Αυγά μαύρα

Πρόκειται για μία συγκινητική ιστορία που ανασύρει μνήμες από τα γεγονότα του εμφυλίου.
Δύο αδέλφια, παιδιά ενός αντάρτη της Ρούμελης. Χωρίστηκαν στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου – ο αδερφός έμεινε με τους παππούδες τους, η αδερφή βρέθηκε σε παιδούπολη.

Σήμερα συναντιούνται προσπαθώντας να κλείσουν τα κενά που δημιουργήθηκαν, ψάχνοντας να βρουν τις μνήμες και τα συναισθήματα τους που χάθηκαν για πάντα.
Μια σπουδαία παράσταση, με έντονο δραματικό ύφος και επίκαιρα μηνύματα.

(από το δελτίο τύπου του Δήμου Χαϊδαρίου)

Αυγά μαύρα
Η παράσταση που σκηνοθετεί ο Αντώνης Αντωνίου και πρωταγωνιστεί μαζί με τη Νατάσα Ασίκη (που υποθέτω πως δεν έχει κάποια άμεση σχέση με τη συνεπώνυμή της Βίνα).
Ο τίτλος αναφέρεται στα πένθιμα πασχαλινά αυγά που κρατούσε ως κοριτσάκι η ηρωίδα του έργου για τους γονείς της που χάθηκαν στο δεύτερο αντάρτικο. Και τα οποία τρόμαζαν τον περίγυρο της γειτονιάς, προκαλώντας την κοινωνική απομόνωση και ενοχές στην ψυχή του μικρού κοριτσιού για την ίδια της την ύπαρξη και τον πατέρα της, που...
-Ήταν σπουδαίος άνθρωπος
-Ναι αλλά δεν ήτανε πατέρας.
Και...
-Πάλεψε για όλο τον κόσμο
-Εκτός από τα παιδιά του.

Τα πρόσωπα: τα δυο αδέλφια, ο Σπύρος και η Μαρία, που μένουν ορφανά από μικρή ηλικία, χωρίζονται για κάποια χρόνια, όταν η μικρή κλείνεται σε μία από τις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης κι αυτή η τραυματική παιδική ηλικία τους αφήνει τα σημάδια της για το υπόλοιπο της ζωής τους. Αποκτούν ψυχολογικά, κλείνονται στον εαυτό τους, γιατί κανείς άλλος δε θα μπορούσε να καταλάβει αυτό που πέρασαν, ψάχνουν συμβατικές λύσεις-συντρόφους, για να αποκτήσουν μια "κανονική ζωή". Η Μαρία ειδικά αναπτύσσει ένα φοβικό σύνδρομο εγκατάλειψης και της λείπουν οι βασικές πληροφορίες για τα χρόνια που ήταν μωρό και κρύβονταν σε μια σπηλιά, τα πρώτα της βιώματα, τα παιχνίδια της, τα βήματά της, γιατί αυτοί που τα έζησαν -εκτός από τον αδερφό της- δε βρίσκονται πια στη ζωή.

Το κείμενο-ο συγγραφέας: οι περισσότεροι μπορεί να τον γνωρίζουν από το (συναρπαστικά βαρετό κατά τη γνώμη μου) βιβλίο του για το Βελουχιώτη (Άρης, ο αρχηγός των ατάκτων), ή από το γάμο του με τη Μαλβίνα, ή από μια σχετικά πρόσφατη παρουσία του στη ραδιοφωνική Ελληνοφρένεια, και να αγνοούν έτσι το συγγραφικό του ταλέντο. Πρόκειται για το Διονύση Χαριτόπουλο, που έχει γράψει ένα πολύ καλό, ισορροπημένο κείμενο, που καθηλώνει το κοινό. Ο Χαριτόπουλος κατάφερε να υποτάξει τις (δικές του πιθανότατα) όποιες ενστάσεις σε μια στρατευμένη οπτική γωνία, που δεν έρχεται όμως έτοιμη, μασημένη στο πιάτο του θεατή και σέβεται τα βιώματα της αντίπερα όχθης, με τα οποία συνδιαλέγεται. Καταφέρνει δηλ να πάρει θέση, που δεν είναι αβασάνιστη ούτε αγνοεί τους λόγους και τα επιχειρήματα του αντιπάλου.

Ενώ παράλληλα θίγει σε δεύτερο πλάνο μια σειρά παράπλευρα ζητήματα, όπως τον προβληματισμό αν ο αγωνιστής που αφοσιώνεται στην επανάσταση δικαιούται να φτιάξει οικογένεια ή οφείλει να αποφύγει τον επιμερισμό της ευθύνης, των θυσιών και των στερήσεων της δικής του στάσης, στους δικούς του, τα αγαπημένα του πρόσωπα.

Ο διοργανωτής: ήταν ο δήμος Χαϊδαρίου, που φιλοξένησε την παράσταση στην αίθουσα εκδηλώσεων του δημαρχείου και θα συνεχίσει με αντίστοιχες πολιτιστικές πρωτοβουλίες και το επόμενο διάστημα. Σε δυο βδομάδες, θα ανέβει στον ίδιο χώρο η παράσταση "πού είναι η μάνα σου μωρή", με τη διασκευή της Σοφίας Αδαμίδου στο βιωματικό βιβλίο της Δήμητρας Πέτρουλα. Ενώ ο Αντωνίου δεσμεύτηκε να ανεβάσει το έργο και το καλοκαίρι, στο δημοτικό ανοιχτό θέατρο, για τον (πάρα πολύ) κόσμο που έμεινε απέξω και δεν μπόρεσε να το παρακολουθήσει).

Είναι ενδεικτικό ότι ο Σελέκος απορροφήθηκε τόσο πολύ από το έργο, που αφαιρέθηκε και συνέχισε προς στιγμήν να αποκαλεί Σπύρο τον Αντώνη Αντωνίου μετά την παράσταση. Κι αφού ευχαρίστησε από καρδιάς τους ηθοποιούς για την κατάθεση ψυχής που έκαναν επί σκηνής και το μοναδικό ρεπό τους που θυσίασαν για να έρθουν στο Χαϊδάρι, ξεχώρισε ένα σημείο του έργου, που έλεγε πως δεν πρέπει να κρίνουμε κάποιον από τη σημερινή εικόνα του και αυτά που φαίνονται προς τα έξω, γιατί δεν μπορούμε να ξέρουμε την προσωπική ιστορία που κουβαλά -ούτε προφανώς τις δυνάμεις και τις δυνατότητες που κρύβει μέσα του, προσθέτω εγώ.

Η προσέλευση
Με μία λέξη: κοσμοσυρροή. Πρέπει να χώρεσαν καμιά 300αριά θεατές σε μια αίθουσα συνολικής χωρητικότητας 200 ατόμων, και να έμειναν άλλοι τόσοι απέξω (που πείστηκαν με δυσκολία να μη θορυβούν στο αίθριο, όταν ξεκίνησε η παράσταση, και να... διαλυθούν ησύχως). Κάτι που δείχνει τη δίψα του κόσμου για καλό, ποιοτικό θέατρο, που συνήθως κοστίζει πολύ για τη μέση, λαϊκή τσέπη. Αλλά να έρθετε παιδιά και την Πέμπτη, στην αντιπολεμική παράσταση διαμαρτυρίας στο υπουργείο Άμυνας, όπου καλεί ο δήμος, κι εκεί δωρεάν είναι.

Κι όσο φυσιολογικό είναι να υπάρξει ένας μικρός χαμός από το συνωστισμό, που δε βοηθά πάντα τους ηθοποιούς, η χημεία που ανέπτυξαν με το κοινό, η συναισθηματική φόρτιση και η ενέργεια που συσσωρεύτηκε ήταν τέτοια, που ξέσπασαν στο τέλος σε μια θύελλα χειροκροτημάτων και μια άκρως συγκινητική αποθέωση. Μια συγκίνηση που ήταν φανερή και στον ίδιο τον Αντωνίου, καθώς ένας από τους λόγους που ήθελε να ανεβάσει εκεί αυτήν την παράσταση (όπως εξομολογήθηκε στο κοινό) ήταν πως ο πατέρας του επί κατοχής ήταν έγκλειστος στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Ενώ λίγο μετά γονάτισε, σχεδόν ευλαβικά, για να ακούσει τι του έλεγε από κάτω μια γιαγιά-βετεράνος, που έζησε πιθανότατα από πρώτο χέρι την εποχή και τα γεγονότα στα οποία αναφερόταν το έργο.

Τέσσερα χρόνια μετά ΙΙ

Δέκα μέρες μετά την 20ή Οκτώβρη και καμιά εικοσαριά χιλιόμετρα από την πλατεία Συντάγματος, όπου άφησε την τελευταία του πνοή ο Κοτζαρίδης, ξεκινούσε ένα από τα σημαντικότερα επεισόδια στην πρόσφατη ιστορία της ταξικής πάλης στη χώρα μας: η απεργία διαρκείας των ηρωικών χαλυβουργών. Που μπορεί να μην έφτασε τελικά στη νίκη, αλλά στους εννιά μήνες που κράτησε, άφησε πολύτιμη παρακαταθήκη, κυοφορώντας τα καλύτερα στοιχεία της εργατιάς που αγωνίζεται: το αλύγιστο, αγωνιστικό φρόνημα, την ταξική αλληλεγγύη, την πολυμορφία. Και πάνω από όλα την ελπίδα, που μένει πάντα στον πάτο του κουτιού της Πανδώρας (όχι του Βαξεβάνη, εκεί η ελπίδα ήρθε, είδε και -μας- νίκησε).

Τέσσερα χρόνια μετά, ο Δήμος Χαϊδαρίου κι η επιτροπή των χαλυβουργών διοργανώνουν στο δημαρχείο της πόλης μια βδομάδα εκδηλώσεων για τα τέσσερα χρόνια που κλείνουν σήμερα από το ξεκίνημα αυτού του ηρωικού αγώνα. Η κε του μπλοκ βρέθηκε χτες, στην πρώτη μέρα των εκδηλώσεων, και καταγράφει κάποια στιγμιότυπα που ξεχώρισαν.

-Το πολύ δυνατό, συγκινητικό άνοιγμα, με το προσκλητήριο νεκρών για τους οκτώ (αν μέτρησα καλά) χαλυβουργούς που έφυγαν από τη ζωή στο ενδιάμεσο, αλλά παραμένουν ζωντανοί κι αθάνατοι στη μνήμη των συντρόφων τους. Κι άντε να πεις και να πιστέψεις πως όλοι αυτοί οι θάνατοι, μες σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα, είναι τυχαίοι και άσχετοι από τις απολύσεις κι από την περιπέτεια στην οποία μπήκαν οι άνθρωποι κι οι οικογένειές τους.

-Η υποβλητική απαγγελία ενός ποιήματος, του "Πρέπει", από τον ίδιο το δημιουργό του, τον ποιητή της Χαλυβουργίας (που δυστυχώς δεν πρόλαβα να ηχογραφήσω).
Μην αμφιβάλεις για τα δικαιώματά σου
Πρέπει να δεις το φόβο στη ματιά τους
Ο χαιρετισμός του εκπροσώπου των αλληλέγγυων εργαζόμενων του ΙΓΜΕ, που στην πορεία, βρήκαν συμπαραστάτες τους χαλυβουργούς και στο δικό τους αγώνα.

-Κι ο χαιρετισμός του Σελέκου, "του δικού μας δημάρχου", όπως τον προλόγισε από μικροφώνου το μέλος της επιτροπής, που έκανε τη σύνδεση με το σήμερα και την απεργία στις 12 Νοέμβρη, εκφράζοντας την πεποίθηση πως η κινηματική κάμψη θα είναι προσωρινή.
Προς το τέλος της εκδήλωσης οι χαλυβουργοί του χάρισαν κι ένα ωραίο χαρακτικό, με τις 274 μέρες της απεργίας, για να το βάλει πάνω από το γραφείο του και να μην μπερδευτεί ξανά (στην εκδήλωση τους έφαγε δύο κι είπε εκ παραδρομής πως ο αγώνας κράτησε 272 μέρες).

-Η έκθεση φωτογραφίας, με χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από τον αγώνα των χαλυβουργών, αλλά και το υλικό των δύο Ελβετών συναγωνιστών (που τιμήθηκαν και αυτοί με το ίδιο χαρακτικό), με πρόσωπα κι αφίσες του αγώνα. Όπως το σχέδιο που κοσμεί την κεντρική αφίσα της εβδομάδας εκδηλώσεων, με το Βλαδίμηρο να παραφράζει το σύνθημα του Ομπάμα. Σοτσιαλίζμους; Γες, γουί κεν.

-Η διεθνιστική νότα των δύο Ελβετών, του Φλόριαν και της Σίλκε, που έδωσαν το υλικό για να στηθεί ή έκθεση κι έχουν μια αρκετά ενδιαφέρουσα ιστορία. Βρέθηκαν στην Ελλάδα για διακοπές το 11-12, οπότε κι έμαθαν τυχαία για τον απεργιακό αγώνα των χαλυβουργών, και δραστηριοποιήθηκαν, επιστρέφοντας δύο φορές, επί τούτου, στη χώρα μας, κι ενεργοποιώντας τα σωματεία τους στη δική τους πατρίδα. Πολιτικά ανήκουν σε μια μαοϊκή γκρούπα, που λέγεται έτσι ακριβώς, μαρξιστική-λενινιστική γκρούπα! Ενώ στην ομιλία τους, που την εκφώνησαν εναλλάξ κι από μισή, θέλησαν να δείξουν πως στην Ελβετία, εκτός από τις σοκολάτες, τα ρολόγια και τις τράπεζες, υπάρχει κι εργατικό κίνημα που αντιδράει και αναπτύσσεται.

-Η συναυλία των Υπεραστικών, που επανεμφανίστηκαν μετά από αρκετό καιρό και (μας) έλειψαν από το φετινό Φεστιβάλ. Το συγκρότημα που χτες τα μέλη του ένιωθαν "στο πλευρό της τάξης μας" για την οποία γράφουν και τραγουδάνε. Κι όταν δεν τους βοηθάει η φωνή ή οι ιώσεις που κυκλοφορούν (για να απαντήσει το κοινό με την ευχή "περαστικά στους Υπεραστικούς"), το αναπληρώνουν με την ψυχή. Ενώ στου "Αδόλφου τα εγγόνια (τη σαπίλα του ντουνιά)", τα χειροκροτήματα του κόσμου σκέπαζαν ή πλαισίωναν τα κρουστά, και μέχρι κι οι Ελβετοί πρέπει να έπιασαν το γενικό νόημα από τα συμφραζόμενα.

-Και φυσικά η πανταχού παρούσα προλεκάλτ πλευρά.
Η στιχουργική διασκευή των Υπεραστικών στα Σγουρά Μαλλιά, για μια "ελεύθερη, αταξική ζωή".
Η φωτό του δίμετρου σχεδόν Φλόριαν με τον (τίμιο, λαϊκό γίγαντα) Σελέκο. Κρίμα που έλειπε από την πόζα ο Μεϊμαράκης, για να τρολάρει με το ύψος.
Τα μεταφραστικά κενά που άφηνε (πότε σκόπιμα, πότε όχι) ο διερμηνέας σε κάποια σημεία, πχ όταν οι ελβετοί μιλούσαν για "αυτό το κωλοσύστημα" ή για το "τι μαλακίες ψηφίζει ο κόσμος". Από κάτω όμως βρίσκονταν αρκετοί γνώστες της γερμανικής που συμπλήρωναν τα κενά.
Η παραδοσιακή, ελβετική, κόκκινη στολή που φορούσε η Σίλκε κι είχε μια νότα από... από... τολμώ να πω από Γιουροβίζιον.

Τα υλικά των Ελβετών, που είχαν μαζί τους σοκολάτες, ένα παραμύθι που έγραψαν οι ίδιοι κι εκλαϊκευτικά φυλλάδια ή αφίσες με παιδικά σχέδια και μορφές από πλαστελίνη (όπως στο Πίνγκου), για να προσελκύσουν πιο εύκολα ανώριμες, παιδικές συνειδήσεις.

Σε ένα από αυτά τα εκλαϊκευτικά φυλλάδια για την οικολογία πχ, εξυμνούσαν μεν τα κατορθώματα των πρώτων χρόνων της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στη Σοβιετική Ένωση, αλλά ασκούσαν παράλληλα κριτική στην τάση της παραγωγικής γιγάντωσης και καταστροφής ή υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

Οι εκδόσεις Διεθνές Βήμα με την Προδομένη Επανάσταση του Λέοντα και την Τελευταία Μάχη του Λένιν, θεωρητικά ενάντια στη σταλινική γραφειοκρατία. Χρειαζόταν εξάλλου ένα τροτσκιστικό αντίβαρο στη μαοϊκή γκρούπα, για να φτιαχτεί το ενιαίο μέτωπο. Κι όλα αυτά φαντάζομαι δείχνουν πόσο περίκλειστοι σεχταριστές, δογματικοί και δε συμμαζεύεται, είναι οι ορθόδοξοι κομμουνιστές, όταν δίνουν έναν ταξικό αγώνα. Τι, όχι;

Στο κλείσιμο, υπενθυμίζω κάποια βασικά πρακτικά σημεία.
Σήμερα οι εκδηλώσεις συνεχίζονται με την προβολή του ντοκιμαντέρ για τους χαλυβουργούς.
Η έκθεση φωτογραφίας θα είναι ανοιχτή στο κοινό, στην αίθουσα εκδηλώσεων του δημαρχείου, κάθε απόγευμα, από τις 5 ως τις 9.
Ενώ την άλλη εβδομάδα, το πρωί της επόμενης Κυριακής, το συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Μετάλλου Νομού Αττικής, διοργανώνει εκδήλωση στο σινεμά Στούντιο, στην Πλατεία Αμερικής, που θα περιλαμβάνει ομιλία και θεατρική παράσταση (αν δεν κάνω λάθος, με θέμα τη δίκη των χαλυβουργών).