Οι συνθήκες ωρίμασαν

Μεταπολεμικά, στη σκέψη κάποιων κομμουνιστών, μπορούσε να διακρίνει κανείς μια βεβαιότητα πως δεν υπάρχει στην Ελλάδα το έδαφος κι οι συνθήκες για την ανάπτυξη κι εδραίωση ενός ισχυρού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, όπως στις ανεπτυγμένες χώρες της δυτικής Ευρώπης. Μορφώματα τύπου ΣΚΕΛΔ (Σβώλος, Τσιριμώκος κλπ) έμειναν περιθωριακά κι απέκτησαν οντότητα μόνο μες στο ΕΑΜ. Ενώ η Ένωση Κέντρου ήταν βασικά ένα συμπλήρωμα της Δεξιάς, όσο κι αν η ΕΔΑ έτεινε να γίνει ουρά της, ψάχνοντας εναγώνια δημοκρατικές δυνάμεις, για να τις βαφτίσει με το ζόρι σύμμαχες.

Αλλά το ΠαΣοΚ ως κεντροαριστερά εκκολαπτόταν ήδη στις τάξεις της Ε.Κ. του 60' και ήρθε στη Μεταπολίτευση να τα σαρώσει όλα, μαζί με τις δικές μας... χαμηλές προσδοκίες για τις δυνατότητες ανάπτυξης εγχώριας σοσιαλδημοκρατίας.

Μεταπολιτευτικά, όπως και μετά τις ανατροπές και το τέλος της μεταπολίτευσης, πολλοί εξέφραζαν τη βεβαιότητα πως δεν υπάρχει στην Ελλάδα το έδαφος κι οι συνθήκες για την ανάπτυξη σημαντικού φασιστικού μορφώματος, όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η ΕΠΕΝ απορροφήθηκε γρήγορα από τη ΝΔ, που αφαιρούσε διαχρονικά το ζωτικό χώρο από κάθε αντίστοιχη δύναμη που επιχειρούσε να εμφανιστεί και να ευδοκιμήσει στα δεξιά της -πχ η ΔΗΑΝΑ του Στεφανόπουλου. Οι μνήμες από την επταετία της δικτατορίας ήταν ακόμα νωπές, κι ο πολιτικός απόηχος του Πολυτεχνείου πολύ ισχυρός, για να αφήσουν το φασισμό να σηκώσει κεφάλι.

Αλλά το αυγό του φιδιού εκκολαπτόταν, πατώντας πάνω στην ανεμελιά μας. Οι ευνοϊκές συνθήκες κι η φασιστική νοοτροπία υπήρχαν ήδη από τη δεκαετία του 90' στην ελληνική κοινωνία -όπως εξάλλου κι ο μετέπειτα φορέας υποδοχής τους, η χρυσή αυγή. Ήταν απλώς ζήτημα χρόνου και συγκυριών (έξαρση του μεταναστευτικού, οικονομική κρίση κτλ) να γιγαντωθούν και να εκδηλωθούν, αποκτώντας οντότητα κι επίσημη έκφραση.
Κι αυτό μολονότι δεν υπάρχει στις μέρες μας ισχυρό κομμουνιστικό κίνημα, που να εξηγεί τη στροφή του συστήματος σε τέτοιες λύσεις. Ο φασισμός δεν αναπτύσσεται μόνο ως προληπτικό μέσο αντιμετώπισης των κομμουνιστών, αλλά και στο κενό της απουσίας τους, της ήττας τους.

Κατά μία έννοια, προκύπτει ως συμπέρασμα ότι είμαστε καταδικασμένοι να πάθουμε ό,τι ακριβώς φοβόμαστε ή μάλλον αυτό που δε βλέπουμε να έρχεται κι εφησυχάζουμε, χωρίς να πάρουμε μέτρα για να το αντιμετωπίσουμε εγκαίρως.

Από ταξική σκοπιά, κλειδί για την ερμηνεία της εμφάνισης κι εδραίωσης της σοσιαλδημοκρατίας και του φασισμού είναι η μικροαστική τάξη: στη μία περίπτωση η ενσωμάτωση λαϊκών στρωμάτων κι η εκτεταμένη εργατική αριστοκρατία που αναπτύσσει μικροαστική συνείδηση. Στην άλλη, ξεπεσμένα μικροαστικά στρώματα, που συντρίβονται από την κρίση. Δεν είναι τυχαίο ίσως πως αρκετοί έκαναν αυτήν ακριβώς τη διαδρομή, από το "πατριωτικό, λαϊκό ΠαΣοκ" (και όχι από τη μήτρα-αγκαλιά της δεξιάς παράταξης) στο εκλογικό σώμα της χρυσής αυγής.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που είχε παραδοσιακά εκτεταμένα μικροαστικά στρώματα, που συνεχώς προλεταριοποιούνται κι όλο ανθίστανται κι υφίστανται -ή τέλος πάντων διατηρούν την προηγούμενη συνείδησή τους. Αυτό προφανώς δεν οδηγεί αυτόματα στην ενίσχυση της σοσιαλδημοκρατίας ή του φασισμού. Δείχνει όμως πως ήταν αβάσιμη η πολιτική σιγουριά πως δεν υπάρχει καν το έδαφος για την ανάπτυξή τους.

Έχει επίσης ενδιαφέρον ότι ως ένα βαθμό η σοσιαλδημοκρατία εκκολάφτηκε στις δικές μας γραμμές, υπήρχε ήδη -εν μέρει- μέσα μας, στους κόλπους της ΕΔΑ, στο τμήμα του κόμματος που ακολούθησε το ΚΚΕ εσ. και αργότερα το Συνασπισμό (και βρίσκεται σήμερα στο Σύριζα, τη ΛαΕ και τη ΔημΑρ). Οι πρώην σύντροφοι που επιζητούσαν μια ομαλότητα-νομιμότητα, μακριά από τις αιχμηρές γωνίες της παρανομίας, της επαναστατικής πάλης, της αλλαγής που δεν έρχεται με κοινοβουλευτικό τρόπο.

Ο φασισμός στον αντίποδα, δεν προήλθε βεβαίως από τους κόλπους του κομμουνιστικού κινήματος ή από τον εκφυλισμό του. Έχουν ενδιαφέρον, πάντως, κάποιες επιμέρους περιπτώσεις, όπως του Μπ. Μουσολίνι (που ήταν στο σοσιαλιστικό κόμμα) κι εγχώριων επίδοξων μιμητών του, τύπου Καζάκη, που φλέρταρε και με το αριστεροχώρι. Ή ακόμα η καθολική συστράτευση σε εθνικούς στόχους -πλην Λακεδαιμονίων- η ειρηνική συνύπαρξη και τα ταξιδάκια στο Καστελόριζο, κοκ.

Σήμερα, ακούμε πολλές φορές την εκτίμηση -που διατυπώνεται θριαμβευτικά, ως πανηγυρικό συμπέρασμα- πως στην Ελλάδα δεν υπάρχει το έδαφος κι οι συνθήκες για την επικράτηση και την εδραίωση μιας σοσιαλιστικής επανάστασης. Είτε γιατί υπάρχει ισχυρή μικροαστική τάξη στη χώρα μας, είτε για άλλους ιστορικούς-οικονομικούς λόγους, είτε βασικά γιατί κάποιοι εκφράζουν απλώς τους μύχιους πόθους τους και τους θεωρητικοποιούν.

Δεν είναι λοιπόν καιρός να τους δείξουμε στην πράξη πως κάνουν λάθος; Και να τους κάνουμε ένα χουνέρι, πραγματοποιώντας αυτό που θεωρούν αδύνατο και βασικά το χειρότερο φόβο τους;

Είναι ο εκφασισμός ηλίθιε

Αν υπάρχει κάτι πιο φαιδρό από το συνέδριο του Σύριζα και τις δημοκρατικές διαδικασίες του, μέχρι να συμφωνήσει δημοκρατικά η πλειοψηφία με τον αρχηγό, είναι οι δημοκρατικές διαδικασίες της Νέας Δημοκρατίας (τόση δημοκρατία σε μια πρόταση απ' τη χούντα είχαμε να δούμε). Κι αν υπάρχει κάτι πιο αστείο απ' τις συνεδριακές διαδικασίες της ΝΔ, είναι το Συνέδριο του Σύριζα. Ή μάλλον όχι, αυτό της Οννεδ.

Διαβάζεις πχ ένα σύντομο ιστορικό για τα πρώτα χρόνια της Οννεδ, τους διορισμούς προέδρων και τις συντροφικές τσεκουριές (τα μαχαιρώματα είναι ήπιος όρος, για να αποδώσει την πραγματικότητα, όσο φλώροι κι ας είναι οι δαπίτες) rangers, κενταύρους, το ντέρμπι της Γλασκώβης, που ξαναγίνεται αύριο, και παίρνεις ποπ-κορν και πατατάκι για να απολαύσεις το ξύλο. Αυτό θα πει δράση και θέαμα, όχι σαν εμάς που είχαμε μόνο ένα "δε θα υπακούσω" και μια μικρή περικύκλωση-περιφρούρηση του κτιρίου της ΚΝΕ, το 89'.
Φλώρεψαν κι αυτοί όμως και τη βγάζουν τώρα με μια "επανίδρυση της Οννεδ" αντί να βγάλουν τα μαχαίρια και να σκοτωθούν.

Βλέπεις τα ονόματα των υποψηφίων και το "όραμά" τους κι αναρωτιέσαι τι διαφορές έχουν μεταξύ τους κι αν εκφράζουν κάποια εσωτερική αντίθεση, κάτι διαφορετικό, άλλα κοινωνικά στρώματα -πχ ο ένας τους τραπεζίτες και ο άλλος τους εφοπλιστές, ο μεν χασισέμπορους κι ο δε τους φουσκωτούς μπράβους, ο τάδε εκδρομές στη Σαντορίνη κι ο δείνα νύχτες στη Μύκονο (με την πανσέληνο μαζί).
Και να ακούς τον Μητσοτάκη να τους λέει: εσείς θα αλλάξετε την Ελλάδα (τόση αλλαγή από το 81' είχαμε να δούμε)

Ωραία τα λέω, μπράβο μου...

Και περιμένεις ένα κομπρεμί, όπως το 4-3-2-1 που είχαν παρατάξει για τα αποτελέσματα του πρώτου εκλογικού γύρου της ΝΔ (40% ο Βαγγέλας, 30% ο Κούλης, 20% ο Τζίτζι, 10% ο Μπουμπούκος). Ή ένα καινούριο σκηνοθετικό εύρημα για τις εκλογές, όπως στην "ηλεκτρονική εποχή" και την αστοχία της ΕΤΕ με τον Παπαμιμίκο. Να το γυρίσουν στο χειροκίνητο, με εφορευτική επιτροπή και ανοιχτή καταμέτρηση, ενώπιον όλων, γιατί κανείς δεν εμπιστεύεται τον άλλον, ούτε καν τον εαυτό του.
Όμορφος κόσμος, δεξιός, από σκ... πλασμένος.

-.-.-

Την ίδια στιγμή, η αστυνομία έχει "εξαπολύσει ανθρωποκυνηγητό" (λατρεμένα κλισέ) για το φονικό στην Πανόρμου και το εν ψυχρώ καθάρισμα ενός γυμναστή από ένα συνταξιούχο αστυνομικό, γιατί έβαλε κάμερες ασφαλείας στο μπαλκόνι του (ήταν γείτονες) και κατά μια άλλη εκδοχή που γράφτηκε, γιατί του είπε να μην ενοχλεί τις πελάτισσες. Τόσο εν ψυχρώ, που πήγε σπίτι του να φέρει το πιστόλι και μετά ξαναγύρισε, ενώ χαιρέτησε ψύχραιμος έναν άλλο γείτονα.

Δεν ξέρω πόσοι πέφτουν από τα σύννεφα, αλλά ο δράστης ήταν υποψήφιος βουλευτής με τη Χρυσή Αυγή το 12' και υποστήριζε βασικά τη συγκρότηση ταγμάτων ασφαλείας στο Μελιγαλά (τι υπέροχη ιστορική ειρωνεία...) ενάντια σε αλλοδαπούς εισβολείς-εγκληματίες, τσιγγάνους-γύφτους (που είναι μάστιγα) και τους ανεπαρκείς αστυνομικούς που τους κάνουν πλάτες.

Αυτό που επίσης δεν εκπλήσσει κανέναν είναι το φονικό ξεκαθάρισμα μεταξύ διάφορων φουσκωτών, φασιστών κι υποκοσμικών στα γυμναστήρια, που αυξάνονται δραματικά το τελευταίο διάστημα, και δίνουν σε εμάς τους αγύμναστους ντεμέκ άλλοθι για να μην πηγαίνουμε: νους υγιής εν σώματι υγιεί σου λέει.

Σημειωτέον επίσης πως η "γυμναστική" έχει ετυμολογική ρίζα από τους γυμνούς αθλητές, που πάλευαν χωρίς ρούχα στην αρχαιότητα. Και δίνει μια ωραία σημειολογία για το βασιλιά που είναι γυμνός και το σάπιο σύστημα που ξεγυμνώνεται κάθε φορά και περισσότερο, ακόμα κι από τέτοια, μικρά περιστατικά.

-.-.-

Το καλό ήρθε να τριτώσει με τη διάλυση μαθητικών καταλήψεων στη Λαμία από εισαγγελέα, με την παρέμβαση της αστυνομίας, και τις προσαγωγές μαθητών που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις.
Αντιγράφω από ένα σχόλιο στο Ατέχνως.

Πριν από λίγα χρόνια, ο Σύριζα ήταν αξιωματική αντιπολίτευση και προσπαθούσε να καρπωθεί εκλογική υπεραξία από το κίνημα των μαθητικών καταλήψεων.
Τώρα η ΔΦΑ νίπτει τας χείρας της και αφήνει τον εισαγγελέα να διαλύει, με παρέμβαση της αστυνομίας, τις καταλήψεις, προσάγοντας στο αστυνομικό τμήμα μαθητές που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις. 

Πριν από μερικές βδομάδες, ο υπουργός Παιδείας καμάρωνε για το πετυχημένο ξεκίνημα της χρονιάς, που έγινε -υποτίθεται- με ελάχιστα κενά και προβλήματα.
Σήμερα πολλά ΕΠΑΛ βρίσκονται σε αναβρασμό, καθώς κάποια απειλούνται ακόμα και με κατάργηση, ενώ οι μαθητές τους προχωρούν σε αγωνιστικές κινητοποιήσεις, γιατί δεν ανέχονται την κοροϊδία. 

Πριν από λίγες μέρες, ο πρωθυπουργός καμάρωνε στη Βουλή γιατί είναι “παιδί των καταλήψεων και των κινημάτων”.
Φαντάζεστε τι χαρά δίνει αυτό στους προσαχθέντες μαθητές στη Λαμία (που αφέθηκαν ελεύθεροι μετά από την αντίδραση γονέων, συμμαθητών και μαζικών φορέων), αφού τους διώκει ένα κράτος όπου προΐσταται ένας… “ομοϊδεάτης” και “συναγωνιστής” τους. 

Την ίδια στιγμή, ο διαχωρισμός εκκλησίας-κράτους παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες, η ΔΦΑ υποχωρεί άτακτα στο θέμα των θρησκευτικών, ενώ στην ίδια πόλη (Λαμία) ιερείς περιέφεραν το λείψανο ενός νεκρού Μητροπολίτη, καθιστού στο θρόνο του!
Λογικό από μια άποψη. Ο (εργασιακός κι όχι μόνο) Μεσαίωνας που προωθείται συστηματικά, δε θα μπορούσε παρά να έχει και το πνευματικό του αντίστοιχο, στο εποικοδόμημα. 

Όπως υπόσχονταν καθησυχαστικά προς την άρχουσα τάξη, τα στελέχη της κυβέρνησης: το κράτος έχει συνέχεια. Δεν αλλάζει από μέσα. Κι αυτό είναι ένα βασικό και πολύτιμο μάθημα που μπορούν να πάρουν αυτές τις μέρες, οι μαθητές που αγωνίζονται.

Ναι αλλά γιατί τους αφήσατε ελεύθερους; Γιατί δε στήσατε και κάνα μαθητοδικείο, για να δέσει το γλυκό; Τολμήστε, μη φοβάστε, μην υποκύπτετε στο λαϊκισμό.

-.-.-

Το παραπάνω κολάζ της επικαιρότητας δεν έγινε στα κουτουρού, σπορά της τύχης. Πιάνει τρεις περιπτώσεις, που παραπέμπουν διαδοχικά σε αντίστοιχες, πολιτικές δυνάμεις: τη νεοφιλελεύθερη δεξιά, τους φασίστες και τη (νέα) σοσιαλδημοκρατία. Και θυμίζει συνειρμικά μία από τις καλύτερες γελοιογραφίες του Ζάχαρη για τον καπιταλισμό, που παραμυθιάζει σαν σοσιαλδημοκράτης, απολύει σαν φιλελεύθερος και καταστέλλει σαν φασίστας.

Κι αν αρχίζουν να ατονούν οι μεταξύ τους διαφορές και να μπερδεύονται οι ρόλοι τους, αν η σοσιαλδημοκρατία ρίχνει τις ροζ μάσκες της κι αποκαλύπτει το φαιό της πρόσωπο, αυτό οφείλεται στην απάντηση του αινίγματος της σφίγγας: είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε. Ενιαίος, τρισυπόστατος και ραγδαία εκφασιζόμενος.

Γιατί ο φασισμός δεν είναι μια διαφορετική ποιότητα, που χωρίζεται με σινικά τείχη από την αστική δημοκρατία, αλλά ως ο πιο ωμός, θρασύς και καταπιεστικός καπιταλισμός, όπως σημείωνε ο Μπρεχτ

Ο αδύναμος κρίκος της Λατινικής Αμερικής

Η Λατινική Αμερική ήταν αδύναμος κρίκος σχεδόν από πάντα. Από την ανακάλυψη και κατάκτηση του "Νέου Κόσμου", που παραπέμπει συνειρμικά στο νέο κόσμο που πρέπει να κατακτήσουμε και να χτίσουμε εμείς σήμερα. Και βασικά τουλάχιστον από την εποχή του Μπολίβαρ και μερικών από τις πρώτες αστικές, εθνικο-απελευθερωτικές επαναστάσεις της ιστορίας. Μια γειτονιά, που έχει μάλλον πολιτισμική παρά γεωγραφική έννοια (δε σταματά δηλ στη διώρυγα του Παναμά και την Κολομβία), με αρκετά κοινά, συνδετικά στοιχεία, όπως την ιστορία και τη γλώσσα (ακόμα και τα πορτογαλικά των Βραζιλιάνων μοιάζουν με βλάχικα ισπανικά) και όπου αν μη τι άλλο... "συμβαίνουν πράγματα", πυκνές, πολιτικές εξελίξεις που δε σε αφήνουν να πλήξεις.

Ένας τέτοιος μήνας πυκνών εξελίξεων ήταν κι ο προηγούμενος, ένας θερμός λατινο-αμερικάνικος Αύγουστος, όπως εύστοχα έγραψε ο Βαγγέλης Γονατάς στο Ατέχνως, σε ένα κείμενο που μπορεί να χρησιμεύσει ως εισαγωγικό, για όποιον δεν είχε ιδιαίτερη επαφή με τη διεθνή επικαιρότητα. Πρώτος σταθμός (όχι σε χρονική σειρά, αλλά σε σημασία) ήταν η ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός και της ένοπλης δράσης του ηρωικού FARC στην Κολομβία και η υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας με την κυβέρνηση. Μια απόφαση που κανείς δεν μπορεί να κρίνει αφ' υψηλού και απ' την ασφάλεια του πληκτρολογίου του. Κι η οποία σημειώνει εμφατικά κυρίως τη δική μας αδυναμία, την αδυναμία της διεθνούς αλληλεγγύης να ενισχύσει αποφασιστικά το αντάρτικο και να σπάσει την απομόνωσή του. Καθώς και την ισχύ του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ (το επίθετο "αμερικάνικος" έχει πολύ διαφορετική σημασία, ανάλογα με το ημισφαίριο στο οποίο βρίσκεσαι), που έγειρε την πλάστιγγα στη μεριά του κυβερνητικού στρατοπέδου.

Ιμπεριαλιστικός δάχτυλος βρέθηκε πίσω κι από την απεργία των συνεταιρισμών των ανθρακωρύχων στη Βολιβία, που κατέληξε στη δολοφονία του υφυπουργού Εργασίας και παραλίγο να εξελιχθεί σε μια μεγάλων διαστάσεων προβοκάτσια, που θα οδηγούσε σε γενικευμένη εξέγερση και στην πτώση της κυβέρνησης του Μοράλες -τη βολιβιανή εκδοχή του τσαβισμού.

Αντιγράφω από το κείμενο στο Ατέχνως.

Το πραξικόπημα ήταν επαγγελματικό. Υπήρχε επιτελείο, χρηματοδότηση και επιχειρησιακό σχέδιο. Παγιδεύτηκε με δυναμίτη ένας ολόκληρος λόφος με στόχο να ανατιναχθεί όταν μπει η αστυνομία και να προκαλέσει πάνω από 200 νεκρούς. Δολοφονήθηκε ο υφυπουργός Ροδόλφο Ιγιάνες, όταν πήγε να διαπραγματευτεί με τους συνεταιρισμούς από πλευράς της κυβέρνησης και σκοτώθηκαν επίσης 4 ανθρακωρύχοι, 3 από πυρά της αστυνομίας και 1 όταν του έσκασε δυναμίτης στα χέρια.
Το σχέδιο ήταν να υπάρξουν εκατοντάδες νεκροί (μεταξύ αυτών και μέλη της κυβέρνησης), ώστε να δοθεί η εικόνα γενικευμένης πολύνεκρης εξέγερσης και κατάρρευσης της κυβέρνησης Μοράλες. Το σχέδιο απέτυχε και ένας από τους λόγους αυτής της αποτυχίας, είναι ότι το Συνδικάτο των εργαζόμενων ανθρακωρύχων στα κρατικά ορυχεία, υποστήριξε την κυβέρνηση Μοράλες.

Παρόμοια ερμηνεία θα μπορούσε να δοθεί και στα γεγονότα της Βραζιλίας, με το... "δικαστικό πραξικόπημα" (αντιφατικός όρος που δείχνει τα  ελαστικά όρια της αστικής νομιμότητας) κατά της Ρούσεφ (μολονότι η πολιτική του Λούλα και της διαδόχου του δεν μπορεί να θεωρηθεί καν σαν μια μετριοπαθής, ήπια εκδοχή του τσαβισμού) και τη "διακριτική παρουσία"-επέμβαση των ΗΠΑ σε μία από τις ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη -κι όχι σε κάποια εξωτική "μπανανία"- και μάλιστα την παραμονή των Ολυμπιακών του Ρίο -οι οποίοι υπαγόρευσαν μια σύντομη ανακωχή στον ενδοαστικό πόλεμο συμφερόντων.

Μήπως όμως είναι λίγο αντιφατικό να μιλάμε ταυτόχρονα για ιμπεριαλιστικό δάχτυλο ή "δικαστικό πραξικόπημα" (εντός ή εκτός εισαγωγικών) και για ενδοαστική κόντρα; Καθόλου! Η κυβέρνηση της Ρούσεφ δεν εκπροσωπούσε προφανώς το λαϊκό κίνημα ενάντια στους πραξικοπηματίες (όπου περιλαμβάνονται και κάποιοι παλιοί της σύμμαχοι), κάτι που γίνεται φανερό από τα αποτελέσματα της διακυβέρνησής της και την εξαθλίωση του βραζιλιάνικου λαού. Αυτό δε σημαίνει βέβαια πως το λαϊκό κίνημα παραμένει αδιάφορο για τις πολιτικές εξελίξεις, ιδίως όταν αποδεικνύουν πόσο σαθρά είναι τα θεμέλια της αστικής δημοκρατίας και κουρελιάζεται το περίβλημα της αστικής νομιμότητας, αφήνοντας το βασιλιά γυμνό.

Το ζήτημα είναι με ποιον τρόπο θα αναμιχτεί, ποια θέση θα πάρει κι αν θα διατηρήσει την πολιτική, στρατηγική του αυτονομία ή θα πολεμήσει κάτω από ξένες σημαίες και θα συστρατευτεί με το "μικρότερο κακό". Όσο απλό ακούγεται στη θεωρία, άλλο τόσο σύνθετο μπορεί να αποδειχτεί στην πράξη. Πχ στη Βενεζουέλα, όπου ο τσαβισμός και ο "σοσιαλισμός του 21ου αιώνα" φαίνεται να έχουν φτάσει στα όριά τους (που δε θέλουν και δεν μπορούν να τα υπερβούν). Αυτό δε σημαίνει ωστόσο πως κρατάμε ίσες αποστάσεις και πως μας είναι βασικά διάφορο το ενδεχόμενο μιας ήττας του Μαδούρο και της επικράτησης της ανοιχτά αντιδραστικής αντιπολίτευσης.

Οι αιχμές της πραγματικότητας μπορεί να αποδειχτούν δίκοπο μαχαίρι για το ΚΚ Βενεζουέλας, που έχει μια πολύ προσεκτική στάση κριτικής υποστήριξης στην κυβέρνηση, διατηρώντας παράλληλα την οργανωτική, πολιτική του αυτονομία και το δικαίωμα της κριτικής, χωρίς να υποκύψει πχ στην πίεση για τη διάλυση-συγχώνευση όλων των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού σε ένα ενιαίο μόρφωμα.

Αυτή ακριβώς είναι η διαχωριστική γραμμή που επιχειρούν να χαράξουν οι Μεξικάνοι σύντροφοι στην πολύ σημαντική ανακοίνωσή τους για τη διεθνή συνάντηση Κομμουνιστικών κι Επαναστατικών Κομμάτων της Καραϊβικής και Λατινικής Αμερικής, στη Λίμα του Περού, όπου όμως κλήθηκαν και μια σειρά σοσιαλδημοκρατικά και οπορτουνιστικά κόμματα (που κρατάνε μεν τον τίτλο, αλλά στην πράξη στηρίζουν και συμμετέχουν σε κυβερνήσεις συνεργασίας με σ/δ και άλλες αστικές δυνάμεις). Το ΚΚ Μεξικού καταγγέλλει το πλαίσιο της συνάντησης, το περιεχόμενο της (κάθε άλλο παρά κοινής) διακήρυξης που εκδόθηκε για τη "δική μας Αμερική" και την αλλοίωση της φυσιογνωμίας αυτών των συναντήσεων, και του επαναστατικού-κομμουνιστικού χαρακτήρα των δυνάμεων που συμμετέχουν.

Κι αυτό είναι που καθορίζει το βασικό διακύβευμα για την αναγέννηση του κομμουνιστικού κινήματος στη Λατινική Αμερική. Γιατί μπορεί η ήπειρος (με τη γεωγραφική ή την πολιτισμική της έννοια) να είναι ένα καζάνι που βράζει από τις εκρηκτικές κοινωνικές αντιθέσεις, αλλά η οργανωμένη πρωτοπορία πρέπει να έχει λυμένα βασικά ζητήματα, όπως την πολιτική της αυτονομία, για να είναι σε θέση να αξιοποιήσει αυτές τις αντιθέσεις, σε μια επαναστατική φυσιογνωμία.

Διασχίζοντας τον ποταμό - Crossing the river

Η φράση χρησιμοποιείται  μεταφορικά και είναι ο τίτλος του αυτοβιογραφικού βιβλίου του Βίκτορ Γκρόσμαν (ή Στέφεν Βέχσλερ, αν προτιμάτε το αμερικάνικο όνομά του). Ποτέ άλλοτε όμως μια μεταφορά δεν έκρυβε τόση δύναμη στα σημαινόμενα και τόσο συγκλονιστικά γεγονότα, καθώς ο Γκρόσμαν είναι ένας Αμερικάνος που δραπετεύει από τη Δυτική Γερμανία στη Λαοκρατική και δεν περνά απλώς στην άλλη όχθη του Δούναβη, αλλά σε ένα διαφορετικό νέο κόσμο, που χτίζεται από την αρχή.

Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο -γιατί δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά- οπότε δεν έχω προσωπική εικόνα για το περιεχόμενο και τους όποιους περιορισμού του. Αλλά αν περνούσε από το δικό μου χέρι -που δεν περνά προφανώς- θα ήταν ίσως το πρώτο βιβλίο που θα επέλεγα να μεταφράσει και να εκδώσει η Σύγχρονη Εποχή.

Όσοι θέλουν να πάρουν μια ιδέα για το περιεχόμενο, μπορούν να διαβάσουν μια παρουσίαση του από τον Anton Saefkow (ψευδώνυμο) στο Ατέχνως, καθώς και μια συνέντευξη που του παραχώρησε ο συγγραφέας, που δημοσιεύτηκε σε τρία μέρη (1ο, 2ο, και 3ο) και έχει μια σύντομη περιγραφή όσων εξιστορεί στο βιβλίο του: τα πρώτα χρόνια, το ΚΚ ΗΠΑ, οι σπουδές, η θητεία του ως βιομηχανικός εργάτης, ο πόλεμος της Κορέας, ο Μακαρθισμός, η απόδραση, η καινούρια ζωή, οι κατακτήσεις, οι ανέσεις κι ο τρόπος ζωής που απολάμβανε, τα αίτια που οδήγησαν στην ήττα.
Αυτό που δεν περιγράφει, είναι η μεταγενέστερη ένταξή του στο οπορτουνιστικό die Linke, εξ ου κι ένας βασικός περιορισμός για την οπτική του επί της σημερινής πολιτικής κατάστασης -αν και έχει αρκετούς προβληματισμούς για τις θέσεις και την πολιτική γραμμή του κόμματός του.

Από τη μια πλευρά, μπορεί να μας προβληματίζει η πολιτική επιλογή ενός συντρόφου, τόσο συνειδητοποιημένου, ώστε να διασχίσει ανάποδα το ποτάμι -βέβαια το άλλο αντίστοιχο παράδειγμα και μέτρο σύγκρισης που έχουμε είναι ο Βολφ Μπίρμαν, που αν δεν κάνω λάθος έφτασε να στηρίζει το SPD. Κι αυτή είναι η πικρή αλήθεια για την κατάληξη του στιχουργού που έγραφε για την πικρή αλήθεια της Unidad Popular.

Από την άλλη όμως δεν είναι παράλογη εξέλιξη, καθώς ο κορμός του die Linke αποτελείται από τα παλιά μέλη του ΕΣΚΓ και τα "απομεινάρια" του τελευταίου, που οδηγήθηκαν σχεδόν σύσσωμα στο νέο μόρφωμα -με ενδιάμεσο σταθμό το ΚΟΔΗΣΟ -ο ίδιος ο Γκρόσμαν δεν ήταν ποτέ οργανωμένο μέλος του ΕΣΚΓ (SED), αλλά βρισκόταν πάντα κοντά του κι ακολούθησε το γενικό ρεύμα.

Κάτι αντίστοιχο έγινε και σε άλλες πρώην σοσιαλιστικές χώρες, όπου τα πρώην ΚΚ μετεξελίχθηκαν σε σοσιαλδημοκρατικά. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί η Ρωσία, με το ΚΚΡΟ, που κράτησε το όνομα χωρίς τη χάρη ή μάλλον με όλα τα προβληματικά στρατηγικά στοιχεία του ΚΚΣΕ της τελευταίας περιόδου της ΕΣΣΔ.

Πρέπει να σημειώσουμε επίσης ότι στη ΛΔΓ του ΕΣΚΓ προέκυψε από τη συγχώνευση του κομμουνιστικού κόμματος με το σοσιαλδημοκρατικό (ως κεντρική επιλογή κι όχι επειδή αυτό ήταν απαραίτητος όρος για την επιβίωση των σοσιαλδημοκρατών, αφού στη ΛΔΓ, αν δεν απατώμαι, υπήρχαν διάφορα νόμιμα μικρά κόμματα, που δεν είχαν καμία σχέση με τους κομμουνιστές.
Αντίστοιχη ενωτική πείρα πρέπει να είχε γαλουχήσει πολιτικά τον Γκρόσμαν και στα νεανικά του χρόνια στις ΗΠΑ, με την πολιτική γραμμή του εκεί ΚΚ.

Θέλω να πω λοιπόν ότι αν συνυπολογίσουμε κάποια προβλήματα στη φυσιογνωμία και τη στρατηγική στόχευση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, θα διαπιστώσουμε τη διαβρωτική επίδραση κάποιων σοσιαλδημοκρατικών θέσεων, που δεν καθιστούν εντελώς παράλογη τη μετεξέλιξη ολόκληρων κομμάτων και των μελών τους. Αυτό μπορούμε να το δούμε εξάλλου και στο παράδειγμα του ΚΚΕ και της ανανεωτικής του πτέρυγας, που κατέληξε στο Συνασπισμό (κι από εκεί στο σημερινό Σύριζα ή το γενόσημό του, τη ΛαΕ).

Συνεπώς μπορούμε να ισχυριστούμε ότι υπήρχε άμεση σύνδεση-συγγένεια μεταξύ του τότε και του "τώρα", σωστά;
Όχι. Το παρόν περιέχει πάντα το παρελθόν μετασχηματισμένο και τα σπέρματά του βρίσκονται πάντα σε (διαλεκτικές) στιγμές του δεύτερου. Αλλά τα σημερινά μορφώματα τύπου Σύριζα και die Linke, δεν είναι φυσικοί συνεχιστές του διεθνούς ΚΚ, αλλά καρπός του εκφυλισμού και της ήττας του, πλήρης άρνηση κι όχι διαλεκτική άρση του. Κι αυτό απαντάει, πιστεύω, στην όποια... υφολογική σύνδεση επιχειρείται μεταξύ των δύο.

Αυτό είναι φανερό και στην περίπτωση του ίδιου του Γκρόσμαν, που είναι συνεπής υπερασπιστής του υπαρκτού σοσιαλισμού, διατηρώντας τις ενστάσεις και τις επιφυλάξεις του για τα αρνητικά του σημεία. Τι σχέση έχει αυτή η έντιμη στάση, με την πολιτική θέση του σημερινού die Linke; Καμία απολύτως. Παίρνει γενικά θέση εναντίον των διώξεων που υφίστανται παλιά στελέχη του κρατικού μηχανισμού της ΛΔΓ, αλλά απορρίπτει συλλήβδην την πείρα της ΛΔΓ και το συγκεκριμένο μοντέλο οικοδόμησης. Στέκεται στο αντίπαλο, ταξικό στρατόπεδο, του εκλεπτυσμένου αντικομμουνισμού, κι έχει εγκλωβίσει στις γραμμές του πολλούς τίμιους αγωνιστές, που βρίσκονται εκεί με τη δύναμη της συνήθειας.

Ποιο είναι λοιπόν το γενικό συμπέρασμα; Αν το διεθνές ΚΚ είχε διάφορες αδυναμίες, παρεκκλίσεις, που αντανακλούσαν την επίδραση της σοσιαλδημοκρατίας και αντανακλώνται και στις αντιλήψεις-αυταπάτες των οργανωμένων μελών του, δεν έχει καμία σχέση με την αυθεντική σοσιαλδημοκρατία και το βρώμικο, ιστορικό της ρόλο. Κι αν το ΕΣΚΓ, συγκεκριμένα, είχε αδυναμίες και προβληματικά στοιχεία στις προγραμματικές του θέσεις και την πολιτική πρακτική του, στοιχεία που εκκόλαψαν κι ως ένα βαθμό προαπεικόνιζαν το σημερινό εκφυλισμό, δεν έχει ωστόσο καμία πολιτική (υφολογική ή όποια άλλη) συγγένεια κι άμεση σύνδεση με τα σημερινά μεταλλαγμένα (πρώην ΚΚ) κόμματα, που καλύπτουν το κενό της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας.

Ανδρέα ζεις (;)

-ΠΑΣΟΚ!

Αυτή ήταν η πρώτη λέξη στην επανένωση του ραδιοφωνικού Fight-Club, τις προάλλες. Για να συνεχίσουν με την (εκλογική) ομπρέλα Τζουμάκα κι άλλες καλτ λεπτομέρειες, που αποδεικνύουν πως αυτή η χώρα είναι -και δεν έπαψε ποτέ να είναι- ΠΑΣΟΚ (άλλο που κατά βάθος είναι λίγο ΚΚΕ και δεν το ξέρει ακόμα).

Κι η (χτεσινή) 23η Ιουνίου είναι μια τελείως ΠαΣοΚ μέρα (κι ας μην ζει πια ο Παναγιωτακόπουλος με τις αφίσες του να μας το θυμίζουν), γιατί ο θάνατος του Παπανδρέου συμπίπτει με τα γενέθλια του Σημίτη που τον διαδέχτηκε και μας δίνει έναν πολύ ωραίο πολιτικό συμβολισμό.



Ζει ο Ανδρέας; Το ερώτημα στον τίτλο της ανάρτησης είναι προφανώς ρητορικό. Και τα διάφορα κακέκτυπά του που κυκλοφορούν σήμερα είναι πιο φαιδρά κι αποτυχημένα κι από τους διάφορους σωσίες του Έλβις. Ένας θάνατος που δεν ήταν απλώς βιολογικός αλλά πολιτικός και σφράγισε το τέλος της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας. Που αν κάποιοι σήμερα προσπαθούν να τη νεκραναστήσουν, αναπολώντας τη "χρυσή, κεϊνσιανή μεταπολίτευση", ματαιοπονούν ακριβώς όσο κι όπως αν δοκίμαζαν να επαναφέρουν στη ζωή το νεκρό Ανδρέα.

Η ελληνική σοσιαλδημοκρατία, που για χρόνια αδυνατούσε να πιάσει ρίζες στη χώρα μας, σε βαθμό που θεωρητικοποιήσαμε αυτήν την αδυναμία κι αγνοήσαμε ακόμα και το εκκολαπτόμενο σπέρμα της στις δικές γραμμές (ΕΔΑ), άνθησε ακριβώς όταν η κυρίαρχη τάξη ένιωσε να απειλείται και χρειαζόταν μια βαλβίδα ασφαλείας, για να εκτονώσει τις κινηματικές ριζοσπαστικές διαθέσεις και να εξουδετερώσει το λαϊκό κίνδυνο. Μια δύναμη που για να μπορέσει να ευδοκιμήσει, εμφανιζόταν να κάνει "αριστερή" κριτική στην κλασική, ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, έριχνε αντι-ιμπεριαλιστικές κορόνες κι υποσχόταν τη διενέργεια δημοψηφίσματος, ώστε να αποφασίσει ο λαός για το μέλλον της χώρας του, εντός ή εκτός ΕΟΚ και να εκπληρωθεί το σύνθημα: ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο.

Που φυσικά δεν το υλοποίησε ποτέ (ούτε καν το δημοψήφισμα, πόσο μάλλον το σύνθημα) γιατί τότε ήταν υπαρκτή η λαϊκή απειλή, και ο υπαρκτός καραδοκούσε στη γωνία. Συνεπώς, αυτή η σύμπτωση της επετείου με το βρετανικό δημοψήφισμα, είναι μια πολύ καλή αφορμή, για να σκεφτεί κανείς ποιο ρόλο καλούνται να παίξουν τέτοιες διαδικασίες στην αστική δημοκρατία, πώς χρησιμοποιούνται, και για ποιο λόγο γίνονται.

Αν η Μαργαρίτα ήταν μια απατημένη σύζυγος, η Ελλάδα λειτουργεί σα μια απατημένη χώρα, που δεν ξεχνάει ποτέ την πρώτη Πασοκάρα και παντοτινή κι αναζητά διαρκώς υποκατάστατά της, αν και έχει αφομοιώσει το κυρίαρχο αφήγημα για τη σατανική περίοδο, που ο κοσμάκης έφαγε ένα κομμάτι ψωμί (ή και κάτι παραπάνω), αλλά καταναλώναμε πιο πολλά απ' όσα παράγαμε, υποθηκεύοντας το μέλλον μας.

Κι οι αστοί δημοσιολόγοι είναι υποχρεωμένοι να μας αναπαράγουν την ίδια κασέτα, στιγματίζοντας στη συλλογική μνήμη την περίοδο που το λαϊκό κίνημα απέσπασε κάποιες κατακτήσεις και μαζί με αυτό να μειώσουν αναγκαστικά και τον Παπανδρέου, ως ηγέτη του λαϊκισμού και του κρατισμού, ενώ θα έπρεπε να του στήσουν άγαλμα για την αριστοτεχνική διαχείριση μιας δύσκολης περιόδου και την ενσωμάτωση ενός ισχυρού και μαζικού λαϊκού κινήματος.

Η κλασική συνταγή του αστικού κόσμου, που κατακεραυνώνει τα ρουσφέτια, καθιστώντας μάλιστα συνένοχο το λαό που τα επιδιώκει (όλοι μαζί τα φάγαμε), ενώ τα χρησιμοποιεί κατά κόρον, για να εκμαυλίσει μαζικά συνειδήσεις.

Και με αυτήν την έννοια, οι εποχές έχουν αλλάξει, αλλά το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ. Στην ενσωμάτωση, το τρίτο μνημόνιο και τα πρόσφατα δημοψηφίσματα. Μένει η Βρετανία που φεύγει που μένει...

Υστερόγραφα

Ανδρέα ζεις, εσύ μας οδηγείς



Ο χαιρετισμός του Χαλβατζή στο ίδιο συνέδριο, όπου τους εξηγεί τι αποφασίσαμε εμείς ένα μήνα πριν, στο 15ο...



Και λίγο φιλοσοβιετικό χαρτί, με Έριχ Χόνεκερ...

Ένα φάντασμα πλανάται

Οι Ποδέμος (με δέλτα παιδιά, αλλιώς είναι σα να ακούς τον Γκέραρντ να μιλάει για "ποντόσφαιρο") δεν είναι Σύριζα και δε νιώθουν την ανάγκη να παίξουν αντάρτικα για εξωτερική κατανάλωση, πχ την Καρμέλα ή το Ρεχιμιέντο Κίντο (βένγκα χαλέο, χαλέο). Αλλά η επιλογή του τραγουδιού των Ghostbusters (κυνηγοί φαντασμάτων) από την ομώνυμη εϊτίλα ταινία, το βράδυ των εκλογών, δε στερείται σημειολογίας.
Είσαι το αστικό σύστημα, βλέπεις ένα απειλητικό φάντασμα να πλανάται πάνω σου (έχοντας πάρει σάρκα και οστά μάλιστα στο ενδιάμεσο) και τα παλιά σου εργαλεία να ξεφτίζουν.
Who you gonna call;
Μα φυσικά τους καλούς, αναβαπτισμένους σοσιαλδημοκράτες να το ξορκίσουν. Ποδέμος στην Ισπανία, Σύριζα στην Ελλάδα, κτλ.

Οι ομοιότητες των δύο χωρών στα άκρα της Μεσογείου δεν εξα;ντλούνται στο ιστορικό παρελθόν, στους δυο εμφύλιους πολέμους με παρεμφερείς χρονολογίες (36-39 σε αυτούς, 46-49 εμείς) και τους δύο δημοκρατικούς στρατούς, με τις σημαντικές διαφορές στο αξιόμαχό τους, τις δυνατότητες (τακτικός ή παρτιζάνικος στρατός) και την πολιτική γραμμή που εξέφραζαν. Ούτε στις μακροχρόνιες δικτατορίες (καχεκτική δημοκρατία βάφτισε ο Νικολακόπουλος την ελληνική περίπτωση) που έπεσαν σχεδόν ταυτόχρονα (σέβεντι φορ-σέβεντι φάιβ) και την παράλληλη άνοδο των "σοσιαλιστών" το 81', σε ένα άτυπο μέτωπο του Νότου, που θα προσαρμοζόταν με μικρή χρονοκαθυστέρηση στον καλπάζοντα νεοφιλελευθερισμό.
Σε όλα τα παραπάνω υπάρχει βεβαίως μια ουσιαστική διαφορά που καθορίζει τις εξελίξεις μέχρι σήμερα: η παρακμή και η χρεοκοπία του ευρωκομμουνιστικού ΚΚ Ισπανίας, σε αντίθεση με την αντοχή του ΚΚΕ που κατάφερε να κολυμπήσει ενάντια στο κύμα της αντεπανάστασης, χωρίς να πνιγεί.

Οι πλατείες των αγανακτισμένων (εστάμος ντεσπιέρτος για - ουστ) σηματοδότησαν επίσης παρόμοιες τάσεις κι εξελίξεις στις δύο χώρες. Μπορεί να μην είχαμε ακριβώς το τέλος του δικομματισμού στην Ισπανία, όπως μεταδίδουν με πομπώδεις τίτλους κάποια ΜΜΕ (κι όσοι τυχόν πίστευαν κάτι τέτοιο για την Ελλάδα, μπορούν πλέον ψύχραιμα να κάνουν μια αποτίμηση και να δουν κατά πόσο συνέβη κάτι τέτοιο. Αλλά είχαμε μια ανερχόμενη δύναμη να ξεπετιέται από το πουθενά με τη συνταγή του Σύριζα: κούφια, αντινεοφιλελεύθερη ρητορική και ο ατσαλάκωτος συμπαθής ηγέτης (που φαίνεται πολύ καλό παιδί).

Το ξεπέταγμα αυτό αντιστοιχεί ίσως στην πρώτη μεγάλη άνοδο του Σύριζα το 12', με τη διαφορά πως οι Ποδέμος μπορεί να κληθούν να συνεργαστούν με το "παλιό" (με το οποίο υποτίθεται πως ξεμπέρδεψε ο Σύριζα) και να καούν πολύ πιο γρήγορα σε ένα κεντροαριστερό κυβερνητικό σχήμα αλά Πορτογαλία.

Ρόλο σε αυτό το τελευταίο έπαιξαν κι οι Ποταμίσιοι Θιουδαδάνος, που είχαν βασικά ως κύρια αποστολή τους να κόψουν τη φόρα του ισπανικού Σύριζα και τα κατάφεραν μάλλον πολύ καλύτερα απ' ό,τι εδώ ο Θεοδωράκης.
Πρωτίστως όμως, το κατάφερε ο ίδιος ο Σύριζα και το τρίτο μνημόνιό του, που έδωσε τα πιο ισχυρά επιχειρήματα στους αντίπαλους του Ποδέμος κι απέδειξε πόσο βάσιμη και ρεαλιστική ήταν η πολιτική πρόταση κι η προοπτική ενός (πιο) δίκαιου και καλύτερου καπιταλισμού -ουτοπική σαν παράλληλη πραγματικότητα, κατά το παράλληλο πρόγραμμα της κυβέρνησης.
Αν ο Σύριζα περίμενε πώς και πώς τις ισπανικές εκλογές, με επιχειρήματα του στιλ ότι για να επικρατήσει η επανάσταση πρέπει να είναι παγκόσμια (δε γίνεται σοσιαλισμός σε μια χώρα, κτλ), στην Ισπανία από την άλλη, θα περίμεναν να δουν κάτι διαφορετικό στην πράξη, για να τους φωτίσει το δρόμο και να τους εμπνεύσει να το ακολουθήσουν. Πιθανόν να μην κατάλαβαν όμως πού διαφέρει ποιοτικά το τρίτο μνημόνιο από τα προηγούμενα, ότι είναι πιο ήπιο και γενικά τα σπάει.

Σημειώνω, παρεμπιπτόντως, κάτι άλλο με σημειολογικό ενδιαφέρον από τα ισπανικά: το "ποδέμος" ως γραμματικός τύπος σχηματίζεται από το απαρέμφατο "ποδέρ" που ως ουσιαστικό σημαίνει "εξουσία". Αυτό δηλ που δε θα άλλαζε στο παραμικρό, ως προς το ταξικό της πρόσημο' ακόμα και με μια αυτοδύναμη κυβέρνηση των Ποδέμος, που προτίμησαν στον τίτλο τους το α' πληθυντικό, για να παραπέμπει περισσότερο στο "γιες γουί κεν" του Ομπάμα.

Κατά τα άλλα, η ανάλυση της ψήφου δείχνει πως ο φτωχός ανδαλουσιάνικος νότος ψήφισε ξανά το ισπανικό Πασόκ, ενώ οι Ποδέμος έχουν μεγάλη εκλογική επιρροή σε περιφέρειες όπως η Καταλονία και η χώρα των Βάσκων, όπου υπάρχει εθνικό ζήτημα (που φτάνει ως και το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, δηλ ανεξαρτητοποίησης) και όπου έχουν πολλούς ανεξάρτητους συνεργαζόμενους, όπως τη δήμαρχο της Βαρκελώνης, που έγινε δημοφιλής από την καμπάνια της ενάντια στις δημοπρατήσεις της πρώτης κατοικίας.

Θα μπορούσε να πει κανείς πως το ελληνικό αντίστοιχο είναι η πρωτιά του Σύριζα στη Ροδόπη, με το μουσουλμάνο υποψήφιο, μόνο που αυτή είναι αρκετά διαφορετική περίπτωση, κι ίσως είναι αρκετά δύσκολο για εμάς να καταλάβουμε πώς το εθνικό ζήτημα τέμνει με ποικίλους τρόπους όλους τους πολιτικούς χώρους. Στα καθ' ημάς πχ είχε γίνει πρόσφατα μια εκδήλωση της Οκδε Σπάρτακος (τροτσκιστές, οργάνωση της Ανταρσυα) για την ανεξαρτησία της Καταλονίας, από την οποία καταλαβαίνει κανείς πως δεν είναι κοινός τόπος (για όσους έχουν μια οποιαδήποτε μαρξιστική αναφορά) πως; αυτό το ζήτημα θα λυθεί σε μια ενιαία, σοσιαλιστική Ισπανία.

Όσο για το ΚΚ των Λαών της Ισπανίας, κατέγραψε μικρή άνοδο σε ποσοστά και ψήφους (7χιλιάδες πάνω, φτάνοντας στο 0,12%), αλλά παραμένει μια κατά βάση αμελητέα δύναμη. Κι η ζωή τραβάει την ανηφόρα...

Στον πάτο του Αιγαίου

Στο φράχτη του Έβρου, στον πάτο του Αιγαίου

Κείται η αξιοπρέπεια του κάθε Συριζαίου

Εις τον αφρό της θάλασσας, ο υπουργός κοιμάται

Παρακαλώ σας κύματα στον πάτο να τον πάτε (του Αιγαίου)

Αν τυχόν κάποιος αμφέβαλλε για τις ανθρωπιστικές ευαισθησίες της συγκυβέρνησης και του αστικού πολιτικού συστήματος εν γένει, δεν είχε παρά να παρακολουθήσει κάποια πολιτική συζήτηση αυτές τις μέρες, πχ στην ΕΡΤ, στις αρχές της βδομάδας, για να επιβεβαιώσει τις όποιες αμφιβολίες του. Αυτή τη φορά η υποκρισία χτύπησε κόκκινο, καθώς ο πόνος για τους πρόσφυγες μετακινήθηκε (σαν αυτά τα πονάκια που κάνουν δρομολόγια στον οργανισμό μας) προς την τσέπη, για να κρύψει την απεργοσπαστική του λύσσα πίσω από τις στοιβαγμένες ψυχές στα ακριτικά νησιά, που δεν μπορούν να μεταφερθούν λέει εξαιτίας των ανάλγητων απεργών. Αλλά όταν πήγε να απαντήσει ο Κατσώτης, που ήταν παρών στο πάνελ, ο Αλαφογιώργος βιάστηκε έμπειρα να το μαζέψει, γιατί θα βγαίναμε εκτός θέματος.

Τη στιγμή που κάποιοι λιώνουν τα παπούτσια τους, να τρέξουν για να οργανώσουν την απεργία στις 12 Νοέμβρη… Τη στιγμή που η κυβέρνηση τσακίζει ό,τι είχε απομείνει όρθιο στην κοινωνική ασφάλιση, για το καλό μας… Κι ενώ ετοιμάζεται να υποδεχτεί, με δόξα και τιμή (σαν την κυρία Κουκουβίκου, ένα πράγμα) τον Κέρι, δύο μόλις μέρες πριν την επέτειο του Πολυτεχνείου, έτσι για το συμβολικό του πράγματος, που διατρανώνει το περήφανο, αντιιμπεριαλιστικό της φρόνημα… Κι ενώ βάζει το δικό της Πάγκαλο, το Φίλη, να ενεργοποιήσει κάποια Ρεπούσικα, «προοδευτικά» αντανακλαστικά, για να περάσουν στα μουγκά τα μνημονιακά προαπαιτούμενα. Κι ενώ συνδέει αυτά τα προαπαιτούμενα με την αντιμετώπιση του προσφυγικού…

Κι ενώ οι κερδοσκόποι εκμεταλλεύονται την ανάγκη των προσφύγων και τους ξεζουμίζουν με ταρίφα μερικές δεκάδες ευρώ, για να τους οδηγήσουν στα σύνορα, κάνοντας τις μπίζνες τους ανενόχλητοι… Κι ενώ δεν έχει γίνει το παραμικρό για να γκρεμιστεί πχ το τείχος της αθλιότητας στον Έβρο –αλλά δεν πειράζει, θα τα αλλάξουν όλα μόλις γίνουν κυβέρνηση… Κι ενώ οι κομμουνιστές οργανώνουν την αλληλεγγύη –αλλά «βεβηλώνουν» τον ιερό βράχο, και μάλιστα για τους μετανάστες, ούτε καν για κάποιους έλληνες…

Η Αυγή πουλάει τρελίτσα κι ευαισθησία με ψαγμένα πρωτοσέλιδα, «γιατί αν γλιτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα». Δε μαθαίνουμε βέβαια τι γίνεται με την ελπίδα (που ακόμα έρχεται και γενικώς υπάρχει) για τα άλλα μικρά παιδιά, που άφησαν μεσοπέλαγα την τελευταία τους πνοή, χωρίς να ξέρουν καν το γιατί.

Ο Σύριζα παρακολουθεί το συνεχιζόμενο έγκλημα και διαβουλεύεται με τους εταίρους του, για την πιο συμφέρουσα λύση.

Ο αστικός τύπος κάνει πρωτοσέλιδο τις γιαγιάδες της Λέσβου, που τάισαν χωρίς δεύτερη σκέψη ένα προσφυγόπουλο (κι όσο κι αν είναι επικίνδυνες κι άδικες αυτές οι γενικεύσεις, δεν πρέπει να είναι τυχαίο που βρέθηκαν σε ένα νησί με τις παραδόσεις της Λέσβου και όχι σε ένα τουριστικό νησί, σαν την Κω), και κάνει γαργάρα (με θαλασσινό νερό του Αιγαίου) όλα τα υπόλοιπα.

Αλλά το πιο βασικό είναι πως αποδεικνύεται περίτρανα, με τον πιο εκκωφαντικό και τραγικό τρόπο, η αλήθεια πως μια «αριστερή κυβέρνηση» είναι δεξιά σε όλα της, χωμένη ως τα νύχια στο βούρκο, δεν μπορεί να βρει ανέξοδες διεξόδους, για να μακιγιάρει την πραγματικότητα και να πουλήσει αγωνιστικό προφίλ, διασκεδάζοντας τις εντυπώσεις. Αν παλιότερα, που ήταν στην αντιπολίτευση, έβλεπε το μεταναστευτικό ως προνομιακό πεδίο, για να στριμώξει τον ακροδεξιό Σαμαρά, αν παλιότερα έδινε βάρος σε «δευτερεύοντα» σημεία που σχετίζονταν με το εποικοδόμημα, για να τονίσει τις διαφορές της με τη ΝΔ, σήμερα δυσκολεύεται να διαφοροποιηθεί έστω και σε αυτά τα «μικρά και δευτερεύοντα» από τη φασιστική πρακτική της. Και δείχνει από τι ταξικό υλικό είναι φτιαγμένη αυτή η «αριστερά» και τίνος συμφέροντα υπηρετεί.

Κι αναρωτιέσαι, αυτό που γίνεται στο Αιγαίο τούτες τις μέρες, πώς να λέγεται άραγε;

Είναι γενοκτονία; Κάθαρση; Δολοφονία; Ή μήπως απλά ιμπεριαλισμός, που περιλαμβάνει ό,τι πρέπει να ειπωθεί, με το όνομά του…;

Υγ: με αφορμή τα σημερινά καραγκιοζιλίκια του Τσίπρα και του Σουλτς στη Μυτιλήνη, το νησί του Go Back (μανταΜέρκελ), για να μην ξεχνιόμαστε.

Θρησκευτική και έλλογη πίστη

Αν κάποιος θέλει να βρει ένα πολιτικό αντίστοιχο της θρησκόληπτης παράκρουσης που μας περικυκλώνει αυτές τις μέρες, δεν χρειάζεται να πάει πολύ μακριά. Η μαζική λοβοτομή νουνεχών ανθρώπων, που θυσιάζουν οικειοθελώς την κριτική τους ικανότητα κι εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην κυβερνώσα αριστερά, μας υπενθυμίζει κάτι πολύ απλό: ότι η θρησκεία πατάει πρωτίστως στην ανάγκη του κόσμου να πιστέψει σε κάτι και να πιαστεί από κάπου. Και αυτή η… εσωτερική δύναμη είναι αήττητη, δεν ανατρέπεται, ούτε κλονίζεται με λογικά επιχειρήματα, εφόσον κατά βάση στερείται και η ίδια κάποιας λογικής βάσης. Σε μία πρόσφατη ανάρτηση συνδέσαμε εξάλλου τη θρησκεία με τη σοσιαλδημοκρατία που είναι το σύγχρονο όπιο του λαού. Η μεταφυσική κι ανορθολογική σκέψη, ως βασικό χαρακτηριστικό της θρησκείας, βρίσκει μια καθαρή μορφή έκφρασης στο παραμύθι του τρίτου δρόμου της διαταξικής συνεργασίας. Όπου ο λύκος θα δώσει τα χέρια να συναδελφωθεί με το πρόβατο και θα συνεδριάσουν για να αποφασίσουν από κοινού τι θα φάνε, ενώ τα λιοντάρια θα γίνουν φυτοφάγα. Κι όλοι μαζί οι λύκοι (αγκαλιά με τα σκυλιά), θα φτιάξουν την ευρώπη των λαών και όχι μια λυκοσυμμαχία ή το λάκκο των λεόντων για τους λαούς, που βγαίνουν χωρίς τον απαραίτητο ιδεολογικό εξοπλισμό, πολιτικά γυμνοί και άοπλοι σαν τους πρωτοχριστιανούς μάρτυρες. Με τη διαφορά πως αυτοί θυσιάζονταν με την ελπίδα πως θα ανταμειφθούν μετά θάνατο, ενώ εμείς για τα κέρδη των αστών. Και δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε τη δευτέρα παρουσία, για να φέρουμε στη γη την επουράνια έφοδο και την κοινωνία του μέλλοντος. Όπου θα είναι πιο εύκολο να περάσει ένα χοντρό σκοινί –και μια καμήλα ακόμα- από το μάτι της βελόνας, παρά να δεχτούνε οι εκμεταλλευτές να παραδώσουν οικειοθελώς την εξουσία τους , χωρίς να πολεμήσουν με νύχια και με δόντια, για να γαντζωθούν πάνω της.

Πολλοί μας κατηγορούν για δογματικούς και κολλημένους με την κομμουνιστική ορθοδοξία, που καταδικάζει όλες τις οπορτουνιστικές αιρέσεις, και με την περίοδο της θρησκευτικής σχεδόν προσωπολατρίας για το σφο με το μουστάκι –και τον ζαχαριάδη στα καθ’ ημάς- που λατρεύονταν σαν αλάθητοι θεοί. Είναι αν μη τι άλλο τραγική ειρωνεία να ακούς αυτήν την κατηγορία από τους ιδεολογικούς ταγούς μιας περίπου θρησκόληπτης εξουσίας, οι βασικές πεποιθήσεις της οποίας, μεταφρασμένες στη δική μας διάλεκτο, θα μπορούσαν να αποδοθούν και με το «ο τάφος δεν Τον λυγά».

Αυτό που επιλέγουν να αγνοούν σε κάθε περίπτωση είναι: αφενός πως αυτή η λατρεία αποτύπωνε εν μέρει το κλίμα της εποχής, την αυθόρμητη σκέψη και το επίπεδο της καθυστέρησης ενός λαού, που είχε μάθε να βλέπει τον τσάρο ως εκπρόσωπο του θεού και δεν είχε προλάβει να απαλλαχτεί απ’ όλες τις ιδεοληψίες του παρελθόντος, ενώ ως ένα βαθμό είχε ανάγκη να αναπαράγει και να χρησιμοποιεί τον παλιό τρόπο σκέψης και να αντλεί έμπνευση και σιγουριά ότι ο πατερούλης τον προστατεύει πχ κατά τη διάρκεια του πολέμου και του λυσσαλέου αγώνα κατά των ναζί. Και αφετέρου πως η ειδοποιός διαφορά της έλλογης, συνειδητής πίστης από τη θρησκευτική είναι πως βασίζεται στη δύναμη της γνώσης, της σφαιρικής ανάλυσης και της αγωνιστικής, ιστορικής αισιοδοξίας που απορρέει από αυτήν. Οι κομμουνιστές στρατεύονται οικειοθελώς και συνειδητά. Ξέρουν γιατί αγωνίζονται κι έχουν κριτική κι αναλυτική ικανότητα. Και προπαντός ένα βασικό ελάττωμα για τους στρατηγούς των διάφορων ιερών πολέμων (τζιχάντ). Ξέρουν να σκέφτονται. Και δεν πιστεύουν χωρίς να ερευνούν την αλήθεια.

Βέβαια η διαδικασία (προτσές)  της γνώσης είναι (όπως κάθε τι διαλεκτικό) αρκετά αντιφατική. Για κάθε καινούρια γνώση που αποκτάμε, ανακαλύπτουμε νέα ερωτήματα, αντιλαμβανόμαστε τον πολύπλοκο χαρακτήρα της πραγματικότητας. Έτσι μαζί με τις σιδερένιες γενικές νομοτέλειες και την κατανόηση της κίνησης του κόσμου που μας προσφέρουν, κληρονομούμε κι ένα πέλαγος καινούριων, σύνθετων ζητημάτων, που απειλούν να μας βουλιάξουν στα βάθη τους και να μας ρίξουν στην ξέρα της αναποφασιστικότητας και της αδράνειας. Κι αν τελικά υπάρχει κάτι που μπορεί να επισημανθεί ως κίνδυνος ή που μπορεί να ζηλέψουμε συγκριτικά με άλλους καιρούς (τώρα που δεν υπάρχει η «ανώτερη δύναμη» της σοβιετικής ένωσης) από τους αγωνιστές που έδρασαν την περίοδο της προσωπολατρίας, είναι αυτό το πάθος, η αυτοθυσία, η σιδερένια θέληση και πίστη –που μπορεί να φαίνεται θρησκευτική σε κάποιον εξωτερικό παρατηρητή- το αλύγιστο φρόνημα.

Το βασικό μειονέκτημα του θρησκευτικού οπίου δεν είναι προφανώς η πίστη κι η θέληση που σου χαρίζει –έστω και μέσω κάποιας ψευδαίσθησης- πως μπορείς ακόμα και βουνά να νικήσεις, αλλά η απραξία και η απάθεια που καλλιεργεί για όσα συμβαίνουν σε αυτή τη ζωή, στο φθαρτό, υλικό κόσμο, και η πίστη σε μια φρούδα, μεταθανάτια διέξοδο, που θα έρθει ουρανοκατέβατη, ως μάννα εξ ουρανού. Με τους χριστιανούς που παλεύουν και αγωνίζονται σ’ αυτή τη ζωή δεν υπάρχει κάτι σημαντικό να μας χωρίσει. Με τους άθεους πλην αφιονισμένους, βολεμένους σοσιαλδημοκράτες, που περιμένουν από μία ψήφο να τους απαλύνει το μαρτύριο και προσμένουν αδρανείς την άνωθεν σωτηρία, μας χωρίζει άβυσσος, που δε θα γεφυρωθεί σε αυτή τη ζωή.

Αποδείξεις και ονόματα

Σήμερα η κε του μπλοκ ξαναπιάνει ένα σχετικά ξεχασμένο νήμα από την περασμένη βδομάδα, προτού αποκοπεί εντελώς από τον αργαλειό της επικαιρότητας, που εξυφαίνει ωστόσο περίπλοκα κυκλικά σχέδια και συνωμοτεί για να μας ξαναδώσει αφορμές να επιστρέψουμε στο ίδιο σημείο. Δεν είναι εξάλλου πολύ δύσκολο να βρεθεί αφορμή, για να πιάσει κανείς τη σχέση του σύριζα με συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα. Αρκεί πχ μια ομιλία του τσίπρα ή του σταθάκη στο σεβ, σε κάποιο ινστιτούτο, κτλ. Ή μια τυχαία συνάντηση του μαρινάκη με τη δούρου, που θα μπορούσε να αναφωνήσει στους ψηφοφόρους της «ω με συγχωρείτε, ήταν τυχαίο...», σα μοντέρνα σταχτοπούτα, για να ρίξει στάχτη στα μάτια του κόσμου. Ο οποίος θα γλιτώσει όμως από την ανθρωπιστική κρίση, αν βγει το κόμμα της ρένας, και θα πάρει τηλ τον κυρ-στέφανο, αμέσως μετά την επαναφορά των 751 ευρώ, να του παραγγείλει ζαμπόν και σοκολάτα για τα παιδιά. Θα το κάψουμε απόψε κυρ-στέφανε, σαν τον καραγκιόζη: θα φάμε, θα πιούμε και νηστικοί θα κοιμηθούμε. Και πριν τα μεσάνυχτα, το όνειρο θα τελειώσει κι οι υποσχέσεις θα γίνουν κολοκύθια με τη ρίγανη, που τηγανιτά μαζί με λίγο τζατζίκι γίνονται ιδανικός μεζές και ξεγελάν την πείνα σου.

Μπαίνει λοιπόν κατά καιρούς το ερώτημα –για να αντιστρέψουμε και αυτό που τέθηκε στη βουλή προς το δραγασάκη: ποιοι αποτελούν τέλος πάντων το διαβόητο «λόμπι της δραχμής»; Ποια επιχειρηματικά συμφέροντα επιθυμούν ή φλερτάρουν με την έξοδο της ελλάδας από το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα;

Και μπαίνει συνήθως από ευρωσκεπτικιστές διαφόρων αποχρώσεων και (συγκλινουσών) αφετηριών, που θεωρούν την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα απαραίτητο όρο για την παραγωγική ανασυγκρότηση και τη σωτηρία της χώρας. Ή από ντούρους (με δέλτα) αριστερούς αντι-καπιταλιστές, που βλέπουνε την έξοδο από την ευρωζώνη ως το πρώτο (μεταβατικό) βήμα για τη ρήξη με την ευρωπαϊκή ένωση και θεωρούν το ευρώ στρατηγική επιλογή της ελληνικής αστικής τάξης.

Ναι αλλά η στρατηγική στόχευση δεν είναι ακριβώς ανελαστική και μονοσήμαντη, χωρίς να επεξεργάζεται εναλλακτικά σχέδια για κάθε πιθανό ενδεχόμενο, το περιβόητο «σχέδιο β’» -όπως πολύ εύγλωττα ονόμασε την πολιτική του κίνηση ο αλαβάνος- που δε λειτουργεί προφανώς αντιπαραθετικά αλλά συμπληρωματικά προς το βασικό σχέδιο. Κι ο σύριζα φάνταζε –όχι φυσικά ως η πολιτική δύναμη που θα ηγηθεί μιας στρατηγικής ρήξης με την εε, αλλά- ως η καλύτερη δυνατή κυβερνητική επιλογή από τη σκοπιά της αστικής τάξης, για τη διαχείριση μιας πιθανής, αναγκαστικής εξόδου από την ευρωζώνη –σενάριο που κάθε άλλο παρά είχε αποκλειστεί πριν από λίγα χρόνια.

Αν ο αλέξης έλεγε προεκλογικά (για να ψαρέψει σε θολά, ευρωσκεπτικιστικά νερά) πως ο σύριζα δεν έχει κάποιου είδους φετίχ με το νόμισμα, το ίδιο ακριβώς ισχύει για τις πολιτικές προτιμήσεις της κυρίαρχης τάξης και το σχεδιασμό των επιτελείων της. Που δεν έχουν κανένα ιδεολογικό ταμπού να στηρίξουν ένα «αριστερό» ή «σοσιαλιστικό» κόμμα, εφόσον πιστεύουν πως μπορεί να εδραιώσει την κυριαρχία τους και να βγάλει καλύτερα τη δουλειά που απαιτείται. Άσπρος γάτος, μαύρος γάτος, το ζήτημα είναι να πιάνει ποντίκια, όπως θα έλεγαν κι οι κινέζοι σύντροφοι. Και η σοσιαλδημοκρατία (σε όλες της τις εκδοχές, από όπου κι αν προέρχονται) είναι αυτή που κλήθηκε ιστορικά να βάλει τις πιο πολλές φάκες, εφαρμόζοντας τα πιο σκληρά αντιλαϊκά μέτρα και μεταρρυθμίσεις. Δεν είναι τυχαίο πως ακόμα και εν έτει 2010, που η σοσιαλδημοκρατία παρήκμαζε διεθνώς και οδηγούνταν στην πολιτική της χρεοκοπία, το πασόκ κρίθηκε ως το πλέον κατάλληλο, λόγω της επιρροής του στα εργατικά στρώματα, να ψηφίσει και να εφαρμόσει το πρώτο μνημόνιο, βγάζοντας την βρώμικη δουλειά στο κύκνειο άσμα του.

Η αστική τάξη βέβαια παραμένει ενιαία μέσα στη διαφορά της και ενωμένη σε τελική ανάλυση απέναντι στον εργαζόμενο λαό και την προάσπιση της εξουσίας της. Αυτό ουδόλως αποκλείει τους εσωτερικούς ανταγωνισμούς μεταξύ ξεχωριστών συμφερόντων και τα αντικρουόμενα σχέδια διαφόρων τμημάτων της. Υπάρχει σίγουρα μια μερίδα που της αστικής τάξης που θα ευνοηθεί και θα φροντίσει να αξιοποιήσει μια πιθανή επιστροφή στη δραχμή, χωρίς αυτό να καθιστά λιγότερο αρραγές το αστικό μπλοκ –όπως δεν το είχε κάνει παλιότερα ο διαχωρισμός του σε βενιζελικό κι αντιβενιζελικό στρατόπεδο, φιλοβασιλικούς και αντιβασιλικούς, αγγλόφιλους και γερμανόφιλους. Και όπως δεν το διασπούν οι διαφορετικές εκτιμήσεις για τη δοσολογία του μίγματος ποα θα φέρει την έξοδο από την κρίση και την ανάπτυξη –αν θα έχει δηλ σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή ή περισσότερα κεϊνσιανά μπαχαραικά για την αύξηση της ζήτησης και την τόνωση της αγοράς.

Γιατί λοιπόν αποπέμφθηκε τόσο άκομψα ο γαπ, όταν προανήγγειλε δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη, ώστε να μην τεθεί σε ψηφοφορία κι αμφισβήτηση –κι ας μην έμοιαζε πολύ πιθανό να νικήσει το «όχι»; Και γιατί κάποια αστικά μέσα επιτίθονται τόσο σφοδρά στο σύριζα, φλερτάροντας ανοιχτά με τα όρια της γελοιότητας πολλές φορές, προκειμένου να υποκύψει ο κόσμος σε τρομοκρατικά διλήμματα και να στηρίξει τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού;

Ας σημειωθεί καταρχάς πως οι γραφικές επιθέσεις των μμε κι η αρνητική διαφήμιση λειτουργούν μάλλον ενισχυτικά προς την αξιωματική αντιπολίτευση, τσιμεντάρουν με το κλίμα τεχνητής πόλωσης και τους δύο πυλώνες του νέου δικομματισμού κι εξασφαλίζουν πολιτική σταθερότητα, προβάλλοντας ως –ακραία ίσως, πάντως μοναδική- εναλλακτική στη σημερινή μαυρίλα μια παρδαλή λύση, που κινείται ξεκάθαρα εντός του κυρίαρχου πλαισίου, χωρίς να αμφισβητεί καν επιμέρους επιλογές και στοιχεία του.

Ένα δεύτερο σημείο (που έχουμε δει και σε παλιότερα κείμενα) είναι ότι η αστική τάξη δε συμπαθεί ιδιαίτερα τις αλλαγές και την πολιτική αστάθεια κι αν περνούσε από το χέρι της, πιθανότατα θα συνέχιζε να πορεύεται με τους ίδιους πολιτικούς φορείς, που ξέρει κι εμπιστεύεται, σαν την χλωρίνη κλινέξ, που αν πέσει στα ρούχα (μαζί που πλύθηκαν και έχουνε γίνει ροζ) ξεπλένει τα χρώματα και όλες τις ιδεολογικές διαφορές. Όπως δηλ στις ηπα, όπου οι ρεπουμπλικάνοι κι οι δημοκρατικοί εναλλάσσονται σταθερά εδώ και διακόσια χρόνια. Οι συνεχείς διεργασίες στο αστικό πολιτικό σύστημα προκύπτουν αναγκαστικά ως αποτέλεσμα της χρεοκοπίας των παλιών εργαλείων στο έργο της ενσωμάτωσης των μαζών –κατεξοχήν παράδειγμα η παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία των ημερών μας.

Η ανάδειξη του σύριζα σε διάδοχο πολιτικό φορέα του σοσιαλδημοκρατικού πόλου σηματοδοτεί τόσο την ενσωμάτωση των μαζών που απεγκλωβίστηκαν από το πασόκ, όσο και την ταχύτερη ενσωμάτωση του ίδιου στους κανόνες του νέου του ρόλου και τις αυξημένες αρμοδιότητές του. Οι μιντιακές επιθέσεις στο σύριζα πχ απ’ το συγκρότημα λαμπράκη αντανακλούν ακριβώς την πίεση για αυτή την προσαρμογή, τη διαπραγμάτευση για τους όρους της και τη συνδιαλλαγή με συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα και την ενδομονοπωλιακή σύγκρουση. Η απεικόνιση της κομμουνάρας γιάννας και του κοντομηνά στο περίφημο σκίτσο του βήματος δεν μπορεί ασφαλώς να είναι τυχαία –σαν τα ραντεβού της σταχτοπούτας ρένας, που ξέμεινε με το γοβάκι της υγιούς επιχειρηματικότητας και ψάχνει να το φορέσει στον πρίγκηπά της. Ενώ μια πιθανή κυβερνητική σφήνα του ποταμιού και ενός καθαρά δικού τους μιντιανθρώπου –όπως ο θεοδωράκης- για να πιάσει ο σύριζα την πλειοψηφία των 150+1 βουλευτών, θα ‘ναι ένα ακόμα εχέγγυο για τον πιο αποτελεσματικό έλεγχό του.

Η ιδιαιτερότητα της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατικής εκδοχής που πρεσβεύει ο σύριζα είναι πως –λόγω και της αρνητικής διεθνούς συγκυρίας- ξεκίνησε ήδη την προσαρμογή της, πριν καν κληθεί να αναλάβει κυβερνητικά καθήκοντα, δίνοντας από τώρα εξετάσεις και καθαρά δείγματα γραφής. Η στάση απέναντι στην αριστερή κυβέρνηση που έρχεται λοιπόν είναι σημείο κλειδί για το στίγμα και την πολιτική συνέπεια κάθε δύναμης. Όσοι θέλουν να γίνουν η φωνή της αριστερής συνείδησης του σύριζα ή θεωρούν καταστροφικές τις ίσες αποστάσεις με τη νδ, όσοι φοβούνται μη τυχόν αφήσουμε το σύριζα να αποτύχει γιατί η αποτυχία αυτή θα αντανακλά σε όλους μας κι υπενθυμίζουν σε κάθε ευκαιρία το πάθημα του 81’ –που ωστόσο δεν τους έγινε μάθημα για το σήμερα- είναι υπόλογοι για τις αυταπάτες που καλλιεργούν στο λαϊκό κίνημα.

Κι οι λακεδαιμόνοι κύριε; Η πρώτη νοέμβρη είναι καταχωρημένη ως παγκόσμια ημέρα χορτοφαγίας και δωρεάς οργάνων, αλλά εμείς δεν τρώμε κουτόχορτο, ούτε είμαστε διατεθειμένοι να δωρίσουμε κόσμο κι ανοχή στο νέο πασόκ που έρχεται. Για όσους αρνούνται βέβαια να μπουν στο ίδιο (αριστερό) τσουβάλι με το σύριζα, για όσους προειδοποιούν το λαό για τη διάψευση των προσδοκιών του και του δείχνουν τη μόνη διέξοδο που έχει, υπάρχει πλούσια πείρα και πασοκικό οπλοστάσιο από το παρελθόν, ώστε να βγει αριστερός ψάλτης της δεξιάς, που τον χειροκροτά ο κυβερνητικός λόχος στη βουλή, κτλ. Αυτά ακριβώς που έλεγε δηλ και το πασοκ του γιωργάκη, πριν γίνει κυβέρνηση και προωθήσει το πρώτο μνημόνιο –όπως σημειώνει πολύ εύστοχα ο πρωτούλης σε μια πρόσφατη πολύ καλή τηλεοπτική του εμφάνιση.

Όσο για το τσουβάλι της αριστεράς –και τους ασκούς αιόλους που θα ανοίξει η «αριστερή κυβέρνηση»- θα μιλήσουμε πιο αναλυτικά προσεχώς...

Απόψε θέλω αποδείξεις και ονόματα

Και τα στελέχη σου θα ψάξω πόντο-πόντο

Κι αν βρω να σέρνονται πασόκοι στα πατώματα

Θα πει πως πήγε ο σταθάκης μας στο βρόντο

Για τον «εμφύλιο» πόλεμο

Το κείμενο αυτό γράφεται με αφορμή την (65^η) επέτειο από την τελευταία μάχη του κυρίως όγκου των μαχητών του δσε, την υποχώρησή τους στην αλβανία και τον επίλογο του δεύτερου αντάρτικου, που κράτησε το όπλο παρά πόδα, προτού τελικά αφοπλιστεί εκ των έσω. Κάνω συνειδητά λόγο για υποχώρηση και τελευταία μάχη, γιατί η λέξη ήττα είναι βαριά κι άδικη, πολύ φτωχή για να αποδώσει το μεγαλείο του άνισου κι ηρωικού αγώνα που έδωσε ο δημοκρατικός στρατός. Η μόνη πραγματική ήττα, πιο οδυνηρή κι ατιμωτική από αυτή στο πεδίο της μάχης, είναι από όσους βρήκαν πως πήραν λάθος τη ζωή τους και διέγραψαν το παρελθόν τους, καταθέτοντας οικειοθελώς και αμαχητί τα όπλα.

Στα χρόνια της πασοκικής (εν)αλλαγής, η ιστορία αυτού το αντάρτικου (που έμεινε φυσικά χωρίς να αναγνωριστεί από την πολιτεία επί ανδρέα) ονομάστηκε εμφύλιος πόλεμος. Έλληνες να ντουφεκάνε έλληνες, που έλεγε κι εκείνη η ατάκα του βέγγου, που τσαλάκωσε λίγο μια γωνιά από το κάδρο της υστεροφημίας του.

Μόνο που ο όρος αδυνατεί να σταθεί και προκαλεί την κοινή λογική. Γιατί στο δεκεμβριανό γύρο – προοίμιο αυτού του εμφυλίου, τους έλληνες τους ντουφεκούσαν οι εγγλέζοιι κι οι ιδνοί του τσώρτσιλ που απομακρύνθηκαν από το πεδίο της μάχης εναντίον των ναζί, για να υποτάξουν το εαμ. Και γιατί στον πόλεμο αυτό συγκρούστηκαν δύο διαφορετικοί κόσμοι και δύο αντιμαχόμενα «έθνη». Το έθνος των εκμεταλλευτών με το έθνος του εργαζόμενου λαού. Κι αυτή η αντίθεση δεν προκύπτει άμεσα απ’ την κοινωνική σύνθεση των δυο στρατών –κι οι ταγματασφαλίτες εξάλλου μπορεί νάταν φτωχόπαιδα με λαϊκή καταγωγή- αλλά από την ανάλυση των ταξικών συμφερόντων και των διαφορετικών κόσμων που υπηρετούσαν.

Ο νέος όρος «εμφύλιος πόλεμος» (που αντικατέστησε το συμμοριτοπόλεμο στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας και την επίσημη κρατική ορολογία) αποδείχτηκε πως συγκάλυπτε πολύ καλύτερα απ’ ό,τι ο προηγούμενος όρος την ταξική ουσία αυτής της σύγκρουσης, με την τακτική των ίσων αποστάσεων, του πένθους για τα τραγικά λάθη και τις απώλειες κάθε πλευράς, τη λύπη για το γεγονός ότι υπάρχει ταξική πάλη, σε τελική ανάλυση. Αποδεικνύοντας έτσι τη γενική εκτίμηση ότι ο σοσιαλδημοκρατικής κοπής αντικομμουνισμός είναι πολύ πιο αποτελεσματικός στο έργο του από την αντίστοιχη ωμή και χυδαία εκδοχή του.

Ο σύγχρονος σοσιαλδημοκρατικός μύλος (με κορμό το σύριζα) όλα τα αλέθει, αριστερόστροφες και δεξιόστροφες κριτικές, παντρεύοντας πχ αναρχίζοντες που φωνάζουν στους τοίχους «βάρκιζα τέλος», με τον κλασικό αντιζαχαριαδικό ευρωκομμουνισμό, που θεωρεί ως το πιο κομβικό λάθος την αποχή από τις εκλογές του 46’ (τις τόσο νόθες και διαβλητές εκλογές, που οδήγησαν ακόμα και ορισμένους αστούς πολιτευτές, υπεράνω κάθε υποψίας για τυχόν φιλοεαμική στάση, στην επιλογή της αποχής).

Υπάρχει όμως χώρος σήμερα για την ανάπτυξη της σοσιαλδημοκρατίας και των θέσεών της; Για να το πω διαφορετικά, τι ανάγκη έχει το σύστημα τη σοσιαλδημοκρατία στην παρούσα φάση ανάπτυξής του και με τους υπάρχοντες συσχετισμούς –με τους οποίους δε νιώθει ακόμα να απειλείται άμεσα και να χρειάζεται κάποιου είδους σωσίβιο; Με άλλα λόγια, το σύστημα δε φαίνεται να χρειάζεται σήμερα κάποια εκλεπτυσμένη μορφή αντικομμουνισμού -ως κυρίαρχη τουλάχιστον, γιατί πάντα θα κρατάει εφεδρείες και θα λειτουργεί παράλληλα εναλλακτικά σχέδια- κι έτσι επιστρέφει όλο και περισσότερο στον πατροπαράδοτο μεταπολεμικό κομμουνισμό –αφήνοντας πίσω τη μεταπολιτευτική παρένθεση.

Αυτό μπορεί να φανεί πχ και στο παρακάτω απόσπασμα.

(…) ουδόλως φανταζόμενοι ότι με την τακτικήν αυτήν θα έλθη κάποια στιγμή να μη υπάρχη όχι Κυβέρνησις διά να την διαδεχθούν, αλλ’ ούτε Κράτος και Έθνος διά να παριστάνουν έστω και τους πολίτας του!

Αλλ’ οι αρχηγοί δεν πρόκειται να σώσουν την Ελλάδα. Οι αρχηγοί, διά να υπάρξουν και να είναι αρχηγοί, πρέπει πρωτίστως να υπάρξη η Ελλάς, όπως οι εργαζόμενοι πρέπει να αντιληφθούν, επί τέλους, ότι διά να αποκτήσουν καλυτέραν ζωήν πρέπει προηγουμένως να εργασθούν σκληρά και με στερήσεις, ώστε να μπορέση να κινηθή και η βιομηχανία και το εμπόριον και γενικά να μπη σε κάποιο ρυθμό η οικονομική ζωή του τόπου, πράγμα το οποίον δεν δύναται να γίνη με την σημερινήν νοοτροπίαν των μεγάλων ημερομισθίων και την τακτικήν της εργασίας των ολίγων ωρών.

Η πρόσκτησις αγαθών χρειάζεται θυσίας, και η μεγαλυτέρα θυσία σήμερον είναι να περιορίσωμεν όλοι τας ανάγκας μας και τας απαιτήσεις μας και να εντείνωμεν την εργασίαν μας, διότι μόνον η εργασία θα παραγάγη τον πλούτον και την άνεσιν που όλοι ζητούμεν και επιδιώκομεν. Χωρίς εργασίαν δε δύναται τίποτε να δημιουργηθή.

Εκτός εάν αναμένωμεν και πιστεύωμεν ότι με αυτά που διδάσκουν οι αριστεροί τους οπαδούς των υπάρχει πιθανότης να γίνωμεν όλοι αποτόμως πλούσιοι! Αυτοί όμως που έχουν αυτάς τας αντιλήψεις ας μάθουν και μίαν άλλην αλήθειαν εν προκειμένω, που είναι χρήσιμος ασφαλώς εις όσους πιστεύουν εις τις ανοησίες αυτές.

Εάν λοιπόν υποθέσωμεν πως αύριον έγινε κομμουνισμός, όπως το θέλουν και τον φαντάζονται αυτοί –δηλαδή να τα μοιράσουμε όλα- είναι τόσο φτωχός αυτός ο τόπος, που, εάν μοιράσωμε το εθνικό του εισόδημα, είναι ζήτημα εάν θα πάρουμε ο καθένας μας περισσότερο από 1.500 δραχμές! Και όταν τις φάμε και αυτές, τότε ασφαλώς μπορούμε να χτυπήσουμε στον τοίχο τα κεφάλια μας! Διότι κάπου εκεί βαδίζομεν με τα μυαλά που έχουμε και εάν δεν αφυπνισθούμε και δεν ριχτούμε στη δουλειά, πραγματικά με όρεξη, με κέφι , με διάθεση, δια να φτιάξουμε κάτι περισσότερο και καλύτερο και διά τον εαυτόν μας και διά τον τόπον.

Είναι εντροπή και αίσχος και ηλιθιότης και μωρία μας να μη μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τις τόσες τρομερές θυσίες που υπέστημεν διά το συμμαχικόν αγώνα, διότι ευρέθησαν ελάχιστοι ουτοπισταί που παραλογίζονται και ομιλούν περί Βαλκανικών Σοσιαλιστικών Συνομοσπονδιών και οι οποίοι (…) κτλ, κτλ.

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από το βιβλίο «sos» του ιωάννου –sic-δ. πασσά, ως παράρτημα στο «πώς θα γίνη ο τρίτος γύρος» του ίδιου, γραμμένο το εθνοσωτήριο (για το έθνος των εκμεταλλευτών στην ελλάδα) 1945. Που το έδινε προσφορά στους αναγνώστες της η ακροδεξιά ελεύθερη ώρα, πριν από μερικούς μήνες.

Αν τυχόν όλα αυτά δε σας φαίνονται τόσο.. ακραία και γραφικά (πέρα από τις διατυπώσεις και την ωραία καθαρεύουσα), είναι επειδήέχουν καταστεί σήμερα ο κυρίαρχος λόγος του αστικού μπλοκ εξουσίας (κρατώντας χρυσή εφεδρεία το σοσιαλδημοκρατικό σενάριο). Ο εμφύλιος παραμένει στο σημερινό σκηνικό όχι απλά επίκαιρος, αλλά παρών. Μόνο που αφορά το έθνος των εκμεταλλευτών και του εργαζόμενου λαού από την άλλη. Όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε, τόσο καλύτερη θα ‘ναι κι η οργάνωση του αγώνα μας.

Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ

Έχεις γάλα; Φτιάξε κρέμα γιώτης. Έχεις παρέα, από τρία άτομα και πάνω; Φτιάξε μια τριμελή επιτροπή από πέντε-έξι άτομα, όπως έλεγε ο βαμβακούλας. Ή ακόμα καλύτερα ένα κόμμα, έναν πόλο, μια κίνηση πολιτών, κομμουνιστών, κάτι βρε αδερφέ που να δείχνει τις ανησυχίες σου για το πολιτικό γίγνεσθαι σε αυτόν τον τόπο. Έτσι κι αλλιώς, πλην του κκε, ποιος άλλος πολιτικός φορέας αποτελεί πραγματικό κόμμα, όπως το γνωρίσαμε στο σύντομο εικοστό αιώνα και τη μεταπολίτευση; Και σε τι διαφέρουν δηλ μεταξύ τους ο πόλος, η κίνηση πολιτών, ή το δίκτυο από το κόμμα; Αφού ως γνωστόν, οι παρέες γράφουν ιστορία. Ας δούμε παρακάτω μια χρήσιμη περιληπτική αναφορά στα κόμματα και τις πολιτικές κινήσεις που καταγράφονται στον χώρο-χυλό του δημοκρατικού κέντρου, εν αναμονή του γέρου της δημοκρατίας και της νέας ένωσης κέντρου, χωρίς το βασίλη λεβέντη.

-.-.-

Το ΠΑΣΟΚ προγραμματίζει συνέδριο για τον Οκτώβρη, ενώ η συζήτηση που έχει ανοίξει αφορά το αν θα συνεχίσει να υπάρχει ως ΠΑΣΟΚ ή θα μετεξελιχτεί σε κάτι άλλο, ΕΛΙΑ ή όπως αλλιώς ειπωθεί. Στις ευρωεκλογές το ΠΑΣΟΚ πήρε μέρος με το σχήμα «Ελιά-Δημοκρατική Παράταξη» στην οποία συμμετέχουν ορισμένες ΠΑΣΟΚογενείς «κινήσεις πολιτών», όπως η «Δυναμική Ελλάδα» του Ηλία Μόσιαλου κ.ά και το Κόμμα του Ανδρέα Λοβέρδου, «Συμφωνία για τη Νέα Ελλάδα». Η ΕΛΙΑ συγκέντρωσε το 8,02% των ψήφων.

Προπομπός στην ΕΛΙΑ υπήρξε η «Πρωτοβουλία των 58» που εμφανίστηκε τον Οκτώβρη του 2013, η οποία τότε έκανε προσπάθεια να συμπεριλάβει και τη ΔΗΜΑΡ ή τμήμα της το οποίο ήδη έπαιρνε μέρος στις διεργασίες των 58.

Χρήσιμη είναι μια σύντομη καταγραφή των κομμάτων και των διάφορων σοσιαλδημοκρατικών κινήσεων, που προέκυψαν από το ΠΑΣΟΚ μετά από το 2009.

Το κόμμα του Ανδρέα Λοβέρδου, «Συμφωνία για τη Νέα Ελλάδα» (Πρώην ΡΙ.Κ.Σ.Σ.Υ., Ριζοσπαστική Κίνηση Σοσιαλδημοκρατικής Συμμαχίας), για μεγάλο διάστημα προσέγγιζε τη ΔΗΜΑΡ. Σήμερα έχει ενταχτεί στην «Ελιά-Δημοκρατική Παράταξη» μαζί με το ΠΑΣΟΚ και πρόσφατα ο Λοβέρδος υπουργοποιήθηκε.

Το κόμμα της Λούκας Κατσέλη, «Κοινωνική Συμφωνία», προσεγγίζει περισσότερο σε συμφωνία με το ΣΥΡΙΖΑ. Στις ευρωεκλογές πήρε μέρος στο ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ και είχε κοινούς υποψήφιους σε δήμους (σ.σ.: με υποψήφιο ευρωβουλευτή το γραμματέα της Κοινωνικής Συμφωνίας, Νικήτα Κανάκη).

Τέλος, καταγράφεται το κόμμα «Δραχμή 5 αστέρων» του Θόδωρου Κατσανέβα και το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Στέφανου Τζουμάκα.

Επίσης πρωτοκλασάτα στελέχη του ΠΑΣΟΚ έχουν ιδρύσει μια σειρά «κινήσει πολιτών», όπως τις αυτοονομάζουν, συγκεκριμένα τις εξής:

1. «Δυναμική Ελλάδα» του Ηλία Μόσιαλου.

2. Νέοι Μεταρρυθμιστές

3. «Πολιτική Κοινότητα ‘‘Μπροστά’’».

4. «Πολιτεία 2012», μέλη της συντονιστικής της επιτροπής είναι οι Τάκης Αναστασόπουλος, Γιάννης Τούντας.

5. «Πρωτοβουλία Β», στην οποία συμμετέχουν διάφοροι με καριέρα σε διεθνείς θέσεις κι επιχειρήσεις.

6. Ο «Κοινωνικός Σύνδεσμος», με πρόεδρο το Γιώργο Φλωρίδη.

7. «Δίκτυο Π80» με λογότυπο ιστοσελίδας «Ανεξάρτητος χώρος έκφρασης για την Παρέα του 80’». Αυτή η κίνηση θεωρείται ως προσκείμενη στον πρώην γραμματέα του ΠΑΣΟΚ και πρώην υπουργό Γιάννη Ραγκούση. Επίσης συμμετέχει ο Πέτρος Σφηκάκης, πρώην γραμματέας της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ και ο Γιάννης Τσαμουργκέλης, καθηγητής οικονομικών με διαδρομή στο ΠΑΣΟΚ. Ο Γ. Τσαμουργκέλης κατέβηκε ως υποψήφιος ευρωβουλευτής της ΔΗΜΑΡ.

8. «Δίκτυο για τη μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη» με πρόερδο την Άννα Διαμαντοπούλου.

9. «Κίνηση των 75». Σε αυτή συμμετέχει το τμήμα του ΠΑΣΟΚ που συσπειρώνεται γύρω από τον Γιώργο Παπανδρέου. Επικεφαλής της κίνησης είναι ο Μιχάλης Καρχιμάκης, πρώην γραμματέας του ΠΑΣΟΚ. Η Κίνηση των 75 εκφράζει διαφωνία για τη συμμετοχή στη συγκυβέρνηση με τη ΝΔ κι αντιπροτείνει απλή κοινοβουλευτική στήριξη. Επίσης εξέφραζε διαφωνία για την ίδρυση της ΕΛΙΑ κι αντιπαραβάλλει την ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ, όμως κάλεσε σε σταυροδότηση συγκεκριμένων υποψηφίων στο ευρωψηφοδέλτιο της ΕΛΙΑ>

10. ThinkΠ. Είναι μίγμα Οικολόγων Πράσινων και Πασόκων. Πιο γνωστός απ’ τους συμμετέχοντες είναι ο προερχόμενος από το ΠΑΣΟΚ κι εν συνεχεία στέλεχος των Οικολόγων, Νίκος Ράπτης. Από το Φλεβάρη του 2014 έχουν προχωρήσει στην ίδρυση του κόμματος «Ευρώπη-Οικολογία», το οποίο προτάσσει την ανάγκη ομοσπονδιοποίησης της ΕΕ –καλεί σε «Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης». Στις ευρωεκλογές δεν κατέβηκαν, αλλά κάλεσαν να στηριχτεί το «Ποτάμι», στην περιφέρεια Αττικής να στηριχτεί η Γιαννακάκη (ΔΗΜΑΡ) κι οι συνδυασμοί των Καμίνη και Μπουτάρη για Αθήνα και Θεσσαλονίκη αντίστοιχα.

11. Η «Νέα Σοσιαλδημοκρατική Συμφωνία», με συμμετοχή γνωστών πρώην στελεχών του ΠΑΣΟΚ: Στέφανος Μανίκας, Γιάννης Νικολάου, Δασκαλάκης Δημήτρης, Καραγιαννάκης Κώστας, Κόκκας Βασίλης, Κρητικός Μανώλης, Μαλέσιος Βαγγέλης, Σκαρτσολιάς Τάκης, Σταυρακάκης Μηνάς. Στις ευρωεκλογές κάλεσε σε στήριξη της ΔΗΜΑΡ.

12. «Κίνηση ιδεών και δράσης ΠΡΑΤΤΩ», με πρόεδρο τον Νίκο Κοτζιά, πρώην πρόεδρο του ΙΣΤΑΜΕ και συνεργάτη του Γιώργου Παπανδρέου. Το «ΠΡΑΤΤΩ» στις πρόσφατες εκλογές με ανακοίνωσή του κάλεσε σε υποστήριξη του ΣΥΡΙΖΑ: «Καλούμε τους φίλους και φίλες, τις συντρόφισσες και συντρόφους του ‘‘ΠΡΑΤΤΩ’’ να ψηφίσουν στις Ευρωεκλογές τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α και να επιλέξουν υποψήφιους που κατανοούν τη σημασία της κοινωνικής πάλης και του δημοκρατικού πατριωτισμού, συνδέοντας αυτόν με την κοινωνική πάλη και τη μάχη ενάντια στην ολιγαρχία, καθώς και την αντιμετώπιση του ξένου παράγοντας, που έχει μετατρέψει τη χώρα σε ‘‘αποικία χρέους’’ και δημιουργεί κινδύνους στην εθνική κυριαρχία κι ακεραιότητα».

13. Η «Αριστερή Πρωτοβουλία» υπό το Γιώργο Παναγιωτακόπουλο, λειτουργούσε ως ρεύμα μέσα στο ΠΑΣΟΚ. Τον Ιούνη του 2013 δήλωσε ότι αποχωρεί από αυτό.

Επίσης έχει σχηματοποιηθεί το «Προοδευτικό Φόρουμ», όπου συμμετέχουν τα κόμματα «Δράση» και «Συμφωνία για τη Νέα Ελλάδα» και οι κινήσεις πολιτών «Δυναμική Ελλάδα», «Δίκτυο Π80», «ThinkΠ» και «Μπροστά», και το οποίο αυτοπροσδιορίζεται ως εξής: «Κόμματα και κινήσεις πολιτών προσπαθούν να χτίσουν γέφυρες συναντίληψης στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο, από τη φιλοευρωπαϊκή Αριστερά μέχρι το Φιλελεύθερο Κέντρο και την Πολιτική Οικολογία».

Τέλος μια σειρά στελέχη του ΠΑΣΟΚ (Σημίτης, Σκανδαλίδης, Λαλιώτης, κλπ) με την πείρα που διαθέτουν, παίρνουν μέρος στη σχετική συζήτηση και δραστηριότητα για την ανασυγκρότηση της σοσιαλδημοκρατίας. Μακρύς είναι ο κατάλογος των στελεχών του ΠΑΣΟΚ που έχουν περάσει πλέον στο ΣΥΡΙΖΑ (Σακοράφα, Κουρουπλής, Τσουκαλάς, Κοτσακάς, Βουδούρης, Ραυτόπουλος, Μητρόπουλος).

ΔΗΜΑΡ: Το χαμηλό ποσοστό των ευρωεκλογών (1,2%) αναζωπύρωσε και όξυνε τη διαμάχη που προϋπήρχε (υπήρχε και στο 2^ο Συνέδριό της το Φλεβάρη του 2014) για τη σχέση της με το ΠΑΣΟΚ και το ΣΥΡΙΖΑ. Ενώ στην πράξη δεν υπάρχει καμιά ουσιαστική διαφορά μεταξύ των θέσεων της ΔΗΜΑΡ και του υπόλοιπου σοσιαλδημοκρατικού χώρου, δεν προχώρησε η κοινή κάθοδος στο πλαίσιο της ΕΛΙΑ, με βασικό επιχείρημα πως αποτελείται από τα παλιά υλικά του ΠΑΣΟΚ. Τελικά η ΔΗΜΑΡ πρόταξε τη σύσταση ενός «άλλου πόλου» - ευρωψηφοδελτίου με το όνομα «ΔΗΜΑΡ – Προοδευτική Συνεργασία», στο οποίο συμμετείχαν επίσης ορισμένοι προερχόμενοι από το ΠΑΣΟΚ (Καστανίδης, Μπεγλίτης, Κοππά, Τσαμουργκέλης, Στέφανος Μανίκας, πρώην γραμματέας της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ κ.ά.).

ΠΟΤΑΜΙ: Το κόμμα του Σταύρου Θεοδωράκη (*πραγματοποίησε το ιδρυτικό του Συνέδριο τις μέρες που έκλεινε η ύλη της ΚΟΜΕΠ), που είχε ιδιαίτερη προβολή από τα αστικά ΜΜΕ, δεν αυτοχαρακτηρίζεται ως σοσιαλδημοκρατικό ή «κεντροαριστερό», αφήνοντας ανοιχτές εισόδους και προς την «Κεντροδεξιά». Στις ευρωεκλογές πήρε 6,6% κι εντάχτηκε στην ομάδα Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά όχι στο Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Έχει εκφράσει την προθυμία του να συνεργαστεί σε κυβερνητικό επίπεδο, παίζοντας ρυθμιστικό ρόλο προς τα «δεξιά» ή προς τα «αριστερά» στο σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού.

-.-.-

Τα παραπάνω είναι ένα μικρό απόσπασμα από το άρθρο του φάνη παρρή για τις εξελίξεις στον χώρο της σοσιαλδημοκρατίας στην ελλάδα, που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και θεώρησα σκόπιμο να το αναπαράγω στο μπλοκ. Αξίζει τον κόπο να διαβάσετε τόσο το εν λόγω άρθρο, όσο και την υπόλοιπη αρθρογραφία στο τρέχον τεύχος της κομεπ, όπου μεταξύ άλλων μπορείτε να βρείτε ένα κείμενο της αλέκας (για την ιστορική πείρα και τις διεργασίες στο αστικό πολιτικό σύστημα) ένα άρθρο πολεμικής στην ανταρσύα και το (πιο ενδιαφέρον κατά τη δική μου υποκειμενική γνώμη) άρθρο του αναστάση γκίκα για τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από την έναρξη του α’ παγκοσμίου ιμπεριαλιστικού πολέμου και τα διδάγματα που απορρέουν για την εργατική τάξη και το επαναστατικό κίνημα.

Το ποτάμι μέσα μου

Τις προάλλες ο σκανδαλίδης είχε πει κάτι πετυχημένο. Θα μου πεις ίσως πως ο σκανδαλίδης, όνομα και πράγμα αν το καλοσκεφτείς για τον πολιτικό του χώρο, δεν τις συνηθίζει τις έξυπνες δηλώσεις και δεν είναι καν στους κορυφαίους πασοκάνθρωπους που έχει βγάλει το κίνημα της τρίτης σεπτέμβρη. Αλλά στο πασόκ έχουν μείνει πλέον συγγενείς και φίλοι, οπότε ξεχωρίζουν και οι μετριότητες. Και όπως το πάνε, στο τέλος θα μείνει μόνο ένας, σαν τον χαϊλάντερ, συνεπώς, γιατί να μην είναι αυτός ο γίγας στους γίγαντες σκανδαλίδης;

Είχε δηλώσει λοιπόν ο σκανδαλίδης πως το πασοκ έχει πεθάνει, αλλά συνεχίζει να τροφοδοτεί άλλα κόμματα με τα στελέχη του. Κάτι σαν ακαδημία στελεχών και πολιτικών καριεριστών που παίρνουν μεταγραφή για να μεταλαμπαδεύσουν και σε άλλους χώρους τη σπουδαία τους τεχνογνωσία. Και σαν αστρική σκόνη, κοσμική ύλη, που εξακολουθεί να υπάρχει μετασχηματισμένη στο πολιτικό σύμπαν της χώρας. Ακόμα κι αν έχει πεθάνει πολιτικά το πασόκ, θα ‘ναι πάντα εδώ, διαλυμένο, δυνατό, στα περιττώματα του πολιτικού συστήματος, που βρωμάνε αλλά γίνονται λίπασμα για τις νέες εκδοχές – μορφές της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας.

Το φάντασμα του πασόκ πλανάται πάνω από την ελλάδα, όπου όλοι σχεδόν ήταν, λειτουργούσαν και σκέφτονταν ως βαθύ πασόκ, ανεξάρτητα τι έριχναν τελικά στην κάλπη. Και στοιχειώνει όχι τον ύπνο της αστικής τάξης βεβαίως, που πολεμά να το κρατήσει ζωντανό με διάφορες περικοκλάδες και τόχει διασωληνωμένο στην εντατική, όπως κάποτε το σιδερένιο αρχηγό του. Αλλά (στοιχειώνει) τον ξύπνιο και τα χαμένα όνειρα σύσσωμου του μικροαστικού έθνους, που βιώνει συλλογικά, με οδυνηρό τρόπο τη μικροαστική καταστροφή που ‘χε προβλέψει παλιά ο πανούσης, το βίαιο σπάσιμο του κοινωνικού συμβολαίου με την αστική τάξη και των κοινωνικών συμμαχιών της τελευταίας, ενενήντα χρόνια από τη μικρασιατική καταστροφή και το ναυάγιο της τότε μεγάλης ιδέας, που δεν ήταν ακόμα ευρωπαϊκή

Κι ενώ οι προλεταριοποιημένοι πρόσφυγες θα μπορούσαν να γίνουν λίπασμα για την αναγέννηση του κινήματος, όπως στην ελλάδα του μεσοπολέμου, αυτοί αρνούνται να δουν και να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα, να δεχτούν τη νέα τους πατρίδα, τη νέα τους κοινωνική θέση στο πλευρό των προλετάριων, που δεν έχουνε πατρίδα –άλλη από τα ταξικά τους συμφέροντα. Μένουνε στραμμένοι προς το παρελθόν, τον χαμένο παράδεισο της προκρισιακής περιόδου, όπως οι γέροι Πολίτες στην πολίτικη κουζίνα, κουβαλάν μέσα τους την τελευταία εκόνα της πόλης, που τους έχει στοιχειώσει, τον παλιό τρόπο σκέψης και λειτουργία τους, που δεν αντιστοιχεί στα νέα δεδομένα. Κι αναζητούν έναν εξαδάχτυλο σωτήρα που θα οδηγήσει ξανά τους μη προνομιούχους στα προνόμια και τις χαμένες πατρίδες.

Και ποιος θα γίνει τώρα χαλίφης στη θέση του χαλίφη; Ο σύριζα είναι έτοιμος να καβαλήσει το καλάμι και το άτι της εξουσίας, με υποσχέσεις για ακύρωση του μνημονίου εντός της εε και πράσινα άλογα. Πρέπει όμως πρώτα να υπερπηδήσει ένα τελευταίο εμπόδιο, το ποτάμι, χωρίς να τα κάνει μούσκεμα, για να πετύχει επιτέλους το πολυπόθητο όνειρο του ιζνολεφτ και των πιστών πασόκων μπράβων του.

Η λογική λέει πως το ποτάμι, που τώρα εμφανίζεται με χειμαρρώδη δυναμική στις δημοσκοπήσεις, θα καταλήξει σιγά-σιγά σε ρυάκι, όσο προχωρά η άνοιξη και σφίγγουν οι ζέστες, ακολουθώντας την πορεία και τα ποσοστά της δημοσκοπικής φούσκας των προηγούμενων ευρωεκλογών, των οικολόγων πράσινων· που εμφανίζονταν αρχικά με διψήφια ποσοστά για να καταλήξουν κάπου πάνω από το 3% και να εκλέξουν μία έδρα, που ήταν κι ο αντικειμενικός τους στόχος, για να επιβιώσουν πολιτικά.

Τι γίνεται όμως αν τελικά τους κάτσει το καινούριο μαγείρεμα με το θεοδωράκη και δεν ξεραθεί το ποτάμι ή δεν εκβάλει τόσο γρήγορα στην ελιά και ήρθε τελικά για να μείνει; Πώς θα αντιμετωπίσει ο σύριζα μια πιθανή διαρροή ψηφοφόρων του προς το νέο κόμμα –ή κόμμα νέου αστικού τύπου, για να παραφράσουμε το βλαδίμηρο.

Το σκεφτόμουν αυτό τις προάλλες, με αφορμή το ξεκίνημα της προεκλογικής εκστρατείας του θεοδωράκη, εδώ στα χανιά, απ’ όπου έλκει την καταγωγή του. Με την πόλη να γεμίζει αφίσες με την χαμογελαστή μούρη του να φοράει ένα μακό μπλουζάκι με το σύνθημα: το ποτάμι ξεκινάει από τα χανιά. Το σακίδιο δεν χώρεσε σε πρώτη φάση στο ανφάς, μπορεί να μπει όμως σε επόμενες αφίσες με το θεοδωράκη προφίλ, για να γράφει καλύτερα.

Το ωραίο της υπόθεσης είναι ότι ο σταύρος χρησιμοποίησε ένα τόσο παλιομοδίτικο μέσο, όπως οι αφίσες, από το παραδοσιακό οπλοστάσιο της.. «λαϊκίστικης αριστεράς του 19^ου αιώνα», προκειμένου να διαφημίσει την εκδήλωσή του, που δε μάζεψε ωστόσο πολύ κόσμο –καμιά τριακοσαριά άτομα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ των τοπικών μέσων, χώρια οι περίεργοι που πήγαν να κόψουν κίνηση.

Το ακόμα πιο ωραίο είναι πως αντέγραψε και το στιλ της αφίσας που είχε λανσάρει κάποτε ο αλέξης για τη δική του προεκλογική εκστρατεία στο δήμο αθηναίων το 06’, με μακό μπλουζάκι και το βαθιά πολιτικό σύνθημα «μπαίνουμε στο παιχνίδι», που ήταν προφητικό από μια άποψη, σε ό,τι αφορά το παιχνίδι της αστικής εξουσίας.

Έστω λοιπόν πως είσαι σύριζα και θέλεις να ασκήσεις κριτική στο ποτάμι, για να ανακόψεις το ρεύμα του, επειδή πουλάει απολιτίκ περιτύλιγμα, τη γοητεία του νέου κι άφθαρτου, που έρχεται να καλύψει με τη γκλάμουρ λάμψη του την παμπάλαια σοσιαλδημοκρατική σκουριά. Από πού να πιαστείς για να διαφοροποιηθείς; Πού διαφέρουν οι απόψεις σου στα κρίσιμα, στρατηγικά ζητήματα; Και εξάλλου τι διαφορετικό είχε κάνει ο αλέξης στις δικές του εκλογικές μάχες;

Ας δούμε κάποια αποσπάσματα από το ρεπορτάζ του τοπικού τύπου για την προεκλογική εκδήλωση του θεοδωράκη και την ομιλία του.

Το 80% των προϊόντων της Κρήτης φεύγουν στην Ευρώπη. Άρα ένα σύγχρονο κόμμα δεν μπορεί να είναι αντιευρωπαικό, αλλά με την ευρώπη και πρέπει να παραμερίσει τους λαϊκιστές που βάζουν φραγμό στον δρόμο αυτό προς την Ευρώπη. Αυτή είναι η οικογένεια μας. Βέβαια σε αυτή την οικογένεια υπάρχουν και κάποιοι «στριμμένοι θείοι» που μας δυσκολεύουν τη ζωή. Αλλά αυτός δεν είναι λόγος για να αποχωρήσουμε εμείς από την Ευρώπη, αλλά να αλλάξουμε την Ευρώπη. Να ενωθούμε με τις δυνάμεις που θέλουν μια Ευρώπη μακριά από τις γραφειοκρατικές ελίτ των Βρυξελλών και του Στρασβούργου, που θα κοιτάξει περισσότερο τα προβλήματα των πολιτών της. Θα μειώσει το χάσμα βορρά-νότου, θα ενισχύσει απευθείας τη νεανική επιχειρηματικότητα, τους παραγωγούς και όχι τους γραφειοκράτες. Αυτή η Ευρώπη υπάρχει, αρκεί να είσαι αποφασισμένος να δώσεις τις μάχες για αυτήν την Ευρώπη.

Έχει μήπως διαφορετική άποψη ο σύριζα για την «ευρωπαϊκή προοπτική», τον εξανθρωπισμό της εε, την υγιή επιχειρηματικότητα;

Να ενωθούμε και να κινηθούμε επαναστατικά. Η Κρήτη είχε τις μεγαλύτερες απώλειες στην Ελλάδα στον Β΄ παγκόσμιο Πόλεμο. Είχε όμως τις μικρότερες στον εμφύλιο. Γιατί η Κρήτη ξέρει ότι πρέπει να δίνεις μάχες όχι για το παρελθόν αλλά για το μέλλον. Και αυτή είναι η λογική «Του Ποταμιού». Δεν θα έλθουμε να χωρίσουμε τους Έλληνες αλλά να τους ενώσουμε, να βρούμε τα σημεία σύγκλισης, να προχωρήσουμε μαζί τους και να διορθώσουμε τη ζωή μας.

Έχει μήπως διαφορετική άποψη ο σύριζα; Είναι σε θέση να υπερασπιστεί ιστορικά το αντάρτικο του δσε και τον «εμφύλιο»; Θέτει κάποια άλλη ταξική διαχωριστική γραμμή ή αντιθέτως προβάλλει την περίφημη κοινωνική συνοχή;

Κι ένα ακόμα από συνέντευξή του στην ίδια εφημερίδα (χανιώτικα νέα).

Η θέση μας είναι ξεκάθαρη. Είμαστε υπέρ των αποκρατικοποιήσεων, όταν αυτές δίνουν λεφτά στον ελληνικό λαό και την κοινωνία. Όταν το κράτος βάζει παραπάνω ανταγωνισμό και η κοινωνία κερδίζει εμείς είμαστε υπέρ. Διαφωνούμε με αποκρατικοποιήσεις εκεί που υπάρχουν μονοπώλια. Στο μονοπώλιο δεν έχεις κανένα λόγο να πετάξεις κάτι. Σε οτιδήποτε όμως άλλο μπορείς να αυξήσεις τον ανταγωνισμό και να βγάλει παραπάνω λεφτά η κοινωνία είμαστε υπέρ.

Εδώ ο θεοδωράκης πετυχαίνει με δυο φράσεις να διαχωρίσει τις ιδιωτικοποιήσεις από τα μονοπώλια. Γιατί όχι όμως; Εδώ ο τσίπρας έχει καταφέρει να διαχωρίσει την ευρωζώνη από το μνημόνιο και την κινεζοποίηση του μέσου μισθού. Ας μην είμαστε δογματικοί, όλα μπορεί να συμβούν σε αυτή τη ζωή

Λέει και άλλα ωραία ο θεοδωράκης, όπως πχ ότι «το ποτάμι πολεμιέται από τα περισσότερα μεγάλα μέσα» και πως από την πρώτη μέρα τον πολέμησαν άνθρωποι που δούλευαν μαζί του στο διπλανό γραφείο! Αν και μέχρι στιγμής η απουσία εκπροσώπων του ποταμιού από τα τηλεοπτικά πάνελ και από εκπομπές που στήθηκαν με αποκλειστικό θέμα το φάντασμα της κεντροαριστεράς, ήταν μάλλον συνειδητή επιλογή, που θυμίζει ως ένα βαθμό την τακτική των χρυσαυγιτών, προκειμένου να φανούν αντισυστημικοί και να μην τους καταλάβει ο κόσμος.

Είπε επίσης, περισσότερο για να ευθυμήσει το κοινό του πως στις είκοσι μέρες ζωής του ποταμιού, έχουν αλλάξει τόσα πράγματα στην χώρα. Τα κόμματα εκεί που αναζητούσαν αυτούς που θα βαλουν μπροστά στα ψηφοδέλτια, κάνουν διακηρύξεις αναζητούν προσωπικότητες, ενεργούς πολίτες, ανθρώπους της κοινωνίας. Ταρακουνήθηκαν βγήκαν από τα κομματικά τους γραφεία και παριστάνουν λίγο το «Το ποτάμι». Πιστεύω ότι ακόμα και αυτοί που δεν μας ψηφίζουν θα πρέπει να παραδεχθούν ότι αλλάξαμε τους όρους τους παιγνιδιού. Φοβίσαμε αυτούς που τόσο καιρός μας φόβιζαν. Τους ξεβολέψαμε.

Πραγματικά, τόση αλλαγή είχαμε να δούμε από το 81’. Ή μάλλον όχι από το γαπ και το σύνθημα «άλλαξέ τα όλα». Ή μάλλον όχι, από το κεπ του αβραμόπουλου. Όχι, για στάσου, από την εμφάνιση του αλέξη. Τέλος πάντων, είχαμε να δούμε πολύ καιρό τέτοιες θαυμαστές, κοσμογονικές αλλαγές. Ας αλλάξουμε τώρα κανάλι και πλευρό που κοιμόμαστε. Γιατί δεν είμαστε από αυτούς που βολεύονται.

Έχει δίκιο βέβαια ο θεοδωράκης, όταν λέει πως δεν είναι κάτι καινούριο στην ουσία: Εγώ δεν έρχομαι από τον Αρη. Είμαι εδώ. Τα τελευταία χρόνια αρθρογραφώ 2 – 3 φορές την εβδομάδα για τα προβλήματα που ζούμε. Εχω γράψει για το τι πρέπει να γίνει στη χώρα. Μόνο τα κείμενά μου να πάρω έχω υποβάλει προτάσεις για όλα. Τις απόψεις μου θα πω, αυτές που λέω τόσο καιρό.

Κι έχει ακόμα περισσότερο δίκιο όταν λέει πως όλοι θα ήθελαν να το παίξουν λίγο ποτάμι και να βρουν το ποτάμι μέσα τους. Που θα τους κάνει πρωταγωνιστές στη θέση του μπαρδέμ και θα αφήσει το λαό στην παραλυσία του, όπως στην ταινία. Και το πασόκ να γυρεύει λύτρωση στην ευθανασία του για να διαχυθεί σαν αστρική σκόνη στα πασόκ της νέας εποχής και να περάσει στην αθανασία. Γιατί στην ελλάδα, το πασόκ ποτέ δεν πεθαίνει…

Άραγε, γράφω καλύτερα προφίλ ή ανφάς;

Η τρίτη περίοδος

Τι εστί σοσιαλφασισμός; Είναι η κωδικοποίηση της πολιτικής γραμμής που χάραξε η κομιντέρν κατά τη λεγόμενη τρίτη περίοδο. Η πρώτη περίοδος ήταν τα χρόνια του μεγάλου επαναστατικού κύματος που ακολούθησε την οκτωβριανή, χοντρικά μέχρι το 23’, αλλά επικράτησε μόνο στη ρωσία και η δεύτερη μια περίοδος σχετικής σταθεροποίησης του καπιταλισμού που τερματίζεται οριστικά με το κραχ του 29’ και την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση. Η κομιντέρν προβλέπει σωστά αυτή την εξέλιξη, βάζει το σύνθημα «τάξη εναντίον τάξης» και της επαναστατικής διεξόδου από την κρίση και εκτιμά πως οι δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας αποτελούν βασικό στήριγμα του φασισμού και τον κύριο εχθρό μες στο εργατικό κίνημα. Μετά από την επικράτηση του ναζισμού στη γερμανία και την άνοδό του σε μια σειρά χώρες, η κομιντέρν αλλάζει σταδιακά ρότα κι επεξεργάζεται την τακτική των λαϊκών μετώπων με γνώμονα την απόκρουση του φασισμού και την υπεράσπιση της εσσδ –μπορείτε να θυμηθείτε εδώ μια πρώτη κριτική αποτίμηση των ΛΜ από τον αναστάση γκίκα στην κομεπ, που εστιάζει κυρίως στη στάση των δυνάμεων της σοσιαλδημοκρατίας.

Η ιστορία ως επιστήμη επιχειρεί καταρχάς να ερμηνεύσει τις πράξεις και τα γεγονότα της περιόδου που εξετάζει· όχι να τις δικαιολογήσει εκ των υστέρων εν είδει απολογητικής ή α τις καταδικάσει με εύκολους αφορισμούς και στείρα πολεμική. Αυτό είναι το μεθοδολογικό κλειδί για μια συγκριτική ανάλυση και μια σφαιρική αποτίμηση των τακτικών επιλογών και επεξεργασιών της κομιντέρν, που δε μπαίνουν αντιπαραθετικά η μία προς την άλλη, αλλά ως ενιαίο σύνολο σε μια συνεχή πορεία δοκιμών κι αναζητήσεων. Μια ανάλυση που (οφείλει να) υπερασπίζεται κριτικά την ιστορική διαδρομή του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος στο σύνολό της, τις νίκες και τα λάθη του ως (διαλεκτικές) στιγμές του ταξιδιού του. Και (οφείλει να) κρίνει κάθε στάση ή σύνθημα στην εποχή του, με ιστορικά κριτήρια, μακριά από τις συμπληγάδες μιας (δι)αχρονικής λαθολογίας, που στρέφει πάντα στο παρόν τα βέλη της σκοπιμότητάς της και μιας μηχανικής μεταφορά-αντιγραφής στο σήμερα λύσεων του παρελθόντος, έξω από το δοσμένο ιστορικό πλαίσιο που τις υπαγόρευσε.

Αυτή η συνέχεια του κομμουνιστικού κινήματος μες στα αλλεπάλληλα ζιγκ-ζαγκ της ιστορίας και τη φαινομενική ασυνέχεια των επιλογών του, βρίσκεται πχ στην ιστορική έκτη ολομέλεια του 34’, που θεωρείται κομβικό ορόσημο για την εγκατάλειψη της λογικής του σοσιαλφασισμού και τη στροφή του κόμματος προς την τακτική της αντιφασιστικής ενότητας. Η ιστορική σημασία εκείνης της ολομέλειας έγκειται ωστόσο στην εκτίμησή της για τον χαρακτήρα της επανάστασης στην ελλάδα (αστικοδημοκρατική με τάσεις γρήγορης μετεξέλιξης σε σοσιαλιστική) που στηρίζεται στις βασικές κατευθύνσεις που έδωσε το έκτο συνέδριο της κομιντέρν για τους τρεις τύπους χωρών, ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξής τους, και τα διαφορετικά επαναστατικά καθήκοντα που προκύπτουν για κάθε τύπο. Το συνέδριο αυτό όμως έγινε το 28’, εγκαινιάζοντας κατά κάποιο τρόπο την πολιτική γραμμή της τρίτης περιόδου και την τακτική του σοσιαλφασισμού.

Στον αντίποδα αυτής της συνέχειας βρίσκουμε τη λαθολογία και τον αντικομμουνισμό, που φαίνεται πολλές φορές να έχει τσακωθεί με την κοινή λογική και την ιστορική πραγματικότητα. Όσοι κατηγορούν πχ το σύγχρονο κκε για σεχταρισμό και τροτσκιστική (επι)στροφή στη λογική του σοσιαλφασισμού φαίνεται να ξεχνούν πως ακριβώς στην τρίτη περίοδο δίνεται το κύριο χτύπημα ενάντια στην τροτσκιστική αντιπολίτευση, ενώ ευθυγραμμίζονται με τις εξελίξεις στη σοβιετία κι όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά τμήματα της κομιντέρν με αντίστοιχες εκκαθαρίσεις στις τάξεις τους.

Ας δούμε συγκεκριμένα κάποια ουσιαστικά σημεία. Η συγκρότηση της ενωτικής γσεε θεωρείται πχ τεκμήριο για το σεχταρισμό του κκε και τη λογική των κόκκινων συνδικάτων, ενάντια στη νουθεσία του λένιν για δουλειά μες στο μαζικό κίνημα, ακόμα και στα πιο αντιδραστικά συνδικάτα. Η πολεμική αυτή επεκτείνεται συχνά και στη σημερινή εποχή, για να συμπεριλάβει και τη δράση του παμε –όπως σημειώσαμε προηγουμένως, οι σκοπιμότητες της λαθολογίας στρέφονται πάντα στο παρόν.

Η κριτική αυτή έχει προφανώς βολικά επιλεκτική μνήμη, ξεχνώντας πως η δημιουργία της ενωτικής γσεε επιβλήθηκε ως αναγκαστική επιλογή από τις πολυάριθμες περιπτώσεις αυθαίρετων αντικαταστατικών αποκλεισμών από το συνέδριο της γσεε ταξικών σωματείων, ομοσπονδιών και των αντιπροσώπων τους, προκειμένου να ελέγξει ο κυβερνητικός συνδικαλισμός τους συσχετισμούς. Από σχετικές μελέτες για την εποχή εκείνη μαθαίνουμε εξάλλου πως η διοίκηση της γσεε απέκλειε μεταξύ άλλων βιομηχανικές ενώσεις και ομοσπονδίες που έγραφαν στα μητρώα τους εργαζόμενες γυναίκες και παιδιά (!) –θυμίζοντας έντονα τη σημερινή τακτική της συνδικαλιστικής ηγεσίας που αρνείται να αναγνωρίσει τους αντιπροσώπους των σωματείων που εγγράφουν ως ισότιμα μέλη συμβασιούχους μαζί με τους μόνιμους εργαζόμενους.

Δεύτερο ζήτημα, η στάση της σοσιαλδημοκρατίας (που, παρά τις επιμέρους κινήσεις της σκελδ, του πασαλίδη ή και του παπαναστασίου, παραμένει σχετικά περιθωριακή και αδιαμόρφωτη στην ελλάδα μέχρι την εμφάνιση του πασοκ) και πιο ειδικά του βενιζελικού κόμματος των φιλελευθέρων. Το κόμμα αυτό ψήφισε κι επέβαλε το ιδιώνυμο κατά των κομμουνιστών, υποκίνησε τα στρατιωτικά κινήματα – πραξικοπήματα του 33’ και του 35’ που έστρωσαν το δρόμο στη μοναρχική παλινόρθωση, αθέτησε την υπογραφή της στο σύμφωνο σοφούλη-σκλάβαινα, συμβάλλοντας ενεργά στην άνοδο του μεταξά και την επιβολή της τετάρτης αυγούστου.

Σε μια συζήτηση που είχε ανοίξει σχετικά πρόσφατα στο μπλοκ, είχε τεθεί ο προβληματισμός τι θα γινόταν αν είχε εφαρμοστεί τελικά το σύμφωνο συνεργασίας του παλλαϊκού μετώπου με τους φιλελεύθερους κι αν θα μπορούσε να αποφευχθεί έτσι η μεταξική δικτατορία. Κατά τη γνώμη μου το λάθος βρίσκεται στην ίδια την υπόθεση και τις αυταπάτες σχετικά με τις επιδιώξεις του αστικού κόσμου, που στήριξε σύσσωμος, χωρίς ουσιαστικές διαφοροποιήσεις την επιλογή μεταξά. Η σοσιαλδημοκρατία δε θα μπορούσε να αποτελέσει σοβαρό σύμμαχο στην αντιφασιστική πάλη, γιατί δεν επεδίωξε ποτέ να σταματήσει πραγματικά το φασισμό –απεναντίας έβαλε πλάτη για την επικράτησή του.

Τα λαϊκά μέτωπα ήταν ένας απαραίτητος ελιγμός που επιβλήθηκε πρωτίστως από την ύπαρξη και την ανάγκη υπεράσπισης της σοβιετικής ένωσης και προσέγγισης στην αντιφασιστική πάλη της μαζικής εργατικής βάσης των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων –υπ’ όψιν πως κανείς από τους δύο αυτούς όρους δεν ισχύει στις σημερινές συνθήκες. Είναι ζήτημα προς ειδική διερεύνηση τα άμεσα αποτελέσματα αυτής της τακτικής (κυρίως σε γαλλία κι ισπανία, όπου σχηματίστηκαν κυβερνήσεις του λαϊκού μετώπου), η μαγιά που άφησε για τα αντιστασιακά κινήματα και την αντιφασιστική πάλη κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου και οι αντιφάσεις στη στρατηγική του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος από την απολυτοποίηση ή τη λανθασμένη εφαρμογή της εν λόγω τακτικής. Εξάλλου και η αντιφασιστική συμμαχία των σοβιετικών με τις ηπα και τη βρετανία δεν ήταν παρά ένα ιδιότυπο λαϊκό μέτωπο σε παγκόσμια κλίμακα.

Το θέμα είναι πώς μελετάμε την ιστορική πείρα και σε τι συμπεράσματα καταλήγουμε. Τι διδάγματα αντλούμε από τις αιματηρές θυσίες και τους είκοσι εκατομμύρια νεκρούς που πρόσφερε η σοβιετική πλευρά συγκριτικά με τις πολύ μικρότερης κλίμακας απώλειες των δυτικών συμμάχων, που άνοιξαν το περιβόητο δεύτερο μέτωπο μόλις στα μέσα του 44’, όταν και είχε γείρει οριστικά η πλάστιγγα του πολέμου; Τι μας δείχνει η άνοδος του χίτλερ στην εξουσία, η πολιτική του κατευνασμού και η ραγδαία ενίσχυση της ναζιστικής γερμανίας; Τι συμπεράσματα βγάζουμε από τους όρους άνδρωσης και γιγάντωσης του εαμικού κινήματος μες στο λαό, από τους παράγοντες που το κράτησαν πίσω ή ακόμα και από την πασοκική λαίλαπα που καπηλεύτηκε την ιστορία του;

Ποιος σήκωσε το κύριο βάρος της αντιφασιστικής πάλης –αν όχι οι κομμουνιστές; Και πού βρίσκεται το κλειδί για την ωρίμανση του υποκειμενικού παράγοντα; Στη συμμαχία με την εκάστοτε σοσιαλδημοκρατία –που συν τοις άλλοις σήμερα έχει χρεοκοπήσει ιστορικά και φυτοζωεί σε διεθνή κλίμακα- και σε έναν πιθανό (;) τακτικό ελιγμό με προσωρινό χαρακτήρα; Ή στην επίμονη και ακατάπαυστη δουλειά με τις μάζες για την αποφασιστική ενίσχυση του λαϊκού-εργατικού κινήματος; Ποιος είναι σήμερα ο βασικός εχθρός μες στο κίνημα αν όχι ο ορφανός κυβερνητικός συνδικαλισμός, που φλερτάρει πολιτικά με τη νέας κοπής σοσιαλδημοκρατία και οι ρεφορμιστικές αυταπάτες για κυβερνητικές λύσεις από τα πάνω που σπέρνει ο ποικιλώνυμος οπορτουνισμός, διαιωνίζοντας το απόστημα της ανάθεσης;

Εν κατακλείδι και περιληπτικά, χωρίς να εξαντλούμε προφανώς το θέμα- η λογική του σοσιαλφασισμού, παρά τις όποιες επιμέρους αντιφάσεις κι αδυναμίες, απάντησε βασικά σωστά στο κύριο ερώτημα που κλήθηκε να απαντήσει: ποιος είναι δηλ ο ρόλος κι ο χαρακτήρας των δυνάμεων της σοσιαλδημοκρατίας και ποια η στάση των κομμουνιστών απέναντί τους. Αυτό είναι και το κύριο συμπέρασμα που καλούμαστε να κρατήσουμε για τη σημερινή συγκυρία κι αλίμονο σε όποιον λαό ή πολιτικό χώρο το υποτιμήσει. Γιατί όποιος αγνοεί τα διδάγματα της ιστορίας, είναι καταδικασμένος να πάθει ξανά τα ίδια, να βιώσει οδυνηρά τη διάψευση της αυταπάτης του για εύκολες λύσεις από τα πάνω, να μοιραστεί την ήττα μας και την επάνοδο του φασισμού.

Μένω σε αυτά προς το παρόν, για να περάσει η σκυτάλη στη βάση του μπλοκ, και κρατάω κάβα για τη συζήτηση κάποια σημεία και προβληματισμούς που δεν χώρεσαν εισηγητικά.