Τι σου λείπει;

Σε είδα χτες το βράδυ, πώς περάσανε αλήθεια δυο χρόνια...

Δυο χρόνια και κάτι από το έγκλημα στα Τέμπη. Θυμός, οργή, οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις από τη Μεταπολίτευση. Αλλά ακόμα καμία δικαίωση, ούτε μια παραίτηση υπεύθυνου. Γιατί; Τι μας λείπει;

Μας λείπει η αποφασιστικότητα των Σέρβων; Όχι απαραίτητα. Ως λαοί έχουμε κοινά βιώματα και νοοτροπία, το ίδιο «όρτοντοξ μπρατ» φολκλόρ, εκρηκτικό ενθουσιασμό -που ενίοτε ξεθυμαίνει εύκολα, πνεύμα ανυπότακτο πλην ευεπίφορο σε δολώματα και αυταπάτες. Εδώ είναι Βαλκάνια, σου το ’πα.

Αυτοί όμως είχαν επιμονή και διάρκεια. Το απέδειξαν στην πράξη, στον δρόμο, σε καθημερινή βάση. Κι αν ήμασταν στο Βελιγράδι, θα λέγαμε πως δεν αρκεί να πέσει απλώς η κυβέρνηση, για να αλλάξουν τα πράγματα. Το λέμε τώρα και εδώ αλλά ίσως ενδόμυχα τους ζηλεύουμε λίγο, βάζοντας σε δεύτερο πλάνο τυχόν πορτοκαλί αποχρώσεις στις εκεί εξελίξεις. Και σκέψου ότι οι Σέρβοι δεν έχουν καν κάποια υπολογίσιμη πρωτοπορία...

Μας λείπει τότε η διάρκεια; Όχι ακριβώς. Όταν λέμε για «παρακαταθήκη», δεν είναι κούφια λόγια. Μιλάμε για ένα κίνημα που δεν έχει ξεθυμάνει, για μια δυναμική που δε φθίνει εδώ και μια διετία -κι ας μην εκδηλώνεται σταθερά κι ευθύγραμμα. Ίσως μας λείπει, όμως, ένα σχέδιο κλιμάκωσης, μια συνέχεια από το ορόσημο της 28ης Φλεβάρη. Γίνονται διάφορα πράγματα -Βάνα μου- σε ένα σωρό επίπεδα: πρωτοβουλίες, ζυμώσεις, πικετοφορίες σε γειτονιές, διαδηλώσεις σε πόλεις, συναυλίες και εκδηλώσεις, συλλαλητήρια κλάδων (πχ οι εκπαιδευτικοί). Ίσως λείπει όμως κάτι κεντρικό, να γεμίσει το κενό ως τις 9 Απρίλη.

Μια βδομάδα μετά κενό, μια πιο νωρίς κόπωση, τώρα θα ήταν η στιγμή, αλλά δεν είχαμε τους συσχετισμούς στη ΓΣΕΕ για τέτοια απόφαση. Κι ίσως χρειαζόταν ενδιάμεσα κάτι ακόμα, πχ ένα κυριακάτικο συλλαλητήριο, μπορεί να δίνει όμως λάθος μήνυμα στο ευρύ κοινό και όσους δεν είναι πρόθυμοι για πολλές θυσίες.

Μας λείπει άραγε ένα κεντρικό αίτημα, κάτι απτό και συγκεκριμένο να συσπειρώνει ευρύτερες μάζες και να τις κρατά ενεργές; Πχ ένα σύνθημα «να πέσει η κυβέρνηση» ή «να γίνει κρατικός ο ΟΣΕ στο σύνολό του»;
Αρκεί μια μικρή σπίθα -πχ ένα ηχητικό απόσπασμα- για να πάρει φωτιά ο κόσμος. Το ζήτημα είναι πόσο ψηλά μπορεί να φτάσει και τι θα δώσει προοπτική στο ξέσπασμά του. Δεν υπάρχει ένα μαγικό ξόρκι-σύνθημα για να ξεκλειδώσει την επόμενη πίστα: «σουσάμι, άνοιξε».
Υπάρχει όμως μια μαζική απαίτηση για δικαίωση των 57 θυμάτων. Που μπορεί να ξεκινά από την αντίθεση στην οργανωμένη συγκάλυψη, για να φτάσει ως τη διεκδίκηση για δημόσιες συγκοινωνίες και τις (πολιτικές, κοινωνικές) προϋποθέσεις που τις διασφαλίζουν.

Ίσως μας λείπει γενικά η πείρα και το λεπτό αισθητήριο για να κάνουμε συγκεκριμένη ανάλυση της κατάστασης και να βρίσκουμε κάθε φορά τον κρίκο που θα ανεβάζει επίπεδο τη μέση συνείδηση και τις διεκδικήσεις. Αλλά η εποχή απαιτεί συνολικές λύσεις και προτάσεις. Ο κρίκος άλλωστε δε νοείται ξεκομμένος παρά μόνο ως μέρος μιας αλυσίδας. Το βασικό μας καθήκον είναι να μην (ξε)χάσουμε την αλυσίδα μας. Χωρίς αυτήν δεν υπάρχουν κρίκοι, μόνο δεσμά, σα χαλκάς στη μύτη. Και αν δε σπάσουμε την άτιμη την αλυσίδα, στον αδύναμο κρίκο της, μικρή σημασία έχει από πόσα κρικάκια θα αποτελείται -ένα πάνω, ένα κάτω, η σκλαβιά παραμένει...

Ίσως να μας λείπει κι εμάς η πείρα από τέτοιες πρωτόφαντες διαδηλώσεις, η γνώση να κολυμπάμε στο πλήθος, να μην το αφήνουμε να υποχωρήσει σαν παλίρροια, να αξιοποιούμε το αυθόρμητο, να του δίνουμε κατεύθυνση και προοπτική. Αλλά αυτά κατακτιούνται στην πορεία. Και στις πορείες που σπάνε το απόστημα της αδράνειας.

Μήπως μας λείπουν οι μικρές νίκες, εδώ και τώρα, που δείχνουν τον δρόμο και εμπνέουν νέους αγώνες; Όχι ακριβώς. Το οργανωμένο ταξικό κίνημα αποσπά διάφορες μικρές κατακτήσεις, όταν αγωνίζεται. Αυξήσεις, ανακλήσεις απολύσεων και πλειστηριασμών, συλλογικές συμβάσεις. Ό,τι αφορά τις ανάγκες και τις αγωνίες του εργαζόμενου λαού. Μας λείπει όμως το καλό «marketing» και δεν τις μαθαίνει πολύς κόσμος.

Μας λείπει δηλαδή η τέχνη της επικοινωνίας; Όχι, στο πέρασμα των χρόνων το έχουμε βελτιώσει με το παραπάνω: βίντεο, σποτάκια, προεκλογικό υλικό, παρέμβαση στο Χ, φανερή και υπόγεια, αλλά χωρίς τις υπόγες του Περισσού (που δεν πιάνουν καλό σήμα και το τρένο της ΕΤΕ). Ίσως παραπάνω από όσο θα έπρεπε, σε κάποιες Luben περιπτώσεις. Μας λείπει όμως η πονηριά να αποφεύγουμε απλές παγίδες, που τρέφουν επικοινωνιακά αήττητα στερεότυπα.

Μήπως μας λείπει η τόλμη; Βαρύ και άδικο να το πεις για αγωνιστές που κουβαλάν στην πλάτη τους απολύσεις, συλλήψεις, καταδίκες και επιθέσεις από τάγματα εφόδου.
Σε συλλογικό επίπεδο, τότε; Μα τι άλλο είναι το συλλογικό, αν όχι όλα τα παραπάνω -ως άθροισμα, γινόμενο και μια δυναμική με εκθετική αύξηση;

Σίγουρα μας λείπει το θράσος, σαν αυτό που έχει ο κυβερνητικός λόχος. Γιατί θέλει θράσος να λες για αξιοκρατία (με προσωπικές συνεντεύξεις), αξιολόγηση και τις παθογένειες του δημοσίου, όταν το έχεις γεμίσει το δημόσιο και τα υπουργεία με γαλάζια παιδιά και ορκισμένους μετακλητούς, που έχουν οργανική σύνδεση με την εξουσία και την υποτέλεια.

Ίσως μας λείπει όμως κάτι έξω από τα κουτάκια, τα καθιερωμένα και την (αναντικατάστατη) δουλειά μυρμηγκιού. Κάτι διαφορετικό, πιο δυναμικό, χωρίς αστική ευγένεια για τους αστούς. Όπως στο παρελθόν, πρόσφατο και απώτερο (σαν τις εφόδους σε υπουργεία, το κίνημα για τη Γιουγκοσλαβία). Ή σαν και αυτά που δοκιμάζουμε τώρα -πχ τις μηνύσεις των συγγενών, με βάση το δικό μας πόρισμα- αλλά στο πολλαπλάσιο.

Ίσως λείπει ένα σχέδιο που δε θα περιμένει απλώς τις συνθήκες και να εμφανιστεί αντικειμενικά και ανεξάρτητα από τη δική μας θέληση και παρέμβαση μια γενική κρίση, που θα οδηγήσει σε επαναστατική κατάσταση. Αλλά (ένα σχέδιο που) θα οξύνει τις -ήδη οξυμένες- αντιθέσεις, για να επιταχύνει τις εξελίξεις, την κορύφωσή τους, να διασφαλίσει πως η (υπαρκτή) κρίση δε θα περάσει ως ασυμπτωματική, ότι θα εκδηλωθεί με σφοδρότητα.

Ίσως μας λείπουν στατιστικά, αριθμητικά στοιχεία, μια αντικειμενική βάση για υπολογισμούς και εκτιμήσεις. Μελέτες για την ταξική διάρθρωση, την κατάσταση της τάξης μας, την οργάνωση στα σωματεία, στο κόμμα και τις κλαδικές οργανώσεις του, για τη συμμετοχή στις απεργίες, τον πραγματικό όγκο των διαδηλώσεων -πέρα από τις φαιδρές επίσημες εκτιμήσεις της αστυνομίας.

Ίσως πάλι να μη δημοσιοποιούνται σκόπιμα, αλλά να είναι γνωστά σε αυτούς που πρέπει. Θυμάμαι όμως τον ΓΓ να λέει στο Σπόρτιγκ ένα εντυπωσιακό στοιχείο για τους 30 χιλιάδες απεργούς της 28ης Φλεβάρη στις μεγάλες επιχειρήσεις (!). Μάλλον μπερδεύτηκε, όμως, με τα μηδενικά, γιατί το γραπτό κείμενο ανέφερε «μόλις» 3 χιλιάδες. Που είναι ούτως ή άλλως εντυπωσιακό, αλλά απέχει πολύ από τα μεγέθη της εποχής του Πουτίλοφ...

Μας λείπουν οι αντικειμενικές συνθήκες; Όχι, είναι πιο ώριμες από ποτέ. Ο υποκειμενικός παράγοντας είναι που υστερεί δραματικά -σε σχέση με τις δυνατότητες.
Τι άλλο περιμένουμε όμως, όταν κατεβαίνει 1 εκατομμύριο στον δρόμο; Πόσοι ακόμα πρέπει να διαδηλώσουν για να περάσουμε στις πιο ενδιαφέρουσες διαδικασίες;
Χρειαζόμαστε αυτό, αλλά σε φωτοτυπίες. Ξανά και ξανά, και με αναβαθμισμένο χαρακτήρα. Δε φτάνει μόνο μια και έξω.

Γενικά μιλώντας, το ζητούμενο είναι μια τάξη αποφασισμένη, ατσαλωμένη σε μακροχρόνιους, σκληρούς ταξικούς αγώνες. Και μια έμπειρη, ψημένη, καταξιωμένη -από τους αγώνες- πρωτοπορία, που έχει επίσης πολλά να μάθει στο πεδίο της πράξης.

Μήπως λείπει η πείρα από τον κόσμο; Κάθε άλλο...
Πρέπει όμως να μάθει να την αξιοποιεί -γιατί την πληρώνει πολύ ακριβά. Και να βγάζει τα απαραίτητα συμπεράσματα -όσο ξύλινο και αν ακούγεται. (Και αν είχαμε χιούμορ, θα έπρεπε να είχαμε μια σελίδα «symberasmata.gr» -κατοχυρωμένος τίτλος και δικαιώματα- για πλατιά διάδοση και αγκιτάτσια).
Οι δικαιολογίες είναι περιττές
Και από εμπειρίες είχες αρκετές
Ε, άιντε, ξεκαθάρισε τι θες

Τι σημαίνει στην πράξη να βγάζει συμπεράσματα; Να μην τσιμπά στα δολώματα, στο εμπόριο ελπίδας - απελπισίας, σε εύκολες κάλπικες λύσεις. Να καίγονται τάχιστα τα αναχώματα και οι εφεδρείες του συστήματος, η μία μετά την άλλη, προτού προλάβουν να αναμορφωθούν από τις στάχτες τους. Και δεν υπάρχουν πιο στέρεα και ασφαλή συμπεράσματα, από αυτά που γεννά ο δρόμος και η πράξη.

Ίσως μας λείπουν οι συσχετισμοί. Αλλά αυτοί αλλάζουν μόνο με αγώνα και μες στους αγώνες. Τους οποίους μπορεί να μην είμαστε σε θέση να τους πάμε ως το τέλος, σημασία όμως έχει να κερδίζουμε καλύτερες θέσεις και όρους μετά από κάθε γύρο. Κι ίσως να μη διασπά το τείχος της απαισιοδοξίας μας, όμως κάτι κινείται (και όμως κινείται)! Έστω και πιο αργά από τις επιθυμίες μας...

Κάτι γίνεται σε μια σειρά εργατικά κέντρα και σωματεία. Όπως -καλή ώρα- στην ΕΙΝΑΠ, με τον Άδωνη να πανηγυρίζει σαν νίκη την ήττα της Παγώνη και τον ΠιΤζι της Κομαπ (ΝΑΡ) τον θρίαμβο του τρίτου (δρόμου), με μικρές στατιστικές νοθείες -για να έχει νόημα το όνειρο. Both logic and math are taking a serious hit today, που θα έλεγε και ο σύντροφος Ρος -απ’ τα «Φιλαράκια» είναι, μάνα.

Σε κάθε περίπτωση, το βασικό που λείπει τον τελευταίο καιρό από την κε του μπλοκ, είναι ο ελεύθερος χρόνος και αυτή η συνθήκη δεν πρόκειται να αλλάξει δραματικά το επόμενο χρονικό διάστημα. Θα προσπαθήσω να ανανεώνω τακτικά τη ροή των κειμένων, πιθανότατα όμως όχι με τους ρυθμούς των περασμένων μηνών. Κάποιες ιδέες θα μείνουν σε κάποιο συρτάρι της μνήμης, ελπίζοντας να μη χάσουν την επικαιρότητά τους, μέχρι να βρουν το φως της δημοσιότητας. Κριτήριο -για αυτό, όπως για όλα-, η πράξη.