Μπάλα-μπάλα τα μυαλά μας

Όποιος έχει δυσανεξία προς τις ποδοσφαιρικές αναλύσεις και πιστεύει πως δεν έχουν χώρο σε ένα πολιτικό ιστολόγιο, μπορεί να σταματήσει εδώ την ανάγνωση.
Προσωπικά πάντως, δεν έχω δει πιο στείρα αντιπαράθεση από αυτή μεταξύ των πιστών της στρογγυλής θεάς (μιας θρησκείας χωρίς απίστους, που λέει κι ένα βιβλίο, κηρύσσοντας ένα είδος άτυπης τζιχάντ στους αλλόθρησκους -που δεν υπάρχουν συν τοις άλλοις) και κάποιων διανοούμενων που πιάνουν την ψηλή τους μύτη με αποστροφή και δυσφορία για τα έθιμα του πόπολου και την πνευματική του αποχαύνωση με την μπάλα. Όπου το χειρότερο δεν είναι η υπερβολή των απόψεων, αλλά ότι η κάθε πλευρά θεωρητικοποιεί τα γούστα ή τις απαρέσκειές της και βλέπει τα πράγματα μέσα από αυτό το πρίσμα και μόνο. Αλλά τα μυαλά των μεν δεν είναι λιγότερο μπάλα-μπάλα από ό,τι των δε.

Αύριο έχουμε σέντρα (τι ωραία κλισέ) στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, που το ξέρουμε πια ως EURO, όπως λένε δηλ κάποιοι βορειοευρωπαίοι το ευρώ. Μόνο που εδώ δε χρειάζεται να ανησυχούν για το ενδεχόμενο GRexit, αφού αυτό έχει επέλθει ήδη από τα προκριματικά. Το ωραίο της υπόθεσης είναι πως η εθνική παραμένει με κάποιον τρόπο, η τελευταία πρωταθλήτρια Ευρώπης πριν από την ισπανική κυριαρχία που ακολούθησε. Αλλά οι αποτυχίες της έχουν πάντα περισσότερη πλάκα. Είτε με το αντίστροφο άγγιγμα του Μίδα και την απογείωση της καριέρας του Ρανιέρι, που βρήκε χρυσάφι μόλις άφησε τον ομοσπονδιακό μας πάγκο (μα τι ωραία κλισέ). Είτε με τα περασμένα μεγαλεία και τις μελαγχολικές συγκρίσεις: πειρατικό επί ΠαΣοΚ, πειρατικό επί Σύριζα (που ούτε τα νησιά Φερόε δεν μπορεί να κουρσέψει). Κι αν επί Καραμανλή είχαμε τη φωνή του Βερνίκου στα αυτιά μας (στον έβδομο ουρανό όλοι αδέλφια) και το "μεγάλο καλοκαίρι της Ελλάδας" (Ολυμπιακοί Αγώνες, Γιούρο, Παπαρίζου και το Ευρωμπάσκετ στο Βελιγράδι), τώρα είναι σα να έχουμε τη χαμένη άνοιξη και τις εσχατολογικές προφητείες του Νοστράδαμου, που επαληθεύονται.
Αφού να φανταστείς, ούτε καν στον τελικό της Γιουροβίζιον δεν περάσαμε.
Αίσχος. #Παραιτηθείτε. Πού πάμε σύντροφε;
-Στο αεροδρόμιο. Καρλ Χάιντς Ρουμενίγκε...

Σ.Σ: Μπορείτε παρεμπιπτόντως να θυμηθείτε και την ταινία Ράδιο Μόσχα, του Νίκου Τριανταφυλλίδη, δηλ του γιου του Χάρρυ Κλυνν, που πέθανε τις προάλλες.



Οπότε λοιπόν με ποιον είμαστε;
Καλή ερώτηση. Και δεν το λέω επειδή δεν παίζει η δική μας Εθνική και δεν ξέρουμε τάχα ποιον να υποστηρίξουμε (ίσα-ίσα, που έτσι βλέπεις τα ματς με την ανέμελη χαρά του ουδέτερου).

Γενικά μιλώντας είμαστε με το ΚΚΕ. Κι αν έπαιζε το Κόμμα στη διοργάνωση, με 3-5-2, τα Μινγκ του Λομπανόφσκι, λαϊκές αντεπιθέσεις και τον Μπογιό στον πάγκο (όχι για άλλο λόγο, αλλά γιατί δε δίνει πάσα ούτε από το δεξί στο αριστερό), θα είχαμε στο τσεπάκι το τρόπαιο κι έπαθλο για τον αγωνιζόμενο λαό μια καινούρια Ευρώπη, της δουλειάς, της λευτεριάς...

Επίσης, αν έπαιζε μπάλα ένα ισχυρό κομμουνιστικό κόμμα στη Γαλλία (σαν το ΚΚΕ αλλά καλύτερο) θα 'χε άλλο βάρος ο απεργιακός αγώνας των Γάλλων εργατών, που ξεσηκώνει την οργισμένη υστερία των αστικών ΜΜΕ για την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό, το κράτος που παραλύει κι άλλα τέτοια παρόμοια που τα έχουμε φάει από το κουτάλι χάρη στα εγχώρια παπαγαλάκια. Μόνο που εδώ η φόλα είναι πασπαλισμένη με το σύγχρονο αφιόνι των λαών, και επιχειρούν να αξιοποιήσουν το πάθος και την τρέλα του μέσου φιλάθλου, για να τον στρέψουν ενάντια στις απεργίες, που απειλούν την ομαλή διεξαγωγή της διοργάνωσης.

Έστω όμως ότι κάνουμε αφαίρεση από την ιδιότητα του πολιτικού ζώου κι είμαστε απλώς φίλαθλα (κι οριακά έλλογα) όντα. Με ποιον είμαστε; Εντάξει, ίσως είναι σπαστικό (το χούι του Κνίτη, κτλ), αλλά κι αυτό σηκώνει ανάλυση (αντί ευθείας απάντησης).

Σε ένα πρώτο (και τελευταίο) γκεστάλτ, είμαστε με τον εαυτό μας, δηλ με τη φίλαθλη ιδιότητα, δηλ με το να βλέπουμε πολλά γκολ κι ωραία παιχνίδια, που δε θα είναι σούπες μες στο κατακαλόκαιρο, δηλ με το θέαμα. Το οποίο, όσο βαθύτερα προχωρά η υπαγωγή του ποδοσφαίρου σε αστικά κριτήρια και το καπιταλιστικό κέρδος, τόσο περισσότερο υποχωρεί και υποτάσσεται στην αγία σκοπιμότητα του αποτελέσματος (που αγιάζει τα μέσα). Αν και στο σύγχρονο αθλητισμό, υπάρχουν και διαφορετικές τάσεις, όπου ακόμα και το αποτέλεσμα υποτάσσεται ενίοτε σε άλλα κριτήρια, πχ ένα στημένο σόου (ΝΒΑ) ή ένα ισχυρό brandname, όπως η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, που είναι μάλλον όμιλος παραγωγής κερδών παρά τίτλων (όπου το δεύτερο βοηθάει σαφώς το πρώτο).

Υπάρχει κι η παράμετρος ότι το EURO είναι σαν ένα μικρό Μουντιάλ -χωρίς Βραζιλία κι Αργεντινή (το διατυπώνω σκόπιμα έτσι, για να δω πόσοι "ουρουγουανοί" διαβάζουν και θα εκδηλωθούν). Κάποιοι θα πουν ότι αυτό είναι φαγητό χωρίς αλάτι (που είναι δύσκολο να το φας, ακόμα κι αν δεν είναι σούπα μες στο κατακαλόκαιρο) και έχουν βασικά δίκιο. Αλλά το βασικό πρόβλημα της ποδοσφαιρικής παγκοσμιοποίησης [ακόμα κι εδώ ωστόσο είναι μάλλον πιο σωστό να μιλήσουμε για (ευρωπαϊκό) ιμπεριαλισμό] είναι πως οι εθνικές ομάδες χάνουν σταδιακά τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους, πουλώντας την ψυχή τους στο διάολο του αποτελέσματος κι αφομοιώνονται από την ανάλατη Ευρώπη και τον οδοστρωτήρα που ισοπεδώνει οτιδήποτε διαφέρει κι έχει χρώμα.

Θα χωρούσε επίσης (όχι όμως στα πλαίσια του κειμένου) να γίνει μια συζήτηση πάνω στον ορισμό του ωραίου ποδοσφαίρου, αν είναι το επιθετικό, το αμυντικό ή το ολοκληρωτικό που τα αίρει διαλεκτικά, αν στέκει η διάκριση δεξιόστροφο-αριστερόστροφο ποδόσφαιρο και ποια επιτεύγματα είχε στον τομέα αυτό το σοσιαλιστικό μπλοκ. Ποια είναι η σχέση του ατόμου με το σύνολο και με το σύστημα, αν το τελευταίο υποτάσσει τον παίκτη και τον κάνει ένα απλό γρανάζι της μηχανής, εκτελεστικό όργανο χωρίς βούληση ή αναδεικνύει τις αρετές του μέσα από την ομάδα. Πότε και σε ποιες συνθήκες συμβαίνει το πρώτο και πού πετυχαίνει το δεύτερο.

Και τελικά με ποιον είμαστε;
Πάντως σίγουρα όχι με το άθλιο σύστημα διεξαγωγής και την απληστία της UEFA που χάλασε μια πολύ βολική δύναμη του δύο, το 16, κι αύξησε τις ομάδες σε 24, για να αυξήσει τους αγώνες και τα κέρδη της, δημιουργώντας μια γελοιότητα άνευ ορίου (όπου προκρίνονται και οι τέσσερις καλύτεροι τρίτοι των έξι ομίλων), με τέλεια ανισορροπία στα μετέπειτα σταυρώματα προς τον τελικό.

Συμφωνούμε ίσως ότι τα μεγάλα φαβορί είναι:
-η οικοδέσποινα Γαλλία, που μοιάζει με ανερχόμενη δύναμη, αλλά κουβαλάει μαζί της τα σκάνδαλα με τον Μπενζεμά (που αποκλείστηκε από την ομάδα) και τον Πλατινί, που πιάστηκε στα πράσα και δεν είναι πια στα πράγματα (προς το παρόν τουλάχιστον.
-η πρωταθλήτρια κόσμου Γερμανία, που τη μισούν σχεδόν όλοι (ή τέλος πάντων οι περισσότεροι), αλλά συνήθως τρέφεται και γιγαντώνεται από το δίπολο: όλοι σας και μόνη μου.
-κι η πρωταθλήτρια Ευρώπης, Ισπανία, γιατί ποτέ μην υποτιμάς την καρδιά του πρωταθλητή, ιδίως όταν έχει τόσο πλούσιο ταλέντο στις τάξεις του.

Στα δυνατά αουτσάιντερ συγκαταλέγονται:
Το Βέλγιο -που ως γνωστόν, για όσους άκουγαν παλιά Fight Club*, δεν είναι χώρα, γιατί δεν υπάρχει
Για κάποιους ψαγμένους (;) η Αυστρία.
Και κατά τη γνώμη μου, η Πορτογαλία, που μοιάζει πιο αποτελεσματική από ποτέ με το τσούκου-τσούκου μπολ του αγαπημένου Σάντος.

Ενώ υπάρχουν παραδοσιακές δυνάμεις όπως η Αγγλία, η Ιταλία κι η Ρωσία, που θα έχει κι εξωγηπεδικό ενδιαφέρον να δούμε πώς θα την υποδέχεται το κοινό.
Θα έλεγα ότι η πρώτη εξ αυτών έχει παράδοση απλώς στο να προσφέρει γέλιο, αλλά με βάση το στέρεο διαλεκτικο-υλιστικό νόμο του Μέρφι, μετά από αυτό μπορεί να φτάσει στον τελικό και να γελάμε κάνα μήνα.

Οπότε δώστης κλώτσο να κυλήσει, παραμύθι να αρχινίσει...
Αρκεί να μη νανουρίσει την ταξική μας συνείδηση και ξεχάσουμε το πραγματικό παιχνίδι της ταξικής πάλης, που ποτέ δε σταματά και συνεχίζεται, χωρίς να κοιτά τα δικά μας ταξικά κατάλοιπα και πάθη...

*οι άνθρωποι κατάφεραν, σε μια ημέρα που ο Σπορ ΦΜ έκλεινε είκοσι χρόνια λειτουργίας, να τα επισκιάσουν όλα και να ασχολείται όλος ο κόσμος με τη δική τους επιστροφή.

Μια ωραία ατμόσφαιρα

Κι ενώ η αγωνία για την κατάληξη του «διλήμματος» «μνημόνιο ή χρεοκοπία» κορυφώνεται, αλλά ολοένα και περισσότερος κόσμος το προσπερνά, γιατί ο βρεγμένος τη βροχή δε φοβάται, και στο κάτω-κάτω της γραφής «εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί», ήρθε η χτεσινή συζήτηση στο ευρωκοινοβούλιο να θυμίσει αμφιθέατρο και να διασκεδάσει κάπως το τεταμένο κλίμα.

Μια συζήτηση που είχε σχεδόν τα πάντα. Νταβαντούρι, χειροκροτήματα, αποδοκιμασίες, ατάκα στην ατάκα και συνδικαλιές, την καϊλή να μιλάει για την παγκόσμια ειρήνη, λες και ήταν στα καλλιστεία, εκθέσεις ιδεών με ιδεολογικές διακηρύξεις, χωρίς αντίκρισμα, αλλά και κάθε καρυδιάς καρύδι: ευρωλιγούρηδες και ευρωμάχους, αριστερούς ευρωπαϊστές και ακροδεξιούς ευρωσκεπτικιστές που τους την έβγαιναν από τα αριστερά –και ποιος να το φανταζόταν κάποιες δεκαετίες πριν- (αλλά όπως είπε και η καϊλή: αλέξη, εδώ έχουμε φίλους και συναγωνιστές). Με λίγα λόγια όλα τα συστατικά μιας καλής φοιτητικής συνέλευσης. Έλειπε ωστόσο η ψηφοφορία στο τέλος. Είπαμε, ναός της δημοκρατίας η ευρωβουλή, αλλά μην το παρακάνουμε κιόλας.

Ο τσίπρας λοιπόν θυμήθηκε τα νιάτα του στον «εγκέλαδο», το σχήμα του στο πολυτεχνείο, και βρέθηκε στο στοιχείο του, βγάζοντας δύο συγκινητικούς δεκάρικους για την ευρώπη των αξιών και της αλληλεγγύης (αυτό το «ευρώπη των λαών» δεν το λέει κανείς πια, ούτε καν ως σύνθημα). Και πέτυχε πλήρως το στόχο του, που ήταν να τον ακούσουν και να συγκινηθούν στο εσωτερικό μέτωπο για το «σκληρό αγώνα» που δίνει. Γιατί στο εξωτερικό, οι εταίροι του εξακολουθούν να το βλέπουν σαν εταίρα, ενώ οι ευρωβουλευτές έχουν τόσο πολλές αρμοδιότητες και δικαιώματα, που μπορούσαν το πολύ να τον χειροκροτήσουν, και πέραν τούτου ουδέν.

Κι είπε αρκετά πετυχημένα ο τσίπρας στο λόγο του. Χαρακτήρισε «ναό της δημοκρατίας» το ευρωκοινοβούλιο, που είναι ένα μεγάλο διακοσμητικό τίποτα, σαν τον αβραμόπουλο. Είπε πως ο δανεισμός είναι μορφή αλληλεγγύης (!) –οπότε ο τόκος μπαίνει προφανώς για να σφραγίσει τους ακατάλυτους δεσμούς και τη φιλία μας. Μίλησε για αποτυχημένο πείραμα στην ελλάδα (κι εγώ που νόμιζα ότι το πράγμα «δεν έτυχε, πέτυχε», εξαρτάται όμως από ποια σκοπιά το βλέπεις). Κι έκανε μεγάλο φινάλε με αντιγόνη και το δίκαιο των ανθρώπων, που μπαίνει ενίοτε πάνω από τους νόμους των ανθρώπων, ως υπέρτατος νόμος. Για το «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» δεν είχαν γράψει τίποτα οι αρχαίοι τραγωδοί μας, οπότε δεν είχαμε κάτι να πούμε. Αλλά ακόμα και οι εκκλησιάζουσες του αριστοφάνη, που έδινε το βήμα τις προάλλες, πριν από το δημοψήφισμα, έχουν πιο προωθημένες προγραμματικές θέσεις από τν «πρώτη φορά αριστερά» και τον τσίπρα.

Η υπόθεση μοιάζει πάντως με ένα παιχνίδι εντυπώσεων για το ποιος-ποιος-ποιος θα χρεωθεί (το ποιος θα φαγωθεί το ξέρουμε) τη μοιραία κατάληξη. Και μολονότι μπορεί να έχουμε στο παρά πέντε μια ανατροπή (διάβαζε κωλοτούμπα) στο σκηνικό και να υπογραφεί συμφωνία για το τρίτο και μακρύτερο (σε διάρκεια) μνημόνιο, είναι η πρώτη φορά που το σενάριο του «κρέτζιτ», όπως το προφέρει κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος, μοιάζει αρκετά πιθανό, πέρα από τη συνηθισμένη τρομοκρατία του μαύρου μετώπου, των καναλιών και των καλοπληρωμένων παπαγάλων τους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως το κόμμα, που είναι πολύ προσεκτικό στις εκτιμήσεις και τις δηλώσεις του, καλεί το λαό σε εγρήγορση και ετοιμότητα, για κάθε πιθανό ενδεχόμενο (περιλαμβάνοντας σε αυτά και το γκρέξιτ). Και τώρα ακριβώς γίνεται πολύ φανερό πόσο τραγικές συνέπειες μπορεί να έχει μια μεσοβέζικη ρήξη, που δε φτάνει ως το τέλος (δηλ στον έλεγχο της οικονομίας και το στρατηγικό στόχο της εξουσίας), και προπαντός δεν είναι συντεταγμένη κι οργανωμένη, με δική μας πρωτοβουλία και σχέδιο για τα επόμενα βήματα. Μια εξέλιξη απ’ την οποία ο λαός μας δεν έχει ίσως πολλά να χάσει (που κι αυτό σχετικό είναι), αλλά σίγουρα δε θα βγει ωφελημένος.

Υπάρχουν όμως διάφορα ερωτήματα, που προκύπτουν εύλογα, παρακολουθώντας τις εξελίξεις και αναζητώντας το συνδετικό νήμα που τις ερμηνεύει. Γιατί οξύνθηκαν απότομα και σε τέτοιο βαθμό οι αντιθέσεις, που να συζητάμε το γκρέξιτ; Και τίνος επιδίωξη είναι; Μπορεί όλα αυτά να συμβαίνουν εξαιτίας μερικών αμελητέων μάλλον διαφορών σε δευτερεύοντα σημεία, μεταξύ των δύο προτάσεων, σύριζα και δανειστών; Ή εξαιτίας των μικροβελτιώσεων για τις οποίες εκλιπαρεί η κυβέρνηση, και της πρόθεσης των συνομιλητών της να τη ρίξουν;

Αν υποθέσουμε ότι ο σύριζα, κι όντως έχει βάση ως υπόθεση εργασίας, αποτελούσε τη βασική πολιτική εφεδρεία κι ίσως την καλύτερη επιλογή του συστήματος για να διαχειριστεί ένα πιθανό γκρέξιτ, δε θα έπρεπε να το είχε προετοιμάσει καλύτερα, προετοιμάζοντας παράλληλα και τον ελληνικό λαό για ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Αν πάλι από την άλλη η ελλάδα παραμένει (ανισότιμα αλληλ)εξαρτημένη και την αρμέγουν οι δανειστές (με τη συναίνεση και της εγχώριας άρχουσας τάξης), γιατί θέλουν να την αποδεσμεύσουν από το άρμα τους και τη φυλακή του ευρώ, με τους αυστηρούς περιοριστικούς όρους για το χρέος, το έλλειμμα και τα δημοσιονομικά κάθε χώρας-μέλους;

Μπορεί να πλησιάζουμε στο διαζύγιο (αν χρησιμοποιήσουμε τον όρο «ρήξη» και μάλιστα υπό αυτές τις συνθήκες, θα τον ευτελίσουμε) απλά και μόνο (τρόπος του λέγειν) λόγω των ελλήνων εφοπλιστών; Ή λόγω της διαφωνίας ηπα (δντ) και γερμανών ως προς το κούρεμα του χρέους; Φτάνουμε σε αυτό το σημείο βάσει οργανωμένου σχεδίου; Ή μήπως θα ήταν προτιμότερο να καταφύγουμε στην υπόδειξη των κλασικών για την πραγματικότητα που προκύπτει ως η κοινή συνισταμένη πολλών διαφορετικών βουλήσεων, χωρίς να είναι αυτό που είχε θελήσει εξαρχής κάποιος από τους εμπλεκόμενους;

Και ποια πρέπει να είναι η δράση της δικής μας «συνιστώσας» στο κοινωνικό προτσές, και στη δοσμένη συγκυρία; Περισσότερα γι’ αυτό, στο επόμενο σημείωμα, υπό το φως και των νεότερων εξελίξεων. Ας έχουμε όμως καθαρό πως τίποτα (κάθε άλλο αν λάβει κανείς υπόψη του μια σειρά σημάδια των τελευταίων ημερών, από τη συνάντηση τσίπρα-θεοδωράκη, μέχρι τα σημερινά πρωτοσέλιδα και τους συριζαίους στα τηλεοπτικά πάνελ) δεν αποκλείει τελικά την υπογραφή συμφωνίας για νέο μνημόνιο. Όπως αντίστροφα κι η συμφωνία δεν αποκλείει το ενδεχόμενο του γκρέξιτ, σε μεταγενέστερο χρόνο.