Τρίτη 5 Αυγούστου 2008

Μονοδιάστατη αφομοίωση

Από βιβλίο του σοβιετικού δημοσιογράφου Ρόζενταλ:
"Τον ρώτησα (εννοεί τον Μαρκούζε) πώς εξηγεί τη δημοτικότητά του ανάμεσα στη δυτική νεολαία. Ξέφυγε αστειευόμενος:
-Η ρεκλάμα. Το κατεστημένο είναι ικανό να απορροφήσει την οποιαδήποτε θεωρία. Όπως βλέπετε με απορρόφησε και μένα τον ίδιο.
Εξέφρασα την αντίρρηση πως τον Μαρξ ωστόσο ο καπιταλισμός δεν κατάφερε να τον απορροφήσει. Εκείνος ανασήκωσε τους ώμους του λέγοντας: "Εγώ δεν είμαι ο Μαρξ είμαι ο Μαρκούζε".
Ναι, αυτό είναι αλήθεια...

Πιο πριν παραθέτει κάποια ακόμα αποσπάσματα που εφόσον όντως ανήκουν στον μαρκούζε, είναι τραγικά για κάποιον που θέλει να λέγεται μαρξιστής.
Ίσως αυτή η κριτική να είναι (και είναι πράγματι) άδικη και αποσπασματική. Δε μπορούμε να ξεμπερδεύουμε έτσι με έναν φιλόσοφο και τις θεωρίες του που δε συμφωνούν με όσα λέμε.
Από την άλλη μια τέτοια μονοδιάστατη κριτική ταιριάζει στο συγγραφλεα του μονοδιάστατου ανθρώπου που τόσο μονοδιάστατα έκρινε την εργατική τάξη και το σύγχρονο προλεταριάτο. Χωρίς να σημαίνει ότι δεν είπε σωστά πράγματα.

Τελικά είναι τυχαίο που ο καπιταλισμός με την απίστευτη αφομοιωτική του δύναμη που τα αλέθει όλα σαν καλός μύλος δε μπόρεσε ή δε θέλησε να αφομοιώσε προσωπικότητες σαν τον Μαρξ, τον Λένιν, τον Στάλιν (κι ας τον έβγαλαν με μαλλί έλβις σε διαφήμιση ραδιοφωνικού σταθμού) κ.ά.;
Ή μήπως απλά δεν πρόλαβε; Γιατί τώρα ακόμα και την εικόνα της πεθαμένης ΕΣΣΔ μπορεί να εμπορευτεί για να βγάλει κέρδος (πλέον το σφυροδρέπανο δίπλα στο λογότυπο CCCP δεν είναι ταμπού, έχει γίνει της μόδας).
Σε κάθε περίπτωση δεν είναι τυχαίο όταν κάποιος αφομοιώνεται από το σύστημα, αλλά αυτό δεν είναι και απόλυτο κριτήριο. Ο Γκεβάρα πχ κι αν έχει αφομοιωθεί και πουλάαει σήμερα.

Πού είναι η ειδοποιός διαφορά;
Στο μετά θάνατον. Τον Γκεβάρα ούτε ήθελαν, ούτε θα μπορούσαν ποτέ να τον αφομοιώσουν όσο ήταν εν ζωή.
Σε τέτοιες περιπτώσεις ισχύει αυτό που έγραψε για τον Μαρξ ο Λένιν στο κράτος κι επανάσταση. Τους μεγάλους επαναστάτες όσο ζούσαν τους αντάμειβαν με διώξεις, με λυσσαλέο μίσος, με εκστρατεία ψευτιάς και συκοφαντίας. Μετά θάνατον τους φορούν φωτοστέφανο, προσπαθούν να τους μετατρέψουν σε αβλαβή εικονίσματα, ευνουχίζοντας το περιεχόμενο της επαναστατικής τους διδασκαλίας.
Αυτού(sic) είναι η ειδοποιός διαφορά.

Δεν υπάρχουν σχόλια: