Κοίτα τι έκανες - Η επόμενη μέρα

Ας δηλωθεί εξ αρχής. Είναι λίγο άχαρα τα κείμενα για την επόμενη μέρα μετά από κάποιο ορόσημο. Κυρίως γιατί θυμίζουν αποτίμηση ενός κεφαλαίου που κλείνει, ενώ το ζητούμενο είναι να συνεχίσει να γράφεται -με ανυπακοή, πάλη ταξική και κάθε λογής γραφική ύλη- και να αργήσει ο απολογισμός (και για μια σειρά λόγους που θα πιάσουμε στο τέλος).

Το ερώτημα, όμως, μπαίνει αυθόρμητα, αναπόφευκτα: τι κάνουμε τώρα; Πώς συνεχίζουμε; Κι όσο πιο σπουδαία είναι όσα προηγήθηκαν, τόσο πιο επιτακτικά τίθεται. Πώς θα πετύχουμε να έχουν συνέχεια και να μη μείνουν στου δρόμου τα μισά, μια ωραία κινηματική ανάμνηση;
Δε θα βρούμε απαραίτητα απαντήσεις σε όλα αυτά αλλά ας επιχειρήσουμε μια μικρή ανάλυση των παραμέτρων για κάθε παράγοντα της εξίσωσης.

Κυβέρνηση

Όσο γεμίζουν οι δρόμοι και οι πλατείες, ο Μητσοτάκης θα αδειάζει. Στελέχη, υπουργούς, συνεργάτες, την κυβέρνησή του κι όσα έλεγε ο ίδιος πριν. Αυτό ήταν το συμπέρασμα από τη χτεσινή τηλεοπτική συνέντευξη στον Σρόιτερ, μια φαιδρή κι αξιολύπητη μαζί προσπάθεια να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις από τα ψέματα, τη συγκάλυψη, τη χυδαία στοχοποίηση των συγγενών και ό,τι άλλο μας αφαιρεί το οξυγόνο. Όλα αυτά σε λούπα την τελευταία διετία και την αντίστοιχη κατανομή ρόλων. Κι αν είναι γενικά λάθος να βλέπουμε με κριτήρια ανθρωπιάς τους εκάστοτε κρατούντες και τον κυνισμό της τάξης τους (ή αντίστροφα, τις κακόγουστες παραστάσεις «ανθρωπιάς και ενσυναίσθησης» που δίνουν κατά καιρούς), είναι αδύνατο να μη σχολιάσεις πόσο μίζερα, μνησίκακα ανθρωπάκια γίνονται απέναντι στην «πλέμπα» -ιδίως αν τολμά να σκέφτεται και να αντιδρά.

Τι είπε χτες ο Μητσοτάκης; Μας είπε πεντ’-έξι φορές, προς εμπέδωση, ότι είναι πατέρας, και μας συγκίνησε βαθιά -είναι ένας από εμάς... Τόνισε το πάθος του για την αλήθεια, αν και μας είχε διαβεβαιώσει για το ακριβώς αντίθετό της -έτσι του ’παν, αυτό μας μετέφερε. Άδειασε τον εαυτό του, δυο-τρεις υπουργούς του, την εξεταστική της Βουλής, την Hellenic Train, πυροσβεστική κι αστυνομία, τα στρατευμένα τρολ που χτυπάν την Καρυστιάνου -κι ίσως ξεχνάω κάποιον.

Προανήγγειλε σκληρά μέτρα και ποινές, αν αποδειχτεί πως υπήρχε παράνομο φορτίο -άλλο ένα ιδιωτικό μονοπώλιο που τρέμει. Κι ότι θα διασφαλίσει να μην ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο -εξάλλου τέτοιες δουλειές γίνονται καλύτερα δια θαλάσσης. Είπε ότι στη Σερβία παραιτήθηκε ο πρωθυπουργός από ένα διακοσμητικό αξίωμα -ενώ αυτός σχόλασε τη Σακελλαροπούλου από γλάστρα και επιβράβευσε τον Τασούλα για το θάψιμο του θέματος στη Βουλή.

Άλλαξε ύφος, διατυπώσεις, γλώσσα σώματος, δημοσιογράφο, οτιδήποτε δεν αφορούσε την ουσία. Έδειξε ότι δέχεται πίεση, ότι δρα σπασμωδικά για να σώσει μια παρτίδα που άρχισε να ξεφεύγει από τα χέρια του. Και μπορεί να αρνήθηκε σθεναρά τον όρο «παραπλανημένος» αλλά προτιμά να φανεί βλαξ παρά ένοχος -οι πρώτοι κερδίζουν συχνά τη γενική συμπάθεια, ενίοτε και στην κάλπη.

Δεν πρόκειται για απλή μεταστροφή, αλλά για εντυπωσιακή κυβίστηση στο βασικό τους αφήγημα και όσα δήλωναν μια σειρά πράξεις τους. Η ΕΡΤ έθαψε το θέμα στο δελτίο της. Έκοψε μια αιχμηρή σκηνή -για τα τρένα- από το σίριαλ «Αρχελάου 5» -που ήταν μάλλον απογοητευτικό αλλά κράτησε το καλό για το τέλος. (Ναι αλλά στη Μόσχα δεν μπορούσες να φωνάξεις είναι μαλάκας ο Μπρέζνιεφ...). 

Το καλύτερο τέλος για μια σειρά που δεν φοβήθηκε να μιλήσει με χιούμορ για τα σοβαρά της ζωής.

Μέχρι και την τελευταία ατάκα 🍉#Arxelaou5 θα μας λείψεις. pic.twitter.com/anvHVkaZ6S

— γ彡 (@Mpaxalogato) January 28, 2025

Ο Μητσοτάκης δεν έκανε ούτε απλή αναφορά στο ζήτημα στην εβδομαδιαία ανασκόπηση της επικαιρότητας που ανεβάζει στη σελίδα του. Ο Ψαριανός και ένα στρατός τρολ ειρωνεύονταν τη «χαροκαμένη» που χαμογελούσε στο Σύνταγμα. Κυβερνητικά στελέχη και παπαγαλάκια απαντούσαν επιθετικά στα πάνελ -αυτά θα τα κρίνει η δικαιοσύνη, όχι το πεζοδρόμιο.

Δε μιλάμε για κάποιο βάθος χρόνου, αλλά μόνο για τις τελευταίες μέρες, τη μέρα των διαδηλώσεων ή στον άμεσο απόηχό τους. Ήδη από την Κυριακή, όμως, είχαν φανεί οι πρώτες ρωγμές, με εκλεκτά γαλάζια παιδιά (Πυργιώτη, Ευγενίδης, Κουρτάκης, κτλ) να παίρνουν αποστάσεις, είτε λόγω διορατικότητας, είτε γιατί ετοίμαζαν το έδαφος. Και όταν μπήκε στο παιχνίδι ο Πορτοσάλτε, σαν δαρμένο σκυλί, με αντανακλαστικά Ραντανπλάν, δε χρειάζονταν περσότερα σημάδια για την αλλαγή.

Δεν αλλάζουν πολιτική, προφανώς, μόνο επικοινωνιακή τακτική, ελπίζοντας πως δεν είναι αργά να σώσουν κρυμμένα τιμαλφή, την εικόνα τους και βασικά το τομάρι τους. Έκαναν λάθος εκτίμηση της κατάστασης -και μονάχα για αυτό μετανιώνουν. Έδειξαν για πρώτη φορά διατεθειμένοι ίσως να θυσιάσουν κάτι -πχ ένα στέλεχος- για να γλιτώσει το σύνολο. Πόνταραν στη λήθη και την αδράνεια της μάζας και έχασαν. Το ζήτημα είναι τι/πόσα ακριβώς και ποιος θα κερδίσει στο τέλος. Και παραμένει ορθάνοιχτο...

Αντιπολίτευση

Να γίνει συζήτηση στη Βουλή. Να «κλιμακώσουμε» με πρόταση μομφής -ουάου. Τώρα. Όχι, μετά από τα πορίσματα. Μια μέρα πριν νωρίς, μια μετά αργά. Ας περιμένουν οι συνθήκες.

Ακούμε συχνά ότι «δεν υπάρχει αντιπολίτευση». Οι περισσότεροι εννοούν βασικά πως δεν υπάρχει αστικό κόμμα να καβαλήσει το κύμα της γενικευμένης οργής, για να βγει στον αφρό -όπως ο ΣΥΡΙΖΑ με τα μνημόνια. Και αυτό μόνο καλό μπορεί να είναι, από μια άποψη -τη δική μας. Η δικομματική εναλλαγή (με ενάμισι, δύο ή τρία κόμματα) είναι σαν το ζάπινγκ και τον ανασχηματισμό -ένας φεύγει, ένας έρχεται, οι κυβερνήσεις πέφτουνε αλλά η σήψη μένει. Το αστικό κράτος έχει συνέχεια μες στις ρωγμές του και μπόλικο(υς) στόκ(ους) για να τις βουλώσει.

Όσοι αναζητούν την αντιπολίτευση σε κόμματα που ψηφίζουν πάνω από τα μισά νομοσχέδια της κυβέρνησης, στους πράσινους που έσπασαν τον ΟΣΕ σε κομμάτια (φιλέτα και λοιπούς τομείς) ή στους ροζ που τον ξεπούλησαν μπιρ παρά στους Ιταλούς, ας ψάξουν μετά στον χάρτη τη Φρουτοπία και το Πιπερού του Τριβιζά ή τη χώρα του Ποτέ -δίπλα στη χώρα του «πάμε και όπου βγει», όπου θεωρείται αριστερός ο Μπίστης.

Η μόνη αντιπολίτευση γίνεται στους δρόμους. Είναι η μόνη που μπορεί να ασκήσει πίεση, να αλλάξει κάτι -τους νόμους, τη στάση των κυβερνώντων, την κυβέρνηση, τους καταθλιπτικούς συσχετισμούς. Ο μόνος παράγοντας που δεν μπορούν να προβλέψουν ή να ελέγξουν. Προσπαθούν όμως. Να τον μπλέξουν στα γρανάζια τους, να τον εγκλωβίσουν σε στημένα δίπολα, να τον αναλώσουν σε ελεγχόμενες διαδικασίες και αντιθέσεις, είτε μιλάμε για τη Βουλή, είτε για επιχειρηματικά συμφέροντα. Σαν τον Βαγγέλη που σηκώνει το θέμα για τους δικούς του λόγους, χτυπώντας κυβέρνηση και ανταγωνιστές -που σχετίζονται με το φορτίο.

Το μόνο που μπορεί να αλλάξει το Μέγκα είναι η Ιωάννα Μάνδρου, που χορεύει στον ρυθμό που χτυπά το ντέφι του αφεντικού. Όσοι περιμένουν το μεγάλο κανάλι να σαλπίσει τη μεγάλη ώρα για το μεγάλο άλμα, είναι μάλλον οι ίδιοι που τρέφουν φρούδες ελπίδες από το ζάπινγκ στις κάλπες και κάθε νέα κυβέρνηση.

Εμείς

Ποιοι είμαστε εμείς; Μήπως ήρωες του Ζαμιάτιν, με αντίπαλο την τεχνολογική δυστοπία; Ποια δυστοπία, εδώ δεν έχουμε ούτε τηλεδιοίκηση...

Εμείς δεν είμαστε οι άλλοι -σαν αυτούς που ταυτίζονται με τους δυνάστες τους, στο όνομα της εθνικής ενότητας. Δεν είμαστε το είδωλό τους στον καθρέφτη -που κάνει ακριβώς τα ίδια, αλλά με αριστερό πρόσημο. Δεν είμαστε οι από πάνω -στο κείμενο και στην κοινωνία. Είμαστε όπως στο δημοτικό. Εμείς και ο κόσμος. Και «τάξη εναντίον τάξης».

Τι μπορούμε να καταφέρουμε, όμως, εμείς; Θα πέσει η κυβέρνηση; Θα υποστεί κάποια σημαντική ήττα; Θα βγει στο φως η αλήθεια; Θα αναγκαστούν να ρίξουν κάποιες ποινές; Να κάνουν (σχετικά) ασφαλείς τους σιδηροδρόμους; Να σέβονται την ανθρώπινη ζωή; Όλα αυτά συνδέονται άμεσα με ένα κρίσιμο ερώτημα: Θα έχει συνέχεια η περασμένη Κυριακή -ή ήταν απλώς συγ-Κυριακή;

Δεν είναι λίγα αυτά που πέτυχε η Κυριακή των Τεμπών -όπως έγραψε ένας σφος, εντάσσοντάς την στο κινηματικό εορτολόγιο. Έκανε τους κρατούντες να κρύβονται, να τρέχουν, να εμφανίζονται μεταμελημένοι, με απολογητικό ύφος -κι ας μην είπαν ούτε ένα «συγνώμη». Έδειξε πως ο κόσμος δεν πάσχει από αμνησία, δε συγχωρεί το έγκλημα, δε θα τον νικήσει η φθορά του χρόνου. Ότι ενώνει τη φωνή του, για να γίνει η φωνή των θυμάτων που ζητούν δικαίωση. Ότι δίνει τρόπο στην οργή, ότι συσπειρώνει εκατοντάδες χιλιάδες. Κοίτα τι έκανες...
Τώρα όμως το ζητούμενο είναι να μην κάνει πίσω, να πετύχει ακόμα περισσότερα.

Τι πρέπει να γίνει τώρα; Στάση αναμονής ή μήπως στη βράση κολλάει το σίδερο; Ελιγμός ή επίθεση κατά μέτωπο; Κλιμάκωση ή ένα βήμα πίσω, για να πάρουμε φόρα προς τα μπρος; Ψάχνουμε κάποιον συνδετικό κρίκο ή βάζουμε τη στρατηγική στο τιμόνι; Τι θα πάει μπροστά τις συνειδήσεις και το κίνημα;
Η απάντηση συνοψίζεται σε δυο λέξεις: έλα ντε! Εδώ δεν έχουμε απάντηση -στο τι μέλλει γενέσθαι- σε πιο σχεδιασμένες δράσεις, πχ μια απεργία. Πώς θα βρούμε τώρα άκρη;

Το μέλλον δεν έρχεται νέτο-σκέτο -αν δεν κάνεις κάτι εσύ για αυτό. Δεν έρχεται όμως κατά παραγγελία -ούτε και οι μάζες που το γράφουν στην πράξη. Η συζήτηση για τα περαιτέρω μπορεί να είνα λίγο ανούσια. Δεν έχουμε επιτελική θέση για να ξέρουμε δεδομένα, ποιοτικά στοιχεία κτλ. Κι αν τα γνωρίζαμε, θα ήμασταν στρατηγοί επί χάρτου, χωρίς στρατό να ακολουθήσει τις σοφές μας οδηγίες. Κι αν ήμασταν καθοδήγηση ή ινστρούκτορες του τίποτα, η ζωή είναι πολύ πιο σύνθετη από ένα σχέδιο επί χάρτου ή σε ένα προπονητικό πινακάκι για την τελική επίθεση.

Εμείς μπορούμε -το πολύ- να ανοίξουμε μια καφενειακή συζήτηση -για πολλούς είναι ο βασικός τους στόχος, ακόμα κι αν δεν το έχουν συνειδητοποιήσει. Και το «Πολιτικό Καφενείο» -που ’χε κάποτε ο Βήχος- δε βγήκε τυχαία σαν όνομα. Στη θεωρία -δηλαδή στα λόγια- ως εκεί μπορούμε να φτάσουμε. Στην πράξη μπορούμε να κάνουμε πολλά -κι αυτή να τροφοτήσει και τις θεωρητικές αναζητήσεις με συγκεκριμένο υλικό.

Το βασικό είναι να βρίσκεται ο κόσμος στους δρόμους. Και να έχει καθαρό το εξής. Αντιπολίτευση δεν είναι όσοι βρίζουν απλώς την κυβέρνηση κι αφ’ υψηλού αυτούς που ίσως την ψήφισαν -όπως κάποιοι μπασκετικοί που έχουν χάσει αυγά και καλάθια. Δεν είναι όσοι περιμένουν από το κίνημα να καλύψει την ανεπάρκειά τους και να βγάλει τη δική τους δουλειά -να ρίξει το σύστημα, την κυβέρνηση, να αλλάξει τον κόσμο.

Αντιπολίτευση είναι όσοι βρίσκονται συνέχεια στον δρόμο, τα δίνουν όλα στον αγώνα, πασχίζουν να οργανώσουν συλλογικές αντιδράσεις. Όσοι ξέρουν ότι η γη μπορεί να γίνει κόκκινη, όχι μόνο από τον θάνατο που σκορπά απλόχερα το σύστημα, μα από ζωή. Αρκεί να φροντίσουμε ΕΜΕΙΣ για αυτό.