Αν ξυπνήσεις μονομιάς, upside-down ο Ντουνιάς

Σύντροφοι, στον βαθμό που θερμαίνονται για τα καλά οι μηχανές του πολέμου, ανεβαίνει το γεωπολιτικό θερμόμετρο και χτυπάμε 35άρια, δε βλέπω γιατί να μην κάνουμε μια πικετοφορία στην Ερμού, ντάλα μεσημέρι. Και την κάναμε -εδώ η κατάληξη στο Μοναστήριον...

Με αφετηρία το περίπτερο του κόμματος για τον Μίκη στο Σύνταγμα, ακριβώς απέναντι από τους πάγκους του Pride, που ήταν γεμάτοι χρώμα και διαφημίσεις μονοπωλίων.
-Θέλετε να μάθετε για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ;
-Ναι γενικά, αλλά όχι από τους χορηγούς σας.

Στήσαμε πηγαδάκια (για φασίστες), με φόντο το λάβαρο του Νίκη, από το οποίο έχουν αφαιρεθεί μαεστρικά οι μελανές κηλίδες της διαδρομής του (στην ίδια πλατεία και στο κτίριο στο βάθος) και προ παντός το όνομα της Γλυκερίας. Που ξέμεινε με κάτι δεύτερα ονόματα στο Τελ Αβίβ, γιατί (δεν) υπάρχει θεός και ώρες-ώρες δοκιμάζει την πίστη μας στον διαλεκτικό υλισμό με το κάρμα.

Γιατί τα πεντοχίλιαρα δεν είναι πετσετάκια. Ούτε μαντιλάκια (παλαιστινιακά) και τώρα κανείς δε θα κλάψει στη μαντίλα του για την απουσία της. Το πολύ-πολύ για αυτήν της Νατάσσας, που τραγουδά με το πάθος της Μαρίας και στη σωστή πλευρά της ιστορίας, όπως έδειξε και η συναυλία της στον Λυκαβηττό για τον Μίκη -που λειτουργεί ως ορεκτικό για το Καλλιμάρμαρο, όχι λικβινταριστικά.

Άντε και για τον θάνατο της Γιουλάκη, που στήριζε λέει το ΚΚΕ από τα νεανικά της χρόνια, κι ας μην το ήξερε ούτε η ίδια καλά-καλά, που λέει ο λόγος. Κλείνει η Γλυκερή παρένθεση.

Όταν μαζεύτηκε ο κόσμος, φωνάξαμε πετυχημένες διασκευές συνθημάτων. ΝΑΤΟ-Ευρωπαίοι και Ισραηλινοί (το έγκλημα αυτό έχει υπογραφή). Και «ο ιμπεριαλισμός τη γη ξαναμοιράζει...» (αντί για «οι ιμπεριαλιστές»). Μα γιατί ενικός; Γιατί ένας είναι ο εχθρός. Άλλο αν κάποιοι παρανόησαν και λένε πως ένας (μόνο) είναι ο ιμπεριαλιστής ανά την υφήλιο, και οι απέναντι είναι περίπου φίλοι μας, σύμμαχοι αντι-ιμπεριαλιστές, και ιδανικό οικοσύστημα για να αναπτυχθεί σαν ξενιστής μια «νέα Κομιντέρν», με περίεργα ιδεολογικά σχήματα και χωρίς προσχήματα -δίχως ιδέες, με ξένες σημαίες, αλλά με ρωσική καβάτζα...

Και τότε οι απέναντι (όχι οι Ρώσοι) έβαλαν τα ποπ τραγούδια τους στη διαπασών, για να μην τους χαλάμε την αισθητική και τα «απολίτικα» vibes. Και στον αέρα πάνω, ντίσκο μουσική, σταλμένη πάντα από την Αμερική, που λέει ο Λάκης με τα ψηλά ρεβέρ στα αμερικάνικα τζιν. Κι αν τους απαντούσαμε με Μίκη για σπάσιμο; Η ζωή τραβά την ανηφόρα (2), με σημαίες (3) και με ταμπούρλα.

Και δώστου τραγούδια αυτοί, συνθήματα εμείς, τικ-τοκ εσύ, τακ-τακ εγώ, παλμός - φωνή, φωνή - παλμός, Φαραντούρη-Ντόνα Σάμερ, Φαραντούρη - Ντόνα Σάμερ, σαν επεισόδιο των Απαράδεκτων -με την κατάληψη. Κι ο Σπύρος να ρωτάει τον Παπασταύρου (Κύριλλε, εσύ;) για το γιαούρτι, αλλά τελικά να γίνεται Πασόκος, και Κνίτης ο Ζαραλίκος απ’ τα φρικιά, και οι μάζες -για τις οποίες έγραφε μουσική ο Μίκης- να πλέουν αμήχανες σε ένα τέλμα ιδεολογικής σύγχυσης.

Η ιστορία έχει μια σωστή πλευρά. Ποια;
More-More-More. (Φέρτε και την Τζελσομίνα να πει τη διασκευή).
Μα, αν ξυπνήσεις μονομιάς, upside down θα ’ρθει ο Ντουνιάς.

Ένα χάσμα, δύο κόσμοι και άντε να τους ενώσεις. Να κατέβουν στον δρόμο με ένα πολύχρωμο καρπούζι για την Παλαιστίνη; Να γίνει ένα κόκκινο, ταξικό pride -από τους χορηγούς και την Πρεσβεία του Ισραήλ; Μόνο εμείς θα μπορούσαμε να το γεφυρώσουμε, ίσως με μια καλύτερη επεξεργασία και μια συναυλία της Νατάσσας.

Φαντάσου λέει ένα δικό μας pride. Μπλουζάκια Τσε, κονκάρδες, λαμπάδες από το «Λειρί του Κόκορα». Αφίσες με τον Ατσάλινο, αποκριάτικες μουτσούνες Πέλε (με μουστάκι και ποντιακή μύτη), μάγουλα βαμμένα με σφυροδρέπανα. Και ταξικά τατού, σαν τη σφισσα που χτύπησε τον Πύργο του Τάτλιν, λίγο πάνω από τη σιδερένια-ατσαλένια φτέρνα, με την οποία θα πατήσουμε (στην Τριπολιτσά και) τον εχθρό. (Λογοκριμένη φωτό...)

Κι όμως. Δύο παιδιά έρχονται από απέναντι, με καρδούλες pride και βαμμένα μάγουλα. Ανοίξαμε την αλυσίδα και έγιναν έν@ δύ@ από μας. Φωνάζουν συνθήματα, ξεδιπλώνουν μια παλαιστινιακή σημαία (το απόγευμα στον δρόμο θα είχε και άλλες, το βράδυ στη Νατάσσα μία ακόμα επί σκηνής). Κερδάμε συνειδήσεις...

Κατεβαίνοντας την Ερμού, συναντάμε διάφορες φυλές, τουριστών, καταναλωτών, εκτός από τις 12 του Ισραήλ, που έχουν κατακλύσει τους τελευταίους μήνες το κέντρο αλλά λουφάζουν προνοητικά στη γωνία και δεν εκδηλώνονται.

Σε Ερμού, Μοναστηράκι, Παλαιστίνη, Σιωνιστής φασίστας δε θα μείνει...

Ένας γραφικός παππούς αντιδρά με «τα κουκούδια» και φωνάζει πως «η Ελλάδα είναι σκλαβωμ...» -Λε-Λε-Λευτεριά στην Παλαιστίνη, είναι η δική μας απάντηση, κάτι αντίστοιχο με το «επόμενη γραμμούλα» στο ραδιόφωνο, με τους περίεργους ακροατές.
Α, παραδέχεσαι δηλαδή ότι αλλάξαμε γραμμούλα και εγκαταλείψαμε την προηγούμενη αντι-ιμπεριαλ... Λε-Λε-Λευτεριά!

Αλλά ο παππούς ήταν η γραφική εξαίρεση στον κανόνα. Οι πιο πολλοί έπαιρναν πρόθυμα την ανακοίνωση, χειροκροτούσαν, φώναζαν Free Palestine -ακόμα και οι τουρίστες. Τόση δεκτικότητα και προθυμία, από τα Τέμπη είχαμε να δούμε...

Στην κεφαλή, η μπάντα των πλανόδιων πρέπει να χτυπούσε ρυθμικά για «Λευτεριά στην Παλαιστίνη». Αλλά εμείς ήμασταν πίσω, με τον σφο-ντουντούκα, που την είχε ενσωματωμένη κάπου στις χορδές του και μάλλον μπήκε σε όλα τα στόριζ των εντυπωσιασμένων τουριστών. Γιατί... δεν υπάρχει ντεσιμπέλ άπαρτο για τους μπολσεβίκους.

Και το Ιράν; Που ήταν τα συνθήματα για το Ιράν -Τούμπα, Καμπότζη, Βιετνάμ -και της Κορέας; Οκ, έλεγε για το Ιράν η ανακοίνωση που μοιράζαμε. Αλλά τώρα που είπες «Κορέα», αξίζει να δει κανείς όσα λέει η Φραγκίσκα Μεγαλούδη -συγγραφέας ενός αξιόλογου βιβλίου για τη «χώρα των Κιμ»- που εξηγεί ήρεμα και απλά γιατί η επίθεση στο Ιράν της θυμίζει την αντίστοιχη επιχείρηση κατά της ΛΔ. Καθώς και μια προηγούμενη ανάρτησή της, όπου παραθέτει έγκαιρα -και όχι κατόπιν εορτής- κάποιους προβληματισμούς για την πορεία ειρήνης-αλληλεγγύης στην Αίγυπτο για τη Γάζα.

Το θέμα αυτό παραείναι σοβαρό για να σηκώσει χαβαλέ. Αλλά όσα βγαίνουν (σε ΜΚΔ και γενικώς) για την ελληνική αποστολή και τον συντονισμό της, δε σε αφήνουν να αγιάσεις εύκολα. Κάποιοι λένε για το καπέλωμα του ΝΑΡ και για «μεταλλαγμένους Κνίτες», αλλά το πολυδιασπασμένο αριστεροχώρι (από δέκα χωριά αριστεροχωριάτες) θυμίζει μάλλον «μεταλλαγμένους Μόντι Πάιθον», που είναι Βρετανοί και ίσως κολλούσαν καλύτερα με το ΣΕΚ. Κι ύστερα ήρθαν τα δεξιά τρολ, κι η ειρωνεία στους συλληφθέντες που ζητάνε την παρέμβαση του κράτους που μισούν, και σου ’ρχεται να τους υπερασπιστείς ως δικούς σου συντρόφους, μέτωπο κατά της βλακείας που γίνεται οργανωμένη προπαγάνδα.

Εν τω μεταξύ, η ΝΑΤΟϊκή Αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ -που κάποτε λογιζόταν ως κοινότητα στο αριστεροχώρι- δείχνει πως τα άσχημα αριστεροχώρια άσχημα καίγονται, με την εικόνα διάλυσης που της αξίζει, σε ένα Συνέδριο που μοιάζει με επιθανάτιο ρόγχο. Κι όσοι μένουν στην εικόνα του κάθιδρου συνέδρου με το φανελάκι, χάνουν το δάσος που καίγεται.

Αλλά από τη στάχτη του θα ξαναβγεί το φυντάνι του Τσίπρα, που ήρθε δασκαλεμένος εξ Αμερικής -και με προκλητική αβάντα από τα πιο συστηματικά εγχώρια ΜΜΕ- να μας πει σαν καλός Democrat για τον «δημοκρατικό καπιταλισμό» -επιτέλους χωρίς περιττά ψευδώνυμα περί «δημοκρατικού σοσιαλισμού κτλ»- και να κλείσει μεταγραφή αεροδρομίου για το υπό διαμόρφωση κόμμα του ανατέλλοντος λέοντος - ηλίου, με την Όλγα Τρέμη, που είχε πει όμως κάποτε στον Δανίκα πως το ρίχνει ακόμα στο Κόμμα -αυτή, ο Σπύρος και ο Κούγιας, ο λόγος τους συμβόλαιο.

Η γη να τρέμει, ο λέων να ανατέλλει...

Γιατί η ιστορία έχει την τάση να επαναλαμβάνεται, δυο φορές, σαν φάρσα και τραγωδία, όπως στο τσιτάτο του Μαρξ και τις ατάκες της Γιουλάκη στο τέλος της ιστορίας κάθε επεισοδίου, στο Ρετιρέ.

Ε, όχι πάλι Τσίπρας! Ε, όχι πάλι Τσίπρας!

Τουρου-ρουρου-ρουρου-ρουρου...

Αλύγιστοι και ευλύγιστοι

Αν υπάρχει κάτι που να ξεπερνά το μίσος (ταξικό) των αστών για το κόμμα της εργατικής τάξης, θα το βρούμε σίγουρα στο φάσμα του ποικιλώνυμου οπορτουνισμού. Σε δυνάμεις που επιχείρησαν να το διαλύσουν, που μισούν τη δομή τους, τους ηγέτες του, την οργάνωσή του. Μα πάνω από όλα τις θέσεις του, καθώς τάσσεται δογματικά υπέρ της ταξικής πάλης και οτιδήποτε κινεί τον τροχό της ιστορίας προς τη σωστή πλευρά.

Ή μάλλον, όχι. Πάρ’ το από την αρχή.

Δύο πράγματα είναι άπειρα στο γνωστό σύμπαν. Η βλακεία και το μίσος του αριστεροχωρίου για το ΚΚΕ. Και για το πρώτο δεν είμαι εντελώς βέβαιος, αλλά πολλές φορές είναι όρος-προϋπόθεση για το δεύτερο. Το αριστεροχώρι μισεί το κόμμα πιστά, δογματικά, διαχρονικά -μίσος παντούς καιρού και εποχής-, σχεδόν παραπάνω και από το αστικό κράτος. Στην τελική, αυτό (το κράτος) απλώς τη δουλειά του έκανε -πχ να εξορίζει και να σκοτώνει αγωνιστές. Στην πορεία όμως ο οπορτουνισμός ανακάλυψε ότι είναι παρεξηγημένο, ότι μπορεί να αλλάξει, να γίνει φιλικό, κοινωνικό, δημοκρατικό (να μας μυρίσει θέλει). Και πρακτικά το αγάπησαν -παρά τα καβγαδάκια της σχέσης τους. Η αγάπη όλα τα νικά, κινεί βουνά, αλλάζει ακόμα και το (μίσος για το) κράτος -σε αντίθεση με το «απολιθωμένο» κόμμα, που μένει κολλημένο στα ίδια.

Αν κάτι είναι (ακόμα) πιο «γαμάτο» από το να μισείς το ΚΚΕ και να το κάνεις πολιτική άποψη, είναι να χρησιμοποιείς εναντίον του, ως τεκμήρια της εμπάθειας- δικά του εμβληματικά στελέχη, που γεννήθηκαν και αναδείχτηκαν από τις γραμμές του. Πόσο μάλλον -κερασάκι στην τούρτα ενός όχι τόσο ντροπαλού αντικομμουνισμού- αν είχαν φροντίσει με ρητές δηλώσεις και πράξεις να αποτρέψουν αυτό ακριβώς: να λερώσει κάποιος το κόμμα τους, με το όνομά τους.

Τι κι αν ο Πλουμπίδης στήθηκε στο απόσπασμα, φωνάζοντας «ζήτω το ΚΚΕ»; Τι κι αν ήταν βέβαιος πως το κόμμα του θα βρει την αλήθεια και θα τον αποκαταστήσει -όπως και έγινε; Τι κι αν ο Νίκος Ζαχαριάδης έγραψε πως τίποτα δεν έχει να χωρίσει με το Κουκουέδικο; Κι ότι κανείς δεν μπορεί να το χτυπήσει στο όνομά του;

Τι να μας πουν δηλαδή; Λες και αυτοί ξέρουν καλύτερα (από το αριστεροχώρι) τι έλεγαν και τι εννοούσαν. Στο τέλος της μέρας (μιας καφενειακής συζήτησης ή ενός διαδικτυακού σημειώματος), μένεις με την εντύπωση (αν όχι εδραιωμένη βεβαιότητα) πως η πιο σημαντική στιγμή στην πολιτική τους διαδρομή ήταν η ρήξη τους με το κόμμα.

-Για τον Πλουμπίδη πως τον κατήγγειλε ως πράκτορα και αμφισβήτησε την εκτέλεσή του.
-Για τον Βελουχιώτη πως τον διέγραψε και τον οδήγησε στο αδιέξοδο και την αυτοκτονία.
-Για τον Ζαχαριάδη πως αυτοκτόνησε, αφήνοντας το κουφάρι τους στους Μπρέζνιεφ, Κολιγιάννη, Φλωράκη και σία.

Ειδικά για τον Πλουμπίδη, στο τέλος μπορεί να ξεχάσεις ποιος ευθύνεται για την εκτέλεσή του. Το μετεμφυλιακό αστικό κράτος (που τον κυνήγησε, συνέλαβε, φυλάκισε, καταδίκασε) ή το Κόμμα-Κρόνος που τρώει τα παιδιά του και τον αποκήρυξε ως χαφιέ.

Κι αν αυτά έμεναν στο καφενείο ή το διαδίκτυο (από τον Μπάμπη τον Σουγιά, τον Rebel7 ή τον Antifa13) μικρή σημασία θα είχαν -και έχουν. Αν όμως ντύνονται με «επιστημονικό κύρος» από ιστορικούς - πανεπιστημιακούς -με ελαφρώς διαφορετικές διατυπώσεις, αλλά παρόμοια ουσία; Ένας ακαδημαϊκός λόγος, ένα είδος... «επιστημονικού οπορτουνισμού», που δε βλέπει ηρωικές μορφές, που μένουν αλύγιστες, πιστές στις αρχές τους -ακόμα και όταν το κόμματους αδικεί κατάφωρα. Παρά μόνο τραγικές, μοιραίες φιγούρες, τσακισμένες στις μυλόπετρες της ιστορίας, θύματα ενός απάνθρωπου κομματικού μηχανισμού -που τρώει τα παιδιά του αχόρταγα.

Και ο λόγος αυτός (της ανήκει) συνεχίζει αναλόγως.

Ο εμφύλιος δεν ήταν μια ένοπλη κορύφωση της ταξικής πάλης, αλλά διχασμός και συλλογικό τραύμα. Δεν άφησε παρακαταθήκη αλλά μια ανοιχτή πληγή και έναν λαό που πληγώθηκε γιατί πολέμησε -και όχι γιατί δε νίκησε-, «σακάτηδες» της ιστορίας, που ψάχνουν να βρουν τι τους χτύπησε, πώς την πάτησαν. Και εδώ μπαίνει η θεωρία της μπανανόφλουδας. Ο Δεκέμβρης δε δήλωνε την πρόθεση της αστικής εξουσίας να εκμηδενίσει με κάθε μέσο (φωτιά και τσεκούρι) την απειλή του λαϊκού κινήματος. Υπήρχε μονάχα μια παγίδα (μπανανόφλουδα) που την πατήσαμε πρόθυμα, και γίναμε μια ευρωπαϊκή μπανανία -πολιτικά μιλώντας- αντί να τρέχουμε ανέμελοι και ευημερούντες στα κοινοβουλευτικά λιβάδια της αστικής νομιμότητας.

Κατ’ επέκταση, δεν υπάρχει και δικτατορία του προλεταριάτου -ως στόχος για το κίνημα. Γιατί αυτό θα σήμαινε πως υπάρχει και δικτατορία του κεφαλαίου, δηλαδή απόλυτη, απεριόριστη αστική εξουσία, που πρέπει να ανατραπεί. Κι αυτό θα ακύρωνε τον ρόλο τους και τον δικό τους στόχο: να κάνουν αυτό το σύστημα καλύτερο, ανθρώπινο, και να ζήσουμε (ακόμα) καλύτερες μέρες -«σοσιαλιστικές». Μια αλλαγή όπου όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλα τα ίδια μένουν -αλλαγές βλέπω, Αλλαγή δε βλέπω, όπως είχε πει και ο Χαρίλαος.

Υπάρχουν μόνο απλοϊκά σχήματα: θύτες και θύματα -ή και τα δύο, σαν τον Ζαχαριάδη. Που χρειαζόταν -και βρήκε- έναν ήρωα (στο πρόσωπο του Μπελογιάννη) και έναν προδότη (στο πρόσωπο του Πλουμπίδη). Και ιδού πώς, μια ιδιωτική φράση, εξόχως φορτισμένη, της Διδώς/ούς Σωτηρίου δημοσιεύεται και προτείνεται ως σοβαρή ιστορική ερμηνεία...

Όσο για τον Πλουμπίδη, είναι μια γλυκιά, μειλίχια μορφή, αγαπητή σε όλους (εκτός από την ηγεσία), που... «πήγε ενάντια στη γραμμή» της τελευταίας, φτιάχνοντας την ΕΔΑ ή παίρνοντας πρωτοβουλία για το ιστορικό συλλαλητήριο επί Κατοχής κατά της πολιτικής επιστράτευσης -επειδή πήρε ορισμένες αποφάσεις ή το ελεύθερο για κάποιους ελιγμούς, υπό χρονική πίεση και χωρίς δυνατότητα άμεσης επαφής με το ΠΓ.

Δεν είναι όμως ο καθοδηγητής της ΟΠΛΑ -που εκτελούσε δωσίλογους, προδότες και εχθρούς του κόμματος. Δεν αναφέρεται ως στέλεχος που αναδεικνύεται στην Ενωτική ΓΣΕΕ και την Προφιντέρν, συμμετέχει στο τελευταίο συνέδριο της Κομιντέρν, γαλουχείται πολιτικά στη Σοβ. Ένωση. Δε χρειάζεται να σκαλίζουμε την ενεργό συμμετοχή του στις αποφάσεις και τη γραμμή του ΚΚΕ ή τις θέσεις του για το πρώτο γράμμα του Ζαχαριάδη (το θεώρησε πλαστό λόγω της αναφοράς στον Μεταξά) και τη στάση των κομμουνιστών στον πόλεμο -από τις γραμμές της «παλιάς ΚΕ».

Κρατάμε μονάχα ό,τι τον παρουσιάζει ως διαλλακτικό, ευλύγιστο, σχεδόν υπερκομματικό. Και βασικά του αφαιρούμε και τον τίτλο-χαρακτηρισμό του αλύγιστου.

Ο Νίκος Πλουμπίδης ανήκει σε μια μακρά σειρά μελών και στελεχών του ελληνικού και του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, τα οποία κατηγορήθηκαν ως χαφιέδες, απομονώθηκαν, συχνά εξοντώθηκαν, για να αποκατασταθούν αργότερα, όταν οι κομματικές και πολιτικές συνθήκες, καθώς και οι συσχετισμοί είχαν αλλάξει. Στην ελληνική περίπτωση αποτελεί αναμφίβολα την πιο χαρακτηριστική και τραγική περίπτωση. Η τραγικότητα της δικής του περίπτωσης αφορά τη διπλή παράλληλα καταδίκη του: από το μετεμφυλιακό κράτος και από το κομμουνιστικό κόμμα. Με τα γράμματά του επιχειρεί να απαντήσει σε μια κατηγορία που δεν γνωρίζει, ανακαλώντας από τη μνήμη του όσα θεωρεί ότι μπορεί να σχετίζονται, και παράλληλα ανοίγει σε μας ένα μοναδικό παράθυρο στον αξιακό του κόσμο. Η εικόνα του δεν είναι εκείνη του «αλύγιστου» αγωνιστή. Διακατέχεται από μια συνεχή θλίψη, κυρίως για την κομματική καταδίκη του και όχι για τον επερχόμενο θάνατό του, τον οποίο κάποτε αντιμετωπίζει ως λύτρωση. Μέσα από τις χαραμάδες του λόγου του εμφανίζεται η προσωπική πικρία και το συναίσθημα της αδικίας από τους συντρόφους του. «Πολλές φορές με έπιασε από το παράπονο γιατί όλοι οι σ. του ΠΓ με γνώριζαν προσωπικά και ΠΟΤΕ δεν τους κακολόγησα ούτε σαν πρόσωπα, ούτε σαν ηγεσία του κόμματος». Σύντομα όμως, με τη λογική, εξορίζει το συναίσθημα θεωρώντας ότι συσκοτίζει τον πολιτικό χαρακτήρα της υπόθεσης.

Παράπονο, πικρία. «Ομπίντα» που θα έλεγε και ένας μακαρίτης ηθοποιός (παλιός μαοϊκός, υπέρμαχος του «ΝΑΙ» τον Ιούλιο του ’15) σε άλλα συμφραζόμενα, για έναν άλλο αλύγιστο. Πάλι καλά που είχαν το δικαίωμα να γράφουν στιχάκια (να πολεμάνε) και να τραγουδάνε: μην καρτεράτε να λυγίσουμε μήτε για μια στιγμή...

Λογοτεχνική παρένθεση.

Ο «αλύγιστος» του Κ. Κοτζιά είναι ένα πολύ δυνατό μυθιστόρημα, που είχε κυκλοφορήσει αρχικά με διαφορετικό τίτλο -πριν από τη χούντα- για να επανεκδοθεί στη μεταπολίτευση. Αναφέρεται στις τελευταίες μέρες του Πλουμπίδη και κατά έναν τρόπο είναι περίπου ό,τι και η εντολή της Σωτηρίου για το τέλος του Μπελογιάννη και των συντρόφων του. Πιο σκοτεινό, εσωτερικό, με εκτενείς μονολόγους, ένα δυνατό ψυχογράφημα του Πλουμπίδη, της ηρωικής μάχης που έδωσε, των πολλαπλών εμποδίων που είχε να ξεπεράσει, του αγώνα του να μείνει στο ύψος της περίστασης και να τιμήσει το κόμμα του, μέχρι τέλους. Έχει σαφές, έντονο αντιζαχαριαδικό στίγμα, στο πνεύμα της επίσημης κομματικής γραμμής τον καιρό που γράφτηκε Αλλά η βασική αρετή του είναι ότι αναδεικνύει την ανθρώπινη αξία του Πλουμπίδη μέσα από τις πράξεις του. Μας τον παρουσιάζει ως έναν ήρωα που δρα συνειδητά και πολιτικά και όχι ως μια τραγική φιγούρα που τσακίζεται στις συμπληγάδες του κράτους και του κόμματος -με έμφαση πάντα στο δεύτερο σκέλος- και υποτάσσεται μοιραία.

Ζαχαριαδική παρένθεση -με τον τόνο στη λήγουσα και όχι στην προπαραλήγουσα, όπως συνήθιζαν μετά την 6η ολομέλεια...

Ο «αλύγιστος Νίκος» είναι μια φετινή ταινία-ντοκιμαντέρ, που εστιάζει αρκετά στην ανθρώπινη πλευρά του Ζαχαριάδη, τη φιλία του με τον Πάρνη, τη σχέση του με τον γιο του, Σήφη, και το δραματικό τέλος. Πέρα από τις πολλές, σοβαρές αδυναμίες του, πολιτικές, ιστορικές και καλλιτεχνικές (για τις οποίες μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά εδώ), το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι σε ελάχιστα σημεία δικαιολογεί τον τίτλο της. Αποτυγχάνει συνειδητά να δει το ανθρώπινο μεγαλείο του Ζαχαριάδη μέσα από τις πολιτικές πράξεις του, αγνοεί ακόμα και το (συγκλονιστικό και βαθιά πολιτικό) «γράμμα από την άλλη πλευρά», λίγο πριν την αυτοκτονία του -που είχε επίσης πολιτική ουσία. Μας παραδίδει μια... ευλύγιστη ματιά, που φέρνει στα μέτρα της έναν αλύγιστο της ταξικής πάλης και καταφέρνει μάλλον να τον ευνουχίζει ως προσωπικότητα, παρά να του περιποιεί τιμή.

Κι ο μόνος λόγος που όλα αυτά γράφονται κάπως στρογγυλεμένα και σε χαμηλούς τόνους, είναι ο Σήφης («Αλεξέι» για τους «φίλους» Ρώσους) Ζαχαριάδης, που είχε ενεργό συμμετοχή στην παραγωγή του ντοκιμαντέρ, αλλά τη μικρότερη ίσως ευθύνη για το τελικό αποτέλεσμα (κυρίως φταίνε όσοι μιλάν μαζί του αλλά δεν τον προστάτεψαν), όπως άλλωστε και ο Δ. Πλουμπίδης για τον «Κόκκινο δάσκαλο».

Δεν είναι πως ο Σήφης δε σηκώνει από κριτική. Αλλά είναι τόσο γλυκιά φυσιογνωμία, που σε κάνει να λυγίζεις. Δυσκολεύεσαι να τον κεράσεις «Ομπίντα» και να του πεις την αλήθεια για την ταινία. Ότι είναι καλτ, πρόχειρη και αντισοβιετική, σαν την οπτική του Πάρνη (που ήταν ζαχαριαδικός και αντισταλινικός μαζί) αλλά βασικά της σύγχρονης Ρωσίας και της επίσημης ιστορίας της, σε βαθμό που αναμασά το αφήγημα του Τσώρτσιλ για τα περιβόητα χαρτάκια που μοίρασαν τον κόσμο -ερήμην των ΗΠΑ για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο.

Και δεν είναι επειδή ο Σήφης διατηρεί έναν δίαυλο επαφής με το κόμμα. Είναι γιατί σε κερδίζει αυθόρμητα σαν παρουσία, σαν τίμιος και αγαθός γίγαντας, μια γνήσια... «σοβιετική αρκούδα», λίγο δυσκίνητη, δυστυχώς φιλορωσική -και ας μη του δίνει πλήρη πρόσβαση στα σχετικά αρχεία το ρωσικό κράτος- αλλά με τρυφερή, ευγενική ματιά, για τον πατέρα του και τα πράγματα. Είναι η αγωνία του -στη συνέντευξη τύπου μετά τη δημοσιογραφική προβολή της ταινίας- αν έγραψε ο Ριζοσπάστης, η στενοχώρια του για τα «σπασμένα ελληνικά» του -γιατί δε θυμόταν κάποιο συνώνυμο της αλέας, και η «απολογία» του, γιατί ο πατέρας αποφάσισε να μιλάνε ρωσικά στο σπίτι, όταν ήταν έξι χρονών -και ο Ζαχαριάδης εκτοπίστηκε στο Μποροβίτσι.

Κλείνει η παρένθεση, επιστροφή στην κανονική ροή της ανάρτησης, για τον Πλουμπίδη.

Το απόσπασμα που του αφαιρεί τον τίτλο του «αλύγιστου» είναι από την εισήγηση του Βαγγέλη Καραμανωλάκη «γράμματα από τη φυλακή - η δίκη και οι καταδίκες του Νίκου Πλουμπίδη μέσα από την αλληλογραφία του, 1953-54. Έγινε στο πλαίσιο μιας εκδήλωσης του ιδρύματος της Βουλής για το ιστορικό στέλεχος του ΚΚΕ, το 2019, και τα κείμενα των εισηγήσεων βγήκαν σε ειδική έκδοση-αφιέρωμα. Η σύνθεση των εισηγητών προδίδει «αναθεωρητική ηγεμονία» (Χ. Αθανασιάδης, Η. Νικολακόπουλος, Β. Καραμανωλάκης, Ι. Παπαθανασίου και παρέμβαση της Άλκης Ζέη), υπάρχει όμως και μια συμμετοχή που κάνει τη διαφορά -όπως θα δούμε στο τέλος. Ο λόγος που την αναφέρω είναι ότι δύο από τους παραπάνω εισηγητές βάζουν τη σφραγίδα τους στο ντοκιμαντέρ ο «Κόκκινος Δάσκαλος», συμμετέχοντας ως επιστημονικοί συνεργάτες και δίνοντάς μας εξ αρχής την απάντηση για το πολιτικό του στίγμα.

Τα γράφει πολύ καλά στην κριτική του στον Ρίζο και το μέλος του Τμήματος Ιστορίας της κετουκε (και ακόμα καλύτερα -για άλλο ζήτημα- στο βιβλίο του για τους λογοτέχνες στη δεκαετία του ’40, που αξίζει να διαβαστεί). Για τις σκόπιμες ασάφειες, τις παραλείψεις, όσα ξέχασαν ή δε θέλησαν να πουν -και να αναλύσουν- οι παραγωγοί του ντοκιμαντέρ. Για τις δηλώσεις, το πλαίσιο της παρανομίας, τις διώξεις του αστικού κράτους. Και για τη... γεωγραφική ερμηνεία της πολιτικής γραμμής -ο Μωραΐτης Πλουμπίδης είναι γειωμένος στην ελληνική πραγματικότητα, ενώ ο κοσμοπολίτης Ζαχαριάδης προσδεμένος στην ουτοπία! Κι αν είχε πλάκα θα μπορούσε να συνεχίσει με βάση τα ζώδια. Ή το πολιτικό τρίγωνο με τους Νικολάδες (Ζαχαριάδης, Μπελογιάννης και Πλουμπίδης) και τη νίκη που δεν είδαμε ποτέ -και μην ξεχνάμε τον Μπουχάριν και το ψευδώνυμο του Νικολάι Λένιν. Ή με τις οπαδικές προτιμήσεις των ΓΓ: βάζελος η Αλέκα, γάβρος ο Κουτσούμπας, ΑΕΚτζής ο Ζαχαριάδης. Αλλά μόνο ένας Αρειανός θα κάνει τα σκοτάδια λάμψη, για να δούμε το φως της αυγής («Ζαριά»)...

Ο Β. Μόσχος είναι μάλλον επιεικής και έχει καλή διάθεση για να αναδείξει και τα θετικά σημεία του ντοκιμαντέρ -τη συμμετοχή και την αφήγηση του Πλουμπίδη, τα πλάνα από τα Λαγκάδια, το αισθητικό κομμάτι κτλ. Εγώ πάλι δεν είμαι τόσο καλόπιστος, ως θεατής. Γιατί το ντοκιμαντέρ εστιάζει εξ αρχής -και επανέρχεται διαρκώς εμμονικά- στην καταγγελία του κόμματος για τον Πλουμπίδη. Και μολονότι είναι το κεντρικό του θέμα, περνάει ξώφαλτσα τις συνθήκες παρανομίας, ξεχνάει (;) τις τακτικές της Ασφάλειας (που διέσπειρε με στοχευμένες συλλήψεις την καχυποψία για τους ενδιάμεσους κρίκους που έμεναν ελεύθεροι) ή τις αναφορές άλλων παράνομων στελεχών για συνωμοτικές παραλείψεις - παραβιάσεις του Πλουμπίδη και σχετικές μαρτυρίες -όπως του Κασσιμάτη, στους «Παράνομους», που είναι υπεράνω φιλοζαχαριαδικής υποψίας. 

Και αν δεν τους αρέσουν από τον Ριζοσπάστη, μπορούν να τα βρουν και από άλλες πηγές. Ακόμα και τον Κούλογλου ή τον Πετρόπουλο. Αλλά ο βασικός στόχος είναι άλλος και προφανής: να τα φορτωθεί όλα η καχύποπτη, (ζαχαρι)άδικη ηγεσία και ο ψυχρός μηχανισμός που εξοντώνει τους ανθρώπους.

Αντί άλλου επιλόγου, παραθέτω το κλείσιμο της εισήγησης του Γ. Μαργαρίτη «Η ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης - Η 5η Μάρτη του 1943», στο πλαίσιο της προαναφερθείσας εκδήλωσης του Ιδρύματος της Βουλής (στον «Κόκκινο Δάσκαλο» για το αντίστοιχο κεφάλαιο προτίμησαν τη συμβολή του Μενέλαου Χαραλαμπίδη...)

Ο δικός μας καιρός απέχει 75 χρόνια από τα τότε γεγονότα. Πολλά πράγματα άλλαξαν από τότε, πολλά παραμένουν ίδια. Οι αγώνες της 5ης Μαρτίου, οι αγώνες της Αντίστασης, των αδιάκοπων ταξικών αγώνων, ο Νίκος Πλουμπίδης, οι κομμουνιστές μας καλούν να μελετήσουμε εκείνους τους καιρούς. Να τους μελετήσουμε με σεβασμό, έχοντας πάντοτε ως στόχο την καλλιέργεια εκείνης της γνώσης, της επιστημονικής παιδείας πάνω στην οποία θα μπορέσουμε να στηρίξουμε την αλλαγή του κόσμου.

Όσοι επιζητούν το αντίθετο, όσοι ψάχνουν στα σκουπίδια της ιστορίας να βρουν ό,τι μπορεί να αμαυρώσει, να στρεβλώσει, να διασύρει πρόσωπα και καταστάσεις, την αλλαγή του κόσμου πολεμούν. Θέλουν η αντανάκλαση του χθες να είναι εικόνα και ομοίωση του δικού τους σήμερα: ένα σήμερα υποταγής, υποτέλειας, αέναου προσκυνήματος, συνδιαλλαγής, προσαρμογής και εξαπάτησης. Ένα σήμερα τόσο άθλιο όσο και ο κόσμος της αδικίας, της εκμετάλλευσης και του πολέμου που υπηρετεί. Τυφλώνουν τους λαούς ανάγοντας το επουσιώδες σε ουσιώδες, παραποιώντας τη σημασία λέξεων και αξιών. Ας μοχθούν. Ο Νίκος Πλουμπίδης, οι κομμουνιστές, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας ανήκουν στην αγωνιστική παρακαταθήκη του λαού μας. Οι άλλοι πού, αλήθεια, ανήκουν;

Πώς η τέχνη γίνεται ιστορία

Δυο όψεις έχει η ζωή, ανάλαφρη και σοβαρή
ας μπούμε από την πρώτη και θα δούμε πού θα βγει

Συναυλία-αφιέρωμα στον Μικρούτσικο. Αλήθεια τώρα, πιστεύεις πως κολλάει τέτοιο στιλ με την περίσταση; Όχι, αλλά δεν υπάρχει συγκίνηση χωρίς γέλιο. Και όπως και να είναι τα άστρα, πρέπει να τους βγάζουμε γλώσσα.

Πρώτο μέρος

Μήνυμα στο viber. «Βάλτε ΜΕΓΚΑ τώρα». Ευτυχισμένο το 1992. Πετυχαίνουμε προαναγγελία της συναυλίας και θέμα για τη σχέση του Θάνου με το Κόμμα. Τι έγινε ρε παιδιά; Από πότε παίζει το τιμημένο ο λαθρέμπορας; Α, οκ, είναι της Γιάμαλη. Άλλοθι πολυφωνίας, με στιλ εναλλακτικής θείτσας. Καλεσμένος ο Ανδρέας, βαθύτατα συγκινημένος, λίγο πριν πάει στο εξοχικό -βάζελος γαρ. Λίγο πριν, έπεφτε ο τίτλος «η Ελλάδα τιμά τον Μικρούτσικο». 
Λες να είναι όλη η Ελλάδα ΚΚΕ και να μην το ξέρει; Ζούμε σε έναν κόσμο μαγικό. Μα να πεθαίνεις για το Κόμμα είναι άλλο, και άλλο εκείνο να σε πεθαίνει -σε μια συναυλία, για ένα κιβώτιο αδειανό, για μια θέση πάρκινγκ, ενώ εσύ, στην άλλη όχθη του Κηφισού, απολαμβάνεις τα αργύρια της προδοσίας.

Ξεκινάμε μιάμιση ώρα πριν για το ΣΕΦ. Ηθικό ακμαίο, μέχρι να μπεις στην κίνηση και το κυνήγι του χαμένου θησαυρού, για μια θέση στάθμευσης. Μα πόση ώρα πριν να ξεκινάς, με αυτό το Κόμμα; (Καταντάει εκνευριστική πια τόση συνέπεια). Αρχίζεις νοερά τις χριστοπαναγίες (σαν τον Μπαρτζώκα), νιώθεις έτοιμος για επεισόδια στο πάρκινγκ (παρομοίως), μέχρι να δεις τυχαία μια αλάνα, σαν όαση στην έρημο. Οδηγίες προς ναυτιλλομένους στα παράκτια του Δέλτα: δίπλα στον Άγιο Κωνσταντίνο (και Ελένης, για τη συμπερίληψη) έχει τέλεια καβάτζα για παρκάρισμα. Αρκεί να πετάς πετραδάκια πίσω σου -θρύψαλα τα τζάμια- για να βρεις στην επιστροφή την υπόγεια διάβαση, μες σε τόσους ανισόπεδους κόμβους. Μα τι χάος είναι αυτό...

Είσοδος στο ΣΕΦ, είναι ήδη γεμάτο, μα εγώ το έχω (ξε)περάσει αυτό το στάδιο και τη θεωρία των σταδίων. Πρώτη φορά sold out φέτος, και με κόσμο στο παρκέ, 20 χιλιάδες μες στο νερό, εποχές τιρινίνι. Είναι μικρό το γήπεδο, δε μας χωρά στο ΣΕΦ και ένας γάβρος στο Χ (Τουίτερ) να σου απαντά για το Ελληνικό και τις ευθύνες των Αγγελόπουλων. Αξία ανεκτίμητη. Κοκκίνισε, κοκκίνισε ολόκληρη η Ελλάδα. Και να σου πω, κάτω τα χέρια από το «έχει η πλάση κοκκινίσει», μη γίνουμε μπίλιες, ε.

Ήταν ένα σταδιάκι, τόσο δα μικρούτσικο...

Ποιος έχει τα πλακάτ, τα πανιά, έπρεπε να έχουμε και ένα «θρυλικοί μάγκες», αλλά με Γόδα, Μουράτη, Αναματερό. Και πανό από τοπικούς συνδέσμους, Κοκκινιά, Περισσός, Θύρα 17 Καισαριανής κτλ. Να βάλουμε και ένα για τα Τέμπη ή δε θα ξεκινήσει το ματς; Τελικά έπαιξε σχετικό βίντεο μετά.

Στο κέντρο ο φωτεινός πίνακας έκανε κοντινά στον κόσμο, έδειχνε βίντεο, στίχους από τραγούδια, υπερθέαμα, ΣΕΦ experience, μόνο στο ΝΒΑ στο ΚΚΣΕ και τη Σοβιετία γίνονται αυτά. Ραγίζουν τα τσιμέντα, δακρύζει ο Μίσα -κι ας είναι από άλλη διοργάνωση. Το κόμμα είναι ο καλύτερος παραγωγός περιεχομένου, πολιτισμού και συγκινήσεων.

Κι αν έπαιρνε το ΚΚΕ τη διαχείριση του ΣΕΦ -με το σοβιετικό όνομα και την οροφή αλά Γκαουντί; Μεγαλεία. Στην παρουσίαση οι παίκτες θα έμπαιναν υπό τους ήχους της Ρόζας ή κάποιου άσματος του Θάνου -αντί για το Sirius των ALP για τους Μπουλς. Έντι Ταβάρες, απ’ το Πράσινο Ακρωτήρι...

Αντί για kiss cam, θα υψώναμε γροθιές, αν μας έκανε κοντινό ο σκηνοθέτης. Και οι red drops με τις σφεντόνες θα εκτόξευαν μπλουζάκια του Φεστιβάλ ή Ριζοσπάστες. Αλλά πώς θα βρούμε το μπλουζάκι του Θ. Παπαδόπουλου, με τον Θάνο;
Θύμιο, quiero tu camiseta...

Έκκληση απ’ τα μεγάφωνα να μην αφήνουμε κενές θέσεις. Κι αν γεμίσουν οι κερκίδες, να κατέβουμε στο γήπεδο. Κι αν γεμίσει το γήπεδο, θα πάμε απέναντι στο Καραϊσκάκη.
Κάποιοι λοξοκοιτάζουν στα κινητά το ΠΑΟΚ-ΑΕΚ, όπως στην άλλη συναυλία στο Γαλάτσι, όπου έχει ο Μίλτος μια ωραία ιστορία για το σπίτι του, και ο Ιβάν μια ακόμα καλύτερη με πιστολέρο. Αλλά τώρα κύλησαν όλα ομαλά, το πιο μεγάλο αθλητικό «σοκ» ήταν η ανταλλαγή Λούκα-Ντέιβις στο ΝΒΑ -αλλά ποιος ασχολείται σοβαρά με τέτοια εμποροπανήγυρη;

Ξεκινά η εκδήλωση, αρχίζεις να αναρωτιέσαι: Μήπως να παίρναμε για τη νοηματική τη διερμηνέα που ήταν την Πρωτοχρονιά στο Σύνταγμα; Άραγε η Μποφίλιου -με το μαύρο μαλλί και τον Κνίτικο ζήλο- να βγήκε και εξόρμηση Οδηγητή, μετά το promo video της συναυλίας στον Περισσό; Θα χωρούσε το τραγούδι για τον Πουλαντζά -και την Μπαστιά; Να έχουν έρθει Λάδης, Τριπολίτης κι άλλοι στιχουργοί; Πότε έγινε σαν τον Πορτοκάλογλου ο Θηβαίος -στην εμφάνιση και γενικώς; Θα ήταν καλός Νταλάρας στο YFSF ο Κότσιρας; Άραγε να κλαίει επειδή πρώτη φορά λέει τόσο καλά τραγούδια;

Κάπου εδώ εξαντλείται ο χαβαλές και αρχίζει μια απόπειρα πιο σοβαρής προσέγγισης.

Δεύτερο μέρος

Εν αρχή ήταν η συγκίνηση, σε κάθε επίπεδο.

Το βίντεο για τα Τέμπη, με υπόκρουση το τραγούδι του Βασίλη για (τον Χάρη και) τα τρένα. Και όλο το ΣΕΦ συγκινημένο και θυμωμένο, όπως είπε η Μαρία Παπαγιάννη. Που έσπασε λέγοντας ότι ο Θάνος σε ένα μόνο είχε άδικο: που φοβόταν πως θα ηττηθεί στη μάχη με τον χρόνο -αλλά το έργο του νίκησε και είναι εδώ μαζί μας.

Η Ρίτα που μας είπε στο μικρόφωνο: «Τρέμω»! Γιατί έβλεπε ένα στάδιο γεμάτο από κόσμο που συνεχίζει να βαδίζει και δεν τον αλυσοδένουν.
Ο Θωμαΐδης που έλεγε σχεδόν κλαίγοντας, με αναφιλητά, το «Άννα, μην κλαις».
Ο Κότσιρας που ζήτησε συγνώμη για τα δάκρυα και σκούπιζε τα μάτια του, τραγουδώντας.

Τα χειροκροτήματα για το ιστορικό εξώφυλλο του Ρίζου στην οθόνη, όταν έπαιζε το ανεμολόγιο -ίσως οι πιο συγκλονιστικοί στίχοι που έχουν γραφτεί ποτέ, για τέτοια περίσταση.

Η φοβερή εικόνα στο «Άννα μην κλαις», με τους φακούς από τα κινητά στις κερκίδες, και την κάμερα να ζουμάρει σε μια σφισσα και τον αναπτήρα της. Κι ίσως παραδίπλα να ήταν και το κοριτσάκι με τα σπίρτα, που θα είχε γλιτώσει αν ήταν κομμουνίστρια κι έκαιγε αυτόν τον άδικο κόσμο -όπως λέει και στον «Κόσμο της Σοφίας».

Άννα μην κλαις pic.twitter.com/z9H8V4vrvw

— sfyrodrepano (@sfyrodrepano) February 2, 2025

Ο Θάνος επί σκηνής, στην οθόνη, στη σκέψη όλων. Μπορεί να είμαστε υλιστές, αλλά κανείς άλλος δεν πιστεύει στην αθανασία και δεν την πλησιάζει πιο πολύ από τους κομμουνιστές -όπως λέει και ένας σφος.

Η αυλαία με την αφήγηση του παραμυθιού, οι μικρές σφήνες με τις παρεμβάσεις του, για τον Καββαδία, την κοινωνία του μέλλοντος, τον ψαρά που θα γίνει ποιητής και αντιστρόφως, για το εφικτό και το αδύνατο που θα κατακτήσουμε.

Το βίντεο από τη συναυλία στο Θέατρο Βράχων με τους «επτά νάνους», που αναρωτιόσουν αρχικά γιατί λείπει απ’ το πρόγραμμα και ποιος θα μπορούσε να σηκώσει το βάρος της σύγκρισης. Μόνο αυτός, που πετούσε κάθε φορά που το έπαιζε, κάθε φορά διαφορετικά, σαν πρόβα εφόδου στον ουρανό -καμία πτήση δε μοιάζει με την άλλη-, και έτρεχαν πίσω οι μουσικοί του να τον προλάβουν, προτού προσγειωθεί ξανά με το χειροκρότημα.

Και το βαρύ ζεϊμπέκικο στο τέλος, όσο έπαιζε η Ρόζα, σα να γλεντούσε και ο ίδιος με τη συναυλία προς τιμήν του.

Στο βίντεο ο Θάνος χορεύει, όλοι οι καλλιτέχνες επί σκηνής κ όλο το στάδιο χειροκροτά pic.twitter.com/oJ1J470Yxb

— sfyrodrepano (@sfyrodrepano) February 2, 2025

Η καλλιτεχνική συγκίνηση. Η ποιότητα, η αρτιότητα. Η εκπληκτική ενορχήστρωση -με το σαξόφωνο του Παπαδόπουλου. Και οι μοναδικές ερμηνείες, μία προς μία. Κάποιους τους ήξερες από την καλή και την ανάποδη -όπως τον Μίλτο, που είναι για το ΚΚΕ ό,τι ο Γιαννάκης για την εθνική μπάσκετ, ψυχή, ρεκόρ συμμετοχών κτλ. Για κάποιους γνώριζες ή υποψιαζόσουν τι μπορούν να κάνουν με διαφορετικό ρεπερτόριο -πχ η Μποφίλιου. Κάποιοι άλλοι, όμως, ήταν πραγματική αποκάλυψη.
Πχ ο Κότσιρας -ομολογώ πως δεν του το ’χα. Και πάνω απ’ όλα η Μαρία Παπαγεωργίου, που ήταν από άλλο κόσμο, γεμάτο αστερόσκονη, όπου οι ήχοι επικοινωνούν απευθείας με ό,τι ονομάζουμε ψυχή και κάθε νότα παίζει με τις χορδές μέσα μας. Παραμυθένια παρουσία και απόδοση. Δε νομίζω ότι ήταν πολλοί σφοι έτοιμοι κι υποψιασμένοι για αυτό που είδαμε.

Πολιτική συγκίνηση. Για όσα βλέπαμε, για όσα κάνει το κόμμα. Για το μέγεθος του συνθέτη, που ήταν ο πιο πολιτικός από όλους, ένας μουσικός φιλόσοφος. Κι ήθελε τόσα να μας πει, και μίλησε σε κάθε ένα από μας όσο κανένας, είπε τόσο πολλά με το έργο του, τους στίχους που μελοποίησε: για τον έρωτα, την επανάσταση, την αντεπανάσταση (Ανεμολόγιο), για τους σεισμούς που μέλλονται να έρθουν -και δε θα ’ναι «απλοί κυματισμοί» -sic... Μπορείς να πιαστείς από το «Μανιφέστο» και τον Ελμπέρτο Κόμπος, για να πιάσεις τον ιμπεριαλισμό και τη διώρυγα του Παναμά. Μπορείς να πιαστείς απ’ το «Στρατηγέ», που είναι η καλύτερη εισαγωγή για το καίριο ζήτημα της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Πολιτικά μιλώντας, ο Θάνος ήταν σε άλλο επίπεδο, ακόμα και στις χαμηλές του πτήσεις -κάτι σαν αυτό που έγραφε ο Λένιν για τη Ρόζα, που είναι αϊτός και ξεχωρίζει, ακόμα και αν πετάει καμιά φορά χαμηλά μαζί με κότες. Και μήπως έλειπε το κομμάτι του ΘΜ για τη Ρόζα; Και τον Πλουμπίδη; Και για τον Ντικ; Και την Μπαστιά και... και... και...

Ήταν σπουδαίος και στην «αυτοκριτική» του. Τον άκουγες να λέει, μετά το ’15, ότι η διαφωνία του με το ΚΚΕ αφορούσε την έννοια του εφικτού -που δοκιμάστηκε και απέτυχε με κρότο. Και στο επόμενο απόσπασμα να μας καλεί να κατακτήσουμε το αδύνατο, χορεύοντας πάνω στο φτερό που καρχαρία.

Η χτεσινή πρόσκληση έλεγε πως τη συναυλία τη διοργανώνει το ΚΚΕ και η οικογένεια του Θάνου. Αλλά η οικογένειά του είναι πολύ μεγάλη, τεράστια, χιλιάδες κόσμου, που γεμίζει δρόμους και στάδια, με συγκλονιστικό τρόπο, όπως έκανε χτες. Είναι ο δικός του κόσμος, όπως έλεγε και ο Μικρούτσικος, στον οποίο χάρισε τη ζωή του και το έργο του.

Και τι ήθελε, τελικά, να μας πει; Αυτό ο καθένας μπορεί να το βρει μόνος του -μόνοι μας περνάμε τις Συμπληγάδες, όπως είπε κι ο Μεράντζας στη σκηνή. Δεν είναι ακριβώς υποκειμενικό, είναι όμως κατά βάση μια προσωπική εμπειρία. Κι αν χτες ένιωσε κάποιο από τα παραπάνω (και άλλα τόσα) επίπεδα συγκίνησης, βίωσε κάτι σπουδαίο. Αν κατάφερε να τα συνδυάσει, έζησε κάτι μαγικό, που θα το θυμάται για πάντα. Κι αν κατάφερε να σμίξει την καρδιά του σε έναν έστω στιγμιαίο συντονισμό με όλους τους άλλους στο ΣΕΦ, βίωσε τη μαγεία. Πώς η ανάγκη γίνεται τέχνη, ιστορία, υλική δύναμη, κατακτά τις μάζες και τον κόσμο ολόκληρο, για να τον αλλάξει.

Υγ: και να ετοιμάζεται το Καλλιμάρμαρο για άλλη μια υποδοχή.

Το ελληνικό 68′ και η 12η Ολομέλεια

Δημοσιεύτηκε στην Κατιούσα

Αυτές τις μέρες συμπληρώνονται πενήντα χρόνια από τη 12 Ολεμέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, και από τη διάσπαση του κόμματος. Αυτή η επέτειος φαίνεται να επισκιάζει, κατά μία έννοια, την επέτειο των 100 χρόνων από την ίδρυση του ΣΕΚΕ, που μετονομάστηκε σε ΚΚΕ στη συνέχεια, αλλά στην πραγματικότητα μάλλον την υπογραμμίζει, γιατί ήταν η προϋπόθεσή της. Χωρίς τη 12η Ολομέλεια, μπορεί να μην υπήρχε καν ΚΚΕ σήμερα, για να γιορτάσει τα 100 χρόνια δράσης και λειτουργίας του. Κι αυτή η καμπή ήταν κάτι σαν φάρος σε μια περίοδο όχι ιδιαίτερα ηρωική, με νωπό το χαστούκι από την επιβολή της δικτατορίας και την αδυναμία αξιόλογης οργανωμένης αντίδρασης, κυρίως εξαιτίας της καταστροφικής απόφασης που είχε προηγηθεί δέκα χρόνια πριν, για τη διάλυση των παράνομων κομματικών οργανώσεων. Κι αυτό ξέχωρα από τα όποια προβλήματα εντοπίζονται στην πολιτική γραμμή και τη στρατηγική της εποχής, στην πολιτική ουράς απέναντι στην Ένωση Κέντρου, και στις αυταπάτες πως δεν υπήρχε αντικειμενικά έδαφος για την ανάπτυξη σοσιαλδημοκρατικού μορφώματος στην Ελλάδα, τη στιγμή που αυτό κυοφορούνταν, ακόμα και μες στις γραμμές της ΕΔΑ εν μέρει.

Ας δούμε κάποια βασικά χαρακτηριστικά της 12ης Ολομέλειας. Καταρχάς, το ρήγμα είχε επέλθει ουσιαστικά νωρίτερα (κυρίως στη 10η Ολομέλεια) κι απλώς πιστοποιήθηκε κι εκδηλώθηκε ανοιχτά κατά τη διάρκεια της 12ης, οι εργασίες της οποίας αναλώθηκαν πολύ σε τεχνικές λεπτομέρειες, πχ για το ποιος είχε δικαίωμα συμμετοχής, είχαν όμως καθαρά πολιτικό υπόβαθρο. Κι αυτό δεν ήταν γεωγραφικό, όπως υπονοούσε η προβοκατόρικη ονομασία “ΚΚΕ εσωτερικού”, αν δηλαδή το κίνημα θα καθοδηγούνταν από την ηγεσία που διαμόρφωνε τη γραμμή από το εξωτερικό ή από τα στελέχη που δρούσαν στην Ελλάδα και είχαν πιο σφαιρική αντίληψη της κατάστασης. Το υπόβαθρο της αντιπαράθεσης ήταν καθαρά πολιτικό, όπως έδειξε τόσο η εξέλιξη του “ΚΚΕ εσ.” όσο και η διαμόρφση του ρεύματος του ευρωκομμουνισμού διεθνώς, με καταλύτη το 1968, αν και η διάσπαση του ΚΚΕ προηγήθηκε τόσο του Παρισινού Μάη, όσο και των γεγονότων που ονομάστηκαν “Άνοιξη της Πράγας”.

Τι βρισκόταν στην πολιτική ουσία του πράγματος; Ακούγεται λίγο απαξιωτικά ειπωμένο ίσως από κάποιον άκαπνο γραφιά που τοποθετείται από τη βολή του πληκτρολογίου του, αλλά η ουσία είναι αυτή και δε γίνεται να διατυπωθεί διαφορετικά: η επαναστατική αναδίπλωση, η κούραση από την αντάρτικη δράση που τη διαδέχτηκε η μακρόχρονη, σκληρή παρανομία, η αναζήτηση -έστω και μιας αστικής, κουτσουρεμένης- νομιμότητας, της “ομαλότητας”, μιας ευκαιρίας-ανάγκης να ζήσουν κανονικά, όπως θα είχε ο καθένας δικαίωμα, κι όπως έβλεπαν να γίνεται παραδίπλα, με τους κομμουνιστές συντρόφους στην Ιταλία και τη Γαλλία. Η απαξίωση και η απόρριψη όσων μας “στέρησαν” την ευκαιρία αυτή: το δεύτερο αντάρτικο, που ήταν “τυχοδιωκτισμός”, τα Δεκεμβριανά, που ήταν “μπανανόφλουδα” που την πατήσαμε πρόθυμα, ο Ζαχαριάδης -πάνω απ’ όλα αυτός- που είχε καθαιρεθεί παραπάνω από μια δεκαετία πριν, αλλά στοίχειωνε τη σκέψη τους και τον έβλεπαν παντού παρόντα: ακόμα και στον Κολιγιάννη…

Η πολιτική προέκταση των παραπάνω ήταν η απόρριψη της δικτατορίας του προλεταριάτου -και κάθε δικτατορίας, που δεν μπορεί να συσπειρώσει τις μάζες που διψάνε για δημοκρατία. Με άλλα λόγια, η απόρριψη της “καχεκτικής δημοκρατίας” και της δικτατορίας στην Ελλάδα, επεκτεινόταν στην απόρριψη κάθε δικτατορίας γενικά, ακόμα και του προλεταριάτου, και οδηγούσε στην αγκαλιά της αστικής δημοκρατίας και τα προνόμια που απολαμβάνουμε σε αυτήν…

Η άμεση οργανωτική προέκταση ήταν η απόρριψη του κόμματος, του Κομμουνιστικού Κόμματος ως πρωτοπορίας, που η ηγεσία “απέξω” επέμενε ανεδαφικά για την ανάληψη δράσεων για τη νομιμοποίησή του. Τι τα χρειαζόμαστε όλα αυτά όμως, από τη στιγμή που έχουμε τον “υπαρκτό φορέα”, την ΕΔΑ που λειτουργούσε νόμιμα -κι ας διωκόταν σαν σχεδόν παράνομο κόμμα- και μετεξελισσόταν σε ενιαίο κόμμα, καλύπτοντας -κατά το δικό τους σκεπτικό- όλες τις απαραίτητες πλευρές, που χρειάζονταν οι κομμουνιστές.

Για να το κάνουμε λιανά, η ουσία ήταν: τα “καλά” της αστικής δημοκρατίας, μιας “ομαλής” ζωής, που σήμαινε όμως σε αντάλλαγμα και την παραίτηση από την ιδιότητα του επαναστάτη-κομμουνιστή. Αναθεώρηση -και όχι κάποιος εκσυγχρονισμός-ανανέωση- των βασικών αρχών του μαρξισμού-λενινισμού. Οτιδήποτε διαφορετικό βαφτιζόταν “τυχοδιωκτισμός” και θεωρούνταν πως έδινε πάτημα για όξυνση των κατασταλτικών μέτρων, ακόμα-ακόμα και για τη δικτατορία των συνταγματαρχών -στη λογική ότι φταίει το θύμα που προκαλεί και οφείλει να μην αντιστέκεται. Τόσο ξύλινα και απλά…

Το δεύτερο βασικό στοιχείο που επισημαίνεται συχνά σε αναλύσεις των αναθεωρητών είναι το βάρος του διεθνούς κέντρου και ο καταλυτικός ρόλος που έπαιξε για την επικράτηση του “ορθόδοξου” ΚΚ με την επιρροή του και τη σαφή προτίμηση που έδειξε στο ΚΚΕ. Παρεμπιπτόντως, αυτό το κέντρο ήταν που είχε πάρει την πρωτοβουλία για την καθαίρεση του Ζαχαριάδη από την ΚΕ του ΚΚΕ, αλλά “όλως παραδόξως” αυτό σπανίως επισημαίνεται σε αυτές τις αναλύσεις ως αρνητικό παράδειγμα.
Ας σημειώσουμε σχετικά τα εξής: η κριτική αυτή είναι λίγο υπο-κριτική στην ουσία της, καθώς οι αναθεωρητές αρχικά επιδίωξαν και αυτοί την εύνοιά του -ή έστω μια πιο θετική μεταχείριση του δικού τους “ΚΚ”. Τα υπόλοιπα και η “αποστασιοποίηση” από διάφορες επιλογές ήρθαν μάλλον κατόπιν εορτής, μαζί με τη διακριτή συγκρότηση του ευρωκομμουνισμού και της πολεμικής του ενάντια στη Σοβιετική Ένωση. Και είναι δείγμα -για την ΕΣΣΔ και το πολιτικό ποιόν του υπαρκτού της εποχής- πως παρά τα δικά τους πολιτικά-στρατηγικά προβλήματα, οι σοβιετικοί δεν ήταν και δεν έγιναν ποτέ -όχι μέχρι τον Γκόρμπι τουλάχιστον- ευρωκομμουνιστές. Οι ευρωκομμουνιστές θεωρούσαν πχ την περίοδο του Μπρέζνιεφ μια αναβίωση του Στάλιν (χωρίς αίματα και μουστάκι), και άρχισαν να νιώωθουν δικαιωμένοι στην περίοδο Γκορμπατσόφ με την κριτική της “περιόδου της στασιμότητας”.

Αλλά αν το ΚΚΕ επικράτησε τότε, ιδεολογικά και πολιτικά, απλά και μόνο επειδή πήρε το χρίσμα του διεθνούς κέντρου, πώς κατάφερε να υπάρχει μέχρι σήμερα; Πώς κατόρθωσε να βγει ζωντανό από την παγκόσμια κρίση του κομμουνιστικού κινήματος, μετά το 91′, όταν έπαψε να υφίσταται και τυπικά αυτό το παγκόσμιο διεθνές κέντρο που βάρυνε -υποτίθεται- στις εν Ελλάδι εξελίξεις με την εύνοια που του έδειξε; Πώς εξηγούνται όλα αυτά, αν ήταν απλώς ένα παράρτημα, μια αντιπροσωπία, όπως συνηθίζουν να το παρουσιάζουν, εν είδει καρικατούρας;

Μια τελευταία παράμετρος είναι η ίδια η εξέλιξη του λεγόμενου ΚΚΕ εσωτερικού, το οποίο δεν ήταν κομμουνιστικό και σε ένα βάθος χρόνου, απέβαλε και τον προσδιορισμό, γιατί δεν τον χρειαζόταν, δεν τον ήθελε. Το “εσωτερικού” ήταν ΠΑΣΟΚ που ήταν όμως υπέρ της ΕΕ -και πριν από τη ‘μετάλλαξη’ του ΠΑΣΟΚ- και της ΕΑΔΕ, στην εναγώνια προσπάθειά του να βρει ρήγματα και νόμιμα παραθυράκια, ακόμα και στην προσπάθεια της χούντας να μακιγιάρει το αυταρχικό της προφίλ.

Το “ΚΚΕ εσωτερικού” ήταν Συνασπισμός, αλλά και κάποιοι που αντιτάχθηκαν στον Ενιαίο Συνασπισμό, γιατί δεν ήθελαν συνεργασία με το ΚΚΕ, και θεωρούσαν λάθος ακόμα και την πρόσκαιρη εκλογική συμμαχία της Ενωμένης Αριστεράς, το 74′. Ήταν κι ο Νίκος Μπίστης, του “προχωρώντας και αναθεωρώντας”. Η Αριστερά του Σαλονιού. Ο σημερινός Σύριζα -που δικαιώνει τον ευρωκομμουνιστικό αγώνα, για την κατάληψη της κυβέρνησης σε ένα σύγχρονο πόλεμο θέσεων. Είναι αναθεωρητισμός, ακόμα και για τα δεδομένα του εξωκοινοβουλευτικού χώρου, με τη Β’ Πανελλαδική, τις Συσπειρώσεις, το Μηλιό και άλλους…

Δεν είναι πάντα ασφαλές κριτήριο να εκτιμάμε εκ του αποτελέσματος κάποια φαινόμενα, αλλά εν προκειμένω, ήταν μια φυσικά κατάληξη και η τελική του συνέπεια.


Αν θέλει να δει κανείς τι ήταν ο αναθεωρητισμός του “ΚΚΕ εσωτερικού”, μπορεί να ρίξει μια ματιά στη ΔΗΜΑΡ και το σημερινό Σύριζα.
Κι αν θέλει να δει κανείς τη μήτρα της σημερινής κριτικής για τους “παρωχημένους κομμουνιστές που έχουν μείνει πίσω από τις εξελίξεις”, που “είναι σεχταριστές, άκαμπτοι, δογματικοί, σταλινικοί”, που “τα παραπέμπουν όλα στο σοσιαλισμό και την επανάσταση”, μπορεί να μελετήσει τον πολιτικό λόγο των αναθεωρητών, που δεν κατάφεραν ποτέ να ξεφύγουν από το πολιτικό περιθώριο, αλλά ηγεμόνευσαν “γκραμσιανά” (που και σε αυτόν του άλλαξαν τα φώτα με τις ρεφορμιστικές αναγνώσεις τους) σε ένα ευρύτερο φάσμα και δάνεισαν τα επιχειρήματά τους και τον -κατά βάση- αντικομμουνισμό τους και σε άλλους χώρους, διαχρονικά.

Η μεγάλη του σοσιαλισμού σχολή

Δημοσιεύτηκε στην Κατιούσα με τίτλο: “Είχα την τύχη να ζήσω μερικά χρόνια από το μέλλον της ανθρωπότητας”

Η πολιτική εξδήλωση της ΚΟΑ “εμείς που σπουδάσαμε στο σοσιαλισμό” έμοιαζε κατά κάποιον τρόπο με συνάντηση παλιών συμμαθητών: παλιοί φίλοι και γνωστοί, αναμνήσεις, πειράγματα, πολλά από αυτά στη ρωσική -που ήταν κι η βασική γλώσσα συνεννόησης πέρα από τα ελληνικά- πλατιά χαμόγελα και αρκετή συγκίνηση, μεταξύ άλλων για αυτούς που λείπουν και πιο ειδικά για τις χώρες που τους σπούδασαν: τη Σοβιετική Ένωση και τις άλλες Λαϊκές Δημοκρατίες και σοσιαλιστικές χώρες της ΚΑ Ευρώπης.

Δεν ήταν λοιπόν μια τυπική συνάντηση παλιών συμμαθητών, σαν τις άλλες. Αυτή είχε πολιτική ομιλία και καθαρό πρόσημο (αντί για σύναξη ετερόκλιτων χαρακτήρων που έτυχε να βρεθούν στα ίδια θρανία) και κάτι σαν “τιμώμενο πρόσωπο” το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε -και υπερασπιζόμαστε. Ιδίως όσοι τον έζησαν από κοντά, είχαν την τύχη να σπουδάσουν εκεί και ξέρουν πολύ καλά τι ακριβώς ήταν αυτό που χάσαμε, έστω κι αν έζησαν στα τελευταία χρόνια της παρακμής του.

Δεν ήταν προφανώς όλοι οι παλιοί συμμαθητές και δεν εννοώ μόνο αυτούς που δεν μπόρεσαν να παραβρεθούν πχ λόγω απόστασης -αν και ήρθε τελικά κόσμος από όλη την Ελλάδα. Δεν ήταν πχ αυτοί που είχε στείλει το ΠΑΣΟΚ στα χρόνια της Περεστρόικα να σπουδάσουν -ναι, γινόταν κι αυτό- ή όσοι είχαν πάει μεν με υποτροφία από το Κόμμα, αλλά στην πορεία πέρασαν απέναντι να συναντήσουν τους άλλους, παλιούς και νέους Πασόκους, χύνοντας πολιτική χολή ενάντια στον υπαρκτό -που δεν υπάρχει πια.

Από μια άποψη, δεν υπήρχε σημειολογικά καλύτερο μέρος, για να γίνει αυτή η εκδήλωση από το Κρεμλίνο του Πειραιά, κάτω από τα γραφεία όπου ιδρύθηκε το ΚΚΕ πριν από 100 χρόνια. Από μια άλλη άποψη, ο χώρος αποδείχτηκε πολύ μικρός για να χωρέσει όλους τους (άμεσα ή μη) ενδιαφερόμενους και ίσως χρειαζόταν ένα… μικρό γήπεδο ή μια μεγάλη αίθουσα εκδηλώσεων (σαν αυτήν στον Περισσό, που παραείναι όμως χρωματισμένη -πιο πολύ και από το Κρεμλίνο). Λαμβάνεται υπόψη για την επόμενη φορά, γιατί είναι βέβαιο πως θα υπάρξει, με βάση τη θερμή, μαζική ανταπόκριση, που ξεπέρασε κάθε προσδοκία.

Ένα άλλο ερώτημα ήταν σχετικά με το χρόνο αυτής της εκδήλωσης, που ίσως έπρεπε να έχει γίνει νωρίτερα (αργήσατε 42 χρόνια, είπε μια απόφοιτος από το κοινό, χωρίς να προκύπτει κάποιο ορόσημο το 1976, πέρα από την επιστροφή των πρώτων πολιτικών προσφύγων ίσως). Αλλά έδεσε ωραία με τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από την Οχτωβριανή -και την ίδρυση του κόμματος). Σε κάθε περίπτωση, ο πάγος έσπασε, ο δρόμος χαράχτηκε, και τώρα το βασικό είναι υπάρξει συνέχεια.

Μια συνέχεια που μπορεί να διασφαλιστεί με τα στοιχεία επικοινωνίας που έδωσαν όσοι βρέθηκαν (και ήθελαν να τα δώσουν βέβαια) στους διοργανωτές, πάνω σε μια αίτηση που είχε στο φόντο, ως υδατογράφημα, το χάρτη της ΕΣΣΔ. Αν και το φόντο πίσω από το βήμα της εκδήλωσης ήταν ένας χάρτης με όλες τις χώρες της σοσιαλιστικής κοινότητας στην Ευρώπη. Και τέλος πάντων, το βασικό από γεωγραφική-πολιτική άποψη, όπως είπε ο ομιλητής, Μάκης Παπαδόπουλος, με προσεκτικά επιλεγμένη διατύπωση, είναι να μην μπερδεύουμε εκείνες τις χώρες με αυτές που βρίσκονται σήμερα γεωγραφικά στην ίδια θέση. Και είναι ζήτημα πόσοι -ακόμα κι από τους παρευρεθέντες στην εκδήλωση- πέφτουν σε αυτό το λάθος.

Αυτό που ξεχώρισε από την ομιλία ήταν το κάλεσμα στους… απόφοιτους του σοσιαλισμού να συμβάλουν με διάφορους τρόπους τόσο στην απόκρουση του αντικομμουνισμού και του αντισοβιετικσμού ειδικότερα στις σχολές, όσο ερευνητικά, στη μετάφραση αρχειακού υλικού, ή στην αναζήτηση των αιτιών επικράτησης της αντεπανάστασης. Κι ήταν κοινή διαπίστωση του κοινού (που έζησε σε μια χώρα όπου όλα σχεδόν ήταν κοινά, ενώ τώρα περισσεύουν οι “κοινές γυναίκες”, ως σημάδι “ελευθερίας” και του θριάμβου του καπιταλισμού) πως είναι επιτακτική η ανάγκη να οργανωθούν οι άμυνες και μια συλλογική απάντηση στα αναρίθμητα κρούσματα αντικομμουνισμού στα ελληνικά πανεπιστήμια. “Μόνη μου δεν μπορώ να το κάνω, όλοι μαζί όμως έχουμε πολλές δυνατότητες” είπε μια απόφοιτος, “αρκεί αυτό να μην έχει καμία σύνδεση με πρεσβείες κι επιμελητήρια”, προσέθεσε με νόημα.

Η ίδια απόφοιτος δοκίμασε και τα αντανακλαστικά του κοινού, λέγοντας για πλάκα κάτι για την Πετρούπολη -που πιο πριν την είχε πει με το σωστό της όνομα: Λένινγκραντ- για να κερδίσει τις άμεσες, ουρανομήκεις διαμαρτυρίες των συμφοιτητών της, που την ανακάλεσαν στην παλιά (μα πάντα νέα) τάξη πραγμάτων.

Οι σύντομες παρεμβάσεις που ακολούθησαν ήταν ίσως το πιο ζωντανό και ενδιαφέρον μέρος της εκδήλωσης, και είχαν τα πάντα: βετεράνους με τρεμάμενη φωνή και χέρια (ένας σπούδασε στο Χάρκοβο, που σήμερα ελέγχεται από τη φασιστική κυβέρνηση της Ουκρανίας), την κόρη του Βάσου Γεωργίου -παλιού, ιστορικού στελέχους του ΚΚΕ που εν είναι πια στη ζωή- αναφορές σε αυτό που κάποιοι ονόμασαν “παιδομάζωμα” ενώ ήταν παιδοσώσιμο, καθώς και στη χαρούμενη ΣΔ του Ουζμπεκιστάν και τη Ρουμανία όπου γλεντούσε ο κόσμος. Καθώς επίσης και συγκίνηση για τις πρώτες γενιές που σπούδασαν σε αυτές τις χώρες και έχουν αποχωρήσει (στη μεγάλη τους πλειοψηφία) από το προσκήνιο και τη ζωή, αλλά και μεγάλη ευγνωμοσύνη για το σοβιετικό (και όχι μόνο) λαό που τους σπούδασε.


Με δυο λόγια ήταν όλες παρεμβάσεις από “τους τυχερούς της ιστορίας” όπως είπε κάποιος, περήφανος που ανήκει σε αυτούς. Για να προσθέσει μια άλλη συντρόφισσα-απόφοιτος πως είναι “περήφανη, γιατί είχα την τύχη να ζήσω επτά χρόνια από το μέλλον της ανθρωπότητας”. Κι αυτή είναι αξία ανεκτίμητη. Μεγαλύτερη και από τη συγκίνηση που πρόσφεραν στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα κάποια συγκροτήματα που έκαναν θραύση στην εποχή τους, τρεις και τέσσερις δεκαετίες πριν, όπως το συγκροτημα “Ερμής” (τι να μας πουν κι ο Ολύμπιανς…).



Στο κλείσιμο, ο Μάκης Παπαδόπουλος είπε πως το ΚΚΕ θα σκεφτεί με ποιον τρόπο και ποιες συγκεκριμένες μορφές μπορεί να αξιοποιήσει καλύτερα στην πράξη αυτή τη μαζική ανταπόρκιση και προσφορά. Έχει συνεπώς ενδιαφέρον να δούμε τις σχετικές πρωτοβουλίες το επόμενο διάστημα.

Σημειωτέον πως ο ομιλητής δεν είχε την τύχη να σπουδάσει σε σοσιαλιστική χώρα -όπως είπε κι ο ίδιος. Κι εξέφρασε μια δόση -καλώς εννοούμενης- “ζήλειας”, που την νιώσαμε ως θεατές της εκδήλωσης, και εμείς της μειοψηφίας που “δε σπουδάσαμε στο σοσιαλισμό” και θαυμάζαμε τους υπόλοιπους. Αυτούς που είχαν την τύχη να ζήσουν από κοντά κάποια από τα χρόνια του μέλλοντος της ανθρωπότητας. Κι αυτό είναι πολύ σπουδαίο προνόμιο για να πάει χαμένο και να μείνει έτσι, αναξιοποίητο.

Στη στεριά δε ζει το ψάρι…

Αρχική δημοσίευση: Κατιούσα

Ο Τζίμης Πανούσης ήταν αναμφισβήτητα ταλαντούχος κι αυτό δύσκολα θα μπορούσε να μην του το αναγνωρίσει κανείς.

Ήταν από τους πρόδρομους στο είδος του stand-up comedy κι είχε κορυφαίες στιγμές σάτιρας: πχ με τον κλασικό ορισμό του κυβερνητικού ανασχηματισμού, όπου άλλαζε θέση στο συγκρότημά του τον ντράμερ με τον κιθαρίστα. Ή όταν σατίριζε τις συναυλίες και την αφιλοκερδή συμμετοχή του Νταλάρα – ο οποίος πάντως τον αποχαιρέτησε χτες με ένα σχεδόν συγκινητικό μήνυμα.

Έκανε αξιόλογες μουσικές δουλειές, κυρίως τα πρώτα χρόνια με τις Μουσικές Ταξιαρχίες. Δεν είχε μουσικά “σωστή φωνή”, αλλά μπορούσε να καλύψει το μειονέκτημα με ψυχή, πχ όταν τραγουδούσε “Ο Μπελογιάννης ζει” -που χάρη σε αυτόν το έμαθαν αρκετοί που δε θα το άκουγαν ποτέ διαφορετικά.

Είχε καυστικό στίχο, που έβαζε συχνά κάποιον προβληματισμό: πότε αντιρατσιστικό, με το “είμαι Γυφτάκι στην Πανεπιστημίου”, πότε για το “έθνος [που] προσκυνά σώβρακα και φανέλες” (με τον μακάβρια προφητικό στίχο “στραβάδια απολύομαι” σε 35 χρόνια), πότε για την “Αχ Ευρώπη”, όπου εκφράζει απλοϊκά μια αντι-ΕΟΚ διάθεση, και το “Νεοέλληνα”, όπου στο τέλος του βίντεο-κλιπ παίζει αντίστροφα τις σκηνές από την παράδοση των όπλων στη Βάρκιζα, οι αντάρτες φαίνεται να τα παίρνουν πίσω κι ο Τζιμάκος μας κλείνει πονηρά το μάτι.

Έκανε πετυχημένες εκπομπές λόγου στο ραδιόφωνο, όπως για παράδειγμα το Δεκέμβρη του 08′, μιλώντας για τους μπάτσους που φυλάνε ηρωικά τα σύνορα της πατρίδας μας με τα Εξάρχεια.

Όλα αυτά -κατά κανόνα- με χιούμορ, πηγαίο ταλέντο -ακόμα κι αν μας εκνεύριζε ενίοτε με τις μπηχτές και την πολιτική θέση που έπαιρνε- και με ένα ιδιαίτερο στιλ που τον καθιέρωσε. Κι εκεί θα σταματούσε η περιγραφή, αν ο Πανούσης σταματούσε την καριέρα του τη δεκαετία του 80′ ή του 90′, μαζί με κάποιες μεταγενέστερες εκλάμψεις του.

Μόνο που δε σταμάτησε τότε. Και θα εθελοτυφλούσε όποιος δεν έβλεπε την άλλη πλευρά του νομίσματος για τον Πανούση. Τον Πανούση που έγινε κι αυτός κομμάτι του συστήματος. Βολεύτηκε κι έβγαλε αρκετά λεφτά, έβρισκε βήμα (και χρήμα) σε ιδιωτικούς σταθμούς επιχειρηματιών και σε μαγαζιά για ζωντανές εμφανίσεις με εισιτήρια και τιμές που βαρούσαν στην τσέπη. Κι αυτό από μόνο του μπορεί να μην είναι κατακριτέο (στον καπιταλισμό ζούμε), αλλά είναι παράδοξο για κάποιον που κατέκρινε άλλους, με παρόμοιο σκεπτικό.

Τον αντιφατικό Πανούση που πήγε να τραγουδήσει σε ένα από τα πρώτα gay-pride αλλά μιλούσε ενάντια στο… “gay κατεστημένο” και τους “κουνιστούς”. Που τραγουδούσε “στης Βουλής τα έδρανα, αχ και εγώ να έκλανα” -που το έγραψε, κατά τραγική ειρωνεία ο μετέπειτα βουλευτής Ψαριανός- αλλά ύστερα από χρόνια είπε πως το κόμμα έχει το κίνημα καθηλωμένο στο 4% -μετρώντας το με καθαρά εκλογικούς όρους!

Τον Πανούση που ξέπλυνε ακόμα και τη Χρυσή Αυγή, όταν έλεγε πως είναι ένα είδος αριστερής Χαμάς και κάνει την κοινωνική πολιτική που θα έπρεπε κανονικά να έχει το ΚΚΕ. Τον Πανούση που έβγαλε μαζί με τον Αγγελάκα τη δική του χυδαία “Κατιούσα” -απλή συνωνυμία με τη δική μας- κερδίζοντας ακόμα και τα εύσημα του φασίστα Τζήμερου, μετά θάνατον, που τον αποχαιρέτησε ποστάροντας αυτό ακριβώς το τραγούδι.

Αυτά δεν αναιρούν όσα γράφτηκαν στην αρχή του κειμένου, αλλά δε γίνεται να τα παραβλέψει κανείς, στη λογική “ο νεκρός δεδικαίωται”. Και δεν είναι σεβασμός να κλείνουμε μάτια και αυτιά στην αλήθεια, εξιδανικεύοντας πρόσωπα και καταστάσεις (στη ζωή και στο θάνατο).

Τα λέτε αυτά, γιατί δεν τον συμπαθούσατε πολιτικά, μπορεί να σκεφτεί κανείς.
Ο Πανούσης πολιτικά ήταν ανέκαθεν αλλού, αν όχι απέναντι, ήδη από την εποχή του Χημείου. Δεν ωφελεί να το κρύβει κανείς ή να υποκρίνεται. Αλλά δεν είναι αυτό το πρόβλημα.

Ο Πανούσης των Μουσικών Ταξιαρχιών και των πρώτων χρόνων μπορεί πχ να τραγουδούσε το “βάρα μας Μαλάμη”, αλλά είχε χιούμορ, μια ποιότητα, κι αυτό απέπνεε αν όχι σεβασμό, τουλάχιστον μια αναγνώριση για το ταλέντο του. Σίγουρα υπάρχουν σύντροφοι που θα έλεγαν “μ’ αρέσει στα κρυφά και ο Τζιμάκος” για να παραφράσουμε ένα στίχο από το “Νεο-Έλληνα”.

Ο Τζίμης Πανούσης των πολλών τελευταίων χρόνων, όμως, ήταν ο πρώτος που πουλούσε τον εαυτό του, τον τυποποιούσε και τον σέρβιρε με το κατάλληλο περιτύλιγμα, πασπαλισμένο με κάποιες δάφνες του παρελθόντος του. Δεν ενοχλούσε πια το σύστημα, αλλά αναπαρήγαγε σε μεγάλο βαθμό τα εύκολα κλισέ και την προπαγάνδα του. Και σου έδινε την εντύπωση ότι έβριζε το ΚΚΕ όχι μόνο από άποψη ή για τα βιώματά του, αλλά γιατί αυτό πουλούσε στο κοινό του -και όχι μόνο- και έτσι κέρδιζε επαίνους από πολλές μπάντες.
Ο Πανούσης ήταν πάντα αυτό που ήταν, αλλά κανείς Τζήμερος δε θα πόσταρε πχ την Μπαλάντα για το Χημείο, για να τον αποχαιρετήσει -όπως έκανε τώρα με την “Κατιούσα” του.

Σε κάθε περίπτωση, ο θάνατος του Τζίμη Πανούση ξεσήκωσε για άλλη μια φορά -που μάλλον δεν είναι η τελευταία- πολιτικές συζητήσεις. Κι αυτό σίγουρα θα ήταν κάτι που θα τον ικανοποιούσε, αν το ήξερε, έστω και σαν τελευταία επιθυμία του, που έγινε πράξη.

Καλή αντάμωση στην κόλαση -και τα γουναράδικα…

Υγ: τη φωτό την πήρα απ’ το δημοσίευμα του 902 με τη δωρική αναγγελία της είδησης. Ένα μνημείο του “λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν”, που είναι πιο εύγλωττο κι από σιωπή.

Βιβλική ανάρτηση

Εν όψει της εκατοστής επετείου της Οκτωβριανής, κάθε χώρος/οργάνωση/εκδοτικός οίκος (πολλές φορές αυτά ταυτίζονται, αλλά όχι απαραίτητα) ετοιμάζουν ή βγάζουν ήδη διάφορες εκδόσεις για να τιμήσουν την επέτειο. Εδώ ισχύει το "ο καθένας ανάλογα με το μέγεθος και τις δυνατότητές του", αλλά απέχουμε πολύ ακόμα από το να φτάσουμε στο "σύμφωνα με τις ανάγκες" και τις απαιτήσεις του συγκεκριμένου καθήκοντος.

Το οποίο σημαίνει δύο πράγματα: αφενός πως πρέπει να μεγαλώσουμε, για να μπορούμε περισσότερα. Αφετέρου πως δεν πρέπει να σταματήσουμε μετά την εκατοστή επέτειο, που πρέπει να είναι απλώς έναυσμα για να βγουν ακόμα περισσότερες σχετικές εκδόσεις.

Ξεκινάμε από τα δικά μας χωράφια. Εκτός από το πολύ σημαντικό και μεστό κείμενο της διακήρυξης της κετουκε, το τμήμα για τη δουλειά στο συνδικαλισμό επιμελήθηκε μια έκδοση για τις κατακτήσεις της εργατικής τάξης στο σοσιαλισμό που γνωρίσαμε, με επίκεντρο τη Σοβιετική Ένωση.

Στα θετικά της έκδοσης συμπεριλαμβάνονται τα εξής:
-είναι επίκαιρη, αποδεικνύοντας πως ο σοσιαλισμός του εικοστού αιώνα είχε λύσει προβλήματα, όπως την ανεργία, που στον καπιταλισμό παραμένουν ακόμα και σήμερα ανεπίλυτα και οξύνονται, γιατί είναι σύμφυτα με την ύπαρξή του.
-είναι εκλαϊκευτική και προσιτή στον καθένα, θυμίζοντας αρκετά στη μορφή μια σειρά μπροσούρες που είχε επιμεληθεί το ΚΣ της ΚΝΕ με τίτλο "αλήθειες και ψέματα για το σοσιαλισμό".
-είναι πολύτιμο εργαλείο για να ανοίξουν συζητήσεις για το σήμερα και τις δυνατότητες που μένουν αναξιοποίητες.
-είναι φτηνή, συνεπώς προσιτή από κάθε άποψη.
Και ας σημειωθεί παρεμπιπτόντως πως τις προάλλες παρουσιάστηκε στο κατάμεστο δημοτικό θέατρο του Αιγάλεω, δείγμα για το ενδιαφέρον που δείχνει ο κόσμος για αυτό το θέμα και την υπεράσπιση της προσφοράς του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Το αρνητικό κατά τη γνώμη μου είναι πως στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε εκδόσεις και στοιχεία της μπρεζνιεφικής εποχής -όπως το συλλεκτικό βιβλιαράκι "εκατό ερωτήσεις-απαντήσεις για την ΕΣΣΔ- και τα περισσότερα στοιχεία αναφέρονται στην περίοδο μέχρι το 75', ενώ ίσως να 'ταν πιο χρήσιμο να γίνει κάτι διαφορετικό και πιο γόνιμο.

Στο πλαίσιο της επετείου, εντάσσεται η κυκλοφορία της συλλογής κειμένων του Λένιν "απ' τη μαχητική πείρα των μπολσεβίκων", που εστιάζει αρκετά και στο οργανωτικό σκέλος της εξέγερσης ή της προετοιμασίας για επαναστατική δράση, ενώ έρχεται σαν συνέχεια άλλων εκδόσεων, όπως πχ το βιβλίο "η πορεία των μπολσεβίκων προς τη νίκη".

Μια άλλη πρόσφατη έκδοση είναι το βιβλίο για την ελληνικής καταγωγής ουντάρνικα, Πάσα (ή Πάσια) Αγγελίνα (άξιο τέκνο ενός καταξιωμένου λαού), η οποία έγινε οδηγός τρακτέρ κι εκπαίδευε άλλες γυναίκες για αυτή τη θέση, σπάζοντας το φράγμα της προκατάληψης, μαζί με αυτό των παραγωγικών δεικτών. Το βιβλίο συνοδεύεται από ένα ζουμερό πρόλογο του Αναστάση Γκίκα, ενώ παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς η Πάσα συμπληρώνει το βιογραφικό ερωτηματολόγιο ενός αμερικάνικου περιοδικού (που θέλει να καταγράψει την πορεία της) και διαπιστώνει πως παρά την πληθώρα ερωτήσεων και τις λεπτομέρειες που καλείται να συμπληρώσει, λείπει το πιο σημαντικό. Κι αυτό δεν είναι τα δικά της ατομικά χαρακτηριστικά, αλλά οι κοινωνικές συνθήκες που τα ανέδειξαν στην ίδια και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, σαν τη δική της.

Δεν τις παρουσιάζω αναλυτικά, γιατί θα έβγαινα εκτός θέματος, αλλά σημειώνω παρεμπιπτόντως και μερικές άλλες εκδόσεις:
-το βιβλίο για τα ηρωικά στελέχη του ΚΚΕ και της κεντρικής του επιτροπής που δεν προσκύνησαν το αστικό κράτος και βρήκαν το θάνατο αγωνιζόμενοι κι αλύγιστοι, είτε στο μέτωπο του αγώνα, είτε στις φυλακές, είτε στο εκτελεστικό απόσπασμα. Και μόνο ο τίτλος (παρμένος από την απολογία ενός μέλους της κετουκε) είναι ενδεικτικός για το (πολύ ενδιαφέρον) περιεχόμενο: δεν αναγνωρίζω κανένα νόμο, ούτε το κράτος σας...
-την επανέκδοση του έργου του Θέμου Κορνάρου για το στρατόπεδο Χαϊδαρίου (είχε προηγηθεί η αντίστοιχη επανέκδοση του βιβλίου του-χρονικού για το Μάη του 36' στη Θεσσαλονίκη).
-την έκδοση του ΣΠ Ηπείρου-Κέρκυρας-Λευκάδας της ΚΝΕ για τους ηρωικούς φαντάρους του Καλπακίου, όπου έγινε φέτος, προς τιμήν τους, και το διήμερο της οργάνωσης.

Κλείνοντας αυτή τη σύντομη παρουσίαση, ως προς μερικές, ενδεικτικές εκδόσεις του κόμματος σχετικές με την Οχτωβριανή Επανάσταση και τη σοσιαλιστική οικοδόμηση, σημειώνω μια βασική παράμετρο, που είναι κι η πιο σημαντική δυσκολία κατά τη γνώμη μου. Το κόμμα φαίνεται να δίνει -και δικαιολογημένα- βάρος στην επέτειο των δικών του εκατό χρόνων, στην ανάδειξη της ιστορίας του και της ηρωικής του διαδρομής. Συνεπώς υπάρχει μια "διάσπαση δυνάμεων" και κάποιες προτεραιότητες (γιατί προφανώς κι αποτελεί προτεραιότητα) δεν προχωρούν το ίδιο γρήγορα με τις υπόλοιπες.

Αυτή είναι καθαρά προσωπική εκτίμηση-εικασία, αλλά μπορεί να πέφτω τελείως έξω. Όπως δική μου εκτίμηση (που δε βασίζεται προφανώς σε κάποια πληροφόρηση) είναι πως ως το τέλος του 17', θα υπάρξουν και άλλες εκδόσεις, πχ ένα αφιέρωμα της ΚΟΜΕΠ ή κάποια συλλογική έκδοση, όπως αυτές που επιμελήθηκε το τμήμα ιστορίας της κετουκε για τα Δεκεμβριανά ή για τη Δικτατορία των Συνταγματαρχών. Πρόσχωμεν...

Στο επόμενο μέρος, θα δούμε αντίστοιχες εκδόσεις και ενδιαφέρουσες κυκλοφορίες από τον (πολιτικό-εκδοτικό χώρο) του ευρύτερου αριστεροχωρίου -και όχι μόνο...

Αρκεί να μην είναι ΚΚΕ

Πριν από δύο χρόνια, συμπληρώνονταν πενήντα χρόνια από τα Ιουλιανά και ο κυριακάτικος Ρίζος είχε δημοσιεύσει ένα σπάνιο και συγκλονιστικό φωτογραφικό ντοκουμέντο, που παραδόθηκε από μια σφισσα στο ιστορικό αρχείο του ΚΚΕ, με το χτυπημένο Σωτήρη Πέτρουλα να ψυχορραγεί στα χέρια ενός διαδηλωτή, που βρέθηκε δίπλα του. Λίγες μέρες αργότερα, η κε του μπλοκ είχε ετοιμάσει ένα σχετικό θέμα, με κάποιες πληροφορίες για τον άλλο διαδηλωτή που απαθανατίζεται να κρατάει τον Πέτρουλα (έντιμο στοιχείο της Ένωσης Κέντρου και μετέπειτα του ΠαΣοΚ), σε μια σελίδα που τώρα φυτοζωεί στα χέρια του καπηλευτή της, σαν άταφος νεκρός, και δε χρειάζεται να της δίνουμε κλικ, χωρίς λόγο. Το θέμα κυκλοφόρησε σε ένα δικό μας περιορισμένο μικρόκοσμο, χωρίς να πάρει πολύ μεγάλη έκταση.

Λίγες μέρες πριν, στην επέτειο της δολοφονίας του Πέτρουλα, και δύο χρόνια μετά από εκείνον τον Ιούλιο -όταν κάποιοι έπεσαν σε κατάθλιψη διαρκείας, που κρατάει μέχρι σήμερα- μια ιστοσελίδα που απευθύνεται στο ευρύτερο βαρυπενθούν αριστεροχώρι και κυκλοφορεί ως ένθετο με το "Δρόμο της Αριστεράς" (αλήθεια τι να γίνεται η μαοϊκή ψυχή της ΚΟΕ;), πήρε αυτούσιο εκείνο το δημοσίευμα του Ρίζου, χωρίς να προσθέσει το παραμικρό, και κατάφερε να το κάνει viral, με θερμές αντιδράσεις για το ιστορικό ντοκουμέντο που... "έφερε στο φως".

Δεν το αναφέρω με παράπονο (δυστυχώς έτσι λειτουργεί το διαδίκτυο), αλλά ως διαπίστωση. Το ευρύ κοινό μπορεί να ενθουσιαστεί με κάτι που είναι σχετικό με το ΚΚΕ (ή το αρχείο του ή την ιστορία του ή κάποια δράση του ή κάποιο μέλος, στέλεχός του ή... ή... ή...), αρκεί να μην το αναφέρει το ίδιο του κόμμα, να μην το προβάλουν τα δικά του μέσα-όργανα, και τέλος πάντων να αποσυνδεθεί με κάποιον τρόπο απ' αυτό, κι αν είναι δυνατόν να μπει αντιπαραθετικά προς αυτό (τόσο το καλύτερο σε αυτήν την περίπτωση).

Τα αντανακλαστικά που δημιουργεί σε μια μερίδα (θεωρούμενου κι αυτοαποκαλούμενου) προοδευτικού κόσμου αυτό το κόμμα είναι: α) σε αδιανόητο βαθμό αρνητικά, β) μεθοδικά και συστηματικά καλλιεργημένα, γ) σχεδόν εξαρτημένα (κι ούτε καν ενδιάμεσα ή ουδέτερα) και δ) στα όρια του αντικομμουνισμού. Κι η ουσία του πράγματος δεν αλλάζει ιδιαίτερα με το αντεπιχείρημα πως η αντιπαράθεση στο ΚΚΕ δεν ταυτίζεται με τον αντικομμουνισμό, εφόσον αυτός απορρέει ακριβώς από το είδος της πολεμικής και τον τρόπο που γίνεται, με εντυπωσιακές ομοιότητες προς τους κατεξοχήν πολιτικούς φορείς του ωμού και χυδαίου αντικομμουνισμού.

Κατ' επέκταση, όποιος σταμπάρεται ως "κουκουές", αντιμετωπίζει ένα τείχος προκατάληψης και κρίνεται με βάση αυτήν. Σπανίως μπορεί να το υπερβεί και να απευθυνθεί με ίσους όρους σε αυτό το κοινό, που θεωρητικά είναι κοντά μας και συμφωνεί σε κάποια βασικά ζητήματα, όπως το ρατσισμό, το κοινωνικό κράτος -αν και τελικά, δεν είναι τόσο απλό, όσο φαίνεται με μια πρώτη ανάγνωση. Οι εξαιρέσεις Κουκουέδων με ευρύτερη απήχηση, που επιβεβαιώνουν το γενικό κανόνα, είναι μάλλον μετρημένες στα δάχτυλα: τα σκίτσα του Ζάχαρη, κάποια κείμενα του Μπογιόπουλου -ιδίως από τη στιγμή που δεν αρθρογραφεί στο Ριζοσπάστη- και τελευταία ο Πελετίδης.

Ότι ο "Πέλε" είναι μια συμπαθέστατη φυσιογνωμία με ευρύτερη απήχηση, μπορεί να το διαπιστώσει κανείς εύκολα από τα ποσοστά του κόμματος στην Πάτρα, είτε στις εθνικές εκλογές, είτε ακόμα πιο εμφατικά στις Περιφερειακές Εκλογές, που διεξάγονται την ίδια ακριβώς μέρα με τις δημοτικές αλλά παρουσιάζουν μεγάλη απόκλιση. Ή κι από απλές, αυθόρμητες εκδηλώσεις του κόσμου, όπως αυτό το τιτίβισμα του -κάθε άλλο παρά δικού μας- Νίκου Παπαδογιάννη (της γνωστής πορτοκαλί μασονίας των μπασκετικών δημοσιογράφων), που αναρωτιέται αν έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν Πελετίδη οι δημότες άλλων πόλεων...

Δε μιλάμε όμως για αυθόρμητες εκδηλώσεις κι ανυποψίαστους.
Στην περίπτωση των Συριζαίων που ενθουσιάζονται προς στιγμήν με την εναντίωση του Πελετίδη στο "φιλανθρωπικό χάπενινγκ" του Πατούλη και του Σκάι, επικρατεί η λογική "ό,τι δεν μπορείς να πολεμήσεις -και το έκαναν βρώμικα και επίμονα- αγάπησέ το", αλλά περίμενέ το στη γωνία για να το χτυπήσεις στην πρώτη στραβή.

Στην περίπτωση του αριστεροχωρίου, υπάρχει ένας αφηρημένος ενθουσιασμός, που φλερτάρει με τον ψυχικό διπολισμό και συμπυκνώνεται στη λογική: "ο Πελετίδης τα σπάει, αλλά το Κουκουέ μου την σπάει". Η οποία αποκόπτει το πρόσωπο από το σύνολο που τον ανέδειξε και το πολιτικό στίγμα του, για να τον εκθειάσει ξεχωριστά, ανεξάρτητα από την πολιτική του ιδιότητα, και να καταλήξει στο μικροαστικό κλισέ κριτήριο: "τα πρόσωπα έχουν σημασία" -πάνω από κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις.

Παρεμπιπτόντως, αυτήν ακριβώς τη λογική στηλίτευε οργισμένος ο Πελετίδης στο προηγούμενο Δημοτικό Συμβούλιο, αναφερόμενος στα αντιπολιτευτικά τερτίπια των "ανεξάρτητων υποψήφιων" που είναι με το χωροφύλακα, τον αστυφύλακα, την κυβέρνηση, αλλά... πάνω από όλα με τον αγώνα!

Για να κλείσουμε, όπως αρχίσαμε: μια είδηση από τον 902 για τις δράσεις της δημοτικής αρχής της Πάτρας θα πάει άπατη στις... διαδικτυακές αγορές, ακόμα κι αν την προωθήσουν συντονισμένα όσοι σφοι έχουν παρουσία στα social media. Η ίδια είδηση για τον Πελετίδη -σαν πρόσωπο πάντα- από ένα μέσο του αριστεροχωρίου έχει πολύ καλές πιθανότητες να γίνει viral, σαν τη φωτογραφία του Πέτρουλα.

Βλέπεις Νίκας; Είναι καλό.
Βλέπεις Κουκουέ; Κάπου βρωμάει η δουλειά... Πιάσε τη μύτη σου και σήκωσέ την ψηλά, αριστοκρατικά, με περιφρόνηση για τους δογματικούς παλαιοημερολογίτες. Κι αν βρεθείς στην ανάγκη να παραδεχτείς και να προβάλεις κάποιον από αυτούς, φρόντισε να το κάνεις μακριά από κόμματα, καλούπια και πολιτικές ταυτότητες (όπως τότε, στις πλατείες). Αν μάλιστα μπορείς να φέρεις το συγκεκριμένο πρόσωπο σε αντιπαράθεση με το κόμμα του, τόσο το καλύτερο. Η περίπτωση του Μπογιό -που έχει δώσει κι αυτός βέβαια μερικά πατήματα- είναι χαρακτηριστική. Και είναι ζήτημα χρόνου να αρχίσουν τα λατρεμένα κλισέ "βάλτε τον Πελετίδη ΓΓ να ξεκολλήσετε από το 5%. Αλλά δεν το κάνετε γιατί φοβάστε να κυβερνήσετε..."

Υγ: όλα τα παραπάνω αφορούν τα εμπόδια και τις δυνατότητες στο δικό μας μαζικό άνοιγμα. Αλλά αυτό είναι το θέμα μιας άλλης ανάρτησης...

Δύο κείμενα για την Ηριάννα Β. Λ.

Ή μάλλον, για την ακρίβεια, ένα κείμενο για την Ηριάννα και ένα για όσους ασκήθηκαν στο αγαπημένο τους χόμπι, πατώντας πάνω στην υπόθεσή της (κάποιοι θα το πουν αντικουκουεδίλα, εγώ θα το πω αντικομμουνισμό, και ναι, θεωρώ ότι ταυτίζονται).

Σήμερα η Ηριάννα, αύριο ποιος;

Αναδημοσιεύεται από την Κατιούσα

Θα μπορούσε να είναι η λογική του παραλόγου, αλλά είναι απλώς η λογική του συστήματος. Η καταπολέμηση της τρομοκρατίας απαιτεί την τρομοκράτηση των τρίτων, που είναι αθώοι κι αμέτοχοι. Μέχρι αποδείξεως του εναντίου, θα έλεγε κανείς. Αλλά ακόμα κι αν δεν αποδειχτεί τίποτα, αυτά είναι ψιλά γράμματα για την ελληνική δικαιοσύνη.

Μια 29χρονη κοπέλη ζει εδώ και αρκετά χρόνια -αλλά ιδιαίτερα τις τελευταίες μέρες- έναν εφιάλτη χωρίς τέλος και την τιμωρία των δικαστικών αρχών, επειδή αρνήθηκε να χωρίσει το σύντροφό της, που θεωρούνταν ύποπτος για συμμετοχή στη “Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς”. Ο σύντροφός της τελικά αθωώθηκε, αλλά η ίδια τιμωρείται διότι δε συνεμορφώθη προς τας υποδείξεις της έδρας και στέλνεται για “σωφρονισμό” στις φυλακές της Θήβας!

Η Ηριάνα Β. Λ. είναι υποψήφια διδάκτωρ της Φιλοσοφικής στο ΕΚΠΑ κι επιστημονική συνεργάτιδα σε διάφορα πανεπιστημιακά προγράμματα. Μέχρι πριν λίγο καιρό περνούσε πολλές ώρες της ημέρας της στο Πανεπιστήμιο, διδάσκοντας στο Διδασκαλείο Ελληνικής Γλώσσας. Αλλά στις αρχές του μήνα καταδικάστηκε σε 13 χρόνια κάθειρξη και οδηγήθηκε στις φυλακές της Θήβας, εξαιτίας μιας δίκης που δεν απέδειξε σε κανένα σημείο την ενοχή της και πήρε μια φανερά άδικη απόφαση, με ανύπαρκτους μάρτυρες και στοιχεία. Πλέον συνεχίζει αναγκαστικά τη μελέτη της στο κελί της.

Για το χρονικό της υπόθεσης, δανειζόμαστε κάποια στοιχεία από το διαδικτυακό ψήφισμα για τη συλλογή υπογραφών που ζητούν την απελευθέρωσή της, όπου εξιστορούνται τα βασικά γεγονότα.

Στις 14 Μαρτίου 2011 η Αντιτρομοκρατική έκανε έφοδο στο σπίτι του φοιτητή ΕΜΠ και φίλου της Ηριάννας, Κωνσταντίνου. Εκείνο το βράδυ στο σπίτι κοιμόταν και η Ηριάννα, τότε φοιτήτρια Φιλοσοφικής. Προσάγεται στη ΓΑΔΑ όπου δίνει προανακριτική κατάθεση, οικειοθελώς DNA, αποτυπώματα και την ίδια μέρα αφήνεται ελεύθερη.

18 Νοέμβρη 2011. Σύμφωνα με την κατάθεση ενός «μάρτυρα» που δεν ξαναεμφανίζεται ποτέ στο εξής, ούτε στο δικαστήριο, ανακαλύπτονται όπλα που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί πουθενά σε χώρο του ΕΜΠ στου Ζωγράφου.

11 Ιανουαρίου 2013. Συλλαμβάνεται η Ηριάννα και κατηγορείται ως μέλος της ΣΠΦ και για οπλοκατοχή, με βάση ένα χαμηλής ποσότητας και κακής ποιότητας δείγμα DNA σε γεμιστήρα εκτός όπλου, από τα ευρήματα στο ΕΜΠ, ενάμισι χρόνο μετά την υποτιθέμενη ανακάλυψή τους κι ενώ το DNA της Ηριάννας είναι στα χέρια της αστυνομίας εδώ και δύο χρόνια. Γίνεται εξονυχιστική έρευνα στο σπίτι και το αυτοκίνητό της, αλλά δε βρίσκεται το παραμικρό ενοχοποιητικό στοιχείο. Η φοιτήτρια αφήνεται ελεύθερη με περιοριστικούς όρους, κι αργότερα ζητάει την άρση της για να μπορέσει να παρουσιάσει στο εξωτερικό κάποιες δημοσιεύσεις της, στο πλαίσιο των σπουδών της.

Ο σύντροφός της, Κωνσταντίνος, παραπέμπεται σε δίκη ως μέλος της ΣΠΦ, με μοναδικό στοιχείο τη φιλική του σχέση με δύο μέλη της οργάνωσης. Με πρόταση του εισαγγελέα Σωτήρη Μπάγια και με απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, ο Κωνσταντίνος αθωώνεται αμετάκλητα. Αλλά η ίδια οδηγείται σε δίκη, στην οποία δεν υπάρχει κανένα επιβαρυντικό στοιχείο εναντίον της, κανένας μάρτυρας κατηγορίας και το μόνο στοιχείο είναι ένα χαμηλής ποσότητας και κακής ποιότητας δείγμα DNA. Όταν ζήτησε να γίνει επανέλεγχος του δείγματος σε πιστοποιημένο εργαστήριο, η απάντηση της αστυνομίας ήταν πως το δείγμα είχε τελειώσει! Συνεπώς δεν υπάρχει καμία περίπτωση ταυτοποίησης και καταρρέει το μοναδικό στοιχείο στο οποίο βασίζεται η κατηγορία.

Παρόλα αυτά, το δικαστήριο την καταδικάζει σε 13 χρόνια κάθειρξη, χωρίς ελαφρυντικά. Στις 17 Ιουλίου έχει οριστεί δικάσιμος για να επανεξεταστεί η υπόθεση, αλλά η Ηριάννα πρέπει να παραμείνει φυλακισμένη μέχρι την εκδίκαση της έφεσης, που δεν έχει ανασταλτικό χαρακτήρα.

Όπως σημειώνεται και στο ψήφισμα η Ηριάννα είναι κάποιος από εμάς κι η αδικία στο πρόσωπό της είναι αδικία εναντίον όλων μας. Ο καθένας θα μπορούσε να είναι στη θέση της. Εξάλλου, η “ανεξάρτητη δικαιοσύνη” δεν κάνει διακρίσεις, στα χρόνια του τρομονόμου και δεν ασχολείται με αποδείξεις, μαρτυρίες και περιττές λεπτομέρειες. Το μόνο φίλτρο που χρησιμοποιεί είναι η ταξική, κοινωνική θέση κι η πολιτική σκοπιμότητα. Σαν τον ιστό της αράχνης, που τσακώνει μόνο τα μικρότερα έντομα…

Η Ηριάννα, η ΚΝΕ και η “γενική κατακραυγή”

Αναδημοσιεύεται από την Κατιούσα

Η σημερινή ανακοίνωση της ΚΝΕ για την άδικη καταδίκη και φυλάκιση της Ηριάννας Β. Λ. θα μπορούσε υπό άλλες συνθήκες να περάσει κι απαρατήρητη. Η ανακοίνωση καταγγέλλει το γεγονός και σημειώνει το αυτονόητο για τη συλλογική διέξοδο απέναντι στο πλέγμα νόμων και μηχανισμών καταστολής.
Το μόνο που θα μπορούσε να πει κανείς -αν ήθελε οπωσδήποτε να βρει κάτι- είναι ότι θα μπορούσε να έχει βγει και νωρίτερα, και πως χρειάζονται καλύτερα αντανακλαστικά σε τέτοιες περιπτώσεις.

Παρόλα αυτά, κάποιοι βρήκαν αφορμή για σπέκουλα κι εντυπωσιοθηρία. Αρχικά έχτισαν το αφήγημα πως η Πανσπουδαστική καταψηφίζει στις σχολές το ψήφισμα για την Ηριάννα, μαζί με τις πιο σκοτεινές, αντιδραστικές δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας. Προφανώς έπαιρναν και κάποια πραγματικά γεγονότα για να βασιστούν, αλλά το περίεργο ήταν πως τα πρακτικά διαφόρων Δ.Σ. -που εμφανίζονταν ως τεκμήρια- παρουσιάζονταν αποσπασματικά. Όπως φάνηκε εκ των υστέρων, ήθελαν απλά να αποκρύψουν τη δική τους στάση-ψήφο σε άλλα ζητήματα. Όπως πχ το καταπληκτικό επιχείρημα της αρνητικής ψήφου στο διήμερο για το μεγάλο αντι-ιμπεριαλιστικό διήμερο (του ΠΑΜΕ και άλλων εργατικών οργανώσεων των Βαλκανίων) στη Θεσσαλονίκη, επειδή πέφτει μες στην εξεταστική!

(Σημειώνω παρενθετικά πως στο φοιτητικό συνδικαλισμό μπορεί να συναντήσει κανείς -στην καλύτερη- άγνοια και -στη χειρότερη- μερικές από τις πιο εξωφρενικές ατάκες όλων των εποχών. Κι αυτό δεν το λέω συμψηφιστικά, αλλά σε κάθε περίπτωση, δεν είναι το θέμα μας).

Σήμερα, μετά την ανακοίνωση της ΚΝΕ, το τροπάριο άλλαξε. Και λέει πως η… καθολική κατακραυγή στα Social Media ανάγκασε την ΚΝΕ να αναδιπλωθεί και να αλλάξει τη θέση της. Κούνια που τους κούναγε…

Δεν το λέω για να τσουβαλιάσω, αλλά η αναλογία με τους #παραιτηθείτε (που πίστεψαν πως τα διαδικτυακά like αντιστοιχούν σε ένα πραγματικό ζωντανό κίνημα κι οδηγήθηκαν, έτσι, σε φιάσκο ολκής) είναι εντυπωσιακή. Όποιος μπερδεύει τον ίσκιο του με το μπόι του και τον εικονικό, διαδικτυακό μικρόκοσμο με την πραγματική ζωή, φλερτάρει πάντα με τα όρια της γραφικότητας και του εξευτελισμού. Συνήθως γιατί εκλαμβάνει τα πάντα ως αποτέλεσμα της δικής του διαδικτυακής “δράσης”. Η… ιντερνετική κατακραυγή και τα πέντε “like” ή “fav” που μάζεψε το οργισμένο τους ποστ, είναι που ανάγκασε τους Κνίτες σε άτακτη υποχώρηση και… αλλαγή της αρχικής του θέσης.
Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε.

Το βασικό δυστυχώς είναι πως το “αντι-ΚΚΕ” εξακολουθεί να πουλάει, πολύ περισσότερο από την ευαισθητοποίηση για αυτή καθαυτή την υπόθεση της 29χρονης κοπέλας και τον εφιάλτη στον οποίο την καταδίκασε το αστικό κράτος κι οι “ανεξάρτητες” δικαστικές του αρχές.

Αν πάντως αυτή η αντι-ΚΚΕ αφήγηση τράβηξε, έστω κι από σπόντα, την προσοχή κάποιων και βοήθησε εμμέσως να γίνει ευρύτερα γνωστό το θέμα, κι αυτό κέρδος είναι, από μία και μόνο άποψη…

Δελτίο Κομινφόρμ 13

Δε νομίζω πως έχω να προσθέσω κάτι καινούριο στο "θέμα" των ημερών για τη δήλωση του Καζάκου, ούτε καν επιχειρώντας μια σύνοψη όσων έχουν ειπωθεί, ακόμα κι εδώ. Καταρχάς είναι τραγικό πως το θέμα έχει πάρει τόση έκταση και μας αναγκάζει να ασχολούμαστε ή να απαντάμε σε αυτό. Δείχνει τη διαχρονική αξία της μονταζιέρας, τη δύναμή της να επιβάλει την ατζέντα της, για μια δήλωση που έγινε μερικά χρόνια πριν και ξεθάφτηκε τώρα (και θα είχε ενδιαφέρον να ψάξει κανείς το νήμα και να βρει από πού και με ποιον τρόπο γιγαντώθηκε). Και προφανώς την ικανότητά της να απομονώνει μαεστρικά φράσεις, να διαστρεβλώνει την ουσία, ακόμα και στο γραπτό λόγο, που μένει πίσω και δεν πετάει στον αέρα, να προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις, επικοινωνιακό αντιπερισπασμό, εντυπώσεις. Κι είναι πολύ ενδιαφέρον πως σε μια βδομάδα που περνάνε στη ζούλα τα μνημονιακά προαπαιτούμενα, τα social media που είναι ένα είδος θερμόμετρου της κοινής γνώμης και των μέσων που την διαμορφώνουν, έχουν αναλωθεί σε μια Καζακιάδα, ενώ η θρασύτητα της ΔΦΑ περνάει στα ψιλά, ως κάτι γνωστό και δεδομένο.

Είναι κι αυτό το ιδιότυπο μάρκεντινγκ που έχει το κόμμα, που μπορεί να λέει κάτι σωστό, επίκαιρο, να μαλλιάζει η γλώσσα του σε ώτα μη ακουόντων (πχ όταν προειδοποιούσε πως "έρχεται θύελλα"), αλλά αν πει κάτι παρεξηγήσιμο (χωρίς να είναι απαραίτητα, αρκεί να μπορεί να περάσει ως τέτοιο και να καταχωρείται στη δημόσια σφαίρα ως παρεξηγήσιμο) θα γίνει viral, θα διαδοθεί από προφίλ σε προφίλ, από στόμα σε αυτί, κανονική δουλειά μυρμηγκιού, και στη διαδρομή θα αποκτά μυθικές διαστάσεις, πχ και τρεις αρκούδες, σταλμένες κατευθείαν από την εποχή της Σοβιετίας.

Ναι αλλά γιατί μιλάμε για το ΚΚΕ αφού το "θέμα" μας είναι μια δήλωση του Καζάκου, που δεν είναι καν οργανωμένο μέλος του; Μα για αυτό ακριβώς. Ήταν όμως βουλευτής του και συνδέθηκε με αυτό -συνεπώς, δε χρειάζονται περσότερα.

Αν ο Καζάκος είχε πει κάτι εύστοχο που θα γινόταν viral αυτό θα ανήκε στον εαυτό του, θα είχε συμβεί παρά κι ενάντια στην πολιτική του τοποθέτηση, τη συμπόρευσή του με το ΚΚΕ, θα ήταν καρπός του ξεχωριστού ήθους του, της ποιότητάς του -εξ ου κι ηθοποιός- του ευρύτατου πνεύματός του, που δεν το συναντάς σε σεχταριστές και γραφειοκράτες, μη σου πω πως κατά βάθος θα ήταν και με το 15ο Συνέδριο, κι είχε και τον Μπογιόπουλο σε μια πρόσφατη παράστασή του.
Τώρα είναι ο Καζάκος του ΚΚΕ, για τον οποίο πρέπει να απολογηθεί ο ΓΓ σε συνέντευξή του, ο οποίος έχει παίξει σε σαπουνόπερες, όπως το Βέρα στο Δεξί (ούτε καν στο αριστερό, σημειολογικά) κι η προδοσία που φόρτωσε στα παιδιά που φεύγουν έξω, αντανακλά στην πραγματικότητα το κακό προδοτικό Κουκουέ, που φταίει για όλα.

Και η ουσία σε ποιο ακριβώς γκεστάλτ αρχίζει να μας απασχολεί;
Εξαρτάται τι θεωρεί κανείς ουσία κι αυτή δεν είναι να πάρουμε αποστάσεις από τη διατύπωση του Καζάκου -αυτό είναι το πλέον εύκολο. Αν τον απασχολεί η θέση του ΚΚΕ, αυτή μπορεί να την βρει πολύ εύκολα, με ένα απλό γκουγκλάρισμα, ακόμα και από την τελευταία, πολύ καλή, δήλωση του Κουτσούμπα. Κι αν αυτή είναι -επιτέλους- το θέμα της μετανάστευσης στην οποία αναγκάζονται να καταφύγουν πολλοί απελπισμένοι της δικής μας γενιάς, αυτή μπορεί να τη βρει σε διάφορα αξιόλογα άρθρα -παραθέτω ενδεικτικά αυτό, και το βράδυ θα ενημερώσω την παραπομπή και με έναν ακόμα σύνδεσμο.

Κατά τα άλλα, σε τηλεγραφικό ρυθμό, γιατί δυστυχώς η κε του μπλοκ δεν έχει χρόνο για κάτι πιο αναλυτικό.

-Η ΔΦΑ που αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερή θυμίζει τις χειρότερες στιγμές του δεξιού παρακράτους, διασκευάζοντας δημιουργικά στη συγκυρία το παλιό σύνθημα "κανένα σπίτι στα χέρια ασφαλίτη" που καπηλεύτηκε, και μετατρέποντάς του σε "κανένα σπίτι, δίχως ασφαλίτη".
Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

-Το ΚΚΕ επιμένει στον "ξύλινο" λόγο, που καλεί τους οπαδούς να βγάλουν συμπεράσματα και να μην ταυτίζουν την αγάπη τους για την ομάδα με τα συμφέροντα του κάθε επιχειρηματία, σε αντίθεση με κάποιες εξωκοινοβουλευτικές ανακοινώσεις για τον Ηρακλή που έγιναν και πρωτοσέλιδο χτύπημα στον αθλητικό Τύπο της Θεσσαλονίκης και παίρνουν θέση υπέρ των δίκαιων αιτημάτων της ομάδας -που υποβιβάστηκε στα χαρτιά- μαζί με μια γενική αντιμνημονιακή καταγγελία.

-Το ΚΚ Βενεζουέλας στενοχωρεί τους όψιμους φίλους του -που το στηρίζουν αποκλειστικά στο βαθμό που μπορούν να το χρησιμοποιήσουν εναντίον του ΚΚΕ- και δεν μπαίνει στα καλούπια τους, κρατώντας κριτικά τις αποστάσεις του από τους χειρισμούς της 'μπολιβαριανής κυβέρνησης'.

-Η ΔΦΑ εντελώς αποθρασυμένη φέρνει σαν τον κλέφτη τα υπόλοιπα προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης και του μνημονίου, με ένα (άσχετο) νόμο -για τα ψάρια- σε μία (ν)τροπολογία. Αυτή η πρόκληση δεν μπορεί να μείνει χωρίς απάντηση. Όλοι αύριο στο συλλαλητήριο του ΠΑΜΕ έξω από τη Βουλή, στις 3.30. Ο εργαζόμενος λαός δεν πρέπει να ψαρώσει και να μείνει στη στάση του ροφού. Μόνο στο δρόμο θα καταλάβει τη δύναμή του και θα βρει το δίκιο του. Να μην τηρήσουμε "σιγήν ιχθύος", όπως λέει κι η ανακοίνωση του ΠΑΜΕ.

Την ίδια στιγμή, το Κόμμα αποχωρεί -μετά από αρκετό καιρό από όσο μπορώ να θυμηθώ- από τη συζήτηση στη Βουλή, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις φαστ-τρακ διαδικασίες που ακολουθούνται.
Ες αύριον τα σπουδαία...

Μίλα μου βρώμικα

Η αλήθεια είναι πως περίμενα περισσότερα βρώμικα σχόλια για το 89' με αφορμή το θάνατο του Μητσοτάκη, του στιλ "τρώνε μαζί με το Χαρίλαο ντολμαδάκια στις γειτονιές των αγγέλων". Αλλά αυτά παραδόξως ήταν λιγοστά (δες ως εξαίρεση στον κανόνα ένα κείμενο του Καρτερού, που τα έγραψε σχεδόν στα σοβαρά, αλλά για καλό κι ένα ωραίο ξέπλυμα στο πλυντήριο της ΕφΣυν από τον άνθρωπο των ειδικών αποστολών). Και δεν είναι τυχαίο ίσως. Ποιος θα μπορούσε να μιλήσει για τα παλιά δεξιά λάθη του ΚΚΕ από το σύγχρονο αριστεροχώρι, που πάτησε συνειδητά και ολόψυχα την μπανανόφλουδα της ΠΦΑ; Με τι σκεπτικό και ποιο... ηθικό πλεονέκτημα, που θα έλεγε κι ο Καρτερός;

Εξάλλου, το κόμμα έβγαλε χρήσιμα διδάγματα, φροντίζοντας να απομακρυνθεί στην πράξη από τη λογική που οδήγησε σε αυτές τις τακτικές επιλογές. Τα υπολείμματα από τα ντολμαδάκια (σημειολογικό υπονοούμενο περί γιαλαντζί αριστεράς) στα δόντια είναι ευκρινή, και θα χτυπούσαν άσχημα στο μάτι, αν υπήρχαν ακόμα και δεν είχε γίνει καθαρισμός από την εποχή της κάθαρσης.
Αλλά... αστραφτερή οδοντοστοιχία, αστραπές δε φοβάται. Καθαρά πράγματα...

Τι μένει λοιπόν σε όσους έχουν έτοιμο το συμπέρασμα "ναι αλλά το ΚΚΕ..."; Να λυγίσουν από την ανάποδη το κλαδί και να πιάσουν την ιστορία για την ηγεσία που τσαλαπατά την ιστορία του κόμματος και τα σύμβολά της -που αυτοί θεωρητικά τα έχουν "εικόνισμα", για να θυμηθούμε ένα ιστορικό τσιτάτο του Χαρίλαου. Κι έτσι καταλήγουμε σε κωμικοτραγικά λογικά (;) σχήματα και αφηγήσεις του στυλ:

Ανάθεμα στο ΚΚΕ που προδίδει την ιστορία του ΕΑΜ, το οποίο μας πρόδωσε στη Βάρκιζα.
Ανάθεμα στους επάρατους σταλινικούς που ξεπούλησαν την παράδοση των Λαϊκών Μετώπων, που μας είχαν ξεπουλήσει στην αστική τάξη.
Ανάθεμα και στην ηγεσία που αποκαθήλωσε το Χαρίλαο (ως εικόνισμα) ο οποίος βέβαια ευθύνεται για την πατάτα (και τα ντολμαδάκια) του 89'.

Το ζήτημα δεν είναι φυσικά να σταθούμε σε προδοσίες και πρόσωπα, αλλά να κρίνουμε σφαιρικά τις αιτίες και συνολικά την πορεία που οδήγησε στην κρίση του 89-91. Αυτή τη δύσκολη (αυτο)κριτική μόνο το κόμμα επιχειρεί να την κάνει, αναλύοντας τα προβλήματα στη στρατηγική του, τη στάση του στο ζήτημα της κυβέρνησης -κι αυτό ακριβώς είναι που ξεσηκώνει τις υστερικές αντιδράσεις των... "εικονισματομάχων". Αν δεν το κάνουμε αυτό, το 89' προκύπτει ξαφνικά, μεταφυσικά, σαν κεραυνός εν αιθρία: ("Α, ένα 89! Πώς βρέθηκες εσύ εδώ;"). Και τα προβλήματα αυτά αποτυπώνονται ακόμα και στην αριστερή κριτική (εντός ή εκτός εισαγωγικών) της περιόδου, που μιλούσε πχ για το φως της Περεστρόικα και το σκοτάδι των νεοσταλινικών μεθόδων -ακόμα και σε κάποια σημαντικά κείμενα του Κάππου, που βάλλει μεν από θέση αρχής κατά του κυβερνητισμού, αλλά αφήνει ανοιχτά κάποια παραθυράκια για σχηματισμό άλλου τύπου κυβέρνησης.

Το πρόβλημα δεν ήταν ασφαλώς η αριστερή κριτική, αλλά ο τρόπος με τον οποίο εκφράστηκε και τα σημεία στα οποία εστίασε: το 89' αντιμετωπίστηκε ξεκομμένα από την προγενέστερη περίοδο και ως προδοσία, επειδή κάναμε τον "ιστορικό συμβιβασμό" και την κυβερνητική συνεργασία με τη ΝΔ και όχι για τις επεξεργασίες του 12ου συνεδρίου, τη συγκρότηση του (ενιαίου) Συνασπισμού και την αρχική αμηχανία απέναντι στο ΠαΣοΚ -όπου το αριστεροχώρι έπεσε στο "δις εξαμαρτείν".
Το ΝΑΡ ήταν στην καλύτερη περίπτωση η τιμωρία του κόμματος και το τίμημα που πλήρωσε για τα δεξιά του λάθη-απόκλιση. Αλλά η τιμωρία για ένα λάθος δεν είναι αυτομάτως σωστή και δικαιωμένη ως ανεξάρτητη πολιτική επιλογή.

Βέβαια το βασικό δεν είναι τι θα πεις στους άλλους και πώς θα τους αντιμετωπίσεις. Στον Πασόκο που μιλάει με ύφος για το "βρώμικο 89", λες πολύ απλά πως εμείς απλώς το ξεβρομίσαμε και γίναμε δυστυχώς η κολυμβήθρα που ξέπλυνε τις δικές τους βρομιές. Και αν είναι κάποιος αριστεροχωριανός -που δε φροντίζει καν λεκτικά να διαφοροποιήσει τη σπόντα του περί "βρόμικου 89", παίζεις με τις αντιφάσεις του κι αντιστρέφεις τα ερωτήματα για το σήμερα.

Το βασικό όμως είναι τι θα πούμε εμείς στον εαυτό μας. Και να προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε κάποιες επιλογές στο ιστορικό τους πλαίσιο, για να καταλάβουμε τα λάθη μας και να τα αποφύγουμε, όχι για να τα δικαιολογήσουμε.

Η αλήθεια είναι πως στη δεδομένη χρονική στιγμή, είτε έτσι είτε αλλιώς, μας την είχαν στημένη και μας περίμεναν στη γωνία. Αν δεν μπαίναμε σε κάποια κυβέρνηση συνεργασίας, θα ευθυνόμασταν για τη συγκάλυψη των πράσινων σκανδάλων και για την... ακυβερνησία που έφεραν τα πιο αναλογικά (όπως λέμε πιο έγκυος) εκλογικά συστήματα. Μπρος (αστικός) γκρεμός και πίσω (νεο-αριστερό) ρεύμα. Η μόνη διέξοδος από αυτόν το φαύλο κύκλο, θα ήταν ένας διαφορετικός πολιτικός λόγος -και βασικά λογική- με εντελώς διαφορετικό σκεπτικό, που δε θα την απασχολούσε τι είδους κυβέρνηση θα έχει ο τόπος. Κι αυτό επί της ουσίας, ήταν κάτι που το βρήκαμε μπροστά μας το 2012.

Είναι χαρακτηριστικό επίσης πως τα συγκρατημένα εγκώμια των Συριζαίων προς τον πολιτικό αντίπαλο Μητσοτάκη, του αναγνωρίζουν ότι έσπασε το ταμπού της εισόδου της Αριστεράς στην κυβερνητική εξουσία, που κατά κάποιον τρόπο λείανε το έδαφος για τη σημερινή ΔΦΑ.

Από μια άλλη άποψη, προσωπικά μπορώ να καταλάβω όσους κατάπιαν μεν την πρώτη κυβέρνηση Τζανετάκη, για να μην παραγραφούν τα σκάνδαλα, αλλά διαχώρισαν τη θέση τους από τη δεύτερη οικουμενική του Ζολώτα, όπου δε συνέτρεχε τέτοιος λόγος. Υπήρχε παρόλα αυτά μια... συνέπεια στο σκεπτικό της συμμετοχής σε μία (ακόμα) οικουμενική, χωρίς εκδικητικούς αποκλεισμούς -την οποία το ΠαΣοΚ δέχτηκε τέσσερις μόλις μήνες αφού απέρριπτε την ίδια πρόταση από... "θέση αρχής". Το λάθος ήταν στο βασικό σκεπτικό, όχι στις λεπτομέρειες.

Μιας και μιλήσαμε όμως για "θέση αρχής", ένα τελευταίο εντυπωσιακό στοιχείο είναι οι υπουργικές θέσεις που (δεν) πήρε το ΚΚΕ σε αυτές τις κυβερνήσεις, με βάση και τους εκλογικούς συσχετισμούς. Τα υπουργικά πόστα τα έπιασαν παράγοντες της "ανανεωτικής αριστεράς", όπως ο Κουβέλης και ο Κωνσταντόπουλος, ενώ το μόνο κομματικό στέλεχος που συμμετείχε σε μια υπουργική επιτροπή εν είδει τρόικας, ήταν ο Δραγασάκης, που σήμερα βρίσκεται στο Συνασπισμό. Που πάει να πει πως το κόμμα δεν "ξεπουλήθηκε" το 89' για να γλυκαθεί με τα υπουργικά πόστα και κυβερνητικές ευθύνες. Δεν ήταν έγκλημα-προδοσία, αλλά κάτι χειρότερο: ήταν λάθος. Ακόμα και στα λάθη του, όμως, το ΚΚΕ κράτησε τις αρχές του...