Λαβύρινθος

Θυμάμαι κάποτε, σε μια φοιτητική παρέα, που ψάχναμε τον τίτλο-όνομα για κάποιο (ας το πούμε) εγχείρημα και είχαμε βρεθεί σε αδιέξοδο. Όχι τόσο από την ένδεια των προτάσεων, αλλά μάλλον εξαιτίας μιας κρίσης υπερσυσσώρευσης κακών ιδεών, που διατυπώνονταν, υποτίθεται, ως αστεία και προκαλούσαν ένα ντόμινο ακόμα χειρότερων ιδεών, γιατί ενός κακού μύρια έπονται. και η χαζομάρα είναι κολλητική και σα χιονοστιβάδα: μετά το ποπ (84) δεν έχεις στοπ. Οπότε έπεσε στο τραπέζι, σαν έτοιμο από καιρό το αίτημα, για να περάσει ως μέτρο, πως όποιος ήθελε να προτείνει κάτι, εφεξής θα έπρεπε να καταθέτει κι ένα ευρώ στο κοινό ταμείο της ομάδας, για να διασφαλίσουμε πως θα είναι όντως σοβαρό και θα σταματήσει ο εκφυλισμός της διαδικασίας. Όχι πως βγήκε άκρη, αλλά μας έμεινε τουλάχιστον κάτι να διηγούμαστε.

Θυμήθηκα αυτήν την ιστορία, με αφορμή το χτεσινό μαργαριτάρι του Τριανταφυλλίδη, βουλευτή Θεσσαλονίκης του Σύριζα, που παρουσίαζε στην Ετ-3 μια εκπομπή με τον τίτλο της ανάρτησης (πριν πιάσει το πνεύμα των καιρών και γίνει βουλευτής της πρωτοδεύτερης φοράς αριστερά). Κι αφού ήταν στην ΕΡΤ, κάτι παραπάνω πρέπει να ξέρει από δημόσια αγαθά, την υπεράσπισή τους με αγώνες και τη σημασία τους για; το λαό. Πώς δεν πρότεινε δηλ να ενσωματωθεί κι ένα ειδικό τέλος στο λογαριασμό της ΔΕΗ, για να πηγαίνει στην Παιδεία.

Έχει κι αυτός το δίκιο του από μια άποψη. Γιατί πήρε τοις μετρητοίς το προεκλογικό σύνθημα "να ξεμπερδεύουμε με το παλιό" και στόχευσε κατευθείαν στις χρόνιες αγκυλώσεις, που μας έχουν κάνει την τελευταία σοβιετική χώρα της Ευρώπης -αν όχι και του κόσμου.

Στην τελική, αν διαχωρίζουμε τα αγαθά σε αυτά που πρέπει να είναι δημόσια και να τα απολαμβάνουν όλοι, ανεξάρτητα από εισοδηματικά κριτήρια, και στα υπόλοιπα που μπορούν να τα χαίρονται μόνοι οι έχοντες μπόλικο χρήμα για να τα αγοράσουν, κάνουμε έναν ανόητο, αναχρονιστικό διαχωρισμό, που υπονοεί ότι η σύγχρονη λαϊκή οικογένεια δεν έχει ανάγκη πχ από ταξίδια, διακοπές, ψυχαγωγία, εξόδους και μια σειρά άλλα που δε θεωρούνται είδη πρώτης ανάγκης. Οπότε δίνουμε πάτημα στους κρατούντες να καταργήσουν αυτόν το διαχωρισμό, μόνο που δε μας υπόσχονται ότι θα το κάνουν προς τα πάνω κι όχι προς τα κάτω.

Κι εφόσον μιλάμε γενικά για δημόσιο χαρακτήρα και κρατικοποιήσεις (που ακόμα και με αυτή τη γενική, θολή διατύπωση, θεωρούνται κεϊνσιανή τρέλα και απαγορευμένη λέξη για τα σημερινά δεδομένα της τρέχουσας φάσης ανάπτυξης του συστήματος), μπορεί κάλλιστα η κυβέρνηση να διατηρήσει τυπικά το μανδύα του δημόσιου, για να καλλωπίσει την ουσία των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, που σημαίνει είτε τη λειτουργία ενός (τυπικά δημόσιου) οργανισμού, με ιδιωτικα-οικονομικά κριτήρια, για να είναι ανταγωνιστικός, είτε τη σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα και τις περιβόητες ΣΔΙΤ, για να κρατήσει ο ιδιώτης το φιλέτο και να μην επιβαρυνθεί με περιττά έξοδα, που μπορεί να τα αναλάβει το κράτος.

Σε κάθε περίπτωση, είναι εντυπωσιακή η ταχύτατη προσαρμογή των αυθεντικών πασοκάνθρωπων του κυβερνητικού λόχου στο νέο τους ρόλο, του λαγού που κλέβει το πρόγραμμα της ΝΔ (κι άντε να αρθρώσει πειστικό, αντιπολιτευτικό λόγο ο Κούλης), κι η γρήγορη εγκατάλειψη της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατικής ρητορείας, ακόμα και σε προνομιακά πεδία -όπως η παιδεία- για την κυβέρνηση, όπου επιχειρούσε με κάποια μάλλον ανέξοδα μέτρα (πχ για τους αιώνιους φοιτητές) να χτίσει το δικό της μύθο, της αριστερής κυβέρνησης, που διαφέρει από τις προηγούμενες. Αλλά έπαθε το λαβύρινθο του αυτιού και έχασε λίγο τον προσανατολισμό της, τι είναι αριστερά και τι όχι -έτσι κι αλλιώς αυτά είναι γεωγραφικές έννοιες.

Και λέω πασοκάνθρωπων (αν και είναι το πρόγραμμα της ΝΔ κατά βάση) γιατί όποιος έχει περάσει από το Πανεπιστήμιο και τα φοιτητικά αμφιθέατρα, μπορεί να θυμηθεί τι έλεγαν οι Πασπίτες της γενιάς του για τα δωρεάν βιβλία, που θα έπρεπε να δίνονται μόνο στους φοιτητές με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα και τη νομιμοποίηση από το ΠαΣοΚ των διάφορων ιδιωτικών σχολών, που δεν είχε όμως τόση βαρύτητα, γιατί το σημαντικό είναι να ενισχύσεις τη δημόσια παιδεία και όχι να χτυπήσεις την ιδιωτική.

Κι υπάρχει άραγε καλύτερος τρόπος ενίσχυσης της δημόσιας εκπαίδευσης από το να πληρώνει ο ίδιος ο πελάτης αυτό που του αντιστοιχεί; Υπάρχει καλύτερος τρόπος να αποδειχτεί πως η ειρηνική συνύπαρξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι αδύνατη, καθώς υιοθετεί εκ των πραγμάτων κριτήρια αγοράς και για τους δύο σε ένα τέτοιο, ανταγωνιστικό περιβάλλον;

Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι οι αλλαγές κι οι πολιτικές διακυμάνσεις που μεσολάβησαν την τελευταία δεκαετία, τότε δηλ που ήταν συγκεντρωμένη η παρέα που αναφέρω στην αρχή του κειμένου, κι οι φοιτητές ήταν στο δρόμο, διαδηλώνοντας για το άρθρο 16, με τον Τριανταφυλλίδη στην ΕΡΤ να είναι ένα από τα παπαγαλάκια του συστήματος και να τοποθετείται ενάντια στις κινητοποιήσεις. Ποιος φανταζόταν τότε πως λίγα χρόνια αργότερα, θα αναβαπτιζόταν στα νερά της πρωτοδεύτερη φορά Αριστεράς και θα πλασαριζόταν ως φορέας του νέου και της αλλαγής; Και ποιος να το έλεγε τότε, ότι θα τον ψήφιζε κι ένα μεγάλο τμήμα των φοιτητών που κατέβαιναν στις κινητοποιήσεις, για να υπερασπίσει μεταξύ άλλων τη δημόσια δωρεάν παιδεία -όπως η κυβέρνησή του έσκισε τα μνημόνια, υπογράφοντας ένα τρίτο (διαλεκτική);

Και για να κλείσει ο φαύλος κύκλος της ανάρτησης με το αρχικό της θέμα, αν η κυβέρνηση αγωνιά για να βγάλει από τη μύγα ξίγκι και να εξασφαλίσει χρήματα για να βουλώσει τρύπες και να πληρώσει τους δανειστές, μπορεί να στραφεί στο ναό της δημοκρατίας και να εφαρμόσει ένα ειδικό τέλος-πρόστιμο για όποιον λέει βλακείες, κακή ώρα όπως ο Τριανταφυλλίδης. Τα μαργαριτάρια κοστίζουν ακριβά και πρέπει να πληρώνονται.