Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2016

Η Εθνική Αντίσταση πριν την επιχείρηση Μπαρμπαρόσα

Στο σημερινό κυριακάτικο, ιστορικό ένθετο, η κε του μπλοκ αντιγράφει ένα ενδιαφέρον και σημαντικό υποκεφάλαιο από το β' τόμο των απομνημονευμάτων του Βλαντά, με τίτλο Προδομένη Επανάσταση, που ανασκευάζει ένα διαδεδομένο αστικό μύθο για την Εαμική Αντίσταση και το πότε ακριβώς άρχισε να αναπτύσσεται. Διατηρείται η ορθογραφία του πρωτότυπου.

Ιστορικά στοιχεία για την αρχή της Αντίστασης

Η έρευνα για την αρχή του Επαναστατικού Κινήματος Εθνικής Αντίστασης, αποκάλυψε μια σειρά ιστορικά στοιχεία, αλλά πολλά μένουν ακόμα άγνωστα. Θα παραθέσω μερικά ιστορικά στοιχεία.

Πριν να μπουν τα γερμανικά στρατεύματα στην Αθήνα, η "Ανεξάρτητη Κομμουνιστική Οργάνωση Αθήνας", που γραμματέας της ήταν ο αείμνηστος σύντροφος Σπύρος Καλοδίκης, που αργότερα τον τουφέκισαν οι Γερμανοί, οργάνωσε τη Μεγάλη Παρασκευή διαδήλωση στην Ομόνοια. Ο Καλοδίκης μίλησε και ξεσκέπασε τον καταστροφικό ρόλο της βασιλομεταξικής δικτατορίας, κάλεσε το λαό σε αποφασιστική και πολύμορφη πάλη κατά των καταχτητών.

Στη Μακεδονία, το "Ανεξάρτητο Γραφείο του ΚΚ" Μακεδονίας-Θράκης, κυκλοφόρησε προκηρύξεις στις αρχές του Απρίλη 1941 και μετέπειτα, που καλούσαν το λαό σε πολύμορφη πάλη κατά των καταχτητών. Ταυτόχρονα, άρχισε συγκρότηση ανταρτοομάδων στη Μακεδονία.

Στην Αθήνα, από τον Απρίλη του 1941, υπήρχε μια κομμουνιστική πολιτικοστρατιωτική οργάνωση, που καθοδηγούνταν από τους Δαμιανό Μάθεση, Στέφανο Παπαγιάννη, Βασίλη Βενετσανόπουλο, Γιάννη Παλάσκα, Αλέκο Παπαϊωάννου, Γ. Σαμαρίδη (Λογοθέτης) και άλλους.

Στις αρχές του Απρίλη του 1941, ο κομμουνιστής Δημήτρης Καραμούζας (Παππούς), από το χωρίο Δερελή του Ολύμπου, συγκρότησε την πρώτη ανταρτοομάδα. Σκοτώθηκε μαζί με τρία αδέρφια του, πολεμώντας τους καταχτητές.

Στις 8 Απρίλη του 1941, δραπέτευσαν δώδεκα μέλη του ΚΚΕ από την φυλακή του Σανατορείου Ασβεστοχωρίου Μακεδονίας και άρχισαν τη συγκρότηση οργάνωσης του Κινήματος Εθνικής Αντίστασης.

Στα μέσα του Απρίλη 1941, δραπέτευσαν από το νησί Κίμωλος 12 στελέχη του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ. Αυτοί ήταν: Μιλτιάδης Πορφυρογένης και Φούλα Χατζηδάκη, που πέρασαν στην Κρήτη. Κώστας Γυφτοδήμος (Καραγιώργης), Μαρία Αγριγιαννάκη, οι αδελφές Μπαϊράμογλου, Λευτέρης Αποστόλου, Κλειώ Ιωαννίδη, Γιάννης Ποτήρης, Κατίνα Σαμαραδέλη, Κώστας Καπλάνης, Λαμπρινή Καπλάνη, που πέρασαν στην Αθήνα. Όλοι αυτοί που πήραν ενεργό μέρος στην οργάνωση Κινήματος Εθνικής Αντίστασης. Το ίδιο έγινε και από τη Χρύσα Χατζηβασιλείου και Πέτρο Ρούσο, που δραπέτευσαν από το ίδιο νησί, στις 21-5-1941 και πέρασαν στην Αθήνα.

Τον Απρίλη και τις αρχές Μάη του 1941, δραπέτευσαν περίπου 100 αγωνιστές από το νησί Φολέγανδρος, Στέργιος Αναστασιάδης, Γιώργος Ερυθριάδης, Παντελής Καραγκίτσης (Σίμος), Πάνος Δημητρίου, Γιώργος Τρικαλινός, Νίκος Μανουσάκης, Μιχάλης Βιτσαξάκης, Γιάννης Τριανταφύλλου, Ευθύμης Μαριακάκης, Νίκος Δουραχαλής και άλλοι. Αυτοί πέρασαν στην Κρήτη και στην Αθήνα και πήραν δραστήριο μέρος στην οργάνωση Κινήματος Εθνικής Αντίστασης.

Στις 26 του Απρίλη του 1941, έκαναν απόπειρα δραπέτευσης οι εξόριστοι κομμουνιστές στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του νησιού Αγίου Ευστράτιος, για να περάσουν στη Μακεδονία για οργάνωση Κινήματος Εθνικής Αντίστασης. Οι χωροφύλακες-φρουρά του στρατοπέδου χτύπησαν με τα όπλα, σκότωσαν τρία στελέχη του ΚΚΕ και τραυμάτησαν τρία.

Στα τέλη του Απρίλη 1941, μια ομάδα πατριωτών κατέστρεψε πολεμικό υλικό του εμπέδου μηχανικού στην Αθήνα. Έτσι άρχισε σαμποτάζ κατά των καταχτητών.

Στα μέσα του Μάη 1941, κυκλοφόρησε τυπωμένη σε παράνομο τυπογραφείο, το δημοσιογραφικό όργανο του Γραφείου του ΚΚΕ Μακεδονίας-Θράκης, "Λαϊκή Φωνή". Καλούσε το λαό σε πολύμορφη πάλη κατά των καταχτητών.

Τα χαράματα της 20 Μάη 1941, άρχισε παλλαϊκός πόλεμος στην Κρήτη ενάντια στις προσπάθειες των Γερμανών αλεξιπτωτιστών να καταλάβουν τη μεγαλόνησο. Στοιχεία για αυτήν την εποποιία. Στοιχεία για αυτήν την εποποιία, έδωσα σε προηγούμενο κεφάλαιο. Αναφέρω εδώ αυτή τη μεγαλειώδη μάχη, γιατί είναι πράξη Εθνικής Αντίστασης.

Στις 23-5-1941, οι κομμουνιστές που είχαν δραπετεύσει από διάφορα νησιά και έβαλαν τα θεμέλια ενός μακρόχρονου Κινήματος Εθνικής Αντίστασης, γέμισαν την Αθήνα-Πειραιά προκηρύξεις που καλούσαν τους πατριώτες σε ανειρήνευτη και πολύμορφη πάλη κατά των καταχτητών.

Στις 28-5-1941, ιδρύθηκε στην Αθήνα η "Εθνική Αλληλεγγύη" για την περίθαλψη και υπεράσπιση των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Επικεφαλής της μπήκαν οι Παντελής Καραγκίτσης (Σίμος), Βασίλης Μαρκεζίνης, Σπύρος Αντύπας, Κλέων Παπαλοΐζος, Ν. Δρόσιος. Μέλη της έγιναν εκατοντάδες χιλιάδες πατριώτες.

Στις 29 του Μάη του 1941, βγήκε στα βουνά της Κρήτης η πρώτη ανταρτοομάδα, με επικεφαλής τον Γιάννη Ποδιά και Νίκο Μεσαριτάκη. Τότε και ο Μανώλης Μπαντουβάς συγκρότησε την πρώτη ανταρτοομάδα του. Αυτός προέρχονταν από το "Κόμμα Φιλελευθέρων".

Στα τέλη του Μάη του 1941, ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη η εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση "Ελευθερία". Η οργάνωση και η δράση της επεχτάθηκαν γρήγορα σε πόλεις και χωριά της Μακεδονίας. Ταυτόχρονα ιδρύθηκαν ομάδες "Πατριωτικού Μετώπου", στην Ήπειρο. Στην Ανατολική Μακεδονία ιδρύθηκε η μισοστρατιωτική οργάνωση "Ιερός Λόχος".

Στις 30 του Μάη 1941, δραπέτευσαν εφτά στελέχη του ΚΚΕ από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του νησιού Γαύδος. Όπως ανέφερα σε προηγούμενο κεφάλαιο, αυτοί άρχισαν αμέσως δράση για οργάνωση κι ανάπτυξη του Κινήματος Εθνικής Αντίστασης στην Κρήτη.

Στις 30 προς 31 του Μάη 1941, τρεις νέοι (Μανώλης Γλέζος, Απόστολος Σιάντος και ένας άλλος που ξεχνώ το ονοματεπώνυμό του), κατέβασαν τη χιτλερική σημαία από την Ακρόπολη της Αθήνας και ανύψωσαν την ελληνική σημαία. Αυτή ήταν μια συμβολική πράξη, που είχε σημαντική επίδραση από το λαό.

Στις αρχές του Ιούνη του 1941, ιδρύθηκαν στην πόλη Καρδίτσα Θεσσαλίας και σε χωριά της περιφέρειας, εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις με τον τίτλο "Ομάδες Εφόδου". Τον ίδιο μήνα ιδρύθηκε στην πόλη Καλαμάτας Πελοποννήσου και στην περιφέρειά της, η εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση "Φιλική Εταιρία". Στην πόλη Πύργος ιδρύθηκε το "Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο".

Στα μέσα του Ιούνη 1941, βγήκε η πρώτη ανταρτοομάδα στο βουνό Όρθυς της Θεσσαλίας, με επικεφαλής το Μήτσο Τσαρδάκα.

Στις αρχές του Ιούνη 1941, το Γραφείο του ΚΚΕ Μακεδονίας-Θράκης, αποφάσισε τη συγκρότηση των ανταρτοομάδων "Οδυσσέας Ανδρούτσος" και "Αθανάσιος Διάκος", στη Μακεδονία. Αρχηγός των ομάδων τοποθετήθηκε ο κομμουνιστής δάσκαλος Πέτρος Μόσχος.

Στις 16 Ιούνη 1941, οργανώθηκε στην Αθήνα μεγάλη κινητοποίηση των Κρητών πολεμιστών, που είχαν αποκοπεί στην ηπειρωτική Ελλάδα. Οι καταχτητές είχαν αποφασίσει να τους κλείσουν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Λάρισα. Ύστερα από συγκρούσεις, πιάστηκαν 1100 και κλείστηκαν στο στρατόπεδο. Από τις κακουχίες πέθαναν περίπου 500.

Παραθέσαμε μόνο μερικά ιστορικά στοιχεία, για την αρχή του εαμικού Κινήματος Εθνικής Αντίστασης, πριν να επιτεθεί η χιτλερική Γερμανία κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτά τα στοιχεία διαψεύδουν τους συκοφάντες.

Τα πρώτα βήματα του Επαναστατικού Κινήματος της Εθνικής Αντίστασης, έγιναν από τις οργανώσεις του ΚΚΕ που υπήρχαν αποκομμένες εξαιτίας της βασιλομεταξικής διχτατορίας, και από τους κομμουνιστές που δραπέτευσαν από διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης, μόλις καταχτήθηκε η πατρίδα μας από την τριπλή φασιστική κατοχή. Έτσι μπήκαν τα θεμέλια του Κινήματος Εθνικής Αντίστασης. Αυτή ήταν πολύ δύσκολη δουλειά. Κανείς δεν μπορεί να αφαιρέσει από τους κομμουνιστές την πρωτοπορία αυτού του κινήματος.

Είναι προς τιμή και όλων εκείνων των μη κομμουνιστών που από τις πρώτες μέρες της κατοχής άρχισαν να οργανώνουν Εθνική Αντίσταση.


Μένουμε στα παραπάνω συνοπτικά αλλά πολύ διαφωτιστικά στοιχεία και κρατάμε κάβα για κάποιο επόμενο κείμενο το στόλισμα στο Μανώλη Γλέζο, που ανέχτηκε (αν δεν καλλιέργησε κιόλας) την οργανωμένη προσωπολατρία που τον εκθείαζε. Όπως και μια συνολική κριτική στο πολύ αντιφατικό έργο/διαδρομή του Βλαντά, που περιλαμβάνει μερικές πολύ εύστοχες κρίσεις για τη στρατηγική του κομμουνιστικού κινήματος, σε συνδυασμό όμως με χοντροειδείς στρεβλώσεις και λάθη για τη φύση της Σοβιετικής Ένωσης και το λενινισμό.

2 σχόλια:

Andersdenkender είπε...

Ωραία η καταγραφή. Μια συντομότερη αλλά περισσότερο αμερόληπτη ανασκευή θυμάμαι να είχα διαβάσει στον πρώτο τόμο του «Στέμμα και Σβάστικα» του Χάγκεν Φλάισερ.

Έχω ένα προσωπικό ενδιαφέρον για την ανταρτοομάδα των αρχών Απριλίου του Δερελή (σημ. Γόννοι). Δίνεται από το Βλαντά κάποια παραπομπή σε αναλυτικότερη περιγραφή των σχετικών με αυτή; Ευχαριστώ εκ των προτέρων.

Μπρεζνιεφικό απολίθωμα είπε...

Συγνωμη για την αργοπορημενη απαντηση.
Δυστυχως οχι. Ουτε καταγραφει κατι περισσοτερο, ουτε παραπεμπει καπου αλλου.
Φανταζομαι οτι υπαρχουν βιβλια που εξεταζουν την Αντισταση ειδικα στη Θεσσαλια η στο νομο Λαρισας κι εκει σιγουρα θα βρεις τις πληροφοριες που ζητας