Βαρεμάρα κι ειδικό βάρος

-Βαρέθηκα...
Ναι αλλά είναι άλλο να βαριέσαι να κάνεις κάτι βαρετό, πχ να πλύνεις τα πιάτα -που για κάποιους πάντως είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας, αρκεί να υπάρχει ζεστό νερό- κι άλλο να βαριέσαι από μόνος σου, να μην ξέρεις τι να κάνεις και πώς να σκοτώσεις την ώρα σου, ενώ το ζήτημα θα ήταν να την ζωντανέψεις και να της δώσεις νόημα.

-Δεν πα να μας βαράν...
Ναι αλλά όταν βαριόμαστε, είναι σα να βαράμε εμείς τους εαυτούς μας, και να χάνουμε χωρίς όλμους και κανόνια, άνευ αγώνα με αυτογκόλ, ούτε καν στα χαρτιά -για να κερδίσεις στην αγάπη. Και δεν είναι λογικό να περιμένεις τη μαγεία να έρθει απέξω (όπως ένας αναπάντεχος έρωτας ή η επαναστατική συνείδηση στην εργατική τάξη) αν δεν είσαι σε θέση να τη δημιουργήσεις από μόνος σου. Ή τέλος πάντων να βάλεις κι εσύ ένα χέρι, μαζί με την Αθηνά -που δεν υπάρχει (αυτή και κάθε θεά), παρά μόνο ως σύμβολο της σοφίας. Και σοφός είναι όποιος δεν περιμένει να αλλάξουν μαγικά τα πράγματα, απέξω, χωρίς τη δική του εμπλοκή.

Η "μαγεία" του συστήματος είναι ότι καταλαμβάνει πλέον τον ελεύθερο μας χρόνο, φροντίζοντας για την οργανωμένη πλήξη και την αναπαραγωγή ενός φαύλου κύκλου που διασφαλίζει τη διευρυμένη αναπαραγωγή και τον κύκλο του κεφαλαίου. Κι έτσι ο ελεύθερος χρόνος μένει άδειος, χρόνος για τον εαυτό μας αντί να είναι γεμάτος με συλλογικές δραστηριότητες που τον γεμίζουν με νόημα. Αυτό που θα ήταν η συνείδηση της αναγκαιότητας, δηλ η πραγματική ελευθερία.

-Βαρέθηκα τη μίζερή μου φύση.
Κι άλλοι μπορεί να έχουν βαρεθεί την αισιόδοξή τους φύση, γιατί δεν τη βλέπουν να επιβεβαιώνεται στην πράξη και τα πράγματα αλλάζουν διαρκώς προς το χειρότερο.

Κι η ομορφιά του αγώνα είναι κάτι σχετικό (οργανωθείτε μας λέγανε).
Οι σύντροφοι που τρέχουν όλη μέρα για το κόμμα και το κίνημα δεν προλαβαίνουν να βαρεθούν (την αισιόδοξή τους φύση) και δεν έχουν ελεύθερο χρόνο να πιάσουν το τρένο της τέχνης, που είναι η επιστήμη του περιττού -μα τόσο αναγκαίου- που δε γίνεται από ανάγκη αλλά στον ελεύθερο χρόνο που περισσεύει.
Κι εκτός από την επανάσταση, που είναι κι αυτή μια μορφή τέχνης, μπορεί να χαθεί κι η συντροφικότητα, πίσω από τόνους χρεώσεων, που πιέζουν να βγουν και δεν τελειώνουν ποτέ.

Αλλά είναι οι μόνοι που μπορούν να πετύχουν κάτι, σε αντίθεση με εκείνους, που από την ομορφιά του αγώνα διαλέγουν μονάχα το πρώτο, μόνο ό,τι είναι εύκολο κι όμορφο, χωρίς ειδικό βάρος, πχ ένα μπλοκ που αμπελοφιλοσοφεί, οι συντροφικές έξοδοι κι οι οινοποσίες, για να περνάνε καλά και να διασκεδάζουν την πλήξη τους.

Αυτοί είναι που βγαίνουν πάντα ελλιποβαρείς στις κρίσιμες στιγμές και πολιτικά αδύνατοι, για να γείρουν αποφασιστικά την πλάστιγγα της ταξικής πάλης. Η αβάσταχτη ελαφρότητα όσων βλέπουν τη ζωή σα βάρος, που πρέπει να το ξοδέψουν για να μην πάει χαμένο, και θεωρούν βαρίδι τη βαριά κληρονομιά των επαναστάσεων του εικοστού αιώνα.
Αυτών που έδειξαν πως οι λαοί μπορούν να νικήσουν το νόμο της βαρύτητας, της συνήθειας και της αδράνειας (-βαρεμάρας) και να επιχειρήσουν τη δική τους έφοδο προς τον ουρανό.

Η "μαγεία" του συστήματος είναι πως πλασάρει την υποταγή με χίλιους τρόπους, πολύχρωμους και ανέξοδους, κάνοντας την επανάσταση να φαίνεται κάτι δύσκολο και βαρετό -που να τρέχεις τώρα...- ντυμένο με ρούχα βαριά κι ασήκωτα, σαν τον "ξύλινο" λόγο μας και τις πολιτικές συγκεντρώσεις. Κι η βασική πρόκληση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, είναι να πιάσουμε το σφυγμό του κόσμου, την αγωνία του και τον αγώνα του, μικρό ή μεγάλο, να τον συνδέσουμε με την προοπτική και να την περάσουμε, σαν κόκκινο νήμα, μέσα από κάθε πτυχή της καθημερινότητας, δείχνοντας πως ο αγώνας για να αλλάξει ο κόσμος -δηλ η επανάσταση- εκτός από αναγκαίος κι επίκαιρος, είναι συναρπαστικός
Τα πιο όμορφα, συναρπαστικά μας χρόνια δεν τα έχουμε ζήσει ακόμα...

Δελτίο Κομινφόρμ V

Επιλεκτικές ματιές στην επικαιρότητα των ημερών

Ο θάνατος ενός (ακόμα) πρόσφυγα στη Μόρια της Λέσβου (χωρίς άλλες λεπτομέρειες, καθώς είναι "άβατο") ξεγυμνώνει τις ευθύνες, την υποκρισία και τις "ευαισθησίες" της κυβέρνησης, που δε χρειάζεται καν φύλλα συκής, για να καλύψει τα μόρια και τη στάση της στο προσφυγικό. Εξάλλου είχε τοποθετηθεί δια στόματος Κυρίτση, λέγοντας ότι προσπαθεί για το καλύτερο και πετυχαίνει τα οκτώ στα δέκα, από αυτά που θέλει. Το υπόλοιπο 20% των προσφύγων μπορούν να αποδημήσουν εις Κύριον, με το χαμόγελο στα χείλη και τη χαρά πως είχαν την τύχη να τους περιθάλψει μια αριστερή κυβέρνηση, με ευαισθησίες, που έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε, κι όχι τίποτα ανάλγητοι νεοφιλελεύθεροι.
Πάνω-κάτω δηλ την ίδια χαρά που καλούνταν να νιώσουν στην πατρίδα τους, όταν-επειδή τους ξεπάστρευαν οι βόμβες του κουλ Ομπάμα κι όχι του μακελάρη Μπους.

* * *

Αν όντως τα ΝΕΑ οδεύουν προς αναστολή της λειτουργίας τους, τότε η προχτεσινή συνέντευξη του ΓΓ μπορεί να έχει κι ιστορικό χαρακτήρα, ως η τελευταία. Κι ίσως γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, αν συσχετίσει κανείς το όνομα του δημοσιογράφου του συγκροτήματος, με μια δική του παρέμβαση, σε έναν παλιότερο προσυνεδριακό διάλογο.
Επειδή όμως το παρελθόν δεν ορίζει τα στερνά, οι μισές ερωτήσεις της συνέντευξης κινήθηκαν στη γνωστή πεπατημένη: για το συνέδριο ως κλειστή κομματική διαδικασία, τους περιοριστικούς όρους του διαλόγου, το Κυπριακό και τις σχέσεις με το ΑΚΕΛ.

* * *

Μιας κι αναφέραμε τον προσυνεδριακό, αυτός του 20ού συνεχίζεται χωρίς εντάσεις κι απρόοπτα στις στήλες του Ρίζου. Έχει ουσία, θέαμα, ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις -αλλά και το αντίθετό τους- και δευτερεύοντα σημεία, με κωμικές πτυχές. Αλλά η κε του μπλοκ έχει μια δυσκολία να αναφερθεί σε αυτά ή να απομονώσει κάποια σημεία, χωρίς να παρεξηγηθούν, έτσι ή αλλιώς, οι προθέσεις της. Πχ ένας 70χρονος σφος που ευχαριστεί το κόμμα γιατί του οφείλει το ευ ζην (δεν το γράφει έτσι, αλλά αυτό εννοεί) είναι μάλλον συγκινητική περίπτωση, κι ας μας φέρνει το χαμόγελο στα χείλη, με την όποια αυθεντική υπερβολή του.

Μπορείτε πάντως να αναζητήσετε μεταξύ πολλών άλλων την παρέμβαση του Καρδιτσιώτη dj, που περιλαμβάνει αρκετές γόνιμες αιχμές, και δείχνει αν μη τι άλλο πως ο διάλογος είναι ανοιχτός και δε στέλνει τις "δυσάρεστες κριτικές" στις σελίδες της ΚΟΜΕΠ, όπου μπορεί να τις διάβαζαν πολύ λιγότεροι.

Καθώς και την παρέμβαση της Τιτίκας Σαριγκούλη, που λέει πως οι καλές θέσεις κι επεξεργασίες δε φτάνουν, εφόσον ο προοδευτικός χώρος έχει γεμίσει με τα σκουλήκια του οπορτουνισμού και δεν τα έχουμε πατήσει. Και δε βάζουμε δίπλα στα πορτρέτα του Βελουχιώτη και του Σαράφη αυτό του Στάλιν, του μέγα καθαιρέτη του φασισμού, και δεν αναφερόμαστε στο σταλινισμό, ως συμπλήρωμα του μαρξισμού-λενινισμού.
Βάζει όμως κι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, για τη μετεξέλιξη του χαρακτήρα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, που ξεκίνησε ως ιμπεριαλιστικός αλλά μετατράπηκε σε αντιφασιστικό-απελευθερωτικό, με την εμπλοκή της ΕΣΣΔ και των εργατικών κινημάτων, όπως πρώτος είπε ο Στάλιν το 46 (;) (υποθέτω πως εννοεί νωρίτερα).

Συνεπώς, θα περιοριστώ σε δύο σημεία.
Το πρώτο είναι η διαπίστωση πως διάφοροι σφοι συγκλίνουν στις παρεμβάσεις τους σε ένα σημείο και βάζουν ως κρίσιμο ζήτημα την έλλειψη συντροφικότητας, που δεν είναι απλή φιλία-κολλητιλίκι, αλλά ανώτερος τύπος σχέσης μεταξύ των σφων. Κι η έλλειψή του συνέβαλε αρνητικά στην απομάκρυνση κάποιων σφων ή επιρροών από την οργανωμένη δράση, ιδίως στα χρόνια της κρίσης, ενώ η ύπαρξή του θα μπορούσε σαφώς να λειτουργήσει αποτρεπτικά.

Μια δεύτερη παρατήρηση είναι ότι κάποια στελέχη επιχειρούν στις παρεμβάσεις τους να συνοψίσουν την εμπειρία από το χώρο ευθύνης τους, δίνουν αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία -αναφέρω ενδεικτικά ως παράδειγμα μια παρέμβαση για τις διεθνείς σχέσεις και την Κούβα, για την οποία υπάρχει μια επίμαχη διατύπωση στις θέσεις της ΚΕ.
Αρκετές φορές ωστόσο, ρέπουν σε μια παρουσίαση που θα ταίριαζε περισσότερο στα πλαίσια ενός άρθρου στο Ρίζο, παρά σε έναν προσυνεδριακό διάλογο, όπου το νόημα είναι να γίνουν κριτικές επισημάνσεις, να ανοίξει κουβέντα και να εμπλουτιστεί ο προβληματισμός.

* * *

Στα αθλητικά, ο Κατίδης πήγε στη Γιάρο. Εννοούμε το γνωστό Κατίδη, με το ναζιστικό χαιρετισμό μετά από ένα γκολ στο ΟΑΚΑ, στην πιο μαύρη χρονιά της ΑΕΚ -όχι μόνο λόγω υποβιβασμού και Μελισσανίδη, αλλά κι ελέω Κατίδη.
Δεν εννοούμε όμως τη γνωστή Γιάρο. Δεν πρόκειται για το νησί που πέρασε στην ιστορία ως τόπος βασανιστηρίων κι εξορίας, αλλά για μια φινλανδική ομάδα, που γεννά ιντριγκαδόρικους συνειρμούς με το όνομά της.

Κι έτσι δεν υπάρχει εξιλέωση και μείναμε με μία μόνο φασιστική μετάνοια: αυτή του Άδωνη, που ανακάλυψε όψιμα πως υπάρχει τελικά ναζιστικό ολοκαύτωμα εναντίον των Εβραίων, τώρα που από φασίστας έγινε... (νεο)φιλελεύθερος, και οι Ισραηλινοί (κυβερνώντες) είναι φίλοι μας

Στην ίδια κατηγορία, θα χωρούσε μια αναφορά στο χτεσινό τελικό του Αυστραλιανού Όπεν, στις αναμετρήσεις Ναδάλ-Φέντερερ, που είναι ίσως ό,τι καλύτερο έχουμε παρακολουθήσει ποτέ στην ιστορία του τένις, εκ προοιμίου επικές, κάτι σαν τους πυγμαχικούς αγώνες του Ρόκι, αλλά αληθινές, όπου δεν υπάρχει νικητής κι ηττημένος (λατρεμένο κλισέ) στην πραγματικότητα, αλλά μόνο η δική τους μάχη με το χρόνο, που μας νικάει όλους στο τέλος.
Ας μείνουμε όμως σε αυτά τα λίγα για αρχή, χωρίς περαιτέρω ανάλυση (που θα έπρεπε υποχρεωτικά να συμπεριλάβει την απομυθοποίηση, τα αναβολικά, τους περίεργους τραυματισμούς, κτλ).

* * *

Στον επίλογο, με αφορμή τους καινούριους στίχους των Υπεραστικών -που τους παραθέτω παρακάτω και φαντάζομαι πως θα τους μελοποιήσουν κιόλας- επανέρχομαι ετεροχρονισμένα στο θέμα "αντίφα Τατιάνα", και σε μια πτυχή, που πέρασε μάλλον στα ψιλά, χωρίς να της δοθεί η απαραίτητη προσοχή. Αναφέρομαι στο διάλογο του δικηγόρου της Στεφανίδου με τον αστυνομικό διευθυντή του τοπικού τμήματος, που λίγη ώρα αργότερα είχε διαρρεύσει και δημοσιευτεί, με το νι και με το σίγμα, σε ιστότοπο των χρυσαυγιτών.
Αλλά εντάξει, είναι αυτός λόγος ανησυχίας για μια αριστερή κυβέρνηση;

Αυτό που έγινε θέμα, αντιθέτως, ήταν η εμφάνιση της Κανέλλη στην εκπομπή της Τατιάνας -καθώς υποστηρίζει οποιονδήποτε μπαίνει στο στόχαστρο των φασιστών- απλώς για την παρουσία της κι όχι για αυτά που είπε:
1. η  πρώτη ήττα θα ήταν να φοβηθούμε-σκιαχτούμε και να κάνουμε πίσω.
2. είναι ελεεινό που χρειάστηκε να γίνει πρώτα ένας φόνος για να αρχίσει να ασχολείται η επίσημη πολιτεία με το φασιστικό απόστημα -κάτι που έγινε και με την υπόθεση Σώρρα και τη δολοφονία μιας επιστήμονα.
3. να ακούτε τους κομμουνιστές, γιατί στην τελική αυτοί τσάκισαν τους φασίστες.

-Έχεις δίκιο Λιάνα μου, απαντάει η Τατιάνα.
Κι ενώ είσαι έτοιμος για το εγκεφαλικό, έρχεται η καρδιά στη θέση της, καταλαβαίνοντας πως εννοούσε το δεύτερο -κι όχι το τρίτο- σημείο.

Ακολουθούν οι στίχοι των Υπεραστικών

"Λαγός τη φτέρη έσειε"

Ο λαγός φόρεσε βάτες και οργάνωνε παράτες

για τους άρχοντες του δάσους, με τενόρους και κομπάρσους.

Ήταν κρίσιμη η ώρα, μην τα ζώα πάρουν φόρα

που οι αρχόντοι οι τζιτζιφρίγκοι ’βγάζαν απ’ τη μύγα ξίγκι,

των φτωχών η απαντοχή που δεν βάσταγε στη γη.

Ήταν άδειο το τσουκάλι, ’βγαίναν τ’ άλογα στην πάλη,

ξεσηκώναν τα υποζύγια να τελειώσουν τα μαρτύρια.

Ο λαγός φόρεσε φράκο, τα χαρτιά του έκανε πάκο

και πιστός στους χορτασμένους, κήρυττε στους πεινασμένους,

τρέμοντας ξεσηκωμό, του λαού τον γδικιωμό:

«Άστε τ’ άλογα να λένε. Για την πείνα οι ξένοι φταίνε

απ' το διπλανό το δάσος που ’ρχονται εδώ με θράσος.

Τούτοι παίρνουν τις δουλειές μας, ξαποσταίνουν στις σκιές μας

και θα φτιάξουν και φωλιά στη δική μας φυλλωσιά.

Την μπουκιά το φαγητό θα μας κόψουνε στα δυο».

Μια μαϊμού χειροκροτούσε κι ένα φίδι πώς κουνούσε

την ουρά με μαεστρία, των αρχόντων εφεδρεία.

Το πε, το πε ο παπαγάλος, «ο λαγός είναι μεγάλος»

και δυο σαύρες συμφωνούσαν σαν τους απεργούς μετρούσαν,

το ραπόρτο για να δώσουν, παραδάκι να τσεπώσουν.

Μα ο κυρ-Μέντιος παλικάρι, μ’ ένα κόκκινο φουλάρι,

άνεργος εδώ και μέρες πρόβαλε μέσα απ' τις φτέρες.

«Φυλλωσιά δεν μου χει μείνει, μου την πήρανε δυο σκύλοι

που εκτελούσανε κι αυτοί των αρχόντων διαταγή.

Τρεις κοριοί τους το ’χαν πει, πως κοιμόμουνα εκεί.

Ποιά δουλειά έχω να χάσω, που μ’ αφήσανε στον άσσο,

κι οι αρχόντοι στις σκιές μας να χωνεύουν τις τροφές μας.

Απ’ το διπλανό το δάσος, απ’ ανάγκη κι όχι θράσος

τα αδέρφια μας ζυγώνουν, όσοι απ' τη φωτιά γλυτώνουν,

το ψωμί λένε ψωμάκι, δεν κρατάνε από τζάκι.

Τη φωτιά βάλανε πάλι οι αρχόντοι οι μεγάλοι

που εδώ όπως και κει τρώνε όλο το φαϊ.

Των δασών οι πεινασμένοι να σταθούμε ενωμένοι,

μην ακούτε τον λαγό, των χορτάτων τον βαλτό,

δώστε μια για να του δίνουν, οι βαλτοί “λαγοί να γίνουν”».

Όλοι οι μέρμηγκες βουρκώσαν. Χρόνια στη δουλειά ματώσαν,

πρόσφυγες ήταν και ’κείνοι που στο δάσος είχαν μείνει.

Νεροκότσυφες κι αηδόνια, πελαργοί και χελιδόνια,

χήνες και νανογεράκια, μετανάστες με μεράκια,

τον κυρ-Μέντιο σαν ακούσαν, βάσανα εξιστορούσαν.

Άρχισε ο λαγός τους πήδους για το καθαρό του είδους,

και στου δάσους τα σοκάκια έσκουζε μ’ άλλα τσιράκια,

οι λαγοί οι εθνικιστές ήταν, λέει, «ακτιβιστές».

Στους χειμώνες και στα θέρη των αρχόντων μακρύ χέρι,
του ντουνιά όλη η σαβούρα δεν αρκούνταν στη μουρμούρα. 

Φόρεσε άγρια γκριμάτσα κι αμολήθηκε στην πιάτσα.

Να τρομάξει ήθελε πάλι όποιον σήκωνε κεφάλι.

«Λύκους», έλεγε, με πάθος, τα ζωάκια απ' τ' άλλο δάσος

που απ' τη φωτιά διωγμένα τρέχαν τώρα τρομαγμένα.

“Λύκοι”, “όρνια”, “αρπακτικά”, του λαγού τ’ αφεντικά.

Μπούκαρε και στα σχολεία, να μην πάρουν τα «θηρία»:

τόσα δα αλεπουδάκια, σκίουρους και ελαφάκια,

προσφυγόπουλα ζαρκάδια που της μάνας τους τα χάδια

είχαν χάσει τα καημένα, μόνα και κυνηγημένα.

Και έσκουζε χωρίς αιδώ, «έξω οι ξένοι από δω».

Ο λαγός κουνάει τη φτέρη, ποιο θα τον αρπάξει χέρι,

καθώς πάει νερό να πιει στων αρχόντων την αυλή;

Φτώχεια, πόλεμος, φοβέρα στων αρχόντων τη σκακιέρα,

των δασών οι κολασμένοι να σταθούμε ενωμένοι.

Μπρος της γης οι προλετάριοι μην τους κάνουμε τη χάρη.

υπεραστικοί

Γενάρης 2017

Καλωσορίζουμε τα προσφυγόπουλα στα σχολεία.

Δεν θα περάσει ο φασισμός. 

Είμαστε ακόμα ζωντανοί σαν ΔΟΛ συγκρότημα

Σημειώσεις για την επικείμενη αναστολή λειτουργίας των εκδόσεων του ΔΟΛ

Το "Ελεύθερο Βήμα" έπαψε να είναι ελεύθερο μετά την κατοχή -σε αντίθεση με τον ελληνικό λαό, που κι αυτός σύντομα θα ξανασκλαβωνόταν- κι έμεινε σκέτο "Βήμα", για να αποσυνδεθεί από τους δυσάρεστους συνειρμούς και τις μνήμες του δοσιλογικού του παρελθόντος. Οσονούπω μπορεί να πάψει να είναι και "Βήμα" και να υπάρχει γενικώς.

-Το 65' στα Ιουλιανά, δεν είχε κάτι άλλο να πετάξει από τον τίτλο του, κι ο κόσμος έκαιγε τα φύλλα του, εξαγριωμένος με τη στάση του. Το συγκρότημα μπορεί να είναι ΠαΣοΚ, σε όλες τις αποχρώσεις του, από την εποχή του Βενιζέλου, μα ένας εκδότης είναι πάνω απ' όλα με τον εαυτό του και τα δικά του συμφέροντα. Βλέπε πχ και την υπόθεση Κοσκωτά, όπου το ζουμί δεν ήταν στα σκάνδαλα, αλλά στην προσπάθεια άλωσης του τύπου και παραγκωνισμού των μεγαλοεκδοτών.

-Τη δεκαετία του 90' το συγκρότημα βρέθηκε στο απόγειο της δόξας, της κυκλοφορίας των εντύπων του και της ισχύος του, με το Σημίτη, τα ΔΟΛιανά, την είσοδό του στο χρηματιστήριο, την επέκταση των δραστηριοτήτων του, τις "ευγενείς χορηγίες" για το Μέγαρο, που θεμελίωναν επιχειρηματικές συμφωνίες.

-Μόνο στο χώρο του τύπου, το συγκρότημα έφτασε να ελέγχει και να εκδίδει τα εξής έντυπα.
"Βήμα", "Νέα, "Οικονομικός Ταχυδρόμος", "Marie Claire", "Το παιδί μου κι εγώ", "Vita", "Γάμος", "Διακοπές", "National Geographic", "Ram", "Hitech", "Rom", "Marker Hitech", "Αγγελιοφόρος" κι "Αγγελιοφόρος της Κυριακής". Ενώ στις ιδιόκτητες εκτυπωτικές του μονάδες τυπώνονταν δεκάδες άλλα έντυπα, εφημερίδες και περιοδικά. Χώρια η πρόσκαιρη ανάμειξή του στο ALTER κι η εκπομπή του Ψυχάρη στον ΑΝΤ-1, στα μέσα της δεκαετίας του 90'.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως ο ΔΟΛ πληρώνει το γεγονός ότι ζούσε κι εξέδιδε παραπάνω από τις δυνατότητές του...

-Σταδιακά, μαζί με το (παλιό, "ορθόδοξο") ΠαΣοΚ, κλείνουν τα εκδοτικά στηρίγματα της Αλλαγής και τα τελευταία απομεινάρια του κύκλου της Μεταπολίτευσης: Ελευθεροτυπία, ΔΟΛ και φυσικά το Μέγκα, που ήταν το τηλεοπτικό τους δημιούργημα, μαζί με τον Μπόμπολα και το Βαρδινογιάννη.
Αυτό μπορεί να είναι "τέλος εποχής" για τα ΜΜΕ που γνωρίσαμε, όχι όμως για το σύστημα και τα συμφέροντα που εξυπηρετεί ή για τα παχυλά αμειβόμενα παπαγαλάκια του.

-Ούτε κλαίμε, ούτε γελάμε, όπως θα έλεγε κάποτε η Αλέκα. Το (μιντιακό έστω) σύστημα δεν πεθαίνει με το θάνατο ενός συγκροτήματος, όπως η αστική τάξη δεν εξαφανίζεται με τη δολοφονία ή τον τυχαίο θάνατο ενός καπιταλιστή. Αυτοί που θα την πληρώσουν είναι οι εργαζόμενοι που μένουν στο δρόμο, χωρίς δουλειά. Σε αντίθεση με τα παπαγαλάκια που δεν πρόκειται να χαθούν -αλλά πόσα να χωρέσει κι ο ΣΚΑΪ, αν πάρει και τον Πρετεντέρη;

Αυτό από την άλλη δε νομιμοποιεί ακριβώς διάφορες "αριστερές υπογραφές" που θεώρησαν χρέος στο Λαμπράκη (όρκο στη ζωή) να εκφράσουν την αγωνία τους για να σωθεί το συγκρότημα και να συνεχίσει το Ταξίδι του Ψυχάρη.

-Στη σημερινή συγκυρία, υπάρχουν εξελίξεις που μας φαίνονται περίεργες, μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο και να φανεί η σκοπιμότητά τους.
Δεν είναι λίγο περίεργο να κολλάει το ενδιαφέρον του Σαββίδη -αν είναι όντως υπαρκτό; Ή να βγαίνει η ανακοίνωση της επικείμενης αναστολής λειτουργίας, λίγο μετά την (επανα)τοποθέτηση του Μουλόπουλου στο συγκρότημα, εν είδει κυβερνητικού επιτρόπου (όπως στην Τράπεζα Κρήτης); Και οι Συριζαίοι να χαίρονται για το "τέλος της διαπλοκής", έχοντας καταπιεί αμάσητο το διορισμό του Μουλόπουλου;

-Κι από την άλλη, δε μοιάζει τραγική ειρωνεία το άδειασμα του συγκροτήματος από τις τράπεζες, που το στήριζαν συστηματικά όλο αυτό το διάστημα, πχ με χορηγίες για το Μέγαρο;
Σημειώνω από το βιβλίο του Ντένη Αντύπα (βετεράνου δημοσιογράφου, που θήτευσε σε διάφορα διευθυντικά πόστα στο συγκρότημα) για το Λαμπράκη, που μπορείτε να το βρείτε στο παζάρι στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης.

Μεγάλοι χορηγοί και ευεργέτες-δωρητές του Μεγάρου Μουσικής γίνονται κατά καιρούς η Εθνική Τράπεζα (επί διοικήσεων Στέλιου Παναγόπουλου, Γιώργου Μίρκου, Θεόδωρου Καρατζά, Τάκη Αράπογλου), η Εμπορική Τράπεζα (επί διοικήσεων Αδαμάντιου Πεπελάση, Παναγιώτη Πουλή, Κωνσταντίνου Γεωργουτσάκου, Γιάννη Στουρνάρα), η Ιονική (επί προεδρίας Τάκη Αράπογλου, Παναγιώτη Κορλίρα, Χ. Σταματόπουλου), η Eurobank.

Στους δωρητές συναντάμε επίσης τους Αλαφούζους της Καθημερινής, το Βαρδινογιάννη, τον Κόκκαλη, τη Λάτση, τον Μπόμπολα, τον Κοντομηνά, τον Κωστόπουλο της ALPHA BANK, το Φιλίππου της ΦΑΓΕ, τον εφοπλιστή Γουλανδρή, τον Παπαστράτο, την καπνοβιομηχανία Καρέλια, τον Κυριακού του ΑΝΤ-1, τον Κοπελούζο (φυσικό αέριο, σε μεταγενέστερη περίοδο), το Μέγκα, την Τογιότα, το Ίδρυμα Ωνάση, το Τζόνι Γουόκερ, το Μυτιληναίο, το Μαρινόπουλο, το Μόραλη, το Δήμο Αθηναίων επί Έβερτ και...
...τον Κώστα Καίσαρη, τη σεζόν 2000-01.

Η συνέχεια, εντός των ημερών, όπως λέει κι η ανακοίνωση του ΔΟΛ...

Παζαρεύοντας

Κάθε χρόνο τέτοιο καιρό, τα μαγαζιά έχουν εκπτωτική περίοδο. Κι επειδή είναι αδικία να μην υπάρχουν εκπτώσεις για τα βιβλία (στην τιμή, όχι στο περιεχόμενο), υπάρχει και το παζάρι βιβλίου στην πλατεία Κοτζιά, που δυστυχώς έχει περάσει με το παλιό της όνομα στη συλλογική μνήμη των Αθηνέζων -νεολογισμός της μοδός- και κανείς σχεδόν δεν τη λέει με το σημερινό της όνομα: πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως*. Ενώ ακόμα κι ο Ρίζος που τη γράφει έτσι, βάζει δίπλα, διευκρινιστικά σε παρένθεση το "Κοτζιά", για να το καταλάβουν οι συνταξιούχοι πχ, που συνήθως έχουν εκεί προσυγκέντρωση. Κι έτσι λοιπόν έχει μείνει το όνομα του δημάρχου που γκρέμισε το δημοτικό θέατρο, το στολίδι της περιοχής, όπως το περιγράφουν κάποια παλιά χρονικά, για να μην κόβει τη θέα του δημαρχείου, στο χώρο που φιλοξενεί σήμερα το παζάρι.
*Ενώ ακόμα και στο καινούριο όνομα υπάρχει η μάχη του παλιού με το καινούριο, αφού συνηθίζεται η γενική με το καθαρευουσιάνικο κατάλοιπο: Εθνικής Αντιστάσεως κι όχι Αντίστασης.

Το κακό νέο είναι στο παζάρι κάθε χρόνο οι περισσότεροι τίτλοι επαναλαμβάνονται κι απλώς αλλάζουν σειρά και διάταξη, για να σε ξεγελάσουν.Το καλό είναι πως όντως σε ξεγελάνε. Βασικά είναι τόσο πολλοί που σε κάθε βόλτα, ανακαλύπτεις κάτι καινούριο, και κάθε αναδιάταξη σε βοηθάει να πέσεις πάνω σε κάτι που είχε παραπέσει άλλες χρονιές από την έρευνα-βιβλιοτσάρκα σου.
Χώρια ότι υπάρχουν όντως καινούρια πράγματα κάθε φορά, που σε περιμένουν να τα βρεις. Καινούρια είτε με την έννοια ότι δεν υπήρχαν άλλες χρονιές, είτε με τη (χρονική) έννοια πως είναι όντως σχετικά καινούριες* εκδόσεις, των τελευταίων χρόνων.
*Θυμάμαι εν τω μεταξύ σε έναν κυριακάτικο Ρίζο, σχετικά πρόσφατα, ένα άρθρο, που εξηγούσε γιατί πρέπει να γράφουμε "καινούργιος" με γάμα κι όχι όπως το γράφω εγώ (αν και θεωρούνται και τα δύο σωστά) που δυσκολεύομαι να ακολουθήσω τη "γραμμή", γιατί δε μου κάθεται καλά, νιώθω σα να γράφω "πιπεργιά", "ζυγαργιά", κοκ.

Ένα παράδειγμα (σχετικά) καινούριας έκδοσης είναι η συλλογή άρθρων με την οποία είχε κάνει την επίσημη εμφάνισή του το αλήστου μνήμης Μέταλλα, όπως είχε βαφτίσει ο Άθλιος το Μέτωπο Αλληλεγγύης του Αλαβάνου ή απλώς Μέτωπο Αλαβάνου (κολλάει κι αυτό με το αρκτικόλεξο), που εκτός από το Μέταλλα είχε φτιάξει το ΜΑΡΣ και το Σχέδιο Β'. Και τώρα ανησυχώ μήπως δεν είναι καλά, γιατί έχει αρκετούς μήνες να φτιάξει κάτι καινούρ(γ)ιο.
Σε αυτήν την έκδοση λοιπόν, θα βρείτε και ένα κείμενο του πάλαι ποτέ Υ από το διαδικτυακό Γκράνμα που ναυάγησε, ο οποίος είναι τόσο δεξιός, ώστε να χωράει στα πάντα: από το L-Exit στη Βρετανία και τςι αριστερές παρυφές του Κόρμπιν, ως το αφιέρωμα της επιθεώρησης του ΝΑΡ (τετράδια Μαρξισμού) για την ΕΕ.

Αλλά ας επιστρέψουμε στα του παζαριού. Που δεν είναι τέτοιο στην κυριολεξία βέβαια, γιατί δεν έχει παζάρεμα, κι ευτυχώς από μια άποψη, γιατί κρίνοντας εξ ιδίων και την παρόμοια ιδιοσυγκρασία αρκετών σφων, είμαστε παντελώς ανίκανοι για τέτοια πολιτικάντικα προτσές. Κι η μοναδική φορά που θυμάμαι τον εαυτό μου να τα καταφέρνει σε κάτι τέτοιο, ήταν εν αγνοία μου ή μάλλον ακούσια, όταν μου είχε φανεί ακριβό ένα βιβλίο (για το πολιτικό 89' από τις εκδόσεις Ποντίκι) κι είπα να το αφήσω, αλλά τελικά το πήρα, γιατί μου έκανε καλύτερη τιμή ο παλαιοπώλης, για να μη χάσει τον πελάτη...

Είναι εντυπωσιακό επίσης πως με τον καιρό, ο έμπειρος αναγνώστης αναπτύσσει ένα είδος φυσιογνωμισμού απέναντι στα βιβλία και τα εξώφυλλά τους, αποφεύγοντας πχ τις ιλουστρασιόν εκδόσεις, αυτές που έχουν ανάγλυφο τίτλο, τα συνωμοσιολογικά υπονοούμενα, κτλ, για να ξεσκαρτάρει μπόλικη σαβούρα και να κερδίσει χρόνο στην έρευνά του, αφού ούτως ή άλλως θα τον περιμένουν οι φίλοι του πόση ώρα να τελειώσει.
Αλλά έτσι μπορεί να του ξεφύγει κάτι ιδιαίτερο και σημαντικό. Πχ το βιβλίο "ποιος αυτοκτόνησε το Νίκο Ζαχαριάδη" του Αχιλλέα Παπαϊωάννου, που δεν είναι παρά εμπλουτισμένη επανέκδοση της "Διαθήκης του Ν. Ζαχαριάδη", που είχε γράψει ο Α.Π. (όταν -υποτίθεται πως- τον επισκέφτηκε στην εξορία του στο Σοργκούτ, διέσωσε τις κρίσεις του για μια σειρά πρόσωπα και γεγονότα, και κατάφερε να περάσει τις σημειώσεις του κάτω από τη μύτη της ΚGB. Κι ύστερα άλλαξε πλευρό και ταξική μπάντα, πιθανότατα...)
Το εντυπωσιακό σε όλα αυτά δεν είναι οι διάφορες αντι-ΚΚΕ αιχμές, που είναι γραφικά διασκεδαστικές, κάνοντας σχεδόν "ευχάριστο" το ανάγνωσμα, αλλά ότι οι εκδόσεις που βρήκε ο Α.Π. για να το κυκλοφορήσει είναι ο οίκος Μπίμπης (Στερέωμα), στη Θεσσαλονίκη, που είχαν στο ίδιο ράφι μια σειρά περίεργα βιβλία, αρχαιόπληκτων, συνωμοσιολόγων, ακροδεξιών, κοκ. Κι ίσως από μια άποψη να έκανε τελικά πετυχημένη επιλογή για το βιβλίο του...

Επειδή όμως κάθε "εισήγηση" πρέπει να καταλήγει σε συγκεκριμένες προτάσεις-μέτρα, έχουμε και λέμε:
-το βιβλίο του Μπάμπη Καββαδία (παλιότερο στέλεχος της ΚΝΕ, από την "αμαρτωλή" νομική της Αθήνας) για τον Αριστοφάνη και την εποχή του, από τις εκδόσεις Εντός. Έχει αρκετή από την αθυροστομία του ποιητή κι αξιοσημείωτη ικανότητα αναπαράστασης της ατμόσφαιρας εκείνων των χρόνων, ενώ βοηθάει για να δεις με άλλο μάτι την επόμενη επίσκεψή σου στην Αρχαία Αγορά -καθώς θα περνάς πχ μπροστά από το Βουλευτήριο.

-ένα βιβλίο μελέτης-ανάλυσης του Κώστα Κάππου για την ΕΕ και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, που είναι εξαιρετικά επίκαιρο για όλους, εκτός από αυτούς που τιμούν το όνομά του στείρα, ενώ αγνοούν και στρεβλώνουν το πολιτικό του πνεύμα.

-μια συλλογή κειμένων για το ποδόσφαιρο στην Αφρική -ενώ βαδίζουμε στην τελική ευθεία του φετινού Κόπα Άφρικα.
-το δίτομο ιστορικό βιβλίο του Ψυρρούκη για τους ταξικούς αγώνες κατά τον 19ο αιώνα ως τις αρχές του 20ού και τη διαμόρφωση του ιμπεριαλισμού ως ανώτερου-τατου σταδίου του καπιταλισμού.

-Όσοι αντέχουν τη γλώσσα του Χέγκελ, μπορούν να δοκιμάσουν τη Λογική του. Αλλιώς μπορούν να συμβιβαστούν-με με την ιδέα πως όποιος δεν την έχει μελετήσει κι αφομοιώσει, δεν έχει καταλάβει πραγματικά το Κεφάλαιο του Μαρξ και τη μέθοδό του.
-Όσοι έχουν αρχιτεκτονικές γνώσεις κι ανησυχίες, ας τσιμπήσουν παραδίπλα με 3,5 ευρώ μια μελέτη του (δικού μας κι ας μην μπαίνει ακριβώς σε καλούπια) Σαρηγιάννη για την αστικοποίηση στον αρχαίο ελλαδικό χώρο, κατά τη 2η χιλιετία πΧ.

-τις ΚΟΜΕΠ της Αντίστασης και των Δεκεμβριανών (θέλουν όμως δουλειά μυρμηγκιού, με το λεπίδι για να ανοίξουν οι σελίδες) όπου ανάμεσα σε πολλά και ενδιαφέροντα, μπορεί να βρεις κανείς πχ στο τεύχος του Μάρτη του 45', το περιεχόμενο της συμφωνίας της Γιάλτας. Αυτό ως απάντηση πχ στους φωστήρες που λένε πως το ΚΚΕ ξεκίνησε τον ένοπλο αγώνα του ΔΣΕ, επειδή δεν είχε υπόψη του τι συμφώνησαν οι ισχυροί στη Γιάλτα.
Προφανώς εννοούν τη συνάντηση της Μόσχας και το δημοφιλή αστικό μύθο για τα χαρτάκια. Γιατί κανείς δεν αναφέρεται όμως στη διμερή συνάντηση Τσώρτσιλ-Ρούσβελτ στην άλλη όχθη του Ατλαντικού; Εκεί αλήθεια δεν έγινε καμία μοιρασιά και δεν έπαιξαν ζάρια με τις τύχες της Ελλάδας; Γιατί δυο μέτρα και δυο σταθμά;

Αυτές προφανώς είναι ενδεικτικές προτάσεις. Κι έχετε ακόμα λίγο καιρό για να πάτε στο παζάρι, να αγοράσετε ένα κοκοράκι και να φτιάξετε μια λίστα με τις δικές σας προτιμήσεις, μέχρι τις 5 Φλεβάρη που είναι η τελευταία μέρα.

Η λέξη που δε λες

Η ομώνυμη τηλεοπτική σειρά ξεχωρίζει στο φετινό πρόγραμμα για την προσεγμένη παραγωγή της, τα ωραία τοπία της δυτικής Κρήτης, τις πολύ καλές ερμηνείες (πχ του Καταλοιφού από τα Πέτρινα Χρόνια κι από τις αριστερές υπογραφές για να σωθεί ο ΔΟΛ) μα πάνω απ' όλα για το δύσκολο θέμα που φωτίζει κι αναδεικνύει (σα μεγεθυντικός φακός, όπως έλεγε ο Μαγιακόφσκι για την τέχνη) τον αυτισμό ενός μικρού αγοριού και το φόβο-δυσκολία της οικογένειας αρχικά και της μικρής κοινωνίας ενός χωριού να αποδεχτεί και να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτής της πάθησης (ή μάλλον ιδιαιτερότητας) ή να προφέρει έστω θαρραλέα το όνομά της -η λέξη που δε λες.

Νομίζω πως ήταν ο Χατζησωκράτης (ή μήπως ο Πιτσιόρλας;) (λες να το πήραν όμως κι αυτοί δάνειο από κάποιον άλλον Πασόκο;) ο πρώτος που είχε χαρακτηρίσει το ΚΚΕ αυτιστικό κόμμα, που αρνείται τις συνεργασίες και την αλληλεπίδραση με το πολιτικό του περιβάλλον, για να μη μολυνθεί (το οποίο είναι γενικά σωστό, εφόσον μιλάμε για αστικό περιβάλλον και την επίδραση της αστικής τάξης, που είναι το μέτρο του οπορτουνισμού). Ενώ ο Χατζησωκράτης (ή όποιος άλλος Πασόκος) που είναι ανοιχτός στις προκλήσεις της ζωής και της πολιτικής, κατάφερε να μπει σε μνημονιακή κυβέρνηση και να ψηφίσει διάφορα αντιλαϊκά μέτρα, αλλά δεν αλλοιώθηκε καθόλου πολιτικά. Πασόκος ήταν, τέτοιος παρέμεινε και θα παραμείνει. Το ΠΑΣΟΚ δεν αλλάζει ουσία, -μονάχα δέρμα. Άλλαξε εσύ.

Αυτό που δε μας είπε ο Χατζησωκράτης είναι τι θεωρεί κανονικότητα -σε διάκριση με το φάσμα του πολιτικού αυτισμού- και γιατί είναι κακό να διαφοροποιείται κανείς από αυτήν πολιτικά. Δε μας είπε αν έχει βγάλει αριστερόμετρο-αυτιστικόμετρο, βαδίζοντας στα χνάρια του Λαϊκού Στρώματος (που πιο γρήγορα θα ετοιμάσει τον τρίτο -πίτα-γύρο, παρά το τρίτο μέρος του αφιερώματός του) και αν το κόμμα αναπληρώνει το κοινωνικό του έλλειμμα, αναπτύσσοντας υπέρμετρα άλλες αριστερές δεξιότητες (όρος φτιαγμένος για Συριζαίους) -πχ να αναγνωρίζει από μακριά τον οπορτουνιστικό βούρκο, για να τον αποφεύγει ή μια στοιχειώδη ιστορική μνήμη για να αποφεύγει τα ίδια λάθη.

Τι χρονιά; -1989
Ποιο τραγούδι; -Ρούχα μαζί που πλύθηκαν κι έχουνε γίνει ροζ.
Ποιος δίσκος; -Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου

Συνήθως ο αυτισμός, στα μάτια των κουκουεδολόγων, συνδέεται με την ασφάλεια ενός γνώριμου περιβάλλοντος και μιας ρουτίνας που μπορεί να υποδηλώνει από τα κουτάκια στη δουλειά και μια κομματική ρουτίνα, τη μανία με τους αριθμούς και τους ποσοτικούς δείκτες (πχ 120% κάλυψη του πλάνου) και την ανασφάλεια για το καινούριο.
Αλλά στην πραγματικότητα, ο πολιτικός αυτισμός δηλώνει αυτό που βάζει πολύ εύστοχα ο παππούς της σειράς (Καταλοιφός) σε κάποια σκηνή: σαράντα χρόνια ψηφίζουν ΝΔ-ΠΑΣΟΚ (και διάφορα υποκατάστατα, προσθέτω εγώ) κι ύστερα λέμε το παιδί αυτιστικό...
Μόνο που στην Κρήτη, ο πολιτικός αυτισμός κρατάει από τα χρόνια του Βενιζέλου και αλλάζει δέρμα-χρώμα (ΠΑΣΟΚ, Σύριζα, Μητοστάκης), χωρίς να αλλάζει ουσία.

Αλλά το πιο ιντριγκαδόρικο σημείο είναι ο τίτλος, η λέξη που δε λες, στην κυριολεξία του. Και δε μιλάμε μόνο για τη λέξη από άλφα (αυτισμός) που μπαίνει στο φαύλο κύκλος της ρουτίνας και γίνεται σαν το άλφα της αναρχίας, αλλά με αμιγώς πολιτικούς όρους. Ας το δούμε με παραδείγματα:

Ταξική πάλη: γιατί η πάλη πάλιωσε, είναι παρωχημένη, ενώ το παραμύθι (σόρι, αφήγημα ήθελα να πω) της ταξικής συνεργασίας είναι πάντα ζωντανό κι επίκαιρο σαν σοσιαλδημοκρατική σκουριά.

Δικτατορία του προλεταριάτου: που είναι η τελική συνέπεια της ταξικής πάλης, αλλά είχε παλιώσει ήδη πριν από αυτήν, και πρέπει να τη μασκαρέψουμε με διάφορα ψευδώνυμα -πχ εργατική δημοκρατία- για τις Απόκριες. Που σημαίνουν αποχή από το κρέας και τις αιμοβόρες επαναστάσεις (να κάνουμε μια επανάσταση για πολιτικούς vegan).

Απεργία: παρωχημένη κι αυτή. Διάβαζε ταξική πάλη. Αν και μπορεί να υπάρξει κι υπέρβαση από τα "αριστερά", εδώ. Πχ, αν δεν πάρουμε τα όπλα, τι να πετύχουμε με τις απεργίες...

Επανάσταση, ΚΚΕ: γιατί είναι σκέτος σεχταρισμός, πρέπει να πάμε μετωπικά, λάου-λάου, έρποντας προς την εξουσία, για να μην τρομάξουμε το φιλήσυχο νοικοκυραίο που λογίζεται ως πιθανός σύμμαχος, και τον στρέψουμε εναντίον μας.

Κυβερνητισμός: γιατί οι επεξεργασίες του Λένιν και των Συνεδρίων της Κομιντέρν που ανέφεραν κάποιους τύπους εργατικής, επαναστατικής κυβέρνησης, με κάποιο μαγικό τρόπο καταλήγουν στην κριτική στήριξη της ΔΦΑ.

Προφανώς και δεν πάμε ούτε ένα βήμα εμπρός (δύο πίσω) αν κλίνουμε απλώς τα παραπάνω σε όλες τις πτώσεις και όλους τους τόνους. Δεν είναι λεκτικό φετίχ το ζήτημα. Φαντάζεσαι όμως να μην τις λέμε καν, από δική μας επιλογή και φόβο; Τότε έχουμε εσωτερικεύσει την ήττα και περιμένουμε απλώς την εξωτερική της εκδήλωση για την επαλήθευση μιας αυτοεκπληρούμενης προφητείας...

Περί βολέματος

Βολέψου σαν το σπίτι σου. Κι η πατρίδα τι είναι; Τι άλλο παρά ένα μεγάλο σπίτι για να βολευόμαστε. Με τη διαφορά πως άλλοι βολεύονται και πιάνουν την καλή με το βόλεμά τους. Κι άλλοι απλώς τα κουτσοβολεύουν, ξεγελάνε τους εαυτούς τους και πορεύονται...

Μόνο που το βόλεμα είναι σχετική έννοια και κάθε εποχή έχει αυτό που της αξίζει. Κι οι βολεμένες συνειδήσεις ανεβάζουν το αντίτιμο της εξαγοράς τους, ανάλογα με τις περιστάσεις και την... ισοτιμία της μέσης, γενικής συνειδητοποίησης. Οπότε δεν (τους) έρχονται όλα πάντα βολικά και μπόλικα. Βόλεμα κάποτε ήταν μια θέση στο δημόσιο, ασφαλής και παχυλά αμειβόμενη. Σήμερα "βόλεμα" μπορεί να είναι μια σύμβαση, ένα πεντάμηνο, μια θέση ημι-απασχόλησης. Οτιδήποτε χρειάστηκε μεσάζοντα, για να σε βολέψει κι ας μην έχεις βολευτεί στην πραγματικότητα.

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι ακριβώς το βόλεμα που νανουρίζει την (ταξική ή απλά αγωνιστική) συνείδηση, αλλά η βολή ως νοοτροπία. Τι σημαίνει αυτό;

Έριξε την καλύτερη βολή
η καρδιά του έγινε πορφυρό βιολί



Όχι ακριβώς.

Βόλεμα είναι η λογική να βολευτείς εσύ πρώτα έναντι των άλλων.
Είναι οι καταναλωτικές συνήθειες, με κεκτημένη ταχύτητα απ' τα "περασμένα μεγαλεία", που δεν αντιστοιχούν στα σημερινά δεδομένα. Όχι επειδή ζούμε πάνω από τις δυνατότητές μας, αλλά γιατί αντιδρούμε κάτω από τις δυνατότητές μας και τις απαιτήσεις των καιρών. Στο ενδιάμεσο ωστόσο, θα μπορούσαμε να απαλλαγούμε από μερικές συνήθειες.
Η λογική "δεν το κουνάω ρούπι" και τα περιμένω όλα από τους άλλους, είτε αυτοί είναι πχ απεργοί συνάδελφοι που απεργούν (για όλο τον κλάδο και όχι μόνο για αυτούς που τρέχουν) είτε ένας επίδοξος σωτήρας, που αναζητά εύπιστα θύματα.
Η λογική "κάθομαι στα αυγά μου", είτε αυτά είναι χρυσά και αντιστοιχούν σε μια κάποια ζαχαρένια, είτε είναι μια μίζερη θεσούλα, ζωούλα, και άλλα (που παραπέμπουν στην κοτούλα). Κι είναι αλήθεια πως όσο κλωσάμε τους καναπέδες μας, εκκολάπτουμε τα πολιτικά χρυσά αυγά του φασισμού, από τα οποία δε θα βγουν κοτοπουλάκια αλλά μικρά δηλητηριώδη φιδάκια.

Βολή είναι κι η επανάπαυση της σκέψης, που δεν έχει πρωτότυπη παραγωγή, ανησυχίες, αναζητήσεις, αλλά βολεύεται με τα γνωστά και τετριμμένα (κλισέ, στερεότυπα, τσιτάτα) ή με έναν καλό ρήτορα που "τα λέει καλά" και μας καλύπτει -άλλο αν δεν αφομοιώνουμε τι  ακριβώς λέει και δεν μπορούμε καν να το επαναλάβουμε. Λέμε όμως πως μας εκφράζει, γιατί δεν έχουμε δικό μας τρόπο έκφρασης (και βασικά σκέψης).

Βολή είναι και η δύναμη της συνήθειας, η ανάγκη για μια μορφή "κανονικότητας". Η οποία δεν πρόκειται όμως να σπάσει το φαύλο κύκλο, όσο αναπαράγεται.

Αυτή η "ρετσινιά" βέβαια είναι κάπως άδικη. Δίκαιη εν μέρει, γιατί απευθύνεται ως κατηγορία εναντίον όλων μας, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, χωρίς να κάνε ιδιακρίσεις. Αλλά άδικη βασικά γιατί απευθύνεται σε άτομα που προσπαθούν, κοπιάζουν, τα βγάζουν δύσκολα πέρα, με κούραση, δάκρυα κι ιδρώτα. Πολλά πράγματα δηλ που κανείς βολεμένος δε θα έμπαινε στον κόπο να σκεφτεί, πόσο μάλλον να κάνει.

Κι αν τελικά μας παίρνει όλους, δίκαια ή άδικα, η μπάλα, είναι για το κομμάτι που μας αντιστοιχεί: ότι βολευόμαστε και συμβιβαζόμαστε με αυτήν την -κάθε άλλο παρά βολική- κατάσταση, "η  ζωή συνεχίζεται" -κι ας μην αλλάζει ποτέ. Μας παίρνει η μπάλα, γιατί βολευόμαστε -σε αντίθεση με όσα γράφει ο ποιητής- διαρκώς με λιγότερο ουρανό (αντί να εφοδεύσουμε σε αυτόν), μέχρι να μαυρίσει και να μείνουμε χωρίς αέρα.

Μαθαίνουμε να σκύβουμε το κεφάλι, είτε προσκυνώντας, είτε ακόμα χειρότερα από απογοήτευση.
Και περιμένουμε, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, ακριβώς όπως στο στίχο του ποιητή, κάποιο θάμα, να αλλάξουν τα πράγματα από μόνα τους, να προσπαθήσει κάποιος άλλος αντί για εμάς, να φορτωθεί το μερίδιο που μας αναλογεί.

Εξάλλου, εκτός από τη βολή (βόλεμα), υπάρχουν οι δικές μας βολές, που δεν είναι άσφαιρα πυρά. Κι αν η πρώτη πήγε στο σίδερο ή μπήκε και δε μας έφτασε, δεν πειράζει. Έχουμε δικαίωμα για μία συν μία...

Δυο χρόνια Σύριζα - Αγάπη μόνο

Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν η Πρώτη Φορά Αριστερά (ΠΦΑ), που προτού γίνει δεύτερη (ΔΦΑ) κι αυξήσει το ΦΠΑ, ψήφισε τρίτη φορά Μνημόνιο (ΤΦΜ). Κι η ιστορία συνεχίζει να επαναλαμβάνεται σα φάρσα και τραγωδία, όχι μία αλλά πολλές φορές, όσο ο λαός δεν απαγκιστρώνεται από τις φρούδες ελπίδες του για τους σωτήρες και την κυβέρνηση που θα τον απαγκιστρώσει τάχα από τα μνημόνια. Κι όσο συνεχίζει ακάθεκτος στην ίδια ρότα, γιατί... τις χειρότερες αυταπάτες μας δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα...

Ο καθένας γνωρίζει μικρές, καθημερινές περιπτώσεις ψηφοφόρων της ΠΦΑ με μεγάλες προσδοκίες (ακόμα κι αν φαίνονταν μικρές, πχ "έστω και ένα να κάνει") που γνώρισαν με ιδιαίτερα πρωτότυπο τρόπο την περιβόητη "αριστερή μελαγχολία", όχι εξαιτίας κάποιας ήττας της "αριστεράς", αλλά λόγω του εκλογικού της θριάμβου.

Του Τάσου Αναστασίου

Ένας σφος μου έλεγε για μια γνωστή του, που την πρώτη μετεκλογική βδομάδα, δεν μπορούσε να βάλει κώλο κάτω από τη χαρά της, κι είτε ήταν στο σπίτι της είτε στο γραφείο, σηκωνόταν κάθε λίγο, μονολογώντας: τι χαρά δεν μπορώ να το πιστέψω...
Πίστευε και μη ερεύνα...
Δεν ξέρω όμως τη συνέχεια της ιστορίας. Αν σήμερα δηλαδή μπορεί να καθίσει, κι αν κράτησε τουλάχιστον όρθιο το φρόνημα και το ηθικό της ή βυθίστηκε απογοητευμένη στον καναπέ της, περνώντας τα διάφορα στάδια του πένθους...

Ένας ξάδελφός μου, που δεν είχε ποτέ ιδιαίτερες πολιτικές ανησυχίες, και σπούδασε φαρμακευτική στο εξωτερικό για να πάρει το φαρμακείο των γονιών του (έτοιμη, στρωμένη δουλειά), είδε τα ζόρια στο χώρο, ψήφισε Σύριζα συνειδητά, με τα τσαρούχια, έφαγε την κρυάδα και γύρισε στην πρότερη κατάσταση, βλέποντας σήμερα το δικό του να είναι το μόνο φαρμακείο στην ευρύτερη περιοχή, που μένει κλειστό τα Σαββατοκύριακα, τις αργίες, κτλ.

Μοιάζει λίγο με την ιστορία από τα Ξυπνήματα (την ταινία με τον ντε Νίρο και το Ρ. Γουίλιαμς), με τους ασθενείς που ξύπνησαν ξαφνικά από τον αιώνιο λήθαργό τους, έζησαν για λίγο καιρό (αλλά σε συμπυκνωμένο πολιτικό χρόνο) σαν άνθρωποι, κι επέστρεψαν εξίσου απότομα και με οδυνηρό τρόπο στο (πολιτικό τους) "κώμα", την αφωνία και την ακινησία τους. Ενώ ο Σύριζα είναι το φάρμακο, το Ελ-Ντόπα, το όπιο του λαού, που τον κινητοποίησε προσωρινά και τον ξαναέστειλε γρήγορα στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, να βρει ένα Μητσοτάκη ως "εναλλακτική".

Αλλά θα μου πεις, εδώ την πάτησε (;) κοτζάμ φαραμακοβιομήχανος σαν τον Τράκη, που ένιωθε μετά προδομένος... Πόσο μάλλον η πλέμπα.

Ένας θείος μου (από το ίδιο σόι), μεγαλογιατρός, δεξιός από κούνια, με Ελεύθερο Τύπο (την εφημερίδα, όχι τις αναρχικές εκδόσεις) και ΑΝΤ-1 (προτιμούσε τους "Μεν και Δεν" του Ρώμα από τις σειρές του Μέγκα), που είχε ένα όροφο μόνο για το κανίς του (που έμοιαζε λίγο στο Τερεζουλίνι) έκανε την επανάστασή του το 12' κι έγινε ξαφνικά Σύριζα, προτρέποντας και εμάς μάλιστα -όχι με πολύ ευγενικό τρόπο- να τον ψηφίσουμε!

Ναι, δεν τον ψηφίσαμε τελικά. Κι ομολογώ πως δεν έμαθα τι συνέχεια είχε το δικό του ειδύλλιο με την ΠΦΑ, αλλά αυτός σίγουρα δικαιολογείται για τις όποιες ελπίδες έτρεφε, και μπορεί το ταξικό του ένστικτο να μην τον ξεγέλασε. Εδώ την πάτησε εξάλλου σύσσωμο σχεδόν το αριστεροχώρι, άτομα -υποτίθεται- διαβασμένα και υποψιασμένα. Και συνέχισαν το δικό τους ειδύλλιο, περπατώντας μαζί στο ηλιοβασίλεμα (του νέου πράσινου ήλιου) μέχρι το δημοψήφισμα τουλάχιστον.

Άλλες κωμικοτραγικές περιπτώσεις Συριζαίων ψηφοφόρων μπορεί να αλιεύσει κανείς πχ στο χτεσινό επεισόδιο της τηλεοπτικής Ελληνοφρένειας. Και βασικά στο δικό του περιβάλλον, όπου ακούγονταν με αβάσταχτη μονοτονία οι ίδιες ελαφρές φράσεις.
Έστω κι ένα να κάνει...
Έστω και τα μισά να κάνει απ' όσα λέει...

Πρέπει να διαχωρίσουμε όμως τους κλασικούς σκληροπυρηνικούς Συριζαίους, που είναι σκυλιά του (ταξικού) πολέμου, χρεωμένα στην άλλη (ταξική) μπάντα, και λένε -ή μπορεί και να πιστεύουν- τις ίδιες μπαρούφες, ακόμα και σήμερα,
από τον απλό κόσμο, που πέρασε τα διάφορα στάδια του πένθους, για να φτάσει σήμερα σε αυτό της αποδοχής του γεγονότος, όπως δείχνει κι η μετέπειτα στάση του -εκλογική και μη.

Σε αυτήν την απογοήτευση συμπυκνώνεται ο πιο βρώμικος ρόλος κι η μεγαλύτερη ζημιά του Σύριζα (και κάθε σοσιαλδημοκρατικού μορφώματος), αντικειμενικά κι ανεξάρτητα από τις όποιες προθέσεις του (που κάθε άλλο παρά αγαθές τις θεωρώ): στην εμπέδωση του αστικού αξιώματος ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική, και στο ανώδυνο (για το σύστημα) κλείσιμο του όποιου ρήγματος εκείνης της περιόδου, πριν καν μπορέσει να ξεδιπλωθεί και να αναδείξει τη δυναμική του (αν είχε).

Μπαίνουν δύο κρίσιμα σχετικά ζητήματα: το πρώτο είναι το δύσκολο καθήκον να μεταπειστεί αυτός ο κόσμος και να δει κριτικά τις επιλογές του, να βγάλει συμπεράσματα, να μη βουλιάξει στην απάθεια και την ιδιώτευση.
Εδώ ελλοχεύει βέβαια ο κίνδυνος να γίνει κανείς σας-τα-λεγάκιας, κι απωθητικός, όπως δηλ ο καθένας που έχει δίκιο ή μας θυμίζει τα λάθη μας. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή και τακτική ευελιξία για να μη σκεπαστεί η ουσία από καβγάδες και τραυματικά βιώματα, που θα πεισμώσουν τον άλλο και θα τον εμποδίζουν να κάνει πίσω και να παραδεχτεί ένα λάθος του, για να μη ρίξει τα μούτρα του.
Και δεν εννοώ απαραίτητα (με την ευελιξία) την τακτική της Ελληνοφρένειας πχ, που το πήγαινε λάου-λάου, για να μην έρθει σε ρήξη με το κοινό της, κι έκανε τον Μπαλούρδο Συριζαίο μόλις την επόμενη χρονιά, μετά το δημοψήφισμα.

Το δεύτερο σημείο είναι να αναγνωρίσουμε πως πέρα από το στρατηγικό στόχο για τη δημιουργία του Σύριζα ως νέο ΠαΣοΚ και τη συνειδητή, υπόγεια δράση μηχανισμών για την ανάδειξή του (ή κι ως αποτέλεσμα όλων αυτών) υπήρξε ένα ευρύ κοινωνικό ρεύμα, που η ΠΦΑ πέτυχε να εγκλωβίσει και να το εισπράξει εκλογικά. Ένα ρεύμα που αγκάλιασε πολύ κόσμο, απολιτίκ ψήφους και πολλές αφυπνισμένες συνειδήσεις, που έφεραν εμφανή τα σημάδια του μακροχρόνιου λήθαργου (όπως τα σημάδια του μαξιλαριού στο μάγουλο του αγουροξυπνημένου) αλλά δεν ήταν προδικασμένο πως θα νανουρίζονταν ξανά (όπως το όχι αποκοιμήθηκε στην αγκαλιά του ναι).

Το ζητούμενο λοιπόν δεν ήταν αν το ΚΚΕ θα μπορούσε να παίξει αυτό το ρόλο μιλώντας για μια "αριστερή κυβέρνηση", γιατί τότε δε θα ήταν ΚΚΕ, αλλά κάτι διαφορετικό, που ίσως τότε κάποιοι να το επικροτούσαν.
Το ζητούμενο είναι ποιες/πόσες από αυτές τις συνειδήσεις μπορούσαν να κερδηθούν ή τέλος πάντων να προσεγγιστούν. Το ζητούμενο γενικά είναι η συγκέντρωση δυνάμεων μέσα από κάθε κρίσιμη, κινηματική καμπή. Να κερδίζονται ολοένα περισσότερες συνειδήσεις, να χτίζονται ολοένα και πιο ισχυροί δεσμοί.

Τη διετία 10-12 δεν τέθηκε ασφαλώς ποτέ ζήτημα εξουσίας. Υπήρχε όμως ένα ρευστό σκηνικό, που οδήγησε σε γενικότερες ανακατατάξεις/αναδιαμορφώσεις. Κι ένας κόσμος που ψαχνόταν, βγήκε στο δρόμο αρκετές φορές και δεν ήταν δοσμένο εξ αρχής πως θα γυρνούσε σπίτι του και ότι θα κατέληγε στο όπιο του Σύριζα. Όχι στο σύνολό του, τουλάχιστον.

Αυτή η ικανότητα λοιπόν, να μπορεί να κερδίζει τις μάζες και να εξουδετερώνει μπανανόφλουδες κι αυταπάτες τύπου Σύριζα είναι από τα κύρια καθήκοντα που πρέπει να απασχολήσει, κατά τη γνώμη μου, ένα κομμουνιστικό κόμμα παντός καιρού.

Αταξίες

Η ταξική πάλη ασφαλώς δεν είναι ανακάλυψη των μαρξιστών ή του Μαρξ. Αυτός το "μόνο" που έκανε ήταν να την οδηγήσει θεωρητικά ως τις τελικές πρακτικές της συνέπειες: τη δικτατορία του προλεταριάτου (η λέξη που δε λες). Την ύπαρξή της λοιπόν τη δέχονται (θεωρητικά -δηλ στα λόγια, αλλά ούτε καν αυτό εσχάτως) και αστοί αναλυτές. Ή μάλλον τη δέχονταν, μέχρι που εδραιώθηκε η κυριαρχία της τάξης τους, κι έπαψε να τους είναι χρήσιμη, οπότε έπεσε στο πυρ το εξώτερον (κι ας μην έχουμε θεωρητικά -δηλ υποτίθεται- Ιερά Εξέταση στις μέρες μας). Έκτοτε οι αστοί κηρύσσουν το τέλος της ιστορίας, δηλ της ταξικής πάλης που τη δημιουργεί. Κι απορρίπτουν με εντυπωσιακή εμμονή και μονομέρεια κάθε ταξική αναφορά, ακόμα και την ταξική συγκρότηση της κοινωνίας (γίνεται απλά λόγος για μερικές ανισότητες, που παρουσιάζονται σχεδόν ως ατύχημα ή παράπλευρη απώλεια-παρενέργεια της καπιταλιστικής ανάπτυξης, χωρίς σχέση αιτίου-αιτιατού. Ενώ ακόμα και κάποιες "αντι-συστημικές αναφορές στη "νέα τάξη πραγμάτων" -που είναι φράση του Μπους αν δεν απατώμαι, την παρουσιάζουν ως κάτι κρυφό και σκοτεινό, που 'ναι καρπός συνωμοτικών σχεδίων ή μια λέσχη ισχυρών, χωρίς ταξικό περιεχόμενο -αν και τάξη).
Αυτά τα σχήματα θεωρούνται παρωχημένα, όπως άλλωστε κι η ταξική πάλη.

Το παραδέχτηκε εξάλλου κι η Ζωή Κωνσταντοπούλου. Που προτάσσει ως σημαντικά κι επίκαιρα τα δικά της έξι δέλτα:
-Δραχμή; -Μπα... -Διαλεκτική; -Όχι... ΔΣΕ; -Ούτε... -Διεργασίες στο αστικό πολιτικό σκηνικό; -Μμ, ίσως... -Διαδήλωση; -Τσ, τσ, τσ, τρε μπανάλ... -Δικτατορία του προλεταριάτου; -Πώς είπατε;
Και τα δικά της προσωπικά, τηλεοπτικά (δημοσιογραφικά, δικηγορίστικα) σόου στα κάγκελα της ΕΡΤ, μπροστά στις κάμερες, όπου γεννήθηκε-ατσαλώθηκε το πολιτικό ειδύλλιο με τη Ραχήλ.

Πάλι καλά βέβαια που τα είπε αυτά τώρα, μετά το διαδικτυακό της ξεκατίνιασμα με προβεβλημένα στελέχη-αριστεροχωριανούς, κι όχι πριν που έφτιαχναν-ζύμωναν την επιτροπή λογιστικού ελέγχου για το χρέος, γιατί θα στενοχωρούσε-κακοκάρδιζε (ομπίντα) πολύ το αριστεροχώρι, που την έβλεπε τότε σαν Πασιονάρια-ηγέτιδα του no pasara(n) στο αντιμνημονιακό μέτωπο.

Η αταξική αποβλάκωση κι η αποθέωση του προσωπικού παράγοντα επεκτείνεται και στα πιο απλά ζητήματα, όπου η ουσία σκεπάζεται από τόνους εντυπώσεων, παραπολιτικών σχολίων, δηλώσεων κι υπερβολών, γενικά δευτερευόντων σημείων. Έτσι πχ στην ορκωμοσία του Τραμπ μένει επιδεικτικά στο απυρόβλητο η ταξική ουσία της πολιτικής και της κυβέρνησης του νέου προέδρου, που επιλέγει για το Υπουργείο Οικονομικών ένα παλιό στέλεχος της Γκόλντμαν Σακς, κι εξακολουθεί να υπηρετεί με συνέπεια τα ίδια ταξικά συμφέροντα.

Στο σκοτάδι μένει κι η ουσία της διαφοροποίησης που σηματοδοτεί η αλλαγή φρουράς στο Λευκό Οίκο, οι ενδοαστικές αντιθέσεις μερίδων της άρχουσας τάξης στις ΗΠΑ και το εναλλακτικό σχέδιο που φαίνεται να προωθεί ο Τραμπ με την ακύρωση κάποιων διεθνών εμπορικών συμφωνιών και τη στροφή στον προστατευτισμό, για την αποτελεσματικότερη ενίσχυση του αμερικάνικου κεφαλαίου, στα πλαίσια του ανταγωνισμού του πχ με τον ανερχόμενο κινέζικο καπιταλισμό.

Το ίδιο "αταξικό" σχήμα έχει κινηματικές προεκτάσεις, σχετικές με τις μαζικές διαδηλώσεις εναντίον του Τραμπ, το τελευταίο διάστημα. Αν αυτή η αυθόρμητη αντίδραση εγκλωβιστεί στο ποσοτικό (πχ είμαστε το 99%) ή το προσωπικό (με το αντι-Τραμπ μέτωπο, που θυμίζει πολύ τη δουλειά του ΣΕΚ με τα απαγορευτικά σηματάκια πχ για τη χούντα του Καραμανλή) στοιχείο, και δεν αρθρώνει ταξικό πολιτικό λόγο, είναι καταδικασμένη να βουλιάζει σε ρηχά νερά και αδιέξοδα, δείχνοντας πρωτίστως την ισχυρή επίδραση που της ασκεί η αταξική θεώρηση της αστικής τάξης. Κι αυτός είναι ο ορισμός του οπορτουνισμού: η επιρροή της αστικής τάξης στο εργατικό, λαϊκό κίνημα.

Αυτό που μένει να δίνει τον τόνο, εκφράζοντας (εντός ή εκτός εισαγωγικών) αυτές τις αντιδράσεις είναι πχ η συναυλία της Μαντόνα, που υποσχόταν από σκηνής στοματικό έρωτα στους ψηφοφόρους της Χίλαρι, ενώ την ίδια στιγμή στην Ιταλία ένα άλλο μοντέλο που διψά για φήμη και δημοσιότητα, κι είχε ταχθεί με το "όχι" στο πρόσφατο δημοψήφισμα στη γείτονα, έχει αρχίσει ήδη να υλοποιεί την προεκλογική-προδημοψηφισματική της υπόσχεση, παρουσιάζοντας πάντως μεγαλύτερη αξιοπιστία, πχ σε σχέση με το Σύριζα, που έλεγε προεκλογικά πως θα έσκιζε τα μνημόνια.

Αυτό δεν είναι κάποιο αφ' υψηλού κήρυγμα σε όσους κατεβαίνουν για πρώτη φορά στο δρόμο, με αντιφάσεις στη συνείδησή τους, ούτε καν σε όσους έπεσαν (σχεδόν ηθελημένα) θύματα δημαγωγών και προεκλογικών υποσχέσεων. Είναι υπόμνηση του στοιχειώδους κι αυτονόητου: της σημασίας της ταξικής ανάλυσης, όχι μόνο για τον πολιτικό, επαναστατικό αγώνα, αλλά ακόμα και για τα πιο απλά, οικονομικά αιτήματα της εργατικής τάξης. Κι ένα σχόλιο για τον έσχατο ευτελισμό της αστικής πολιτικής, τις υποσχέσεις και τις... "θεωρητικές πίπες" των αστικών κομμάτων, που δεν πρόκειται να υλοποιηθούν ποτέ, ούτε κατά το ήμισυ (ποιος ξεχνάει αυτό το "έστω και τα μισά να κάνει..."), σε αντίθεση ακόμα και με τις σεξουαλικές υποσχέσεις.

Όποιος μιλάει σήμερα για ταξική πάλη λοιπόν, θεωρείται αυτομάτως μαρξιστής-κομμουνιστής (κι ας μην είναι ο Μαρξ που την ανακάλυψε). Ενώ όποιος την αποσιωπά (ή προτάσσει τεχνηέντως άλλους παράγοντες που την συμπληρώνουν ή την υποκαθιστούν, γιατί δεν μπορούν τα "απλοϊκά σχήματα", που ζωγραφίζουν τον άνθρωπο παύλα-τελεία) είναι ταγμένα σκυλιά στη διαιώνιση του συστήματος και της αστικής, ταξικής κυριαρχίας.

Η ταξική πάλη συνεχίζεται υπάρχει, κι όσο υπάρχουν τάξεις (με ανταγωνιστικά συμφέροντα) θα υπάρχει (σκλάβους μισθωτούς θα έχει, κτλ). Και θα συνεχίσει να διεξάγεται εις βάρος μας (δηλ να χάνουμε), όσο συνεχίζουμε να την αγνοούμε και να μην κατεβαίνουμε καν στο γήπεδο. Εμείς λοιπόν καλούμαστε να παλέψουμε για το αυτονόητο: την αναγνώριση της ταξικής πάλης, που δεν είναι καν δική μας ανακάλυψη. Και να βρούμε πώς θα φτάσει στις τελικές της συνέπειες. Δηλ τη δικτατορία του προλεταριάτου -η λέξη που δε λες. Αλλά για αυτό το τελευταίο, περισσότερα σε κάποιο επόμενο σημείωμα.

Μαϊμούδες και μαϊμουδιές στο Εργατικό Κέντρο Ν. Κοζάνης

(κείμενο που έστειλε σφος αναγνώστης στην κε του μπλοκ και δημοσιεύεται, καθώς θίγει ένα γνωστό γενικό φαινόμενο για τις αρχαιρεσίες και τους πλαστούς συσχετισμούς στο εργατικό, συνδικαλιστικό κίνημα)

του Βαγγέλη Δεληολάνη
(μέλους του ΔΣ του ΕΚΝΚ εκλεγμένου με την Ταξική Ενότητα και προέδρου του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ν. Κοζάνης)

Πλησιάζει το Συνέδριο και οι εκλογές για νέο ΔΣ του Εργατικού Κέντρου Ν. Κοζάνης (ΕΚΝΚ). Κάθε φορά τέτοια περίοδο, πλησίον του Συνεδρίου, γινόμαστε μάρτυρες ενός νοσηρού φαινομένου, ενός καθόλου ευγενικού σπορ. Σε αυτό το σπορ επιδίδονται μετά ζήλου οι συνδικαλιστικές παρατάξεις και τα στελέχη της ΔΑΚΕ και της ΠΑΣΚΕ (αν και αγκομαχώντας τελευταία αλλά με λαμπρές σελίδες στο ιστορικό της). 

Σαν μανιτάρια φυτρώνουν “σωματεία”, καθ’όλα νόμιμα ιδρυμένα, με σφραγίδες του οικείου πρωτοδικείου, τα σχετικά χαρτόσημα και τις απαραίτητες υπογραφές. Μόνο που αυτά τα “σωματεία” δεν έχουν άλλο σκοπό ύπαρξης παρά να παράξουν αντιπροσώπους για το Συνέδριο του ΕΚΝΚ. Μετά τις εκλογές πέφτουν σε χειμέρια νάρκη διαρκείας. Μιλάμε για πολύ βαθύ ύπνο! Τα ...ΔΣ που εκλέγονται είναι για τους τύπους, καμιά δραστηριότητα, καμία συνεδρίαση, τι να πουν άλλωστε, καμία παρουσία στον έξω, στον πραγματικό, στον σκληρό κόσμο της εκμετάλλευσης της εργασίας. Το σύμπαν καίγεται για τους εργαζόμενους και αυτά ούτε μία, έτσι για τα μάτια του κόσμου, ανακοίνωση, ένα δελτίο τύπου, ένα τουίτ, ένα ποστ. Σαν τις τρεις μαϊμούδες που η μια έχει κλειστά τα μάτια, η άλλη τα αυτιά και η τρίτη το στόμα. Πραγματικά σωματεία μαϊμούδες! 

Όσο για συμμετοχή τους σε κινητοποιήσεις και απεργίες κυριολεκτικά ...δεν υπάρχουν! Εξάλλου σκοπός τους δεν είναι να υπερασπίσουν ή να προωθήσουν τα αιτήματα και τα συμφέροντα των εργαζομένων αλλά αποκλειστικά να συμβάλλουν στους ευνοϊκούς συσχετισμούς για τους σπόνσορές τους, να βάλουν πλάτη για να διατηρηθεί ή για να κερδηθεί η καρέκλα! Η πολυπόθητη καρέκλα! Η καρέκλα που θα αξιοποιηθεί για ίδιον όφελος, για πολιτική καριέρα, για μικροβολέματα, για μικρορουσφέτια, για συμμετοχή σε καμιά αμειβόμενη επιτροπή, για την πλήρη απαλλαγή του συνδικαληστή*(1) από την εργασία προς ...όφελος της τάξεως, της εργατικής βεβαίως βεβαίως!
Και οι εργαζόμενοι;;; Ποιος τους...@#$%!!!

Οι εργαζόμενοι που συμμετέχουν σε τέτοια ...σωματεία, στις εκλογές τους δηλαδή, είτε δεν ξέρουν την τύφλα τους (μακάριοι), είτε είναι απελπισμένοι και πρόθυμοι να αναδείξουν τον οποιονδήποτε θα τους τάξει κάτι, οτιδήποτε, τίποτα, είτε ξέρουν τι κάνουν γιατί είναι κι αυτοί στο κόλπο (λιγότεροι), τρέχουν για την υπόθεση του «στελέχους», περιμένουν τη σειρά τους, θέλουν να τους μοιάσουν, να αναδειχτούν, να γίνουν κάτι τέλος πάντων. 

Έτσι λοιπόν Παρασκευή και Σάββατο (20-21/01/2017) έλαβον χώρα αι αρχαιρεσίαι του περιωνύμου σωματείου και μέλους του ΕΚΝΚ με την ονομασία “Σύλλογος Ανέργων και Απασχολουμένων Υπαλλήλων Ιδιωτικού Δικαίου Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης”. Σωματείο πασίγνωστο στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ αλλά άγνωστο στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης.

 
Σωματείο με ...απύθμενη συμβολή στους αγώνες για την ανακούφιση των ανέργων, των απασχολούμενων, των υπαλλήλων και του ...ιδιωτικού δικαίου.
Σωματείο πασίγνωστο επίσης από το αρκτικόλεξο των αρχικών του, Σ.Α.Κ.Α.Υ.Ι.Δ.Π.Ε.Κ. με το οποίο υπογράφει τις ανακοινώσεις και τις αφίσες που κατακλύζουν τους εργασιακούς χώρους ...σε ένα παράλληλο σύμπαν.
Σωματείο που θα έχει την μέγιστη, την τιτανοτεράστια τιμή να εκλέξει ως αντιπρόσωπό του για το Συνέδριο του ΕΚΝΚ, τον σημερινό αναξιότιμο και αξιοπαθούντα Πρόεδρο του ΕΚΝΚ και αρχηγό της ΔΑΚΕ. Ο έρμος “αναγκάστηκε” να γραφτεί στο εν λόγω σωματείο, σαν άεργος ή σαν με κάτι ασχολούμενος, θα σας γελάσουμε, αφού εμποδίστηκε να αναδειχτεί αντιπρόσωπος από το Σωματείο Εργαζομένων ΔΕΗ "Η ΕΝΩΣΗ" στο οποίο ήταν μέλος από την ίδρυσή του. 

Τον πρόδωσαν οι φίλοι του! Μα να είναι καλά (ο Σ.Α.Κ.Α.Υ.Ι.Δ.Π.Ε.Κ.) που σαν βράχος του στάθηκε στην κάθε συμφορά. Του κρατούσε το χέρι στα λασπόνερα. Βοήθα, Παναγιά μου, και μη χειρότερα. Αν δεν είχε κι αυτόνανε (τον Σ.Α.Κ.Α.Υ.Ι.Δ.Π.Ε.Κ.), τι θα ήταν στη γη, Μπορεί αλήτης να’τανε, να’χε καταστραφεί*(2). Να ντραπεί πάντως δεν παίζει!

Η όλη υπόθεση έχει το φαιδρόν της. Όμως με τέτοιες φαιδρότητες, με τέτοιες και ανάλογες μαϊμουδιές, οι τέτοιου είδους συνδικαληστές χρόνια τώρα, λυμαίνονται κυριολεκτικά σωματεία, Εργατικά Κέντρα και Ομοσπονδίες. Αυτοί και οι όμοιοί τους έχουν αναδείξει την γνωστή ξεπουλημένη πλειοψηφία της διοίκησης της ΓΣΕΕ που συμμετέχει σε κοινωνικούς διαλόγους για το σφάξιμο των εργασιακών δικαιωμάτων, που έχει βαρέσει σιωπητήριο αγώνων, ενώ η κατανόηση που δείχνει, με κάθε ευκαιρία, για τα συμφέροντα των καπιταλιστών την έχουν εκθέσει ανεπανόρθωτα στα μάτια κάθε τίμιου εργαζόμενου.

Παραμένει όμως γεγονός ότι οι μαϊμουδιές συνεχίζονται, κάτι που για τους εργαζόμενους μόνο δεινά φέρνει. Και θα συνεχίσει αυτή η κατάσταση να αναπαράγεται ώσπου οι ίδιοι οι εργαζόμενοι κι εργαζόμενες να πάρουν την απόφαση να τους φράξουν επιτέλους το δρόμο. Για να γίνει αυτό πρέπει να οργανωθούν μαζικά στα σωματεία, να συμμετέχουν συνειδητά και να ελέγχουν τα όργανα και τους αντιπροσώπους τους και με την ενεργό συμμετοχή τους στους αγώνες να τσακίσουν αυτό το απόστημα που καμία σχέση δεν έχει με τους εργαζόμενους και τα συμφέροντά τους.

Να απομονώσουν εν τέλει όλα αυτά τα φαιδρά υποκείμενα που μετά από κάθε τέτοια μαϊμουδιά έχουν και το θράσος να μιλάνε για το ότι αναδείχτηκαν από δημοκρατικές διαδικασίες, ότι απολαμβάνουν την στήριξη της πλειοψηφίας των εργαζομένων. Που δεν έχουν κουνήσει το δαχτυλάκι τους για την επιτυχία κινητοποιήσεων και απεργιών αλλά ξέρουν να κουνάνε το δάχτυλο στους εργαζόμενους που συσπειρώνονται στο Π.Α.ΜΕ και έχουν πάρει φωτιά τα μπατζάκια τους σε απεργιακή και μη απεργιακή περίοδο, αποκαλώντας τους διασπαστές, ανθενωτικούς και απομονωμένους. 

Μεγάλο το έργο να καθαρίσουμε το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα από την κόπρο και τους κόπρους του Αυγεία, μεγάλο αλλά τίμιο και αναγκαίο για τα συμφέροντα των εργαζομένων.

Υ.Γ. Όσοι αναγνώστες με γαλλικά, πιάνα και σαβουάρ βίβρ θίγονται από τη γλώσσα του κειμένου δεν είδαν τα δάκρυα των κροκοδείλων ούτ' έχουν ακούσει τα ουρλιαχτά των μαϊμούδων.
-----------
(1) Δεν είναι ορθογραφικό λάθος είναι λεξιπλασία για να ξεχωρίσουν οι περί ου ο λόγος συνδικαληστές από τους πραγματικούς συνδικαλιστές. Για τους πρώτους το μόνο που έχουμε να πούμε είναι ότι ευδοκιμούν κυρίως σε ΔΕΚΟ και πρώην ΔΕΚΟ, έχοντας έτσι τη δυνατότητα ολικής απαλλαγής από την εργασία τους για χρόνια, υπηρετώντας στο εργατικό κίνημα τις μαϊμούδες, τους κροκόδειλους και άλλα θηρία του ζωικού βασιλείου εκτός από τους εργαζόμενους. Τους έρχεται δε γάντι το σύνθημα που ακούστηκε από εργαζόμενους σε διαδήλωση του Π.Α.ΜΕ στην Κοζάνη “Δεν είστε συνδικαλιστές είστε γραφειοκράτες στ’ α.....α σας τους έχετε γραμμένους τους εργάτες”. 

(2) Συνίσταται η ανάγνωση της παραγράφου με την σχετική μουσική υπόκρουση του άσματος του γνωστού αοιδού Τόλη Βοσκόπουλου που επίσης τον προδώσαν οι φίλοι του αλλά δεν καταστράφηκε, ούτε έγινε αλήτης γιατί αυτός είχε αυτήνανε, όπως ο Πρόεδρας είχε τον Σ.Α.Κ.Α.Υ.Ι.Δ.Π.Ε.Κ.

Εισαγωγή στο Bauhaus

Ετυμολογικά το Bauhaus συνδέεται με την κατασκευή κτιρίων, από το ρήμα χτίζω (bauen) και το ουσιαστικό σπίτι (Ηaus)*, και συνηθίζουμε να το ταυτίζουμε με την αρχιτεκτονική. Στην πραγματικότητα όμως είναι λάθος να περιορίζουμε τους ορίζοντές του, αφού πρόκειται για μια αρχιτεκτονική-καλλιτεχνική σχολή, που συνδέθηκε με διάφορα πεδία, όπως τη ζωγραφική και την κατασκευή αντικειμένων.

(*για την ακρίβεια είναι αντιστροφή των συνθετικών της λέξης Hausbau που σημαίνει οικοδόμηση)

Μια άλλη συνηθισμένη παρανόηση είναι να θεωρούμε το Bauhaus καλλιτεχνικό ρεύμα, ενώ πρόκειται για σχολή που ακολούθησε κάποιες βασικές αρχές, αλλά συνδέθηκε με διάφορα καλλιτεχνικά ρεύματα (ιμπρεσιονισμός, κυβισμός, κονστρουκτιβισμός), πολλές φορές με αντιφατικά αποτελέσματα, καθώς υπήρχαν ουσιώδεις διαφορές στη φιλοσοφία τους, τις μεθόδους και τους στόχους τους.

Βασική επιδίωξη του Bauhaus ήταν να αλλάξει τον κόσμο, τα πράγματα γύρω μας, γι' αυτό συνδέεται με το μοντέρνο κίνημα, που έρχεται σε βαθιά ρήξη με το παλιό -και πιο ειδικά στην τέχνη με τον νεοκλασικισμό, που μιμούταν τα πρότυπα της κλασικής αρχαιότητας, τη νοσταλγική αντίδραση του ρομαντισμού στις ραγδαίες αλλαγές που συντελούνταν, κτλ. Το Bauhaus επηρεάζεται καθοριστικά από τα επαναστατικά κινήματα που συγκλονίζουν την εποχή του, στις αρχές του 20ού αιώνα και το πέρασμα του καπιταλισμού στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, αναδιαμορφώνουν τον κόσμο και αξιώνουν να τον μετασχηματίσουν ριζικά. Μια επανάσταση δεν μπορεί να λάβει χώρα εν κενώ, να δώσει καρπούς σε καπιταλιστικό περίγυρο, χωρίς να συνδεθεί με τη νίκη μιας πολιτικής-κοινωνικής επανάστασης.

Αυτά μας δίνουν το ιστορικό πλαίσιο της σχολής του Bauhaus από το 1919 ως το 1933, δηλ από τα τέλη του Α' Π.Π. (στα συντρίμια της δυναστείας των Χοεντσόλερν, αλλά και στο έδαφος της ήττας της εργατικής επανάστασης, στο Βερολίνο, τη Βαυαρία, κ.α.) μέχρι την επικράτηση του ναζισμού, που κυνήγησε κι έκλεισε τη Σχολή, θεωρώντας (σωστά εν μέρει) πως έχει μαρξιστικές, σοβιετικές καταβολές κι επιρροές. Έχει ένα σημειολογικό ενδιαφέρον πως η Σχολή ιδρύθηκε στη Βαϊμάρη, όπως κι η ομώνυμη “γερμανική δημοκρατία”, κι είχε την ίδια ακριβώς διάρκεια ζωής, αν και πολύ διαφορετική εξέλιξη (η Σχολή απέκτησε πιο ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά κατά τη δεύτερη φάση της λειτουργίας της, στην πόλη Ντεσάου).

Βρισκόμαστε σε μια εποχή, όπου υπάρχουν αυξημένες στεγαστικές ανάγκες, καθώς δυναμώνει η τάση συσσώρευσης πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα (το προλεταριάτο των πόλεων που προσφέρει φτηνή, εργατική δύναμη για να λειτουργήσουν τα εργοστάσια), ενώ πρέπει να αποκαταστηθούν οι εκτεταμένες ζημιές από τον καταστροφικό πόλεμο που προηγήθηκε. Παράλληλα, στη βιομηχανία έχουμε την εμφάνιση-επικράτηση της μαζικής παραγωγής, του φορντισμού-τεϊλορισμού, κλπ. Συνεπώς υπάρχει μια άμεση, πρακτική ανάγκη για μαζική κατασκευή νέων κτιρίων, που έρχεται συχνά σε αντίθεση-σύγκρουση με την ικανοποίηση των αισθητικών κριτηρίων-προδιαγραφών.

Είναι μια μορφή της κλασικής “πολυτεχνικής αντίθεσης” μεταξύ πολιτικών μηχανικών και αρχιτεκτόνων -τους τελευταίους οι υπόλοιποι δεν τους θεωρούν “πολυτεχνίτες” αλλά φευγάτους καλλιτέχνες, που ζούνε στο δικό τους κόσμο και σχεδιάζουν εξίσου φευγάτες, πρωτοποριακές κατασκευές, χωρίς να τους απασχολεί ιδιαίτερα αν όλα αυτά μπορούν να γίνουν, να σταθούν χωρίς να καταρρεύσουν, κι αν έχουν ρεαλιστικό κόστος κατασκευής.

Αυτό είναι κι ένα χαρακτηριστικό πρόβλημα που αντιμετώπισαν στις σοσιαλιστικές επαναστάσεις του 20ού αιώνα: τι είδους οικοδόμηση (κτιρίων, σπιτιών, κτλ) ταιριάζει κι εξυπηρετεί τις ανάγκες της οικοδόμησης της κοινωνίας του μέλλοντος.

Η πράξη έδειξε πως η χρηστική αξία είχε προτεραιότητα έναντι της αισθητικής, κάτι που εκφράστηκε με πολλές μουντές εργατικές κατοικίες, που έμοιαζαν με πελώρια, τσιμεντένια κουτιά, χωρίς καμία φαντασία και ομορφιά. Το περιεχόμενο επικράτησε της μορφής -αντί να συνδυαστούν διαλεκτικά- και οι οξυμένες στεγαστικές ανάγκες έβαλαν -κατά κανόνα- σε δεύτερο πλάνο τα ωραία αρχιτεκτονικά σχέδια.

Το Bauhaus έρχεται να αντιμετωπίσει ως πρόκληση αυτήν ακριβώς την αντίθεση και να επιχειρήσει την υπέρβασή της. Η βασική θέση της σχολής είναι πως ένα αντικείμενο (πχ κτίριο) μπορεί να συνδυάζει την ομορφιά με την πρακτική χρησιμότητα. Με άλλα λόγια η αρχή πως “αν κάτι σχεδιαστεί για να εξυπηρετεί το σκοπό του, η ομορφιά ακολουθεί από μόνη της”, δηλ την αρχή της λειτουργικότητας (φονξιοναλισμός). Η πράξη ωστόσο αποδεικνύεται πιο σύνθετη από τη θεωρία, καθώς η λειτουργική λιτότητα μπορεί να πέσει στην παγίδα της μονοτονίας, ενώ η τέχνη καλλιεργείται στο έδαφος του “περιττού”, πέρα από το βασίλειο της αναγκαιότητας, κι είναι δύσκολο να συνδεθεί με την απέριττη λειτουργικότητα και τις αμείλικτες απαιτήσεις της πραγματικής ζωής.

Το Bauhaus στράφηκε στις δυνατότητες της μηχανής κι αξιοποίησε σύγχρονα υλικά, όπως το μπετό, το χάλυβα και το γυαλί. Οι κατασκευές του διακρίνονται από απλότητα και λειτουργικότητα. Κάποιες χαρακτηρίζονται από διαφάνεια (που συνδέεται με την ειλικρίνεια και δεν έχει καμία σχέση με την “γκλάσνοστ” του Γκόρμπι) κι άλλες ξεφεύγουν από τον κανόνα-περιορισμό της συμμετρίας, βάζοντας σε προτεραιότητα τους λειτουργικούς σκοπούς (πχ ενός κτιρίου).

Αλλά η πιο σημαντική συμβολή του Bauhaus είναι ίσως η ενότητα θεωρίας και πρακτικής στην καλλιτεχνική (ή αρχιτεκτονική) δημιουργία, η σύνδεση της τέχνης με την τεχνική (που στα ελληνικά συνδέονται κι ετυμολογικά), η μάθηση μέσα από την πράξη-πρακτική, η σφαιρική γνώση και η ταυτόχρονη διδασκαλία από καθηγητές, αλλά και μάστορες-τεχνικούς, μες στην τάξη.

Η κλασική μεταλλική καρέκλα είναι ίσως το ισχυρότερο
αποτύπωμα του Bauhaus στη σημερινή μας καθημερινότητα

Σε δεύτερο πλάνο, θα μπορούσαν να μας απασχολήσουν μια σειρά ζητήματα: η στροφή στην πράξη, που ως ένα βαθμό ερμηνεύτηκε ως στροφή στην εμπορευματοποίηση (παραγωγή προϊόντων για εμπορική αξιοποίηση). Η περίπτωση ενός από τους διευθυντές της Σχολής, του Χάνες Μέγιερ, και οι μαρξιστικές του καταβολές. Τα όρια του Bauhaus κι οι λόγοι της μερικής του αποτυχίας (πέρα από το ιστορικό γεγονός της επικράτησης των ναζί στη Γερμανία). Η επικαιρότητα του Bauhaus κι η χρησιμότητά του στο σήμερα.

Αλλά μια αναλυτική αναφορά σχετικά με αυτά ξεφεύγει από τα πλαίσια της σημερινής, σύντομης εισαγωγής (και βασικά από τις γνώσεις και τις δυνατότητες της κε του μπλοκ).

Για το Βλαδίμηρο

Από τα ελάχιστα ρώσικα που γνωρίζω, "βοστόκ" (ВОСТОК) είναι η ανατολή. Κι είναι το όνομα που διάλεξαν για μια σειρά δορυφόρους τους οι σοβιετικοί, ξεπερνώντας τους δυτικούς στην κούρσα του διαστήματος. Ακόμα κι αν οι Αμερικάνοι καμαρώνουν πως μόνο αυτοί έφτασαν στη Σελήνη, νομίζω πως οι σοβιετικοί έφτασαν στη σκοτεινή πλευρά της, που ήταν και πιο δύσκολο εγχείρημα.

Το Βλαδιβοστόκ, που βρίσκεται στη μία άκρη του Υπερσιβηρικού και τις ακτές του Ειρηνικού μεταφράζεται ως Άπω Ανατολή. Κι ήταν μια παράξενη πόλη, στρατηγικής σημασίας, όπου δύσκολα πήγαινε κάποιος χωρίς λόγο κι ειδική άδεια, απλώς για τουρισμό. Κι όταν πήγαινε είχε τη διακριτική συνοδεία κάποιου πράκτορα της KGB. Κάτι τέτοιο τουλάχιστον μας είχε πει (αν δε διαστρεβλώνω εγώ το νόημα κι αυτή τα γεγονότα) η καθηγήτρια που πρόλαβε να μας διδάξει κάποια ελάχιστα ρώσικα και μας έλεγε παράλληλα (γιατί τη ρωτούσαμε) ιστορίες για τις βόλτες που έκανε με τους δικούς της στην πόλη, μαζί με το σφο μυστικό που τους παρακολουθούσε, και δεν ξέρω αν έβγαλαν στο τέλος κι αναμνηστική φωτογραφία όλοι μαζί.

Αλλά σε αυτές τις ιστορίες δεν έδινα πολλή βάση, αφενός γιατί μπορεί να μην τις θυμάμαι καλά και να συμπληρώνει δημιουργικά η φαντασία τα κενά της μνήμης, αφετέρου γιατί κάποιες ελέγχονται για την αξιοπιστία τους. Όπως πχ μια άλλη για το σύζυγό της, που πολέμησε στο Αφγανιστάν, όπου είχε -λέει- πολι(τι)κό ψύχος και πάγωνε το κάτουρο των φαντάρων, πριν πέσει καλά-καλά στο χιόνι να το ζωγραφίσει. Που θα μου φαινόταν ελάχιστα πειστικό σήμερα, αν δεν είχε μεσολαβήσει το πάγωμα του θαλασσινού νερού στις δημοτικές αλατιέρες. Συνεπώς πίστευε και μη ερεύνα... Που σύμφωνα με μια απολογητική δε λέει να μην πιστεύεις, αλλά είτε πιστεύεις είτε όχι, πίστευε και μη, κόμμα (νέου τύπου), ερεύνα, όπως και να έχει.

Σε κάθε περίπτωση, η καθηγήτριά μας ήταν μάλλον φιλοσοβιετική, σε αντίθεση με το σύζυγό της, κι ενσάρκωνε αυτόν τον καλοκάγαθο νέο τύπο ανθρώπου, που είχε απονεκρώσει πρόωρα την πολιτική του συνείδηση, πριν καν φτάσουμε στον ώριμο κομμουνισμό (όπου δε θα υπάρχει πολιτική). Και δεν καταλάβαινε πολύ καλά τι έφταιξε κι έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι μας, παρά μόνο πως τα πράγματα πήγαιναν καλά σε γενικές γραμμές με τον Μπρέζνιεφ, αλλά μετά άρχισαν να χαλάνε. Κι ύστερα εσύ σφε αναρωτιέσαι τι έγινε και δεν υπερασπίστηκε ο λαός τη σοβιετική εξουσία, αν όντως την ήθελε κι ήταν υπέρ της.

Αυτά που ακολουθούν είναι προφανώς δικοί μου δημιουργικοί πλην αδόκιμοι συνειρμοί, και όχι γνώσεις που απέκτησα κοντά της (ως προς τις προεκτάσεις τουλάχιστον). Στα ρώσικα υπάρχει η πολύ ωραία λέξη "μιρ" (мир), που συνδέθηκε κι αυτή με το διάστημα και πιο ειδικά με το γνωστό σταθμό, όπου το 91' ένας κοσμοναύτης (άλλη ωραία λέξη) έφυγε για την αποστολή του, κι όταν ήταν να επιστρέψει, δεν υπήρχε πια σαβιέτσκι σαγιούζ κι έπρεπε να επιλέξει άλλη, καινούρια υπηκοότητα, πώς ήθελε δηλ να πολιτογραφηθεί.

Το "μιρ" λοιπόν έχει δύο σημασίες: κόσμος, αλλά και ειρήνη. Και πρέπει να έχει αγροτική προέλευση, από τις κοινότητες των γεωργών, που για αυτούς πιθανότατα ο κάμπος τους, με την αβάσταχτα κυκλική-φυσική, κι επαναλαμβανόμενη ρουτίνα και κανονικότητα, ήταν όλος ο κόσμος τους. Κάτι που μας δείχνει γιατί δε θα μπορούσε ποτέ να είναι η αγροτιά το επαναστατικό υποκείμενο που θα αξίωνε να αλλάξει όλο τον κόσμο, κι έναν τέτοιο ορίζοντα που θα τον απάλλασσε από την ανθρώπινη εκμετάλλευση.

Είναι παράλληλα πολύ όμορφη η σύνδεση του κόσμου με την ειρήνη, ως δύο έννοιες που τις ενώνει ένα κοινό, ν(ο)ημα, όπως συνδέονται νομίζω στα ρώσικα, το κόκκινο με το όμορφο, που αποδίδονται με την ίδια λέξη: красный. Η Κόκκινη Πλατεία έχει δηλ διπλή σημασία κι είναι τέτοια (κράσναγια-όμορφη) προτού γίνει όντως κόκκινη, με την επανάσταση και το Μαυσωλείο του Λένιν. Αλλά δεν είναι σε αυτήν την ταύτιση (του κόσμου με την ειρήνη) που πρέπει να αναζητηθούν οι ρίζες του συνθήματος για την παγκόσμια ειρήνη, την ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ ανταγωνιζόμενων κοινωνικών συστημάτων, τις πρωτότυπες συνθήκες που το υπαγόρευσαν και τη στρεβλή εφαρμογή του στη συνέχεια.

Αν λοιπόν πάρουμε το "Μιρ" και του προσθέσουμε το συνθετικό που βάλαμε πριν στο "Βοστόκ", θα πάρουμε το Βλαδίμηρο==> Βλαντίμιρ, και όχι Βλάντιμιρ ή Βλαντιμίρ, γιατί είναι μια από τις συνηθέστερες παρατονίες-λανθασμένες αναγνώσεις ξένου ονόματος, αλλά σαφώς λιγότερο σοβαρές από τις πολιτικές παραφωνίες και τις λανθασμένες αναγνώσεις του λενινιστικού έργου.

Στη δική μου δημιουργική (;) φαντασία λοιπόν, ο Βλαδίμηρος εκπροσωπεί ένα μακρινό κόσμο, της επανάστασης, σαν το νέο κόσμο του σοσιαλισμού, και μια ειρήνη εξίσου μακρινή, όσο τουλάχιστον κυριαρχεί ο "υπαρκτός ιμπεριαλισμός" και δεν ανατρέπουμε το εκμεταλλευτικό σύστημα.

Και δεν υπάρχει κανείς άλλος που να κατάφερε τόσο καλά να γειώσει την επουράνια έφοδο, να την κάνει τέχνη κι επιστήμη μαζί, με σχέδιο, μέθοδο, φαντασία, τακτική ευελιξία κι εμμονή στο στρατηγικό στόχο. Κανείς άλλος που να παρακολούθησε και να διδάχτηκε από το ζωντανό, κινούμενο κόσμο, κάνοντας τον κομμουνισμό πραγματική κίνηση, που καταργεί τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων, κι όχι ένα ιδεώδες στο οποίο πρέπει να προσαρμοστεί (θέλοντας και μη) η πραγματικότητα. Που να δένει τη θεωρία με την πράξη, κατευθύνοντας ουσιαστικά τη μία στην άλλη, τη μελέτη του ιμπεριαλισμού με τον αδύναμο κρίκο της επανάστασης και τα άμεσα πρακτικά καθήκοντα (πχ της σοβιετικής εξουσίας) ή τους απαραίτητους τακτικούς συμβιβασμούς με την προοπτική της οικοδόμησης του νέου κόσμου.

Για αυτό κι είναι ίσως ο μεγαλύτερος επαναστάτης της ιστορίας, όλης της επαναστατικής προϊστορίας στην προσπάθεια του ανθρώπου να ξεπεράσει το βασίλειο της ανάγκης, τη δική του προϊστορία και να αρχίσει να δημιουργεί συνειδητά την ιστορία του είδους του.

Κι αυτός είναι ο Βλαδίμηρος Ιλίτς Ουλιάνοφ (Λένιν), που πέθανε σαν σήμερα, πριν από 93 χρόνια...

Ένα διήγημα για το ΠΑΣΟΚ

Αυτό το διάστημα, τρέχει ένας πρωτότυπος διαγωνισμός διηγήματος για τα χρόνια του (παπ)ανδρεϊκού ΠαΣοΚ, 1981-96. Θα μπορούσε να είναι αφιερωμένος στο "ΠαΣοΚ που γνωρίσαμε" (και δεν αγαπήσαμε), καθώς πρόκειται για ένα ιδιότυπο κράμα νοσταλγίας και τρολαρίσματος, με έμφαση στο δεύτερο συστατικό. Κάτι που φαίνεται κι από το όνομα της ομάδας στο ΦΒ που τον διοργανώνει (ΠΑΣΟΚ, το ορθόδοξο) με απώτερο στόχο να συγκεντρώσει τα καλύτερα διηγήματα, για να κυκλοφορήσουν σε μια συλλογή. Θα μπορούσαμε επίσης να πούμε ότι είναι μια προλεκάλτ ιδέα, αλλά στην πραγματικότητα χρειαζόμαστε κάτι πιο ευρύ, μικροαστικό και λαϊκίστικο, όπως η αταξική έννοια "μη προνομιούχοι".

Κατά τη γνώμη μου, αυτό που θα είχε ενδιαφέρον είναι ένα διήγημα από τη σκοπιά ενός κομμουνιστή που έζησε την πασοκική λαίλαπα αυτών των χρόνων και την αναστοχάζεται αυτοκριτικά. Επειδή όμως η κε του μπλοκ δεν έχει τόσο χρόνο, για να δουλέψει και να υλοποιήσει αυτήν την ιδέα, παραθέτω απλώς μερικά βασικά σημεία που θα έπρεπε/μπορούσε να συμπεριλάβει, για τη σχέση ΠαΣοΚ-ΚΚΕ.

-το άθροισμα των "δημοκρατικών δυνάμεων της Αλλαγής" στη βάση "κοινών" συνθημάτων και στόχων, όπως το "ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο", που το ΠαΣοΚ δεν το πρόδωσε ποτέ, καθώς αποφάσισε να οργανωθεί στο συνδικάτο, και το οποίο θεωρητικά αποτελούσε βασική διαχωριστική γραμμή στο πολιτικό σκηνικό μεταξύ των "ευρωπαϊστών" (ΝΔ και εσ.) από τη μια μεριά και των (με ή χωρίς εισαγωγικά) αντι-ιμπεριαλιστών (ΚΚΕ και -υποτίθεται- ΠαΣοΚ).

-το πανηγύρι και τις κοινές πορείες το βράδυ της εκλογικής νίκης της Αλλαγής, που αντιμετωπίστηκε ως γύρισμα του τροχού της ιστορίας και "οκτωβριανή" επανάσταση από κάποιους (η ιστορία βλέπεις επαναλαμβάνεται ως φάρσα). Αλλά κι η λευκή ψήφος του κόμματος στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, που δείχνει πως δε στοιχιζόμασταν άκριτα πίσω τους, ανυποψίαστοι για αυτά που ακολούθησαν.

-η αποφθεγματική φράση του Χαρίλαου σε ένα πράσινο παπαγαλάκι, που τον πίεζε: "αλλαγές βλέπω, Αλλαγή δε βλέπω..."
(και όχι, δε νομίζω να το βρήκε γραμμένο σε κάποιο βιβλιαράκι με παροιμίες κι αποφθέγματα, όπως γράφουν εκ των υστέρων διάφοροι κουκουεδολόγοι -που σήμερα έχουν το Χαρίλαο "εικόνισμα", για να θάψουν τους ζωντανούς")

-το 11ο Συνέδριο, που αναλώθηκε στον ακριβή, επιστημονικό προσδιορισμό του "Κινήματος" (ως σοσιαλρεφορμιστικού, νομίζω) που δεν εμφανιζόταν ως παραδοσιακό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα και δεν είχε συνδεθεί με τη Σοσιαλιστική Διεθνή.

-ο ρόλος των Σοβιετικών, οι αυταπάτες για το "ειρηνικό, κοινοβουλευτικό πέρασμα" στο σοσιαλισμό και η ανοχή τους σε μια κυβέρνηση που διαφοροποιούνταν με αστερίσκους απ' τους δυτικούς (πχ στο Πολωνικό) κι έπαιζε επιδέξια το "φιλοσοβιετικό" χαρτί. Κάτι που δείχνει (εκ των υστέρων έστω) την ανάγκη μιας σχετικής αυτονόμησης της επαναστατικής στρατηγικής κάθε ΚΚ από τις "ανάγκες" της σοβιετικής, εξωτερικής πολιτικής (ή όποιου άλλου επαναστατικού κέντρου-χώρας, μελλοντικά).

-οι βάσεις που φεύγουν που μένουν που φεύγουν, μένοντας

-η λεηλασία της ΕΑΜικής βάσης κι η μερική βάση που είχε το στερεότυπο για τους παππούδες που μοίραζαν τα κουκιά και τις ψήφους της οικογένειας, για να έχουν καθαρή συνείδηση και ψήφο.

-οι εντυπωσιοθηρικές κινήσεις στην εκλογή ΠτΔ το 85', τα χρωματιστά ψηφοδέλτια κι η επιλογή Σαρτζετάκη, που την εγκατέλειψε το 90', για να στηρίξει Αλευρά. Έτσι, τον ψηφίσαμε ξανά μόνο εμείς (ως ενιαίος ακόμα Συνασπισμός, τότε) για να ακούμε εκ των υστέρων, ως "ευχαριστώ", τις διάφορες αντικομμουνιστικές δηλώσεις του.

-το πραξικόπημα του 85' στη ΓΣΕΕ, που έδειξε τα όρια της "καλύτερης δημοκρατίας που είχαμε ποτέ" αλλά και του "καλού ΠαΣοΚ", που επιχείρησε αργότερα να εκφραστεί πολιτικά αρχικά με τον Αρσένη κι αργότερα με το ΔΗΚΚΙ του Τσοβόλα.

-το σκάνδαλο Κοσκωτά, η νομική-πολιτική του κάλυψη με τον Κουτσονόμο, ο εκδοτικός πόλεμος κι η δική μας "εμπλοκή" στην υπόθεση, με τη σημαία της κάθαρσης, που αξιολογήθηκε ως το κυρίαρχο ζήτημα προτεραιότητας, στο οποίο υποτάσσονται όλα τα άλλα.

-το "βρώμικο 89'", που εμείς δυστυχώς το ξεβρωμίσαμε κι ο βρωμερός αυριανισμός της πασοκικής προπαγάνδας περί ανίερης συμμαχίας με τη Δεξιά (με την οποία συνεργάστηκε κυβερνητικά και το ΠαΣοΚ, λίγους μήνες αργότερα, υπό το Ζολώτα).

-ο εκμαυλισμός συνειδήσεων, η απογοήτευση κι η ιδιώτευση, κι η τεράστια ζημιά στο λαϊκό κίνημα, που μόνο ένα ΠαΣοΚ μπορούσε να επιφέρει. Κάτι που έκανε δικαίως πολλούς σφους της βάσης μας να απεχθάνονται τελικά τους Πασόκους (μιλάμε για τα στελέχη, τους συνδικαλιστές, τα αμετανόητα σκυλιά του πολέμου) περισσότερο από κάθε άλλον, συμπεριλαμβανομένων των δεξιών -τουλάχιστον αυτοί ήταν ειλικρινείς ως προς τις προθέσεις τους.

Και μια σειρά άλλα, που πιθανόν να μου διαφεύγουν.

Μας χρειάζεται όμως και μια αφορμή για αυτήν την ανασκόπηση, ένα εύρημα που θα ξεδιπλώνει το νήμα της πασοκικής ρεμούλας, και θα βοηθάει συγχρόνως την εξέλιξη της πλοκής. Κι αυτή, νομίζω, πως θα μπορούσε να είναι ο χαιρετισμός του Σπύρου Χαλβατζή στο 4ο Συνέδριο του ΠαΣοΚ, το 96', λίγες μέρες μετά το θάνατο του Παπανδρέου.

Ιδού το οπτικό ντοκουμέντο



Κάθε άλλη ιδέα-πρόταση, δεκτή.

Ένα ΒΗΜΑ εμπρός

...και δύο πίσω που δεν έγιναν ποτέ, γιατί αυτή η κυβέρνηση πετάει μόνο από νίκη σε νίκη. Και πάλι καλά που δεν είναι στα πολύ... αριστερά της φεγγάρια κι έτσι δε διαβάζουμε τέτοιες ωραίες συνδέσεις και λενινιστικούς παραλληλισμούς, όπως την περίοδο του τρίτου μνημονίου, δηλ του νέου Μπρεστ Λιτόφσκ. Πχ ότι ο Μουλόπουλος μπαίνει ως λαϊκός επίτροπος (κομισάριος) στην εφημερίδα, για να καθοδηγήσει το επαναστατικό προτσές και την κατάλληλη προβολή του από τις σελίδες. Και έφτασε πάνω στην ώρα για να ετοιμάσει το αφιέρωμα της εφημερίδας στα 100 χρόνια της Οχτωβριανής (και τα δύο της "αριστερής κυβέρνησης").
Στηρίζουμε τη σοσιαλιστική οικοδόμηση, ελέγχουμε την εξουσία...

Δεν ξέρω αν οι θεωρητικοί του Σύριζα εκτιμούν πως η ΔΦΑ είναι στην κυβέρνηση, αλλά δεν έχει καταλάβει ακόμα την πραγματική εξουσία. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οδεύει ολοταχώς για την άλωση της τέταρτης εξουσίας. Η τουλάχιστον του τύπου, γιατί στο τηλεοπτικό τοπίο δεν της βγήκε ακριβώς η ιστορία με τις άδειες.

Φαντάσου τώρα αυτοί οι τύποι να είχαν βάλει χέρι στην τηλεόραση του 902, για να "παραμείνει στην αριστερά", όπως ζητούσαν, και πώς θα τον είχαν διαμορφώσει. Έλειπε πολύ ένας Αρβανίτης πχ, ένας Σίλας, μια Κασίμη, μια Γιάμαλη βρε αδερφέ, που συναγωνίζονται επάξια τα πορτατίφ του Σαμαρά.

Για την τοποθέτηση-επιστροφή Μουλόπουλου στο ΔΟΛ έχουν γραφτεί διάφορα εύστοχα και χαριτωμένα. Ότι η Αυγή κρύβεται μες στο (πίσω από το) Βήμα, όπως στις δεκαετίες του 50' και του 60' με το χωροφύλακα. Ότι ο Μουλόπουλος ήταν αποσπασμένος υπάλληλος του ΔΟΛ στο Σύριζα, σε κοινοβουλευτική δουλειά και τώρα γυρίζει πίσω. Ή ότι η ΔΦΑ τα έχει πάρει όλα απ' το παλιό ΠαΣοΚ -ακόμα και το ΔΟΛ.

Έπιασε έτσι τόπο κι η έκκληση προσωπικοτήτων και (πολλών αριστερών) καλλιτεχνών για τη σωτηρία του ιστορικούς συγκροτήματος. Θα μου πεις, ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται. Κι είναι ζήτημα αν πρόκειται για κίνηση απόγνωσης του ΔΟΛ ή την τελευταία προεκλογική ζαριά του Σύριζα. Δεν αποκλείεται όμως να βουλιάξουν κι οι δυο μαζί παρέα, αγκαλιά κι αγαπημένοι.

Μέχρι τώρα πάντως, τα κυρίαρχα ΜΜΕ ήταν το μυστικό της επιτυχίας του Σύριζα, αφού στρέφονταν άγαρμπα και ψυχροπολεμικά εναντίον του και τον καθιστούσαν αυτομάτως συμπαθή στις μάζες και τα αυθόρμητα αντανακλαστικά τους. Τώρα που τα μεγάλα εκδοτικά συγκροτήματα πάνε με το μέρος του (Μπόμπολας, ΔΟΛ κι όλη η παλιοπαρέα του Μέγκα, που "χαιρόμασταν" γιατί έκλεινε) θα δούμε αν χαλάσει το "γούρι" κι η γνωστή συνταγή: με πολεμάνε τα μεγάλα συμφέροντα.
Η γάτα Ιμαλαΐων τι να κάνει άραγε;

Ένα παράπλευρο συμπέρασμα-διαπίστωση από την υπόθεση είναι πως το κόμμα του Σύριζα γίνεται "βαθύ κράτος" και ας έχει μόλις δυο χρόνια στην κυβέρνηση. Δεν υπάρχει δικό του στέλεχος που να ψάχνεται σχετικά και να μην έχει βολευτεί-τοποθετηθεί σε κάποιο πόστο για να βοηθήσει το προτσές της οικοδόμησης, ενώ περισσεύουν θέσεις και για μη δικούς του, με τις οποίες εξαγοράζει επιτυχώς συνειδήσεις, με πολύ χαμηλό αντίτυπο (πχ τα 500άρικα των συριζοτρόλ), αφού οι καιροί είναι δύσκολοι και οι απαιτήσεις χαμηλές.
Ακόμα κι έτσι όμως, λεφτά υπάρχουν κι η ενσωμάτωση πάει σύννεφο.

Κατά τα άλλα, η τηλεόραση συνεχίζει τις ηρωικές αντίφα στιγμές της, καθώς μετά την καμπάνια για τον Αντετοκούμπο και τη συμμετοχή του στο All Star Game (αγώνας επίλεκτων) του ΝΒΑ, η Τατιάνα ντύθηκε Τάκης Τσουκαλάς κι έκλεισε το τηλέφωνο στα μούτρα ενός χρυσαυγίτη, που το έπαιζε αγανακτισμένος γονιός στο Πέραμα (τη μόνη περιοχή όπου τα φασισταριά δε λούφαξαν ούτε μετά τη δολοφονία του Φύσσα). Και φημολογείται πως ετοιμάζεται να εξαργυρώσει την τηλεθέαση και τα αντίφα παράσημά της, κατεβαίνοντας υποψήφια στις εκλογές με τη ΝΔ του  Κούλη, γιατί κανείς (celebrity) δεν περισσεύει στον "αγώνα" για "να φύγουν αυτοί-οι-οι...".

Οι χρυσαυγίτες τουλάχιστον έχουν μια φασιστική συνέπεια μες στη σκατοψυχιά τους και δεν ανέχονται μαύρους παίκτες, σαν τον Αντετοκούμπο και το Σχορτσανίτη να φοράνε τη φανέλα της εθνικής ομάδας. Φοβούνται μη τυχόν η μαύρη επιδερμίδα λερώσει την εθνική τους καθαρότητα και τα σκατά που κουβαλάν στο κεφάλι τους. Ακόμα και τα σκατά όμως έχουν μια τίμια ειλικρίνεια, σε σχέση με τους συναδέλφους-ομοϊδεάτες τους που προσπαθούν να παρφουμαριστούν πολιτικά για να κρύψουν το πραγματικό τους πιστεύω.

Στην κατακλείδα θα μπορούσε ίσως να τεθεί ως προέκταση το ερώτημα για τις αλλαγές που θα έφερνε μια πραγματική επανάσταση στο κλάδο των ΜΜΕ, την τύχη των μονοπωλίων του χώρου, των δημοσιογράφων, των εφημερίδων της αντιπολίτευσης, και γενικά το ρόλο που θα κληθούν να παίξουν στην κοινωνία του μέλλοντος. Αλλά και τη μορφή που θα πάρει η ελεύθερη ή ανεξέλεγκτη χρήση του διαδικτύου, πχ με τις στρατιές των έμμισθων τρολ που διαμορφώνουν έντεχνα κλίμα και άλλα μέσα που θα μεταχειριστεί η προπαγάνδα του ταξικού εχθρού.

Αλλά είναι πολύ μεγάλο θέμα για να στριμωχτεί σε ένα μικρό επίλογο.

Βγάζω συμπεράσματα

Πριν από λίγες μέρες διάβασα το βιβλίο του Μάζη (με τη συμβολή διάφορων συνεργατών του) για τη "γεωπολιτική και τις γεωστρατηγικές της συριακής κρίσεως". Το ότι η ανάλυση του Μάζη γίνεται από μια αστική σκοπιά, μπορεί να το καταλάβει κανείς πχ από τα συμπεράσματά του, όπου θεωρεί πως η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να αξιοποιήσει τη δύσκολη θέση της Τουρκίας και τον τυχοδιωκτισμό της, για να προωθήσει τα συμφέροντα της δικής "μας" πλευράς (στερεώνοντας μεταξύ άλλων και τη συνεργασία με το Ισραήλ), ή ακόμα και από την καθαρευουσιάνικη γλώσσα του (αυτό το "κρίσεως" στον τίτλο δεν είναι ασφαλώς τυχαίο). Αυτό δε σημαίνει όμως πως δεν είναι διεισδυτική και χρήσιμη για να κατατοπιστεί ο αμύητος αναγνώστης ή να τακτοποιήσει σε μια σειρά, σε ένα χάρτη και σε ένα συνεκτικό, ερμηνευτικό πλαίσιο κάποιες σκόρπιες γνώσεις-πληροφορίες ο πιο διαβασμένος. Με δυο λόγια δηλ έχει την ευκαιρία να καταλάβει και να βγάλει συμπεράσματα, όπως λέει και ο τίτλος του κειμένου. Παρακάτω εκθέτω συνοπτικά μερικά δικά μου.

-Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει ένα κουβάρι, διαπλεκόμενων συμφερόντων, αντιθέσεων κι αντιφατικών επιδιώξεων, ακόμα και στο πλαίσιο των στοχεύσεων του ίδιου κράτους. Η φράση αυτή (κουβάρι) δε συσκοτίζει με απλοϊκό τρόπο την ουσία των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, αλλά -απεναντίας- αναδεικνύει τον εξαιρετικά περίπλοκο κι οξυμένο χαρακτήρα τους.

-Υπάρχει ένα σουνίτικο τόξο περιφερειακών δυνάμεων στην περιοχή (Τουρκια, Σαουδική Αραβία, Κατάρ) που είναι/ήταν στρατηγικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ και ενίσχυαν συστηματικά τους τζιχαντιστές (ή γκεχαντιστές, όπως τους αναφέρει το βιβλίο).

Στο βιβλίο "Η επιστροφή των Τζιχαντιστών" ο Πάτρικ Κόκμπερν σημειώνει σχετικά:

οι θετοί γονείς του Ισλαμικού Κράτου και των άλλων σουνιτικών τζιχαντισικών κινημάτων είναι η Σαουδική Αραβία, οι μοναρχίες του Κόλπου και η Τουρκία. Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι οι τζιχαντιστές δεν είχαν ρίζες στις περιοχές που αναπτύχθηκαν, αλλά η υποστήριξη από τις σουνιτικές δυνάμεις του εξωτερικού αποδείχτηκε κρίσιμη για την άνοδό τους. Η βοήθεια της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ ήταν κατά κύριο λόγο χρηματική, συνήθως δια μέσου ιδιωτικών δωρεών (...) Ο ρόλος της Τουρκίας στη βοήθεια προς το Ισλαμικό Κράτος και άλλες τζιχαντιστικές ομάδες είναι διαφορετικός αλλά το ίδιο σημαντικός με αυτόν της Σαουδικής Αραβίας. Η πιο σημαντική της πράξη είναι να κρατάει ανοιχτά τα 820 χιλιομέτρων σύνορά της με τη Συρία. Αυτό προσέφερε στο Ισλαμικό Κράτος, την Αλ Νούσρα κι άλλες ομάδες της αντιπολίτευσης τη δυνατότητα να διαθέτουν μια ασφαλή βάση στα νώτα τους, από την οποία έφερναν ανθρώπους και όπλα.

Σημειωτέον πως η Τουρκία δεν τήρησε την ίδια στάση κατά τη διάρκεια της επίθεσης του ISIS στο Κομπάνι, την κουρδική πόλη κοντά στα τουρκο-συριακά σύνορα.

Παράλληλα όμως υπάρχει κι ένας ενδοσουνίτικος ανταγωνισμός, κυρίως μεταξύ Τουρκίας και Σαουδικής Αραβίας, βασικά για το πάνω χέρι στα πλαίσια αυτής της συμμαχίας, και διαφωνίες πχ για τη στάση απέναντι στους Μουσουλμάνους Αδελφούς (στην Αίγυπτο, τη Συρία, κ.α).

Παράλληλα υπάρχει ένας σιίτικος άξονας Ιράν-Συρίας-Λιβάνου. Η ανάμειξη του Ιράν βοήθησε τον Άσαντ να συγκρατήσει την επίθεση του Ισλαμικού Κράτους και η τοπική δράση της Χεσμπολά στη διατήρηση της πρωτεύουσας Δαμασκού και της κρίσιμης παραθαλάσσιας λωρίδας στη Μεσόγειο, υπό τον έλεγχο του εθνικού στρατού.

Το στερεότυπο για τους σκληροπυρηνικούς Σιίτες, σε διάκριση με τους πιο κοσμικούς Σουνίτες δεν αντέχει στην κριτική των ίδιων των γεγονότων -αν λάβουμε υπόψη τα δεδομένα στην αλαουίτικη και σχετικά κοσμική για τα δεδομένα της περιοχής Συρία, και τη συνεργασία των Σουνιτών με τον ISIS.
Εξάλλου, η βάση της σύγκρουσης κάθε άλλο παρά θρησκευτική είναι.

Η βασική παράμετρος είναι σαφώς η ενεργειακή και συνδέεται με το φυσικό αέριο, την αξιοποίηση του πλούσιου κοιτάσματος στον Περσικό (που το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται προς το Κατάρ και το υπόλοιπο προς το Ιράν), τις πιθανές εναλλακτικές διαδρομές των αγωγών και το στρατηγικό στόχο της ΕΕ (και των ΗΠΑ) για μερική ενεργειακή απεξάρτηση από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.
Ένας στόχος που είναι δύσκολα υλοποιήσιμος, καθώς η κοινή (;) ευρωενωσιακή πολιτική υπονομεύεται από τις φυγόκεντρες τάσεις και τις επιμέρους συμφωνίες κρατών μελών με τους Ρώσους. Πρακτικά, παρά τις τεταμένες σχέσεις, λόγω της Ουκρανικής κρίσης, η ενεργειακή σχέση μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ δε διακόπηκε παρά μονάχα για ένα δεκαπενθήμερο.

Ο πόλεμος στη Συρία έχει περάσει από τρία βασικά στάδια, καθώς μετά τις αρχικές επιτυχίες του Ισλαμικού Κράτους, είχαμε την εξισορροπητική παρέμβαση του Ιράν και αργότερα την πιο ενεργό ανάμειξη της Ρωσίας, που οδήγησε στην πρόσφατη ανακατάληψη της πόλης του Χαλεπίου από τον εθνικό, συριακό στρατό (το βιβλίο γράφτηκε το καλοκαίρι και δεν πρόλαβε αυτήν την εξέλιξη).

Ο χάρτης των πολεμικών συγκρούσεων μας δείχνει δύο βασικά μέτωπα: το πρώτο είναι γύρω από την πρωτεύουσα, με βασικό διακύβευμα τη λωρίδα που εξασφαλίζει την έξοδο προς τη Μεσόγειο (και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη ναυτική βάση της Ρωσίας). Κι άλλη μία που κινείται ουσιαστικά κατά μήκος της συνοριακής γραμμής με την Τουρκία, στην οποία εμπλέκονται και οι δυνάμεις των Κούρδων.

Η διαφαινόμενη συγκρότηση κουρδικού κράτους, τουλάχιστον σε ένα τμήμα της Συρίας και του Ιράκ που τελεί υπό τριχοτόμηση, είναι αφενός ένα σημαντικό και διφορούμενο (νομίζω) ζήτημα για τους κομμουνιστές (που παραδοσιακά έβλεπαν με συμπάθεια τον αγώνα των Κούρδων για αυτοδιάθεση) και αφετέρου το κλειδί για να ερμηνεύσουμε τη στάση της Τουρκίας και το ρήγμα στη Ν/Α πτέρυγα του ΝΑΤΟ.

Σε αυτή τη βάση, μπορούμε να ερμηνεύσουμε επίσης την απόπειρα πραξικοπήματος το καλοκαίρι (που ήταν σχεδιασμένη, αλλά όχι καλά οργανωμένη -τουλάχιστον όχι τόσο, ώστε να νικήσει) και τη θεαματική αλλαγή στη στάση της Άγκυρας, με τη στρατηγική επαναπροσέγγιση της Ρωσίας (που δεν τοποθετείται αρνητικά, πάντως, στις απαιτήσεις των Κούρδων).

Μπαίνει λοιπόν το ερώτημα κατά πόσο είναι πρόσκαιρη αυτή η συμμαχία κι επίσης πώς θα αντιδράσει η Τουρκία σε μια πιθανή συγκρότηση κουρδικού κράτους (ιδίως αν συμπεριλάβει εδάφη της δικής της επικράτειας). Αν δηλ σκοπεύει να ζητήσει ανταλλάγματα προς τα δυτικά (το Αιγαίο ή την Κύπρο) κι αν αυτό εντείνει τις επιθετικές της βλέψεις.

Όσο για τη Ρωσία, θεωρητικά βγαίνει χαμένη από οποιοδήποτε σχέδιο ενεργειακής σύνδεσης της Ευρώπης με τον Περσικό, οπότε μπορεί απλώς να στοχεύει στην κωλυσιεργία και την καθυστέρηση της υλοποίησής τους. Αν όμως προωθηθεί η εκδοχή του αγωγού με το σιίτικο άξονα, μέσω Ιράν, Ιράκ (τριχοτομημένου ή μη), Συρίας, Λιβάνου, μπορεί να εξισορροπήσει τις ζημιές με την ενίσχυση του ρόλου της κι άλλα πιθανά οφέλη στην ευρύτερη περιοχή.

Η Συρία βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα γιατί είναι η μοναδική χώρα στην οποία συμπίπτουν και τα δύο σχέδια, περιλαμβάνοντάς την στην προτεινόμενη διαδρομή (αν και διερευνάται το ενδεχόμενο να παρακαμφθεί, κάτι που θα ήταν βέβαια πολυδάπανο και χρονοβόρο ως εγχείρημα). Όπως αναφέρει μια ανάλυση του 12' που ουσιαστικά προβλέπει όσα ακολούθησαν (και μεταφράζεται στο βιβλίο).

Η ανακάλυψη κατά το 2009, νέων κοιτασμάτων [φυσικού] αερίου κοντά στο Ισραήλ, την Κύπρο, το Λίβανο και τη Συρία, δημιουργεί νέες δυνατότητες να παρακαμφθεί το Σαουδαραβικό εμπόδιο και να εξασφαλιστεί νέα πηγή εσόδων. Οι αγωγοί είναι ήδη τοποθετημένοι στην Τουρκία, ώστε να μεταφέρουν το [φυσικό] αέριο. Μόνο ο Αλ Άσαντ μπαίνει στη μέση.

Κατακλείδα και βασικό συμπέρασμα: η συριακή κρίση είναι διεθνής (ούτε καν περιφερειακή) κι έχει στον πυρήνα της τον πόλεμο συμφερόντων για τον έλεγχο και την εκμετάλλευση ενεργειακών αποθεμάτων. Οποιαδήποτε προσέγγιση ξεχνάει ή υποτιμάει αυτό το σημείο, δεν μπορεί παρά να οδηγηθεί αναπόφευκτα σε τραγικά λανθασμένα συμπεράσματα. Κι αυτό δεν αλλάζει στο παραμικρό αν προβάλλει τις δικές της αδυναμίες στους άλλους και τους κατηγορεί για τη στάση τους.