Τροτσκισμός για αρχάριους

Όλα ξεκίνησαν από ένα διάλογο με τον «πιο παλιό» και τις απορίες του.

-Δεν είναι θετικό που κατεβαίνει το Εεκ με την Ανταρσυα;

-Εε… όχι ακριβώς ρε συ. Έχουν ματώσει οικονομικά από τόσες κάλπες συνεχόμενες, γι’ αυτό δεν κατεβαίνουν μόνοι τους. Είναι και ζήτημα επιβίωσης, εκλογικής, οικονομικής… Αυτοί συνεργάζονταν παλιά και στο Μερα, αλλά είχαν διαφωνήσει με την Ανταρσυα, μεταξύ άλλων γιατί είχαν τα ενδοτροτσκιστικά τους με το Σεκ. Τι έχει αλλάξει δηλ από τότε προς το καλύτερο στην Ανταρσυα, για να αλλάξουν κι αυτοί γνώμη;

-Έφυγαν Αραν κι Αρας.

-Ναι αλλά έμεινε το Σεκ κι όλοι οι άλλοι το προσπέρασαν από δεξιά κι έγιναν χειρότεροι.

-Και ποια είναι η διαφορά του Σεκ με το Εεκ; Το Σίγμα στην αρχή;

Κι έτσι ανοίξαμε τις πύλες του ανεξήγητου…

Μολονότι οι τροτσκιστές νιώθουν την ανάγκη να αυτοπροσδιοριστούν ως ρεύμα από τις ιδέες του ιστορικού τους ηγέτη (όπως κάνουν δηλ κι οι Μαοϊκοί, αλλά όχι πλέον οι Σταλινικοί) αφενός χρειάζεται να γίνει ένας διαχωρισμός μεταξύ των τροτσκιστών και του Τρότσκι (που δεν είχε κατρακυλήσει στο χαμηλό επίπεδο πολλών επιγόνων του), αφετέρου πρέπει να προσδιορίσουμε σε τι ακριβώς συνίσταται ο τροτσκισμός κι αν έχει λόγο ύπαρξης σήμερα ως πολιτικό ρεύμα, σχεδόν έναν αιώνα μετά την εμφάνισή του στο ιστορικό προσκήνιο, και τις συγκεκριμένες συνθήκες που την υπαγόρευσαν. Να απαντήσουμε δηλ: τι εστί τροτσκισμός (μαοϊσμός, σταλινισμός, κτλ) στον 21ο αιώνα;

-Αυτοί δεν είναι με την παγκόσμια επανάσταση; Ότι δεν μπορεί να γίνει σε μία μόνο χώρα; Ε με αυτούς είμαι εγώ, είπε ο «πιο παλιός», εκφράζοντας το «νέο».

-Μπα, μην είσαι τόσο σίγουρος. Δε θυμάσαι που όταν έλεγαν οι άλλοι τροτσκιστικό το Κουκουέ, μου έλεγες κι εσύ για την εξαρτημένη Ελλάδα, που την κάνουν ό,τι θέλουν οι Γερμανοί;

Κι έπειτα, δε λένε ακριβώς αυτό οι Τρότσκες. Λένε πως η επανάσταση ξεκινάει ή μπορεί να ξεκινήσει από μια χώρα, αλλά μπορεί να νικήσει μόνο παγκόσμια (που αν με αυτή τη νίκη εννοούσαν τον κομμουνισμό, θα μπορούσαμε και να συμφωνήσουμε). Αλλά ξέρεις, γλώσσα λανθάνουσα ταληθή λέγει. Γιατί για κάποιους (όχι μόνο τρότσκες απαραίτητα), αυτό απέχει ένα βήμα για να φτάσουν στο συμπέρασμα πως σήμερα είναι αδύνατη και η επανάσταση σε μια μόνο χώρα (γιατί θα της την πέσουν αυτόματα από τον εχθρικό, καπιταλιστικό περίγυρο), συνεπώς πρέπει να την επιδιώξουμε παγκόσμια στην κλίμακα των διαφόρων ολοκληρώσεων (πχ εντός της ΕΕ), όπως περίπου ο Τσίπρας περιμένει να αλλάξουν οι κυβερνήσεις κι οι συσχετισμοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στα εισαγωγικά στοιχεία πρέπει να σημειώσουμε επίσης τη δυσκολία να αντιμετωπιστούν οι τροτσκιστές ως κάτι ενιαίο, αφενός γιατί πολιτικά κάλυπταν μέχρι πρότινος ένα φάσμα από τον κυβερνητικό Σύριζα ως το εξωκοινοβούλιο ή ακόμα και την κριτική στήριξη του Κκε (ω ναι, υπάρχουν κι αυτοί)· αφετέρου γιατί οι διασπάσεις τους επέρχονται με κινηματογραφικούς ρυθμούς αμοιβάδας –και ως προς αυτό αξίζει να διαβάσει κανείς κάποια γλαφυρά στατιστικά στο σχετικό κεφάλαιο από το βιβλίο του Γκίκα για το Κκε και το μεσοπόλεμο: ο μέσος όρος ζωής κάθε οργάνωσης κι η μέση κομματική ηλικία του κάθε τροτσκιστή, που σπανίως ξεπερνά την τριετία.

Μετά από αυτά μπορούμε να περάσουμε στο ψητό με την τροτσκιστική ποικιλία και να ξεχωρίσουμε τα διάφορα είδη. Μια βασική διάσπαση στο διεθνές τροτσκιστικό ρεύμα είναι οι οπαδοί του Τόνι Κλιφ και της θεωρίας του κρατικού καπιταλισμού, που διαφωνεί με την κλασική, τροτσκιστική θεώρηση της ΕΣΣΔ ως εκφυλισμένου (μεν), εργατικού (δε) κράτους, και ψάχνει να τεκμηριώσει την (κρατικο)καπιταλιστική της φύση και την πραγματοποίηση κέρδους-υπεραξίας στις εμπορικές συναλλαγές με τις χώρες του εξωτερικού και στην πώληση οπλικών συστημάτων!

Από αυτή τη μήτρα προέρχεται το Σεκ (Ανταρσυα), η διάσπασή του, η Δεα (που είναι στη ΛαΕ) και μια διάσπαση της διάσπασης, το Κόκκινο, με την οποία όμως υπήρχαν ζυμώσεις για την επανένωσή τους.

-Δηλ αυτοί με τις σφυρίχτρες;

Ναι αυτοί. Με τα πλακάτ στην τσάντα, τα πανομοιότυπα πανό με τις διαφορετικές υπογραφές, με τα απαγορευτικά σηματάκια-αυτοκολλητάκια, με τις ανακοινώσεις, τις εφημερίδες, τη συλλογή υπογραφών και γενικά μη σου τύχει.

Οι μεταξύ τους διασπάσεις έχουν κατά κανόνα διεθνείς αναφορές. Το Σεκ είναι στην ουσία το ελληνικό παράρτημα του αγγλικού Swp, απ’ όπου κληρονόμησε τη λογική των καλών σχέσεων με τους εργατικούς (δηλ το Πασοκ και τη Γσεε), καθώς φαντασιώνονται πως οικοδομούν το ενιαίο μέτωπο της εργατικής τάξης. Εξ ου και το περιβόητο σύνθημα της περιόδου 93-96: ψηφίζουμε Πασοκ χωρίς αυταπάτες. Αλλά αυτοί οι Πασόκοι με τις σφυρίχτρες αποτελούν βράχο λογικής στην Ανταρσυα συγκριτικά με τους υπόλοιπους και τις μεταλλάξεις τους.

Η Δεα αντιθέτως ακολούθησε την αμερικάνικη διάσπαση του κλιφικού ρεύματος. Ενώ το Swp διερχόταν πρόσφατα μια πολύ σοβαρή κρίση, που εξ όσων γνωρίζω δεν έχει το ελληνικό της αντίστοιχο (και είναι ζήτημα πώς θα εξελιχθεί τώρα που στους εργατικούς της Αγγλίας αναδείχτηκε στην ηγεσία ένας άγγλος Τσίπρας).

Μια άλλη ομάδα οργανώσεων έχει αδελφικές σχέσεις με κόμματα του γαλλικού τροτσκισμού. Η Οκδε-Σπάρτακος έχει σχέση με τα υπολείμματα της επίσημης έκφρασης της τέταρτης διεθνούς, ενώ το Εεκ με ένα γραφείο που επιδιώκει την ανασυγκρότησή της. Η Οκδε σκέτο (ή Οκδε-Εργατική Πάλη) είναι καρπός μιας διάσπασης του 87’, με λεπτές κι αδιόρατες διαφορές σε ζητήματα διεθνισμού. Τέτοιου διεθνισμού, που το 04’ για παράδειγμα κάποια από τις δύο οργανώσεις πρέπει να είχε υποστηρίξει το Ναι, στο δημοψήφισμα Ανάν για την Κύπρο.

Η Οκδε σκέτο ήταν κι αυτή στο Μερα, μαζί με το Εεκ, το Ναρ και τους Οικολόγους Εναλλακτικούς, και αποχώρησε από την Ανταρσυα, θεωρητικά για μια φράση σε μια προεκλογική της διακήρυξη που μιλούσε για τις καλύτερες παραδόσεις του Εαμ (που ήταν όμως προδοτικό και Σταλινικό, κατά τη δική τους εκτίμηση). Στην πράξη έφυγαν, γιατί δεν τους είχαν δώσει δύο υποψήφιους στο ευρωψηφοδέλτιο κι έτσι (πίστευαν πως) αλλοιώνονταν οι συσχετισμοί. Φαντάσου δηλ να είχαν να μοιράσουν και βουλευτικές-υπουργικές θέσεις, τι είχε να γίνει…

-Δηλ αυτοί δεν ήταν με το Εαμ;

Κάποιοι λένε πως ήταν, αλλά δεν τους θέλαμε εμείς. Κάποιοι άλλοι παραδόθηκαν στους Γερμανούς από τις κατοχικές αρχές κι εκτελέστηκαν (όπως πχ ο Πουλιόπουλος). Και άλλοι διακήρυσσαν τη συναδέλφωση με τους ναζί στρατιώτες που είναι ταξικά αδέρφια μας. Ενώ υπήρχαν κι αυτοί που μετά το αντάρτικο του Δσε έδιναν συγχαρητήρια στο βασιλιά για τη νίκη του εθνικού στρατού (πχ ο πρεσβύτερος Γιωτόπουλος).

-Κι ο Σάββας που δεν παρέδωσε ποτέ;

Το Εεκ είναι μια πολύ περίεργη ιστορία, που πριν φτάσει να θεωρείται η επιτομή του μαξιμαλιστικού αριστερισμού, θέτοντας ως μίνιμουμ αίτημα τις ενωμένες σοσιαλιστικές πολιτείες της Ευρώπης και τον παγκόσμιο κομμουνισμό, είχε ταχθεί υπέρ της πολιτικής της Περεστρόικα, στην οποία έβλεπε την πολιτική ενσάρκωση της αντιγραφειοκρατικής επανάστασης ενάντια στο σταλινισμό, που διακήρυττε ο Τρότσκι. Σε αυτά τα πλαίσια, πρέπει να συμμετείχε για ένα φεγγάρι και στην ίδρυση του Ενιαίου Συνασπισμού!

-Στο Ναρ είναι τροτσκιστές;

Όχι ακριβώς, αλλά τροτσκίζουν σαφώς, μέχρι πρότινος τουλάχιστον. Κάτι σαν το Πουμ στον Ισπανικό εμφύλιο. Και τώρα, αν εξαιρέσεις το Εκκε, οι μόνοι σύμμαχοί τους είναι τροτσκιστές. Εεκ, Οκδε-Σπάρτακος, Σεκ.

-Κι η Αραν-Αρας τι είναι;

Καμία σχέση, αυτοί είναι αλτουσεριανοί. Και διασπάστηκαν μεταξύ τους γιατί λέει οι άλλοι κρύβουν τις αντιθέσεις κάτω από το χαλί. Μη με ρωτάς ποιοι είμαστε εμείς και ποιοι οι άλλοι. Το Λαϊκό Στρώμα είχε ρωτήσει μια φορά κάποιον δικό τους και του είχε δώσει αυτή την απάντηση. Μετά όμως διασπάστηκε κι η Αρας, και βγήκε η Αριστερή Συσπείρωση, που θα έπρεπε να τη λέμε ΑρΣυ, αλλά τη λέμε ΑριΣ, βασικά νομίζω για να μην τους μπερδεύουμε με την ΑρΣυ, που είναι κάτι σαν Αντάριζα στους γιατρούς. Και η Αρις κατήγγειλε τους πρώην δικούς της για παραγοντισμό, και τώρα που η Αρας έφυγε και πήγε με τη ΛαΕ, αυτοί παρέμειναν στην Ανταρσυα, ίσως για να τους ξεχωρίζει κάπως κι αυτούς ο αμύητος κόσμος (που και μυημένος να είσαι δηλ, πόσα να θυμάσαι. Και τι διάολο είναι οι 53 της Αραν; Οι διαφωνούντες που έμειναν; Και πόσο τυχαία είναι η σύμπτωση με τους 53 ντεμέκ διαφωνούντες του Σύριζα; Και με το ότι ο Στάλιν πέθανε το 53’; Τυχαία κι αυτά σύντροφοι;)

-Και το Κουκουέ γιατί το λένε τροτσκιστικό;

Έλα ντε. Κράτα το κάβα για το δεύτερο μέρος, γιατί αυτό παραξεχείλωσε…