Κομμουνισμός&θρησκεία

Δύο φαινόμενα σταθμός στην ιστορία του ανθρώπου.
Από τη μια η θρησκεία, κυρίαρχη μορφή συνείδησης για μια χιλιετηρίδα και πλέον, όταν ακόμα και η ταξική πάλη λάμβανε υποχρεωτικά τέτοιες συγκαλυμμένες μορφές κι εκδηλωνόταν υπό θρησκευτικό πέπλο.
Και από την άλλη ο κομμουνισμός, η "θρησκεία του 20ού αιώνα", στον οποίο άφησε ανεξίτηλο στίγμα και τον πέρασε στην ιστορία ως τον αιώνα των επαναστάσεων.

(Σ.Σ: ναι ρε, ανεξίτηλο. Κι ας προσπαθούν τόσα χρόνια με μπλάνκο και χλωρίνη γκόρμπι, γέλτσιν, αστοί και σία να σβήσουν το πέρασμά του. Λες και ήταν λεκές στην ομαλή και άσπιλη αστική εξέλιξη της ιστορίας. Που για να συνεχίσει να εξελίσσεται πρέπει να τη γεμίσουμε με τέτοιους, όμοιους λεκέδες, αν δε θέλουμε να γυρίσουμε στη βαρβαρότητα. Και να αφήσουμε οριστικά πίσω ιστορίες περί κάθαρσης και αγρίων. Ας είναι ξεκάθαρο αυτό).

Δυο ιδεολογίες με εκατομμύρια πιστούς ανά τον κόσμο, έτοιμους για κάθε είδος πάλης. Ταξικής, ιδεολογικής, ακόμα και τζιχάντ με κοντόξυλα αν οξυνθεί η κατάσταση.
Ο δικός μας κόσμος βέβαια, μετά το 90 φυλλορρόησε μαζικά κι αποστρατεύτηκε στον καναπέ του. Ενώ αυτοί άρχισαν να αυξάνονται και να πληθύνονται σαν ψωμιά και ψάρια σε σικέ θαύμα.

Το πράγμα λειτουργεί όπως τα συγκοινωνούντα δοχεία. Ό,τι χάνει το ένα μαγαζί, πηγαίνει στο άλλο. Κι είναι λογικό να συμβαίνει αυτό.
Το δικό τους μαγαζί βασίζεται στην απελπισία και τη μετά θάνατον δικαίωση. Το δικό μας στην ελπίδα για αλλαγή εδώ και τώρα, αλλά σε λιγότερο πασοκ εκδοχή.
Η θρησκεία κυριαρχεί σε περιόδους ανορθολογισμού. Ο κομμουνισμός είναι ο θρίαμβος του συνειδητού που γίνεται (επίγεια) πράξη.

Ποια είναι λοιπόν η σχέση μεταξύ των δύο;
Σύμπλεξη, τάυτιση, διάζευξη ή παράλληλη συνύπαρξη (ου μην και ειρηνική); Με άλλα λόγια τι μπαίνει ανάμεσα στα δύο; Συμπλεκτικό "και", το ίσον της αριθμητικής (=), το διαζευκτικό "ή", ή απλώς κόμμα; (σ.σ: ένα είναι το κόμμα).
Θα ρωτήσω τη λιάνα σε καμιά εκδήλωση να πάρω γραμμή...

Ο πολύς κόσμος κάνει χοντροκομμένες συνδέσεις τύπου φάντης με ρετσινόλαδο. Ας δούμε ένα ποτ πουρί με τις πλέον συνηθισμένες.

Ο χριστός ήταν ο πρώτος κομμουνιστής.
Η θεωρία αυτή θα βόλευε αν ψάχναμε για χριστιανική πελατεία. Έλα όμως που οι σοβιετικοί επιστήμονες αμφισβητούν την ύπαρξη του ιησού!
Προσέξτε: δε μιλάνε για μη ύπαρξη χριστού, υιού του θεού κτλ που αυτονόητα δε στέκουν. Αμφισβητούν την ύπαρξη του ιησού ως ιστορική προσωπικότητα.
Και μάλλον έχουν δίκιο.

Οι γνήσιοι (sic) κομμουνιστές πρέπει να ζουν ασκητικά. Να μην είναι πλούσιοι και να μοιράζουν τα υπάρχοντά τους. Αλλιώς δεν είναι συνεπείς στα ιδανικά τους.
Αυτό μου θυμίζει συνειρμικά την ιστορία με τον σύζυγο της κρούπσκαγια που ταξίδευε πάντα πρώτη θέση στο τρένο. Όταν τον ρώτησαν γιατί το κάνει αυτό, απάντησε ότι στόχος των μπολσεβίκων ήταν να καταργήσουν την τρίτη θέση, όχι την πρώτη.

Ο πειρασμός να σχολιάσω είναι σα μήλο του αδάμ. Γιατί κι η τρίτη θέση να καταργηθεί, παραμένει η δεύτερη. Κι είναι μεγάλο θέμα τι γίνεται όσο η πρώτη θέση αδυνατεί να τους χωρέσει όλους και πώς το αντιμετώπισαν στη σοβιετία.
Θα αγνοήσω όμως τον όφη τον κολοβό και θα περιοριστώ να πω ότι ο γκεβάρα πχ, αν και υπουργός βιομηχανίας, αρνούνταν να δεχτεί τέτοια προνόμια και διακρίσεις για το πρόσωπό του. Και στα τρένα της κούβας (αν τους περίσσευε πετρέλαιο να τα κινούν, γιατί τότε δεν υπήρχε και τσάβες να δίνει τζάμπα τη βενζίνη) θα ταξίδευε τρίτη θέση μαζί με το λαό για να δίνει το παράδειγμα.

Οι κομμουνιστές κι οι παπάδες αφήνουν μαλλιά και μούσια.
Αυτό θα το διηγηθώ σε πρώτο πρόσωπο γιατί έχω προσωπική εμπειρία.
Αφήνεις μούσι για να γίνεις παπάς;
Μέχρι να αφήσω (και) το μαλλί να μακρύνει αντιμετώπιζα συχνά τέτοιες ηλίθιες ερωτήσεις στις οποίες δεν απαντούσα πάντα με ψυχραιμία. Ειδικά αν ο άλλος έκανε πλάκα (το τι γέλια κάναμε κάθε φορά...) και πίστευε ότι μου την έλεγε.

Σε δεύτερη σκέψη πάντως, η ανεργία θερίζει, οι παπάδες καλοπερνάνε (παίρνοντας στην χειρότερη σίγουρο μισθό από το δημόσιο) κι εγώ θα μπορούσα να το 'χα δει καλύτερα.
Στο κάτω-κάτω το σινάφι μου ούτε πιο ηθικό είναι, ούτε κερδίζει σε χρήμα αυτό που χάνει σε αξιοπρέπεια (εξαιρούνται οι εξαιρέσεις).

Ο κομμουνισμός και ο χριστιανισμός κηρύσσουν κοινοκτημοσύνη και κοινωνική δικαιοσύνη. Είναι η πίστη κι η ιδεολογία των φτωχών.
Καταρχήν ο κομμουνσιμός δεν κηρύσσει εξ αποκαλύψεως. Είναι η φυσική ροή των πραγμάτων.
Ούτε αρκείται στο κήρυγμα. Απαιτεί προσωπική συμμετοχή.
Την οποία υποτίθεται ότι στον χριστιανισμό την έφερε ο προτεσταντισμός, αλλά με τελείως διαφορετικό πλαίσιο και περιεχόμενο.

Στην πραγματικότητα, παρά την κάποιας μορφής κοινοκτημοσύνη στις πρωτόγονες χριστιανικές κοινότητες, ο χριστιανισμός ουδέποτε αμφισβήτησε το θεσμό της ιδιοκτησίας. Στηλίτευσε μόνο τον υπέρμετρο πλούτο και τις κοινωνικές ανισότητες. Για αυτό και η φιλανθρωπία κατέχει υψηλή θέση στο αξιακό του σύστημα.
Με άλλα λόγια, ενώ ο χριστιανισμός ήταν πράγματι (αρχικά) η θρησκεία των φτωχών και καταφρονεμένων, των κολασμένων της γης, στην ουσία ήταν κάτι σαν ρεφορμισμός της εποχής.
Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπήρχε η δυνατότητα για διαφορετική (κομμουνιστική) διέξοδο σε εκείνα τα χρόνια.

Όπως και να 'χει, τέτοιου είδους συνδέσεις είναι επικίνδυνες και παραπλανητικές. Και στην ουσία τους λαϊκίστικες, όχι λαϊκές.
Όταν δεν είναι συνειδητά πρόστυχες, είναι στην καλύτερη περίπτωση αφελείς.

Κι όμως υπάρχουν βαθύτερες ομοιότητες του κομμουνισμού με τη θρησκεία. Μια σειρά σατανικές συμπτώσεις που και κολασμένους (της γης) κολάζουν.
Αυτές ακριβώς θα εξετάσουμε στα σημειώματα που θα ακολουθήσουν...

(Συνεχίζεται...)

Τροτσκιστικό καλτ

Επιμένω στην ίδια πηγή -δηλ το αφιέρωμα της Ουτοπίας στην οκτωβριανή επανάσταση- από όπου αντλούμε νέο πολύ ενδιαφέρον υλικό.

"Αναλαμβάνοντας το αξίωμα του επιτρόπου του λαού για τις Εξωτερικές Υποθέσεις, ο Τρότσκι διακηρύσσει: "Θα εκδώσω κάποια επαναστατική διακήρυξη προς τους λαούς του κόσμου και μετά θα το κλείσω το μαγαζί" (!!!)

Ο συγγραφέας σχολιάζει ότι αν επικρατούσε η παγκόσμια επανάσταση το πρώτπ υπουργείο που θα καθίστατο περιττό είναι αυτό το πρακτικό. Και σημειώνει: "Μπροστά σε αυτή την τόσο ενθουσιώδη προοπτική, η πραγματικότητα και το πολιτικό σχέδιο που υπαγόρευαν οι συνθήκες του Μπρεστ Λιτόφσκ έμοιαζαν μέτρια και εκφυλισμένα".

Τον Μπουχάριν δεν μπορούμε να τον χρεώσουμε σε κάποια μπουχαρινο-τροτσκιστική κλίκα. Οπωσδήποτε όμως είχε παρόμοια -και ίσως ακόμα πιο ακραία- προσέγγιση στο θέμα του Μπρεστ Λιτόφσκ. Στο ίδιο άρθρο βρίσκουμε ότι έχει γράψει τα εξής:
"Τι κάνουμε αυτή τη στιγμή; Μετασχηματίζουμε το κόμμα σε ένα σωρό κοπριάς (!!) (...) Λέγαμε πάντοτε ότι αργά ή γρήγορα η ρωσική επανάσταση θα ερχόταν σε σύγκορουση με το διεθνές κεφάλαιο. Αυτή η στιγμή έφτασε".
Αν στα μάτια κάποιων αυτό φαντάζει τυχοδιωκτισμός ο Μπουχάριν φέρεται να πιστεύει ότι "προς το συμφέρον της παγκόσμιας επανάστασης, είναι απαραίτητο να αποδεχτούμε ακόμα και την πιθανότητα απώλειας της σοβιετικής εξουσίας, που αυτή τη στιγμή (και όσο δεν έρχεται η παγκόσμια επανάσταση, όπως καταλαβαίνω ότι εννοεί) γίνεται καθαρά τυπική". Αργότερα ο μπουχάριν προχωράει σε μια μετριοπαθή (αυτο)κριτική για το κλίμα που επικρατούσε εκείνη την περίοδο. Στα 1924 συγκεκριμένα, δηλ πολύ πριν από τις δίκες της Μόσχας και χωρίς κανένα καταναγκασμό για να ομολογήσει...

Οι υπογραμμίσεις (και οι παρενθέσεις με τα θαυμαστικά) είναι δικές μου.
Το κείμενο είναι του ιταλού Domenico Losurdo και η υποσημείωση ειδικά στην φοβερή δήλωση του τρότσκι περί μαγαζιού παραπέμπει στην ιστορία της σοβιετικής ένωσης του Καρ, που εξ όσων γνωρίζω είναι "σεσημασμένος" τροτσκιστής.

Το αρνητικό σε αυτή την ιδέα του τροτσκισμού δεν είναι η ιδέα αυτή καθεαυτή. Σε τελική ανάλυση είναι καθ' όλα σωστό και μαρξιστικό ότι η τελική νίκη (η υπογράμμιση έχει σημασία) του σοσιαλισμού θα επέρθει σε παγκόσμια κλίμακα. Και δεν είναι σωστό να παρερμηνεύουμε αυτή τη θέση και να παρουσιάζουμε μια καρικατούρα της -πχ για ταυτόχρονη επανάσταση- για να την αντιμετωπίσουμε ευκολότερα θεωρητικά.
Το λάθος κατά τη γνώμη μου -εντελώς περιληπτικά- είναι ότι ο τρότσκι αναφέρει την επανάσταση στις προηγμένες καπιταλιστικές χώρες της δυτ. ευρώπης, ως τη μοναδική ρεαλιστική προοπτική για την επιβίωση και τη νίκη της ρωσικής επανάστασης.

Αυτή την άποψη την ασπάζονταν όλοι οι μαρξιστές τα πρώτα χρόνια της επανάστασης (από τον Λένιν και τη Ρόζα Λούξεμπουργκ μέχρι και τον ίδιο τον Στάλιν!).
Οι όροι όμως με τους οποίους έμπαινε το ζήτημα μετά την ήττα του γερμανικού -κυρίως- προλεταριάτου το 23', ήταν οπωσδήποτε πολύ διαφορετικοί.

Αντίθετα οι τροτσκιστές επιμένοντας στην ίδια άποψη και τραβώντας την ως τις τελικές της συνέπειες, έμοιαζαν να προσεγγίζουν -κατά τη γνώμη μου- από την ανάποδη την ιδεολογική αφετηρία των μενσεβίκων.
Ότι δηλ στη ρωσία δεν είναι ώριμες οι συνθήκες για σοσιαλιστική επανάσταση κι ότι ένα επαναστατικό εγχείρημα πριν την ολοκλήρωση της φάσης του αστικοδημοκρατικού εκσυγχρονισμού θα ήταν πρόωρο.
Μια άποψη που δεν απέχει αρκετά από το ότι η ρωσική επανάσταση είχε λόγο ύπαρξης και πιθανότητες επιβίωσης μόνο ως προάγγελος της διεθνούς επανάστασης και της νίκης της στις χώρες της δυτικής ευρώπης, που υποστηρίζουν οι τροτσκιστές.

Από αυτήν ακριβώς την άποψη είναι που δικαιολογούνται -αν όχι δικαιώνονται- οι κατηγορίες που προσάπτουμε στον τροτσκισμό για ηττοπάθεια (έλλειψη πίστης στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην εσσδ) και τυχοδιωκτισμό (επιμονή για εξαγωγή της επανάστασης).
Το θέμα όμως δεν εξαντλείται έτσι εύκολα...