Πέμπτη 18 Ιουνίου 2009

Το τέλος των αναμνήσεων

Για το 87 το δίλημμά μου είναι αν το θυμάμαι πραγματικά ή έχω αναμνήσεις που μου κατασκεύασε εκ των υστέρων η τηλεόραση.
Για το 89 όμως δεν υπάρχουν διλήμματα. Το θυμάμαι πολύ καλά κι ήμουν με τους σοβιετικούς.

Τον ημιτελικό τον έβλεπα στο χωριό μου. Κι είχα την γιαγιά μου, βασιλικιά από κούνια, να απορεί τι το ταΐζουν οι γονείς του το παιδί και το έκαναν σλαβάκι.
Από μικρός ανθέλλην.

Για την γιαγιά την αθηνά οι σλάβοι ήταν ο προαιώνιος εχθρός.
Πολέμησε τους βούλγαρους κατακτητές, έχασε μια ρώγα της από βουλγάρικη ξιφολόγχη ως παράσημο αντίστασης και μου μάθαινε να τραγουδάω το μακεδονία ξακουστή όταν ήμουν μικρός.

Ο μη αστικός μύθος λέει ότι για να γίνουν τα βαφτίσια μου η γιαγιά έκλεισε συμφωνία με τους γονείς με αντάλλαγμα να ψηφίσει στις εκλογές κκε.
Υπέστην έτσι το μυστήριο -μαρτύριο στην τρυφερή ηλικία των τριών ετών, όπου ο θρύλος διηγείται ότι τράβηξα με ταξικό ένστικτο τα μούσια του παπά.

Πιο πολύ κι απ' το παιδικό τραύμα όμως, με πειράζει ότι μας πιάσανε πάλι κορόιδα. Το 86 δεν έπαιζαν εκλογές, μόνο οι δημοτικές, που σιγά μην κατέβαινε στο κουτσοχώρι μας κκε δήμαρχος.
Μα ήταν συμφωνία αυτή που κλείσαμε; Τόσες θυσίες για ένα πουκάμισο αδειανό. Πάλι βαρκιζιανά σύνδρομα;

Κλειδί για την έκβαση του ημιτελικού ήταν ο γνωστός ελληνο-αμερικανός πράκτωρ νικ γκάλης.
Επισήμως, το γκάλης προέρχεται από σύντμηση του επιθέτου γεωργαλής στην αμερικάνικη εκδοχή του (γκιοργκάλης). Το τμήμα ιστορίας της κε του μπλοκ όμως, εξετάζοντας απόρρητα σοβιετικά έγγραφα της εποχής, φέρνει σήμερα στο φως την αλήθεια.

Το επίθετο του γκάλη είναι όντως προϊόν σύντμησης, αλλά προέρχεται από το ρουφογάλης κι όχι από το γεωργαλής.
Η αμερικάνικη εκδοχή του ήταν το ρουφογκάλης, το οποίο κόπηκε στη μέση για καμουφλάζ κι όχι για λόγους ευφωνίας.

Οι περισσότεροι στέκονται συνήθως στο τελευταίο καλάθι που έκρινε το παιχνίδι. Το τρίποντο του φάνη, το σηκωμένο χέρι του ρουφογκάλη πριν καν δει την κατάληξη του σουτ.
Ναι, αλλά πιο πριν ο γκάλης πατάει καθαρά τη γραμμή!
Κι η προπαγάνδα των αστών δε λέει κουβέντα για αυτό.

Μου 'χε μείνει έμμονη ιδέα από τότε. Χρόνια μετά, πήρα σε dvd τον αγώνα και το έτρεξα κατευθείαν σε αυτή τη φάση.
Δεν χωρούσε αμφιβολία, ήταν ξεκάθαρο.
Ένα γλυκό κύμα διαπέρασε τα μηνίγγια, όπως κάθε φορά που βλέπεις μια παιδική σου εμμονή να δικαιώνεται.
Αλλά τι να το κάνεις; Για ένα πουκάμισο αδειανό...

Τον τελικό τον είδα σπίτι μου δυο μέρες μετά κι ήμουν φανατικά με τους γιούγκους για εκδίκηση.
Στο σπίτι είχε μαζευτεί πολύς κόσμος κι όλοι απορούσαν με τον μικρό ανθέλληνα χούλιγκαν.

Εκ των υστέρων ήμουν σε θέση να καταλάβω κάποια πράγματα καλύτερα για τους επισκέπτες μας και τη στάση τους.
Δεν τους ξένιζε ότι ήμουν ανθέλληνας, αλλά ότι ήμουν με τους γιούγκους. Είναι δυνατόν να είμαι με τους αποστάτες τους τιτοϊκούς που μας κάρφωσαν το στιλέτο πισώπλατα;

Ξέρω επίσης γιατί είχαμε τόσο πολύ κόσμο στο σπίτι.
Ο τελικός έγινε κάπου τέλη ιούνη, κολλητά με τις διερευνητικές εντολές του σαρτζετάκαρου και τον σύντροφο τζανή.
Τον αγώνα τον χάσαμε περίπατο και στο τέλος ήμουν ο μόνος που πρόσεχε. Οι υπόλοιποι είχαν άλλα πράγματα που τους έκαιγαν.

Αυτές είναι οι δικές μου αναμνήσεις από το ελληνικό 89.
Ίσως κάποιοι να είχαν μεγαλύτερες προσδοκίες, αλλά τι παραπάνω περιμένατε αλήθεια από ένα εξάχρονο;

Το μόνο που ήθελα να μάθω ως παιδί είναι με ποιους είμαστε.
Μακράν η χειρότερη συγκυρία για τέτοια ερωτήματα.
Ποτέ άλλοτε μια παιδική ερώτηση δεν προκάλεσε τόση αμηχανία.

Βασικά ήξερα ότι συμπαθούμε πολύ τον χαρίλαο. Κι όταν τον βλέπαμε στην ασπρόμαυρη που είχαμε κάναμε ησυχία να ακούσουμε.
Ήξερα επίσης ότι συμπαθούμε τον κύρκο, αλλά όχι όσο τον φλωράκη. Έτσι μπάσταρδη που ήταν η εποχή με τον ενιαίο συνασπισμό πώς αλλιώς να το εξηγήσεις σε ένα παιδί;

Ήξερα ακόμα ότι συμπαθούμε τον γκορμπατσόφ. Γενικώς εκείνη την εποχή, συμπαθούσαμε πολύ κόσμο που δεν έπρεπε.
Εγώ μια φορά τον συμπαθούσα γιατί είχε εκείνο το κόκκινο σχεδιάκι στο κούτελο που μου θύμιζε τον χάρτη με την υδρόγειο.

Επειδή όμως για ένα καθαρό κούτελο ζούμε στην κοινωνία κι αυτός δεν είχε, έπρεπε από τότε να τον έχουμε πάρει χαμπάρι τον σημαδεμένο.
Αυτά τα κόκκινα σημάδια στη φάτσα μπορεί να 'ναι από προδότη.

Έχω και κάτι ακόμα σκόρπιες αναμνήσεις.
Πορείες της πρωτομαγιάς που βάζαμε κόκκινη σημαία στο μπαλκόνι.
Τα αυτοκολλητάκια του κόμματος που τα κολλούσα στην πόρτα και μου τα ξεκολλούσε μετά ο θηλυκός μου γονιός γιατί καθάριζε.
Χυδαίος αντικομμουνισμός, άλλο αν κι αυτή μας στηρίζει.

Τη δασκάλα απ' τον παιδικό σταθμό που ήταν δικιά μας και κάναμε παρέα. Ωραίο κριτήριο, κι εγώ το ίδιο έχω για μένα.
Αν και σήμερα είναι κριτήριο, πιο πολύ για να ξέρεις με ποιον θα σκοτωθείς, γιατί είμαστε πολλοί και περισσεύουμε βλέπεις.

Και τέλος τις εκλογές του 89. Που από τον ερυθρό αστέρα ξεπέσαμε σε εκείνο το τρικολόρ με τις ακτίνες.
Εγώ μόλις είχα μάθει την πρόσθεση κι ήθελα να δείξω πόσο γρήγορα μπορώ να το κάνω με τους πίνακες που μας έδειχναν από τα εκλογικά κέντρα. Αλλά δεν ήταν δίκαιο, γιατί δε μας τα έδειχναν όλα και μετά έβγαζαν άλλα αποτελέσματα από μένα.

Και κάπου εκεί το νήμα των αναμνήσεων κόβεται απότομα.
Χρειάστηκε να βρω την οργάνωση στο πανεπιστήμιο (ή μάλλον να με βρει αυτή) για να τις ξαναφέρω στην επιφάνεια μια δεκαετία και βάλε μετά.
Κι εκεί αρχίζεις και νιώθεις σαν τον ντε νίρο στα ξυπνήματα.
Πόσα χρόνια κοιμόνουνα; Πώς πήγαν χαμένα τόσα χρόνια;

Ση δική μου γενιά έπεσε η κατάρα να μην προλάβει την εποχή της ελπίδας και των μεγάλων ιδανικών. Και μαζί η ευχή να μην ζήσει το βάρος της κατάρρευσής τους.

Δεν είναι τόσο απλό όμως. Το 89 δεν άφησε κανέναν ανεπηρέαστο.
Αυτό που οι μεγαλύτεροι έζησαν ως τέλος της ιστορίας, εγώ το έζησα ως το τέλος των παιδικών μου αναμνήσεων.
Λίγα πράγματα μπορούν να πληγώσουν ένα παιδί πιο βαθιά από αυτό. Κενό που δεν αναπληρώνεται ποτέ.

Ίσως κάποιες περιγραφές φαίνονται κάπως αφελείς μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Αλλά κι από αυτά ενός ενήλικα δε θα 'ταν μικρότερη η σύγχυση για όσα συνέβαιναν.
Εγώ τουλάχιστον έχω απλώς θολές αναμνήσεις. Ενώ σε αυτόν θόλωνε το μυαλό του με όσα έβλεπε και το έριχνε στο ποτό για να ξεχάσει.

Ο καθένας λοιπόν έχει δικαίωμα να γράφει τις αναμνήσεις του για το 89. Το ελληνικό ή και το διεθνές.
Μια εποχή που πάντρεψε το νόμο του μέρφι με τον κοέλιο.
Όταν τα πράγματα πάνε σκατά στην ελλάδα, ολόκληρο το σύμπαν θα συνωμοτήσει για να στα κάνει χειρότερα.
Όταν τα λέει το κόμμα είναι συνωμοσιολογία και δε συμμαζεύεται. Ενώ αν τα εκδώσει ο λιβάνης είναι λογοτεχνία μπεστ σέλερ και κουλτούρα να φύγουμε.

Κι αν δε θυμάστε τίποτα από πολιτική γράψτε για το ευρωμπάσκετ, τότε με το τιρινίνι και το επόμενο στο ζάγκρεμπ.
Όπου λίγους μήνες μετά τιρινίνιαζαν οι αστοί με το τείχος.
Κι από χιλιόμετρα μύριζε φιου-φιου-φιου, απ' την εισαγωγή στο winds of change.

Υστερόγραφα:
1. Οι άνεμοι της αλλαγής βγήκαν από τον ασκό του αιόλου γκόρμπι και σάρωσαν τα πάντα στο πέρασμά τους.
Τα πάντα; Όχι.
Γιατί ένα κάστρο ανυπότακτων κομμουνιστών αντιστέκεται ακόμη και για πάντα στους αντεπαναστάτες.
Ποιο ήταν αυτό το κάστρο; Ο ηρωικός 904 στη θεσσαλονίκη.

Ο σταθμός διέθετε μια πολύ πλούσια ρετρό δισκοθήκη.
Είχε τα πάντα μέχρι το 91, αλλά ελάχιστα πράγματα απ' ό,τι κυκλοφόρησε αργότερα λόγω διάσπασης. Καλύτερα δηλ. Γιατί η καλή μουσική κατέρρευσε μαζί με τις ανατροπές.

Μεταξύ άλλων είχαμε στο σταθμό δύο συλλογές με όλες τις επιτυχίες των σκόρπιονς.
Όλες; Όχι.
Γιατί ένα κομμάτι δεν υπήρχε περίπτωση να παίξει ποτέ στο σταθμό.
Κι όταν κάποιος παραγωγός έκανε το λάθος να το φέρει απ' το σπίτι του, ο ηχολήπτης το έσφαξε ζωντανά με τον γνωστό, κομψό τρόπο των οπαδών του μυστακοφόρου.

Αυτό που δεν έχω καταλάβει ακόμα είναι πώς μπορείς να έχεις δύο συλλογές με τα καλύτερα των σκόρπιονς και να μην είναι σε καμία ο ύμνος της αντεπανάστασης;
Τι διάολο. Ειδική παραγγελία τα κάναμε;

2. Εκδρομή - προσκύνημα

Η Κεντρική Διοίκηση της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ, διοργανώνει, προς τιμήν των 60 χρόνων της πολιτικής προσφυγιάς, εκδρομή προσκύνημα στην Τασκένδη, από τις 29 Ιουλίου έως 11 Αυγούστου 2009. Το ταξίδι προβλέπει επίσκεψη σε τρεις μεγάλες πόλεις του Ουζμπεκιστάν: Τασκένδη - Σαμαρκάνδη - Μπουχαρά. Περισσότερες πληροφορίες στα τηλέφωνα: 210.8826.338 και 210.8225.407
.

Η παραπάνω είδηση δημοσιεύτηκε στον χτεσινό ριζοσπάστη.
Δεν ξέρω τι ακριβώς θα πάμε να προσκυνήσουμε, αλλά εγώ προσκυνώ με κατάνυξη τους σταλινικούς παππούληδες που διοργανώνουν την εκδρομή και την ονομασία προσκύνημα που της έδωσαν.
Η θρησκευτική συνείδηση του πιστού κομμουνιστή ορθόδοξου στα καλύτερά της.

Τετάρτη 17 Ιουνίου 2009

Μέρος πρώτο: τιρινινί

Το 87 ήταν το τιρινίνι. Αλλά το 89 ήταν η καταξίωση. Που ρίξαμε τα τείχη για να υποδεχτούμε τους νικητές. Και λίγο μετά το τείχος για να υποδεχτούμε το τέλος της ιστορίας.
Αλλά και το 89 πάλι το τιρινίνι ακούγαμε. Γιατί τα τραγούδια τότε ήταν αθάνατα, δεν κρατούσαν μόνο ένα καλοκαίρι.

Όπου κι αν πάω το σεφ θα με πληγώνει (σαν το κόμμα). Μου φέρνει μνήμες απ' τη διπλή ήττα, το δραματικό μαϊούνη του 87.
Το μάη του 87 στο σεφ, το δωδέκατο συνέδριο του κκε υπερψήφιζε τις θέσεις για αλλαγή με κατεύθυνση το σοσιαλισμό, με ολίγη από θεωρία σταδίων (βλέπε παράρτημα) -ταξικής- ειρήνης και φιλίας (με τον κύρκο).
Τον ιούνη, ο αμερικανός πράκτορας νικ γκάλης έδωσε απλώς την χαριστική βολή. Το πράγμα ήταν σάπιο από μέσα.

Απ' την άλλη, το στάδιο με την οροφή αλά γκαουντί, είναι περίπτωση ξεχωριστή. Μόνο σε αυτή τη θρυλική δεκαετία μπορούσε να πάρει ένα τόσο σοβιετικό όνομα στάδιο που να βρίσκεται εκτός τείχους.
Κι είναι το μόνο που το κράτησε και μετά το 90.

Τα ράσα όμως δεν κάνουν τον παπά. Το όνομα κατέληξε να είναι τραγική ειρωνεία με όσα γίνονταν κατά καιρούς.
Ειδυλλιακές στιγμές στο φαληρικό δέλτα, με φόντο τον ατλαντικό, στα παράλια της εξωτικής νουακσότ (σ.σ: πρωτεύουσα της μαυριτανίας). Στα μέρη που η έμπνευση στήνει καρτέρι στον κυρλάκη κι οι μαυριτανοί βεδουίνοι στο μακαρίτη τον γκομέλσκι.

Η θρυλική περί μαυριτανίας ατάκα επιδέχεται ποικίλων ερμηνειών.
Ο εύκολος συνειρμός είναι ότι ο γκομέλσκι μας είπε τριτοκοσμικούς κι υπανάπτυκτους σαν χώρα της αφρικής.
Η εκδοχή των σοβιετικών πλησιάζει περισσότερο την αλήθεια.
Ο κόουτς έκανε απλώς ένα πολιτικό σχόλιο για την οικοδόμηση του πασοκικού αφροσοσιαλισμού στην ελλάδα βάζοντας την πεφωτισμένη ηγεσία του μεγίστου -κλέφτη- ανδρέα πλάι σε αυτή του μεγκίστου της αιθιοπίας.
Στα χρόνια του αμίν νταντά, η φράση ουγκάντα γίναμε ήταν συνώνυμο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Το ίδιο αμφιλεγόμενη είναι κι η πορεία του κόουτς γκομέλσκι.
Ανδρώθηκε επί χρουτσόφ, αναδείχτηκε επί μπρέσνιεφ, αλλά κατά βάθος ήταν παιδί της περεστρόικα. Έφερνε λίγο και στον αντρόποφ, σαν κομισάριος της KGB στο τμήμα αθλητισμού.

Μετά τις ανατροπές συνέχισε να τα έχει καλά με την εξουσία. Ισόβιος διορισμένος επίτροπος στην τσεσεκά, την ομάδα του στρατού, που ήταν περίπου ιδιοκτησία του.

Σε κάποιους θυμίζει ήρωα του βοσλένσκυ. Τυπική περίπτωση νομενκλατουρίστα που αξιοποίησε το πόστο του για να βολευτεί και να κάνει πλιάτσικο στην κρατική περιουσία.

Αλλά αυτή η εκδοχή τον αδικεί. Ο γκομέλσκι ήταν κάτι σαν σοβιετική νησίδα εν μέσω αντεπανάστασης. Απ' τα λίγα πράγματα -μαζί με τον ύμνο, τις γιορτές και τη σημαία του κόκκινου στρατού- που δε μπόρεσαν να αλλάξουν οι παλινορθωτές.

Εξάλλου τα περί νομενκλατούρας και πλιάτσικου στη σοβιετία είναι μάλλον αστικός μύθος. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη ρωσία.
Πλιάτσικο υπήρξε, αλλά όχι από στελέχη του κκσε. Κανένα στέλεχος πρώτης γραμμής δεν πλούτισε ιδιοποιούμενο σοβιετική περιουσία. Ακόμη κι ο γκόρμπι έπρεπε να διαφημίζει πίτσες για να βγάλει τίμια το ψωμί του. Τίμιος αντεπαναστάτης (κατά το τίμιος οπορτουνιστής του ένγκελς).

Πέραν του γκομέλσκι όμως, η ομάδα αυτή μύριζε αντεπανάσταση από χιλιόμετρα. Ένας κι ένας παιδιά της περεστρόικα.
Δεν είναι τυχαίο ότι η βάση της ομάδας ήταν λιθουανοί με αποσχιστικές τάσεις (σαμπόνις, μαρτσουλιόνις, κουρτινάιτις).

Ερχόμενοι στην χώρα της αλλαγής, είχαν τον άνεμο της αλλαγής ακόμα και στην εμφάνισή τους.
Είχαν κρατήσει το κλασικό μουστάκι του πολωνού εργάτη (που το είχε κι ο βαζέχα, αλλά με τον καιρό στην ελλάδα το έχασε). Αλλά το συνδύαζαν φονικά με χαίτη κι ανταύγειες (βλ. παράρτημα 2) και βγαίναν στη σκηνή σα ροκ συγκρότημα.
Αλλά παρά το χειροκρότημα, το σκοινί δε μας άντεξε.
Μεταξύ άλλων γιατί δεν είχαμε συγχρονισμό. Αυτοί ήταν έτοιμοι να τραγουδήσουν το winds of change για το τείχος, ενώ το κοινό από κάτω ζητούσε το still loving you αφιερωμένο στη σοβιετία.

Τα σημάδια της διάβρωσης ήταν πλέον εμφανή. Τα 80'ς κι η περεστρόικα ήταν η απόλυτη παρακμή. Αλλά μια παρακμή γλυκιά, μεθυστική. Ο ίλιγγος της κατάρρευσης που θα 'γραφε κι ο σύντροφος με το μουστάκι.
Γιατί μια παρακμή είναι γλυκιά μόνο όταν έχει προηγηθεί κάτι σπουδαίο κι όμορφο. Σαν τη σοβιετία.

Η δεκαετία του 80 είχε μια αξεπέραστη καλτ αισθητική. Όπως εξάλλου κι η περεστρόικα από πολιτικής άποψης που είναι γνήσιο τέκνο της δεκαετίας αυτής.
Τα 80'ς και τη σοβιετία δε μπορείς να τα εξηγήσεις. Μπορείς απλώς να τα δεχτείς όπως είναι, ή να τα μισήσεις.

Το 87 οι σοβιετικοί είχαν έρθει χωρίς τον σαμπόνις, που είχε το προσωνύμιο θαύμα της φύσης κατευθείαν από τα εργαστήρια του λυσένκο.
Στη θέση του είχε έρθει το πραγματικό θαύμα της φύσης, ο διακοσίων είκοσι (220) εκατοστών (και βολτ) βλαντιμιρ τσατσένκο. Που κανονικά λέγεται τκατσένκο, αλλά εδώ τον αναφέρουμε όπως τον γνωρίσαμε κι αγαπήσαμε.

Μια αγκωνιά στον προδότη γιαννάκη, ένα χαστούκι στο σύστημα

Ο ηρωικός βλαδίμηρος έμοιαζε άγριος και σκληρός, αλλά κατά βάθος ήταν ένας αγαθός γίγαντας. Δηλ ό,τι κι η σοβιετία.
Με την οποία είχαν κι άλλα κοινά. Ήταν αργοκίνητος, χωρίς τεχνική κατάρτιση (έχασε το τρένο της ετε), έπαιζε χωρίς άλμα και χωρίς μεράκι (ίσα-ίσα για να πιάσει τις νόρμες).

Όταν σταμάτησε το μπάσκετ έγινε ταξιτζής(!) σκίζοντας την άσφαλτο με το λάντα που του χάρισε η σοβιετική κυβέρνηση για την προσφορά του στη σοσιαλιστική οικοδόμηση.
Μόνο ένα λάντα μπορούσε να κινηθεί στους δικούς του ανέμελους ρυθμούς και να καταλάβει τον πόνο του.

Μετά το 87 εξαφανίστηκε από το διεθνές προσκήνιο.
Όπως άλλωστε κι ο γιοβάισα. Τι να απέγινε άραγε αυτή η ψυχή μετά το χαμένο σουτ; Άνοιξε η σιβηρία και τον κατάπιε.
Τα βράδια στον ύπνο μου ακόμα ακούω τη φωνή του συρίγου.
Όχι τρίποντο, όχι τρίποντο...

Για τους κομμουνιστές της εποχής το μεγάλο ερώτημα ήταν ποιον να υποστηρίξουν στον τελικό. Την χώρα καταγωγής τους ή τη μαμά πατρίδα;
Ποιος είπε ότι οι προλετάριοι δεν έχουνε πατρίδα;
Πέρα από τη μόσχα και το βλαδιβοστόκ είναι κι εκεί πατρίδα με σοσιαλισμό.

Για μένα πάλι το μεγάλο ερώτημα είναι αν θυμάμαι το ευρωμπάσκετ απ' το πρωτότυπο ή από στιγμιότυπα εκ των υστέρων.
Αυτό που σίγουρα θυμάμαι είναι το γιούρο του 88, με τον ντασάγιεφ, τον μπελάνοφ, την τρόικα του οσφπ και τον λομπανόφσκι στον πάγκο να είναι πάντα κόκκινος σαν το βάθος του ουρανού.

Αυτή τη φορά το δίλημμα το 'χε ο άβερελ.
Την προγούμενη χρονιά στο ευρωμπάσκετ ήταν με τους σοβιετικούς κι απορούσε γιατί δε μπορούν να κόψουν τον γκάλη.
Αλλά στον τελικό με τους ολλανδούς η καρδιά του ήταν χωρισμένη στα δύο. Τα νιάτα του τα είχαν σημαδέψει ο κρόιφ κι ο άγιαξ με το τόταλ φούτμπολ.
Ποιον ολοκληρωτισμό να διαλέξει; Τον ποδοσφαιρικό ή τον πολιτικό;

Τελικά τα βόλεψε όπως οι παππούδες εαμίτες που μοίραζαν το σόι τους στις εκλογές. Μισές ψήφοι για το κόμμα κι οι άλλες μισές στον παπατζή για να μη βγει η δεξιά.
Με έκανε εμένα φιλο-σοβιετικό από την αρχή της διοργάνωσης κι αυτός στον τελικό υποστήριζε ολλανδία.

Το αποτέλσμα ήταν να μισήσω τους ολλανδούς και τον βαν μπάστεν (τους ξανασυμπάθησα μετά την εφηβεία μου) και να βγάλω κάποια πρώτα συμπεράσματα για την περεστρόικα. Όπως λέει κι ο γίγαντας λιγκατσόφ (τα ίχνη του οποίου χάθηκαν μαζί με αυτά του γιοβάισα) την πρώτη τριετία πηγαίναμε καλά. Μετά στράβωσε το πράγμα, όταν τον έφαγαν στην 19η συνδιάσκεψη οι εχθροί του.

Εκ των υστέρων είδα ένα στιγμιότυπο που με έκανε να ερωτευτώ εκείνο το γιούρο.
Σοβιετικούς ταβάριτς στις κερκίδες να ακολουθούν τη μόδα της εποχής με τις βαμμένες φάτσες και να ζωγραφίζουν σφυροδρέπανα στα μελαγχολικά -λόγω ήττας- πρόσωπά τους.

Αλλά οι ταβάριτς είχαν χάσει τη μάχη της κερκίδας σε εκείνο τον τελικό κι ήταν -ως συνήθως για κομμουνιστές- μικρή μειοψηφία μπροστά στα στίφη των ολλανδών.
Πόσοι να πρόλαβαν να νικήσουν την κραταιά γραφειοκρατία για να βγάλουν εγκαίρως βίζα να ταξιδέψουν; Και πόσους να εμπιστεύτηκαν τελικά να στείλουν στη BDR οι σοβιετικές αρχές;

Παραρτήματα

1. Η ελλάδα θα φτάσει στο σοσιαλισμό μέσα από μια ενιαία επαναστατική διαδικασία που θα περιλαβαίνει δύο στάδια επαναστατικών μετασχηματισμών, τα οποία είναι στενά δεμένα μεταξύ τους -αν και το καθένα έχει δικά του, ακριβή, καθορισμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Ένα αντιιμπεριαλιστικό, αντιμονοπωλιακό, δημοκρατικό κι ένα σοσιαλιστικό στάδιο.

Απόσπασμα από το τότε εν ισχύ πρόγραμμα του κκε, το οποίο επαναλαμβάνεται στις θέσεις του δωδέκατου συνεδρίου.
Αναλυτικός σχολιασμός του χωρίου σε επόμενο κείμενο.

2. Η θέση που υποστηρίζει ότι οι ριζικές μεταβολές που προηγήθηκαν το 89 δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η προκαταβολική ανταύγεια της εξαφάνισης της εσσδ, είναι μια λογοτεχνική εικόνα που μπορεί να επιτρέψει κανείς στον εαυτό του. Σε μια ιστορική ανάλυση όμως, δεν επιτρέπεται να αντιστρέφουμε με τέτοιο τρόπο την αλυσίδα των αιτιών-επιδράσεων (...)

Συμπτώματα μιας ενδεχόμενα επερχόμενης καταστροφή, ναι.
Αλλά ακριβώς για αυτό όχι ανταύγεια, αφού η καταστροφή σε καμία περίπτωση δεν ήταν αναπόφευκτη
.

(Απόσπασμα αό τη σειρά θέσεων του κουρτ γκοσβάιλερ για τον σύγχρονο αναθεωρητισμό και την πτώση του σοσιαλισμού).

Κι όμως. Αν οι ανταύγειες του βάλτερς και των άλλων, δεν ήταν ανταύγεια της παρακμής και του τέλους που ερχόταν, τότε τι ήταν; Τροφή για σκέψη και προβληματισμό...

(Συνεχίζεται...)

Κυριακή 14 Ιουνίου 2009

Είκοσι χρόνια μετά (προδημοσίευση)

Εσείς τι θυμάστε; Πώς το ζήσατε;

Σάββατο 13 Ιουνίου 2009

Γιατί δε θα γίνει δικτατορία (του προλεταριάτου) στην ελλάδα

Ένας είναι ο αρχηγός, ο κυρίαρχος ο έτσι.

Δε μπορώ να πω, είχαν κι αυτές οι εκλογές την πλάκα τους.
Ιδίως η επομένη των εκλογών στην τηλεόραση.
Με τα ορφανά του παπαγιαννάκη να παίρνουν αμπάριζα τα πάνελ και να τα χώνουν στο σύριζα, κρατώντας στο ένα χέρι τα μαχαίρια και στο άλλο τα προσχήματα.
Και τον μαργαρίτη (όχι τον δικό μας, τον άλλο) να είναι περήφανος για την αριστερά που δεν υιοθέτησε το σύνθημα εοκ και νατο το ίδιο συνδικάτο.
Μια χαρά θα τα πάμε με τους δεξιούς συνασπισμένους αν έρθουν στα πράγματα. Αυτοί τουλάχιστον είναι ειλικρινείς.

Μετά ο μαργαρίτης (ο ίδιος με πριν) υπερασπίστηκε το οργανωτικό μοντέλο βιντάλ σασούν (πέντε κόμματα σε ένα) λέγοντας: εμείς δεν είμαστε κόμμα-στρατός.
Α, ναι, εμείς είμαστε παιδιά των λουλουδιών, που προτιμάν το όπλο του έρωτα από τον έρωτα των όπλων.

-Εμείς πάλι είμαστε [κόμμα στρατός], θα του έλεγε ο λένιν αν τον είχε μπροστά του. Κι αφού τον στόλιζε κανονικά (μαζί με κάουτσκι, σάιντεμαν και σια) θα του εξηγούσε ότι μόνο η τυπική λογική ενός αστού θα μπέρδευε την κομματική με τη στρατιωτική πειθαρχία.

Έλα όμως που δεν είναι οι μόνοι που τη μπερδεύουν. Η τυπική λογική δεν είναι προνόμιο των αστών.
Κι άντε να εξηγήσεις μετά στο σύντροφο ότι μέσα στο κόμμα των μπολσεβίκων υπήρχαν οργανωμένες τάσεις. Ως κι ο σύντροφος με το μουστάκι τις ανέχτηκε στα πρώτα χρόνια.

Την ίδια στιγμή στη νετ είχε μάκη μαΐλη. Θρησκεία.
Άργησε να ρολάρει ο μάκης, αλλά καλά τους τα 'πε.
Μέχρι να βρει ρυθμό όμως, τα μασούσε λιγάκι. Έρχεται στο καπάκι και μια ερώτηση του πολίτη για τον στάλιν, τον αποσυντονίζει, προσπαθεί να το εντάξει κι αυτό στην απάντηση και καταλήγει στο εξής:
(...) τον σοσιαλισμό... τον επιστημονικό σοσιαλισμό, τον ένα και μοναδικό...

Μην πιστεύετε τίποτα, όλα τα άλλα είναι αιρέσεις.
Κόκκινος, κόκκινος, κόκκινος θεός
Ένγκελς είσαι ο ένας και μοναδικός

Μάκης και πάσης ελλάδος κυρίες και κύριοι.-

Μετά τον πολίτη στη νετ είχε τη μεγάλη αλλαγή.
Περίμενα ο μάκης να πάει σερί και να διακόψει τη ροή των πλάνων να σχολιάσει, αλλά επί ματαίω.
Κάτι που μας δείχνει ότι εχθρός του καλού είναι το καλύτερο.
Κι αυτό ισχύει για τις εκλογές.

Να πήγαινε, ας πούμε, το βράδυ των εκλογών στο ζάππειο ο κουτσούμπας και να πει θέτω τον εαυτό μου στην υπηρεσία της παράταξης.
Ή έστω ο παπακωνσταντίνου να μας πει για την κόκκινη πολυκατοικία της κομμουνιστικής αριστεράς (και τι θα γίνει στο τελευταίο επεισόδιο). Και κυρίως να μας εξηγήσει γιατί διάλεξε τόσο προβληματικούς συγκάτοικους σαν τους σεκίτες. Δεν έβγαζε το νοίκι;

Τα σπίτια έχουν μια θέση στο πάνθεον της κομμουνιστικής σημειολογίας. Όχι μόνο για το κοινό ευρωπαϊκό σπίτι του γκόρμπι, που τελικά μας έκλεισε το σπίτι και μας άφησε άστεγα ορφανά.
Είναι κι η κλασική παιδική ζωγραφιά με το σπίτι του λαού στην κορυφή του λόφου και τρία μονοπάτια που οδηγούν σε αυτό.
Τα δυο ακρινά είναι παρεκκλίσεις, ο δεξιός κι ο αριστερός οπορτουνισμός. Το μεσαίο είναι ο δρόμος για το σοσιαλισμό (όχι ο τρίτος) που είναι στο κέντρο κι είναι ευθύγραμμος (για να δείξουμε πόσα καταλαβαίνουμε από διαλεκτική κι από αντιφάσεις).

Το όνειρό μου για την κοινωνία του μέλλοντος είναι εκλογές σε μονοκομματικό σύστημα, με τον κώστα τσίφτη σε ρόλο εκλογικού αναλυτή να εξηγεί ότι η δικτατορία του προλεταριάτου είναι το χειρότερο σύστημα, αλλά δεν έχουμε με τι να το αντικαταστήσουμε.

Πάμε στα εκλογικά αποτελέσματα.
Η νδ άφησε να καούν όλα τα δέντρα κι έχασε τους ψηφοφόρους της. Έμειναν μόνο κάτι κούτσουρα με καμένα μυαλά να πανηγυρίζουν στο ζάππειο με καπνογόνα.

Οι πασόκοι ξανάγιναν αλαζόνες πριν καν γίνουν κυβέρνηση.
Αν το σύνθημα θάνατος στους δαπίτες είναι αυτό που μπορεί να συσπειρώσει σε παλλαϊκή βάση τον κόσμο στα πανεπιστήμια, σε επίπεδο ηγετικών στελεχών, οι πασόκοι δεν παίζονται με τίποτα.
Ψεύτες, κλέφτες, λαμόγια, κοσκωτάδες.

Οι αριστεροί του συν βάλαν τον παπαδημούλη στην τρίτη θέση μπας και αναγκάσουν τους δεξιούς να τρέξουν να κλείσουν καμιά ψήφο για τον σύριζα, που τους φέρνει αλεργία.
Αλλά δεν ίδρωσε το αυτί τους -σιγά μην έτρεχαν να κλείσουν ψήφους για σταλινικούς- και τελικά την πλήρωσε η κοε. Που έχασε χρυσή ευκαιρία να βγάλει βουλευτή και δύσκολα θα ξαναβρεί τέτοια. Έχουν να παίρνουν σειρά δηκκι και τροτσκιστές που έμειναν στην απ' έξω.
Ίσως να αρχίσουν να το ξανασκέφτονται στην κοε.

Οι άλλοι μουλάδες ήταν και πάλι νικητές των εκλογών.
Αλλά την χαρά της ανταρσύας δεν την φτάνει κανείς.
Έμειναν πίσω απ' την χρυσή αυγή, ο σάββας μόνος του πήρε τις μισές ψήφους απ' όσες έπαιρνε όλο το μερα μαζί, ο δεκέμβρης έμεινε μακριά απ' τις κάλπες, η αποχή σάρωσε, αλλά τίποτα δεν είναι ικανό να επισκιάσει τον θρίαμβο του 0,43%.
Το γαρ πολύ της έκστασης γεννά παραφροσύνη.

Και το κόμμα; Τα έβαλε κι η ανακοίνωση.
Θετικό αποτέλεσμα, αποκρούσαμε την προβοκάτσια (φαντάσου να γινόταν κι η άλλη που αποτρέψαμε), η 8η ιούνη μας βρήκε όλους στους δρόμους (λατρεμένο κλισέ, αν το έκαναν πράξη όσοι το αναφέρουν θα είχαμε απίστευτο μποτιλιάρισμα) και συνεχίζουμε δυναμικά με το ίδιο πλευρό.

Στο σημείο αυτό παραθέτω ένα ντοκουμέντο που θα ρίξει φως στο αποτέλεσμα των εκλογών.
Αποσπάσματα από το αδημοσίευτο παράρτημα της φάρμας των ζώων του όργουελ με τίτλο: δουλειά μυρμηγκιού.

Όλα τα μέλη του κόμματος δούλευαν σαν μυρμήγκια για το καλό της φωλιάς.
Το πιο δυνατό απ' όλα ήταν ο αλεξέι σταχάνοφ, που κατάφερε να σηκώσει βάρος πολλαπλάσιο από αυτό του σώματός του. Η βασίλισσα αναγνώρισε τη δουλειά του και για να τον ανταμείψει του έδωσε ένα ρολόι κι ένα τρανζιστοράκι. Αλλά τα υπόλοιπα μυρμήγκια δεν τον συμπαθούσαν πολύ, γιατί εξαιτίας του ανέβηκαν οι νόρμες κι έπρεπε να σκίζονται καθημερινά στη δουλειά για να τις καλύψουν.

Όπου υπάρχουν εργάτριες, υπάρχουν αναπόφευκτα και κηφήνες. Κι από τέτοιους άλλο τίποτα σε αυτή τη φωλιά.
Οι κηφήνες είχαν πολλά προνόμια χωρίς να δουλεύουν καθόλου. Το μόνο που έκαναν ήταν να επιστατούν και να διατάζουν.

Όλοι μαζί οι κηφήνες αποτελούσαν αυτό που τα άλλα μυρμήγκια έλεγαν νομενκλατούρα. Στο τέλος μόνο ένας από αυτούς θα είχε την τύχη να τεκνοποιήσει τη βασίλισσα και να τη διαδεχτεί στο θρόνο. Μετά, με την εξουσία που αποκτούσε έδινε εντολή στις εργάτριες να σκοτώσουν τους άλλους κηφήνες που ήταν αντίζηλοί του.

Οι εργάτριες άκουγαν πολλά για τον σοσιαλισμό, όπου θα απολάμβαναν πολλά αγαθά δουλεύοντας λιγότερο. Αλλά οι κηφήνες τις έπειθαν ότι η απονέκρωση του κράτους είναι κάτι σαν το μυρμήγκιασμα. Που για τους συμμάχους είναι το μούδιασμα που νιώθεις όταν (ξε)σηκώνεσαι απότομα μετά από τόσα χρόνια αγκυλώσεων. Ενώ για εμάς σημαίνει περισσότερος σταχανοφισμός και δουλειά μυρμηγκιού.

Ο μαρξ στο κεφάλαιο γράφει ότι ο χειρότερος αρχιτέκτονας εαακίτης έχει πλεονέκτημα σε σχέση με την καλύτερη εργάτρια μέλισσα της οργάνωσης, γιατί δεν εκτελεί μηχανικά ό,τι του λένε απ' την κερήθρα, αλλά λειτουργεί συνειδητά κι αυτόβουλα.


Ο όργουελ βέβαια ήταν γνωστός πράκτορας των άγγλων αστών, που ήθελαν να τα κάνουν πλακάκια με τον μυρμηγκοφάγο χίτλερ (άλλο αν τελικά δεν τους έκατσε).
Ευτυχώς η ιστορία δε θα μας κρίνει μόνο μέσα από το έργο του. Ο μύθος του αισώπου για τον τζίτζικα και τον μέρμηγκα έρχεται να αποκαταστήσει την ιστορική αλήθεια.

Οι σύντροφοι στο κόμμα δουλεύουν σαν μυρμήγκια χειμώνα-καλοκαίρι για να 'χουν να τρώνε απ' τα έτοιμα όταν πλακώσει η βαρυχειμωνιά της αντεπανάστασης και της κινηματικής καθίζησης.
Την ίδια στιγμή στο εξωκοινοβούλιο γλεντάνε ανέμελα σαν τζιτζίκια το σύντομο καλοκαίρι του κινήματος και περιμένουν να πεθάνουν μαζί του, για να πέσουν σε χειμερία νάρκη ως την επόμενη άνοιξη.

Οι αστοί όμως επιχειρούν να ξαναγράψουν την ιστορία κι ο κινηματογράφος είναι κομμάτι της επιχείρησης.
Συμπέρασμα που επιβεβαίωσα το πάσχα, όταν σε στιγμές απόλυτης ανυπαρξίας, είδα την ταινία κινουμένων σχεδίων ants (τα μυρμήγκια).

Η αποικία είναι μια φωλιά μυρμηγκιών με δομή που θυμίζει την πολιτεία του πλάτωνα (εργάτες, φύλακες και αριστοκρατία) και παραπέμπει έμμεσα στη σοβιετία.
Το συμφέρον της αποικίας είναι πάνω απ' όλους. Σε βαθμό που να καταπιέζει την προσωπικότητα και τον ατομισμό των μυρμηγκιών. Τα πάντα είναι προκαθορισμένα, ο καθένας έχει το ρόλο του, δεν υπάρχει κοινωνική κινητικότητα κι η πριγκίπισσα δε μπορεί να συναναστρέφεται εργάτες κι άτομα που δεν είναι της τάξης της.

Η εντομο-ουτοπία είναι μια μυθική πολιτεία που ζεσταίνει στο άκουσμά της τις ψυχές των εργατών-μυρμηγκιών. Ο ζη -το μυρμήγκι πρωταγωνιστής της ταινίας- την ανακαλύπτει κι αποδεικνύει ότι είναι υπαρκτή (σα σοσιαλισμός). Αλλά όσα βλέπει είναι πολύ χειρότερα απ' όσα φανταζόταν κι έτσι την εγκαταλείπει απογοητευμένος.

Εν τω μεταξύ οι εργάτες της αποικίας εμπνέονται από τον ζη κι είναι έτοιμοι να εξεγερθούν και να πάρουν τα μέσα παραγωγής στα χέρια τους, αλλά τελικά μεταπείθονται πολύ εύκολα και τα παρατάνε.
Το μενού περιλαμβάνει στο τέλος ακόμα και προβοκάτσια (σοσιαλιστικός ρεαλισμός στα καλύτερά του) η οποία τελικά αποτρέπεται κι έτσι κρατάμε την τρίτη θέση στις εκλογές.

Αφού στο ενδιάμεσο έχουμε προλάβει να απορρίψουμε τον ολοκληρωτισμό και τον κομμουνισμό (που κατά βάθος το ίδιο είναι) στο τέλος ο ποιητής μας δίνει τη δική του ρεαλιστική διέξοδο.
Ο ζη γίνεται ο ήρωας της αποικίας και παντρεύεται την πριγκίπισσα. Πάντα στο τέλος οι καλοί θριαμβεύουν.

Πριν πέσει η αυλαία ο ποιητής μας δίνει δια στόματος ζη και το ηθικό δίδαγμα. Ο ζη δεν άλλαξε τίποτα στη ζωή του εκτός από τη πριγκίπισσα, γιατί ήταν προορισμένος να είναι εργάτης. Αλλά τώρα το είχε επιλέξει ο ίδιος.
Το πραγματικό νόημα της ελευθερίας κλεισμένο σε μία πρόταση.

Το δικό μας ηθικό δίδαγμα διαφέρει πολύ.
Η δουλειά μυρμηγκιού είναι αναντικατάστατη, αλλά δε φτάνει από μόνη της. Πρέπει κάποτε τα μυρμήγκια να βγάλουν φτερά να πετάξουν, αντί να ανέχονται να τα ποδοπατάν οι αστοί.

Αντί επιλόγου μερικά ηθικά διδάγματα για τις εκλογές. Δικά μου ανάκατα μαζί με άλλων, αφιλτράριστα, για να πιάσουμε όλα τα γούστα. Ο καθένας ας κρατήσει ό,τι του αρέσει.

-Οι νεοφιλελεύθεροι σοσιαλδημοκράτες κατέρρευσαν πανευρωπαϊκά.
Ο κόσμος προτιμάει το αυθεντικό από τις απομιμήσεις και ψηφίζει τους γνήσιους δεξιούς.
Στο αντι-σπαρτιατικό μέτωπο βλέπουν το ίδιο στη σχέση του κόμματος με τους νοικοκυραίους. Το ξέρουν από πρώτο χέρι γιατί το ζουν κάθε μέρα με την αναρχία.

-Αν τα βάλουμε κάτω δεν είμαστε ούτε 10% (και με το εξωκοινοβούλιο μέσα). Όλοι οι φασίστες μαζί μας περνάνε.
Κι αν συνυπολογίσουμε την αποχή, είμαστε ακόμη λιγότεροι.
Επί του πρακτέου, στα σαράντα άτομα που συναντά ο καθένας μας εκεί έξω, θα βρούμε το πολύ έναν όμοιό μας να μιλάμε την ίδια γλώσσα. Και με αυτόν το πιο πιθανό είναι να βριστούμε.

-Σε αυτές τις εκλογές γίναμε ευρωπαίοι. Ανέβηκε η αποχή, οι φασίστες κι οι οικολόγοι.
Μαλακία παίχτηκε. Καλύτερα ήταν πριν που ήμασταν ο αδύναμος κρίκος της εε.

-Οι φασίστες έχουν εκπληκτικές ομοιότητες με το πασοκ του ανδρέα. Λαϊκισμός, βάση μικροαστών, ψευτο-αντίθεση στην ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων και εθνική ανεξαρτησία.
Από αυτό ίσως βγαίνουν κάποια συμπεράσματα για το πασοκ που ο ραφαηλίδης το θεωρούσε φασίζον. Βγαίνει όμως και κάτι άλλο.
Το γενικό πλαίσιο είναι αυτό που ορίζει και το περιεχόμενο.
Οι πατριώτες του ογδόντα έφταναν ως τον ρηχό ιμπεριαλισμό και πανηγύριζαν για τις βάσεις που φεύγουν - που μένουν. Σήμερα σε άλλο πλαίσιο με άλλους συσχετισμούς φλερτάρουν ανοιχτά με τον φασισμό του καρατζαφέρη.

-τώρα με την τρίτη θέση θα βγούμε του χρόνου ευρωλίγκα;

-όσοι λίγοι απείχαν συνειδητά και με πολιτικό κριτήριο ας σκεφτούν ότι καταγράφονται μαζί με τους γιούχου απολιτίκ, που είναι κι αυτοί που δίνουν τον τόνο.
Και με το κόμμα όμως το ίδιο γίνεται. Η κριτική ψήφος δεν καταγράφεται χώρια. Μαζί με τις υπόλοιπες μετράει.

-Όταν ταΐζουν τον κόσμο όλη μέρα οι οθόνες χαρντ κορ απολιτίκ και τρομολαγνεία, δε μπορεί να βγει κάτι διαφορετικό.
Στην χειρότερη θα ψηφίσει λαος και στην καλύτερη θα απέχει.
Όποιος ποντάρει σε αυτό το τελευταίο κι επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει ριζοσπαστικά την απολιτίκ απαξίωση του πολιτικού σκηνικού, κάνει πολύ κακή επένδυση. Το απολιτίκ είναι ο πιο δύσκολος εχθρός.

-Συνήθως σε περιόδους κρίσης στις μάζες ενεργοποιούνται συντηρητικά ανατανακλαστικά. Τα αντίθετα αντανακλαστικά ενεργοποιούνται συνήθως όταν οι κρίσεις οξύνονται και οδηγούν σε πολέμους.

-Ο δεκέμβρης έφτασε άραγε στις κάλπες;
Οι έξι χιλιάδες ψήφοι που μάζεψε μόνος του ο σάββας απαντάν καταφατικά. Όσοι λένε ότι οι αγώνες δεν εξαργυρώνονται στις κάλπες, πιστεύουν ότι η αποχή δίνει την ίδια απάντηση, αλλά κάτι έχουν καταλάβει λάθος.
Κάποιοι απαντάν ότι όσο μη πολιτικός ήταν τελικά ο δεκέμβρης -που απέτυχε να αποκτήσει βαθύτερο πολιτικό χαρακτήρα- άλλο τόσο απολιτίκ ήταν κι η αποχή στις εκλογές.

Αλλά το παπαγαλάκι του κρεμλίνου το βάζει μάλλον πιο διαλεκτικά. Η ιστορία απεχθάνεται τα κενά. Απ' τη στιγμή που το κίνημα δε μπόρεσε να οδηγήσει κάπου το δεκέμβρη και να γευτεί τους καρπούς του, γεύεται τώρα την ήττα του.

Ό,τι συνέβη σε γενικές γραμμές και με το μάη του 68. Με τους μικροαστούς να συσπειρώνονται σε αντιδραστική κατεύθυνση και τον ντε γκωλ να θριαμβεύει στις εκλογές ένα μήνα μετά την εξέγερση.

Υγ: ο τίτλος του κειμένου είναι η πρώτη αυθόρμητη σκέψη μόλις κλείδωσαν τα αποτελέσματα των εκλογών.
Θα είναι το πρωτοσέλιδο της άλφα ένα τη μέρα που θα ξεκινάει η επανάσταση...

Πέμπτη 11 Ιουνίου 2009

Ανακοίνωση

Το κείμενο αποτίμησης για τις ευρωεκλογές ήταν σχεδόν έτοιμο, αλλά το έφαγαν λάχανο κάποια τεχνικά προβλήματα και θα χρειαστεί να το ξαναγράψω, εξ ου κι η καθυστέρηση.
Η κε του μπλοκ διαψεύδει κατηγορηματικά τις ανυπόστατες φήμες που αποδίδουν την καθυστέρηση σε ενδο-μπλοκικές διαφωνίες και συντροφικά μαχαιρώματα.
Ευχαριστούμε για την υπομονή σας.

Κυριακή 7 Ιουνίου 2009

Η γιορτή της δημοκρατίας

Αν η αποχή μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο, θα ήταν παράνομη.
Που τυπικά είναι, ή τουλάχιστον ήταν μέχρι πρόσφατα.
Αλλά ποτέ κανείς δεν υπέστη κυρώσεις επειδή δεν ψήφισε.

Το αυτό ισχύει βέβαια για μια σειρά πράγματα. Το οκτάωρο, τις συντάξεις, τη δωρεάν παιδεία κι άλλες κατακτήσεις. Αν μπορούσαν να αλλάξουν τον κόσμο θα ήταν παράνομες. Αυτό δε σημαίνει πως δεν τις θέλουμε κιόλας.

Με αυτό το σκεπτικό -αν το πάμε μέχρι τέλους- παλιά που δεν είχαμε εκλογικό δικαίωμα κι απαγορεύονταν οι αρχαιρεσίες, οι εκλογές μπορεί και να άλλαζαν τον κόσμο. Κι αυτό δεν είναι κάποια καρικατούρα (για να φέρω το σκεπτικό στα μέτρα μου και να το απορρίψω). Είναι απλώς η τελική του συνέπεια.

Τα νόμιμα μέσα δε μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Αν μπορούσαν θα ήταν παράνομα. Εκεί πρέπει να στραφούμε λοιπόν. Μόνο τα παράνομα μέσα μπορούν να αλλάξουν πραγματικά τον κόσμο. Τα υπόλοιπα δε μας χρειάζονται.

Μόνο ο ένοπλος αγώνας είναι αποδεκτός για τους επαναστάτες. Η ζύμωση με τις μάζες δεν είναι απαραίτητη. Εξάλλου αν μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο θα ήταν παράνομη.
Η τυπική (αναρχική) λογική στα καλύτερά της.

Λογική που ακολουθούν και στη στάση τους για τα κόμματα και τις πολιτικές οργανώσεις εν γένει.
Αν το κόμμα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο θα ήταν παράνομο.
Σε αυτό το τελευταίο θα βρουν κι αρκετούς από το εξωκοινοβούλιο να συμφωνήσουν μαζί τους. Άλλο αν κανείς απ' τους δυο δε βρίσκεται στην παρανομία. Τεχνική λεπτομέρεια.
Εμένα μια φορά, το κόμμα σήμερα μου φαίνεται μάλλον πιο επικίνδυνο για το σύστημα απ' ό,τι το κόμμα που ήταν στην παρανομία τη δεκαετία του εξήντα.

Από αυτό το σημείο ως τον πάτο, η απόσταση δεν είναι μεγάλη.
Ο φετιχισμός της παρανομίας φτάνει στο σημείο να πιστεύει πως οτιδήποτε παράνομο είναι εξ ορισμού επαναστατικό.
Οι ληστείες απαλλοτριώνουν τα κλεμμένα, το σπάσιμο της βιτρίνας στρέφεται ενάντια στην ιδιοκτησία που είναι στον πυρήνα του συστήματος και η βία είναι το θηλυκό του βίου.
Έτσι είναι, αν έτσι νομίζουμε.

Σε τελική ανάλυση, όσοι κάνουν την αποχή άλφα κι ωμέγα της προπαγάνδας τους, δίνουν στην ψήφο πολύ μεγάλη σημασία, έστω κι απ' την ανάποδη. Και καταλήγουν ασυνεπείς στις ίδιες τους τις διακηρύξεις.

Στην καλύτερη περίπτωση είναι μια αυθόρμητη αντίδραση ενάντια στη λογική της ανάθεσης και στην εκλογολαγνεία.
Που αν κάποιος αναγνώστης πιστεύει ότι ο χώρος του δεν πάσχει από αυτό το τελευταίο, να πατήσει συμβολικά αριστερό κλικ με το ποντίκι, ή να σβήσει το βράδυ για πέντε λεπτά τα φώτα στο σπίτι του. Κι αφού το ξανασκεφτεί το συζητάμε.
Ακόμα κι έτσι όμως, η αποχολαγνεία δεν παύει να είναι καθαρός ετεροπροσδιορισμός κι ως τέτοιος έχει κοντά ποδάρια και στενούς ορίζοντες.

Τις τελευταίες ημέρες κάποιοι σύντροφοι, έμπλεοι αμηχανίας, ζητούσαν από την κε του μπλοκ να βγάλει γραμμή εν όψει ευρω-εκλογών.
Καταρχήν δεν υπάρχει γραμμή. Η γραμμή είναι μέσα μας.
Κατά δεύτερον στο βαθμό που υπάρχει, την ξέρουν και μάλλον δε συμφωνούν.
Και τρίτον, η κε κατανοεί και συμμερίζεται την αμηχανία τους.
Το μόνο που δε μπορεί να συμμεριστεί είναι η αποχή.
Και θα νιώσει πολύ αμήχανη αν πρέπει να εξηγήσει το γιατί σε κομμουνιστές. Γιατί δεν έχει να τους πει κάτι που δεν ξέρουν κι από μόνοι τους.

Την μόνη αποχή που μπορεί να δικαιολογήσει με πάθος κι επιχειρήματα η κε του μπλοκ είναι αυτή του 46.
Για αυτήν αν θέλετε μιλάμε με τις ώρες.

Δεύτερο μέρος: εκλογικές ασυναρτησίες

Κανονικά με τους οικολόγους πρέπει να γίνει ό,τι με την αποχή το 46. Όπου αν έβλεπαν στο βιβλιάριό σου ότι είχες απόσχει, σε είχαν σταμπάρει για αντεθνικό κι εαμοβούλγαρο.
Τους οικολόγους πρέπει να τους δίνουν πιστοποιητικό απολιτικών φρονημάτων και γιούχου συνείδησης.
Αλλά τη γλιτώνουν γιατί η ψήφος είναι μυστική.

-Το ωραίο θα ήταν να την πατήσουν οι ψηφοφόροι τους όπως οι δικοί μας οι παππούδες που έχουν πρεσβυωπία και το ρίχνουν στα μ-λ. Τόσους οικολόγους έχει στα ψηφοδέλτια, σιγά μην ξεχωρίσει όλη η απολιτίκ μάζα το σωστό.

-Δημοκρατία σημαίνει να επικρατεί η άποψη της πλειοψηφίας.
Οπότε -βάση τυπικής λογικής- όταν γίνουμε 50%+1 θα επιβάλουμε δικτατορία του προλεταριάτου;
Αυτές είναι τυπικές απορίες που έχει κάθε καινούριος σύντροφος. Με τον καιρό μαθαίνει να τις ξεπερνάει. Όχι επειδή τις έχει λύσει. Απλά όσο παλιώνει μαθαίνει να τις θεωρεί αφελείς όταν τις ακούει από τους πιο νέους.

-Όταν πάρουμε την εξουσία το τροπάρι για τη δημοκρατία αλλάζει.
Δημοκρατία είναι ο σεβασμός της μειοψηφίας (δηλ των αστών).
Δύο τρόπους έχει αναδείξει το λαϊκό κίνημα για να ξεπεράσουμε αυτόν το σκόπελο.
Ο ένας είναι να στείλεις όλους τους αντιφρονούντες στη σιβηρία για να μην υπάρχουν μειοψηφίες και διαφωνούντες.
Κι ο άλλος είναι να τους εξοντώσεις με απάνθρωπα δεκάωρα συντονιστικά, ώσπου να συνετιστούν και να ομοφωνήσουν οικειοθελώς.
Ειλικρινά, δεν ξέρω να πω ποιο απ' τα δύο είναι χειρότερο για τη μειοψηφία που διαφωνεί.

-Όπως και να 'χει, η φόρμουλα του λένιν έχει διαχρονική ισχύ.
Η χειρότερη σοβιετική δημοκρατία (λες να 'χε μυριστεί τη συνέχεια;) είναι ένα εκατομμύριο φορές πιο δημοκρατική από την καλύτερη αστική δημοκρατία.
Για τους αναρχικούς βέβαια αυτό δεν αλλάζει πολλά.
Όσες φορές και να πολλαπλασιάσεις το μηδέν, μηδενικό θα παραμείνει. Όλα τα πολλαπλάσια του μηδέν μας δίνουν μηδέν. Οι θεωρίες των αναρχικών επίσης. Γι' αυτό τους λέμε μηδενιστές άλλωστε.

-Αν εκτιμάτε την ειλικρίνεια ψηφίστε κάτι σε σοσιαλδημοκρατία. Γιωργάκη, αλαβάνο/τσίπρα, ή τρεμόπουλο.
Είναι οι μόνοι πολιτικοί αρχηγοί που δε βάφουν τα μαλλιά τους.

-Το κόμμα κατεβαίνει στις εκλογές με κεντρικό σύνθημα: η εε χειρότερη γίνεται, καλύτερη όχι.
Το βασικό αντεπιχείρημα με το οποίο προσπαθεί να διαφοροποιηθεί το εξωκοινοβούλιο συνοψίζεται στο σύνθημα:
Το κκε χειρότερο γίνεται, καλύτερο όχι.
Η διαφορά είναι ότι το κόμμα σηκώνει μόνο του σχεδόν το αντι-εε μέτωπο. Ενώ στο αντι-κκε υπάρχουν πολλοί.

-Γιατί καμία δημοσκόπηση δε μετράει τη συσπείρωση της ανταρσύας στην εαακ; Δε θα 'χε ενδιαφέρον; Ή τουλάχιστον πλάκα;
-Προσωπικά θα μετρούσα και τη συσπείρωση που έχει το σαλάμι.
Πόσοι από αυτούς που το έριξαν σαλάμι στις φοιτητικές, το έκαναν στην κυριολεξία και στις ευρω-εκλογές;

-το παπαγαλάκι του κρεμλίνου μου μεταδίδει από το μέτωπο των στρατευμένων νιάτων ότι το νέο σύνθημα του σύριζα χάσε ένα μπάνιο να χάσουν τον ύπνο τους έχει μεγάλη απήχηση.
Το ακολουθούν καθημερινά πολλοί φαντάροι και κάνουν τους άλλους στο θάλαμο να χάνουν τον ύπνο τους απ' τη βρώμα.

Μέρος τρίτο: προγνωστικά (για τους λίγους που θα προλάβουν να τα διαβάσουν εγκαίρως)

Δεν θα είναι πρωτόγνωρο για ευρωεκλογές αν ο δικομματισμός πέσει κάτω από το 70%. Η διαφορά θα είναι κοντά στις πέντε μονάδες και το 37-32 μοιάζει πιθανό σενάριο (με μιντιακό αέρα ανόδου για τους πράσινους δεξιούς και τάσεις καθίζησης για τους γαλάζιους). Αρκεί να μην είναι πολύ μεγάλη η αποχή.

Αν συμβεί αυτό περισσεύουν περίπου 30 μονάδες για τους υπόλοιπους.
Επειδή οι οικολόγοι θα πέσουν κάπου στο 5% (κι αν μεσολαβούσε κι άλλος χρόνος θα ξεφούσκωναν κι άλλο) κι από τους άλλους δύσκολα θα ανέβει κάποιος πάνω από το 6%, περισσεύουν δεκαπέντε περίπου ποσοστιαίες μονάδες που θα τις μοιραστούν κκε και λοιπά με λόγο δύο προς ένα.
Η άνοδος σε σχέση με το 04 και το διψήφιο ποσοστό μοιάζουν εφικτά. Ο τρίτος ευρω-βουλευτής όχι και τόσο.

Τα κουκιά είναι σχεδόν μοιρασμένα για τις 22 ευρω-έδρες.
Το πασοκ παίρνει σίγουρα οκτώ, η νου-δούλα είναι ευχαριστημένη με επτά, εμείς έχουμε σίγουρες δύο κι από μία για σύριζα, λαος, οικολόγους. Σύνολο είκοσι και περισσεύουν δύο.
Οι πασόκοι ορέγονται μια ένατη, εμείς θέλουμε να κρατήσουμε την τρίτη και παίζουν δυνατά για δεύτερη συριζα και λαος (φαβορί όποιος από τους δυο καταφέρει να βγει τέταρτος).

Το μέτρο για την έδρα είναι κοντά στο 4,5%. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το κόμμα θα έχει ουσιαστικές ελπίδες μόνο άμα πιάσει διψήφιο. Μετά θα παίξουν ρόλο τα υπόλοιπα που παίζει να είναι οριακά και να 'χουμε θρίλερ.
Το σκηνικό θυμίζει αρκετά φοιτητικές (με τα μ-λ να καταγγέλλουν κλασικά τη συνδιοίκηση και να μένουν εκτός).

Στα του εξωκοινοβουλίου το ερώτημα είναι αν θα πλησιάσει η ανταρσύα το μ-λ κκε που παίρνει σχεδόν το σύνολο των ψηφοφόρων του κκε μ-λ που απέχει.
Αν είχαν ενωθεί θα είχαν αθροιστικά πάνω από 0,5% και θα χτυπούσαν μέχρι και βουλευτή με το υπόλοιπο.
Ενάντια στον κατήφορο, στο δρόμο της σαπίλας
στο δρόμο που μας χάραξε ο σύντροφος δεσύλλας


Επίλογος

Η αλέκα κάλεσε τον κόσμο να περάσει το χαντάκι (μη μας πέσουν μέσα όμως) και να στηρίξει το κόμμα. Γιατί, όπως είπε σε άλλο σημείο το ασανσέρ του κκε πρέπει να ανέβει.
Κι έτσι, ειρηνικά και με ασανσέρ, χωρίς αγκομαχητά και λαχάνιασμα, θα κάνουμε την έφοδό μας στον ουρανό.
Αρκεί να μην πατήσει κανας π... το ισόγειο...

Πιο πολύ κι απ' τον ποιητικό οίστρο της αλέκας όμως με έπεισε το κάλεσμα της αοιδού σούλας βαζούρα (φωτό) στο ριζοσπάστη της τρίτης, το οποίο καταλήγει ως εξής:
Αναγνωρίζουμε την πεντακάθαρη στάση του ΚΚΕ απέναντι στα λαϊκά συμφέροντα και ψηφίζουμε ΜΟΝΟ ευρωβουλευτές που κατεβάζει το Κόμμα μας. Με το χέρι στην καρδιά ψηφίζω ΚΚΕ. Καλή επιτυχία στο Κόμμα που ΑΓΑΠΩ.


Ομολογώ πως δεν ξέρω με ποιον τρόπο μπορείς να ψηφίσεις μαζί ευρωβουλευτές από πολλά κόμματα, αλλά στην τελική ποιος είμαι εγώ για να αμφισβητήσω τη σούλα βαζούρα. Ειδικά το τέλος σε στιλ μαρίας αλιφέρη με σκλάβωσε. Κι οι όποιες αμφιβολίες μου σκορπίσαν μονομιάς.

Λοιπόν είναι οριστικό.
Σε αυτές τις ευρω-εκλογές το Κάπα Κάπα Ύψιλον, οι ποσαδιστές, η μαρξιστική τάση, η σούλα βαζούρα και το μπρεζνιεφικό απολίθωμα στηρίζουν το κόμμα. Μαζί τους και η παρέμβαση αριστερών πολιτών (που δεν τους έχει δει ποτέ κανείς και παίζει να είναι κάτι σαν τους φανταστικούς φίλους-συμμάχους που είχαμε μικροί).
Τώρα κκε!

Υγ: οι πληροφορίες που ήθελαν τον γίγαντα σπύρο μπιμπίλα να κάνει δήλωση στήριξης στο κόμμα δεν κατέστη δυνατόν να διασταυρωθούν. Παρακαλείται όποιος γνωρίζει λεπτομέρειες όπως επικοινωνήσει με το μπλοκ και διαφωτίσει τους αναγνώστες του σφυροδρέπανου.

Τρίτη 2 Ιουνίου 2009

Η μαρξιστική σκοπιά

Με το σημερινό κείμενο ολοκληρώνουμε την τριλογία για το θέμα των βιοτεχνολογιών (το οποίο ωστόσο δε φαίνεται να ενθουσίασε τους αναγνώστες).

Το κυρίαρχο δίπολο είναι αυτό των εύκολων απαντήσεων: δαιμονοποίηση - απόρριψη, ή άκριτη αποδοχή.
Το δεύτερο σκέλος είναι φανερά επικίνδυνο και γίνεται ακόμα περισσότερο όσο ζούμε στον καπιταλισμό που μπροστά στα κέρδη δεν υπολογίζει καμιά συνέπεια.

Το πρώτο είναι ρομαντικά απατηλό κι ως τελική του συνέπεια έχει την τεχνοφοβία και την απόρριψη της επιστήμης.
Στον ορθολογικό του πυρήνα βρίσκεται η σκέψη ότι όσα δίνει η φύση στον άνθρωπο είναι αρκετά για να του προσφέρουν μια άνετη ζωή. Οι επεμβάσεις του ανθρώπου είναι προϊόν της απληστίας του. Οι τεχνολογικές ανέσεις τον απομακρύνουν από τη φυσική του κατάσταση. Η μόνη διέξοδος είναι η επιστροφή στη φύση.

Η συνάντηση των αναρχικών με τους χριστιανούς που πιστεύουν ότι ο θεός τα πάντα εν σοφία εποίησε (και μας τα παρέδωσε έτοιμα) είναι κάτι παραπάνω από εκπληκτική.
Το έντιμο εκ μέρους τους θα ήταν να φύγουν ερημίτες μαζί με τον κροπότκιν και τους χριστιανούς ασκητές.
Δυστυχώς όμως κανείς τους δεν εφαρμόζει στην πράξη τις αρχές των ιδεοληψιών τους ως το τέλος.

Η διαλεκτική άρση του παραπάνω διλήμματος είναι το ζητούμενο.
Η οποία είναι κάτι πολύ βαθύτερο από τον διαλεκτικό κεντρισμό, παρά τις επιφανειακές ομοιότητες...

Παρακάτω δημοσιεύω ένα κείμενο που έχει γράψει το παπαγαλάκι του κρεμλίνου σχετικά με το θέμα.
Στην ουσία πρόκειται για μια περίληψη της εισήγησης που μας παρουσίασε στη διημερίδα στην αθήνα με τίτλο για τις αντιφάσεις και τις προοπτικές των βιοτεχνολογιών κι αποτελεί μια πρώτη μαρξιστική προσέγγιση του θέματος.
Καλή ανάγνωση και καλά συμπεράσματα...

Το ζήτημα των βιοτεχνολογιών ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα με τη διεξαγωγή του 5ου Διεθνούς Συνεδρίου Βιοτεχνολογίας στο Ζάππειο Μέγαρο (8-9 Μαΐου). Στόχος του συνεδρίου ήταν η προετοιμασία της «κοινής γνώμης» και η δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για την εισαγωγή και κυκλοφορία μεταλλαγμένων, αλλά και η προώθηση επιχειρηματικών και εμπορικών συμφωνιών.

Η συνήθης προσέγγιση του ζητήματος κινείται μεταξύ δύο ακραίων θέσεων: αφενός την αναφανδόν αποδοχή τους ωσάν οι βιοτεχνολογίες να αποτελούν κάποια πανάκεια διά πάσα νόσο, αφετέρου τη συλλήβδην απόρριψή τους ως μήτρας δεινών. Κατά την άποψή μας και οι δύο εκδοχές απολυτοποιούν υπαρκτές αντιφατικές τάσεις της σύγχρονης βιοτεχνολογίας. Ωστόσο, η ανάδειξή τους γίνεται από μια αξιακή-ηθική σκοπιά και όχι υπό το πρίσμα της αντικειμενικής τους μελέτης.

Οι βιοτεχνολογίες είναι απαραίτητο να εξετάζονται ως συνιστώσα της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με τη φύση. Ο άνθρωπος αποτελεί έμβιο ον, το οποίο εμφανίστηκε ως αποτέλεσμα της εξέλιξης προγενέστερων μορφών ζωής. Αλληλεπιδρά με τη φύση με ιδιότυπο τρόπο. Στις προγενέστερες μορφές ζωής (φυτά και ζώα) τα έμβια όντα για να καλύψουν τις ανάγκες τους παίρνουν από τη φύση κατά βάση έτοιμα αντικείμενα, δηλαδή αντικείμενα που δεν σχηματίζονται από αυτά τα ίδια, αλλά από διαδικασίες της φύσης ανεξάρτητες από αυτά. Με τον τρόπο αυτό η κατανάλωση του απαραίτητου αντικειμένου γίνεται με τυχαίο τρόπο και εξαρτάται κατά αποφασιστικό τρόπο από τις διαθέσεις της φύσης.

Ο άνθρωπος για πρώτη φορά παρεμβαίνει εσωτερικά στις φυσικές διαδικασίες και δεν παίρνει απλώς έτοιμα από τη φύση υλικά, αλλά τα διαμορφώνει ο ίδιος ανάλογα με τις ανάγκες του. Ο άνθρωπος, λοιπόν, παράγει, και έτσι η ικανοποίηση των αναγκών του εξαρτάται ολοένα και λιγότερο από τυχαίους και περιστασιακούς παράγοντες, γίνεται όλο και περισσότερο συνειδητή, σκοποκατευθυνόμενη.

Η παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση αφορά την επενέργεια τόσο πάνω στην ανόργανη, όσο και πάνω στην οργανική-έμβια ύλη. Οι βιοτεχνολογίες αφορούν ακριβώς την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τα έμβια συστήματα και με τα προϊόντα τους. Πρόκειται για μια πανάρχαια πρακτική. Οι πρώτες μορφές χρήσης και παρέμβασης σε ζωντανά συστήματα ήταν η ζύμωση, η γεωργία και η κτηνοτροφία. Επομένως, οι βιοτεχνολογίες δεν αποτελούν ένα καινοφανές φαινόμενο, αλλά διαδικασίες οργανικά δεμένες με τη στρατηγική επιβίωσης του ανθρώπινου είδους, και ως τέτοιες πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε. Βέβαια, παράλληλα με την κοινωνική εξέλιξη του ανθρώπου, και οι ίδιες οι βιοτεχνολογίες έχουν τροποποιηθεί, έχουν πάρει ποιοτικά καινούργια χαρακτηριστικά.

Η σύγχρονη μορφή της βιοτεχνολογίας είναι το συνδυασμένο αποτέλεσμα των επιτευγμάτων της μοριακής βιολογίας (κυρίως του κλάδου της γενετικής μηχανικής) και των αντίστοιχων τεχνολογιών χειρισμού του γενετικού υλικού. Ορισμένα από τα επιτεύγματά της είναι τα ακόλουθα:
1) παραγωγή ουσιών απαραίτητων για την εύρυθμη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού (ινσουλίνη, ερυθροποιητίνη, β-ιντερφερόνες, ιντερλευκίνη),
2) βακτήριο που παράγει ένζυμο ικανό να «τρώει» τα άλατα του μεταλλεύματος, αφήνοντας καθαρό χαλκό,
3) σπορές που οδηγούν σε φυτά ικανά να παίρνουν άζωτο από τον αέρα (ο ατμοσφαιρικός αέρας αποτελείται κατά 78% από Ν2) και όχι από τα λιπάσματα,
4) έντομο που τρώει τα ακάρεα που καταστρέφουν τις φράουλες,
5) γενετικά τροποποιημένα φυτά ώστε να ανθίστανται στα ζιζανιοκτόνα, σε βλαβερούς μικροοργανισμούς, και να αναπτύσσονται σε αντίξοες συνθήκες (αλμυρά και άνυδρα εδάφη),
6) παραγωγή τροφής με ειδική σύνθεση (ρύζι με ενσωματωμένο το γονίδιο που είναι υπεύθυνο για την έκφραση της βιταμίνης Α),
7) γενετικά τροποποιημένα ζώα για ταχύτερη και μεγαλύτερη ανάπτυξη , αλλά και για αντοχή σε αντίξοες συνθήκες.

Γίνεται εμφανές ότι διαμέσου αυτής της τροποποίησης επιτυγχάνεται καλύτερος έλεγχος πάνω στις παραγωγικές δραστηριότητες του ανθρώπου, τα αντικείμενα της εργασίας του υφίστανται προεργασία, με συνέπεια να πραγματοποιείται ακόμη βαθύτερη ενότητα των κοινωνικών αναγκών, του προκαθορισμένου σκοπού και του αποτελέσματος της ανθρώπινης εργασίας. Ο ρόλος των τυχαίων, εξωτερικών, απρόβλεπτων συνθηκών συρρικνώνεται έτι περαιτέρω.

Η πραγματικότητα, ωστόσο, δεν είναι τόσο ρόδινη. Οι νέες αυτές τεχνικές μόλις έχουν εμφανιστεί, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλές «παράπλευρες απώλειες». Με την υπάρχουσα τεχνολογία, η μεταφορά γονιδίων από οργανισμό σε οργανισμό δεν γίνεται στοχευμένα, αλλά με τυχαίο τρόπο, με συνέπεια το αποτέλεσμα της μεταλλαγής ενός οργανισμού να μην είναι πάντοτε εκ των προτέρων γνωστό. Αλλά και η εμμονή στην παρέμβαση μονάχα στο επίπεδο του γενετικού υλικού, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν υψηλότερης κλίμακας αλληλεπιδράσεις, συνιστά μονομερή αντιμετώπιση του έμβιου κόσμου και προκαλεί ποικίλα ανεπιθύμητα αποτελέσματα.

Είναι πλέον τεκμηριωμένο ότι η κατανάλωση γενετικά τροποποιημένων τροφών έχει άμεσες επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου. Η ανάπτυξη αλλεργιών, η αύξηση της αντίστασης των μικροβίων στα αντιβιοτικά και η παραγωγή τοξικών ουσιών είναι οι πλέον συχνά αναφερόμενες. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τη Ρωσική Ακαδημία Επιστημών έδειξε ότι το 56% απογόνων ποντικών που διατρέφονταν αποκλειστικά με γενετικά τροποποιημένη σόγια ήταν νεκρά μέσα σε 3 εβδομάδες, σε αντίθεση με αντίστοιχα πειραματόζωα που τρέφονταν με συμβατική ή καθόλου σόγια και παρουσίασαν θνησιμότητα 9% και 6% αντίστοιχα. Επίσης, το 36% των επιζησάντων απογόνων ποντικών τρεφόμενων με γενετικά τροποποιημένα προϊόντα παρουσίασαν εξαιρετικά αδύναμη ανάπτυξη και βάρος.

Κλείνοντας, θέλουμε να σημειώσουμε ότι πέραν των τεχνολογικών και θεωρητικών ανεπαρκειών της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με τους ζωντανούς οργανισμούς, ο βασικότερος παράγοντας που εγείρει κινδύνους από τις πρακτικές αυτές είναι οι δοσμένες κοινωνικές σχέσεις, η πρόταξη του κριτηρίου της κερδοφορίας, ο ρόλος των πολυεθνικών εταιριών. Στις ΗΠΑ υπάρχουν περί τις 1300 εταιρίες βιοτεχνολογίας, οι οποίες έχουν έσοδα 13 δισεκατομμύρια δολάρια και απασχολούν πάνω από εκατό χιλιάδες εργαζόμενους. Στην Ευρώπη, η EuropaBio περιλαμβάνει πάνω από 1500 εταιρίες, ενώ ο εκπρόσωπός της στην Ελλάδα, η Bionova, έχει αρχίσει να κινείται επιθετικά στο χώρο και η εμφάνιση των μεταλλαγμένων και στη χώρα μας είναι πλέον θέμα χρόνου.
Η απελευθέρωση των εκρηκτικών δυνατοτήτων του ανθρώπινου πολιτισμού είναι εφικτή μονάχα σε συνδυασμό με την ευρύτερη προοπτική χειραφέτησης της ανθρωπότητας και υπέρβασης της ανταγωνιστικής «προϊστορίας» της.