές) σε συνεπαίρνουν.
Το ραντεβού είναι στις πέντε (και κάτι) στο τρίγωνο του πολυτεχνείου στην πτέρυγα των αρχιτεκτόνων.
Όσοι πιστοί προσέλθετε. Θα διαπιστώσετε εξ ιδίων πως δε δαγκώνουμε.
Για να σας αναγνωρίσουμε, να κρατάτε ένα γαρίφαλο. Εμένα θα με βρείτε εύκολα, είμαι ο πιο εύσωμος.
Για ό,τι ενδιαφέρον θα υπάρξει ρεπορτάζ. Αρκεί να υπάρξει κι έμπνευση.
Το θέμα της είναι η εμφάνιση της μαρξιστικής θεωρίας: μεθοδολογικά ζητήματα μελέτης του μαρξισμού (με την εξαφάνισή της ασχολούνται άλλοι).
ΘΑ ΜΙΛΗΣΕΙ... ο ΣΟΒΙΕΤΙΚΟΣ ΚΥΡΙΟΥΛΗΣ!!!
Ο οποίος θα κάνει και την εισήγηση για το θέμα.
Καμιά φορά πλατειάζει (κι αυτός μπρεζνιεφικός, δικός μας είναι) αλλά όπως και να 'χει τα διαγγέλματά του (ειδικά τις πρώτες φορές) σε συνεπαίρνουν.
Το ραντεβού είναι στις πέντε (και κάτι) στο τρίγωνο του πολυτεχνείου στην πτέρυγα των αρχιτεκτόνων.
Όσοι πιστοί προσέλθετε. Θα διαπιστώσετε εξ ιδίων πως δε δαγκώνουμε.
Για να σας αναγνωρίσουμε, να κρατάτε ένα γαρίφαλο. Εμένα θα με βρείτε εύκολα, είμαι ο πιο εύσωμος.
Για ό,τι ενδιαφέρον θα υπάρξει ρεπορτάζ. Αρκεί να υπάρξει κι έμπνευση.
Τρίτη 24 Μαρτίου 2009
Winds of change
Λέγαμε σε προηγούμενο σημείωμα για τον χαρταετό.
Που είναι πραγμοποιημένο (δεν κολλάει να πεις ζωντανό) παράδειγμα κομμουνιστικής σημειολογίας.
Η ίδια η πορεία της σοβιετίας ήταν μια ατέλειωτη καθαρά δευτέρα. Μέχρι που ήρθε ο γκόρμπι κι άνοιξε τους ασκούς της περεστρόικα. Κι αντί να δώσει στον χαρταετό την ώθηση που χρειάζονταν, τον έστειλε κατά διαόλου.
Φυγή προς τα κάτω.
Και μείναμε να χαζεύουμε σαστισμένοι την πτώση του, ώσπου χάθηκε πίσω από πολυκατοικίες και ταράτσες. Αφήνοντας πίσω του αναμνήσεις κι ακατανίκητη νοσταλγία.
Οι συμβολισμοί όμως δε σταματάν εκεί.
Ο χαρταετός είναι μια υποδειγματική συμπύκνωση της διαλεκτικής υποκειμενικού παράγοντα-αντικειμενικών συνθηκών.
Βασική προϋπόθεση είναι να φυσάει αέρας. Χωρίς αέρα δεν πετάει τίποτα. Παρά μόνο το μυαλό κι η φαντασία μας.
Κι από φαντασιόπληκτους σήμερα στην αριστερά άλλο τίποτα.
Είναι στο χέρι μας να πετάξουμε χαρταετό αρκεί να το θελήσουμε και να παλέψουμε.
Κι ας φυσάει κόντρα. Ή κι ας μη φυσάει καθόλου.
Κι όσο για άπνοια παίζει και να μην έχουμε. Άνοια όμως;
Βέβαια εσύ σύντροφε αναγνώστη, ξέρεις πως η βουλησιαρχία, αυτό το οποτεδήποτε θελήσουμε και το συνειδητοποιήσουμε είναι γνώρισμα των αναρχικών, όχι των κομμουνιστών.
Αλλά όλοι έχουμε δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και τον αυτοπροσδιορισμό.
Κι έτσι ο καθένας είναι ό,τι δηλώνει. Άσχετα αν αυτό που δηλώνει δε συμφωνεί με αυτό που σκέφτεται.
Από μόνος του όμως ο άερας δε φτάνει. Το πιο βασικό είναι ο άνθρωπος. Όποιος το ξεχνάει καταλήγει απάνθρωπος. Ή με φιλοσοφικούς όρους αλτουσεριανός αντι-ουμανιστής.
Πολλοί λένε πως όσοι τονίζουν μηχανικά το ρόλο των παραγωγικών δυνάμεων (δηλ του αέρα) αερολογούν και ξεχνάνε τον άνθρωπο.
Ξεχνώντας με τη σειρά τους ότι η πιο σημαντική παραγωγική δύναμη είναι ο άνθρωπος. Κι ότι όσοι μιλούν για ανάπτυξή τους έχουν βασικά κατά νου το νέο τύπο ανθρώπου.
Βεβαίως υπάρχουν κι αυτοί που το λένε μηχανικά, όπως δηλ το αντιλαμβάνονται. Δεν είναι οι μόνοι. Πολύς κόσμος σήμερα δεν καταλαβαίνει αυτό που έχει μάθει να λέει.
Αλλά την ουσία της διαλεκτικής τη βρίσκουμε στον χαρταετό καθεαυτό (ου μην και δια εαυτό).
Αν ο χαρταετός έχει τα μαύρα του τα χάλια, όσο καλός κι αν είναι ο ρίπτης άνθρωπος δεν πρόκειται να καταφέρει πολλά πράγματα.
Αλλά τον χαρταετό τον φτιάχνει ο ίδιος ο άνθρωπος.
Όπως έλεγε κι ο μαρξ, οι συνθήκες φτιάχνουν τον άνθρωπο κι ο άνθρωπος με τη σειρά του φτιάχνει τις συνθήκες.
Ούτε ντετερμινισμός, ούτε βουλησιαρχία. Ο μόνος δρόμος είναι με την ορθοδοξία. Την κομμουνιστική βεβαίως-βεβαίως.
Στον χαρταετό βρίσκουμε ανάγλυφα αποτυπωμένη και την αντίθεση πόλης-χωριού. Τα παιδιά που μεγάλωσαν στην ύπαιθρο δεν ξέρουν μόνο να τον πετάν, ξέρουν και να τον φτιάχνουν.
Τα παιδιά της πόλης δεν χρειάστηκε ποτέ να ασχοληθούν με τέτοια πράγματα, γιατί τον αγοράζουν έτοιμο από το περίπτερο. Ή τους τον δίνει ο δήμος, όπως κάνει εδώ ο δικός μας.
Μόνο εμείς εδώ πάνω έχουμε τέτοιους λεβέντες τοπικούς άρχοντες σε δήμο και νομαρχία. Που να σκάσουν οι χαμουτζήδες.
Έτσι κι εγώ, τυπικό σοκολατόπαιδο της πόλης, δεν έμαθα ποτέ να φτιάχνω πράγματα, αφού πάντα τα έβρισκα έτοιμα για να τα καταστρέφω. Και στα πρακτικά ζητήματα δεν πιάνει μία το χέρι μου.
Αδυναμία που μετέφερα στην οργάνωση και το κίνημα.
Όπου κι εκεί έτοιμα και ληγμένα τα βρήκα τα της θεωρίας.
Αλλά μιας κι ήταν το μόνο που ήξερα, επέμεινα κι έφαγα τελικά το κεφάλι μου.
Εδώ φτάνουμε στο μέγα αδιέξοδο της (κομμουνιστικής) υπόθεσης.
Τα μικρά παιδιά δεν είναι έτοιμα να κυβερνήσουν και να πετάξουν χαρταετό μόνα τους. Ειδικά άμα είναι στο μάτι του κυκλώνα, περικυκλωμένα από ιμπεριαλιστικά μποφόρ.
Εν μέσω καταιγίδας, με κεραυνούς, αστραπές και μπλιτζκριγκ, τα στιβαρά χέρια του πατερούλη είναι τα μόνα ικανά και σίγουρα.
Τι γίνεται όμως όταν πεθαίνει ο πατερούλης; (Το 20ό συνέδριο για να το γιορτάσουμε).
Πώς θα μάθουν οι μάζες άμα τα βρίσκουν όλα έτοιμα;
Πώς θα κάνουν το πάθημα μάθημα, άμα δεν πάρουν στα χέρια τους τον χαρταετό και τις τύχες τους;
Ώστε να μην πετάν αετό αδιάφοροι όταν δίπλα τους έρχεται η συντέλεια του (σοσιαλιστικού) κόσμου, όπως το 91;
Η γνώση έρχεται μέσα απ' την πείρα. Πείρα είναι το όνομα που δίνουμε στα λάθη μας. Τα οποία η ρόζα λούξεμπουργκ θεωρεί ιστορικά χίλιες φορές πιο γόνιμα από το αλάθητο του καλύτερου πατερούλη.
Αλλά αν είναι να θυσιάζουμε μια σοβιετία και μια επανάσταση για να γίνουν οι μάζες αυτοδίδακτες, τι κάνουμε;
Έλα ντε! Ό,τι και σήμερα μάλλον. Που έτσι κι αλλιώς σοβιετία δεν υπάρχει.
Είναι καιρός να ασχοληθούμε κάποτε σοβαρά με την έννοια της πολιτικής αλλοτρίωσης. Που πιάνει όλα αυτά που έγιναν για εμάς χωρίς εμάς.
Μπορεί να γίνονταν τα καλύτερα και με τις καλύτερες των προθέσεων. Αλλά όσο δεν τα κάναμε μόνοι μας έχαναν την αξία τους.
Ας κάναμε τουλάχιστον το κόλπο με τα παιδάκια. Που τα αφήνουν να πιάσουν για λίγο την καλούμπα να χαρούν. Πριν την πάρουν στο καπάκι μέσα απ' τα χέρια τους γιατί ο αετός έχει χάσει μες σε ένα λεπτό το μισό του ύψος.
Αυτό είναι και το βασικό επίτευγμα του καπιταλισμού. Η ψευδαίσθηση της συμμετοχής.
Κάθε τέσερα χρόνια ο λαός ψηφίζει ελεύθερα ποιος θέλει να κρατάει τον χαρταετό. Και βαυκαλίζεται πως είναι κυρίαρχος.
Το σύστημα σιγά-σιγά τελειοποιείται. Και καταφέρνει στο τέλος να μην ασχολείται κανείς με τον ουρανό και την έφοδο σε αυτόν. Ο θρίαμβος της δημοκρατίας.
Όλα αυτά επηρεάζουν άμεσα σήμερα τους κομμουνιστές.
Η σοβιετία ήταν (χαρτ)αετός που πέθανε στον αέρα (πώς λέμε ελεύθερη και δυνατή; Καμία σχέση).
Κι άφησε πίσω της ανεμομαζώματα κι ανεμοσκορπίσματα. Δηλ εμάς.
Εμείς κρατάμε ακόμα χαρακτήρα κι ένα ειδικό βάρος. Αλλά όσοι έφυγαν, απαλλαγμένοι από σιδερένιες νομοτέλειες, νιώθουν να τους έχει φύγει ένα βάρος κι είναι φτερά στον άνεμο από ιδεολογικής απόψεως.
Οι κακές γλώσσες μάλιστα (στις οποίες δε συμπεριλαμβάνομαι, άλλο αν τις αναπαράγω) λεν πως στο τελευταίο τους συνέδριο φώναζαν αέρα αέρα να φύγει η χολέρα σε όσους κρατούσαν ιδεολογικά βαρίδια του παρελθόντος περί νομοτέλειας κι άλλων τινών αντί να πετούν κατά πού φυσάει ο άνεμος.
Το οποίο είναι βασικό χαρακτηριστικό του χώρου.
Όταν φυσάει πρίμα, σηκώνεται αυθόρμητα κι ακηδεμόνευτα πιο ψηλά απ' όλους. Με το που πέφτει ο αέρας πέφτει κι αυτός ώσπου να πεις κίνημα.
Κάνοντας στο ενδιάμεσο όλες τις φιοριτούρες κι αναδιπλώσεις, καταπώς ταιριάζει σε χαρταετό.
Κυνηγούν την ουρά τους, ενώ οι ίδιοι έχουν γίνει ουρά του αυθόρμητου. Κι έτσι γυρνάν συνεχώς γύρω απ' τον εαυτό τους, αφού κανείς άλλος δεν έμεινε κοντά τους.
Σπειροειδής πορεία προς τα κάτω (κι αριστερά).
Μέχρι το επόμενο κίνημα. Και ξανά προς τη δόξα τραβά.
Μαζί αρχίζει κι η περί αερολογίας άμιλα.
Με σκληρότατο ανταγωνισμό και τελευταίο -αδιαμφισβήτητο- νικητή το εεκ. Που είδε στο δεκέμβρη δυνάμει επαναστατική κατάσταση, όπου τέθηκε θέμα εξουσίας.
Όπου οι από πάνω δε μπορούν πια κι οι από κάτω δε θέλουν να κρατήσουν τα γέλια τους με τις αναλύσεις του σάββα.
Ο οποίος δεν ξέρει τι να κάνει εν όψει ευρωεκλογών βλέποντας το μέρα να σκάει σα σαπουνόφουσκα (που κι αυτή αέρα έχει). Κάτι που στην επίσημη αργκό λέγεται αναβάθμιση.
Στον αντίποδα εμείς, καράβι αργοκίνητο αλλά σίγουρο.
Μακριά από ζιγκ-ζαγκ, πισωγυρίσματα κινηματικά σκαμπανεβάσματα κι άλλα τέτοια ψυχοφθόρα διαλεκτικά.
Γραμμικά και σταθερά προς το στόχο μας. Με ρυθμούς ζέπελιν.
Μέχρι να έρθει κανάς ανδρουλάκης να μας σημαδέψει με φυσοκάλαμο και να μας στείλει πίσω στην αφετηρία. Οπότε φτου κι απ' την αρχή το μαρτύριο του σισσύφου.
Εν παρόδω μόνο όποιος έχει διαβάσει στο μετά του μίμη, πώς παραλληλίζει τον φλωράκη με τους ακίνητους βράχους της κρήτης μπορεί να καταλάβει την ομορφιά της ακινησίας και της (μπρεζνιεφικής) στασιμότητας σε όλο της το μεγαλείο.
(Προς το παρόν οι μόνοι που κρατάν φυσοκάλαμα είναι οι δαπίτες του τει. Που σύμφωνα με ασφαλείς, αδιασταύρωτες πληροφορίες, καλούσαν την περασμένη εβδομάδα τον κόσμο, όχι σε πάρτι, ούτε σε εκδρομή στη μύκονο (πού τέτοια τύχη).
Αλλά σε σαϊτοπόλεμο!!
Δυστυχώς όχι μ' αληθινά βέλη, για να σκοτωθούν και να γλιτώνουμε μια ώρα αρχίτερα).
Το ίδιο περίπου έπαθε κι η σοβιετία που έμοιαζε κάστρο απόρθητο.
Αλλά ο λούπο κατίβο γκόρμπι έφερε τους ανέμους της αλλαγής και μας διέλυσε το σπίτι. Το οποίο κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος (ή μήπως αετός;).
Κάστρο έμεινε (στην κούβα), αλλά η σοβιετία μας άφησε χρόνους.
Τα γουρουνάκια που έμειναν χωρίς σπίτι κλείσαν συμφωνία με το λύκο κι έγιναν όμοιοί του.
Σαν τα γουρουνάκια της φάρμας των ζώων, που τα 'καναν πλακάκια με τους καπιταλιστές ανθρώπους κι απέκτησαν ανθρώπινα προγούλια για να επισφραγίσουν το κομπρεμί τους.
Έκτοτε οι δυο πλευρές (ζέπελιν και χρωματιστές φούσκες-μπαλόνια) έχουν μεταξύ τους σχέσεις καχυποψίας. Και δικαιολογημένα.
Οι μεν βλέπουν (για την ακρίβεια μυρίζουν) τους δε σαν βρωμερά αέρια κι αντιστρόφως. Κι όταν τύχει να βρεθούμε μαζί, μας πιάνει αμφότερους ιδεολογική ασφυξία.
Οπότε μετά τον μαϊούνη αποφεύγουμε τις μεταξύ μας συναντήσεις. Και στο κίνημα μένουμε μακριά κι αγαπημένοι.
Που είναι πραγμοποιημένο (δεν κολλάει να πεις ζωντανό) παράδειγμα κομμουνιστικής σημειολογίας.
Η ίδια η πορεία της σοβιετίας ήταν μια ατέλειωτη καθαρά δευτέρα. Μέχρι που ήρθε ο γκόρμπι κι άνοιξε τους ασκούς της περεστρόικα. Κι αντί να δώσει στον χαρταετό την ώθηση που χρειάζονταν, τον έστειλε κατά διαόλου.
Φυγή προς τα κάτω.
Και μείναμε να χαζεύουμε σαστισμένοι την πτώση του, ώσπου χάθηκε πίσω από πολυκατοικίες και ταράτσες. Αφήνοντας πίσω του αναμνήσεις κι ακατανίκητη νοσταλγία.
Οι συμβολισμοί όμως δε σταματάν εκεί.
Ο χαρταετός είναι μια υποδειγματική συμπύκνωση της διαλεκτικής υποκειμενικού παράγοντα-αντικειμενικών συνθηκών.
Βασική προϋπόθεση είναι να φυσάει αέρας. Χωρίς αέρα δεν πετάει τίποτα. Παρά μόνο το μυαλό κι η φαντασία μας.
Κι από φαντασιόπληκτους σήμερα στην αριστερά άλλο τίποτα.
Είναι στο χέρι μας να πετάξουμε χαρταετό αρκεί να το θελήσουμε και να παλέψουμε.
Κι ας φυσάει κόντρα. Ή κι ας μη φυσάει καθόλου.
Κι όσο για άπνοια παίζει και να μην έχουμε. Άνοια όμως;
Βέβαια εσύ σύντροφε αναγνώστη, ξέρεις πως η βουλησιαρχία, αυτό το οποτεδήποτε θελήσουμε και το συνειδητοποιήσουμε είναι γνώρισμα των αναρχικών, όχι των κομμουνιστών.
Αλλά όλοι έχουμε δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και τον αυτοπροσδιορισμό.
Κι έτσι ο καθένας είναι ό,τι δηλώνει. Άσχετα αν αυτό που δηλώνει δε συμφωνεί με αυτό που σκέφτεται.
Από μόνος του όμως ο άερας δε φτάνει. Το πιο βασικό είναι ο άνθρωπος. Όποιος το ξεχνάει καταλήγει απάνθρωπος. Ή με φιλοσοφικούς όρους αλτουσεριανός αντι-ουμανιστής.
Πολλοί λένε πως όσοι τονίζουν μηχανικά το ρόλο των παραγωγικών δυνάμεων (δηλ του αέρα) αερολογούν και ξεχνάνε τον άνθρωπο.
Ξεχνώντας με τη σειρά τους ότι η πιο σημαντική παραγωγική δύναμη είναι ο άνθρωπος. Κι ότι όσοι μιλούν για ανάπτυξή τους έχουν βασικά κατά νου το νέο τύπο ανθρώπου.
Βεβαίως υπάρχουν κι αυτοί που το λένε μηχανικά, όπως δηλ το αντιλαμβάνονται. Δεν είναι οι μόνοι. Πολύς κόσμος σήμερα δεν καταλαβαίνει αυτό που έχει μάθει να λέει.
Αλλά την ουσία της διαλεκτικής τη βρίσκουμε στον χαρταετό καθεαυτό (ου μην και δια εαυτό).
Αν ο χαρταετός έχει τα μαύρα του τα χάλια, όσο καλός κι αν είναι ο ρίπτης άνθρωπος δεν πρόκειται να καταφέρει πολλά πράγματα.
Αλλά τον χαρταετό τον φτιάχνει ο ίδιος ο άνθρωπος.
Όπως έλεγε κι ο μαρξ, οι συνθήκες φτιάχνουν τον άνθρωπο κι ο άνθρωπος με τη σειρά του φτιάχνει τις συνθήκες.
Ούτε ντετερμινισμός, ούτε βουλησιαρχία. Ο μόνος δρόμος είναι με την ορθοδοξία. Την κομμουνιστική βεβαίως-βεβαίως.
Στον χαρταετό βρίσκουμε ανάγλυφα αποτυπωμένη και την αντίθεση πόλης-χωριού. Τα παιδιά που μεγάλωσαν στην ύπαιθρο δεν ξέρουν μόνο να τον πετάν, ξέρουν και να τον φτιάχνουν.
Τα παιδιά της πόλης δεν χρειάστηκε ποτέ να ασχοληθούν με τέτοια πράγματα, γιατί τον αγοράζουν έτοιμο από το περίπτερο. Ή τους τον δίνει ο δήμος, όπως κάνει εδώ ο δικός μας.
Μόνο εμείς εδώ πάνω έχουμε τέτοιους λεβέντες τοπικούς άρχοντες σε δήμο και νομαρχία. Που να σκάσουν οι χαμουτζήδες.
Έτσι κι εγώ, τυπικό σοκολατόπαιδο της πόλης, δεν έμαθα ποτέ να φτιάχνω πράγματα, αφού πάντα τα έβρισκα έτοιμα για να τα καταστρέφω. Και στα πρακτικά ζητήματα δεν πιάνει μία το χέρι μου.
Αδυναμία που μετέφερα στην οργάνωση και το κίνημα.
Όπου κι εκεί έτοιμα και ληγμένα τα βρήκα τα της θεωρίας.
Αλλά μιας κι ήταν το μόνο που ήξερα, επέμεινα κι έφαγα τελικά το κεφάλι μου.
Εδώ φτάνουμε στο μέγα αδιέξοδο της (κομμουνιστικής) υπόθεσης.
Τα μικρά παιδιά δεν είναι έτοιμα να κυβερνήσουν και να πετάξουν χαρταετό μόνα τους. Ειδικά άμα είναι στο μάτι του κυκλώνα, περικυκλωμένα από ιμπεριαλιστικά μποφόρ.
Εν μέσω καταιγίδας, με κεραυνούς, αστραπές και μπλιτζκριγκ, τα στιβαρά χέρια του πατερούλη είναι τα μόνα ικανά και σίγουρα.
Τι γίνεται όμως όταν πεθαίνει ο πατερούλης; (Το 20ό συνέδριο για να το γιορτάσουμε).
Πώς θα μάθουν οι μάζες άμα τα βρίσκουν όλα έτοιμα;
Πώς θα κάνουν το πάθημα μάθημα, άμα δεν πάρουν στα χέρια τους τον χαρταετό και τις τύχες τους;
Ώστε να μην πετάν αετό αδιάφοροι όταν δίπλα τους έρχεται η συντέλεια του (σοσιαλιστικού) κόσμου, όπως το 91;
Η γνώση έρχεται μέσα απ' την πείρα. Πείρα είναι το όνομα που δίνουμε στα λάθη μας. Τα οποία η ρόζα λούξεμπουργκ θεωρεί ιστορικά χίλιες φορές πιο γόνιμα από το αλάθητο του καλύτερου πατερούλη.
Αλλά αν είναι να θυσιάζουμε μια σοβιετία και μια επανάσταση για να γίνουν οι μάζες αυτοδίδακτες, τι κάνουμε;
Έλα ντε! Ό,τι και σήμερα μάλλον. Που έτσι κι αλλιώς σοβιετία δεν υπάρχει.
Είναι καιρός να ασχοληθούμε κάποτε σοβαρά με την έννοια της πολιτικής αλλοτρίωσης. Που πιάνει όλα αυτά που έγιναν για εμάς χωρίς εμάς.
Μπορεί να γίνονταν τα καλύτερα και με τις καλύτερες των προθέσεων. Αλλά όσο δεν τα κάναμε μόνοι μας έχαναν την αξία τους.
Ας κάναμε τουλάχιστον το κόλπο με τα παιδάκια. Που τα αφήνουν να πιάσουν για λίγο την καλούμπα να χαρούν. Πριν την πάρουν στο καπάκι μέσα απ' τα χέρια τους γιατί ο αετός έχει χάσει μες σε ένα λεπτό το μισό του ύψος.
Αυτό είναι και το βασικό επίτευγμα του καπιταλισμού. Η ψευδαίσθηση της συμμετοχής.
Κάθε τέσερα χρόνια ο λαός ψηφίζει ελεύθερα ποιος θέλει να κρατάει τον χαρταετό. Και βαυκαλίζεται πως είναι κυρίαρχος.
Το σύστημα σιγά-σιγά τελειοποιείται. Και καταφέρνει στο τέλος να μην ασχολείται κανείς με τον ουρανό και την έφοδο σε αυτόν. Ο θρίαμβος της δημοκρατίας.
Όλα αυτά επηρεάζουν άμεσα σήμερα τους κομμουνιστές.
Η σοβιετία ήταν (χαρτ)αετός που πέθανε στον αέρα (πώς λέμε ελεύθερη και δυνατή; Καμία σχέση).
Κι άφησε πίσω της ανεμομαζώματα κι ανεμοσκορπίσματα. Δηλ εμάς.
Εμείς κρατάμε ακόμα χαρακτήρα κι ένα ειδικό βάρος. Αλλά όσοι έφυγαν, απαλλαγμένοι από σιδερένιες νομοτέλειες, νιώθουν να τους έχει φύγει ένα βάρος κι είναι φτερά στον άνεμο από ιδεολογικής απόψεως.
Οι κακές γλώσσες μάλιστα (στις οποίες δε συμπεριλαμβάνομαι, άλλο αν τις αναπαράγω) λεν πως στο τελευταίο τους συνέδριο φώναζαν αέρα αέρα να φύγει η χολέρα σε όσους κρατούσαν ιδεολογικά βαρίδια του παρελθόντος περί νομοτέλειας κι άλλων τινών αντί να πετούν κατά πού φυσάει ο άνεμος.
Το οποίο είναι βασικό χαρακτηριστικό του χώρου.
Όταν φυσάει πρίμα, σηκώνεται αυθόρμητα κι ακηδεμόνευτα πιο ψηλά απ' όλους. Με το που πέφτει ο αέρας πέφτει κι αυτός ώσπου να πεις κίνημα.
Κάνοντας στο ενδιάμεσο όλες τις φιοριτούρες κι αναδιπλώσεις, καταπώς ταιριάζει σε χαρταετό.
Κυνηγούν την ουρά τους, ενώ οι ίδιοι έχουν γίνει ουρά του αυθόρμητου. Κι έτσι γυρνάν συνεχώς γύρω απ' τον εαυτό τους, αφού κανείς άλλος δεν έμεινε κοντά τους.
Σπειροειδής πορεία προς τα κάτω (κι αριστερά).
Μέχρι το επόμενο κίνημα. Και ξανά προς τη δόξα τραβά.
Μαζί αρχίζει κι η περί αερολογίας άμιλα.
Με σκληρότατο ανταγωνισμό και τελευταίο -αδιαμφισβήτητο- νικητή το εεκ. Που είδε στο δεκέμβρη δυνάμει επαναστατική κατάσταση, όπου τέθηκε θέμα εξουσίας.
Όπου οι από πάνω δε μπορούν πια κι οι από κάτω δε θέλουν να κρατήσουν τα γέλια τους με τις αναλύσεις του σάββα.
Ο οποίος δεν ξέρει τι να κάνει εν όψει ευρωεκλογών βλέποντας το μέρα να σκάει σα σαπουνόφουσκα (που κι αυτή αέρα έχει). Κάτι που στην επίσημη αργκό λέγεται αναβάθμιση.
Στον αντίποδα εμείς, καράβι αργοκίνητο αλλά σίγουρο.
Μακριά από ζιγκ-ζαγκ, πισωγυρίσματα κινηματικά σκαμπανεβάσματα κι άλλα τέτοια ψυχοφθόρα διαλεκτικά.
Γραμμικά και σταθερά προς το στόχο μας. Με ρυθμούς ζέπελιν.
Μέχρι να έρθει κανάς ανδρουλάκης να μας σημαδέψει με φυσοκάλαμο και να μας στείλει πίσω στην αφετηρία. Οπότε φτου κι απ' την αρχή το μαρτύριο του σισσύφου.
Εν παρόδω μόνο όποιος έχει διαβάσει στο μετά του μίμη, πώς παραλληλίζει τον φλωράκη με τους ακίνητους βράχους της κρήτης μπορεί να καταλάβει την ομορφιά της ακινησίας και της (μπρεζνιεφικής) στασιμότητας σε όλο της το μεγαλείο.
(Προς το παρόν οι μόνοι που κρατάν φυσοκάλαμα είναι οι δαπίτες του τει. Που σύμφωνα με ασφαλείς, αδιασταύρωτες πληροφορίες, καλούσαν την περασμένη εβδομάδα τον κόσμο, όχι σε πάρτι, ούτε σε εκδρομή στη μύκονο (πού τέτοια τύχη).
Αλλά σε σαϊτοπόλεμο!!
Δυστυχώς όχι μ' αληθινά βέλη, για να σκοτωθούν και να γλιτώνουμε μια ώρα αρχίτερα).
Το ίδιο περίπου έπαθε κι η σοβιετία που έμοιαζε κάστρο απόρθητο.
Αλλά ο λούπο κατίβο γκόρμπι έφερε τους ανέμους της αλλαγής και μας διέλυσε το σπίτι. Το οποίο κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος (ή μήπως αετός;).
Κάστρο έμεινε (στην κούβα), αλλά η σοβιετία μας άφησε χρόνους.
Τα γουρουνάκια που έμειναν χωρίς σπίτι κλείσαν συμφωνία με το λύκο κι έγιναν όμοιοί του.
Σαν τα γουρουνάκια της φάρμας των ζώων, που τα 'καναν πλακάκια με τους καπιταλιστές ανθρώπους κι απέκτησαν ανθρώπινα προγούλια για να επισφραγίσουν το κομπρεμί τους.
Έκτοτε οι δυο πλευρές (ζέπελιν και χρωματιστές φούσκες-μπαλόνια) έχουν μεταξύ τους σχέσεις καχυποψίας. Και δικαιολογημένα.
Οι μεν βλέπουν (για την ακρίβεια μυρίζουν) τους δε σαν βρωμερά αέρια κι αντιστρόφως. Κι όταν τύχει να βρεθούμε μαζί, μας πιάνει αμφότερους ιδεολογική ασφυξία.
Οπότε μετά τον μαϊούνη αποφεύγουμε τις μεταξύ μας συναντήσεις. Και στο κίνημα μένουμε μακριά κι αγαπημένοι.
Πέμπτη 19 Μαρτίου 2009
Τι θα γίνει φίλε μου με μας
Δεν ξέρω πόσους ενδιαφέρει το θέμα και πόσο. Αν κρίνω από παλιότερες αναρτήσεις, μάλλον όχι πολύ.
Το γράφω και με δέκα μέρες καθυστέρηση. Τα γεγονότα πρέπει να τα χωνέψεις για να τα κρίνεις. Να ωριμάσει μια ιδέα μέσα σου. Αλλιώς θα βγει καχεκτική κι επταμηνίτικη.
Τώρα, πώς ήθελα εγώ να δουλέψω σε εφημερίδα, να γράφω για θέματα εφήμερα, είναι ένα ζήτημα.
Τι κάνει ο άνθρωπος για να ζήσει...
Πριν δέκα μέρες ήταν το ντέρμπι παοκ-ολυμπιακός και το δούλεμα έπεσε σύννεφο. Εκατέρωθεν.
Τα μέσα της πόλης ρίξαν γραμμή να μη γίνουν επεισόδια. Τους έπιασε ο πόνος, όχι για το άθλημα, αλλά για την παε. Μην τιμωρηθεί και πάει στράφι η χρονιά.
Ποιον πείθουν όμως οι εκκλήσεις για ηρεμία λίγες μέρες πριν τον αγώνα; Από τα ίδια μέσα που πουλάν οπαδιλίκι και μακεδονομάχους για να 'χουν πελατεία;
Η ζωή συνεχίζεται, ο κόσμος διαμαρτύρεται, ξεσηκώνεται, βρήκε κάτι να του φταίει σε αυτό που έχει γίνει νόημα της ζωής του.
Ποιος θα του πει όμως πως ο πρόεδρος τεό, η διοίκηση της ομάδας που αγαπάει, είναι κομμάτι του συστήματος που λατρεύει να μισεί; Ότι τα 'χει κάνει πλακάκια με το κατεστημένο της αθήνας;
Ότι στη σούπερ-λιγκ είναι όλοι μια οικογένεια (λύκων) και γι' αυτό στο τέλος ουδείς τιμωρήθηκε;
Κι οι από κάτω όμως δεν πήγαν πίσω.
Έφτιαξαν κι οι ίδιοι κλίμα για να παίξουν το βολικό ρόλο του θύματος.
Τη ριζούπολη την ξέχασαν πολύ γρήγορα. Κι όσοι τη θυμήθηκαν εδώ ήταν για να κάνουν συμψηφισμό.
Στο τέλος όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος.
Ζημιά στην ομάδα τους κάναν οι παοκτζήδες, δεν άφησαν να παιχτεί ποδόσφαιρο και τους γύρισε μπούμερανγκ.
Μάγκας ο κόκαλης που πήρε τον τίτλο στη ριζούπολη. Κότες και πελάτες οι ηττημένοι.
Και μετά, όλοι μαζί (το βράδυ στη βανδή) οι νοήμονες καταδικάζουν τους ανεγκέφαλους και τα επεισόδια.
Φτιάχνουν μια κατάσταση και μετά λένε να μην φτάσει στα άκρα, στην τελική της συνέπεια. Και καταδικάζουν όσους δεν τράβηξαν φρένο στον κατήφορο.
Η εξουσία έχει πάντα διπλή γλώσσα κι ηθική. Η τέταρτη ακόμα περισσότερο.
Ποιος θα εξηγήσει στον κόσμο ότι δεν αξίζει τον κόπο;
Ποιος θα πει σε όσους ντύνονται με δίχρωμα κασκόλ πως το παιχνίδι είναι στημένο κι από πριν ξεπουλημένο;
Που και τέτοιο να μην ήταν, είναι απλώς ένα παιχνίδι.
Αλίμονο αν η ζωή μας είναι τόσο άδεια, ώστε να τη γεμίζουμε με το ποδόσφαιρο και τις ομάδες. Κι επειδή είναι, αλίμονο αν αφήνουμε να μας τη γεμίζουν με αέρα κοπανιστό. Παίρνοντας φανταστική εκδίκηση για τις νίκες και τις χαρές που δεν έρχονται στην πραγματική ζωή.
Γιατί να το πουν όμως;
Πάνω στο παιχνίδι έχει στηθεί ολόκληρη μπίζνα, παίζονται εκατομμύρια. Κι ο καθένας πάει να φάει ό,τι μπορεί απ' την πίτα.
Αν ο κόσμος το αντιμετώπιζε σαν παιχνίδι δε θα 'χαν τζίρο οι παε, τα κανάλια, ο τύπος.
Θα έβρισκε πιο σοβαρά πράγματα να ασχολείται, θα γινόταν επικίνδυνος.
Κι όμως, υπάρχουν κομμουνιστές που δεν το βλέπουν ως παιχνίδι, ορκίζονται πως το ποδόσφαιρο είναι θρησκεία (χωρίς απίστους) κι επικαλούνται (ω, τι πρωτότυπο) το βίωμά τους σε όσους δε συμφωνούν.
Βλέπουμε με συμπάθεια τους θρησκόληπτους, όχι όμως το αφιόνι που τους ποτίζουν. Ούτε τους συντρόφους που εξυμνούν το όπιο.
Υπάρχουν κομμουνιστές που λεν πως δεν είναι κακό να είσαι οπαδός.
Αλλά με τη δεύτερη ιδιότητά τους ξεχνάν την πρώτη.
Δεν έχουν πρόβλημα με τη στημένη τράπουλα. Τους πειράζει που δεν τη στήνει η ομάδα τους για να παίρνει περισσότερους τίτλους.
Το οπαδικό κριτήριο θολώνει το ταξικό. Ό,τι κι αν κάνουμε δεν παντρεύονται.
Αλλά οι κομμουνιστές θέλουν ηθική κάλυψη για ό,τι κάνουν, εσωτερική νομιμοποίηση. Κάτι να δικαιολογεί τις πράξεις μας, να ξεγελάμε τον εαυτό μας, πως είμαστε συνεπείς με τις αρχές μας.
Κι έτσι βγάζουμε μια θεωρία για κάθε αδυναμία μας.
Αν οι πράξεις μας δε συμφωνούν με την ιδεολογία μας, τόσο το χειρότερο γι' αυτήν. Την φέρνουμε στα μέτρα μας για να τις χωρέσει. Χυδαίος εμπειρισμός αντί για θεωρία.
Ο καθένας βγάζει τη δική του αδυναμία αθώα. Ο οπαδός τη μπάλα, ο θρησκόληπτος το θεό του, ο χρήστης την πρέζα και πάει λέγοντας.
Τι μένει ύστερα από όλα αυτά;
Η αποπνικτική οσμή απ' τα χημικά και τα δακρυγόνα.
Που πλέον πέφτουν αδιακρίτως, όπου μαζεύεται πολύς κόσμος. Ακόμη και σε γήπεδα.
Παραδοσιακά το κίνημα είχε την απορία πώς μας την πέφτουν εμάς τόσο οργανωμένα οι μπάτσοι και στο γήπεδο αφήνουν τους κάφρους να αλωνίζουν.
Αλλά δεν πάει πλέον έτσι.
Άσε που εσχάτως μια μερίδα πέτυχε κινηματική συγχώνευση με τους χούλιγκαν.
Από την ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής στα 80'ς, στην χουλιγκανοποίηση του κινήματος σήμερα.
Με τους συνδέσμους οπαδών υπάρχουν παραδοσιακά σχέσεις καχυποψίας.
Για μας είναι άνδρα ναρκωτικών και λούμπεν αποχαύνωσης. Για αυτούς είμαστε άνδρα διαφθοράς και κομματόσκυλων.
Εμείς τσουβαλιάζουμε αφοριστικά τους συνδέσμους κι αυτοί κόμματα κι ιδεολογίες. Και τα βρίσκουν με τους αναρχικούς.
Κάποιοι θεωρούν το ποδόσφαιρο τέχνη. Που κατά τον μπρεχτ δεν αντανακλά απλώς σαν καθρέφτης την πραγματικότητα. Τη μεγεθύνει.
Αλλά ας μην του αποδίδουμε μαγικές ιδιότητες που δεν έχει. Αδικούμε τις τέχνες και τους εαυτούς μας έτσι.
Απλός καθρέφτης της κοινωνίας είναι. Και μάλιστα απ' τους καλύτερους.
Πολλά πράγματα ξεκινάν απ' τα γήπεδα. Ή γιγαντώνονται εκεί.
Από το ρατσισμό και τον εθνικισμό, μέχρι το χαφιεδιλίκι με τις κάμερες. Κι εσχάτως και τα χημικά.
Τα οποία, όπως πάει το πράγμα, σε λίγο θα πετιούνται εθιμικά σε κάθε συνάθροιση περισσοτέρων από πέντε ατόμων.
Επειδή το τέλος πρέπει να έχει ηθικό δίδαγμα, η κε του μπλοκ προτείνει ανεπιφύλακτα την ηθικοπλαστική ταινία άγρια νιάτα-χούλιγκανς από τη θρυλική δεκαετία του 80.
Με την απίστευτη σκηνή με την αλήθεια που βρίσκεται στους σεξ πίστολς κι όχι στο δρόμο του θεού, την κατιάνα μπαλανίκα σε ρόλο που θυμίζει κατ γούμαν και μια διεθνή ακροδεξιά οργάνωση να κρύβεται πίσω από τα επεισόδια και τους χούλιγκαν (τα ξένα κέντρα που καταγγέλλει η αλέκα).
Γιατί στα 80'ς ακόμα και το καλτ γιούχου ήταν πολιτικοποιημένο.
Το γράφω και με δέκα μέρες καθυστέρηση. Τα γεγονότα πρέπει να τα χωνέψεις για να τα κρίνεις. Να ωριμάσει μια ιδέα μέσα σου. Αλλιώς θα βγει καχεκτική κι επταμηνίτικη.
Τώρα, πώς ήθελα εγώ να δουλέψω σε εφημερίδα, να γράφω για θέματα εφήμερα, είναι ένα ζήτημα.
Τι κάνει ο άνθρωπος για να ζήσει...
Πριν δέκα μέρες ήταν το ντέρμπι παοκ-ολυμπιακός και το δούλεμα έπεσε σύννεφο. Εκατέρωθεν.
Τα μέσα της πόλης ρίξαν γραμμή να μη γίνουν επεισόδια. Τους έπιασε ο πόνος, όχι για το άθλημα, αλλά για την παε. Μην τιμωρηθεί και πάει στράφι η χρονιά.
Ποιον πείθουν όμως οι εκκλήσεις για ηρεμία λίγες μέρες πριν τον αγώνα; Από τα ίδια μέσα που πουλάν οπαδιλίκι και μακεδονομάχους για να 'χουν πελατεία;
Η ζωή συνεχίζεται, ο κόσμος διαμαρτύρεται, ξεσηκώνεται, βρήκε κάτι να του φταίει σε αυτό που έχει γίνει νόημα της ζωής του.
Ποιος θα του πει όμως πως ο πρόεδρος τεό, η διοίκηση της ομάδας που αγαπάει, είναι κομμάτι του συστήματος που λατρεύει να μισεί; Ότι τα 'χει κάνει πλακάκια με το κατεστημένο της αθήνας;
Ότι στη σούπερ-λιγκ είναι όλοι μια οικογένεια (λύκων) και γι' αυτό στο τέλος ουδείς τιμωρήθηκε;
Κι οι από κάτω όμως δεν πήγαν πίσω.
Έφτιαξαν κι οι ίδιοι κλίμα για να παίξουν το βολικό ρόλο του θύματος.
Τη ριζούπολη την ξέχασαν πολύ γρήγορα. Κι όσοι τη θυμήθηκαν εδώ ήταν για να κάνουν συμψηφισμό.
Στο τέλος όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος.
Ζημιά στην ομάδα τους κάναν οι παοκτζήδες, δεν άφησαν να παιχτεί ποδόσφαιρο και τους γύρισε μπούμερανγκ.
Μάγκας ο κόκαλης που πήρε τον τίτλο στη ριζούπολη. Κότες και πελάτες οι ηττημένοι.
Και μετά, όλοι μαζί (το βράδυ στη βανδή) οι νοήμονες καταδικάζουν τους ανεγκέφαλους και τα επεισόδια.
Φτιάχνουν μια κατάσταση και μετά λένε να μην φτάσει στα άκρα, στην τελική της συνέπεια. Και καταδικάζουν όσους δεν τράβηξαν φρένο στον κατήφορο.
Η εξουσία έχει πάντα διπλή γλώσσα κι ηθική. Η τέταρτη ακόμα περισσότερο.
Ποιος θα εξηγήσει στον κόσμο ότι δεν αξίζει τον κόπο;
Ποιος θα πει σε όσους ντύνονται με δίχρωμα κασκόλ πως το παιχνίδι είναι στημένο κι από πριν ξεπουλημένο;
Που και τέτοιο να μην ήταν, είναι απλώς ένα παιχνίδι.
Αλίμονο αν η ζωή μας είναι τόσο άδεια, ώστε να τη γεμίζουμε με το ποδόσφαιρο και τις ομάδες. Κι επειδή είναι, αλίμονο αν αφήνουμε να μας τη γεμίζουν με αέρα κοπανιστό. Παίρνοντας φανταστική εκδίκηση για τις νίκες και τις χαρές που δεν έρχονται στην πραγματική ζωή.
Γιατί να το πουν όμως;
Πάνω στο παιχνίδι έχει στηθεί ολόκληρη μπίζνα, παίζονται εκατομμύρια. Κι ο καθένας πάει να φάει ό,τι μπορεί απ' την πίτα.
Αν ο κόσμος το αντιμετώπιζε σαν παιχνίδι δε θα 'χαν τζίρο οι παε, τα κανάλια, ο τύπος.
Θα έβρισκε πιο σοβαρά πράγματα να ασχολείται, θα γινόταν επικίνδυνος.
Κι όμως, υπάρχουν κομμουνιστές που δεν το βλέπουν ως παιχνίδι, ορκίζονται πως το ποδόσφαιρο είναι θρησκεία (χωρίς απίστους) κι επικαλούνται (ω, τι πρωτότυπο) το βίωμά τους σε όσους δε συμφωνούν.
Βλέπουμε με συμπάθεια τους θρησκόληπτους, όχι όμως το αφιόνι που τους ποτίζουν. Ούτε τους συντρόφους που εξυμνούν το όπιο.
Υπάρχουν κομμουνιστές που λεν πως δεν είναι κακό να είσαι οπαδός.
Αλλά με τη δεύτερη ιδιότητά τους ξεχνάν την πρώτη.
Δεν έχουν πρόβλημα με τη στημένη τράπουλα. Τους πειράζει που δεν τη στήνει η ομάδα τους για να παίρνει περισσότερους τίτλους.
Το οπαδικό κριτήριο θολώνει το ταξικό. Ό,τι κι αν κάνουμε δεν παντρεύονται.
Αλλά οι κομμουνιστές θέλουν ηθική κάλυψη για ό,τι κάνουν, εσωτερική νομιμοποίηση. Κάτι να δικαιολογεί τις πράξεις μας, να ξεγελάμε τον εαυτό μας, πως είμαστε συνεπείς με τις αρχές μας.
Κι έτσι βγάζουμε μια θεωρία για κάθε αδυναμία μας.
Αν οι πράξεις μας δε συμφωνούν με την ιδεολογία μας, τόσο το χειρότερο γι' αυτήν. Την φέρνουμε στα μέτρα μας για να τις χωρέσει. Χυδαίος εμπειρισμός αντί για θεωρία.
Ο καθένας βγάζει τη δική του αδυναμία αθώα. Ο οπαδός τη μπάλα, ο θρησκόληπτος το θεό του, ο χρήστης την πρέζα και πάει λέγοντας.
Τι μένει ύστερα από όλα αυτά;
Η αποπνικτική οσμή απ' τα χημικά και τα δακρυγόνα.
Που πλέον πέφτουν αδιακρίτως, όπου μαζεύεται πολύς κόσμος. Ακόμη και σε γήπεδα.
Παραδοσιακά το κίνημα είχε την απορία πώς μας την πέφτουν εμάς τόσο οργανωμένα οι μπάτσοι και στο γήπεδο αφήνουν τους κάφρους να αλωνίζουν.
Αλλά δεν πάει πλέον έτσι.
Άσε που εσχάτως μια μερίδα πέτυχε κινηματική συγχώνευση με τους χούλιγκαν.
Από την ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής στα 80'ς, στην χουλιγκανοποίηση του κινήματος σήμερα.
Με τους συνδέσμους οπαδών υπάρχουν παραδοσιακά σχέσεις καχυποψίας.
Για μας είναι άνδρα ναρκωτικών και λούμπεν αποχαύνωσης. Για αυτούς είμαστε άνδρα διαφθοράς και κομματόσκυλων.
Εμείς τσουβαλιάζουμε αφοριστικά τους συνδέσμους κι αυτοί κόμματα κι ιδεολογίες. Και τα βρίσκουν με τους αναρχικούς.
Κάποιοι θεωρούν το ποδόσφαιρο τέχνη. Που κατά τον μπρεχτ δεν αντανακλά απλώς σαν καθρέφτης την πραγματικότητα. Τη μεγεθύνει.
Αλλά ας μην του αποδίδουμε μαγικές ιδιότητες που δεν έχει. Αδικούμε τις τέχνες και τους εαυτούς μας έτσι.
Απλός καθρέφτης της κοινωνίας είναι. Και μάλιστα απ' τους καλύτερους.
Πολλά πράγματα ξεκινάν απ' τα γήπεδα. Ή γιγαντώνονται εκεί.
Από το ρατσισμό και τον εθνικισμό, μέχρι το χαφιεδιλίκι με τις κάμερες. Κι εσχάτως και τα χημικά.
Τα οποία, όπως πάει το πράγμα, σε λίγο θα πετιούνται εθιμικά σε κάθε συνάθροιση περισσοτέρων από πέντε ατόμων.
Επειδή το τέλος πρέπει να έχει ηθικό δίδαγμα, η κε του μπλοκ προτείνει ανεπιφύλακτα την ηθικοπλαστική ταινία άγρια νιάτα-χούλιγκανς από τη θρυλική δεκαετία του 80.
Με την απίστευτη σκηνή με την αλήθεια που βρίσκεται στους σεξ πίστολς κι όχι στο δρόμο του θεού, την κατιάνα μπαλανίκα σε ρόλο που θυμίζει κατ γούμαν και μια διεθνή ακροδεξιά οργάνωση να κρύβεται πίσω από τα επεισόδια και τους χούλιγκαν (τα ξένα κέντρα που καταγγέλλει η αλέκα).
Γιατί στα 80'ς ακόμα και το καλτ γιούχου ήταν πολιτικοποιημένο.
Τετάρτη 18 Μαρτίου 2009
Free Γάζα Movement
Ο επικεφαλής θεράπων ιατρός του μπρεζνιεφικού απολιθώματος κ. μαγκντί κρεμαστινός εξέδωσε το κάτωθι ανακοινωθέν:
Σήμερα αφαιρέσαμε τον γύψο από τον ασθενή με επιτυχία. Κατόπιν λεπτομερούς εξέτασης, ακτινογράφησης και χαρτογράφησης του ποδιού κρίναμε σκόπιμο να το αφήσουμε ακάλυπτο κι ακηδεμόνευτο, χωρίς να το καπελώσουμε με γυψονάρθηκα και γάζες.
Η διανοητική υγεία του ασθενή παραμένει κρίσιμη αλλά ασταθής. Για οτιδήποτε νεότερο θα ενημερώσουμε πρώτα το πολιτμπιρό".
Μετά από τις τελευταίες δραματικές εξελίξεις η κε του μπλοκ συνεδρίασε εκτάκτως κι εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:
"Μετά την έξοδο της χώρας από τον γύψο, η άρχουσα τάξη επιχειρεί να εγκλωβίσει τις λαϊκές μάζες στο ψευτοδίλημμα καραμανλής ή τανκς και να τις αφοπλίσει ιδεολογικά.
Το λαϊκό κίνημα έχει καθήκον να αντιδράσει, να ανατρέψει τους συσχετισμούς. Το πραγματικό δίλημμα σήμερα είναι πατερούλης ή πατερίτσες. Σε ποιο από τα δύο θέλουμε να επιστρέψουμε;
Ο λαός μας έχει δύο δρόμους μπροστά του. Σοβιετία ή τανκς!
Άσε που το ένα δεν αποκλείει απαραίτητα το άλλο.
Η διαλεκτική σχέση των δύο καθρεφτίζεται ανάγλυφα στη λαϊκή ποίηση του γιάννη ρίτσου για τα σοβιετικά τανκς που χορεύουν βαλς στους δρόμους της πράγας (τώρα και στην πόλη σας).
Ο σοσιαλιστικός σουρεαλισμός στα καλύτερά του.
Η κε καλεί το λαό μας σε επαγρύπνηση. Το πόδι βγήκε από τον γύψο, αλλά η δημοκρατία στην χώρα μας παραμένει κουτσή. Πραγματική αλλαγή χωρίς το κκε δε γίνεται.
Η δημοκρατία θα αποκτήσει στέρεα θεμέλια μόνο με κκε ισχυρό, 17%, στην τρίτη κατανομή. Το τραγουδούν τα ρέματα δεν είναι ψέματα".
Στο δεύτερο μέρος που φέρει τον τίτλο σχετικά με την ταινία κατίν η ανακοίνωση της κε αναφέρει τα εξής:
"Η κε του μπλοκ επέδωσε σε κλειστό κύκλο αναγνωστών το εσωτερικό ντοκουμέντο με τον τίτλο κατινιές. Το ντοκουμέντο εγκρίθηκε με σπορτιγκικά ποσοστά και μεθόδους (δε φεύγει κανείς μέχρι να ομοφωνήσουμε). Η κε επιφυλάσσεται να δώσει το ντοκουμέντο στη δημοσιότητα ανάλογα με τις προσεχείς εξελίξεις και την τροπή που θα πάρει το θέμα.
Στο ενδιάμεσο προτρέπει ανεπιφύλακτα τους συντρόφους αναγνώστες να παρακολουθήσουν την ταινία Έλα να δεις που θα προβληθεί τις πρώτες μεταμεσονύχτιες ώρες (παρασκευή προς σάββατο) από το πρώτο κρατικό κανάλι.
Η ταινία είναι σοβιετικής παραγωγής με θέμα τον πόλεμο και θεωρείται από τα κλασικά αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου. Απέσπασε διθυραμβικά σχόλια κι από τον σον πεν, που κατά βάθος είναι καλός άνθρωπος και πράκτορας δικών μας συμφερόντων μες στο χόλιγουντ".
Δεν ξέρω αν είναι όντως το έλα να δεις η ταινία. Για να πω την αλήθεια, κρατάω μικρό καλάθι. Τη βαριά κουλτούρα δεν την κατανοώ πάντα.
Γι' αυτό θα τη δω με το παπαγαλάκι του κρεμλίνου, να μου εξηγήσει ό,τι δεν καταλάβω.
Μετά την παρασκευή ίσως έχουμε να πούμε περισσότερα.
Σήμερα αφαιρέσαμε τον γύψο από τον ασθενή με επιτυχία. Κατόπιν λεπτομερούς εξέτασης, ακτινογράφησης και χαρτογράφησης του ποδιού κρίναμε σκόπιμο να το αφήσουμε ακάλυπτο κι ακηδεμόνευτο, χωρίς να το καπελώσουμε με γυψονάρθηκα και γάζες.
Η διανοητική υγεία του ασθενή παραμένει κρίσιμη αλλά ασταθής. Για οτιδήποτε νεότερο θα ενημερώσουμε πρώτα το πολιτμπιρό".
Μετά από τις τελευταίες δραματικές εξελίξεις η κε του μπλοκ συνεδρίασε εκτάκτως κι εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:
"Μετά την έξοδο της χώρας από τον γύψο, η άρχουσα τάξη επιχειρεί να εγκλωβίσει τις λαϊκές μάζες στο ψευτοδίλημμα καραμανλής ή τανκς και να τις αφοπλίσει ιδεολογικά.
Το λαϊκό κίνημα έχει καθήκον να αντιδράσει, να ανατρέψει τους συσχετισμούς. Το πραγματικό δίλημμα σήμερα είναι πατερούλης ή πατερίτσες. Σε ποιο από τα δύο θέλουμε να επιστρέψουμε;
Ο λαός μας έχει δύο δρόμους μπροστά του. Σοβιετία ή τανκς!
Άσε που το ένα δεν αποκλείει απαραίτητα το άλλο.
Η διαλεκτική σχέση των δύο καθρεφτίζεται ανάγλυφα στη λαϊκή ποίηση του γιάννη ρίτσου για τα σοβιετικά τανκς που χορεύουν βαλς στους δρόμους της πράγας (τώρα και στην πόλη σας).
Ο σοσιαλιστικός σουρεαλισμός στα καλύτερά του.
Η κε καλεί το λαό μας σε επαγρύπνηση. Το πόδι βγήκε από τον γύψο, αλλά η δημοκρατία στην χώρα μας παραμένει κουτσή. Πραγματική αλλαγή χωρίς το κκε δε γίνεται.
Η δημοκρατία θα αποκτήσει στέρεα θεμέλια μόνο με κκε ισχυρό, 17%, στην τρίτη κατανομή. Το τραγουδούν τα ρέματα δεν είναι ψέματα".
Στο δεύτερο μέρος που φέρει τον τίτλο σχετικά με την ταινία κατίν η ανακοίνωση της κε αναφέρει τα εξής:
"Η κε του μπλοκ επέδωσε σε κλειστό κύκλο αναγνωστών το εσωτερικό ντοκουμέντο με τον τίτλο κατινιές. Το ντοκουμέντο εγκρίθηκε με σπορτιγκικά ποσοστά και μεθόδους (δε φεύγει κανείς μέχρι να ομοφωνήσουμε). Η κε επιφυλάσσεται να δώσει το ντοκουμέντο στη δημοσιότητα ανάλογα με τις προσεχείς εξελίξεις και την τροπή που θα πάρει το θέμα.
Στο ενδιάμεσο προτρέπει ανεπιφύλακτα τους συντρόφους αναγνώστες να παρακολουθήσουν την ταινία Έλα να δεις που θα προβληθεί τις πρώτες μεταμεσονύχτιες ώρες (παρασκευή προς σάββατο) από το πρώτο κρατικό κανάλι.
Η ταινία είναι σοβιετικής παραγωγής με θέμα τον πόλεμο και θεωρείται από τα κλασικά αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου. Απέσπασε διθυραμβικά σχόλια κι από τον σον πεν, που κατά βάθος είναι καλός άνθρωπος και πράκτορας δικών μας συμφερόντων μες στο χόλιγουντ".
Δεν ξέρω αν είναι όντως το έλα να δεις η ταινία. Για να πω την αλήθεια, κρατάω μικρό καλάθι. Τη βαριά κουλτούρα δεν την κατανοώ πάντα.
Γι' αυτό θα τη δω με το παπαγαλάκι του κρεμλίνου, να μου εξηγήσει ό,τι δεν καταλάβω.
Μετά την παρασκευή ίσως έχουμε να πούμε περισσότερα.
Τρίτη 17 Μαρτίου 2009
Μια συζήτηση για τον χέγκελ
Την κυριακή κάναμε μία από τις γνωστές συναντήσεις με το σοβιετικό κυριούλη και τα υπόλοιπα παιδιά του ομίλου στο παιδαγωγικό. Το θέμα μας ήταν ο χέγκελ κι όπως φάνηκε μία συνάντηση ήταν μάλλον λίγη για να τα πιάσουμε όλα.
Ο σοβιετικός κυριούλης λέει πως μόνο όταν γράφει κανείς φαίνεται τι έχει καταλάβει.
Κι η καλή δουλειά του εισηγητή φάνηκε και με το παραπάνω. Στο παπαγαλάκι του κρεμλίνου θύμισε παλιές καλές μέρες του ομίλου. Είναι το μόνο που τις πρόλαβε οπότε μπορεί να λέει ό,τι θέλει.
Πάνω στη σκηνή όμως ο εισηγητής είχε τρακ. Ζωντανή απόδειξη της προσέγγισης του σαρτρ ο άνθρωπος ισούται με το άγχος.
Δεν το μπορεί το από καθ' έδρας. Είναι παιδί του λαού.
Με το σκεπτικό του σοβιετικού κυριούλη, στο κείμενο που ακολουθεί θα φανεί τι έχω καταλάβει κι εγώ. Πλήρης σύγχυση δηλ.
Ο λένιν έλεγε ότι χωρίς τη λογική του χέγκελ δεν θα καταλάβουμε το κεφάλαιο. Ο εισηγητής μας διαβάζοντας χέγκελ σχεδόν τον ερωτεύτηκε. Ο στάλιν όμως (αν δεν κάνω λάθος) έλεγε ότι ήταν αντιδραστικός.
Μπορούμε να πούμε ότι ο στάλιν δεν κατάλαβε τίποτα από διαλεκτική ή από το κεφάλαιο (εδώ ο μπουχάριν που ήταν παιδί θαύμα και δεν...). Πολιτικά όμως νομίζω ότι ο σύντροφος με το μουστάκι είχε δίκιο.
Ο χέγκελ πήρε θέση κατά της γαλλικής επανάστασης, ήταν κατά του διαχωρισμού εκκλησίας-κράτους κι έβλεπε την ενσάρκωση του απόλυτου πνεύματος στο πρωσικό κράτος της εποχής του. Που δεν ήταν καν η ενοποιημένη γερμανία υπό το βίσμαρκ. Αλλά η κατακερματισμένη γερμανία των γιούνγκερ!
Ένας φιλόσοφος που ήταν παιδί της γαλλικής επανάστασης, πήρε θέση εναντίον της κι έπινε ένα ποτήρι κρασί σε κάθε επέτειο της πτώσης της βαστίλης!
[Κάπως έτσι κατάντησαν αλκοολικοί στη σοβιετία, (αν δώσουμε βάση σε όσα γράφει ο τζίλας στις συνομιλίες με το στάλιν).
Κάθε τόσο έκανε κάποιος πρόποση, πχ στην φιλία σοβιετικών και γιουγκοσλάβων. Ε, τι θα αρνιόσουν να πιεις; Δεν ήσoυν δηλ υπέρ της φιλίας των δυο λαών; Οπότε έπιναν όλοι αναγκαστικά κι οι προπόσεις συνεχίζονταν].
Ένας φιλόσοφος που έβαλε την εργασία στο κέντρο της κοινωνικής εξέλιξης, έθιξε το θέμα της αποξένωσης, αλλά δεν είπε κουβέντα για τάξεις!
Με τόσες αντιφάσεις μαζεμένες πώς να μην σκοντάψει στη διαλεκτική!
Η απορία όμως παραμένει: πώς μπορεί κανείς να είναι τόσο προοδευτικός ως φιλόσοφος και να έχει τόσο αντιδραστικές πολιτικές απόψεις; Στη φιλοσοφία να είναι μπροστά από την εποχή του και στην πολιτική να μην εκφράζει ούτε καν το πνεύμα της εποχής του;
Στην παρέμβαση του σοβιετικού κυριούλη (χωρίς τανκς) άκουσα πρώτη φορά ονόματα όπως αυτό του χέντερ και του κοντοσέ. Τώρα μένει να μάθω λεπτομέρειες για το τι ακριβώς ήταν.
Μόνο αν πιάσουμε τον χέγκελ, λέει ο περικλής, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί ο μαρξ ασχολήθηκε με τον ιστορικό υλισμό, τη θεωρία της ιστορίας, τη θεωρία των τάξεων.
Η ανθρώπινη ιστορία είναι η ιστορία του ανθρώπινου γίγνεσθαι, του πολιτισμού. Για τον χέγκελ το πνεύμα δημιουργεί τον πολιτισμό δια μέσω των ανθρώπων για να δει σε αυτόν τον εαυτό του, το είδωλό του.
Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να δημιουργεί πολιτισμό, για να παραφράσουμε τον σαρτρ, τον οποίο ωστόσο δεν έχουμε σε ιδιαίτερη εκτίμηση.
Χωρίς παραγωγή και πολιτισμό επιστρέφουμε σε προνεατερνταλικές εποχές. Στην ουσία έχουμε έτσι καταγγελία της ίδιας της ανθρωπότητας.
Γι' αυτό η αντίληψη των αναρχικών (να μην προσαρμόσουμε το περιβάλλον στις ανάγκες μας, αλλά να προσαρμοστούμε εμείς σε αυτό) (αυτόνομες κοινότητες υπήρχαν πάντα, η συγκρότησή τους είναι θέμα συνειδητοποίησης κτλ) είναι στην ουσία της αντεπαναστατική.
Η ιστορία δεν είναι άθροισμα τυχαίων στιγμών.
Εδώ αρχίζει να αναδεικνύεται η νομοτέλεια. Που δεν είναι φαταλισμός, αναπόφευκτο αποτέλεσμα, αλλά φάσμα δυνατοτήτων στα πλαίσια της επίλυσης της κυρίαρχης αντίφασης της εποχής.
Εν παρόδω. Πώς επιδρούν αλήθεια οι δευτερεύουσες αντιφάσεις στην κυρίαρχη; Η ανθρώπινη δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει τη νομοτέλεια; Να μετακινήσει το φάσμα δυνατοτήτων; Μεταβάλλεται (κι αν ναι πώς) η κυρίαρχη αντίφαση κεφαλαίου-εργασίας στο πέρασμα των χρόνων;
Στον χέγκελ υπάρχει έντονο το στοιχείο της νομοτέλειας. Στο μαρξ υπάρχει μια σχεδόν υπερβολική αισιοδοξία για μια λίγο πολύ γρήγορη κι αναπόφευκτη μετάβαση στον κομμουνισμό (δηλ ο μαρξ γεννήθηκε νωρίς;). Στη λογική της ιστορίας μπαίνει καθαρά το ενδεχόμενο παρακμής-πισωγυρίσματος.
Και στο ρούση εξάλλου. Εξηγεί ότι στο δίλημμα κομμουνισμός ή βαρβαρότητα το δεύτερο σκέλος είναι εξίσου πιθανή κατάληξη με το πρώτο.
Μακροπρόθεσμα όμως, παρά τα ζιγκ-ζαγκ και τα πισωγυρίσματα της ιστορίας, δεν έχουμε ανοδική εξέλιξη σε βάθος χρόνου;
Έγινε αναφορά και στο παράδειγμα των νήσων του πάσχα. Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε εκεί παρήκμασε γιατί ήταν (γεωγραφική) θέσει κλειστός και δεν μπόρεσε να εξελιχθεί περαιτέρω.
Εμένα να πω την αλήθεια μου θύμισε λίγο σοβιετία. Κάποτε θέλω να γράψω το βιβλίο: η κλειστή κοινωνία και οι φίλοι της.
Σε εκείνο το σημείο ένας σύντροφος από τον όμιλο (που για τις ανάγκες του κειμένου και της σάτιρας εκπροσωπεί τη φιλοναζί πτέρυγα του ομίλου και συχνά-πυκνά ξυπνά τον χαλβατζή μέσα μου) αναρωτήθηκε γιατί γκρέμισαν το τείχος του βερολίνου. Θα μπορούσαν λέει αντ' αυτού να ανοίξουν καμιά δεκαριά πόρτες.
Σωστά. Η πρώτη θα ήταν η κερκόπορτα. Η δεύτερη η πύλη του μαγδεμβούργου. Κι οι υπόλοιπες επταπύλιο συν μία δώρο.
Η ιστορία λοιπόν δεν είναι άθροισμα τυχαίων στιγμών. Έχουμε ποιοτική εξέλιξη με νέα στάδια. Αυτό με τη σειρά του δεν είναι άθροισμα διαφορετικών σταδίων. Δεν έχουμε πρόσθεση νέων βαθμίδων αλλά ωρίμανση των παλιών.
Από αυτή την άποψη και μόνο -λέει ο σοβιετικός κυριούλης- η λογική της ιστορίας έχει περισσότερα κοινά με τον χέγκελ παρά με τον μαρξ!
Πέρα από αυτά κράτησα κάποιες ακόμα σκόρπιες σημειώσεις:
για τον πανθεϊσμό (ο θεός μέσα στον κόσμο), που είναι ένα βήμα από τον αθεϊσμό.
Για τον φυσικό κόσμο που στον χέγκελ δεν γνωρίζει εξέλιξη (κυκλική επανάληψη). Εμείς αλήθεια σε ποιο σημείο βρισκόμαστε ως προς τη διαλεκτική της φύσης σήμερα; Έχει ευθεία συσχέτιση με τη διαλεκτική της κοινωνίας, τον ιστορικό υλισμό; Ή δε μπορούμε να προσεγγίσουμε τόσο απλοϊκά με όρους κοινωνικής φυσικής την κοινωνική εξέλιξη;
Για το πνεύμα που δομείται με κατηγορίες διαλεκτικής (ποσότητα-ποιότητα για το είναι, ταύτιση-διάκριση-διαφορά-αντίθεση-αντίφαση για την ουσία).
Στο χέγκελ επίσης, αν κατάλαβα καλά υπολανθάνει μια αντίληψη για συγκάλυψη των αντιθέσεων (κι από αυτή την άποψη σχεδόν όλοι στην κομμουνιστική αριστερά είμαστε φανατικοί νεοχεγκελιανοί).
Για την έννοια της πραγμοποίησης στον χέγκελ. Το απόλυτο πνεύμα δημιουργεί τον εαυτό του στον υλικό κόσμο.
Για τη διαμεσολάβηση σκοπών με μέσα.
Για τη βάση που δίνει ο μαρξισμός στο τρίπτυχο γνώση-νόηση-πράξη. Η δομή της συνείδησης βασίζεται σε λογικούς κανόνες. Για να δούμε τη δομή της δραστηριότητας πρέπει να δούμε τη δομή της συνείδησης.
Μένουν κάποια πολύ ενδιαφέροντα ερωτήματα. Όπως αυτό που διατύπωσε το παπαγαλάκι του κρεμλίνου. Αν ο μαρξισμός αντιστρέφει το σύστημα του χέγκελ δεν κληρονομεί κάποιες από τις αδυναμίες του; Μπορούμε να τις εντοπίσουμε;
Και κάποιες άλλες δικές μου. Ιντριγκαδόρικες από μια άποψη γιατί εν μέρει είχα και δικές μου απαντήσεις σε αυτά.
-Αν έτσι ορίζεται η νομοτέλεια (δηλ μη φαταλιστικά) πώς κρίνουμε τη φράση του μαρξ από τη γερμανική ιδεολογία για τον κομμουνισμό ως πραγματική κίνηση των πραγμάτων;
Όχι ως φυσική ροή των πραγμάτων. Είναι κίνηση που χρειάζεται ενεργό υποκείμενο κι έρχεται ως αποτέλεσμα συνειδητής στοχοκατευθυνόμενης δράσης που παίρνει υπ' οψιν της τους νόμους κίνησης της κοινωνίας και τους χρησιμοποιεί προς ίδιον όφελος.
Σε αντίθεση με ό,τι γινόταν στις προηγούμενες μεταβάσεις σε νέα κοινωνικά συστήματα. Όπου ο ρόλος του ιστορικού υποκειμένου δεν ήταν καθοριστικός. Κι η πραγματική κίνηση των πραγμάτων ερχόταν περίπου ως αναπόφευκτη (φυσική ροή).
-Είναι όλη η μέχρι τώρα ιστορία της ανθρωπότητας ιστορία της ταξικής πάλης; Ποια είναι η κινητήριος δύναμη της ιστορίας;
Στο μαρξ υπάρχουν δυο απαντήσεις πάνω σε αυτό. Ο καθένας συνήθως διαλέγει και παίρνει κατά το δοκούν αυτή που τπον συμφέρει.
Αφενός υπάρχει η διαλεκτική σχέση των παραγωγικών δυνάμεων και των σχέσεων παραγωγής. Αφετέρου η ταξική πάλη. Για την ακρίβεια ίσως η δεύτερη πάνω στο πεδίο (και το φάσμα δυνατοτήτων) που καθορίζεται από την πρώτη σχέση.
Αλλά η πάλη των τάξεων (υπήρχε) δεν ήταν πάντα το ίδιο καθοριστική (πχ από τη μετάβαση από την δουλοκτησία στη φεουδαρχία). Ωριμάζει μαζί με τον ενεργό ρόλο του ιστορικού υποκειμένου. Και παίζει καθοριστικό ρόλο στη μετάβαση από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό.
Από εκεί και πέρα όμως πώς συνεχίζεται η ταξική πάλη στο σοσιαλισμό; Με ποια μέσα; Οξύνεται μαζί με την αύξηση του ενεργού ρόλου του υποκειμενικού παράγοντα και της συνείδησης ή σταδιακά εξαλείφεται στα πλαίσια της απονέκρωσης του κράτους και της μετάβασης στην αταξική κοινωνία;
-Ας το συνδέσουμε με μια γενικότερη εκτίμηση (μεταξύ άλλων και του βαζιούλιν). Ότι δηλ οι δυνατότητες επιβίωσης του καπιταλισμού μπορεί να είναι μεγαλύτερες απ' όσο φανταζόμαστε.
Με βάση αυτό αποκτά μήπως νέα αξία η θέση του μαρξ (από την εισαγωγή στην κριτική της πολιτικής οικονομίας) ότι ένα κοινωνικό σύστημα "αποχωρεί" από το ιστορικό προσκήνιο μόνο όταν έχει αναπτύξει όλα τις παραγωγικές δυνάμεις που μπορεί να χωρέσει στα ιστορικά του πλαίσια;
Ο καπιταλισμός στέκεται προφανώς εμπόδιο στην πλέρια αξιοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων που απελευθερώνει και μοιάζει με το μάγο που δε μπορεί να ελέγξει τις δυνάμεις του. Αλλά εξακολουθεί να έχει επιτεύγματα στην τεχνολογία και τις επιστήμες, να απελευθερώνει καινούριες παραγωγικές δυνάμεις αναπτύσσοντας παράλληλα στο έπακρο τις αντιφάσεις του.
Επομένως;
-Και κάτι τελευταίο.
Η μαοϊκή προσέγγιση της διαλεκτικής κάνει λόγο για τις μη ανταγωνιστικές αντιθέσεις που μπορούν να εξελιχθούν τέτοιες αν δεν παρέμβει ο υποκειμενικός παράγοντας;
Μπορεί όμως μια αντίθεση να μην είναι ανταγωνιστική; Μπορεί να αρθεί διαλεκτικά, να επιλυθεί χωρίς να φτάσει στα άκρα, σε σύγκρουση; Μπορούν να συμφιλιωθούν οι αντιθέσεις χωρίς να αναπτυχθούν στο έπακρο; Τι περιθώρια παρέμβασης έχει ο υποκειμενικός παράγοντας;
Τι απαντάν σε αυτά τα ερωτήματα οι καλλιτέχνες που κατέχουν την τέχνη των αντιφάσεων (δηλ τη διαλεκτική);
Ένα παράδειγμα για να γίνει πιο κατανοητό.
Στη σοβιετία εμφανίζονταν αντικειμενικά αντιθέσεις στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού ανάμεσα στη γραφειοκρατία και τους απλούς εργαζόμενους.
Ήταν αναπόφευκτο να φτάσουν στην έκφραση διαφορετικών συμφερόντων και στη σύγκρουση; Πώς η κοινωνική διαφοροποίηση κατέληξε να εκφράζει διαφορετικά ταξικά συμφέροντα; Πώς μπορούσαν να αρθούν αυτές οι αντιθέσεις χωρίς να φτάσουμε σε κοινωνικό πισωγύρισμα, στην κατάλυση του σοσιαλισμού;
Πολλά ερωτήματα έμειναν αναπάντητα γιατί έθιγαν ερωτήματα που εμπίπτουν στη θεματολογία των επόμενων συναντήσεων του ομίλου.
Έχοντας ολοκληρώσει την εξέταση του κοινωνικού ιδεώδους από την αρχαιότητα ως την αστική εποχή μπορούμε από την επόμενη συζήτηση να προχωρήσουμε στην εμφάνιση του μαρξισμού. Την εισήγηση θα την κάνει ο σοβιετικός κυριούλης και υπόσχεται πολλά -μεταξύ άλλων και ανάλυση για τον αλτουσέρ.
Στο τέλος πάντως κατάφερε να μας αιφνιδιάσει όλους λέγοντας ότι η μητριαρχία της πρωτόγονης φυλετικής κοινωνίας είναι μύθος που έχει αναιρεθεί από τους σοβιετικούς επιστήμονες.
Κάτσε ρε περικλή. Ένα πράγμα είχαμε μάθει από τον ένγκελς και μας το ανατρέπεις κι αυτό;
Ήξερα ότι ο ένγκελς βασίστηκε σε κάποια ευρήματα του μόργκαν κι ότι έκτοτε οι γνώσεις μας για την πρωτόγονη κοινωνία έχουν προχωρήσει πολύ περισσότερο, αλλά όχι τόσο. Κι αυτό ήταν κοινός τόπος για τους περισσότερους από εμάς.
Αν κάποιος ξέρει κάτι περισσότερο σχετικά ας δώσει τα φώτα του και στους υπόλοιπους.
Το κείμενο αυτό βασίστηκε σε σημειώσεις που είναι γραμμένες κάπως αφαιρετικά. Οι απορίες ίσως είναι αφελείς, οι διατυπώσεις χοντροκομμένες και -ακόμα χειρότερα- τα συμπεράσματα το ίδιο.
Όποιος θέλει ας χώσει ελεύθερα.
Αν βρήκε κάτι χρήσιμο ή έμαθε πράγματα ακόμα καλύτερα.
Ο σοβιετικός κυριούλης λέει πως μόνο όταν γράφει κανείς φαίνεται τι έχει καταλάβει.
Κι η καλή δουλειά του εισηγητή φάνηκε και με το παραπάνω. Στο παπαγαλάκι του κρεμλίνου θύμισε παλιές καλές μέρες του ομίλου. Είναι το μόνο που τις πρόλαβε οπότε μπορεί να λέει ό,τι θέλει.
Πάνω στη σκηνή όμως ο εισηγητής είχε τρακ. Ζωντανή απόδειξη της προσέγγισης του σαρτρ ο άνθρωπος ισούται με το άγχος.
Δεν το μπορεί το από καθ' έδρας. Είναι παιδί του λαού.
Με το σκεπτικό του σοβιετικού κυριούλη, στο κείμενο που ακολουθεί θα φανεί τι έχω καταλάβει κι εγώ. Πλήρης σύγχυση δηλ.
Ο λένιν έλεγε ότι χωρίς τη λογική του χέγκελ δεν θα καταλάβουμε το κεφάλαιο. Ο εισηγητής μας διαβάζοντας χέγκελ σχεδόν τον ερωτεύτηκε. Ο στάλιν όμως (αν δεν κάνω λάθος) έλεγε ότι ήταν αντιδραστικός.
Μπορούμε να πούμε ότι ο στάλιν δεν κατάλαβε τίποτα από διαλεκτική ή από το κεφάλαιο (εδώ ο μπουχάριν που ήταν παιδί θαύμα και δεν...). Πολιτικά όμως νομίζω ότι ο σύντροφος με το μουστάκι είχε δίκιο.
Ο χέγκελ πήρε θέση κατά της γαλλικής επανάστασης, ήταν κατά του διαχωρισμού εκκλησίας-κράτους κι έβλεπε την ενσάρκωση του απόλυτου πνεύματος στο πρωσικό κράτος της εποχής του. Που δεν ήταν καν η ενοποιημένη γερμανία υπό το βίσμαρκ. Αλλά η κατακερματισμένη γερμανία των γιούνγκερ!
Ένας φιλόσοφος που ήταν παιδί της γαλλικής επανάστασης, πήρε θέση εναντίον της κι έπινε ένα ποτήρι κρασί σε κάθε επέτειο της πτώσης της βαστίλης!
[Κάπως έτσι κατάντησαν αλκοολικοί στη σοβιετία, (αν δώσουμε βάση σε όσα γράφει ο τζίλας στις συνομιλίες με το στάλιν).
Κάθε τόσο έκανε κάποιος πρόποση, πχ στην φιλία σοβιετικών και γιουγκοσλάβων. Ε, τι θα αρνιόσουν να πιεις; Δεν ήσoυν δηλ υπέρ της φιλίας των δυο λαών; Οπότε έπιναν όλοι αναγκαστικά κι οι προπόσεις συνεχίζονταν].
Ένας φιλόσοφος που έβαλε την εργασία στο κέντρο της κοινωνικής εξέλιξης, έθιξε το θέμα της αποξένωσης, αλλά δεν είπε κουβέντα για τάξεις!
Με τόσες αντιφάσεις μαζεμένες πώς να μην σκοντάψει στη διαλεκτική!
Η απορία όμως παραμένει: πώς μπορεί κανείς να είναι τόσο προοδευτικός ως φιλόσοφος και να έχει τόσο αντιδραστικές πολιτικές απόψεις; Στη φιλοσοφία να είναι μπροστά από την εποχή του και στην πολιτική να μην εκφράζει ούτε καν το πνεύμα της εποχής του;
Στην παρέμβαση του σοβιετικού κυριούλη (χωρίς τανκς) άκουσα πρώτη φορά ονόματα όπως αυτό του χέντερ και του κοντοσέ. Τώρα μένει να μάθω λεπτομέρειες για το τι ακριβώς ήταν.
Μόνο αν πιάσουμε τον χέγκελ, λέει ο περικλής, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί ο μαρξ ασχολήθηκε με τον ιστορικό υλισμό, τη θεωρία της ιστορίας, τη θεωρία των τάξεων.
Η ανθρώπινη ιστορία είναι η ιστορία του ανθρώπινου γίγνεσθαι, του πολιτισμού. Για τον χέγκελ το πνεύμα δημιουργεί τον πολιτισμό δια μέσω των ανθρώπων για να δει σε αυτόν τον εαυτό του, το είδωλό του.
Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να δημιουργεί πολιτισμό, για να παραφράσουμε τον σαρτρ, τον οποίο ωστόσο δεν έχουμε σε ιδιαίτερη εκτίμηση.
Χωρίς παραγωγή και πολιτισμό επιστρέφουμε σε προνεατερνταλικές εποχές. Στην ουσία έχουμε έτσι καταγγελία της ίδιας της ανθρωπότητας.
Γι' αυτό η αντίληψη των αναρχικών (να μην προσαρμόσουμε το περιβάλλον στις ανάγκες μας, αλλά να προσαρμοστούμε εμείς σε αυτό) (αυτόνομες κοινότητες υπήρχαν πάντα, η συγκρότησή τους είναι θέμα συνειδητοποίησης κτλ) είναι στην ουσία της αντεπαναστατική.
Η ιστορία δεν είναι άθροισμα τυχαίων στιγμών.
Εδώ αρχίζει να αναδεικνύεται η νομοτέλεια. Που δεν είναι φαταλισμός, αναπόφευκτο αποτέλεσμα, αλλά φάσμα δυνατοτήτων στα πλαίσια της επίλυσης της κυρίαρχης αντίφασης της εποχής.
Εν παρόδω. Πώς επιδρούν αλήθεια οι δευτερεύουσες αντιφάσεις στην κυρίαρχη; Η ανθρώπινη δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει τη νομοτέλεια; Να μετακινήσει το φάσμα δυνατοτήτων; Μεταβάλλεται (κι αν ναι πώς) η κυρίαρχη αντίφαση κεφαλαίου-εργασίας στο πέρασμα των χρόνων;
Στον χέγκελ υπάρχει έντονο το στοιχείο της νομοτέλειας. Στο μαρξ υπάρχει μια σχεδόν υπερβολική αισιοδοξία για μια λίγο πολύ γρήγορη κι αναπόφευκτη μετάβαση στον κομμουνισμό (δηλ ο μαρξ γεννήθηκε νωρίς;). Στη λογική της ιστορίας μπαίνει καθαρά το ενδεχόμενο παρακμής-πισωγυρίσματος.
Και στο ρούση εξάλλου. Εξηγεί ότι στο δίλημμα κομμουνισμός ή βαρβαρότητα το δεύτερο σκέλος είναι εξίσου πιθανή κατάληξη με το πρώτο.
Μακροπρόθεσμα όμως, παρά τα ζιγκ-ζαγκ και τα πισωγυρίσματα της ιστορίας, δεν έχουμε ανοδική εξέλιξη σε βάθος χρόνου;
Έγινε αναφορά και στο παράδειγμα των νήσων του πάσχα. Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε εκεί παρήκμασε γιατί ήταν (γεωγραφική) θέσει κλειστός και δεν μπόρεσε να εξελιχθεί περαιτέρω.
Εμένα να πω την αλήθεια μου θύμισε λίγο σοβιετία. Κάποτε θέλω να γράψω το βιβλίο: η κλειστή κοινωνία και οι φίλοι της.
Σε εκείνο το σημείο ένας σύντροφος από τον όμιλο (που για τις ανάγκες του κειμένου και της σάτιρας εκπροσωπεί τη φιλοναζί πτέρυγα του ομίλου και συχνά-πυκνά ξυπνά τον χαλβατζή μέσα μου) αναρωτήθηκε γιατί γκρέμισαν το τείχος του βερολίνου. Θα μπορούσαν λέει αντ' αυτού να ανοίξουν καμιά δεκαριά πόρτες.
Σωστά. Η πρώτη θα ήταν η κερκόπορτα. Η δεύτερη η πύλη του μαγδεμβούργου. Κι οι υπόλοιπες επταπύλιο συν μία δώρο.
Η ιστορία λοιπόν δεν είναι άθροισμα τυχαίων στιγμών. Έχουμε ποιοτική εξέλιξη με νέα στάδια. Αυτό με τη σειρά του δεν είναι άθροισμα διαφορετικών σταδίων. Δεν έχουμε πρόσθεση νέων βαθμίδων αλλά ωρίμανση των παλιών.
Από αυτή την άποψη και μόνο -λέει ο σοβιετικός κυριούλης- η λογική της ιστορίας έχει περισσότερα κοινά με τον χέγκελ παρά με τον μαρξ!
Πέρα από αυτά κράτησα κάποιες ακόμα σκόρπιες σημειώσεις:
για τον πανθεϊσμό (ο θεός μέσα στον κόσμο), που είναι ένα βήμα από τον αθεϊσμό.
Για τον φυσικό κόσμο που στον χέγκελ δεν γνωρίζει εξέλιξη (κυκλική επανάληψη). Εμείς αλήθεια σε ποιο σημείο βρισκόμαστε ως προς τη διαλεκτική της φύσης σήμερα; Έχει ευθεία συσχέτιση με τη διαλεκτική της κοινωνίας, τον ιστορικό υλισμό; Ή δε μπορούμε να προσεγγίσουμε τόσο απλοϊκά με όρους κοινωνικής φυσικής την κοινωνική εξέλιξη;
Για το πνεύμα που δομείται με κατηγορίες διαλεκτικής (ποσότητα-ποιότητα για το είναι, ταύτιση-διάκριση-διαφορά-αντίθεση-αντίφαση για την ουσία).
Στο χέγκελ επίσης, αν κατάλαβα καλά υπολανθάνει μια αντίληψη για συγκάλυψη των αντιθέσεων (κι από αυτή την άποψη σχεδόν όλοι στην κομμουνιστική αριστερά είμαστε φανατικοί νεοχεγκελιανοί).
Για την έννοια της πραγμοποίησης στον χέγκελ. Το απόλυτο πνεύμα δημιουργεί τον εαυτό του στον υλικό κόσμο.
Για τη διαμεσολάβηση σκοπών με μέσα.
Για τη βάση που δίνει ο μαρξισμός στο τρίπτυχο γνώση-νόηση-πράξη. Η δομή της συνείδησης βασίζεται σε λογικούς κανόνες. Για να δούμε τη δομή της δραστηριότητας πρέπει να δούμε τη δομή της συνείδησης.
Μένουν κάποια πολύ ενδιαφέροντα ερωτήματα. Όπως αυτό που διατύπωσε το παπαγαλάκι του κρεμλίνου. Αν ο μαρξισμός αντιστρέφει το σύστημα του χέγκελ δεν κληρονομεί κάποιες από τις αδυναμίες του; Μπορούμε να τις εντοπίσουμε;
Και κάποιες άλλες δικές μου. Ιντριγκαδόρικες από μια άποψη γιατί εν μέρει είχα και δικές μου απαντήσεις σε αυτά.
-Αν έτσι ορίζεται η νομοτέλεια (δηλ μη φαταλιστικά) πώς κρίνουμε τη φράση του μαρξ από τη γερμανική ιδεολογία για τον κομμουνισμό ως πραγματική κίνηση των πραγμάτων;
Όχι ως φυσική ροή των πραγμάτων. Είναι κίνηση που χρειάζεται ενεργό υποκείμενο κι έρχεται ως αποτέλεσμα συνειδητής στοχοκατευθυνόμενης δράσης που παίρνει υπ' οψιν της τους νόμους κίνησης της κοινωνίας και τους χρησιμοποιεί προς ίδιον όφελος.
Σε αντίθεση με ό,τι γινόταν στις προηγούμενες μεταβάσεις σε νέα κοινωνικά συστήματα. Όπου ο ρόλος του ιστορικού υποκειμένου δεν ήταν καθοριστικός. Κι η πραγματική κίνηση των πραγμάτων ερχόταν περίπου ως αναπόφευκτη (φυσική ροή).
-Είναι όλη η μέχρι τώρα ιστορία της ανθρωπότητας ιστορία της ταξικής πάλης; Ποια είναι η κινητήριος δύναμη της ιστορίας;
Στο μαρξ υπάρχουν δυο απαντήσεις πάνω σε αυτό. Ο καθένας συνήθως διαλέγει και παίρνει κατά το δοκούν αυτή που τπον συμφέρει.
Αφενός υπάρχει η διαλεκτική σχέση των παραγωγικών δυνάμεων και των σχέσεων παραγωγής. Αφετέρου η ταξική πάλη. Για την ακρίβεια ίσως η δεύτερη πάνω στο πεδίο (και το φάσμα δυνατοτήτων) που καθορίζεται από την πρώτη σχέση.
Αλλά η πάλη των τάξεων (υπήρχε) δεν ήταν πάντα το ίδιο καθοριστική (πχ από τη μετάβαση από την δουλοκτησία στη φεουδαρχία). Ωριμάζει μαζί με τον ενεργό ρόλο του ιστορικού υποκειμένου. Και παίζει καθοριστικό ρόλο στη μετάβαση από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό.
Από εκεί και πέρα όμως πώς συνεχίζεται η ταξική πάλη στο σοσιαλισμό; Με ποια μέσα; Οξύνεται μαζί με την αύξηση του ενεργού ρόλου του υποκειμενικού παράγοντα και της συνείδησης ή σταδιακά εξαλείφεται στα πλαίσια της απονέκρωσης του κράτους και της μετάβασης στην αταξική κοινωνία;
-Ας το συνδέσουμε με μια γενικότερη εκτίμηση (μεταξύ άλλων και του βαζιούλιν). Ότι δηλ οι δυνατότητες επιβίωσης του καπιταλισμού μπορεί να είναι μεγαλύτερες απ' όσο φανταζόμαστε.
Με βάση αυτό αποκτά μήπως νέα αξία η θέση του μαρξ (από την εισαγωγή στην κριτική της πολιτικής οικονομίας) ότι ένα κοινωνικό σύστημα "αποχωρεί" από το ιστορικό προσκήνιο μόνο όταν έχει αναπτύξει όλα τις παραγωγικές δυνάμεις που μπορεί να χωρέσει στα ιστορικά του πλαίσια;
Ο καπιταλισμός στέκεται προφανώς εμπόδιο στην πλέρια αξιοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων που απελευθερώνει και μοιάζει με το μάγο που δε μπορεί να ελέγξει τις δυνάμεις του. Αλλά εξακολουθεί να έχει επιτεύγματα στην τεχνολογία και τις επιστήμες, να απελευθερώνει καινούριες παραγωγικές δυνάμεις αναπτύσσοντας παράλληλα στο έπακρο τις αντιφάσεις του.
Επομένως;
-Και κάτι τελευταίο.
Η μαοϊκή προσέγγιση της διαλεκτικής κάνει λόγο για τις μη ανταγωνιστικές αντιθέσεις που μπορούν να εξελιχθούν τέτοιες αν δεν παρέμβει ο υποκειμενικός παράγοντας;
Μπορεί όμως μια αντίθεση να μην είναι ανταγωνιστική; Μπορεί να αρθεί διαλεκτικά, να επιλυθεί χωρίς να φτάσει στα άκρα, σε σύγκρουση; Μπορούν να συμφιλιωθούν οι αντιθέσεις χωρίς να αναπτυχθούν στο έπακρο; Τι περιθώρια παρέμβασης έχει ο υποκειμενικός παράγοντας;
Τι απαντάν σε αυτά τα ερωτήματα οι καλλιτέχνες που κατέχουν την τέχνη των αντιφάσεων (δηλ τη διαλεκτική);
Ένα παράδειγμα για να γίνει πιο κατανοητό.
Στη σοβιετία εμφανίζονταν αντικειμενικά αντιθέσεις στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού ανάμεσα στη γραφειοκρατία και τους απλούς εργαζόμενους.
Ήταν αναπόφευκτο να φτάσουν στην έκφραση διαφορετικών συμφερόντων και στη σύγκρουση; Πώς η κοινωνική διαφοροποίηση κατέληξε να εκφράζει διαφορετικά ταξικά συμφέροντα; Πώς μπορούσαν να αρθούν αυτές οι αντιθέσεις χωρίς να φτάσουμε σε κοινωνικό πισωγύρισμα, στην κατάλυση του σοσιαλισμού;
Πολλά ερωτήματα έμειναν αναπάντητα γιατί έθιγαν ερωτήματα που εμπίπτουν στη θεματολογία των επόμενων συναντήσεων του ομίλου.
Έχοντας ολοκληρώσει την εξέταση του κοινωνικού ιδεώδους από την αρχαιότητα ως την αστική εποχή μπορούμε από την επόμενη συζήτηση να προχωρήσουμε στην εμφάνιση του μαρξισμού. Την εισήγηση θα την κάνει ο σοβιετικός κυριούλης και υπόσχεται πολλά -μεταξύ άλλων και ανάλυση για τον αλτουσέρ.
Στο τέλος πάντως κατάφερε να μας αιφνιδιάσει όλους λέγοντας ότι η μητριαρχία της πρωτόγονης φυλετικής κοινωνίας είναι μύθος που έχει αναιρεθεί από τους σοβιετικούς επιστήμονες.
Κάτσε ρε περικλή. Ένα πράγμα είχαμε μάθει από τον ένγκελς και μας το ανατρέπεις κι αυτό;
Ήξερα ότι ο ένγκελς βασίστηκε σε κάποια ευρήματα του μόργκαν κι ότι έκτοτε οι γνώσεις μας για την πρωτόγονη κοινωνία έχουν προχωρήσει πολύ περισσότερο, αλλά όχι τόσο. Κι αυτό ήταν κοινός τόπος για τους περισσότερους από εμάς.
Αν κάποιος ξέρει κάτι περισσότερο σχετικά ας δώσει τα φώτα του και στους υπόλοιπους.
Το κείμενο αυτό βασίστηκε σε σημειώσεις που είναι γραμμένες κάπως αφαιρετικά. Οι απορίες ίσως είναι αφελείς, οι διατυπώσεις χοντροκομμένες και -ακόμα χειρότερα- τα συμπεράσματα το ίδιο.
Όποιος θέλει ας χώσει ελεύθερα.
Αν βρήκε κάτι χρήσιμο ή έμαθε πράγματα ακόμα καλύτερα.
Σάββατο 14 Μαρτίου 2009
Μια συζήτηση που δεν έγινε
Ξεκινάμε με την ενθουσιώδη ανταπόκριση από το ιδρυτικό συνέδριο του νακ στη γαλλία που έγινε πέντε μέρες μετά το σπόρτιγκ.
Συνήθως το ωστικό κίνημα έκανε την αντίθετη διαδρομή κι έφτανε στην ελλάδα με καθυστέρηση (μάης του 68 και πολυτεχνείο, ο δεκέμβρης μετά την εξέγερση των γκέτο). Με το μερέντα όμως η ελλάδα έγινε πρωτοπορία και καθορίζει τις εξελίξεις διεθνώς.
Το κομμάτι δεν το υπογράφει ο τακτικός ανταποκριτής της εφημερίδας στο παρίσι. Αλλά στέλεχος του ναρ που ταξίδεψε στη γαλλία και βρέθηκε στις εργασίες του συνεδρίου.
Στην κατακλείδα του κειμένου του μας λέει ότι παρά τις όποιες αδυναμίες κι αντιφάσεις γεννήθηκε μια καινούρια ελπίδα για τον κόσμο της εργασίας.
Πάμε λοιπόν να δούμε τι το ελπιδοφόρο είχαν αυτά τα γεννητούρια.
Οι σύνεδροι χωρίστηκαν σε επιτροπές κατά θεματικές.
Ο συντάκτης μας βεβαιώνει ότι η συζήτηση στις θεματικές ήταν ουσιαστική, με μεγάλη συμμετοχή των συνέδρων κι έντονη αντιπαράθεση μέσα στα όρια του πολιτικού πολιτισμού.
Αλλά για τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών δεν έχει να κάνει κάποιο σχόλιο. Απλώς τα παρουσιάζει.
Για τον χαρακτήρα της νέας κοινωνίας επικράτησε ο τσαβικός όρος σοσιαλισμός του 21ου αιώνα έναντι της πρότασης σοσιαλιστική. Η τρίτη πρόταση ήταν οικο-σοσιαλισμός και δεν πέρασε στο δεύτερο γύρο για μία ψήφο. Πάλι καλά δηλ γιατί μάλλον θα εκλεγόταν.
Για το όνομα του νέου κόμματος επικράτησε η πρόταση νέο αντικαπιταλιστικό κόμμα (νακ) έναντι του αντικαπιταλιστικού επαναστατικού κόμματος.
Ο χαρακτηρισμός νέος κρίθηκε πιο σημαντικός από το επαναστατικός.
Ο συντάκτης το περνάει στα ψιλά κι ασχολίαστο.
Πιθανότατα εξαιτίας της εγχώριας εγκατάλειψης του όρου επαναστατικός για να χωρέσει το σεκ στη μεγάλη αντικαπιταλιστική αγκαλιά.
Έγινε επίσης μια ψηφοφορία για τις ευρωεκλογές, όπου η πρόταση για κοινή κάθοδο όλης της αριστεράς με το κκγ και τη διάσπαση των σοσιαλιστών συγκέντρωσε κοντά στο 18% των συνέδρων.
Ενδιαφέρον!
Ποιο είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο συντάκτης μετά από όλα αυτά;
Δε μας το λέει ο ίδιος για να μην εκτεθεί. Επιλέγει να το πει μέσα από τα λόγια ενός συνέδρου: κάναμε πλατύ άνοιγμα στην κοινωνία ξεπερνώντας αγκυλώσεις του παρελθόντος (...) τριπλασιάσαμε την απήχησή μας, χωρίς να κάνουμε χιλιοστό προς τα δεξιά, παρά τη μεγάλη πίεση από τα μμε.
Μα τι λες τώρα; Ούτε νανόμετρο δεξιά.
Προς επίρρωση της μιντιακής πίεσης ο συντάκτης σπεύδει να προσθέσει ότι μετά το πέρας του συνεδρίου τα μμε έκαναν μπαράζ ερωτήσεων στον μπεζανσενό σε εκπομπές της τιβί με αιχμή τη θέση του για κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας.
Για τέτοια πίεση μιλάμε. Τον καλούν στις εκπομπές τους και τον κολλάνε στον τοίχο.
Δε μας εξήγησε βέβαια για ποιον ακριβώς λόγο μπορεί να ένιωθε ευεπίφορος σε αυτή την πίεση ο μπεζανσενό και το νακ.
Ωστόσο, στο επόμενο ακριβώς φύλλο το ιδρυτικό στέλεχος του νακ ιβάν λεμέτρ, σε συνέντευξή του στον ίδιο συντάκτη μας λέει ότι απόδειξη της επιτυχίας του συνεδρίου είναι η απήχηση που είχε στα μμε.
Μπροστά σε αυτή τη συντριπιτική κριτική του πριν για τις όποιες αδυναμίες κι αντιφάσεις ακόμα και το δικό μας λάθη κι υπερβολές για τη σοβιετία είναι χάδι.
Τόση ελπίδα μαζεμένη είχε πολύ καιρό να δει ο κόσμος της εργασίας.
Στο ίδιο κείμενο μαθαίνουμε ότι το σύνολο των κειμένων εγκρίθηκε με 90% και το πρόγραμμα του κόμματος με ψήφους 540 υπέρ, 49 λευκά και 5 αποχές.
Δύο φύλλα μετά η ίδια εφημερίδα σχολιάζει τα ποσοστά συμφωνίας των μελών του κκε με τις θέσεις του συνεδρίου με τον τίτλο ποσοστά υπαρκτού σοσιαλισμού.
Τα ποσοστά συμφωνίας κυμάνθηκαν μεταξύ 70 και 75% τοις εκατό κι ό,τι περισσεύει είναι βασικά άτομα που δεν προσήλθαν.
Αλλά επειδή το 70 σαν αριθμός δεν είναι πολύ εντυπωσιακός, το πριν κάνει την αλχημεία να αναφέρει μόνο τα ποσοστά των διαφωνούντων που είναι δεκαδικοί αριθμοί μικρότεροι της μονάδας.
Η πρώτη σκέψη είναι ότι για το πριν αν ένα συνέδριο δεν έχει δύο τουλάχιστον φράξιες που να βρίζονται και να σκοτώνονται πνίγεται η δημοκρατία κι η πλάκα στην οποία όλοι έχουμε δικαίωμα.
Η αμέσως επόμενη σκέψη είναι πως αν εφαρμόσουμε το ίδιο κριτήριο για το πρόγραμμα του νακ το ποσοστό των διαφωνούντων είναι το εντυπωσιακό 0% (κι ολογράφως μηδέν)! Αλλά δε φάνηκε να ενοχλείται κανείς.
Κι ούτε θα έπρεπε, λέω εγώ. Το περιεχόμενο του προγράμματος προσφέρεται για ανησυχίες, όχι πόσοι το ψήφισαν.
Μαθαίνουμε επίσης για τον ηγετικό ρόλο της νέας γενιάς στελεχών.
Είναι χαρακτηριστικό,μας λέει ο συντάκτης, πως η ιστορική ηγεσία κι ο ολιβιέ μπεζανσενό δεν έπαιρναν μέρος στις συζητήσεις και τις ψηφοφορίες.
Ομολογώ πως δεν κατάλαβα γιατί ακριβώς είναι θετικό αυτό το τελευταίο. Αλλά στην αμέσως επόμενη παράγραφο βρήκα κι εγώ λόγους να αισιοδοξώ.
Άλλο στοιχείο της πολιτικής κουλτούρας του συνεδρίου ήταν ότι στο συνέδριο υπήρχαν όλες οι γαλλικές εφημερίδες ενώ ειδικά η ουμανιτέ μοιραζόταν δωρεάν.
Λοιπόν εγώ θα πάω στο ιδρυτικό τους συνέδριο (όταν γίνει) να μοιράζω δωρεάν το ριζοσπάστη. Κι άμα δεν τους δω ενθουσιασμένους και με κοιτάνε περίεργα θα τους καταγγείλω για έλλειψη κουλτούρας.
Μαζί μου θα 'χω και την κοε που στο σπόρτιγκ έφαγε πόρτα κι έμεινε με μια παρέμβαση που δεν έγινε. Την απέκλεισαν με τις γνωστές τροτσκιστικές μεθόδους.
Οι ιστοριοδίφες της ελληνικής κομμουνιστικής ιστορίας θα αφήσουν ένα δάκρυ να κυλήσει στο μάγουλό τους για τον συνειρμό με το προ εικοσαετίας βιβλίο των κοτζιά-μπατίκα μια συζήτηση που δεν έγινε για το 89 και τον τζανετάκη.
Ωστόσο, οι λιγότερο ευσυγκίνητοι υπενθυμίζουν με νόημα πού βρίσκεται σήμερα ο κοτζιάς αφήνοντας γλαφυρά υπονοούμενα για αντίστοιχη κατάληξη του συριζα και της κοε.
Σε κάθε περίπτωση το πριν, πιστό στην κουλτούρα του δημοσίευσε στο ίδιο φύλλο τα βασικά σημεία της παρέμβασης της κοε σε ένα μονόστηλο με τον τίτλο απολογία υπέρ του σύριζα και με την υπενθύμιση ότι η κοε δεν είχε προσκληθεί από τους διοργανωτές.
Για αυτό μ' αρέσουν αυτές οι ανοιχτές διαδικασίες, γιατί χρειάζεσαι πρόσκληση.
Στο επόμενο φύλλο ο ιβάν λεμέτρ, αφού μας πει ότι η κομμουνιστική απελευθέρωση είναι μια έννοια που χρήζει διασαφηνίσεων (να συνδέσουμε τους όρους κομμουνισμός κι ελευθερία σε αντίθεση με το νόημα που τους προσέδωσε η σταλινική αντεπανάσταση) δίνει ξακάθαρες απαντήσεις για τις σχέσεις του νακ με την 4η διεθνή:
"Το νακ δεν θα είναι μέλος της 4ης διεθνούς αλλά θα διατηρήσει τους δεσμούς που είχε η λίγκα με αυτήν, τουτέστιν, συμμετοχή στα όργανα της ηγεσίας, οικονομική συμμετοχή, προετοιμασία του επόμενου διεθνούς συνεδρίου του 2010.
Πέρα όμως από αυτή την τυπική έκφανση των πραγμάτων, η ίδρυυση του νακ εγγράφεται σε μια νέα περίοδο της ιστορίας του εργατικού και επαναστατικού κινήματος, η οποία επιβάλλει νέες απαντήσεις".
Αγαπητέ αναγνώστη σε αυτό το σημείο σε καλώ να σκεφτούμε μαζί τι ακριβώς μπορεί να υπάρχει πέρα από αυτή την τυπική έκφανση των πραγμάτων γιατί δυο βδομάδες τώρα σπάω το κεφάλι μου κι άκρη δε βρίσκω.
Τώρα σύντροφε, μέσα-έξω, αυτό είναι ψευτοδίλημμα. Εντός εκτός κι επί τ' αυτά και καθαρίζουμε.
Εξάλλου, όλοι τροτσκιστές είμαστε, τι έχουμε να χωρίσουμε;
Όλοι; Και το ναρ; Και το ναρ.
Κρατά κι αυτό τη σημαία ψηλά, της δέλτα διεθνούς του τρότσκι-πάμπλο. Χρόνια τώρα.
Μετά από κάτι εφήμερες περιπέτειες με σταλινικούς κι αλτουσεριανούς είδε το φως το αληθινό.
Κι από πίσω η βία λύση να τραγουδά φόλοου γιορ σεκ.
Μόνο η δεα ξέφυγε απ' το μερέντα. Που είναι σαν ευρύ τροτσκιστικό μέτωπο με δυο μεζούρες αλτουσέρ. Οι διεθνείς του αναφορές το επιβεβαιώνουν.
Κατόπιν τούτων είναι ανάγκη των καιρών να τα βρούμε με τα μ-λ και να φτιάξουμε το σταλινικό, αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο.
Αλλά μας χωρίζουν πολλά ακόμη. Τώρα που τα βρήκαμε με τους κινέζους, αυτοί τα τσούγκρισαν.
Στο ίδιο φύλλο του πριν ο γιάννης ελαφρός αρθρογραφεί για την αναβάθμιση του μέρα αλλά στην τελευταία παράγραφο ανεβάζει την πρόζα του στα ύψη της ποίησης.
Ίσως να υπάρχει μια ρομαντική γοητεία στο ρόλο του μαύρου πρόβατου (όπως αναφέρει η νέα προοπτική ότι αντιμετωπίζουν το εεκ οι υπόλοιπες δυνάμεις) αλλά πιστεύουμε ειλικρινά ότι οι σύντροφοι του εεκ δεν έλκονται από το μαύρο, αλλά από την κόκκινη δυνατότητα μιας μετωπικής αντικαπιταλιστικής κι επαναστατικής αριστεράς.
Εγώ αυτό το τελευταίο το εύχομαι για πολύ κόσμο.
Αλλά φοβάμαι ότι άμα γίνει κανά εσωτερικό δημοψήφισμα (που είναι και της μόδας) σε καμιά νεολαία θα αρχίσουν να μετριούνται μεταξύ τους οι κόκκινοι και κάθε φορά θα βγαίνουν λιγότεροι.
Ελπίζω επίσης να έχουν δει όλοι τη σκηνή με τον τραμπάκουλα και την κοκκινούλα και να έλκονται από τα κόκκινα πρόβατα και τη ρομαντική γοητεία του ρόλου τους.
Κάτι που μου θυμίζει ότι ξέχασα να βάλω και τον χαρούλη στη διπλανή ψηφοφορία.
Στο φύλλο 920 της 1ης μάρτη, ο αρχηγός των ατάκτων σάββας μιχαήλ κάνει ρελάνς με απάντηση που εκφράζει το εεκ κι όχι μόνο τον υπογράφοντα.
Με γκολ από τα αποδυτήρια ξεκινάει ο σάββας. Κι είμαστε μαζί του γιατί βάζει θέμα δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Αλλά να τον επικαλείσαι σε ναρίτη είναι σα να λες δύο σε έναν υπολογιστή.
Σε αυτή την απάντηση είναι που εξηγεί ο σάββας με παράπονο απατημένης συζύγου ότι δεν τα στυλώσαμε μόνο για τα συντροφικά καπελώματα, τις δικές σας αγάπες με το σεκ.
Κι ακολουθούν πολλά και σπαρταριστά.
Για δαγκώματα γλώσσας για τη θέση για την εε.
Για τους τωρινούς συμμάχους του ναρ που πέρσι στη δεθ πορεύονταν με τη γσεε.
Για παλαιωμένη σταλινική σχολή παραποίησης μιας θέσης τους που μόλις πρόσφατα αποκατέστησε το κκε (τη σχολή όχι τη θέση) στο συνέδριο εν δόξα και τιμή (σαν κυρία κοκοβίκου ένα πράγμα).
Κι άλλα τέτοια.
Στο ίδιο φύλλο ο κώστας παλούκης μας λέει νεο-σταλινικούς και μεταμοντέρνους.
Εδώ το σταλινικός λειτουργεί όπως το φιλελεύθερος. Άμα του βάλεις το συνθετικό νεο μπροστά γίνεται δέκα φορές χειρότερο κι αποτελεί τον απόλυτο εχθρό.
Στον αντίποδα, όταν ένας ναρίτης σε λέει μεταμοντέρνο, έχεις την απάντηση στην ερώτηση ποιο είναι το άκρον άωτο της ειρωνείας στην κομμουνιστογενή (sic) αριστερά.
Κερασάκι στην τούρτα είναι ένα άρθρο τομή του νίκου πελεκούδα με έξι σημεία-προτάσεις για το μερα και το πολιτικό του σχέδιο.
Είχα αρχίσει να φοβάμαι ότι οι ιδεολογικοί πλατφόρμερς είχαν αρχίσει να στερεύουν από σημεία κι ιδέες. Αλλά ευτυχώς επέστρεψαν δριμύτεροι στο πιο κρίσιμο σημείο.
Τα σημεία ήταν μόνο έξι (σύντροφοι πλατφόρμερς, μην αρχίζετε από τώρα τις εκπτώσεις) αλλά τα ρούφηξα άπληστα ένα προς ένα.
Συγκινημένος μετά από αυτά τα σημεία, δεν περιγράφω άλλο.
Ούτε για το αφιέρωμα για το φάντασμα της αργεντινής με την καλτ φωτό που δείχνει ένα φάντασμα (η φαντασία στην εξουσία). Όρθιο όμως, όχι να πλανάται.
Ούτε για τη συνέντευξη του αγγελόπουλου στον οποίο χώνουν όλοι οι σοβαροί κομμουνιστές για τη σκόνη του χρόνου και τη μιζέρια της, αλλά το πριν πάει κόντρα στο ρεύμα και τον αβαντάρει γιατί είναι οπαδός του ναρ.
Μην τα θέλετε όλα μασημένη τροφή για σκέψη.
Υγ: ο τίτλος του σημειώματος αφιερώνεται στο μερα, την ευρωεκλογική τακτική του με το σεκ και το σύντροφο σάββα.
Συνήθως το ωστικό κίνημα έκανε την αντίθετη διαδρομή κι έφτανε στην ελλάδα με καθυστέρηση (μάης του 68 και πολυτεχνείο, ο δεκέμβρης μετά την εξέγερση των γκέτο). Με το μερέντα όμως η ελλάδα έγινε πρωτοπορία και καθορίζει τις εξελίξεις διεθνώς.
Το κομμάτι δεν το υπογράφει ο τακτικός ανταποκριτής της εφημερίδας στο παρίσι. Αλλά στέλεχος του ναρ που ταξίδεψε στη γαλλία και βρέθηκε στις εργασίες του συνεδρίου.
Στην κατακλείδα του κειμένου του μας λέει ότι παρά τις όποιες αδυναμίες κι αντιφάσεις γεννήθηκε μια καινούρια ελπίδα για τον κόσμο της εργασίας.
Πάμε λοιπόν να δούμε τι το ελπιδοφόρο είχαν αυτά τα γεννητούρια.
Οι σύνεδροι χωρίστηκαν σε επιτροπές κατά θεματικές.
Ο συντάκτης μας βεβαιώνει ότι η συζήτηση στις θεματικές ήταν ουσιαστική, με μεγάλη συμμετοχή των συνέδρων κι έντονη αντιπαράθεση μέσα στα όρια του πολιτικού πολιτισμού.
Αλλά για τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών δεν έχει να κάνει κάποιο σχόλιο. Απλώς τα παρουσιάζει.
Για τον χαρακτήρα της νέας κοινωνίας επικράτησε ο τσαβικός όρος σοσιαλισμός του 21ου αιώνα έναντι της πρότασης σοσιαλιστική. Η τρίτη πρόταση ήταν οικο-σοσιαλισμός και δεν πέρασε στο δεύτερο γύρο για μία ψήφο. Πάλι καλά δηλ γιατί μάλλον θα εκλεγόταν.
Για το όνομα του νέου κόμματος επικράτησε η πρόταση νέο αντικαπιταλιστικό κόμμα (νακ) έναντι του αντικαπιταλιστικού επαναστατικού κόμματος.
Ο χαρακτηρισμός νέος κρίθηκε πιο σημαντικός από το επαναστατικός.
Ο συντάκτης το περνάει στα ψιλά κι ασχολίαστο.
Πιθανότατα εξαιτίας της εγχώριας εγκατάλειψης του όρου επαναστατικός για να χωρέσει το σεκ στη μεγάλη αντικαπιταλιστική αγκαλιά.
Έγινε επίσης μια ψηφοφορία για τις ευρωεκλογές, όπου η πρόταση για κοινή κάθοδο όλης της αριστεράς με το κκγ και τη διάσπαση των σοσιαλιστών συγκέντρωσε κοντά στο 18% των συνέδρων.
Ενδιαφέρον!
Ποιο είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο συντάκτης μετά από όλα αυτά;
Δε μας το λέει ο ίδιος για να μην εκτεθεί. Επιλέγει να το πει μέσα από τα λόγια ενός συνέδρου: κάναμε πλατύ άνοιγμα στην κοινωνία ξεπερνώντας αγκυλώσεις του παρελθόντος (...) τριπλασιάσαμε την απήχησή μας, χωρίς να κάνουμε χιλιοστό προς τα δεξιά, παρά τη μεγάλη πίεση από τα μμε.
Μα τι λες τώρα; Ούτε νανόμετρο δεξιά.
Προς επίρρωση της μιντιακής πίεσης ο συντάκτης σπεύδει να προσθέσει ότι μετά το πέρας του συνεδρίου τα μμε έκαναν μπαράζ ερωτήσεων στον μπεζανσενό σε εκπομπές της τιβί με αιχμή τη θέση του για κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας.
Για τέτοια πίεση μιλάμε. Τον καλούν στις εκπομπές τους και τον κολλάνε στον τοίχο.
Δε μας εξήγησε βέβαια για ποιον ακριβώς λόγο μπορεί να ένιωθε ευεπίφορος σε αυτή την πίεση ο μπεζανσενό και το νακ.
Ωστόσο, στο επόμενο ακριβώς φύλλο το ιδρυτικό στέλεχος του νακ ιβάν λεμέτρ, σε συνέντευξή του στον ίδιο συντάκτη μας λέει ότι απόδειξη της επιτυχίας του συνεδρίου είναι η απήχηση που είχε στα μμε.
Μπροστά σε αυτή τη συντριπιτική κριτική του πριν για τις όποιες αδυναμίες κι αντιφάσεις ακόμα και το δικό μας λάθη κι υπερβολές για τη σοβιετία είναι χάδι.
Τόση ελπίδα μαζεμένη είχε πολύ καιρό να δει ο κόσμος της εργασίας.
Στο ίδιο κείμενο μαθαίνουμε ότι το σύνολο των κειμένων εγκρίθηκε με 90% και το πρόγραμμα του κόμματος με ψήφους 540 υπέρ, 49 λευκά και 5 αποχές.
Δύο φύλλα μετά η ίδια εφημερίδα σχολιάζει τα ποσοστά συμφωνίας των μελών του κκε με τις θέσεις του συνεδρίου με τον τίτλο ποσοστά υπαρκτού σοσιαλισμού.
Τα ποσοστά συμφωνίας κυμάνθηκαν μεταξύ 70 και 75% τοις εκατό κι ό,τι περισσεύει είναι βασικά άτομα που δεν προσήλθαν.
Αλλά επειδή το 70 σαν αριθμός δεν είναι πολύ εντυπωσιακός, το πριν κάνει την αλχημεία να αναφέρει μόνο τα ποσοστά των διαφωνούντων που είναι δεκαδικοί αριθμοί μικρότεροι της μονάδας.
Η πρώτη σκέψη είναι ότι για το πριν αν ένα συνέδριο δεν έχει δύο τουλάχιστον φράξιες που να βρίζονται και να σκοτώνονται πνίγεται η δημοκρατία κι η πλάκα στην οποία όλοι έχουμε δικαίωμα.
Η αμέσως επόμενη σκέψη είναι πως αν εφαρμόσουμε το ίδιο κριτήριο για το πρόγραμμα του νακ το ποσοστό των διαφωνούντων είναι το εντυπωσιακό 0% (κι ολογράφως μηδέν)! Αλλά δε φάνηκε να ενοχλείται κανείς.
Κι ούτε θα έπρεπε, λέω εγώ. Το περιεχόμενο του προγράμματος προσφέρεται για ανησυχίες, όχι πόσοι το ψήφισαν.
Μαθαίνουμε επίσης για τον ηγετικό ρόλο της νέας γενιάς στελεχών.
Είναι χαρακτηριστικό,μας λέει ο συντάκτης, πως η ιστορική ηγεσία κι ο ολιβιέ μπεζανσενό δεν έπαιρναν μέρος στις συζητήσεις και τις ψηφοφορίες.
Ομολογώ πως δεν κατάλαβα γιατί ακριβώς είναι θετικό αυτό το τελευταίο. Αλλά στην αμέσως επόμενη παράγραφο βρήκα κι εγώ λόγους να αισιοδοξώ.
Άλλο στοιχείο της πολιτικής κουλτούρας του συνεδρίου ήταν ότι στο συνέδριο υπήρχαν όλες οι γαλλικές εφημερίδες ενώ ειδικά η ουμανιτέ μοιραζόταν δωρεάν.
Λοιπόν εγώ θα πάω στο ιδρυτικό τους συνέδριο (όταν γίνει) να μοιράζω δωρεάν το ριζοσπάστη. Κι άμα δεν τους δω ενθουσιασμένους και με κοιτάνε περίεργα θα τους καταγγείλω για έλλειψη κουλτούρας.
Μαζί μου θα 'χω και την κοε που στο σπόρτιγκ έφαγε πόρτα κι έμεινε με μια παρέμβαση που δεν έγινε. Την απέκλεισαν με τις γνωστές τροτσκιστικές μεθόδους.
Οι ιστοριοδίφες της ελληνικής κομμουνιστικής ιστορίας θα αφήσουν ένα δάκρυ να κυλήσει στο μάγουλό τους για τον συνειρμό με το προ εικοσαετίας βιβλίο των κοτζιά-μπατίκα μια συζήτηση που δεν έγινε για το 89 και τον τζανετάκη.
Ωστόσο, οι λιγότερο ευσυγκίνητοι υπενθυμίζουν με νόημα πού βρίσκεται σήμερα ο κοτζιάς αφήνοντας γλαφυρά υπονοούμενα για αντίστοιχη κατάληξη του συριζα και της κοε.
Σε κάθε περίπτωση το πριν, πιστό στην κουλτούρα του δημοσίευσε στο ίδιο φύλλο τα βασικά σημεία της παρέμβασης της κοε σε ένα μονόστηλο με τον τίτλο απολογία υπέρ του σύριζα και με την υπενθύμιση ότι η κοε δεν είχε προσκληθεί από τους διοργανωτές.
Για αυτό μ' αρέσουν αυτές οι ανοιχτές διαδικασίες, γιατί χρειάζεσαι πρόσκληση.
Στο επόμενο φύλλο ο ιβάν λεμέτρ, αφού μας πει ότι η κομμουνιστική απελευθέρωση είναι μια έννοια που χρήζει διασαφηνίσεων (να συνδέσουμε τους όρους κομμουνισμός κι ελευθερία σε αντίθεση με το νόημα που τους προσέδωσε η σταλινική αντεπανάσταση) δίνει ξακάθαρες απαντήσεις για τις σχέσεις του νακ με την 4η διεθνή:
"Το νακ δεν θα είναι μέλος της 4ης διεθνούς αλλά θα διατηρήσει τους δεσμούς που είχε η λίγκα με αυτήν, τουτέστιν, συμμετοχή στα όργανα της ηγεσίας, οικονομική συμμετοχή, προετοιμασία του επόμενου διεθνούς συνεδρίου του 2010.
Πέρα όμως από αυτή την τυπική έκφανση των πραγμάτων, η ίδρυυση του νακ εγγράφεται σε μια νέα περίοδο της ιστορίας του εργατικού και επαναστατικού κινήματος, η οποία επιβάλλει νέες απαντήσεις".
Αγαπητέ αναγνώστη σε αυτό το σημείο σε καλώ να σκεφτούμε μαζί τι ακριβώς μπορεί να υπάρχει πέρα από αυτή την τυπική έκφανση των πραγμάτων γιατί δυο βδομάδες τώρα σπάω το κεφάλι μου κι άκρη δε βρίσκω.
Τώρα σύντροφε, μέσα-έξω, αυτό είναι ψευτοδίλημμα. Εντός εκτός κι επί τ' αυτά και καθαρίζουμε.
Εξάλλου, όλοι τροτσκιστές είμαστε, τι έχουμε να χωρίσουμε;
Όλοι; Και το ναρ; Και το ναρ.
Κρατά κι αυτό τη σημαία ψηλά, της δέλτα διεθνούς του τρότσκι-πάμπλο. Χρόνια τώρα.
Μετά από κάτι εφήμερες περιπέτειες με σταλινικούς κι αλτουσεριανούς είδε το φως το αληθινό.
Κι από πίσω η βία λύση να τραγουδά φόλοου γιορ σεκ.
Μόνο η δεα ξέφυγε απ' το μερέντα. Που είναι σαν ευρύ τροτσκιστικό μέτωπο με δυο μεζούρες αλτουσέρ. Οι διεθνείς του αναφορές το επιβεβαιώνουν.
Κατόπιν τούτων είναι ανάγκη των καιρών να τα βρούμε με τα μ-λ και να φτιάξουμε το σταλινικό, αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο.
Αλλά μας χωρίζουν πολλά ακόμη. Τώρα που τα βρήκαμε με τους κινέζους, αυτοί τα τσούγκρισαν.
Στο ίδιο φύλλο του πριν ο γιάννης ελαφρός αρθρογραφεί για την αναβάθμιση του μέρα αλλά στην τελευταία παράγραφο ανεβάζει την πρόζα του στα ύψη της ποίησης.
Ίσως να υπάρχει μια ρομαντική γοητεία στο ρόλο του μαύρου πρόβατου (όπως αναφέρει η νέα προοπτική ότι αντιμετωπίζουν το εεκ οι υπόλοιπες δυνάμεις) αλλά πιστεύουμε ειλικρινά ότι οι σύντροφοι του εεκ δεν έλκονται από το μαύρο, αλλά από την κόκκινη δυνατότητα μιας μετωπικής αντικαπιταλιστικής κι επαναστατικής αριστεράς.
Εγώ αυτό το τελευταίο το εύχομαι για πολύ κόσμο.
Αλλά φοβάμαι ότι άμα γίνει κανά εσωτερικό δημοψήφισμα (που είναι και της μόδας) σε καμιά νεολαία θα αρχίσουν να μετριούνται μεταξύ τους οι κόκκινοι και κάθε φορά θα βγαίνουν λιγότεροι.
Ελπίζω επίσης να έχουν δει όλοι τη σκηνή με τον τραμπάκουλα και την κοκκινούλα και να έλκονται από τα κόκκινα πρόβατα και τη ρομαντική γοητεία του ρόλου τους.
Κάτι που μου θυμίζει ότι ξέχασα να βάλω και τον χαρούλη στη διπλανή ψηφοφορία.
Στο φύλλο 920 της 1ης μάρτη, ο αρχηγός των ατάκτων σάββας μιχαήλ κάνει ρελάνς με απάντηση που εκφράζει το εεκ κι όχι μόνο τον υπογράφοντα.
Με γκολ από τα αποδυτήρια ξεκινάει ο σάββας. Κι είμαστε μαζί του γιατί βάζει θέμα δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Αλλά να τον επικαλείσαι σε ναρίτη είναι σα να λες δύο σε έναν υπολογιστή.
Σε αυτή την απάντηση είναι που εξηγεί ο σάββας με παράπονο απατημένης συζύγου ότι δεν τα στυλώσαμε μόνο για τα συντροφικά καπελώματα, τις δικές σας αγάπες με το σεκ.
Κι ακολουθούν πολλά και σπαρταριστά.
Για δαγκώματα γλώσσας για τη θέση για την εε.
Για τους τωρινούς συμμάχους του ναρ που πέρσι στη δεθ πορεύονταν με τη γσεε.
Για παλαιωμένη σταλινική σχολή παραποίησης μιας θέσης τους που μόλις πρόσφατα αποκατέστησε το κκε (τη σχολή όχι τη θέση) στο συνέδριο εν δόξα και τιμή (σαν κυρία κοκοβίκου ένα πράγμα).
Κι άλλα τέτοια.
Στο ίδιο φύλλο ο κώστας παλούκης μας λέει νεο-σταλινικούς και μεταμοντέρνους.
Εδώ το σταλινικός λειτουργεί όπως το φιλελεύθερος. Άμα του βάλεις το συνθετικό νεο μπροστά γίνεται δέκα φορές χειρότερο κι αποτελεί τον απόλυτο εχθρό.
Στον αντίποδα, όταν ένας ναρίτης σε λέει μεταμοντέρνο, έχεις την απάντηση στην ερώτηση ποιο είναι το άκρον άωτο της ειρωνείας στην κομμουνιστογενή (sic) αριστερά.
Κερασάκι στην τούρτα είναι ένα άρθρο τομή του νίκου πελεκούδα με έξι σημεία-προτάσεις για το μερα και το πολιτικό του σχέδιο.
Είχα αρχίσει να φοβάμαι ότι οι ιδεολογικοί πλατφόρμερς είχαν αρχίσει να στερεύουν από σημεία κι ιδέες. Αλλά ευτυχώς επέστρεψαν δριμύτεροι στο πιο κρίσιμο σημείο.
Τα σημεία ήταν μόνο έξι (σύντροφοι πλατφόρμερς, μην αρχίζετε από τώρα τις εκπτώσεις) αλλά τα ρούφηξα άπληστα ένα προς ένα.
Συγκινημένος μετά από αυτά τα σημεία, δεν περιγράφω άλλο.
Ούτε για το αφιέρωμα για το φάντασμα της αργεντινής με την καλτ φωτό που δείχνει ένα φάντασμα (η φαντασία στην εξουσία). Όρθιο όμως, όχι να πλανάται.
Ούτε για τη συνέντευξη του αγγελόπουλου στον οποίο χώνουν όλοι οι σοβαροί κομμουνιστές για τη σκόνη του χρόνου και τη μιζέρια της, αλλά το πριν πάει κόντρα στο ρεύμα και τον αβαντάρει γιατί είναι οπαδός του ναρ.
Μην τα θέλετε όλα μασημένη τροφή για σκέψη.
Υγ: ο τίτλος του σημειώματος αφιερώνεται στο μερα, την ευρωεκλογική τακτική του με το σεκ και το σύντροφο σάββα.
Πέμπτη 12 Μαρτίου 2009
Μερέντα στο ψωμί της αντίδρασης
Το παραπάνω τίμιε συναγωνιστή του εξωκοινοβουλίου μην το παίρνεις τοις μετρητοίς, δεν το εννοώ.
Αλλά σκέφτομαι από τώρα τα κείμενα και τις ανακοινώσεις του εεκ για τους υπόλοιπους σπορτιγκίτες. Και θα είναι κρίμα να μην το ονομάσουν μερέντα τελικά.
Συν τοις άλλοις διεκδικεί επάξια μια θέση στο πάνθεο των καλτ εκφράσεων της κομμουνιστικής αργκό. Πλάι στα κλασικά νερό στο μύλο και βούτυρο στο ψωμί της αντίδρασης.
Το τελευταίο το διάβασα στην κόντρα: αέρα στα πανιά.
Κάποτε πρέπει να γίνει αφιέρωμα, έχουν μαζευτεί πολλά.
Την κυριακή 8 μάρτη, πραγματοποιήθηκε η πανελλαδική συνάντηση του μερα για την αναβάθμισή του.
Το πώς ακριβώς αναβαθμίζεται ένα μετωπικό σχήμα που οδεύει προς διάλυση θα εξηγηθεί στο επόμενο τεύχος στα Προβλήματα Διαλεκτικής, όπου αναλύεται η έννοια της διαλεκτικής υπέρβασης.
Επιπλέον εξηγήσεις δίνονται στο κεντρικό άρθρο (εντιτόριαλ) του Κομμουν-ραμ του επόμενου μήνα, όπου υπενθυμίζεται ότι η αναβάθμιση στα PC προϋποθέτει τη διάλυση στα εξ ων συνετέθημεν (format).
Ρεπορτάζ για τη συνάντηση δυστυχώς δεν έχω.
Οι σύνδεσμοί μου με ξεχάσανε. Το πόδι με καθηλώνει σε μπρεζνιεφική στασιμότητα. Και τρέμω ακόμα μην έρθει ο γκόρμπι και πει να το κόψουμε.
Αλλά τη σημειολογία των ημερών πώς να την προσπεράσεις;
14 φλεβάρη ήταν η εκδήλωση του μερέντα στο αριστοτέλειο.
Σεκ και ναρ βγήκαν την ημέρα του βαλεντίνου να γιορτάσουν τον έρωτά τους και να ανακοινώσουν τους αρραβώνες τους.
Στις 8 μάρτη που ήταν η γιορτή της γυναίκας το ναρ έπρεπε να βγει με το εεκ από συζυγική υποχρέωση.
Πήραν τα παιδιά και πήγαν κάπου για φαγητό, σχεδόν σαν αγγαρεία.
Κρατάν τα προσχήματα μέχρι να βγει πολιτισμένα το διαζύγιο.
Στο βαλεντίνο όμως τα παράτησε όλα κι έτρεχε με την ερωμένη εκδρομές στην πόλη του έρωτα (έτσι λένε δηλ, αν κι εγώ τόσα χρόνια δεν το βλέπω).
Κι άφησε τη ζηλιάρα σύζυγο να κλαίει στην πολυθρόνα τη μπαμπού και να γράφει γράμμα στον ελαφρό για τις αγάπες σας με το σεκ (σάββας, ο αρχηγός των απατημένων, στο προτελευταίο πριν).
Για το βαλεντάιν του μερέντα έχω πηγές, αλλά από τρίτους.
Τη μέρα που αυτοί κάναν τη δική τους συγκόλληση εγώ είχα να συγκολλήσω μεταξύ τους κάτι κόκαλα.
Ελπίζω η δική μου συγκόλληση να είναι πιο στέρεα απ' του μερέντα. Αλλιώς με βλέπω να 'χω κατάληξη σοβιετίας που ήταν γίγαντας με πήλινα πόδια.
Ρεπορτάζ δικό μου έχω για κάτι αντίστοιχο που είχε κάνει το ναρ λίγο πριν ξεσπάσει ο δεκέμβρης.
Η εκδήλωση είχε χαρακτήρα προξενιού και μάζεψε πολύ καλό κόσμο, αλλά ελάχιστους ναρίτες!
Ο σαμαράς (κκε μ-λ) κι ο σοβιετικός κυριούλης ήταν οι πιο σημαντικές παρουσίες που κατέγραψε το κοσμικό ρεπορτάζ.
Και στην ουσία οι μόνοι που κράτησαν ψηλά τη σημαία της τρίτης διεθνούς του λένιν στάλιν.
Όλοι οι υπόλοιποι αλληθωρίζαν προς την τέταρτη.
Το ναρ έπαιξε την τακτική της ασφάλειας καλός-κακός.
Ο εισηγητής μίλησε ήπια και συγκολλητικά. Αλλά ο νΚαπελεύθερος μετά έσφαξε το σεκ με το βαμβάκι κι έδειξε στην ερωμένη ποιος έχει την ηγεμονία.
Εκτός κι αν έριχνε στάχτη στα μάτια της συζύγου.
Επειδή οι άλλοι δεν έχουν νεολαία, το ναρ παίρνει δύο φορές το λόγο, μια ως κόμμα και μία ως νΚα. Αυτό είναι το καλό με τη νΚα (που κατά τα άλλα είναι εναντια στο κόμμα και μια μερα θα το καταστρέψει).
Το θέμα είναι μην το πάρουν χαμπάρι οι σεκίτες κι αρχίσουν να τοποθετούνται με όλα τους τα ονόματα γιατί αντί για εκδηλώσεις θα πρέπει να διοργανώνουν διήμερα.
Στο επόμενο πριν είχε ρεπορτάζ που υπέγραφε ο ντόπιος καθοδηγητής. Και μαζί φωτό απ' το προξενιό με τον άβερελ φάτσα κάρτα, εμφανώς βαριεστημένο.
Το κομμάτι έκανε κάπου λόγο για σταλινική περιχαράκωση του κκε κι είναι κρίμα που δεν το πέταξε κανείς στην εκδήλωση μπροστά στο σαμαρά για να δούμε τι θα έλεγε.
Αυτά βέβαια είναι περσινά, ξινά σταφύλια.
Τα φρέσκα κουλούρια τα μαθαίνω κάθε βδομάδα από τις στήλες του πριν κι εκτός από σουσάμι έχουν τρία πράγματα.
α. σάββα μιχαήλ, β. διεθνείς προεκτάσεις και γ. πολλή πλάκα.
Στο επόμενο κομμάτι θα ακολουθήσει ένα μικρό ανθολόγιο του τελευταίου μήνα.
(Συνεχίζεται...)
Αλλά σκέφτομαι από τώρα τα κείμενα και τις ανακοινώσεις του εεκ για τους υπόλοιπους σπορτιγκίτες. Και θα είναι κρίμα να μην το ονομάσουν μερέντα τελικά.
Συν τοις άλλοις διεκδικεί επάξια μια θέση στο πάνθεο των καλτ εκφράσεων της κομμουνιστικής αργκό. Πλάι στα κλασικά νερό στο μύλο και βούτυρο στο ψωμί της αντίδρασης.
Το τελευταίο το διάβασα στην κόντρα: αέρα στα πανιά.
Κάποτε πρέπει να γίνει αφιέρωμα, έχουν μαζευτεί πολλά.
Την κυριακή 8 μάρτη, πραγματοποιήθηκε η πανελλαδική συνάντηση του μερα για την αναβάθμισή του.
Το πώς ακριβώς αναβαθμίζεται ένα μετωπικό σχήμα που οδεύει προς διάλυση θα εξηγηθεί στο επόμενο τεύχος στα Προβλήματα Διαλεκτικής, όπου αναλύεται η έννοια της διαλεκτικής υπέρβασης.
Επιπλέον εξηγήσεις δίνονται στο κεντρικό άρθρο (εντιτόριαλ) του Κομμουν-ραμ του επόμενου μήνα, όπου υπενθυμίζεται ότι η αναβάθμιση στα PC προϋποθέτει τη διάλυση στα εξ ων συνετέθημεν (format).
Ρεπορτάζ για τη συνάντηση δυστυχώς δεν έχω.
Οι σύνδεσμοί μου με ξεχάσανε. Το πόδι με καθηλώνει σε μπρεζνιεφική στασιμότητα. Και τρέμω ακόμα μην έρθει ο γκόρμπι και πει να το κόψουμε.
Αλλά τη σημειολογία των ημερών πώς να την προσπεράσεις;
14 φλεβάρη ήταν η εκδήλωση του μερέντα στο αριστοτέλειο.
Σεκ και ναρ βγήκαν την ημέρα του βαλεντίνου να γιορτάσουν τον έρωτά τους και να ανακοινώσουν τους αρραβώνες τους.
Στις 8 μάρτη που ήταν η γιορτή της γυναίκας το ναρ έπρεπε να βγει με το εεκ από συζυγική υποχρέωση.
Πήραν τα παιδιά και πήγαν κάπου για φαγητό, σχεδόν σαν αγγαρεία.
Κρατάν τα προσχήματα μέχρι να βγει πολιτισμένα το διαζύγιο.
Στο βαλεντίνο όμως τα παράτησε όλα κι έτρεχε με την ερωμένη εκδρομές στην πόλη του έρωτα (έτσι λένε δηλ, αν κι εγώ τόσα χρόνια δεν το βλέπω).
Κι άφησε τη ζηλιάρα σύζυγο να κλαίει στην πολυθρόνα τη μπαμπού και να γράφει γράμμα στον ελαφρό για τις αγάπες σας με το σεκ (σάββας, ο αρχηγός των απατημένων, στο προτελευταίο πριν).
Για το βαλεντάιν του μερέντα έχω πηγές, αλλά από τρίτους.
Τη μέρα που αυτοί κάναν τη δική τους συγκόλληση εγώ είχα να συγκολλήσω μεταξύ τους κάτι κόκαλα.
Ελπίζω η δική μου συγκόλληση να είναι πιο στέρεα απ' του μερέντα. Αλλιώς με βλέπω να 'χω κατάληξη σοβιετίας που ήταν γίγαντας με πήλινα πόδια.
Ρεπορτάζ δικό μου έχω για κάτι αντίστοιχο που είχε κάνει το ναρ λίγο πριν ξεσπάσει ο δεκέμβρης.
Η εκδήλωση είχε χαρακτήρα προξενιού και μάζεψε πολύ καλό κόσμο, αλλά ελάχιστους ναρίτες!
Ο σαμαράς (κκε μ-λ) κι ο σοβιετικός κυριούλης ήταν οι πιο σημαντικές παρουσίες που κατέγραψε το κοσμικό ρεπορτάζ.
Και στην ουσία οι μόνοι που κράτησαν ψηλά τη σημαία της τρίτης διεθνούς του λένιν στάλιν.
Όλοι οι υπόλοιποι αλληθωρίζαν προς την τέταρτη.
Το ναρ έπαιξε την τακτική της ασφάλειας καλός-κακός.
Ο εισηγητής μίλησε ήπια και συγκολλητικά. Αλλά ο νΚαπελεύθερος μετά έσφαξε το σεκ με το βαμβάκι κι έδειξε στην ερωμένη ποιος έχει την ηγεμονία.
Εκτός κι αν έριχνε στάχτη στα μάτια της συζύγου.
Επειδή οι άλλοι δεν έχουν νεολαία, το ναρ παίρνει δύο φορές το λόγο, μια ως κόμμα και μία ως νΚα. Αυτό είναι το καλό με τη νΚα (που κατά τα άλλα είναι εναντια στο κόμμα και μια μερα θα το καταστρέψει).
Το θέμα είναι μην το πάρουν χαμπάρι οι σεκίτες κι αρχίσουν να τοποθετούνται με όλα τους τα ονόματα γιατί αντί για εκδηλώσεις θα πρέπει να διοργανώνουν διήμερα.
Στο επόμενο πριν είχε ρεπορτάζ που υπέγραφε ο ντόπιος καθοδηγητής. Και μαζί φωτό απ' το προξενιό με τον άβερελ φάτσα κάρτα, εμφανώς βαριεστημένο.
Το κομμάτι έκανε κάπου λόγο για σταλινική περιχαράκωση του κκε κι είναι κρίμα που δεν το πέταξε κανείς στην εκδήλωση μπροστά στο σαμαρά για να δούμε τι θα έλεγε.
Αυτά βέβαια είναι περσινά, ξινά σταφύλια.
Τα φρέσκα κουλούρια τα μαθαίνω κάθε βδομάδα από τις στήλες του πριν κι εκτός από σουσάμι έχουν τρία πράγματα.
α. σάββα μιχαήλ, β. διεθνείς προεκτάσεις και γ. πολλή πλάκα.
Στο επόμενο κομμάτι θα ακολουθήσει ένα μικρό ανθολόγιο του τελευταίου μήνα.
(Συνεχίζεται...)
Κυριακή 8 Μαρτίου 2009
Καν' το κι εσύ
Ένας σίγουρος τρόπος να σε μισήσουν οι ταβάριτς της σοβιετίας ήταν να αγνοήσεις τη γιορτή της γυναίκας. Σα να τους πρόσβαλες νοοτροπία, ήθη κι έθιμα.
Ο κλασικός ο μπιπ ο δυτικός που θα 'λεγε κι ο γεωργίου.
Ακόμα και σήμερα αν ξεχάσεις ή ειρωνευτείες την ημέρα αυτή μπροστά σε γυναίκα που έχει ζήσει στη σοβιετία, αλίμονό σου. Θα σε καρυδώσει. Κι αν ήταν στο χέρι της, ίσως ξανάνοιγε τα γκούλαγκ για σένα και τους ομοίους σου.
Τέτοιες μέρες έχουν συνήθως την υποκρισία όλων των παγκόσμιων ημερών. Ένα κάρο ανακοινώσεις, πολλή φιγούρα και μπόλικο τίποτα. Άλλοθι για την κατάσταση τις υπόλοιπες 364 μέρες του χρόνου.
Στη σοβιετία όμως η μέρα της γυναίκας ήταν εθνική γιορτή και αργία. Όταν μια τέτοια μέρα είναι γιορτή για όλο το [σοβιετικό] λαό αποκτά άλλη αξία.
Γυναίκες σαν την κρούπσκαγια και τη βαλεντίνα τερένσκοβα έδειξαν στην πράξη πώς σπάνε οι φραγμοί του φύλου τους και κατακτάται η ισότητα.
Αλλά οι πιο πολλοί έχουν μάθει να βλέπουν ωραίες συσκευασίες αντί για γοητευτικούς ανθρώπους με προσωπικότητα. Κι όταν ακούν ρωσία φέρνουν στο μυαλό τους τα κορίτσια της νύχτας.
Στερεότυπο που πιο πολύ χαρακτηρίζει όσους το έχουν, όχι αυτές στις οποίες αναφέρεται.
Σε μια ταινία προ δεκαετίας με τον τίτλο πολαρόιντ μια κοπέλα με μια κάμερα ρωτάει τον κόσμο στο δρόμο να της πει τι είναι η συλλογικότητα και φτιάχνει ένα βιντεάκι με τις αντιδράσεις του (πχ ένας γιάπης που την κοιτάει σαν ουφο και τρέχει να της ξεφύγει).
Σε κάποια φάση συναντά δυο ρωσίδες ιερόδουλες. Στην αρχή σκαν στα γέλια με την ερώτηση.
Με τα πολλά η μία καταλαβαίνει τι τις ρώτησε κι αρχίζει γελώντας στα ρώσικα ένα τραγουδάκι που έμαθε μικρή στο σχολείο για τη σοβιετία και το λένιν.
Η ειρωνεία ήταν εμφανής, αλλά μέχρι το τέλος κανείς δεν έδωσε καλύτερη απάντηση από αυτήν την κοπέλα.
Δύο πράγματα θέλει να πει με αυτή τη σκηνή ο ποιητής.
Να απαξιώσει τη σοβιετία κι όποιο αίσθημα συλλογικότητας την έχει ως σημείο αναφοράς.
Και να δείξει πόσο φαιδρή μοιάζει η συλλογικότητα όταν φτάνεις σε τέτοια κατάντια.
Η ερώτηση των πενήντα εκατομμυρίων βέβαια είναι αν για αυτή την κατάντια φταίει η συλλογικότητα [σοβιετία] ή ότι σταμάτησε να υπάρχει.
Κι αυτό δένεται και με κάτι ακόμα. Κομμάτι της κατάντιας μας στον καπιταλισμό είναι να θεωρούμε τη συλλογικότητα αστεία, ντεμοντέ, χρεοκοπημένη. Και να γελάμε με αυτήν αντί να κλαίμε με την κατάντια μας. Με την οποία συμβιβαστήκαμε.
Αν η καθιέρωση της γιορτής της γυναίκας ως εθνική αργία λέει πολλά για τη σοβιετία το υπόλοιπο εορτολόγιο δεν είναι λιγότερο εντυπωσιακό.
Με το πάσχα και τα χριστούγεννα ασχολούνταν πρακτικά ελάχιστοι (αυτό θα πει ευτυχία).
Μπορεί η μητρόπολη να γέμιζε από ορθόδοξους, αλλά αυτό για τα δεδομένα του πληθυσμού της μόσχας δε σήμαινε τίποτα.
Η πρωτοχρονιά γιορταζόταν κανονικά.
Από το ανατολικό μέχρι το δυτικό άκρο της σοβιετικής επικράτειας είχαμε καμιά δεκαριά αλλαγές χρόνου. Οπότε κάθε περιοχή γιόρταζε μία φορά κανονικά κι άλλη μία μαζί με τη μόσχα που ήταν πρωτεύουσα κι έδινε τη γραμμή.
Ίσως κάποιοι βλέπουν σε αυτό μεγαλορωσικό αυταρχισμό. Στην ουσία είναι το διαλεκτικό δέσιμο της αποκέντρωσης με τον κεντρικό σχεδιασμό.
Η πρωτομαγιά δεν ήταν απλή αργία (ούτε απεργία) και γιορταζόταν επί διήμερο.
Μία εβδομάδα μετά ήταν η 9η μάη, η αντιφασιστική νίκη των λαών.
Ως εθνικές γιορτές τιμούνταν ακόμα η 23η φλεβάρη, μέρα του κόκκινου στρατού κι η μέρα της οκτωβριανής επανάστασης που με το καινούριο ημερολόγιο πέφτει 7 νοέμβρη.
Παρά την αντεπανάσταση, η σημασία των ημερών αυτών δεν έσβησε από τη μνήμη του σοβιετικού λαού.
Νωπή είναι η περίπτωση με τα 60χρονα της αντιφασιστικής νίκης, όπου οι μαζικές αντιδράσεις ματαίωσαν το σχέδιο του πούτιν να αντικαταστήσει τη σημαία του κόκκινου στρατού με την οποία προέλασαν οι σοβιετικοί κατά των ναζί.
Έτσι, η τακτική που ακολουθήθηκε στη μετασοβιετική ρωσία ήταν να αφήσουν άθικτες τις μέρες, αλλά να αλλάξουν την ονομασία και το περιεχόμενο.
Η 23η φλεβάρη πχ είναι μέρα του στρατού γενικά. Κάτι αντίστοιχο επινόησαν και για τις 7 νοέμβρη (χωρίς δέκα μπροστά).
Την ίδια τακτική ακολούθησαν με το σοβιετικό ύμνο. Τον οποίο τελικά επανέφεραν αλλάζοντας μόνο τα λόγια.
Για εμάς όμως που ούτως ή άλλως δεν ξέρουμε ρώσικα (και πιάναμε μόνο το όνομα του λένιν) οι συνειρμοί και το ρίγος στο άκουσμά του παραμένουν αναλλοίωτα. Ακόμα κι αν πρόκειται για ποδόσφαιρο (όπου συνήθως ακούγεται ο ύμνος στο ευρύ κοινό).
Ο ύμνος αυτός είχε τη δική του ιστορία, η οποία λίγο-πολύ είναι γνωστή σε όλους.
Το 77 με το σοβιετικό σύνταγμα του μπρέζνιεφ τα λόγια άλλαξαν, απαλείφθηκε η αναφορά στο σύντροφο με το μουστάκι κι έμεινε μόνο αυτή στο λένιν.
Αυτό που δεν είναι ευρύτερα γνωστό είναι ότι στα πρώτα χρόνια η σοβιετία αντί ύμνου είχε τη διεθνή.
Εδώ κάθε τροτσκιστής που σέβεται τον εαυτό του βρίσκει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. Όχι απλά μια στροφή που υπαγορευόταν από τις ανάγκες του μεγάλου πατριωτικού πολέμου (όπως βαφτίστηκε η αντίσταση στους ναζί κατά το δεύτερο παγκόσμιο) αλλά την τελική λογική συνέπεια της εγκατάλειψης του διεθνισμού από τη μουστακική ηγεσία.
Αυτό που είναι σίγουρο όμως είναι ο συμβολισμός στο σοβιετικό εορτολόγιο. Το οποίο λέει πολλά για το σοβιετικό λαό, τη συλλογική του μνήμη και την καλλιέργειά του.
Αλλά και για το αν άφησε κάτι πίσω της η σοβιετία, ή ήταν απλώς ένα σκουπίδι της ιστορίας που πετάχτηκε στον κάλαθο των αχρήστων αφήνοντας πίσω του μόνο μπόχα και δυσωδία.
Το τελευταίο το πιστεύουν αρκετοί. Τη μπόχα που ζουν τώρα τη συνήθισαν και δεν τους πειράζει τόσο.
Εμείς πάλι είμαστε οπαδοί της ανακύκλωσης.
Που στην ουσία της είναι διαλεκτική όσα λίγα προτσέσα στον κόσμο.
Πέμπτη 5 Μαρτίου 2009
Πεθαίνοντας στα ιεροσόλυμα
Νύστα, τα μάτια βαραίνουν. Το 'χω; Μπα με έχει.
Καλά μια σελίδα ακόμα. Πάω στο επετειολόγιο της κόντρας.
4/3/1923: τελευταίο άρθρο του λένιν στην πράβδα (για τη γραφειοκρατία). Με αυτό τον καημό πήγε ο σύντροφος με το μουσάκι.
5/3/1972: ο μίκης θεοδωράκης αποχωρεί από το κκε εσωτερικού.
5/3/1953: θάνατος ιωσήφ στάλιν.
6/3/1978: έκρηξη βόμβας ακροδεξιών στα γραφεία του κκε εσ (νέα φιλαδέλφεια).
6/3/1967: η σβετλάνα αλληλούγιεβα ζητάει πολιτικό άσυλο από τις ηπα.
Τέλος. Κλείνω τα μάτια πριν την εφημερίδα...
-Τι είναι αυτό που θα δούμε;
-Παλιό καλτ αριστούργημα. Διαμάντι.
-Ποιοι παίζουν;
-Σάρον στόουν, ιωσήφ τζουγκασβίλι. Σκηνοθέτης ο λέων νταβίντοβιτς μπρονστάιν. Πρωτοπόρος του σουρεάλ.
-Πώς την είπαμε την ταινία;
-Asian instict! Το ένστικτο του ασιάτη.
Κατ! Αλλαγή πλευρού. Πάμε από την αρχή.
-Απ' το 39 ως το 52; Μα αυτό είναι 13 χρόνια!
-Ε, ναι αφού ήταν ο παγκόσμιος, πώς να κάνανε συνέδριο;
-Μα ο παγκόσμιος τελείωσε το 45.
-Ε, μετά είχαμε ανοικοδόμηση, το στιλέτο του τίτο πισώπλατα, είχαν κι οι άλλοι πυρηνικό πλεονέκτημα...
-Μα το σδεκρ όταν ήταν παράνομο πιο πολλά συνέδρια έκανε.
-Ναι, αλλά εκείνοι τα κάναν στο εξωτερικό.
-Να τα κάνουμε κι εμείς στο εξωτερικό; Μπας κι αρχίσουν να γίνονται κάθε χρόνο όπως παλιά;
-Κι οι άλλοι μέσα τι θα κάνουν; Το κκε εσωτερικού;
Ροχαλητό και κατ! Δεν είναι τίποτα, κάτι κρεατάκια στη μύτη.
Πάμε το επόμενο.
-Σόσο, άσ' το μπουκάλι, μας επιτέθηκαν.
-Ποιος; Πότε;
-Οι ναζίδες ιωσήφ. Σήμερα τα ξημερώματα.
-Αποκλείεται, αφού είναι φίλοι μας.
-Κι όμως σόσο, μας επιτέθηκαν. Σήκω, πρέπει να βγάλεις διάγγελμα στο λαό.
-Άσε με, ζαλίζομαι. Βλέπω τσάρους και σταυρούς να χορεύουν μπροστά μου.
-Ωραία, αυτό θα βγεις να πεις. Κι ότι από κάτω είχε μια σημαία που έγραφε εν τούτω νίκα.
Σκούπισα με το μανίκι μια στάλα ιδρώτα που μου γαργαλούσε το μάγουλο και συνέχισα.
Ο μητσικώστας; Τι δουλειά έχει εδώ; Κάτσε να δούμε πού το πάει.
-Λοιπόν ιωσήφ, έχεις βγάλει εκτός παιχνιδιού 98 από τους 139 παίκτες της κε και συνεχίζεις. Φάτους όλους!
Και πάμε στην επόμενη ερώτηση: κληρονομούνται οι επίκτητες ιδιότητες από γενιά σε γενιά;
α. ναι, φυσικά, ειδικά αν μας συμφέρει.
β. είστε τρελοί; από πού κι ως πού;
γ. δεν υπάρχουν αποδείξεις, το θέμα παραμένει ανοιχτό.
-Είμαι μεταξύ του άλφα και του να σας βγάλω εχθρούς του λαού αν έχω κάνει λάθος.
Αλλά θα πάρω τη βοήθεια του λυσένκο από το κοινό για σιγουριά.
-Εμ, ναι... Ο τροφίμ ντενίσοβιτς μας λέει το άλφα.
Και φυσικά είναι σωστό...
Ξύπνησα μούσκεμα. Συνήλθα κι έκανα μια τελευταία προσπάθεια.
Τον παίρνουν σε φορείο κάτι τύποι με άσπρες στολές.
-Πού τον πάτε; Αφήστε τον κάτω!
Κάνουν πως δεν ακούν. Συνεχίζουν.
-Ιωσήφ, πρόσεχε. Είναι γιατροί. Η υπόθεση των γιατρών, αυτό είναι, η υπόθεση των γιατρών.
Τον βάζουν στο φορείο. Τα βλέμματά μας συναντιούνται για μια στιγμή.
-Πρόσεχε ιωσήφ, είναι άτιμη φάρα. Αυτοί και μουστάκι θα σε βάλουν να ξυρίσεις.
-Το ξέρω σύντροφε. Την άλλη φορά μου ξύρισαν το μπούτι.
-Κι εσένα;
Ξύπνησα μες στα αίματα. Έτρεχε αίμα η μύτη μου.
Καταραμένο μπούκωμα. Κάθε φορά που έχω συνάχι, τα ίδια. Στο τέλος αλλάζουμε μαξιλαροθήκες.
Πήγα πλύθηκα και ξαναγύρισα στο κρεβάτι.
Μια κοπέλα με μουστάκι πλησίασε το γκισέ.
-Όνομα;
-Σβετλάνα.
-Κι επίθετο!
-Αλληλούγεβα.
Ίδια ο μπαμπάς της, σκέφτηκα.
-Για πες μου σβετλάνα, γιατί θέλεις να φύγεις στη δύση; Έπεσες θύμα της αποσταλινοποίησης, ε;
-Όχι βέβαια. Εγώ για τα λεφτά θέλω να φύγω...
Οκέι, φτάνει ο ύπνος. Αύριο πάλι.
Σε μια συνέντευξη είχαν ρωτήσει τον κάππο για το στάλιν κι αυτός είπε: δεν υπάρχει κίνδυνος να αναστηθεί. Δεν τον θάψανε στα ιεροσόλυμα.
Νομίζεις σύντροφε...
Ο στάλιν ζει και σπέρνει εφιάλτες. Σε εχθρούς και φίλους. Το φάντασμά του πλανάται ακόμα πάνω απ' την ευρώπη και τον κόσμο.
Το λένιν τον κλάψαμε, τον κάναμε μούμια και μας λείπει αφόρητα.
Ο σύντροφος με το μουστάκι δεν έφυγε ποτέ απ' την κουβέντα μας για να μας λείψει.
Ήταν ηγέτης στη σοβιετία των ονείρων μας. Άλλο αν κάποιοι στα όνειρά τους βλέπουν προδοσίες κι εφιάλτες.
Επίλογος με λίγο κάππο ακόμα. Απόσπασμα από άρθρο του στο ριζοσπάστη.
Η στάση μας απέναντι στο στάλιν είναι λυδία λίθος για να κρίνουμε αν ένας είναι κομμουνιστής ή όχι. Όποιος τάσσεται εχθρικά προς το στάλιν είναι δειλός αντικομμουνιστής. Θυμάμαι για αυτό το φίλο μου τον νίκο κοτζιά. Κριτική και αυτοκριτική για το στάλιν είναι δεκτή, αλλά όχι ξεθεμελίωμα των πάντων και ταύτιση με τον χίτλερ. Αν δεν υπήρχε ο σοβιετικός λαός με επικεφαλής το στάλιν, η γερμανική σημαία μπορεί να κυμάτιζε ακόμα στην ακρόπολη.
Αυτά και καλά κρασιά!
Δευτέρα 2 Μαρτίου 2009
Όσα παίρνει ο άνεμος
Καθαρά δευτέρα υπάρχει μόνο σε βρώμικα μυαλά.
Κι αντιστοίχως μεγάλη εβδομάδα μονάχα σε μικρά.
Οι μαλαγάνες πουλάνε τις λαγάνες κοντά χιλιάρικο. Και να πεις ότι είναι και νόστιμες.
Ο ταραμάς μ' άρεσε όταν ήμουν μικρός, αλλά τώρα μου φέρνει αναγούλα. Ίδια διαδρομή στα γούστα πολλών είχε κι η σοβιετία.
Η σαρακοστή είναι η θρησκετική ευθυγράμμιση με την κυβερνητική ντιρεκτίβα για λιτότητα. Κάτι που καθιστά επίκαιρο το αίτημα διαχωρισμού κράτους-παπάδων.
Αλλά πώς να χωρίσεις νύχι και κρέας; Γίνεται;
Σήμα κατατεθέν ωστόσο είναι ο χαρταετός.
Παιδί θυμάμαι πηγαίναμε με τον άβερελ δυο τρεις φορές κάθε άνοιξη στο λόφο δίπλα μας να πετάξουμε. Αλλά μετά το κόψαμε.
Άλλες χρονιές είχαμε γύψο στο μυαλό και δεν πηγαίναμε. Φέτος τον είχα στο πόδι. Πού να τρέχεις να βγαίνεις από το κλουβί σου...
Άσε που τέτοιες μέρες έχουν γίνει τυπικές, προκαθορισμένες. Σικέ αποδράσεις στο εναλλακτικό κλουβί μας.
Στην τιβί σε πυροβολούν με ρεπορτάζ για τα κούλουμα. Το θέμα είναι φλέγον και χρήζει ανάλυσης.
Οι έλληνες γιορτάζουν τα κούλουμα.
Στεντόρεια φωνή, δε σηκώνει αντίρρηση. Βασικά εντολή είναι, όχι ρεπορτάζ.
Τ' ακούς καμιά πενηνταριά φορές και σε πιάνουν οι τύψεις. Αν δε γιορτάσεις δεν είσαι έλληνας. Αλλά άπατρις λιποτάκτης.
Άβερελ είναι το επαναστατικό ψευδώνυμο του αρσενικού μου γονιού. Στη ζωή δηλώνει ναρίτης, αλλά με αυτά που λέει τον κόβω για αναρχικό ορίτζιναλ.
Παράλληλα είναι κι οικοδόμος κι αυτό τον κάνει είδος σπάνιο και προστατευόμενο (ναρίτης οικοδόμος). Τον βάζουν και στο ψηφοδέλτιο για να 'χει πιο πολλούς προλετάριους.
Πέρσι ένας σφος είχε την ιδέα να φτιάξουμε χαρταετό με σφυροδρέπανο. Αρχίσαμε να σκεφτόμαστε πού θα βρίσκαμε τόσο μεγάλο σήμα του κόμματος. Αλλά η ιδέα για τον αετό έμεινε στα χαρτιά και δεν έγινε ποτέ χαρτί.
Κι ήταν κρίμα, γιατί ο χαρταετός είναι ένας μικρός θησαυρός της κομμουνιστικής σημειολογίας.
Ο χαρταετός είναι το πιο απλό παράδειγμα ιστορικού υλισμού. Προχωράει διαλεκτικά σαν ιστορία. Με ζιγκ-ζαγκ, ποτέ ευθύγραμμα. Με συνεχή πισωγυρίσματα, αλλά γενικά ανοδικά.
Μακροπρόθεσμα η κίνησή του είναι νομοτελώς ανοδική. Νομοτέλεια όμως δε σημαίνει φαταλισμός. Περιέχει ένα φάσμα δυνατοτήτων. Εάν δεν υπάρχει επαγρύπνηση ο αετός μας μπορεί να καταρρεύσει σα σοβιετία. Ή τέλος πάντων να ανατραπεί.
Ο χαρταετός συμβολίζει ανάγλυφα όλες τις φάσεις εξέλιξης της μαμάς πατρίδας.
Στη σοβιετία ήταν πιο εύκολο να σηκωθεί ο αετός, αλλά πιο δύσκολο να συνεχίσει και να φτάσει ψηλά λόγω αντικειμενικών συνθηκών (παλιός χαρταετός, κακοτράχαλο έδαφος κτλ).
Έπρεπε λοιπόν μες σε λίγα χρόνια να καλύψουμε την απόσταση από τους ανταγωνιστές μας, αλλιώς θα μας εξαφάνιζαν.
Τελικά καλύψαμε μες σε 10 χρόνια μια απόσταση 100 μέτρων (σε ύψος) και αντέξαμε στην επίθεση των ναζί, με τους οποίους είχαμε συμμαχήσει προπολεμικά για να κερδίσουμε χρόνο και να αγοράσουμε μεγαλύτερη καλούμπα.
Η πορεία αυτή ήταν ταχύτατη. Κατά τη διάρκειά της έγιναν λάθη κι υπερβολές. Η απότομη άνοδος σε πρωτόγνωρα ύψη, ανάγκασε το σύντροφο με το μουστάκι να γράψει το βαρυσήμαντο άρθρο "ο ίλιγγος της επιτυχίας" όπου στηλίτευε αυτές τις υπερβολές κι έδωσε το σύνθημα να μαζέψουμε καλούμπα.
Οι αντιμουστακικοί χτυπάνε σε δύο κυρίως σημεία.
Ότι έπρεπε να αμολήσουμε καλούμπα σε όλο τον κόσμο κι ότι τον χαρταετό έπρεπε να τον διευθύνουν συνολικά οι εργάτες και τα σοβιέτ. Στο καταστατικό τους προβλέπουν ότι τον χαρταετό πρέπει να τον πετάνε όλα τα μέλη εκ περιτροπής. Αλλά στην πράξη κάνουν τα ίδια και χειρότερα.
Πού να αποκτήσουν κι εξουσία...
Μεταπολεμικά ο χαρταετός μας πέταξε ψηλά φτάνοντας στη δεύτερη θέση και κατά διαστήματα στην πρώτη.
Ξέραμε ότι έπρεπε να αποφύγουμε τα καλώδια και τον ηλεκτρονισμό, γι' αυτό αποκοιμηθήκαμε και χάσαμε το τρένο της ετε. Ο μιχαήλ σουσλόφ δημοσιεύει στην πράβδα το βαρυσήμαντο άρθρο "ο ίλιγγος της στασιμότητας" αναλύει τη θεωρία της υπαρκτής στασιμότητας κι επιδοκιμάζει αυτάρεσκα τη βασική κατευθυντήρια γραμμή του 23ου συνεδρίου του κκσε: δεν πάμε πουθενά, καλά είναι εδώ, άραξε.
Την εποχή της στασιμότητας η γραφειοκρατία των ειδικών από μορφή ανάπτυξης του χαρταετού και των παραγωγικών δυνάμεων μετατρέπεται σε εμπόδιο. Τότε έρχεται μια εποχή κοινωνικής αντεπανάστασης.
Η οποία βρήκε τον άνθρωπό της στον γκόρμπι. Που από μικρός θαύμαζε τη βίβιαν λι.
Ο γκόρμπι έκοψε την καλούμπα, άνοιξε τους ασκούς του αιόλου, έριξε αέρα στα πανιά της αντίδρασης και σκόρπισε τη σοβιετία στους πέντε ανέμους. Τη δε χρονιά εβδόμη έκατσε στον ημιόροφο της πίτσας χατ όπου είχε πανοραμική θέα και απόλαυσε το κατόρθωμά του φωνάζοντας: νενίκηκά σε νέρωνα...
Την ίδια στιγμή εμείς βλέπαμε σοκαρισμένοι τον αετό μας να χάνεται πίσω από ταράτσες και πολυκατοικίες τραγουδώντας πένθιμα ο αετός πεθαίνει στον αέρα. Κι αποφασισμένοι παρά το σοκ να υπερασπιστούμε τον χαρταετό που γνωρίσαμε και την προσφορά του.
Είκοσι χρόνια μετά το κόμμα έκανε συνέδριο για τη σοβιετία. Τελικά έφταιγε το ζύγι. Δεν υπολογίσαμε καλά και βάλαμε παραπάνω νόμο της αξίας απ' όσο έπερεπε. Οι εμπορευματικές σχέσεις λειτούργησαν ως βαρίδιο και οδήγησαν σταδιακά στην πτώση και τη διάλυση.
Οι αριστεριστές, ανυπόμονοι όπως πάντα, είναι ενάντια στα βαρίδια απ' όπου κι αν προέρχονται. Δε νοείται, λένε, σοσιαλισμός με εμπορευματικές σχέσεις.
Αυτοί ήθελαν σύστημα αέρα-πατέρα κι όπου πάει. Αλλά στη σοβιετία μετά τον πολεμικό κομμουνισμό άρχισαν οι παρεκκλίσεις.
(Συνεχίζεται...)
Κι αντιστοίχως μεγάλη εβδομάδα μονάχα σε μικρά.
Οι μαλαγάνες πουλάνε τις λαγάνες κοντά χιλιάρικο. Και να πεις ότι είναι και νόστιμες.
Ο ταραμάς μ' άρεσε όταν ήμουν μικρός, αλλά τώρα μου φέρνει αναγούλα. Ίδια διαδρομή στα γούστα πολλών είχε κι η σοβιετία.
Η σαρακοστή είναι η θρησκετική ευθυγράμμιση με την κυβερνητική ντιρεκτίβα για λιτότητα. Κάτι που καθιστά επίκαιρο το αίτημα διαχωρισμού κράτους-παπάδων.
Αλλά πώς να χωρίσεις νύχι και κρέας; Γίνεται;
Σήμα κατατεθέν ωστόσο είναι ο χαρταετός.
Παιδί θυμάμαι πηγαίναμε με τον άβερελ δυο τρεις φορές κάθε άνοιξη στο λόφο δίπλα μας να πετάξουμε. Αλλά μετά το κόψαμε.
Άλλες χρονιές είχαμε γύψο στο μυαλό και δεν πηγαίναμε. Φέτος τον είχα στο πόδι. Πού να τρέχεις να βγαίνεις από το κλουβί σου...
Άσε που τέτοιες μέρες έχουν γίνει τυπικές, προκαθορισμένες. Σικέ αποδράσεις στο εναλλακτικό κλουβί μας.
Στην τιβί σε πυροβολούν με ρεπορτάζ για τα κούλουμα. Το θέμα είναι φλέγον και χρήζει ανάλυσης.
Οι έλληνες γιορτάζουν τα κούλουμα.
Στεντόρεια φωνή, δε σηκώνει αντίρρηση. Βασικά εντολή είναι, όχι ρεπορτάζ.
Τ' ακούς καμιά πενηνταριά φορές και σε πιάνουν οι τύψεις. Αν δε γιορτάσεις δεν είσαι έλληνας. Αλλά άπατρις λιποτάκτης.
Άβερελ είναι το επαναστατικό ψευδώνυμο του αρσενικού μου γονιού. Στη ζωή δηλώνει ναρίτης, αλλά με αυτά που λέει τον κόβω για αναρχικό ορίτζιναλ.
Παράλληλα είναι κι οικοδόμος κι αυτό τον κάνει είδος σπάνιο και προστατευόμενο (ναρίτης οικοδόμος). Τον βάζουν και στο ψηφοδέλτιο για να 'χει πιο πολλούς προλετάριους.
Πέρσι ένας σφος είχε την ιδέα να φτιάξουμε χαρταετό με σφυροδρέπανο. Αρχίσαμε να σκεφτόμαστε πού θα βρίσκαμε τόσο μεγάλο σήμα του κόμματος. Αλλά η ιδέα για τον αετό έμεινε στα χαρτιά και δεν έγινε ποτέ χαρτί.
Κι ήταν κρίμα, γιατί ο χαρταετός είναι ένας μικρός θησαυρός της κομμουνιστικής σημειολογίας.
Ο χαρταετός είναι το πιο απλό παράδειγμα ιστορικού υλισμού. Προχωράει διαλεκτικά σαν ιστορία. Με ζιγκ-ζαγκ, ποτέ ευθύγραμμα. Με συνεχή πισωγυρίσματα, αλλά γενικά ανοδικά.
Μακροπρόθεσμα η κίνησή του είναι νομοτελώς ανοδική. Νομοτέλεια όμως δε σημαίνει φαταλισμός. Περιέχει ένα φάσμα δυνατοτήτων. Εάν δεν υπάρχει επαγρύπνηση ο αετός μας μπορεί να καταρρεύσει σα σοβιετία. Ή τέλος πάντων να ανατραπεί.
Ο χαρταετός συμβολίζει ανάγλυφα όλες τις φάσεις εξέλιξης της μαμάς πατρίδας.
Στη σοβιετία ήταν πιο εύκολο να σηκωθεί ο αετός, αλλά πιο δύσκολο να συνεχίσει και να φτάσει ψηλά λόγω αντικειμενικών συνθηκών (παλιός χαρταετός, κακοτράχαλο έδαφος κτλ).
Έπρεπε λοιπόν μες σε λίγα χρόνια να καλύψουμε την απόσταση από τους ανταγωνιστές μας, αλλιώς θα μας εξαφάνιζαν.
Τελικά καλύψαμε μες σε 10 χρόνια μια απόσταση 100 μέτρων (σε ύψος) και αντέξαμε στην επίθεση των ναζί, με τους οποίους είχαμε συμμαχήσει προπολεμικά για να κερδίσουμε χρόνο και να αγοράσουμε μεγαλύτερη καλούμπα.
Η πορεία αυτή ήταν ταχύτατη. Κατά τη διάρκειά της έγιναν λάθη κι υπερβολές. Η απότομη άνοδος σε πρωτόγνωρα ύψη, ανάγκασε το σύντροφο με το μουστάκι να γράψει το βαρυσήμαντο άρθρο "ο ίλιγγος της επιτυχίας" όπου στηλίτευε αυτές τις υπερβολές κι έδωσε το σύνθημα να μαζέψουμε καλούμπα.
Οι αντιμουστακικοί χτυπάνε σε δύο κυρίως σημεία.
Ότι έπρεπε να αμολήσουμε καλούμπα σε όλο τον κόσμο κι ότι τον χαρταετό έπρεπε να τον διευθύνουν συνολικά οι εργάτες και τα σοβιέτ. Στο καταστατικό τους προβλέπουν ότι τον χαρταετό πρέπει να τον πετάνε όλα τα μέλη εκ περιτροπής. Αλλά στην πράξη κάνουν τα ίδια και χειρότερα.
Πού να αποκτήσουν κι εξουσία...
Μεταπολεμικά ο χαρταετός μας πέταξε ψηλά φτάνοντας στη δεύτερη θέση και κατά διαστήματα στην πρώτη.
Ξέραμε ότι έπρεπε να αποφύγουμε τα καλώδια και τον ηλεκτρονισμό, γι' αυτό αποκοιμηθήκαμε και χάσαμε το τρένο της ετε. Ο μιχαήλ σουσλόφ δημοσιεύει στην πράβδα το βαρυσήμαντο άρθρο "ο ίλιγγος της στασιμότητας" αναλύει τη θεωρία της υπαρκτής στασιμότητας κι επιδοκιμάζει αυτάρεσκα τη βασική κατευθυντήρια γραμμή του 23ου συνεδρίου του κκσε: δεν πάμε πουθενά, καλά είναι εδώ, άραξε.
Την εποχή της στασιμότητας η γραφειοκρατία των ειδικών από μορφή ανάπτυξης του χαρταετού και των παραγωγικών δυνάμεων μετατρέπεται σε εμπόδιο. Τότε έρχεται μια εποχή κοινωνικής αντεπανάστασης.
Η οποία βρήκε τον άνθρωπό της στον γκόρμπι. Που από μικρός θαύμαζε τη βίβιαν λι.
Ο γκόρμπι έκοψε την καλούμπα, άνοιξε τους ασκούς του αιόλου, έριξε αέρα στα πανιά της αντίδρασης και σκόρπισε τη σοβιετία στους πέντε ανέμους. Τη δε χρονιά εβδόμη έκατσε στον ημιόροφο της πίτσας χατ όπου είχε πανοραμική θέα και απόλαυσε το κατόρθωμά του φωνάζοντας: νενίκηκά σε νέρωνα...
Την ίδια στιγμή εμείς βλέπαμε σοκαρισμένοι τον αετό μας να χάνεται πίσω από ταράτσες και πολυκατοικίες τραγουδώντας πένθιμα ο αετός πεθαίνει στον αέρα. Κι αποφασισμένοι παρά το σοκ να υπερασπιστούμε τον χαρταετό που γνωρίσαμε και την προσφορά του.
Είκοσι χρόνια μετά το κόμμα έκανε συνέδριο για τη σοβιετία. Τελικά έφταιγε το ζύγι. Δεν υπολογίσαμε καλά και βάλαμε παραπάνω νόμο της αξίας απ' όσο έπερεπε. Οι εμπορευματικές σχέσεις λειτούργησαν ως βαρίδιο και οδήγησαν σταδιακά στην πτώση και τη διάλυση.
Οι αριστεριστές, ανυπόμονοι όπως πάντα, είναι ενάντια στα βαρίδια απ' όπου κι αν προέρχονται. Δε νοείται, λένε, σοσιαλισμός με εμπορευματικές σχέσεις.
Αυτοί ήθελαν σύστημα αέρα-πατέρα κι όπου πάει. Αλλά στη σοβιετία μετά τον πολεμικό κομμουνισμό άρχισαν οι παρεκκλίσεις.
(Συνεχίζεται...)
Τα διδάγματα της εξέγερσης
Λίγα λόγια εισηγητικά για να περάσουμε στις τοποθετήσεις.
Ο ζοφρουά είναι το νεαρό πλουσιόπαιδο από τα βόρεια προάστια με αποκλίνουσα συμπεριφoρά. Ήταν κακομαθημένος, με πλούσιο μπαμπά που του αγόραζε ό,τι ήθελε και με προκλητική περιφρόνηση προς τα όργανα της τάξης και τον σουπιά.
Παρά τις ταξικές διαφορές η παρέα του δε δίστασε να αγκαλιάσει το δράμα του ζοφρουά και να τον μετατρέψει -άθελά του ίσως- σε σύμβολο του αγώνα ενάντια στη θεσμική καταστολή και τα όργανα. Δηλ τον σουπιά και το σύστημα.
Η εξέγερση ήταν καθολική, ξεσηκωμός μιας ολόκληρης γενιάς. Μιας ολόκληρης τάξης ενάντια στη νέα τάξη πραγμάτων.
Κι ήταν διαταξική πέρα από παλιοδογματικά, ταξικά καλούπια που φέρνουν την εξεγερμένη νεολαία στα μέτρα τους, αντί να προσπαθήσουν να έρθουν αυτά στα μέτρα της.
Η παρέα των εκδικητών είναι μετωπικό σχήμα τοπικής εμβέλειας. Στα ελληνικά δεδομένα θα μπορούσε να είναι το μερα. Κι αν δεν το έχει κατοχυρώσει κάποια άλλη συλλογικότητα είναι ό,τι πρέπει για την ονομασία του νέου φορέα του σπόρτιγκ και το καταθέτω επισήμως ως πρόταση.
Εδώ άλλοι υπογράφουν ως διάφοροι-ες, κάποιοι-ες. Στο παρέα των εκδικητών θα κολλήσουμε;
Η εκδίκηση περιγράφει απόλυτα το στίγμα και τον ορίζοντα πολλών συνιστωσών του κινήματος. Σε ευθεία αντίθεση με τη διεκδίκηση που θεωρείται πολιτικάντικη, ή κατά το κοινώς λεγόμενο φλωριά.
Η πρόθεση τα αλλάζει όλα.
Γενικά οι προθέσεις παίζουν σπουδαίο ρόλο, ειδικά οι καλές. Κι ας στρώνουν πολλές φορές το δρόμο για την κόλαση, όπως προειδοποιεί ο λένιν. Ακόμα και με το διάβολο θα συμμαχήσουμε για το καλό του κινήματος είχε πει ο χαρίλαος το 89.
Και για να του πουλήσουμε την ψυχή μας, συμφώνησαν οι υπόλοιποι.
Ακόμα και στα ρήματα η σύγκριση είναι καταλυτική.
Διεκδικώ κι εκδικούμαι.
Το εκδικούμαι είναι παθητικό και σαν φωνή και σα νόημα. Το διεκδικώ είναι ενεργητικό ρήμα, αλλά λίγοι το κάνουν στην πράξη, πέρα από τα λόγια.
Ο ζοφρουά κατάλαβε όσο λίγοι μεγάλοι ότι το να παίζεις είναι επαναστατικό. Μια ανέμελη πράξη αυτο-οργάνωσης του ελεύθερου χρόνου ενάντια στον επιστατικό αυταρχισμό, τους κανόνες και την κανονικότητα. Με δυο λόγια ενάντια στην καταπίεση.
Μια γροθιά στο στομάχι του συστήματος.
Παράλληλα όμως κουβαλούσε μαζί του τα ταξικά του κατάλοιπα. Δέος μπροστά στο σύστημα (αλά φλωράκης). Μικροαστικός σεβασμός για την ιδιοκτησία. Υπακούει στο κόμμα που έχει μέσα του και πηγαίνει πιο εκεί να μη σπάσει το τζάμι.
Υποταγή στους κανόνες της εξουσίας. Φόβος μπροστά στην ελευθερία. Και μπρος στην πιθανή βία. Που σε τελική ανάλυση είναι ελευθερία. Με άλλα λόγια το θηλυκό του βίου.
Τα ερωτήματα για τον σουπιά είναι πολιτικά κι αμείλικτα.
Ανήκει στην εργατική τάξη ή είναι τσιράκι του συστήματος;
Κάτω απ' το κεφάλι του έχει σκατά ή ταξική συνείδηση;
Δουλεύει για τη φουκαριάρα τη μάνα του ή για τη θεσούλα του και το βόλεμά του;
Παράγει υπεραξία; Τι λένε τα μ-λ σχετικά;
Και τι δουλειά είχε ο αντουάν σκυλάκ στην εκδήλωση του σωματείου που έχουν οι παιδοφύλακες;
Στη γλώσσα της γεωμετρίας η μπάλα είναι σφαίρα. Αλλά εξοστρακίστηκε όντως στον τοίχο; Ή ήταν μια εν ψυχρώ βολή κατά του ανυποψίαστου σουπιά;
Την επόμενη βδομάδα η κυριακάτικη ουμανιτέ δημοσίευσε το ανυπόγραφο διήγημα το λάθος σουτ σε έναν επιστάτη που έδινε μια διαφορετική, αιρετική εκδοχή των πραγμάτων.
Το τρίπτυχο με το οποίο πέρασε στην ιστορία η εξέγερση ήταν:
-να πέσει ο σουπιάς (από τα κάτω κι αριστερά)
-να επιστραφεί πίσω η μπάλα κι όλα τα κλεμμένα (από τα αποθεματικά των ταμείων μέχρι την ίδια τη ζωή).
-όλη η εξουσία στα σοβιέτ των μαθητών
Ο εντ με τις τάσεις ηγεμονίας είναι το ναρ.
Το τετράστιχο που του αρέσει και τον εκφράζει πάει ως εξής:
Όλοι σε φωνάζαν αρχηγό
κι ήξερες μονάχα να διατάζεις
κι έτρεχα ξοπίσω σου κι εγώ
για να με κοιτάζεις
Ο ατίθασος ρούφους, που στην κρίσιμη στιγμή φεύγει με καταγγελίες από τα αριστερά για ηγεμονισμό και την αντιδημοκρατική συμπεριφορά του ναρ μες στο μετωπικό σχήμα αντιπροσωπεύει το φλογερό καταγγελτικό λόγο του ανυπότακτου σάββα μιχαήλ.
Το μειωτικό παρατσούκλι ρούφους του το έβγαλαν οι γάλλοι σύντροφοι του νακ για τις τάσεις φυγής του από το μερα εξαιτίας της κόντρας με το σεκ. Αυτό στην μετωπική αργκό λέγεται εσωτερίκευση των ενδοτροτσκιστικών διαφορών.
Κατά μία άλλη εκδοχή το πλήρες όνοματεπώνυμό του είναι ρούφους μπεζανσνό. Είναι ο μεγάλος αδερφός του ολιβιέ, μέλος της τρομοκρατικής οργάνωσης παρέα των εκδικητών, τα μέλη της οποίας συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν κατά τη διάρκεια μιας απόπειρας δολοφονίας του τσάρου ντε γκωλ.
Ο μικρός ολιβιέ ορκίστηκε εκδίκηση για τον αδερφό του κα συνεχίζει το έργο του σήμερα.
Γενικώς η παρέα των εκδικητών είναι στην ουσία μια ευκαιριακή συγκόλληση με πολύ κοντό ορίζοντα. Στην πρώτη ευκαιρία τα μέλη της τη διαλύουν πρόθυμα με εκατέρωθεν κατηγορίες και διαχείριση της μιζέριας.
Τα συντροφικά μαχαιρώματα πέφτουν βροχή. Ψάχνουν όλοι έναν προδότη να του φορτώσουν την ήττα.
Η ουσιαστική αυτοκριτική είναι ζωτική λειτουργία για το σχήμα. Δεν είμαι προδότης, τουλάχιστον όχι περισσότερο απ' ό,τι εσύ, λέει ο νικόλας στον εντ.
Αυτοκριτική που αποτελεί οδηγό για το μέλλον.
Στο επόμενο κίνημα θα σου δείξω ποιος είναι προδότης...
Ο ανιάν είναι το χαϊδεμένο του αστικού συστήματος εξουσίας. Θυμώνει που οι άλλοι χαϊδεύουν τα αυτιά των αναρχικών αντί για δικά του και τους καταγγέλλει.
Την κρίσιμη στιγμή απουσιάζει από το κίνημα. Στο τέλος όμως δικαιώνεται. Δεν ήταν εξέγερση αυτό που έγινε. Κι ας μην έσπασε ούτε ένα τζάμι.
Ο μικρός νικόλας είναι αυτό ακριβώς που σχολίασε ο μπαγούδο στο πιο κάτω ποστ: ο τύπος που έκατσε μέχρι τέλους και την έκανε από τα αριστερά. όχι γιατί διαφωνούσε, αλλά γαμώτο, κανείς δε θα τον πει προδότη.
Επειδή είναι αφηγητής, λέω να τον κάνω δημοσιογράφο. Μάλλον του πριν για να έχει και ίντριγκα.
Το τέλος της ιστορίας μας αφήνει αρκετά ερωτήματα για το ρόλο των νέων πρωτοπόρων, τη μαθητική νεολαία και το επαναστατικό υποκείμενο. Για τις μορφές πάλης και τη σχέση μας με το αυθόρμητο.
Πλάκα-πλάκα κι ο μάης του 68 κάπως έτσι ξεκίνησε. Και μάλιστα από τη γενιά του μικρού νικόλα!
Ωστόσο, καμιά απορία μας, καμιά μεταμοντέρνα θεωρητική αναζήτηση, δεν αναιρεί τις αλύγιστες, ατσάλινες νομοτέλειες για το ρόλο της πρωτοπορίας και του κόμματος νέου τύπου, που επιβεβαιώνονται καθημερινά από την ίδια ζωή.
Όπως διαβάζουμε στην αναθεωρημένη έκδοση του εμφύλιου πολέμου στη γαλλία, το λάθος της παρέας των εκδικητών δεν ήταν ότι έκανε κατάχρηση βίας και της εξουσίας που είχε. Το ακριβώς αντίθετο. Φοβήθηκε και δεν χρησιμοποίησε συστηματικά τη βία και την εξουσία που είχε.
Θέλετε λοιπόν να μάθετε τι λογής είναι μια εξέγερση;
Κοιτάξτε την παρέα των εκδικητών. Πάρτε τις ιστορίες του μικρού νικόλα και διαβάστε τες.
Στο επόμενο κίνημα προσπαθήστε απλά να μην είστε ο προδότης.
Ή τουλάχιστον να μην είστε γραφικοί σαν τους ήρωες της ιστορίας. Που είναι βγαλμένοι από τη ζωή ένας προς έναν...
Ο ζοφρουά είναι το νεαρό πλουσιόπαιδο από τα βόρεια προάστια με αποκλίνουσα συμπεριφoρά. Ήταν κακομαθημένος, με πλούσιο μπαμπά που του αγόραζε ό,τι ήθελε και με προκλητική περιφρόνηση προς τα όργανα της τάξης και τον σουπιά.
Παρά τις ταξικές διαφορές η παρέα του δε δίστασε να αγκαλιάσει το δράμα του ζοφρουά και να τον μετατρέψει -άθελά του ίσως- σε σύμβολο του αγώνα ενάντια στη θεσμική καταστολή και τα όργανα. Δηλ τον σουπιά και το σύστημα.
Η εξέγερση ήταν καθολική, ξεσηκωμός μιας ολόκληρης γενιάς. Μιας ολόκληρης τάξης ενάντια στη νέα τάξη πραγμάτων.
Κι ήταν διαταξική πέρα από παλιοδογματικά, ταξικά καλούπια που φέρνουν την εξεγερμένη νεολαία στα μέτρα τους, αντί να προσπαθήσουν να έρθουν αυτά στα μέτρα της.
Η παρέα των εκδικητών είναι μετωπικό σχήμα τοπικής εμβέλειας. Στα ελληνικά δεδομένα θα μπορούσε να είναι το μερα. Κι αν δεν το έχει κατοχυρώσει κάποια άλλη συλλογικότητα είναι ό,τι πρέπει για την ονομασία του νέου φορέα του σπόρτιγκ και το καταθέτω επισήμως ως πρόταση.
Εδώ άλλοι υπογράφουν ως διάφοροι-ες, κάποιοι-ες. Στο παρέα των εκδικητών θα κολλήσουμε;
Η εκδίκηση περιγράφει απόλυτα το στίγμα και τον ορίζοντα πολλών συνιστωσών του κινήματος. Σε ευθεία αντίθεση με τη διεκδίκηση που θεωρείται πολιτικάντικη, ή κατά το κοινώς λεγόμενο φλωριά.
Η πρόθεση τα αλλάζει όλα.
Γενικά οι προθέσεις παίζουν σπουδαίο ρόλο, ειδικά οι καλές. Κι ας στρώνουν πολλές φορές το δρόμο για την κόλαση, όπως προειδοποιεί ο λένιν. Ακόμα και με το διάβολο θα συμμαχήσουμε για το καλό του κινήματος είχε πει ο χαρίλαος το 89.
Και για να του πουλήσουμε την ψυχή μας, συμφώνησαν οι υπόλοιποι.
Ακόμα και στα ρήματα η σύγκριση είναι καταλυτική.
Διεκδικώ κι εκδικούμαι.
Το εκδικούμαι είναι παθητικό και σαν φωνή και σα νόημα. Το διεκδικώ είναι ενεργητικό ρήμα, αλλά λίγοι το κάνουν στην πράξη, πέρα από τα λόγια.
Ο ζοφρουά κατάλαβε όσο λίγοι μεγάλοι ότι το να παίζεις είναι επαναστατικό. Μια ανέμελη πράξη αυτο-οργάνωσης του ελεύθερου χρόνου ενάντια στον επιστατικό αυταρχισμό, τους κανόνες και την κανονικότητα. Με δυο λόγια ενάντια στην καταπίεση.
Μια γροθιά στο στομάχι του συστήματος.
Παράλληλα όμως κουβαλούσε μαζί του τα ταξικά του κατάλοιπα. Δέος μπροστά στο σύστημα (αλά φλωράκης). Μικροαστικός σεβασμός για την ιδιοκτησία. Υπακούει στο κόμμα που έχει μέσα του και πηγαίνει πιο εκεί να μη σπάσει το τζάμι.
Υποταγή στους κανόνες της εξουσίας. Φόβος μπροστά στην ελευθερία. Και μπρος στην πιθανή βία. Που σε τελική ανάλυση είναι ελευθερία. Με άλλα λόγια το θηλυκό του βίου.
Τα ερωτήματα για τον σουπιά είναι πολιτικά κι αμείλικτα.
Ανήκει στην εργατική τάξη ή είναι τσιράκι του συστήματος;
Κάτω απ' το κεφάλι του έχει σκατά ή ταξική συνείδηση;
Δουλεύει για τη φουκαριάρα τη μάνα του ή για τη θεσούλα του και το βόλεμά του;
Παράγει υπεραξία; Τι λένε τα μ-λ σχετικά;
Και τι δουλειά είχε ο αντουάν σκυλάκ στην εκδήλωση του σωματείου που έχουν οι παιδοφύλακες;
Στη γλώσσα της γεωμετρίας η μπάλα είναι σφαίρα. Αλλά εξοστρακίστηκε όντως στον τοίχο; Ή ήταν μια εν ψυχρώ βολή κατά του ανυποψίαστου σουπιά;
Την επόμενη βδομάδα η κυριακάτικη ουμανιτέ δημοσίευσε το ανυπόγραφο διήγημα το λάθος σουτ σε έναν επιστάτη που έδινε μια διαφορετική, αιρετική εκδοχή των πραγμάτων.
Το τρίπτυχο με το οποίο πέρασε στην ιστορία η εξέγερση ήταν:
-να πέσει ο σουπιάς (από τα κάτω κι αριστερά)
-να επιστραφεί πίσω η μπάλα κι όλα τα κλεμμένα (από τα αποθεματικά των ταμείων μέχρι την ίδια τη ζωή).
-όλη η εξουσία στα σοβιέτ των μαθητών
Ο εντ με τις τάσεις ηγεμονίας είναι το ναρ.
Το τετράστιχο που του αρέσει και τον εκφράζει πάει ως εξής:
Όλοι σε φωνάζαν αρχηγό
κι ήξερες μονάχα να διατάζεις
κι έτρεχα ξοπίσω σου κι εγώ
για να με κοιτάζεις
Ο ατίθασος ρούφους, που στην κρίσιμη στιγμή φεύγει με καταγγελίες από τα αριστερά για ηγεμονισμό και την αντιδημοκρατική συμπεριφορά του ναρ μες στο μετωπικό σχήμα αντιπροσωπεύει το φλογερό καταγγελτικό λόγο του ανυπότακτου σάββα μιχαήλ.
Το μειωτικό παρατσούκλι ρούφους του το έβγαλαν οι γάλλοι σύντροφοι του νακ για τις τάσεις φυγής του από το μερα εξαιτίας της κόντρας με το σεκ. Αυτό στην μετωπική αργκό λέγεται εσωτερίκευση των ενδοτροτσκιστικών διαφορών.
Κατά μία άλλη εκδοχή το πλήρες όνοματεπώνυμό του είναι ρούφους μπεζανσνό. Είναι ο μεγάλος αδερφός του ολιβιέ, μέλος της τρομοκρατικής οργάνωσης παρέα των εκδικητών, τα μέλη της οποίας συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν κατά τη διάρκεια μιας απόπειρας δολοφονίας του τσάρου ντε γκωλ.
Ο μικρός ολιβιέ ορκίστηκε εκδίκηση για τον αδερφό του κα συνεχίζει το έργο του σήμερα.
Γενικώς η παρέα των εκδικητών είναι στην ουσία μια ευκαιριακή συγκόλληση με πολύ κοντό ορίζοντα. Στην πρώτη ευκαιρία τα μέλη της τη διαλύουν πρόθυμα με εκατέρωθεν κατηγορίες και διαχείριση της μιζέριας.
Τα συντροφικά μαχαιρώματα πέφτουν βροχή. Ψάχνουν όλοι έναν προδότη να του φορτώσουν την ήττα.
Η ουσιαστική αυτοκριτική είναι ζωτική λειτουργία για το σχήμα. Δεν είμαι προδότης, τουλάχιστον όχι περισσότερο απ' ό,τι εσύ, λέει ο νικόλας στον εντ.
Αυτοκριτική που αποτελεί οδηγό για το μέλλον.
Στο επόμενο κίνημα θα σου δείξω ποιος είναι προδότης...
Ο ανιάν είναι το χαϊδεμένο του αστικού συστήματος εξουσίας. Θυμώνει που οι άλλοι χαϊδεύουν τα αυτιά των αναρχικών αντί για δικά του και τους καταγγέλλει.
Την κρίσιμη στιγμή απουσιάζει από το κίνημα. Στο τέλος όμως δικαιώνεται. Δεν ήταν εξέγερση αυτό που έγινε. Κι ας μην έσπασε ούτε ένα τζάμι.
Ο μικρός νικόλας είναι αυτό ακριβώς που σχολίασε ο μπαγούδο στο πιο κάτω ποστ: ο τύπος που έκατσε μέχρι τέλους και την έκανε από τα αριστερά. όχι γιατί διαφωνούσε, αλλά γαμώτο, κανείς δε θα τον πει προδότη.
Επειδή είναι αφηγητής, λέω να τον κάνω δημοσιογράφο. Μάλλον του πριν για να έχει και ίντριγκα.
Το τέλος της ιστορίας μας αφήνει αρκετά ερωτήματα για το ρόλο των νέων πρωτοπόρων, τη μαθητική νεολαία και το επαναστατικό υποκείμενο. Για τις μορφές πάλης και τη σχέση μας με το αυθόρμητο.
Πλάκα-πλάκα κι ο μάης του 68 κάπως έτσι ξεκίνησε. Και μάλιστα από τη γενιά του μικρού νικόλα!
Ωστόσο, καμιά απορία μας, καμιά μεταμοντέρνα θεωρητική αναζήτηση, δεν αναιρεί τις αλύγιστες, ατσάλινες νομοτέλειες για το ρόλο της πρωτοπορίας και του κόμματος νέου τύπου, που επιβεβαιώνονται καθημερινά από την ίδια ζωή.
Όπως διαβάζουμε στην αναθεωρημένη έκδοση του εμφύλιου πολέμου στη γαλλία, το λάθος της παρέας των εκδικητών δεν ήταν ότι έκανε κατάχρηση βίας και της εξουσίας που είχε. Το ακριβώς αντίθετο. Φοβήθηκε και δεν χρησιμοποίησε συστηματικά τη βία και την εξουσία που είχε.
Θέλετε λοιπόν να μάθετε τι λογής είναι μια εξέγερση;
Κοιτάξτε την παρέα των εκδικητών. Πάρτε τις ιστορίες του μικρού νικόλα και διαβάστε τες.
Στο επόμενο κίνημα προσπαθήστε απλά να μην είστε ο προδότης.
Ή τουλάχιστον να μην είστε γραφικοί σαν τους ήρωες της ιστορίας. Που είναι βγαλμένοι από τη ζωή ένας προς έναν...
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)