Χατζησάββας και Πατελικά

Το περασμένο χρονικό διάστημα, η επικαιρότητα έδωσε δύο σημαντικές αφορμές, για να (ξαν)ανοίξει το θέμα των έμφυλων σχέσεων.

Η κηδεία του ηθοποιού Χατζησάββα, που ήταν ομοφυλόφιλος, το παράπονο του συντρόφου του και η γεμάτη ανδρικό ήθος ανάρτηση του Φαήλου Κρανιδιώτη περί αξύριστης χήρας –χώρια το παράπλευρο ζήτημα που προέκυψε με την αποτέφρωση, που δεν επιτρέπεται ακόμα στην Ελλάδα του 21ου αιώνα και της δεύτερης φοράς Αριστερά (που προχωρά με γοργά βήματα στο διαχωρισμό εκκλησίας-κράτους.

Τα «Πατελικά», με ένα από τα «απλά μαθήματα σύγχρονης επαναστατικής θεωρίας» του ομίλου της Αθήνας και το απόσπασμα που ανέβασε η «Ομάδα Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση», για να γνωρίσει απρόσμενη διάδοση (πιθανότατα μεγαλύτερη από κάθε άλλη δραστηριότητα του Ομίλου και του Πατέλη προσωπικά), και να θίξει το ζήτημα της ομοφοβίας ή τρανσφοβίας του Πατέλη συγκεκριμένα ή γενικότερα μεγάλων τμημάτων της κοινωνίας ή της Αριστεράς (ό,τι περιεχόμενο κι αν δίνει κανείς στον τελευταίο όρο).

Ως προς το πρώτο ζήτημα, μπορούμε να προσπεράσουμε την προκλητική τοποθέτηση Κρανιδιώτη, (που είναι πιασάρικο θέμα, αλλά δεν προκαλεί καμία έκπληξη ή ενδιαφέρον), για να κρατήσουμε αυτό που λέει ο Φαλελάκης, που διατηρούσε σχέση τα τελευταία είκοσι χρόνια με το Χατζησάββα, αλλά δεν είχε δικαίωμα να βρίσκεται δίπλα του, στην εντατική, στις τελευταίες του στιγμές, γιατί δεν είχε κάποια αναγνωρισμένη συγγένεια, α’ βαθμού, με το σύντροφό του (με άλλα λόγια δεν είχαν παντρευτεί). Κάτι που θα μπορούσε να επιλυθεί πχ αν είχε περάσει το Σύμφωνο Συμβίωσης για τους ομοφυλόφιλους, που θεωρητικά είναι και θέση του Σύριζα, αλλά διστάζει να το φέρει προς ψήφιση στη Βουλή, πιθανότατα για να μη χαλάσει τις καλές του σχέσεις με τη θρησκευτική ηγεσία. Κι αυτό, ανεξάρτητα με το αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με τη θέσπιση του συμφώνου, και πέρα από την υποκρισία ενός αστικού κόμματος, όπως ο Σύριζα, αναδεικνύει (μία πτυχή μόνο από) τα υπαρκτά, σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα ομόφυλα ζευγάρια, εν είδει «τιμωρίας» για τη σεξουαλική τους επιλογή.

Η δεύτερη περίπτωση είναι λίγο πιο σύνθετη κι ιντριγκαδόρικη, γιατί εμπεριέχει «ενδοαριστερές αντιθέσεις» και την προσπάθεια να χρεωθεί ή να μη χρεωθεί κάπου ο Πατέλης κι οι απόψεις του. Ενώ είναι γνωστό δηλ ότι κινείται στον εξωκοινοβουλευτικό χώρο (με την ευρεία έννοια, για να συμπεριλάβει το πέρασμά του από το εθνικιστικό μόρφωμα του Καζάκη), στις παρυφές του (διαλυμένου πια) ΜΑΡΣ και της Ανταρσυα, πολλοί σύντροφοι και συναγωνιστές του ξεσπάθωσαν εναντίον του (μπορεί και να του το κρατούσαν ή να είχαν προηγούμενο), για να αποδώσουν τις θέσεις του στη σοβιετική του παιδεία και το σταλινισμό του. Πάλι καλά, που δεν το χρέωσαν δηλαδή και στην ιδεολογία του ρωσόδουλου μπλοκ ή κατευθείαν στο ΚΚΕ, ξέρω ‘γω. Κάποιος μάλιστα ξέθαψε και ένα προπολεμικό κείμενο της κε του μπλοκ, πιθανότατα για να μας δείξει τις ικανότητές του στο γκουγκλάρισμα, και να μας πει κάτι χωρίς καμία απολύτως σημασία.

Παρεμπτιπτόντως, βγήκε ένα κείμενο υπεράσπισης του Πατέλη από την οργανωτική ομάδα των δέκα απλών μαθημάτων, δηλ από τους νότιους Ομίλους (Γ’ Εθνική γίναμε, Αρειανάρα ολέ), που είναι ζήτημα αν μετάπεισε κανένα ή βασικά αν τον έπεισε να το διαβάσει μέχρι το τέλος, χάρη στο κλασικό περιεκτικό, σοβαρό της ύφος. Όπως είναι ζήτημα αν θα βρει άλλο μάρτυρα υπεράσπισης ο Πατέλης για τις άστοχες χοντροκομμένες φράσεις του (που μάλλον εκφράζουν κάτι παραπάνω από μια απλή διατύπωση). Αλλά αυτό αφορά πρωτίστως τους συμμάχους του στο εξωκοινοβούλιο, που δε φρόντισαν εγκαίρως να πάρουν αποστάσεις από τη ρητορεία του περί πατριωτικών μετώπων και τα συναφή.

Η ουσία του ζητήματος πάντως ξεφεύγει κατά πολύ από τον (όποιο) Πατέλη και στο βαθμό που μπορώ να τη συλλάβω και να τη μεταφέρω, δεν αφορά την ομοφοβία, την τρανσφοβία και άλλα ομοιοκατάληκτά ουσιαστικά, αλλά τον προσδιορισμό της ανθρώπινης φύσης εν γένει και την παγίδα του κοινωνικού αναγωγισμού. Με άλλα λόγια, αφορά το ζήτημα εάν το φύλο αποτελεί εξ ολοκλήρου μια κοινωνική κατασκευή και δικαίωμα επιλογής του καθενός, όπως υποστηρίζει η μεταμοντέρνα (αναρχική) αντίληψη ή αν έχουμε διαλεκτική σύνδεση – αλληλεπίδραση του βιολογικού και του κοινωνικού παράγοντα (η οποία είναι κι ένα από τα βασικά στοιχεία που εξετάζει η Λογική της Ιστορίας, του σοβιετικού φιλοσόφου Βαζιούλιν).

Γράφω παραπάνω «παγίδα» (του κοινωνικού αναγωγισμού) γιατί είναι πολύ εύκολο να απλώσεις μια βασικά σωστή θέση πέρα από τα όριά της. Κι ενώ αναδεικνύουμε τα κοινωνικά αίτια που προκαλούν πχ την εγκληματικότητα (για να αποκρούσουμε τις απλοϊκές, αστικές αντιλήψεις περί εγκληματικής φύσης, κακού-προβληματικού DNA, κτλ), να αγνοήσουμε το ρόλο του βιολογικού παράγοντα σε άλλες πτυχές της κοινωνικής μας συμπεριφοράς.

Και για να κλείσω τη δική μου σύντομη αναφορά στο ζήτημα, πιστεύω ότι χρήζει περεταίρω διερεύνησης τα εξής ζητήματα:

α. πώς το σύστημα κι η μαζική αλλοτρίωση κάθε μορφής που το συνοδεύει, κάνει πολλούς ανθρώπους να μην αισθάνονται άνετα-ωραία με αυτό που είναι και να αναζητούν κάτι άλλο, την άρνηση του εαυτού τους (κάτι που αφορά εξίσου ομοφυλόφιλους και ετεροφυλόφιλους και βασικά δεν περιορίζεται στο σεξουαλικό τομέα).

β. η σοβιετική πρακτική πείρα στο συγκεκριμένο ζήτημα και το επιστημονικό κεκτημένο της σε αυτόν τον τομέα. Που είναι πολύ δύσκολο, στις μέρες μας, να προσεγγιστεί χωρίς φόβο, πάθος και υστερικές προκαταλήψεις (περί σταλινισμού, σοβιετικής μούχλας, κτλ).