Ζαχαριάδης από την άλλη μεριά

Τις προάλλες, η κε του μπλοκ είχε γράψει πως η παράσταση του Κοτανίδη για τις τελευταίες ώρες του Ζαχαριάδη μπορεί να είναι τίμια κι ενδιαφέρουσα. Οφείλει συνεπώς να διορθώσει το λάθος της, για να μην παρασύρει κάποιον αναγνώστη -και το φέρει βαρέως- και για να αποτρέψει όσους τυχόν το σκέφτονται και βρίσκουν δελεαστική την υπόθεση του έργου.

Η καλή μέρα (βραδιά) φάνηκε εξ αρχής. Περιμένοντας στην ουρά για τα εισιτήρια, ακούμε δίπλα μας μια υπεύθυνο να τηλεφωνεί:
-Σύντροφε πώς σε προσφωνούμε; Δημοσιογράφο και ιστορικό;
Σκέφτηκα πως η πιο αντιπροσωπευτική προσφώνηση που τον χαρακτηρίζει θα ήταν το "εγώ". Αλλά δε μίλησα, δεν ήμουν Πετρόπουλος. Θα τον ακούγαμε όμως στη συζήτηση που θ' ακολουθούσε μετά την παράσταση. "Μαζί" με εμας και ο Σήφης, ο μικρός γιος του Ζαχαριάδη, με τον Αλέξη Πάρνη και μια παρέα που μιλούσε άπταιστα τα ρώσικα. Για δες μέρα που σημαδέψαμε!

Προφανώς όμως υπήρχαν αρκετοί αριστεροχωριανοί α. του εξωκοινοβουλίου που σημάδεψαν όντως αυτήν ακριβώς τη μέρα, εξαιτίας της συζήτησης που ακολούθησε και β. της "προόδου", που είχαν δει το τελευταίο διάστημα πολλές συνεντεύξεις του Κοτανίδη και αναφορές στην παράσταση, στα ΜΜΕ του χώρου τους (ΕφΣυν, Αυγή, Tvxs, Κόκκινο). Κι έτσι είπαμε δυο λόγια, με την πρώτη κατηγορία, στη διάλεκτό τους.

-Γεια σας. Πιστεύετε πως ο Ζαχαριάδης ήταν όντως εθνικός κομμουνιστής;
-Η εξωκοινοβουλευτική αριστερά αντλεί από τις καλύτερες παραδόσεις του Νίκου Ζαχαριάδη; Ή μήπως έχει κληρονομήσει τις χειρότερες;
Κι η απάντηση.
-Έχω κι εγώ ερώτηση. Το Ατέχνως γιατί διασπάστηκε;
Πληρωμένη ερώτηση...

Το πρόβλημα ξεκινούσε ήδη από τον τίτλο του έργου, και δεν εννοώ την πιθανότατα λανθασμένη -από τα λίγα ρώσικα που ξέρω- προφορά του Ομπίντα, που σημαίνει πικρία-κακοκάρδισμα. Αλλά το βασικό άξονα του κειμένου (και του τίτλου) του Κοτανίδη, που προσπαθώντας να μην κακοκαρδίσει κανέναν και να κρατήσει πολιτικές ισορροπίες -ή μάλλον ίσες αποστάσεις- με τον κάθε "πικραμένο" (πολιτικά μιλώντας), παρουσίασε έναν πολύ φτωχό κι αδύναμο χαρακτήρα, καρικατούρα του "αληθινού Ζαχαριάδη" (που έγραψε στη φυλακή τον "αληθινό Παλαμά"): αμετανόητου, αλλά με ανθρώπινες αμφιβολίες, λίγο πριν το τέλος, και λαθολογία εν είδει μετάνοιας. Αγριεμένου από τα χρόνια της εξορίας και πικραμένου από το κόμμα του (με το οποίο δεν είχε να χωρίσει τίποτα όμως). Που συνομιλεί με τα φαντάσματα του παρελθόντος που τον κατατρύχουν και δρα προφανώς (για το συγγραφέα) υπό συναισθηματική φόρτιση (πικρία, κακοκάρδισμα) κι όχι ως συνειδητός επαναστάτης που σκέφτεται κι ενεργεί πολιτικά ως το τέλος.

Στα παραπάνω μειονεκτήματα, έρχεται να προστεθεί η πολύ μέτρια ερμηνεία του ενός "κομπάρσου"-συμπρωταγωνιστή, που ερμηνεύει τους συμπληρωματικούς ρόλους, η εμφάνισης μιας καρικατούρας του Λουλέ, που (στην τελευταία του επίσκεψη στο Ζαχαριάδη) προσπαθεί να τον "δωροδοκήσει" και να τον δελεάσει με αξιώματα, εκ μέρους της νέας ηγεσίας, η αναφορά μόνο στο πρώτο γράμμα του 40' -χωρίς καμία νύξη για το δεύτερο και το τρίτο- κ.ά.

Για να είμαι δίκαιος, δεν αμφισβητώ την τιμιότητα, τις πιθανές καλές προθέσεις και την προσπάθεια του Κοτανίδη, που μελέτησε το "Αντικείμενό" του, συζήτησε με πολλούς και ταξίδεψε στο Σοργκούτ μαζί με την Αλέκα και το Σήφη Ζαχαριάδη, πριν από μερικά χρόνια. Η τιμιότητα αυτή έχει όμως ένα ταβάνι και συγκεκριμένους πολιτικούς περιορισμούς, για ένα άτομο που ξεκίνησε πολιτικά από το ΕΚΚΕ (αλλά δεν υπήρξε -λέει- ποτέ σταλινικός), κινούνταν πέριξ του εσ., έβαλε στο κείμενο -και τη συζήτηση που ακολούθησε- κάποιες αναφορές στην οδό Κροπότκιν (και τον αναρχικό πρίγκιπα) και τη διαρκή επανάσταση του Τρότσκι, αλλά τάχθηκε με τους φιλελέδες και την πλευρά του "ΝΑΙ" στο πρόσφατο δημοψήφισμα. Ένας "μπουλκουμέ" καλλιτέχνης της εποχής του.

Από όλα τα παραπάνω, διατηρεί βασικά την αναθεωρητική ιστορική σκοπιά. Κι όσο κι αν περιβάλλει με σεβασμό το Ζαχαριάδη -εξοργίζοντας παράλληλα και το συνασπισμένο κοινό του- τον ευνουχίζει ως πολιτική προσωπικότητα, βλέποντάς τον ως δραματική μορφή, "θύτη και θύμα" του συστήματος (όπως έγραφε ο Ανταίος, το 91') που παλεύει με τις αντιφάσεις του. Έναν "εθνικό κομμουνιστή", με τάσεις ανεξαρτητοποίησης από το Στάλιν και το σοβιετικό κέντρο (θεωρία των δύο πόλων). Σε αυτό πατάει άλλωστε ο Συριζαίος γιος του Φοίβου Τσέκερη, για να παρουσιάσει το Ζαχαριάδη σαν... τον πρώτο ευρωκομμουνιστή, σε ένα πρόσφατο βιβλίο του.
Αλήθεια, αυτό είναι που έμεινε στον Κοτανίδη από όσα διάβασε και μελέτησε για το Ζαχαριάδη, από τα συγκλονιστικά, τελευταία γραπτά του και το μήνυμα από την άλλη μεριά; Και δεν εννοώ μόνο από πολιτική σκοπιά, αλλά και γενικότερα, από το ύφος, το ήθος και το υψηλό φρόνημα του Ζαχαριάδη.

Υπό αυτό το πρίσμα, ο Ζαχαριάδης δεν μπορεί να παρουσιαστεί ως συνειδητός επαναστάτης, ηγέτης με περήφανη στάση, πολιτική ακτινοβολία και θαυμαστή αναλυτική ικανότητα-κριτήριο, παρά μόνο ως καρικατούρα του εαυτού του. Είναι μια ρηχή σκιαγράφησή του από σχεδόν αστική σκοπιά, ένας Ζαχαριάδης (ιδωμένος) από την άλλη μεριά, όχι της ζωής, αλλά της ταξικής πάλης. Κι έτσι δυστυχώς ο Κοτανίδης, παρά τις καλές του προθέσεις -και την ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία για συζήτηση, μετά την παράσταση- εμφανίζεται, άθελά του, στον πιο κωμικό ρόλο της καριέρας του -από τους οποίους καθιερώθηκε εξάλλου στο ευρύ κοινό.
Μόνο που το πιο κωμικό μέρος, δεν το είχαμε δει ακόμα.

Θα ήμουν άδικος αν έλεγα πως στη συζήτηση δεν υπήρχαν ενδιαφέροντα σημεία, πχ το ζήτημα γιατί ο Ζαχαριάδης υποψιαζόταν βάσιμα τον Πλουμπίδη και πίστευε ως το τέλος, πως ήταν χαφιές (ποιες μαρτυρίες και ποια στοιχεία συνηγορούσαν σε αυτό το συμπέρασμα και πώς θόλωνε η ασφάλεια τα νερά, διασπείροντας την καχυποψία μεταξύ των παράνομων στελεχών) κι η περίπτωση Καραγιώργη (που κατηγορήθηκε βασικά από τους Ρουμάνους και όχι από το Ζαχαριάδη ως κατάσκοπος). Αλλού ήταν όμως το πρόβλημα και κάποια κωμικά (μεταξύ γραφικού και χυδαίου) χαρακτηριστικά.
Αναφέρω ενδεικτικά παραδείγματα:

-Πριν και πάνω απ' όλα, το συνασπισμένο, αντιζαχαριαδικό-αντισταλινικό κοινό και το πολιτικό του επίπεδο. Δε χρειάζονται περσότερα.

-Η παρέμβαση ενός κάπως ηλικιωμένου θεατή (πιθανότατα από την Ανασύνταξη 1918-1955), που ήταν φανερό από την πρώτη στιγμή πως υποστήριζε την εκδοχή της δολοφονίας του Ζαχαριάδη από τους σοβιετικούς και της πλαστογράφησης των γραπτών του από την KGB. Κι ενώ πλάτειαζε για τη "συνεργασία του Μητσοτάκη με τα δύο σοσιαλδημοκρατικά ΚΚ", για να πιάσει το ευρύ ναρίτικο κοινό, αγανάκτησε το υπόλοιπο κοινό και αναγκάστηκε να τον κόψει ο Κοτανίδης, που συντόνιζε την κουβέντα. Οπότε κι αυτός κατήγγειλε -όπως ήταν προβλέψιμο- την προσπάθεια φίμωσής του.

-Η ακόρεστη διάθεση αυτοπροβολής του Πετρόπουλου, που αναφέρθηκε ταπεινά στον εαυτό του, σε διάφορα σημεία, κυρίως με αφορμή κάποιους παλιούς αγωνιστές-κομμουνιστές που κατέφευγαν όλοι σε αυτόν, είτε για να του εξομολογηθούν κάτι, είτε για να του εμπιστευτούν τα γραπτά τους. (Το ίδιο έκανε και ο Κασιμάτης, που είχε γράψει το βιβλίο "οι παράνομοι" για τον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ, κι ήθελε -λέει- να διορθώσει την κριτική του στο Ζαχαριάδη, όταν έμαθε πως οι σοβιετικοί τον υποψιάζονταν ως πράκτορα. Δεν πρόλαβε όμως να εκδώσει κάτι πριν πεθάνει, και μετά δεν υπήρχε η συναίνεση της χήρας του Κασιμάτη, για κάτι τέτοιο).

Το καλύτερο όμως ήταν όταν μετέφερε μια γνώμη του Χαρίλαου για το Ζαχαριάδη ("αντιφατική προσωπικότητα"), για να σημειώσει σωστά πως αντιφατική ήταν η πραγματικότητα που καλούνταν να διαχειριστεί και να κάνει εντυπωσιακή έξοδο ως εξής: "το συζητήσαμε με το Χαρίλαο και τελικά συμφωνήσαμε".
Για όποιον δυσκολεύεται να διαβάσει πίσω από τη σεμνή διατύπωση, ο Πετρόπουλος δεν ήταν απλός συνεργάτης-συνομιλητής του Φλωράκη, αλλά τον μετέπεισε και τον έφερε τελικά στα λόγια του.

-Η αβανταδόρικη ερώτηση από το κοινό (πιο αυθόρμητη δε γίνεται) για το τι κόμμα παρέλαβε ο ΝΖ και σε ποια κατάσταση, και πώς το παρέδωσε -που θυμίζει λίγο το καφενειακό ερώτημα "τι ΠΑΟΚ παρέλαβε ο Αναστασιάδης", κτλ. Και το δεύτερο σκέλος του, αν το σημερινό ΚΚΕ τιμάει αυτήν την παράδοση ή αν...
Εκεί το έκοψε ο Κοτανίδης, που δεν ήθελε να επιτρέψει να πάει η συζήτηση στη σημερινή, πολιτική κατάσταση και έτσι χάσαμε τη συνέχεια. Αλλά ο Πετρόπουλος (που του πήραν την μπουκιά από το στόμα) πρόλαβε να πει  πως έχει άποψη για το σήμερα (αλίμονο) και να προσθέσει το εξής, που έχει προφανώς διπλή ανάγνωση: Όταν το σημερινό ΚΚΕ περάσει στην ιστορία, μπορούμε να μιλήσουμε για αυτό.
Το πιάσατε το νόημα, έτσι; Πσσσς, μεγάλε...

-Σημειώνω επίσης μια αποστροφή του Κοτανίδη για το Στάλιν και τα λάθη του, όπως πχ τη δίκη των στρατηγών το 38' (που βασικά έγινε το 37', κρίμα που δεν το διόρθωσε ο ιστορικός επιμελητής της παράστασης). Και μια φράση, στο καπάκι, του ΓΠ, που -εάν δεν παρακούσαμε 3-4 άτομα στην ίδια σειρά- είπε κάτι σαν: "κι εγώ διαφωνώ".
Αλήθεια τώρα;

Εν κατακλείδι, χωρίς το κωμικό δεύτερο μέρος, μπορεί να μέναμε με μια δυσάρεστη γεύση (ομπίντα) από την παράσταση. Αλλά άξιζε τελικά μέχρι τέλους. Αυτό που δεν ξέρω είναι αν αξίζει να την δει κανείς, χωρίς αυτό. Εκτός κι αν θέλει να αποτίσει φόρο τιμής στο Ζαχαριάδη ή να επιβραβεύσει άτυπα τον Κοτανίδη, αν όχι για την προσπάθεια, πάντως για το πολύ ενδιαφέρον θέμα που διάλεξε.

Κλείνω σημειώνοντας πως κατά τη γνώμη μου (που μπορεί να είναι εντελώς εσφαλμένη), υπάρχει ένα βιβλιογραφικό κενό που πρέπει να καλυφθεί ως προς τη βιογραφία του Νίκου Ζαχαριάδη. Κι έχει μεγάλη σημασία πώς και με ποιον τρόπο θα το κάνει, συνεπώς δεν πρέπει να μένουν σε εκκρεμότητα τέτοια κενά, όχι γιατί η φύση τα απεχθάνεται, αλλά γιατί ποιος ξέρει ποιος (και με τι) θα τα γεμίσει...

Πασόκοι παντός καιρού

Μετά από τους υπουργούς του ΕΑΜ, που -αν δεν το γνωρίζατε- ήταν προνομιούχοι, βολεμένοι και κατά βάθος λίγο Συριζαίοι της εποχής, όπως υπονοείται εμμέσως πλην σαφώς, έφτασε κι η σειρά του Χαρίλαου να πέσει στα χέρια τους -ή μάλλον στα χαλκεία τους. Είναι η τέταρτη προσωπικότητα που παρουσιάζεται στη σειρά "γνωστοί-άγνωστοι" που σφράγισαν τη σύγχρονη Ελλάδα, μετά από τον Καραμανλή, το Χριστόδουλο και τον Ανδρέα Παπανδρέου (όχι γενικά αλλά ως προς τη σχέση του με την Αριστερά). Είναι όμως η πρώτη που δεν παρουσιάζεται αποκλειστικά από την παλιά ομάδα του Ιού, αλλά φέρει (και) το όνομα και τη συνεισφορά του Γ. Πετρόπουλου, που υπέγραφε κάποτε τις κίτρινες, ιστορικές σελίδες του κυριακάτικου Ρίζου.

Αν πάρουμε ως μέτρο το δίτομο βιογραφικό έργο του Θεοχαράτου, που βαφτίζεται στο ένθετο ως "επίσημος βιογράφος" (sic) του Φλωράκη- ο Πετρόπουλος γράφει το μέρος που αντιστοιχεί στον πρώτο τόμο κι ο Ψαρράς το δεύτερο, για τα χρόνια της μεταπολίτευσης ως το θάνατο του Χαρίλαου.

Ο Πετρόπουλος κινείται βασικά σε ασφαλή μονοπάτια, αντιγράφοντας εκτενή αποσπάσματα από άλλες πηγές, όπως το βιβλίο της Παναγιωταρέα (που ακόμα να εκδώσει το δεύτερο μέρος από τις ηχογραφημένες συζητήσεις της με το Χαρίλαο), το Θεοχαράτο και διάφορα κομματικά ντοκουμέντα από το αρχείο του ΚΚΕ, που δεν έχουν εκδοθεί (πχ το πρακτικό της κομματικής ανακαταγραφής του Χ.Φ.) και για τα οποία παρουσιάζει ως πηγή το... προσωπικό του αρχείο.

Όσοι περίμεναν πάντως κάτι πιπεράτο, ενθυμούμενοι το αντικομματικό ταμπεραμέντο του Πετρόπουλου και τα ιστορικά του ξεσπάσματα στο πρόσφατο παρελθόν, μάλλον απογοητεύτηκαν. Πιθανόν ο ΓΠ να χτίζει το προφίλ του για το επόμενο κρίσιμο διάστημα κι έτσι δεν έχει γράψει κάτι εξόφθαλμα προκλητικό, πέρα από τη σεμνή, ταπεινή χρήση του πρώτου προσώπου σε κάποια σημεία όπως αυτό: "σε συνεργασία με το Χαρίλαο (καθότι στενός συνεργάτης του) είχαμε  δει...".

Από τα αποσπάσματα που αντιγράφει, έχει ενδιαφέρον η απάντηση του Φλωράκη για το ΔΣΕ και τον αγώνα του:
Ο Εμφύλιος ήταν πατριωτικός και δημοκρατικός αγώνας, όπως ακριβώς και η Αντίσταση, και όχι καθεστωτικός. Ήταν η συνέχεια της Αντίστασης. Και δεν είναι τυχαίο ότι τα ένοπλα τμήματά του το ΚΚΕ τα ονόμασε Δημοκρατικό Στρατό (και όχι Λαϊκό ή Επαναστατικό), ότι ονόμασε την Προσωρινή του κυβέρνηση Δημοκρατική (και όχι Λαϊκή ή Σοσιαλιστικη ή Επαναστατική).
Καθώς κι η εκτίμησή του ότι το δεύτερο αντάρτικο μπορεί να είχε ρεαλιστικές πιθανότητες επικράτησης αν προσανατολιζόταν σε ένα άμεσο, σύντομο κι αποφασιστικό χτύπημα και όχι στην προοπτική του μακροχρόνιου αγώνα.

Άλλα ενδιαφέροντα σημεία από το κομμάτι του Πετρόπουλου είναι:
η προέλευση του ψευδώνυμου Γιώτης, ως σύντμηση από το Παναγιώτης (κι όχι από κάποιον ξακουστό Κλέφτη της Ρούμελης, όπως είχε γραφτεί εξιδανικευτικά).
Η απόρριψη (ή μάλλον οι σοβαρές επιφυλάξεις) προς τη γνωστή αφήγηση στελεχών του Εσ. για τη διαδοχή του Κολιγιάννη και τους Σοβιετικούς που βολιδοσκόπησαν με διερευνητικές κρούσεις τον Ηλιού, το Γλέζο και το Μίκη Θεοδωράκη, πριν καταλήξουν στο Φλωράκη για τη θέση του ΓΓ.
Κι η αναφορά σε κάποιες ανέκδοτες αναφορές του Π. Ρούσου με σκέψεις και προβληματισμούς του για τον εμφύλιο, που δεν έχουν βρει όμως το δρόμο τους για το τυπογραφείο.

Να σημειώσουμε επίσης:
ένα λάθος πληκτρολόγησης (αφού ξανάρθε στο προσκήνιο η "λαθολογία") στην αρχή του τρίτου κεφαλαίου, όπου η 1η Ολομέλεια μετά την 3η Συνδιάσκεψη του 50' μεταφέρεται  εκ παραδρομής μια δεκαετία πίσω, τον Οκτώβρη του 40'.
Καθώς και τον ισχυρισμό του Πετρόπουλου ότι χτένισε όλα τα δαχτυλόγραφα του Θεοχαράτου για τον πρώτο τόμο μαζί με το Χαρίλαο -ως... στενός συνεργάτης του- αλλά δεν πρόλαβαν να κάνουν το ίδιο και με το δεύτερο, που δεν είχε την "έγκριση" του Χαρίλαου.

Εκεί σταματά θεωρητικά η εμπλοκή του Πετρόπουλου στη συγγραφή του πονήματος. Αναφέρεται όμως κάποιες φορές ως πηγή-αυθεντία στις υποσημειώσεις του δεύτερου μέρους. Κι είναι ζήτημα τι βαθμό ανάμειξης έχει ειδικά στο τελευταίο κεφάλαιο, στο οποίο θα αναφερθούμε και στη συνέχεια.

Το ζουμί προφανώς βρίσκεται στο δεύτερο μέρος, που γράφεται από τη σκοπιά ενός κακιασμένου δεξιού αναθεωρητή, που ήταν πιθανότατα με τους Μπανιάδες -έχοντας ενστάσεις για το καμουφλάζ του εσ. στις εκλογές του 74', που συμμετείχε με την παλιά ΕΔΑ στην Ενωμένη Αριστερά, και για τον Ενιαίο Συνασπισμό. Αυτή η οπτική γωνία του επιτρέπει να το παίζει σε δυο ταμπλό (πάνω απ' όλα η πολυφωνία σε αυτήν την εφημερίδα), βαρώντας μια στο καρφί και μια στο πέταλο: πότε ως "αριστεριστής" φοιτητής με σπόντες αμφιθεάτρου για τη δεξιά πορεία του ΚΚΕ και το άθροισμά του στο μπλοκ των δυνάμεων της (πραγματικής) "Αλλαγής", πότε ως γνήσιος Πασόκος, που αναπαράγει τη βρομιά για κομπρεμί (ανοχή αν όχι κρυφή πριμοδότηση της Αριστεράς) με τη Δεξιά.

Για τον Δ.Ψ. η πορεία του Φλωράκη και του ΚΚΕ ξεκινάει από τη Νέα Δημοκρατία (ως στάδιο) και καταλήγει στη Νέα Δημοκρατία και την "απόπειρα συγκυβέρνησης" (sic) - εθνικής συνεννόησης το 89', περνώντας από τους εξής ενδιάμεσους σταθμούς.

Η αργοπορημένη επιστροφή του Χαρίλαου στην Ελλάδα. Η δυσπιστία απέναντι στη μεταπολιτευτική μεταβολή και η υποτίμηση του λαϊκού παράγοντα. που έφερε βαθιά δημοκρατική αλλαγή. Τα λάθη του εσ. που πριμοδότησαν το ΚΚΕ, μαζί με το άφθονο χρήμα που συνέρρεε από το ανατολικό μπλοκ και τις υπόγειες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Η υπογραφή νομιμοφροσύνης προς το Σύνταγμα -όπου προσθέτει κι ένα "ναι μεν αλλά...", αφού πρώτα δημιουργηθούν οι απαραίτητες εντυπώσεις. Οι αυταπάτες για το ΠαΣοΚ και τη δυνατότητα να επιδράσει το ΚΚΕ στην πολιτική του. Η συμπόρευση κι η σταδιακή ρήξη, που οδήγησε όμως σε "συντηρητική αυτοσυγκράτηση του κόμματος" και όχι σε έναν ριζοσπαστικό, προγραμματικό λόγο. Το δροσερό αεράκι της Περεστρόικα, που έφερε θύελλες στο δυσπροσάρμοστο ΚΚΕ. Η Πρώτη του Καλογρίτσα ως μοχλός προετοιμασίας και καλλιέργειας του εδάφους για τον Ενιαίο Συνασπισμό. Το κοινό πόρισμα, η κυβέρνηση Τζανετάκη, η Οικουμενική

Κι επίσης, ο μονόπλευρος αντιπασοκισμός του Συνασπισμού, αν και ο Φλωράκης αναγνώριζε θετικά σημεία στο πρόγραμμα του ΠαΣοΚ (ήταν δηλ κάτι σαν αντι-πασόκος Πασόκος) ενώ είχε καλά λόγια και για το Μητσοτάκη, ως προσωπικότητα. Οι λόγοι του για τις μειονότητες, που είναι βασικά και το μόνο θετικό που του αναγνωρίζει ο δημοσιογράφος του Ιού. Και πάλι η Πρώτη του Καλογρίτσα, η διάσπαση της ΚΝΕ, του ΚΚΕ και του Συνασπισμού. Η εκτίμηση του Ανδρουλάκη πως το 89' ανήκει στο "δογματικό ΚΚΕ" και όχι στο "ανανεωτικό ΚΚΕ εσ.-ΕΑΡ" (ον Κόκκινο Κάβουρα πώς ξέχασε να τον αναφέρει;). Κι η σταδιακή αποχώρηση του Φλωράκη από το προσκήνιο, καθώς αρνήθηκε να 'ναι υποψήφιος στις εκλογές του 93' -συμμετέχοντας ενεργά βέβαια στην προεκλογική καμπάνια, αλλά αυτό δε θα ακουγόταν εξίσου εντυπωσιακό.

Φτάνοντας προς το τέλος, απορεί κανείς πώς ακριβώς και από πού προκύπτει ο τίτλος του ένθετου "επαναστάτης παντός καιρού" (που κι αυτός ακόμα διασκευή-αντιγραφή είναι), δηλστον ένοπλο, τον παράνομο και τον (ημι)νόμιμο πολιτικό αγώνα και πώς δικαιολογείται-συνδέεται με το ιστόρημα που συνοψίσαμε παραπάνω; Επίσης, αν αυτή είναι τελικά η πολιτική κληρονομιά που αφήνει πίσω του ο Χαρίλαος, γιατί παρουσιάζεται με τα πιο μελανά χρώματα η αυτοκριτική που κάνει το ΚΚΕ για αυτή την περίοδο;

Το σχιζοφρενικό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο αναγνώστης είναι πως ο Χαρίλαος ήταν ένας "μεταρρυθμιστής-ρεφορμιστής" (Λούθηρο τον είχε πει ο Ανδρουλάκης) ή αντι-Πασόκος Πασόκος, όπως είπαμε παραπάνω. Αλλά το ΚΚΕ ένα δογματικό, σεχταριστικό κόμμα, που αποκαθηλώνει τον ιστορικό του ηγέτη και τα 'κονίσματα -όπως θα 'λεγε κι ο ίδιος. Μονά-ζυγά δικά τους.

Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε απλά με την κλασική συνταγή "παινεύουμε τους πεθαμένους, για να θάψουμε τους ζωντανούς" ούτε καν με αυτό που λέει ο Λένιν στο Κράτος κι Επανάσταση, για τους παλιούς επαναστάτες που τους φοράνε φωτοστέφανα οι αστοί δημοσιολόγοι, για να τους φέρουν στα μέτρα τους και να αφαιρέσουν από το έργο τους κάθε τι ζωντανό και πραγματικά επαναστατικό. Εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν πολιτικό λίβελο, που δεν θα εμποδίσει όμως το συντάκτη της ΕφΣυν να αξιοποιήσει τη μορφή του Φλωράκη ενάντια στο κόμμα του.

Εκτός από τα συμπεράσματα είναι χυδαία κι η μεθόδευση αυτή καθαυτή, καθώς ο Δ.Ψ. δε φροντίζει καν ώστε τα αποσπάσματα που παραθέτει να κολλάνε στοιχειωδώς με το δικό του συμπέρασμα.

Λέει πχ πως η ηγεσία του κόμματος επιχείρησε ήδη από τη μέρα της κηδείας του Φλωράκη να δώσει μια άλλη εικόνα της πολιτικής του τοποθέτησης, κι η Αλέκα τον εμφάνισε ως υποστηρικτή της δικής της πλατφόρμας. Ακολουθεί το "αποδεικτικό απόσπασμα".
Ολοζώντανη είναι μπροστά μας η αποφασιστική συμβολή του Χαρίλαου Φλωράκη το 1990, στην ευρεία Ολομέλεια της ΚΕ, στο 13ο Συνέδριο το 1991. Στην υπεράσπιση της προσφοράς του σοσιαλιστικού συστήματος. Η θαρραλέα στάση του να λοιδορήσει τα βουνά του ψέματος που έπεφταν στο σοσιαλισμό και την ιδεολογία του. Η στέρεα πεποίθησή του ότι ο κόσμος θα αλλάξει, ο σοσιαλισμός θα νικήσει, τότε σε εξαιρετικά δύσκολες και σκοτεινές στιγμές.
Για τέτοια αλλοίωση μιλάμε.

Αναφέρει το κείμενο του ΠΓ στην ΚΟΜΕΠ για την πρώτη περίοδο της μεταπολίτευσης (το διάστημα που θα πιάνει λογικά κι ο τρίτος τόμος του δοκιμίου) και στέκεται στην εκτίμηση πως:
"η συμμετοχή του Κόμματος σε τέτοιες κυβερνήσεις φούντωσε μες στο Κόμμα τον οπορτουνισμό που σήκωσε ανοιχτά κεφάλι με επικεφαλής μέλη της ΚΕ και τον τότε γ.γ. της ΚΕ Γρηγόρη Φαράκο".
Το αήττητο συμπέρασμα του Ψαρρά είναι πως δεν κατονομάζεται, αλλά είναι σαφές πως πίσω από τον "αποστάτη" Φαράκο, εδώ στηλιτεύεται ο ίδιος ο Φλωράκης!!

Ενώ συμπεραίνει πως αντιμετωπίζεται με καχυποψία πλέον και το αίτημα για την απλή αναλογική, επειδή εκτιμάται πως "για πολλά χρόνια αποτέλεσε διεκδίκηση όχι μόνο ως εκλογικό σύστημα που εξισώνει για όλα τα κόμματα τις προϋποθέσεις για την εκλογή βουλευτή, αλλά και ως σύστημα που μπορούσε να στερήσει από την αστική τάξη τη δυνατότητα μονοκομματικής κυβέρνησης, ως κλειδί για πολιτική συνεργασία, για την ανάδειξη του ΚΚΕ σε ρυθμιστή στο σχηματισμό κυβέρνησης".

Είναι εμφανής -όσο και τραβηγμένη από τα μαλλιά- να δέσει το φοβερό συμπέρασμά του με τη σημερινή συγκυρία, όπου ο μέσος Συριζαίος-αναγνώστης της ΕφΣυν έχει μείνει με την εντύπωση πως το ΚΚΕ δε θέλει την απλή αναλογική, και για αυτό δεν υπερψηφίζει την κοροϊδία του ΣΥΡΙΖΑ, που τη φέρνει στη βουλή κάθε άλλο παρά απλή κι άδολη.

Το βασικό που καλείται να κρατήσει αυτός ο αναγνώστης είναι η δημιουργία του Συνασπισμού. Ο Φλωράκης τον έφτιαξε, το σημερινό ΚΚΕ τον θεωρεί "παρέκκλιση" ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται σε άλλη κατεύθυνση και υλοποιεί το όραμα του Χαρίλαου. Που ήταν κι αυτός Συριζαίος κατά βάθος, όπως κι οι υπουργοί του ΕΑΜ άλλωστε. Πασόκοι παντός καιρού, σα να λέμε...

Η δημοσιογραφική-ιστορική αλητεία ολοκληρώνεται στο τελευταίο κεφάλαιο (η μετά θάνατον αμφσιβήτηση), όπου το σημερινό ΚΚΕ κι η ηγεσία του μπαίνουν στο ίδιο τσουβάλι με τη γελοία απόπειρα κύκλων της εκκλησίας να παρουσιάσουν το Φλωράκη ως όψιμο μετανοούντα (που πήγε στο Άγιο Όρος το 95', προσεγγίζοντας το Χριστιανισμό). Η θεωρία των δύο άκρων στην "αριστερή" εκδοχή της.

Αυτό που ενοχλεί στην πραγματικότητα την ΕφΣυν είναι η πολιτική αυτοκριτική του ΚΚΕ, που δεν αφορά τα ιστορικά πρόσωπα και την αποκαθήλωσή τους, δε συνιστά άρνηση της κληρονομιάς τους, αλλά γόνιμη αξιοποίηση της πείρας, για να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη. Ο βασικός στόχος (από τον οποίο προφανώς δεν εξαιρείται ούτε ο συγγραφέας του πρώτου μέρους) εν όψει συνεδρίου είναι να ενεργοποιηθούν εξαρτημένα, προσωπολατρικά αντανακλαστικά ενάντια σε αυτήν την αποτίμηση, και να αντιμετωπιστεί κάθε κριτική προσέγγιση ως ιερό έγκλημα αποκαθήλωσης ιερών κι οσίων, των βασικών αρχών του ΚΚΕ, κτλ. Το ΚΚΕ αποκαθηλώνει το Χαρίλαο, γίνεται τροτσκιστικό, κοκ... Το έργο έχει παιχτεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια.

Στο ίδιο (προσωπολατρικό) μήκος κύματος είναι και η κριτική του Μαυροειδή (αριστερό Ναρ), που λέει ότι το ΚΚΕ αρνείται να ανοίξει τη συζήτηση για την πολιτική γραμμή του κομμουνιστικού κινήματος σε κρίσιμες περιόδους, τη στιγμή που κάνει αυτό ακριβώς. Κι ενώ ξεμπερδεύει με μια απλή φρασούλα για τις προφανείς πολιτικές σκοπιμότητες της εφημερίδας που στηρίζει το ΣΥΡΙΖΑ- δεν καταφέρνει να κρατήσει καν ίσες αποστάσεις, καθώς άλλο είναι το ζήτημα που τον ενδιαφέρει.
Κι όλα αυτά, παραβλέποντας ότι τα πολιτικά συμπεράσματα στα οποία κατέληξε ο χώρος του από αυτήν την περίοδο συμπυκνώνονται πολιτικά στη συγκρότηση ενός -κατ' ουσίαν- νέου συνασπισμού του εξωκοινοβουλίου, όπου εκκολάπτεται ο νέος Σύριζα.

Για κατακλείδα, ας σκεφτούμε ότι αυτή η υπόθεση είναι δίκοπο μαχαίρι. Ο αντικομμουνισμός (με αριστερή προβιά, όπως στην περίπτωση της ΕφΣυν, που είχε πρωτοσέλιδο θέμα για την επίθεση των Χρυσαυγιτών σε Παμίτες στο Πέραμα, για να κάνει πιο αποτελεσματικό το καμουφλάζ της) δεν μπορεί προφανώς να μένει αναπάντητος. Από την άλλη όμως, δεν πρέπει να δίνουμε σε φαιδρούς δημοσιολόγους μεγαλύτερη αξία από όση έχουν, γιατί αυτός ακριβώς είναι ο σκοπός τους: να προκαλέσουν ντόρο, να ασχολούμαστε μαζί τους και να νιώσουν το μπόι τους να ψηλώνει. Ακόμα κι η μαύρη διαφήμιση για αυτούς είναι απλώς διαφήμιση, που κάνει τη δουλειά τους. Πόσο μάλλον αν καταφέρουν να μπουν στο επίκεντρο του επικείμενου προσυνεδριακού διαλόγου και καταφέρουν να τον αποπροσανατολίσουν σε ανούσια ζητήματα.

Σαν το μικρό φαντασματάκι

Ο Γεωργίου έλεγε παλιά στους ακροατές του «σοφή η μ... (μουσμουλιά) σου». Ένας εξωκοινοβουλευτικός παράγοντας απαντούσε «ενδιαφέρον και πρωτότυπο» κάθε φορά που το ρωτούσαν πώς του φάνηκε κάτι (μια εκδήλωση, το θέμα μιας εργασίας, και πάει λέγοντας). Κι η κε του μπλοκ λέει συνήθως «πλάκα έχει» για ό,τι της φαίνεται πράγματι ενδιαφέρον και της αρέσει –αν και μπορεί να προκαλέσει παρανοήσεις ως φράση και να πιστέψει ο άλλος πως τον κοροϊδεύεις.

Τελευταία συμβαίνουν λοιπόν διάφορα πράγματα που «έχουν πλάκα», με τη διαφορά πως στην πραγματικότητα έχουν πολύ σοβαρές προεκτάσεις. Για την ακρίβεια, το μόνο που έχει πλάκα είναι η προσπάθεια του Πετρόπουλου να παρουσιάσει ως σφοδρή και «οξύτατη ιδεολογικής σύγκρουση» τη συντροφική ανταλλαγή απόψεων μεταξύ ΚΕΚΡ και ΚΚΕ, όπου όντως υπάρχει διάσταση, αλλά αυτό απέχει πολύ από τη σύγκρουση. Και το μόνο οξύ που υπάρχει δεν είναι το κοφτερό μυαλό (δηλ η κουτοπονηριά) του συντάκτη, που προσπάθησε μάταια να βγάλει λαβράκι με ένα θέμα που υφίσταται από την Άνοιξη, αλλά η οξεία περίπτωση οσφυοκαμψίας του ίδιου και της γκρούπας του, ένα μικρό δείγμα της οποίας είναι κι η συστημ(ατ)ική αρθρογραφία του στην ανεπίσημη εφημερίδα της κυβερνήσεως.

Αλλά κάπως έπρεπε να τραβήξει κι αυτός –πχ με ένα βαρύγδουπο τίτλο- το ενδιαφέρον των αναγνωστών της ΕφΣυν, που είναι ζήτημα αν κατάλαβαν πολλά από το κείμενο. Το βασικό που μένει στο τέλος είναι ότι ο Πετρόπουλος προβάλλει αυτά που θεωρεί πως δικαιώνουν τη δική του θέση για τον ιμπεριαλισμό-φασισμό, ενώ ο μέσος Συριζαίος (πχ ο Σαραντάκος, που αφενός έχει στενές σχέσεις με τον Πετρόπουλο, αφετέρου είχε πάει να ανοίξει πέρυσι ένα αντίστοιχο νήμα, με αφορμή το ΚΚ Πορτογαλίας) μένει απλά με την εντύπωση πως το ΚΚΕ χάνει και τους τελευταίους συμμάχους του στην Ευρώπη, βουλιάζοντας στο σεχταρισμό του, την ίδια στιγμή που η ευέλικτη, ενωτική πολιτικής της κυβέρνησης αποκτά νέους θαυμαστές και συμμάχους, όπως τον Μπιλ Κλίντον.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τους (θεωρητικά) πιο μυημένους φίλους της Ανταρσυα, που ποστάρουν κι αναπαράγουν το κείμενο του Πετρόπουλου, χωρίς να καταλαβαίνουν για ποιο λόγο χαίρονται. Εκτός και αν (όπως σχολίασε κι ένας σφος αναγνώστης) έγιναν ξαφνικά υπέρμαχοι των Λαϊκών Μετώπων, του Στάλιν, της θεωρίας των σταδίων κι άλλων τινών παρόμοιων. Τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει κανείς σε αυτή τη ζωή, όπου τα πάντα ρει κι αλλάζουν, ακόμα κι αν τελικά κάνουν απλώς κύκλους.

Δεν ξέρω πόσοι σφοι αναγνώστες είναι εξοικειωμένοι με ένα παιχνίδι της παρέας, τις ψείρες (όχι αυτές με την μπάλα, τις άλλες), όπου στην τελική φάση του παιχνιδιού, όσοι αποβάλλονται από το παιχνίδι, γιατί συμπληρώνουν πέντε ψείρες, γίνονται φαντάσματα και προσπαθούν να τρολάρουν τους άλλους, για να αποσπάσουν την προσοχή τους και να ξαναμπούν στο παιχνίδι. Αλλά όσο ενοχλητικοί κι αν γίνονται, τόσο αποφασισμένοι να τους αγνοήσουν πρέπει να είναι οι εναπομείναντες παίκτες. Κι αυτό ακριβώς πρέπει να γίνει με τα φαντασματάκια του Πετρόπουλου, της Ανταρσυα (ή κάποιων σχολιαστών του μπλοκ) και όσων άλλων βαυκαλίζονται πως πλανώνται πάνω από το Κουκουέ, γιατί εκκρεμεί μια πολύ σοβαρή συζήτηση στο εσωτερικό του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Το οποίο καλείται να δείξει τη δύναμή του, διεξάγοντάς την απρόσκοπτα, συντροφικά και (εν μέρει) δημόσια.

Παρακάτω η κε του μπλοκ αναφέρεται ακροθιγώς και κωδικοποιημένα σε κάποιες πτυχές του ζητήματος.

-Εύκολα διαπιστώνει κανείς πως στη συζήτηση διαπλέκονται το ζήτημα της αντίληψης για τον ιμπεριαλισμό με τον ορισμό του φασισμού. Κάτι απολύτως φυσιολογικό, εφόσον ο φασισμός εμφανίζεται στο ιστορικό προσκήνιο ακριβώς την περίοδο της εδραίωσης του ιμπεριαλισμού, ως καπιταλισμού που σαπίζει. Ο Φασισμός Α.Ε. (όπως λέγεται και το σχετικό ντοκιμαντέρ του Χατζηστεφάνου, φέροντας τη σφραγίδα του Μαργαρίτη) βασίστηκε κατεξοχήν μονοπώλια και η εμφάνισή του δε θα νοούταν χωρίς αυτά.

-Ο κλασικός ορισμός του Ντιμιτρόφ για το φασισμό (που απορρέει από το πιο αντιδραστικό κι επιθετικό τμήμα του χρηματιστικού κεφαλαίου) και η τακτική των αντιφασιστικών Λαϊκών Μετώπων πρέπει (επιτέλους) να ιδωθεί ιστορικά, ως απάντηση στο συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο και τα ερωτήματα της εποχής, κι όχι ως διαχρονική στρατηγική, που πρέπει να την αποδεχτούμε ή να την απορρίψουμε συλλήβδην. Ο διαχωρισμός της διεθνούς κι εγχώριας αστικής τάξης σε λιγότερο ή περισσότερο αντιδραστικά τμήματα (και των κρατών σε λιγότερο ή περισσότερο ιμπεριαλιστικά) έχει ελάχιστα πράγματα να μας προσφέρει σήμερα, που δεν υπάρχει Σοβιετική Ένωση. Ενώ το έργο του τριτοδιεθνιστή Ντατ μπορεί να μη διέβλεπε τον τακτικό ελιγμό των ΛΜ, αλλά περιέχει κρίσεις και διαπιστώσεις που είναι πολύ πιο γόνιμες για τη σύγχρονη ανάλυση του φασιστικού φαινομένου.

-Ποια είναι η καρδιά της μπροσούρας του Λένιν για τον Ιμπεριαλισμό; Ότι μια χούφτα ιμπεριαλιστικά κράτη καταληστεύουν κι εκμεταλλεύονται τα υπόλοιπα; Ή η συγκρότηση του μονοπωλίου, το πέρασμα στο μονοπωλιακό στάδιο του καπιταλισμού και τα πέντε βασικά γνωρίσματα που δίνει ο Βλαδίμηρος;

-Η διάσταση μεταξύ ΚΚΕ και ΚΕΚΡ για την αντίληψη της έννοιας του ιμπεριαλισμού αντανακλάται και στην αντιμετώπιση της περίπτωσης της Ουκρανίας, στην εκτίμηση της θέσης και του ρόλου της Ρωσίας και τη συγκεκριμένη ανάλυση πχ για το αντιφασιστικό καραβάνι;

Από την άλλη όμως, η χτεσινή είδηση για τη στοχοποίηση ελλήνων κομμουνιστών (με «επικεφαλής» το Ζαριανόπουλο, που μόνο από την Ιντερπόλ δεν καταζητείται πια) δείχνει ίσως τη πραγματική διάσταση αυτής της διάστασης (τη διάσταση, ω διάσταση) απόψεων και τα σχετικά όρια των όποιων διαφορών.

Σε κάθε περίπτωση, έστω και με αυτή την αφορμή, αναδεικνύονται τα εξής στοιχεία:

-Η κατάσταση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, η διαπάλη που αναπτύσσεται στις γραμμές του και η δυσκολία της ανασυγκρότησης ενός ενιαίου, κομμουνιστικού πόλου, με κοινή αντίληψη και χαρακτηριστικά.

-Η ανάγκη εμβάθυνσης, εξειδίκευσης, κτλ, της αντίληψης του κόμματος για το σύγχρονο ιμπεριαλισμό και μιας ολοκληρωμένης, σχετικής επεξεργασίας, που να διευκρινίζει μια σειρά ζητήματα.

-Το επιτακτικό καθήκον της μελέτης του επίμαχου τεύχους-αφιερώματος στον ιμπεριαλισμό της Διεθνούς Κομεπ, ως προϋπόθεση για το άνοιγμα οποιασδήποτε συζήτησης. Το πρωτότυπο είναι πάντα καλύτερο από τις απομιμήσεις...

Ποιος και γιατί «βροντάει» ανοιχτές πόρτες;

Απάντηση του Ε.Βαγενά στο δημοσίευμα της ΕφΣυν 

Το ΚΚΕ ποτέ δεν έκρυψε πως το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα περνά μια δύσκολη περίοδο, όπου πολλά κόμματα είτε εγκατέλειψαν αρχές και σύμβολα, είτε παραιτήθηκαν από τις θεμελιακές αρχές.

Το ΚΚΕ ποτέ δεν έκρυψε ότι ακόμη και μεταξύ των κομμάτων που έχουν διατηρήσει το όνομα ή και την πίστη τους στο μαρξισμό - λενινισμό υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις και προσεγγίσεις.

Άλλωστε, για το λόγο αυτό, το ΚΚΕ ανέλαβε σοβαρές πρωτοβουλίες για την ανασυγκρότηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, όπως είναι οι Διεθνείς Συναντήσεις των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, που ξεκίνησαν από την Αθήνα και φιλοξενήθηκαν για πολλά χρόνια από το ΚΚΕ. Παρεμπιπτόντως, φέτος η 17η Διεθνής Συνάντηση θα φιλοξενηθεί στις 30 Οκτώβρη έως 2 Νοέμβρη από το ΚΚ της Τουρκίας στην Κωνσταντινούπολη. Αυτές οι συναντήσεις, όπως και οι Ευρωπαϊκές, οι Βαλκανικές Συναντήσεις των ΚΚ, που διοργανώνει κατά καιρούς το ΚΚΕ, έχουν ακριβώς σκοπό να μπορέσουν τα ΚΚ να ανταλλάξουν απόψεις, να διευκρινίσουν ζητήματα, να μπορέσουν να καθορίσουν στόχους κοινής πάλης.

Επιπλέον, εδώ και μερικά χρόνια, με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, τα θεωρητικά περιοδικά ορισμένων Κομμουνιστικών Κομμάτων έχουν δεσμευτεί σε ένα κοινό πλαίσιο αρχών στην πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό, για την υπεράσπιση του μαρξισμού - λενινισμού, τη χάραξη επαναστατικής στρατηγικής, εκδίδουν ένα κοινό περιοδικό, τη «Διεθνή Κομμουνιστική Επιθεώρηση» (ΔΚΕ). Σ’ αυτήν την προσπάθεια συμμετέχουν τα περιοδικά: «Debate Abierto» (ΚΚ Βενεζουέλας), «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» (Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας), «Propuesta Comunista» (ΚΚ των Λαών Ισπανίας), «Socialist Latvii» (Σοσιαλιστικό Κόμμα Λετονίας), «Zeitung vum Letzebuerger Vollek» (ΚΚ Λουξεμβούργου), «El Communista» (ΚΚ Μεξικού), «Szabadsag» (Εργατικό Κόμμα Ουγγαρίας), «Marksizm iSouvemennost» (Ένωση Κομμουνιστών Ουκρανίας), «Sovetski Sojuz» (Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας), «Gelenek» (ΚΚ, Τουρκία).

Επιδίωξη του περιοδικού είναι να συμβάλει στη θεωρητική και ιδεολογική ανασύνταξη του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, πάνω στη στέρεη βάση της επαναστατικής κοσμοθεωρίας μας, παρά τις όποιες διαφορετικές προσεγγίσεις έχουμε σε ζητήματα τακτικής και στρατηγικής. Από το 5ο τεύχος καθιερώθηκε στήλη, μέσα στο πλαίσιο της βελτίωσης του περιοδικού, όπου δημοσιεύονται και οι διαφορετικές προσεγγίσεις που μπορεί να υπάρχουν στα άρθρα, ακόμη και μετά τη συζήτηση στη Συντακτική Επιτροπή του κοινού περιοδικού, ως ένα «βήμα διαλόγου».

Στις 28/9/15 η «Εφημερίδα των Συντακτών» (ΕΦΣΥΝ), με τον βαρύγδουπο τίτλο «Οξύτατη ιδεολογική σύγκρουση ΚΕΚΡ με ΚΚΕ», επιλέγει να ασχοληθεί με τη συζήτηση που προκάλεσαν ορισμένες θέσεις του ΚΕΚΡ στο τελευταίο (5ο) τεύχος της ΔΚΕ και το οποίο είναι αφιερωμένο στα ζητήματα του ιμπεριαλιστικού πολέμου και της στάσης των κομμουνιστών απέναντί του. Για το λόγο αυτό αφιερώνει μια ολόκληρη σελίδα, προσπαθώντας να περάσει στον αναγνώστη την ιδέα πως οι κομμουνιστές των δύο χωρών «φαγώνονται» μεταξύ τους. Θα θέλαμε να τους πληροφορήσουμε, λοιπόν, πως στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, που θα πραγματοποιηθεί στις 8 με 10 Οκτώβρη, οι επισκέπτες του θα μπορέσουν να προμηθευτούν το 5ο τεύχος της ΔΚΕ στα ελληνικά, καθώς και προηγούμενα τεύχη. Όσοι μάλιστα έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο μπορούν να διαβάσουν τις θέσεις των 2 κομμάτων για τα ζητήματα του ιμπεριαλιστικού πολέμου από την ελληνική ιστοσελίδα του περιοδικού στη διεύθυνση: http://www.iccr.gr/el/issues/page/

Εξαιρετικά αφιερωμένο…

Για εκείνους που προσπαθούν μια συζήτηση γύρω από διαφορετικές προσεγγίσεις των δύο κομμάτων να τη μετατρέψουν σε δήθεν «κόντρα», τους αφιερώνουμε το συγχαρητήριο μήνυμα που απέστειλε στο ΚΚΕ το ΚΕΚΡ στις 22 Σεπτέμβρη, δύο μέρες μετά τις τελευταίες εκλογές, για το εκλογικό αποτέλεσμα.

«Αγαπητοί σύντροφοι στον αγώνα!

Οι κομμουνιστές του ΚΕΚΡ εκφράζουν την ειλικρινή τους εκτίμηση για τα αποτελέσματα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές της 20ής Σεπτέμβρη.

Κάτω από συνθήκες αυξημένης πίεσης, τόσο από την πλευρά της αστικής εξουσίας, όσο και από την πλευρά των ποικιλόχρωμων δυνάμεων του οπορτουνισμού, το ΚΚΕ όχι μόνο διατήρησε τη θέση του, αλλά ήταν και το μοναδικό κόμμα που πρόβλεψε απόλυτα σωστά την εξέλιξη των γεγονότων μετά τις εκλογές του Γενάρη 2015. Οι αστοί σοσιαλιστές, του ριζοσπαστικούλη ΣΥΡΙΖΑ, αποδείχτηκαν πραγματικοί και έμπιστοι λακέδες του κεφαλαίου και συνεχίζουν τη δράση τους ως επιστάτες της αστικής τάξης. Το ΚΚΕ άντεξε και συνεχίζει τη θεμελιακή γραμμή του για την ανάπτυξη του ταξικού αγώνα των ίδιων των εργαζομένων ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα, ενάντια σε κάθε εκμετάλλευση - για το σοσιαλισμό.

Η ζωή αποδεικνύει για άλλη μία φορά ότι τα βάρη της κρίσης δεν οδηγούν αυτόματα σε αφύπνιση των μαζών και στροφή προς τα αριστερά και δεν εξασφαλίζουν την εκλογική επιτυχία στους κομμουνιστές. Αντίθετα, ενισχύεται η πίεση προς τους εργαζόμενους από όλο το μηχανισμό του αστικού κράτους, αναπτύσσεται η δράση των πιο αντιδραστικών και ανοιχτά φιλοφασιστικών δυνάμεων.

Οι πιο συνειδητοποιημένοι εργαζόμενοι της Ελλάδας υποστήριξαν το κόμμα τους, διατηρώντας την παρουσία του στο Κοινοβούλιο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η υποστήριξη θα εκφραστεί ακόμα περισσότερο στον πραγματικό ταξικό αγώνα στα εργοστάσια και στις επιχειρήσεις της χώρας, στους δρόμους και στις πλατείες όλων των πόλεων και των χωριών της Ελλάδας.

Είναι απόλυτα σαφές πως δεν θα υπάρξει καμία ανάπαυλα. Ο καπιταλισμός, με ευσεβείς πόθους και εκλογές, δεν είναι δυνατό να κάνει τίποτα το καλό. Όλος ο αγώνας είναι μπροστά!

Αγαπητοί σύντροφοι, είμαστε μαζί σας στις ίδιες ταξικές γραμμές! Καλή επιτυχία στον κοινό μας αγώνα!».

Ε. Β.

ΥΓ: Οι συντάκτες της ΕΦΣΥΝ ας εστιάσουν την προσοχή τους στα όσα το ΚΕΚΡ σημειώνει για τον «ριζοσπαστικούλη ΣΥΡΙΖΑ» και το ρόλο του στην υπηρεσία του κεφαλαίου..

Ο λάκκος με τις αρκούδες

Είπαμε πως θα γράψουμε ξεχωριστά κάτι πιο αναλυτικό για το εκλογικό αποτέλεσμα του κκε. Θα ξεκινήσουμε όμως με μια εικόνα από άλλον πολιτικό χώρο. Χτες στη δήλωσή του ο βενιζέλος, με ψαλιδισμένα φτερά από το κίνημα του γαπ κι από το κάζο στη α’ θεσσαλονίκης πχ, όπου τον πέρασε στην έδρα του ακόμα κι ο λεβέντης, είπε ότι είναι έτοιμος να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί και να προχωρήσει σε συνέδριο, όπου θα τεθούν όλα τα ζητήματα, ακόμα και αυτό της ηγεσίας. Θα είναι όμως συνέδριο του πασοκ και όχι άλλων μορφωμάτων –τόσο σαφές το υπονοούμενο, που δε λογίζεται καν ως τέτοιο.

Είναι ζήτημα αν ο γαπ κατάφερε τελικά να σερβίρει την εκδίκησή του στον μπένι ή αν έμεινε τελικά μισή, παρά το χουνέρι που του έκανε, αλλά δε θα μας απασχολήσει περαιτέρω το ζήτημα. Το ανέφερα απλώς γιατί κάποιοι σχολιαστές του μπλοκ –που δεν ξέρω αν είναι τακτικοί αναγνώστες ή προεκλογικοί αλεξιπτωτιστές, αλλά ας υποθέσουμε καλόπιστα το πρώτο- φαίνεται να περίμεναν κάτι αντίστοιχο για το κουκουέ. Δηλ ένα άσχημο εκλογικό αποτέλεσμα, που θα δρομολογούσε ραγδαίες εσωκομματικές εξελίξεις, έκτακτο συνέδριο, αλλαγή ηγεσίας, πολιτικής και δεν ξέρω και εγώ τι άλλο. Να βγει να πει ξέρω ‘γω ο κούτσι πως «θα είναι συνέδριο του κκε κι όχι διαφόρων.. μορφωμάτων», ή να αποκαθηλωθούν πορτρέτα πχ του πραξιάδη και του άγνωστου νεοσπορίτη, που ήταν τόσο καιρό δίπλα σε αυτά των κλασικών.

Τόσα καταλαβαίνουν, τόσα λένε ίσως. Και ο τρόπος που βλέπουν κι αντιμετωπίζουν το κουκουέ, σαν αστικό κόμμα και εκλογικό μηχανισμό, με βασικό κριτήριο τις κάλπες, είναι αποκαλυπτικός για τις πολιτικές τους θέσεις συνολικά. Αλλά αν το αποτέλεσμα δεν είναι όσο κακό περίμεναν, για να τους δώσει την ευκαιρία να ξεσπαθώσουν; Τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα. Και αν εσύ σφε αναγνώστη δε θέλεις να δεις πόσο κακό ήταν τελικά το ποσοστό μας, αυτό πιθανότατα οφείλεται σε κάποιου είδους έμμισθη σχέση σου με την ηγετική κλίκα, που θολώνει την κρίση σου. Κάτι τέτοια μας έφεραν ως αυτό το σημείο σήμερα.

Αν λοιπόν η πραγματικότητα δε μας δώσει την επιβεβαίωση που ζητάμε, κρατάμε το έτοιμο συμπέρασμά μας για μια πιο κατάλληλη συγκυρία. Ενδιάμεσα όμως έχουν προλάβει να διαρρεύσουν οι επιθυμίες μας υπό τη μορφή έγκυρων εκτιμήσεων. Σταχυολογώ κάποια σημεία από τα σχόλια που γέμισαν τις τελευταίες ώρες τον κάδο του μπλοκ με τα ανεπιθύμητα σχόλια (σε αυτό αναφέρεται και ο τίτλος της ανάρτησης, που θα μπορούσε να είναι εναλλακτικά και «τρία κοπάδια αρκούδες».

Είμαι ψηφοφόρος του ΚΚΕ από το 1998 και πιστεύω ότι δικαιούμαι να λέω τη γνώμη μου και απαιτώ να με σέβονται. (…) Δηλαδή όταν η πλειοψηφία των κομματικών δράσεων είναι… «λαϊκά γλέντια» (απορώ πού το βρίσκετε τόσο κέφι ρε σύντροφοι) που σίγουρα θα στιγματίζεται ο «οπορτουνισμός» και μερικές μόνο σποραδικές δράσεις έξω από τον ΟΑΕΔ κελ, εσείς ρωτάτε εμένα «αν θέλω να διαλυθεί το κόμμα».

Εδώ παλεύουμε βασικά για το δικαίωμα να σέβονται την απαλεψιά μας.

Ratm, μου φαίνεται ότι έχεις νευράκια: Σου συστήνω το αγχολυτικό αλλά και υπνωτικό χάπι “Koutsoubex”. Δρα άμεσα (…) προσφέροντας (…) μακάριες κοιμήσικες συγκεντρώσεις. Nightwatchman

Μεγάλες στιγμές έμπνευσης από το νυχτερινό φρουρό, που αντιγράφει όσα διάβασε πιο πριν για το (καθ’ όλα υπαρκτό) τσιπραλέξ, για να μας τα σερβίρει στις και πέντε.

Ναι. Καλά τα γράφει ο Σεχτάρ. Έρχεται η συντριβή των μνημονιακών δυνάμεων ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΚΚΕ ενώ ούτε το ποτάμι δε θα περάσει το 5%. Yellow submarine

Παραλήρημα και αντικομμουνιστικός κατήφορος από τον βιγιαρεάλ.

Και αν δεν επιβεβαιωθεί Σεχτάρ; Προτείνω να το κλείσετε το μαγαζί, έντιμα και με αξιοπρέπεια. Πέστε αποτύχατε, δώστε το αρχείο του ΚΚΕ στην Εθνική Ββιλιοθήκη σα δωρεά και πηγαίνετε σπίτια σας. Ζ.

Πολύς πόνος για το κουκουέ. Ο ζήτα το πονάει το κόμμα.

Το ΚΚΕ δεν κερδίζει τίποτα ύστερα από την αριστερή εκλογική στροφή που παρατηρήσαμε σήμερα. Το μόνο που κατάφερε, είναι να επανακάμψει σε αυτό –ύστερα από τη συντριβή του 4,5%- ένα πολύ μικρό μέρος του πάλαι ποτέ 8,5% των εκλογών του μαϊου ’12. dr who

Αυτό το «τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα», που λέγαμε.

Τα παραπάνω μου θύμισαν συνειρμικά την υποψηφιότητα του κώστα πετρόπουλου στο επικρατείας του κκε και μια ιστορία απ’ την περίοδο που ήταν ομοσπονδιακός προπονητής στην εθνική μπάσκετ, απ’ το 99’ ως το 01’. Που δεν ήταν κι η καλύτερη για την επίσημη αγαπημένη, είχε όμως μεταβατικό χαρακτήρα, με στόχο το σοσιαλισμό και το χρυσό στο βελιγράδι, λίγα χρόνια αργότερα. Στην επιστροφή της εθνικής λοιπόν από το κάζο της ντιζόν, όπου τερμάτισε τελευταία και καταϊδρωμένη, ο σιγάλας ως αρχηγός είχε πει στους δημοσιογράφους να βγάλουν όση χολή είχαν αποθηκευμένη για αυτές τις περιπτώσεις, γιατί δεν πρόκειται να τους δώσει άλλη τέτοια αφορμή η ομάδα. Και ναι μεν η πορεία η συνέχεια δεν ήταν ακριβώς ρόδινη (βλέπε αποκλεισμός στην αττάλεια το 01’), αλλά η πορεία ήταν σταθερά ανοδική κι η προφητεία βγήκε κατά μία έννοια αληθινή.

Ας κάνουμε τώρα τη σύνδεση με τα δικά μας. Η όποια κριτική (θετική ή αρνητική) προς το κουκουέ δεν μπορεί να δανείζεται τα κριτήρια που ισχύουν για τα αστικά κόμματα και να συνδέεται άμεσα με τη διακύμανση του εκλογικού ποσοστού –που είναι ένας μόνο δείκτης δουλειάς και μάλιστα όχι ο πιο σημαντικός. Παρόλα αυτά, ο ιούνης του 12’ μπορεί να θεωρηθεί ως η ντιζόν του κκε, ιστορικό χαμηλό αλλά και βάση για τη σταδιακά ανάκαμψή του, σε πιο γερά θεμέλια.

Δε θεωρώ δεδομένο μια για πάντα τον κόσμο που μας ψήφισε, (όπως και καμία συνείδηση άλλωστε), ούτε και το... «κλείσιμό μας για επανάσταση», όπως λέγαμε χαριτολογώντας το 12’, για όσους δεν υπέκυψαν στη γοητεία και τους εκβιασμούς της αριστερής κυβέρνησης. Είναι όμως σχεδόν βέβαιο πως αυτή την τριετία το κόμμα βίωσε το αποκορύφωμα μιας ισχυρής πίεσης –και τη συνακόλουθη εκλογική φθορά- και δεν μπορεί παρά να εκτιμηθούν θετικά οι αντοχές του σε αυτή και οι ισχυροί δεσμοί που δεν έσπασαν με εκατοντάδες χιλιάδες φίλους και ψηφοφόρους. Η κυβερνώσα αριστερά εκτοξεύτηκε από το 27% του ιουνίου στο 36μισό, αλλά το κκε αύξησε τη δική του επιρροή κατά μία ποσοστιαία μονάδα και 60 χιλιάδες ψήφους, δείχνοντας τάσεις επανασυσπείρωσης. Τώρα πλέον τα… φθοροποιά δεδομένα αλλάζουν κι οι καλοθελητές δύσκολα θα βρουν στο άμεσο, ορατό μέλλον την ευκαιρία που αναζητούσαν.

Το χτεσινό αποτέλεσμα έχει φυσικά και μια σειρά ποιοτικά στοιχεία και παραμέτρους, που πρέπει να αναλυθούν προσεκτικά και να συνυπολογιστούν στο μετεκλογικό διάλογο και τις σχετικές εκτιμήσεις της κετουκε. Με μια πρώτη επιφανειακή ματιά δύο στοιχεία φαίνονται ως σημαντικά. Ότι πιάσαμε το όριο των 15 εδρών, που δίνει αναβαθμισμένες δυνατότητες στην κοινοβουλευτική ομάδα, σε σχέση με την προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο. Κι ότι υπήρξε ενίσχυση με αρκετές νέες ψήφους, που δεν επαναπατρίστηκαν απλώς, αλλά έκαναν για πρώτη φορά αυτό το βήμα.

Οι νησιωτικές περιφέρειες εξακολουθούν να είναι βασικά κόκκινα προπύργια. Στην πρώτη πεντάδα βρίσκουμε τις περιφέρειες σάμου (με την κόκκινη ικαρία), λέσβου (το μοναδικό διψήφιο ποσοστό μας μαζί με τη σάμο), λευκάδας, κεφαλληνίας και ζακύνθου. Κι αν δεν ήταν μονοεδρικές –όλες πλην λέσβου- με ισχυρή πόλωση και εκβιαστικά διλήμματα, το ποσοστό θα ήταν ακόμα μεγαλύτερο κατά πάσα πιθανότητα.

Κλασική παραφωνία εξακολουθεί να είναι το νησί που γεννήθηκε και θα πεθάνει πασόκ: η κρήτη –κι όσες άλλες περιοχές ζούνε από τον τουρισμό και νιώθουν να μην τις αγγίζει η κρίση. Η μεγαλύτερη μαύρη τρύπα όμως εξακολουθεί να είναι η θράκη, εκεί όπου το μουσουλμανικό στοιχείο πήγε με τη γραμμή, μονοκούκι στο σύριζα, και του χάρισε τα μεγαλύτερα ποσοστά του στην επικράτεια.

Στο ηράκλειο παρόλα αυτά, το κόμμα εκλέγει μετά από πολλά χρόνια βουλευτή –το συντυχάκη, που αν θυμάστε είχε κοπεί για τεχνικούς λόγους από τις αρχές, στο ευρωψηφοδέλτιο του 09’. Ανακτά την έδρα στη λέσβο και την εύβοια (με το σεισμολόγο πρόεδρο της εδυε και το μαρίνο από το πγ αντίστοιχα). Έχασε στις λεπτομέρειες την έδρα στη βοιωτία, οπότε ο γγ εκλέγεται από τη β’ αθήνας μαζί με παφίλη και κατσώτη. Επανεκλέγει τη γερασιμίδου στη β’ θεσσαλονίκης και για πρώτη φορά στην άλφα το βαρδαλή από την κετουκε. Κρατάει την έδρα στην αχαΐα, την αιτωλοακαρνανία και τη λάρισα με σημαντική αύξηση των ποσοστών του. Ενώ το ίδιο συμβαίνει στην α’ αθήνας, το υπόλοιπο αττικής και τη β’ πειραιώς (όπου βγήκε τρίτο, ξεπερνώντας τους χρυσαυγίτες).

Από το Μιστριώτη στο Λένιν

Την περασμένη πέμπτη συμπληρώθηκαν εβδομήντα χρόνια από το θάνατο του κομμουνιστή δασκάλου δημήτρη γληνού. Ως ελάχιστο φόρο τιμής η κε του μπλοκ θα επιχειρήσει να δώσει αναδρομικά μια μικρή ανταπόκριση από την εκδήλωση που διοργάνωσε στις αρχές του μήνα προς τιμήν του ο χανιώτικος σύλλογος «οι φίλοι των γραμμάτων». Η ανταπόκριση αυτή θα μπορούσε να είναι καλύτερη και πληρέστερη, αν ήταν πιο νωπές οι μνήμες μου και δεν είχε μεσολαβήσει τόσο μεγάλο διάστημα για την αποκρυπτογράφηση των πρόχειρων στενογραφημένων σημειώσεων που κράτησα. Πιστεύω όμως πως έχει μια αξία να μεταφερθούν, έστω και σε αυτή τη μορφή.

Η εκδήλωση φιλοξενήθηκε στην αίθουσα του τεε, όπου δέσποζε ένα πανό με μια σπουδαία φράση του γληνού, την οποία ακολούθησε ως αρχή κι ανέδειξε με το προσωπικό του παράδειγμα: ο μόνος τρόπος για να ζήσει και να πεθάνει κανείς σαν άνθρωπος, είναι να ζήσει και να πεθάνει για ένα ιδανικό. Η οποία θυμίζει κάπως και τους γνωστούς στίχους του λειβαδίτη από το ποίημα «αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος…»

Το πρόγραμμα ξεκίνησε με την προβολή ενός ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του γληνού, στη δημιουργία του οποίου συνέβαλαν κάποιοι φοιτητές του πολυτεχνείου κρήτης. Ο συντονιστής της εκδήλωσης ζήτησε εξαρχής την επιείκειά μας για τυχόν αδυναμίες αυτής της ερασιτεχνικής δουλειάς, λέγοντας πως «κανείς μας δε δουλεύει στην ερτ». Αφενός όμως κανείς δε δουλεύει πλέον στη ερτ, εκ των πραγμάτων (άλλο αν η δτ συνεχίζει τις χειρότερες παραδόσεις της, προβάλλοντος πχ προχτές τα μεσάνυχτα τις γνωστές αστικές μυθοπλασίες για το λιμό στην ουκρανία). Αφετέρου το ντοκιμαντέρ ήταν πολύ καλό, τόσο στις τεχνικές του προδιαγραφές, όσο και στο περιεχόμενο, δίνοντας χρήσιμα στοιχεία και πληροφοριακό υλικό για την εξέλιξη της σκέψης του γληνού.

Παρακολουθούσε δηλ τη διαδρομή του από το μιστριώτη στο λένιν, όπως την είχε χαρακτηρίσει και ο ίδιος σε ένα δικό του άρθρο. Από τη συντηρητική αρχικά στάση του ως φοιτητής στα ευαγγελικά, στην παραμονή του στη γερμανία, όπου ήρθε σε επαφή με το γεώργιο σκληρό και τις μαρξιστικές ιδέες. Και από τη θητεία του σε διάφορες υψηλόβαθμες θέσεις του κρατικού μηχανισμού –ακόμα και στο «κράτος της θεσσαλονίκης» στο αποκορύφωμα του διχασμού- (παιδαγωγείο, γγ υπουργείου παιδείας, ακαδημία, πανεπιστήμιο θεσσαλονίκης), όπου τρεις φορές διακόπηκε και αναιρέθηκε το μεταρρυθμιστικό του έργο, στην οδυνηρή (για τον ίδιο το γληνό) διαπίστωση πως η αστική τάξη στην καλύτερη δεν ενδιαφέρεται και στην χειρότερη καταπολεμά την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, που πρέπει να συνδυαστεί με ριζικές κοινωνικές αλλαγές.

Και από εκεί στην ίδρυση του εκπαιδευτικού ομίλου και τη μετέπειτα διάσταση με το δελμούζο, τον αστικό δημοτικισμό και τη λογική της μη ανάμιξης στην πολιτική, που οδήγησε τελικά στη διάσπασή του. Για να ακολουθήσει το ταξίδι του γληνού στη σοβιετική ένωση, η προσέγγισή του με το κόμμα κι η εκλογή του ως βουλευτή του παλλαϊκού μετώπου, ο κομβικός ρόλος του στις επαφές με τους φιλελεύθερους για την υπογραφή του συμφώνου σοφούλη-σκλάβαινα, η ένταξή του στο κουκουέ, η περιπλάνηση στα ξερονήσια της εξορίας, η ανάδειξή του στο πολιτικό γραφείο του κόμματος και η σκέψη να ηγηθεί της πεεα, της πολιτικής επιτροπής του βουνού, που έμεινε τελικά στα χαρτιά, καθώς την πρόλαβε ο θάνατος, μετά από μια ηπατική κρίση και την επιπλοκή κατά την εγχείριση στην οποία υποβλήθηκε, στην κατεχόμενη αθήνα. Ελπίζω ο σύλλογος να ανεβάσει σύντομα στη σελίδα του το βίντεο αυτό –αν δεν το έχει κάνει ήδη δηλ στο ενδιάμεσο κι έχει απλώς διαφύγει της προσοχής μου.

Στο ντοκιμαντέρ δόθηκαν αρκετά στοιχεία που επικαλύπτονταν με τις σύντομες παρεμβάσεις που προηγήθηκαν της κύριας εισηγητικής ομιλίας. Και που καταπιάστηκαν μεταξύ άλλων με το γλωσσικό ζήτημα, που ο γληνός το αντιμετώπιζε ως εθνική υπόθεση· με τα φυλλάδια του περιοδικού «αναγέννηση» (όχι των μαοϊκών), που κυκλοφόρησαν απ’ το 25’ ως το 28’ και συσπείρωσαν τα πρωτοπόρα στοιχεία του εκπαιδευτικού ομίλου, φιλοξενώντας κορυφαίους συνεργάτες (βάρναλης, κορδάτος, καζαντζάκης) και φιλοσοφικές επιστημονικές μελέτες, με σκοπό την ευρύτερη καλλιέργεια των εκπαιδευτικών –αν και συνάντησαν την ανοιχτή εχθρότητα του επίσημου κράτους και των εκπαιδευτικών αρχών· την τριλογία του πολέμου, που συνέγραψε στην εξορία του στη σαντορίνη, όπου έπιανε μία προς μία τις διάφορες ερμηνείες του πολέμου κι αντιμετώπιζε το φασισμό ως γέννημα-θρέμμα του καπιταλισμού, με εκλαϊκευτική γλώσσα, μακριά απ’ το ναρκισσισμό και τον αυτοαναφορικό λόγο των διανοούμενων της εποχής του· και την πορεία του από το μιστριώτη στο λένιν, από το βερμπαλισμό στο ματεριαλισμό, από μια έτοιμη λαμπρή σταδιοδρομία στην αγωνιστική συνειδητοποίηση και το δρόμο της εξορίας.

Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο βασικός ομιλητής, ο πάλαι ποτέ ιστορικός και δημοσιογράφος του ριζοσπάστη και νυν συμπρωτεργάτης της ιστοσελίδας ergatikosagwnas, γιώργος πετρόπουλος, που βλέποντας το κοινό στη σχετικά γεμάτη αίθουσα του τεε, είπε πως αισθανόταν σαν τον μπρέζνιεφ (;!) γιατί δεν είχε ξαναμιλήσει σε τόσο κόσμο. Κι ανέφερε μεταξύ πολλών άλλων τα εξής:

Ότι ο γληνός ήταν ένας λαμπρός, ολοκληρωμένος διανοούμενος κι αν δεν έδινε το κακό παράδειγμα για την τάξη του, περνώντας με το κκε, θα τον τιμούσαν σήμερα σα δάσκαλο του γένους, με βραβεία από την επίσημη πολιτεία.

Ότι σήμερα στερούμαστε μιας προσωπικότητας αντίστοιχου διαμετρήματος, γιατί μπορεί κάθε επόμενη γενιά να είναι πιο εξοπλισμένη σε γνώσεις, αλλά απαιτείται κάτι παραπάνω που μετατρέπει την ποσότητα σε ποιότητα και καθιστά κάποιον «οδηγητή της κοινωνίας», που ξεχωρίζει απ’ το μέσο όρο.

Ότι το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο διαμορφώθηκε η προσωπικότητα του γληνού ήταν η εικόνα μιας εξαρτημένης ελλάδας, μιας καθυστερημένης οικονομίας, χωρίς βαριά βιομηχανία, με κομπραδόρικο χαρακτήρα κι εκτεταμένα δάνεια –αυτό το σημείο το ανέπτυξε διεξοδικά κι επί μακρόν, κατεβάζοντας στην ουσία όλη την ‘πολιτική του γραμμή’. Σε αυτό το πλαίσιο ασφυκτιούσε η ανάγκη για εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, προσκρούοντας τελικά στα αντιφατικά συμφέροντα της ίδιας της άρχουσας τάξης –έτσι εξηγείται πχ κι η 'διγλωσσία' με τη συντηρητική επιμονή της στην καθαρεύουσα στο γλωσσικό ζήτημα.

Αναφέρθηκε επίσης σε μια περιοδολόγηση του καραγιώργη για τις βασικές φάσεις της εξέλιξης της σκέψης του γληνού· στο βαθμιαίο πέρασμά του στις σοσιαλιστικές ιδέες· στη συμβολή του κατά τη φάση των διαπραγματεύσεων του συμφώνου σοφούλη-σκλάβαινα, που (κατά την κρίση του) αν είχε εφαρμοστεί, μπορεί να είχε φράξει το δρόμο στο μεταξά! Και στην πασίγνωστη μπροσούρα «τι είναι και τι θέλει το εαμ», που είναι παραμελημένο, αλλά αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά ντοκουμέντα» κι ένα είδος εθνικού ύμνου της χώρας.

Στον επίλογο της εισήγησής του κράτησα μια φράση της ρόζας ιμβριώτη για το έργο του γληνού, από το οποίο ξεπηδάει ένας ολόκληρος ηθικός κόσμος -όχι με την σχετική τρέχουσα έννοια, αλλά με την πρακτική αίσθηση του καθήκοντος.

Από τις παρεμβάσεις του κοινού στη συζήτηση που ακολούθησε, ξεχώρισαν κατά τη γνώμη μου.

Το έτοιμο λογύδριο ενός αναρχικού για τη διαφορά του χώρου του από τους κομμουνιστές, που αναγνωρίζουν μόνο την ταξική συνείδηση και παραβλέπουν την χειραφέτηση από μια πανανθρώπινη σκοπιά. Και σε δεύτερη φάση τον προβληματισμό του για τον προφορικό λόγο που καταστρέφεται από το αστικό σχολείο και δεν μπορούμε έτσι να αλλάξουμε δυο στρωτές κουβέντες μεταξύ μας.

Οι ευχαριστίες ενός εκπαιδευτικού προς τον ομιλητή και τους διοργανωτές για το πολύτιμο αυτό μάθημα σχετικά με το έργο και την προσωπικότητα του γληνού, που δε μας δίδαξε ποτέ το ταξικό σχολείο.

Η παρέμβαση ενός βενιζελοχτυπημένου {ας το αντιμετωπίσουμε: στην κρήτη ήμασταν, και δη στα χανιά} που ανέσυρε από μνήμης μια εγκωμιαστική φράση του γληνού στη βουλή για το βενιζέλο και την έδεσε πολιτικά με ένα τσιτάτο του βλαδίμηρου (που έχει μια φυσιογνωμική ομοιότητα βέβαια με το λευτεράκη, αλλά πέραν αυτού ουδέν άλλο) για την προκατάληψη που είναι χειρότερη από την αμάθεια. Κι όταν τελικά ειπώθηκαν δυο λόγια για το προοδευτικό (και με εισαγωγικά και χωρίς αυτά) ποιόν του βενιζέλου και το γαμήλιο ταξίδι του με την έλενα σκυλίτση σε εξωτικά μέρη ενώ ο λαός υπέφερε και αποκαλύφτηκε πως ο οπαδός του ήταν ένας παλιός βουλευτής του πασόκ, αυτός τα γύρισε, λυπήθηκε που παρεξηγήθηκαν όσα είπε και σηκώθηκε να φύγει. Πασοκοθεούλης…

Ενώ αυτός που τον ξεσκέπασε, συνέχισε αντιπαραθέτοντας το έπος του στάλινγκραντ στην τραγωδία του λίβανου και της βάρκιζας που ακολούθησαν, συμπεριέλαβε τα λαϊκά μέτωπα συλλήβδην και αναρωτήθηκε αν ο γληνός θα έπαιρνε αποστάσεις από αυτές τις επιλογές, εφόσον είχε επιζήσει, για να του θυμίσει ο πετρόπουλος τη μεσολάβηση του γληνού για το σύμφωνο σοφούλη-σκλάβαινα.

Το κορυφαίο καλτ στιγμιότυπο ωστόσο ήταν το ξέσπασμα ενός άλλου ηλικιωμένου κυρίου για το σιωνισμό και τον ξένο παράγοντα που καταστρέφουν την χώρα μας, το οποίο σε έκανε να αναρωτιέσαι αν είχε καταλάβει πού βρισκόταν και τι είχε ειπωθεί τόση ώρα στην εκδήλωση. Κι όταν άρχισε δεύτερο γύρο για τον εβραιο μαρξ, τον διέκοψε ευγενικά ο συντονιστής, λέγοντας πως προσωπικά δεν πιστεύει σε θεωρίες συνωμοσίας και εξάρτησης –αυτό το τελευταίο πρέπει να ήταν έμμεση απάντηση σε όσα είχε πει πριν εισηγητικά ο πετρόπουλος.

Κι ο συντονιστής ήταν μάλλον ναρίτης. Αλλά εμένα να σου πω την αλήθεια, δε με νοιάζει τόσο τι ήταν, ούτε αν κάλεσαν τον πετρόπουλου, ούτε ποιοι ακριβώς είναι σε αυτόν το σύλλογο, που μάλλον συσπειρώνει εξωκοινοβούλιο και κάποιος δικούς μας (με την ευρεία έννοια) ανένταχτους, ή πρώην δικούς μας. Εμένα με νοιάζει ότι μάζεψαν κόσμο με κάποιες αξιόλογες εκδηλώσεις –πχ παρουσίαση βιβλίου για το βάρναλη, κινηματογραφικό αφιέρωμα για την εργατική τάξη- και πήραν μια αξιέπαινη πρωτοβουλία στη μνήμη του γληνού για τα 70χρονα από το θάνατό του. Κι είχε δίκιο ο συντονιστής όταν είπε πως είναι όνειδος που κανένα ίδρυμα, κόμμα, σύλλογος δε διοργάνωσε κάτι αντίστοιχο –καθώς μέχρι και συνέδριο θα μπορούσε να σταθεί σχετικά με το έργο και τη ζωή του γληνού. Και ο δικός τους σύλλογος συμβάλλει στο βαθμό που του αναλογεί, χωρίς να παίρνει για μπόι τη σκιά του, υπενθυμίζοντας απλώς αυτή την ανάγκη σαν.. αλογόμυγα.

Με νοιάζει δηλ που δε σηκώσαμε εμείς μια αντίστοιχη εκδήλωση, είτε στα χανιά, είτε και συνολικά, σαν κόμμα, κι αφήνουμε κενά που τα καλύπτουν άλλοι.

Όσο για το επιμύθιο της εκδήλωσης, το έπιασε πολύ καλά μια άλλη εκπαιδευτικός στην παρέμβασή της, προτού τη διακόψει ο εβραιοφάγος. Κι αυτό βγαίνει από τη διαδρομή του γληνού, που ξεκίνησε προσπαθώντας να αλλάξει την εκπαίδευση, προς όφελος του λαού, για να αλλάξει τις συνειδήσεις και τον κόσμο. Αλλά κατάλαβε από την πείρα του πως πρέπει να κάνει ακριβώς το αντίθετο, να παλέψει πρωτίστως για την αλλαγή του κόσμου και μαζί με αυτόν να αλλάξει και η εικόνα της παιδείας. Να αλλάξει δηλ το κοινωνικό-οικονομικό σύστημα, για να αλλάξει ριζικά και το εκπαιδευτικό.

Κι αυτό συνιστά την καλύτερη απάντηση και στα κάθε λογής ιδεολογήματα του ποικιλόχρωμου οπορτουνισμού, που προσπαθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να διαστρέψει αυτή τη βασική αλήθεια.

Υγ: Μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε εδώ την ιστοσελίδα του ιδρύματος γληνού.