Ανακοίνωση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας για το αποτέλεσμα των εκλογών

Βλέποντας πως θίχτηκε ήδη από κάποιον σχολιαστή, αναδημοσιεύω κι εδώ τη μετάφραση της ανακοίνωσης του ΚΚ Ιταλίας, που ανέβηκε στην Κατιούσα για να ανοίξει ίσως μια σχετική συζήτηση.

Οι ιταλικές εκλογές παρήλθαν, κι η επόμενη μέρα βρίσκει το αστικό πολιτικό σκηνικό της χώρας σε διαδικασία ανασύνθεσης. Καθώς κανένα κόμμα ή συνασπισμός δεν κατόρθωσε να πλησιάσει το 40% της αυτοδυναμίας, τα σενάρια συμμαχιών δίνουν και παίρνουν, με τις λιγότερες πιθανότητες να συγκεντρώνει αυτή τη στιγμή η συμμαχία κεντροαριστεράς και κεντροδεξιάς. Οι κραδασμοί από την τεράστια ήττα του Δημοκρατικού κόμματος, που συγκεντρώνει με περίπου 19% το χαμηλότερο ποσοστό της ιστορίας του, οδήγησαν ήδη στην παραίτηση τον Ματέο Ρέντσι, που χρεώνεται τη σωρεία αντιλαϊκών πολιτικών που -χωρίς μνημόνια- εφήρμοσε η κυβέρνησή του τα τελευταία χρόνια. Πρώτο κόμμα αναδεικνύεται το ευρωσκεπτικιστικό και λαϊκίστικο Κίνημα των 5 Αστέρων, που έχει μετριάσει πάντως αρκετά την έτσι κι αλλιώς έωλη αντι-ΕΕ ρητορική του, ενώ τις περισσότερες ψήφους συγκέντρωσε ο συνασπισμός της κεντροδεξιάς του Μπερλουσκόνι και της ξενοφοβικής δεξιάς της Λέγκας του Βορρά του Σαλβίνι, που είναι πλέον το μεγαλύτερο κόμμα στο συνασπισμό. Το σοσιαλδημοκρατικής κοπής νεοσύστατο κόμμα “Ελεύθεροι και Ίσοι” μένει κάτω από 3,5%, ενάντια σε προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί, ενώ χαμηλά ποσοστά καταγράφει και ο σχηματισμός της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς “Ποτέρε αλ πόπολο” (Εξουσία στο λαό) περί το 1%. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της χώρας, υπό τον Μάρκο Ρίτσο, έχοντας κατέβει για πρώτη φορά από ιδρύσεως του (με το σημερινό τίτλο από 2012, και υπό άλλες μορφές από το 2009) σε κεντρική εκλογική αναμέτρηση, κατέγραψε ένα εκλογικό ποσοστό περί το 0,35% που μεταφράζεται σε περίπου 100.000 ψήφους στη Βουλή και στη Γερουσία αντίστοιχα. Μεταφράσαμε και δημοσιεύουμε την πρώτη εκτίμηση του κόμματος τόσο για την εκλογική του επίδοση όσο και για τα ευρύτερα μηνύματα της αναμέτρησης.

Πρώτες εκτιμήσεις για το εκλογικό αποτέλεσμα

Το αποτέλεσμα των εκλογών μαρτυρά την ορθότητα της γενικής μας ανάλυσης για το ρόλο της αριστεράς αυτά τα χρόνια. Η προδοσία που υπήρξε σε βάρος των εργαζομένων και των λαϊκών τάξεων, τιμωρεί το Δημοκρατικό Κόμμα, αλλά συμπαρασύρει μαζί της αδιάκριτα όλες τις δυνάμεις της αριστεράς. Η γεωγραφική κατανομή της ψήφου αποδεικνύει πως δεν υπάρχουν πια “κόκκινες” περιοχές, ότι συνολικά η αριστερά συμπαρασύρθηκε από ένα κύμα ψήφου διαμαρτυρίας, που αυξάνεται στις περιοχές του ιταλικού νότου, και μεταξύ των λαϊκών κοινωνικών στρωμάτων.

Οι ιστορικές περιπέτειες κατά την εξέλιξη της ιταλικής αριστεράς, σε ένα πλαίσιο ισχυρής μιντιακής κυριαρχίας και μείωσης των εδαφικών ριζών, καταλήγουν να πλήττουν αδιάκριτα όλες τις δυνάμεις που συνδέονται με εκείνη. Ακόμα κι όσοι σαν εμάς δεν έχουν καμία συνάφεια με το Δημοκρατικό Κόμμα και μάλιστα βρίσκονται σε ξεκάθαρη και ασυμφιλίωτη αντιπαράθεση προς τις πολιτικές του, βγαίνουν χτυπημένοι από αυτή τη χιονοστιβάδα. Η ψήφος διαμαρτυρίας, εκτός από κάποια μικρά αποφασιστικά και μαχητικά τμήματα, δε διοχετεύεται στα κόμματα αριστερά του Δημοκρατικού κόμματος, αλλά κατευθύνεται στο Κίνημα των Πέντε Αστέρων και τη Λέγκα του Βορρά.

Αυτές οι εκλογές δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να πιστοποιούν αυτή τη δεδομένη σύγχυση των μαζών που καλά γνωρίζουμε. Τα θέματα της μετανάστευσης, της ασφάλειας, της πάλης κατά της πολιτικής κυριαρχούν σήμερα στο κοινό αίσθημα, περιλαμβανομένων κυρίως των λαϊκών τάξεων, έναντι των θεμάτων της εργασίας, των κοινωνικών δικαιωμάτων. Δεν είναι η προοπτική της κατάκτησης νέων δικαιωμάτων, αλλά ο φόβος έκπτωσης σε μια κατάσταση ακόμα χειρότερη που βαραίνει στο κοινό αίσθημα. Δεν είναι η ταξική πάλη, αλλά ένας υφέρπων πόλεμος μεταξύ φτωχών ο ορίζοντας που εκλαμβάνεται ως επίκαιρος.

Δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς, από τη στιγμή που η αριστερά έκανε το παν για να διαλύσει την κοινωνική της βάση, τις ρίζες της, μεταλλάσσοντας τον τελικό σκοπό της. Η ανατροπή αυτής της αντίληψης είναι μια δουλειά μακροχρόνια, που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με μια διαρκή και συνεκτική παρουσία.

Η ήττα του Δημοκρατικού Κόμματος είναι τεράστια και συμπαρασύρει μαζί τους το κόμμα “Ελεύθεροι και Ίσοι” που μόλις υπερβαίνει το όριο εισόδου. Η ηγετική ομάδα που διηύθυνε τη διάλυση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας, που ήλεγξε την πλειοψηφία του βασικού συνδικάτου της Ιταλίας, που υπήρξε κεντρικός άξονας των κεντροαριστερών κυβερνήσεων τις περασμένες δύο δεκαετίες, λαμβάνει μια χούφτα έδρες. Οι δυνάμεις της αριστεράς στο σύνολο τους βρίσκονται στο “έτος μηδέν”. Το κόμμα “Ποτέρε αλ Πόπολο”, που τις τελευταίες βδομάδες αυτοπροωθούνταν ως κοντά στο 3% των ψήφων, αποσπά 1%.

Σε αυτό το πλαίσιο θα ήμασταν ανέντιμοι αν μιλούσαμε για αποτελέσματα διαφορετικά των προσδοκιών μας σε σχέση με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Είμαστε μια μικρή βάρκα που πάει ενάντια στο ρεύμα μες στην καταιγίδα, αλλά πρέπει να κρατήσουμε ίσιο το τιμόνι. Δεν κρύψαμε τις δυσκολίες και δεν δώσαμε ψεύτικες ελπίδες, λέγοντας καθαρά πως δικός μας στόχος ήταν να αξιοποιήσουμε τις εκλογές για την ενδυνάμωση και την αναδημιουργία του κόμματος, χωρίς να κοροϊδέψουμε κανέναν σχετικά με μια αδύνατη είσοδο στους θεσμούς.

Το αποτέλεσμα στο οποίο φτάσαμε είναι ακριβώς αυτό που αναμέναμε. Είχαμε θέσει ως στόχο τις 100.000 ψήφους. Αυτός ο στόχος, παρότι ισχνός και προκαταρκτικός, μπορούμε να πούμε -ακόμα και με μη οριστικά ακόμη δεδομένα-επετεύχθη και ξεπεράστηκε.

Το αποτέλεσμα με όρους ποσοστών (0,35%) είναι ψευδής ένδειξη, διότι αντανακλά την παρουσία των ψηφοδελτίων του κόμματος μόνο στο 57% (36 από 63) των περιφερειών της Βουλής και στο 59% (19 από 32) της γερουσίας.

Στο σύνολο των περιφερειών όπου το κόμμα είναι παρόν το αποτέλεσμα είναι 0,65%, με ποσοστά 1% στην Τοσκάνη και την Εμίλια, και αποτελεί ένδειξη ριζώματος που αυξάνεται σε εργατικές περιοχές. Ένα αποτέλεσμα όπως και να έχει ισχνό, αλλά όχι αισθητά διαφορετικό από εκείνο όσων ακολούθησαν άλλους δρόμους της αριστεράς, που επωφελήθηκαν άμεσα από την απουσία μας σε πολλές περιφέρειες, απουσία χωρίς την οποία το “Ποτέρε αλ πόπολο” πιθανότατα δε θα έφθανε το 1% σε εθνικό επίπεδο (το δικό του εθνικό ποσοστό είναι με κάλυψη 100% των περιφερειών)

Μεγαλύτερα ποσοστά θα μπορούσαν να έχουν επιτευχθεί αν άλλες κομμουνιστικές δυνάμεις είχαν δεχτεί την πρόσκληση του Κομμουνιστικού κόμματος για μια σοβαρή πολιτική συζήτηση σε αναζήτηση ενότητας και ενόψει εκλογών, χωρίς να προτιμήσουν να διαχυθούν σε ένα γενικό “δοχείο” της αριστεράς. Οι κομμουνιστές ενωμένοι σαφώς θα είχαν πάρει περισσότερα. Σε αυτό το δρόμο εμείς σκοπεύουμε να επιμείνουμε, για να συνεχίσουμε να ανοίγουμε μια συγκεκριμένη συζήτηση με όλους αυτούς τους συντρόφους που μας υποστήριξαν αυτούς τους μήνες. Όπως είχαμε πει πολλές φορές. αυτές οι εκλογές εξυπηρετούσαν την επιβεβαίωση της παρουσίας του κόμματος, τη διείσδυση στα πρωτοπόρα τμήματα των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων, κατορθώνοντας να φέρουμε κοντά μας περισσότερες δυνάμεις και να τις οργανώσουμε. Αυτός ο σκοπός επετεύχθη.

Δεν ήταν δεδομένο με αυτό τον εκλογικό νόμο ούτε το να καταφέρουμε να είμαστε παρόντες σε ένα σημαντικό αριθμό εκλογικών περιφερειών. Το κόμμα θα συζητήσει σε εθνικό και τοπικό επίπεδο για τις ελλείψεις του -ειδικά στις περιοχές στις οποίες δεν είμαστε παρόντες στα ψηφοδέλτια- βρίσκοντας τον τρόπο να να κάνουμε αυτούς τους τελευταίους μήνες βήματα μπροστά, να λάβουμε υπόψη μας τα λάθη για να ενδυναμώσουμε τις δομές μας, το ρίζωμά μας.

Στόχος μας είναι να μετατρέψουμε αυτούς τους 100.000 ψηφοφόρους -και πολλούς ακόμα που δεν μπόρεσαν να μας ψηφίσουν λόγω απουσίας στις περιφέρειές τους- σε υποστηρικτές του κόμματος. Να αυξήσουμε τα μέλη μας στα εργοστάσια, τους τόπους δουλειάς, τα σχολεία. Να ενισχύσουμε μαζί με το Μέτωπο Κομμουνιστικής Νεολαίας τις απαραίτητες δομές κι οργανώσεις για να προωθήσουμε συγκεκριμένα την κομμουνιστική ανασύνταξη στην Ιταλία και τους αγώνες.

Μια τελευταία εκτίμηση αξίζει το αποτέλεσμα της ακροδεξιάς. Κι εδώ η ψήφος δεν απομακρύνεται από τις προβλέψεις μας. Η νεοφασιστική δεξιά όχι μόνο δεν μπαίνει στη βουλή αλλά δεν ξεπερνά ούτε το 1% των ψήφων, ποσοστό που θεωρούνταν δεδομένο σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις. Αυτό παρά την απίστευτη προπαγάνδα στα μήντια από πλευράς Δημοκρατικού κόμματος και όλης της αριστεράς, που τελευταία φούσκωσε ένα ποσοστό που θα ήταν ακόμα μικρότερο. Το βάρος που είχαν αυτά τα κινήματα στην προεκλογική περίοδο και ο μιντιακός θόρυβος από τον οποίο επωφελήθηκαν, πρέπει να μας προβληματίσουν. Αντιφασισμός χωρίς πολιτική στρατηγική, αντιφασισμός προεκλογικός σαν του Δημοκρατικού Κόμματος, απλώς διαφημίζει τους φασίστες.

Επιμέλεια-Μετάφραση: Δύσκολες Νύχτες

Με ποιον είμαστε

Η κε του μπλοκ παίρνει πάσα από τα σχόλια -δημόσια και κατ' ιδίαν- των σφων αναγνωστών κι επιχειρεί να απαντήσει στο προαιώνιο λαϊκοστρωματικό ερώτημα του τίτλου (με ποιον είμαστε), συνεχίζοντας τις μεταμοντέρνα θρυμματισμένες αναρτήσεις, που κατακερματίζουν και τερματίζουν τις μεγάλες αφηγήσεις.

Ελληνοφρένεια-Αντισεξισμός
Γενικά είμαστε με τη συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης (που είναι η καρδιά του μαρξισμού). Αν κάναμε αφαίρεση από το συγκεκριμένο περιβάλλον της συζήτησης, θα μπορούσα να σου πω ότι δε γελάω ιδιαίτερα με την τηλεοπτική Ελληνοφρένεια, αλλά δεν το λέω ως μομφή, γιατί θεωρώ πολύ δύσκολο το ρόλο του ψυχαγωγού-διασκεδαστή, σε καθημερινή βάση, όπως για άλλους είναι εξαιρετικά δύσκολο να διατηρήσουν μια στοιχειώδη σοβαρότητα και το αποδεικνύουν συνεχώς στην πράξη. Συνεπώς παραμονεύει παντού ο κίνδυνος της γελοιότητας.

Και θα μπορούσα να προσθέσω πως δε γελάω -ακόμα περισσότερο- με τα σεξουαλικά αστειάκια -όχι από φόβο να μην τα επιβραβεύσω, αλλά γιατί δε μου φαίνονται καθόλου αστεία, ακόμα κι αν ο άλλος τα κάνει χωρίς κακή πρόθεση, ασυνείδητα -το οποίο ελέγχεται. Και ναι, ο τσολιάς ολισθαίνει συχνά-πυκνά σε τέτοιες χοντράδες.

Επειδή όμως μιλάμε συγκεκριμένα, δε γίνεται να μη δεις πίσω από τις γραμμές τις ελάχιστα συγκαλυμμένες προεκτάσεις της αντισεξιστικής κριτικής που γίνεται στον τσολιά, επιχειρώντας είτε να απαξιώσει την Ελληνοφρένεια συνολικά, είτε εμμέσως την πολιτική της ένταξη (πάντα δίπλα στα κινήματα, ή πιο ειδικά στηρίζοντας κριτικά το ΚΚΕ).

Σε κάθε περίπτωση, η Ελληνοφρένεια παραμένει όαση στο άνυδρο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο (που ξεκαθάρισε ο Σύριζα). Και στην τελική, το ζητούμενο δεν είναι ακριβώς να αρέσει σε εμάς ή όποιον θεωρεί τον εαυτό του πεισμένο, αλλά σε ευρύτερα ακροατήρια και να τα επηρεάζει προς μια αγωνιστική κατεύθυνση.

Αίγυπτος-Μπουρκίνα Φάσο (ημιτελικός Κόπα Άφρικα)
Η Μπουρκίνα Φάσο είναι μια χώρα που αποκλείεται να μην τραβούσε την προσοχή ενός παιδιού της γενιάς μου που άρχιζε να ασχολείται με τη γεωγραφία. Αφενός την έλεγαν Άνω Βόλτα (χωρίς ποτέ να μάθουμε την τύχη της Κάτω Βόλτας), αφετέρου είχε (κι έχει) για πρωτεύουσα την Ουαγκαντούγκου, που μπορεί να στάθηκε πηγή έμπνευσης για ένα γνωστό στίχο του Χάρρυ Κλυνν.

Από την άλλη, οι Αιγύπτιοι έχον τον αρχαίο πολιτισμό, ιστορικούς ηγέτες σαν την Κλεοπάτρα και το Νάσερ -sic- το όνομα που παραπέμπει στους γύφτους-gipsy, την ελληνική παροικία με τον Καβάφη και τη σεναριογράφο των Απαράδεκτων. Και τη δική τους παροικία στην Αθήνα, που μαζεύτηκε χτες στα αιγυπτιακά καφέ του κέντρου με τους ναργιλέδες, που μαζεύουν όλες τις αφροασιατικές φυλές, για να δει τον αγώνα και να πανηγυρίσει έξαλλα την πρόκριση στο μεγάλο τελικό, κλείνοντας για λίγη ώρα το ένα ρεύμα της Αχαρνών στη γειτονιά μου. Που μέχρι να καταλάβει τι-ποιος παίζει και ποιος σκοράρει, είχαμε φτάσει στα πέναλτι και την κορύφωση.

Δεν έχω ιδέα με ποιον θα παίξουν στον τελικό και ποιος θα είναι ο άλλος ημιτελικός, αλλά καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα υπάρξει κάποιο ειδικό κείμενο για το Κόπα Άφρικα μες στη βδομάδα.η

Βασιλακόπουλος-εκσυγχρονισμός

Μένουμε στην ίδια κατηγορία (αθλητικά), καθώς τα τελε,υταία χρόνια υπάρχει μια κόντρα στο χώρο του μπάσκετ, που θυμίζει τον παλιό, κακό δικομματισμό.
Από τη μια η Ομοσπονδία, με το αναπτυξιακό σχέδιο της Πολιτείας, που θέλει να ελέγχει πλήρως το χώρο και τα καταφέρνει υπό την ηγεσία του παπανδρεϊκού "πατερούλη" Βασιλακόπουλου. Και από την άλλη οι "εκσυγχρονιστές" που θέλουν νέα πρόσωπα και ιδέες, και ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια -όπως στο Αμερική- χωρίς να βλέπουν ή να τους ενοχλεί πχ ότι οι μανατζαρέοι είναι μία από τις μεγαλύτερες πληγές του χώρου -ιδίως στις μικρότερες ηλικίες. Από την άλλη η ΕΟΚ (έτσι για τη σημειολογία του πράγματος), σαν παλιά, καλή Πασοκάρα, βάζει στο στόχαστρο τους παίκτες, όταν αυτοί προσπαθούν να συνδικαλιστούν και να κινητοποιηθούν σοβαρά για τα ζητήματά τους -όπως είχε γίνει επί της προεδρίας του Λάζαρου Παπαδόπουλου, που τον είχε πιάσει η κάμερα να τραγουδά ρυθμικά το σύνθημα "πούστη Βασι- πούστη Βασιλακόπουλε" -κι ευτυχώς δε βρέθηκε κανείς τότε να τον πει σεξιστή.

Τα λέω όλα αυτά με αφορμή μια περίεργη και κατακριτέα δήλωση του Σωλήνα για πιθανή εμπλοκή της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, εφόσον γινόταν ο τελικός του Κυπέλλου στην Ξάνθη -για να την ξεσκαρτάρει από πιθανή έδρα και να δρομολογήσει τη διεξαγωγή του στο ΟΑΚΑ. Αλλά και την πληρωμένη απάντηση του αρχηγού της Εθνικής ποδοσφαίρου, Βασίλη Τοροσίδη, που έγραψε στο προφίλ του πως: «Στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, την Ξάνθη, δεν ξεχωρίζουμε τους ανθρώπους με το θρήσκευμα, αλλά με την αξία».

Ομολογώ πως δεν του το 'χα, όπως δεν έχω γενικά ικανούς τους ποδοσφαιριστές για πολλά-πολλά, σε σύγκριση με το -σαφώς καλύτερο- επίπεδο του μέσου μπασκετμπολίστα. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, σημασία δεν έχει τι πίστευα εγώ, αλλά αυτό που είπε ο άνθρωπος, κι ας ήταν το αυτονόητο. Πολλά μπράβο του.

Έκδοση
Δεν έχω παρακολουθήσει διεξοδικά το θέμα, γι' αυτό το αναφέρω συνοπτικά. Τι προάλλες ο Άρειος Πάγος αποφάσισε να μην εκδώσει τους Τούρκους αξιωματικούς που πήραν μέρος στο πραξικόπημα και βρήκαν καταφύγιο στη χώρα μας. Το ΚΚΕ υποστήριξε αυτήν την απόφαση, προτάσσοντας ως ζήτημα το πολιτικό άσυλο.

Αυτό που δεν έχω καταλάβει είναι ποια ήταν η στάση-επιδίωξη της κυβέρνησης και των κυρίαρχων ΜΜΕ. Κι αν ο Άρειος Πάγος ακολούθησε τη δική τους "γραμμή" ή "αυτονομήθηκε", παίρνοντας μια διαφορετική απόφαση (κι αν ναι, για ποιο λόγο;).

Ευρώ ή δραχμή
Προφανώς δεν μπαίνει έτσι το δίλημμα, κι ας είναι εξίσου προφανές πως δεν πρόκειται να υπάρξει επαναστατική εξουσία και σοσιαλιστική οικοδόμηση εντός της ΕΕ και της ευρωζώνης -σε ένα είδος παράξενου "ευρωκομμουνισμού".

Από την άλλη, όταν διατυπώνεται το επιχείρημα πως δεν πρέπει να εμπλακούμε σε μια ενδοαστική διαμάχη για το νόμισμα και τα δίχτυα του αστικού "ευρωσκεπτικισμού", μπαίνει συχνά ο αντίλογος και το ερώτημα αν υπάρχει όντως τέτοια διαμάχη στις γραμμές της ελληνικής αστικής τάξης. Ποια είναι τέλος πάντων αυτή η περιβόητη μερίδα (ή έστω ένα τεμάχιο) που θέλει, σκέφτεται, φλερτάρει με το GRexit;

Ας δούμε κωδικοποιημένα μερικά σημεία, που είναι γνωστά, αλλά καλό είναι να επαναλαμβάνονται κάθε τόσο.
-Μια πρώτη σκέψη είναι πως όσο πιο ψηλά βρίσκεται μια χώρα στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα, τόσο μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων και δυνατότητα αυτονόμησης έχει η αστική τάξη της. Έτσι πχ το βρετανικό κεφάλαιο προχωρά (;) στην ολοκλήρωση του BRexit, ενώ αντιθέτως στην Ελλάδα, όλες οι αντικρουόμενες μερίδες της συντάσσονται στον ευρωμονόδρομο, που είναι στρατηγική επιλογή για την ύπαρξη και τη διαιώνιση της εξουσίας τους.

Ναι, αλλά τα πράγματα δεν είναι στατικά.
Αφενός υπάρχει ο διαχωρισμός κι η σύγκρουση συμφερόντων (πχ των φαρμακευτικών επιχειρήσεων, του τουρισμού, των εφοπλιστών) που δεν είναι αμελητέα κι έχει δώσει και κατά το παρελθόν μερικά σημαντικά αποτελέσματα (πχ στην αντίθεση για τον προσανατολισμό του ελληνικού καπιταλισμού, κατά τη δεκαετία του 60' που οδήγησε στην επιβολή του πραξικοπήματος).

Αφετέρου, αυτό δεν εμποδίζει την αστική τάξη να σκέφτεται ακόμα και ενιαία διάφορα ενδεχόμενα και να προετοιμάζεται κατάλληλα για την αντιμετώπισή τους. Αυτό δείχνουν μεταξύ άλλων κινήσεις όπως το σχέδιο Β' του Αλαβάνου -εφόσον το σχέδιο Α' δεν προχωράει- του οποίου την ποιητική πλην αταξική ανάλυση μπορείτε να διαβάσετε και να θαυμάσετε ακολουθώντας το σύνδεσμο (στο βουνό).

Ασφαλώς σε αυτήν την κατεύθυνση στοχεύει κι η επαναφορά του ζητήματος από τον Ξυδάκη -που δεν είναι ανόητος, για να πετάει μια βόμβα, χωρίς να υπάρχει λόγος. Κι ίσως όλα αυτά να μην είναι άσχετα από τη στρατηγική στροφή των ΗΠΑ και την όξυνση των αντιθέσεών τους με τη Γερμανία, που κλιμακώνεται μετά την εκλογή του Τραμπ στο Λευκό Οίκο.

Ιταλία
Στην Ιταλία όμως -αφού είπαμε ευρωκομμουνισμός- με ποιον είμαστε; Αν εννοείς στο δημοψήφισμα, με κανέναν.
Αν εννοείς για αδελφό κόμμα, το Ιταλικό ΚΚ μας τέλειωσε κι έγινε ΠαΣοΚ, Ελιά ή κάτι παρόμοιο, η Κομμουνιστική Επανίδρυση ακολούθησε με διαφορά φάσης, το ΚΚ Ιταλίας πρέπει να είναι ελεύθερο ως τίτλος-domain. Κι εμείς έχουμε σχέση, με το "ΚΚ στην Ιταλία" (ή ΚΚ, Ιταλία) αν κατάλαβα καλά από το φύλλο του Ρίζου, στην επέτειο του θανάτου του Λένιν (όπου δίπλα στο επετειακό σημείωμα για το Βλαδίμηρο ήταν ένα άλλο με τον κλασικό κι αγαπημένο τίτλο: "κουβάρι αντιθέσεων").

Παρεμπιπτόντως, δε θα έπρεπε να γίνει κάτι μεγάλο και κεντρικό για τα 100 χρόνια από τον Κόκκινο Οκτώβρη; Πχ ένα συνέδριο, σαν αυτά που γίνονται στον Περισσό για τους μεγάλους στρατευμένους καλλιτέχνες; Ή κάτι αντίστοιχο, όπου το τιμώμενο πρόσωπο θα είναι ο Λένιν -λέω εγώ τώρα;

ΚΚΕ-ΚΚΕ εσ.
Παρεμπιπτόντως, και χωρίς να αλλάξουμε κατηγορία (ευρωκομμουνισμός), πέθανε στα εκατό του χρόνια, ο Πάνος Δημητρίου, από την ηγετική ομάδα των αναθεωρητών, που πρωταγωνίστησαν στη διάσπαση του ΚΚΕ το 68', έγραψε ένα δίτομο βιβλίο (με ενδιαφέροντα ντοκουμέντα για αυτήν) ενώ είχε πρωταγωνιστικό ρόλο και στα επεισόδια της Τασκένδης, όπου οι Ζαχαριαδικοί με επικεφαλής το Βλαντά, του δάγκωσαν το αυτί, καθώς υπεράσπιζαν τα γραφεία της ΚΟΤ από την έφοδο των άλλων. Εμείς είμαστε οι άλλοι, που λέει και το ανέκδοτο. Μόνο που δεν τίθεται προφανώς ζήτημα με ποια πλευρά είμαστε στη διάσπαση.

Αυτό που μπορούμε να πούμε λοιπόν είναι ότι ο Δημητρίου πρόλαβε να δε τα πάντα και βασικά την πρακτική εφαρμογή -και κατάληξη- των "ανανεωτικών" ιδεών του, τις τελικές πολιτικές συνέπειες του ευρωκομμουνισμού, τόσο με το ρόλο της ΔΗΜΑΡ ως μνημονιακής, κυβερνητικής τσόντας, όσο και με την πορεία του Σύριζα -που ήταν παράλληλες, σαν πρόγευση και κυρίως πιάτο.

Μόνο που τα συμπεράσματα από την πείρα είναι ο μεγαλύτερος φόβος-εχθρός για έναν οπορτουνιστή. Κι αυτό δεν πάει μόνο ή κυρίως στο Δημητρίου, καθώς -ανεξαρτήτως εντιμότητας- είναι δύσκολο για ένα γέρικο σκυλί να μάθε καινούρια κόλπα. Άλλο αν κάποιοι έχασαν τα πολιτικά τους λογικά στα γεράματα και τα στερνά τους δεν τίμησαν τα πρώτα...

Ανάπτυξη-Οικολογία
Δε με παίρνει ο χρόνος να το αναπτύξω, αλλά όσοι αριστεροχωριανοί πιπιλούσαν την καραμέλα για το ΚΚΕ που συντάσσεται με τα συμφέροντα της Ελληνικός Χρυσός (τη στιγμή που έχει μέλος του να τρέχει στα δικαστήρια για τη δράση του) μπορούν να διαβάσουν, μεταξύ άλλων, αυτήν την είδηση.

Με κομμένη την ανάσα

Χτες η Ευρώπη περίμενε με κομμένη την ανάσα για το μέλλον της αστικής δημοκρατίας και την μπόχα που αποπνέει ενώ αποσυντίθεται, τα αποτελέσματα των αυστριακών εκλογών και του ιταλικού δημοψηφίσματος. Κι η κατάληξη έμοιαζε κάπως σαν αστείο, ή μάλλον ανέκδοτο: έχω ένα καλό και ένα κακό νέο, από ποιο να ξεκινήσω;

Ή εναλλακτικά: ήταν ένας Ιταλός, ένας Αυστριακός κι ένας Κουβανός. Κι οι Ευρωπαίοι θεωρούσαν δικτάτορα τον τελευταίο, που ανέτρεψε τη δικτατορία του Μπατίστα, ακροδεξιό τον Αυστριακό, που μπορεί όμως να έβγαινε πρόεδρος με δημοκρατικές εκλογές -όπως ένας συμπατριώτης του πριν από καμιά 80αριά χρόνια στη Γερμανία- κι αριστερό το Ρέντσι, που σκεφτόταν να παραιτηθεί, για να πάρει εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης, για χάρη της Ευρωλάνδης-ευρωζώνης και της ενότητάς της...
Κι η Μανιφέστο του αφιερώνει παραφρασμένο, ένα γνωστό αντάρτικο.

Παράγουμε περισσότερα Μπέλα Τσάο απ' όσα μπορούμε
να καταναλώσουμε, που λέει κι ο Ζαραλίκος...

Ανέκδοτο έχουν γίνει ανά τον κόσμο, σε διάφορες χώρες και περιστάσεις, και τα περιβόητα exit-poll, είτε γιατί ο κόσμος τρολάρει τους δημοσκόπους, είτε γιατί αυτοί τρολάρουν τον κόσμο και παίρνουν τις επιθυμίες τους ως πραγματικότητα. Αλλά χτες έκαναν την ανατροπή και προέβλεψαν σωστά το αποτέλεσμα σε Αυστρία και Ιταλία.

Ανέκδοτο είναι η ανακούφιση των Ευρωπαίων, με την εκλογή ενός φιλελεύθερου προέδρου, με μπόλικη εθνικιστική προεκλογική ρητορεία, που παραπέμπει συνειρμικά στην οργανική ανακούφιση του ανθρώπου, με εξίσου βρώμικα κι άχρηστα υλικά-διαδικασίες. Και ξέρω κάποιους σφους που δεν τους κάθεται πολύ καλά, όταν ακούν στις συγκεντρώσεις και τις ομιλίες των δικών μας τα αιτήματα και οι στόχοι πάλης για "την ανακούφιση των λαϊκών στρωμάτων". Η οποία δε βγάζει πουθενά, όσο δεν πετάμε τους υπαίτιους της κατάστασης στο καζανάκι της ιστορίας.

Ανέκδοτο είναι αυτό που θεωρείται απειλή για την καπιταλιστική Ευρωλάνδη, πχ ένας κωμικός σαν τον Μπέπε Γκρίλο (και το "κίνημα" των πέντε αστέρων, που "απειλεί τα εικοσι-τόσα της ΕΕ) ή ένας ακροδεξιός που υπηρετεί πιστά το σύστημα και τα "ανθρωπιστικά ιδανικά" της ΕΕ στο προσφυγικό.

Αυτό που δεν πρόκειται να πουν ποτέ τα αστικά μέσα είναι ποια συμφέροντα και ποιες (ενδοαστικές) αντιθέσεις βρίσκονται πίσω από πολιτικές δυνάμεις και πρόσωπα -πχ στην Ιταλία όπου ο αντίστοιχος ΣΕΒ φαίνεται διαιρεμένος, παρά την τελική απόφασή του να στηρίξει το ΝΑΙ. Βολεύονται με τις ρηχές, προσωποκεντρικές αναλύσεις, με τις οποίες αντιμετωπίζουν ιστορικά πχ και τον "άφρονα" Χίτλερ. Πού να τρέχεις τώρα να εξηγείς α) πόσα μονοπώλια στήριξαν συνειδητά αυτόν τον "άφρονα" και β) ότι είναι ο πατέρας της σύγχρονης "ενωμένης Ευρώπης" και του εργασιακού μοντέλου που οραματίζεται.

Αντίστοιχο χαρακτήρα έχουν, κατά τη γνώμη μου, οι αναλύσεις περί αριστερής εξόδου της Ιταλίας από την ευρωζώνη, που βασίζονται στην ταξική ανάλυση της ψήφου, το διαχωρισμό μεταξύ Βορρά-Νότου, κτλ. Η ιστορία μπορεί να επαναλαμβάνεται εσαεί ως φάρσα και τραγωδία μαζί, αλλά κάποιοι δε διδάσκονται τίποτα (από την κατάληξη του BRexit, ή το ελληνικό "προδομένο' δημοψήφισμα) και επιμένουν να φαντασιώνονται παντού λαϊκές νίκες. Το ζήτημα δεν είναι προφανώς αν εκφράζεται μια υπολανθάνουσα κι ενστικτώδης συνείδηση εναντίωσης στο διευθυντήριο της ΕΕ, αλλά αν αυτή η συνείδηση μπορεί να αναπτυχθεί και να ανθήσει -αντιφατικά έστω- στα θολά νερά και τα δίχτυα του ευρωσκεπτικισμού.

* * *

Κατά τα άλλα, η αστική δημοκρατία γιόρτασε χτες τον ενταφιασμό της στάχτης του Φιντέλ, ελπίζοντας πως θα ενταφιάσει οριστικά μαζί του και την επανάσταση. Κι ας μην της έδωσε αυτός πάτημα για να δέσει την -προειλημμένη- ετυμηγορία της περί "δικτάτορα", εκφράζοντας τη θέληση να μη δοθεί το όνομά του σε κανένα ίδρυμα, οργανισμό, πόλη, κτλ (βλέπε και πρόσφατη ανάρτηση περί προσωπολατρίας).

Αυτό που δεν μπορούν να θάψουν οι θιασώτες της ΕΕ είναι τα χιλιάδες παιδιά που βαφτίζονται με το όνομα του Φιντέλ, προς τιμήν του. Και προπαντός τους Κουβανούς που βγαίνουν στους δρόμους με αυτοσχέδια πλακάτ και το σύνθημα: είμαι Φιντέλ, για να διατρανώσουν πως θα συνεχίσουν το έργο του. Κι αυτό δεν είναι απλώς μια περήφανη, πατριωτική στάση, πατρίδα ή θάνατος (patria o muerte). Αλλά και σε τι πατρίδα βρήκε ο θάνατος το Φιντέλ, τι συνείδηση και ποια αισθήματα εμπνέει στους Κουβανούς αυτή η (σοσιαλιστική) πατρίδα κι η πορεία της.

Στον επίλογο, μια αναφορά στη (δεξιά εφημερίδα) Δημοκρατία που κυκλοφορούσε χτες με ένα βιβλίο των εκδόσεων Πελασγός (εγγύηση για το περιεχόμενο) για τα Δεκεμβριανά -κάτι παρόμοιο είχε και η Εστία. Με άλλα λόγια, γιορτάζουν τη νίκη της "δημοκρατίας" τους (αυτή που κινδυνεύει από τον ακροδεξιό υποψήφιο) κι είναι τουλάχιστον πιο ειλικρινείς από τους αριστερούς υπηρέτες της ίδιας δημοκρατίας και των ίδιων ταξικών συμφερόντων.

Κι όσο για τις εορτάζουσες της χτεσινής επετείου (έναρξη των Δεκεμβριανών), οι Βαρβάρες γιορτάζουν μια φορά το χρόνο, ενώ οι λοιποί βάρβαροι κι η (καπιταλιστική) βαρβαρότητα κάθε μέρα που -την αφήνουμε να- διαιωνίζει την κυριαρχία της.

Αναμνήσεις ενός κουρέα

Οι «αναμνήσεις ενός κουρέα», του ιταλού κομμανιστή Τζιοβάνι Τζερμανέτο, είναι ένα βιβλίο που αναβλύζει λαϊκές μυρωδιές και κυλάει ευχάριστα, όπως οι ιστορίες ενός κουρέα την ώρα που σε έχει στην καρέκλα του και περιποιείται τα μαλλιά –ενίοτε και τα μυαλά σου. Παράλληλα αποτυπώνει τη δυσωδία ενός αστικού κόσμου που παρακμάζει και από την κρεατομηχανή του πολέμου φτάνει στην ανάδειξη του Μουσολίνι και τη σταδιακή επικράτηση του φασισμού.

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα του βιβλίου, που ισορροπεί με δεξιοτεχνία ανάμεσα στη σοβαρή ανάλυση και την αφήγηση ευτράπελων περιστατικών, πάντα με ρέουσα κι ευχάριστη γραφή.

Για ορεκτικό ένα απόσπασμα που δείχνει τη σύνδεση του Μουσολίνι με τους δεξιούς σοσιαλιστές (αν κι αυτό ίσως ξενίσει όσους βγάζουν ιλαρά με οτιδήποτε θυμίζει το σχήμα του σοσιαλφασισμού).

Παρουσιάζει ενδιαφέρον η στάση του Μουσολίνι σε αυτήν την περίοδο. Στη διάρκεια των ταραχών στη Γένοβα και των διαμαρτυριών ενάντια στους μαυραγορίτες έγραφε στην εφημερίδα του Πόπολο ντ’ Ιτάλια: «Πρέπει να τουφεκιστούν τα σκυλόψαρα που πλούτισαν!» Στο Νταλμέν οι φασίστες κατέλαβαν τις επιχειρήσεις Γκρεγκορίνι και ο Μουσολίνι καταφέρθηκε και πάλι ενάντια σ’ εκείνους που πλούτισαν στη διάρκεια του πολέμου. «Δημοκρατία, οικονομία! Να το σύνθημά μας! Ζητούμε τη σύγκληση συνταγματικής συνέλευσης και στην ερώτηση μοναρχία ή δημοκρατία απαντάμε: Δημοκρατία!» Ο Μουσολίνι έγραφε: «Το ιταλικό κοινοβούλιο πολύ σπάνια είχε την τύχη να ακούσει ένα τόσο σοβαρό και τόσο καλά συγκροτημένο πρόγραμμα διακυβέρνησης όπως αυτό που παρουσίασε ο Φιλίπο Τουράτι!» Εκείνη την περίοδο προσπαθούσε να ενωθεί με τους «λογικότερους» σοσιαλιστές. Ύστερα από τη διάσπαση του Σοσιαλιστικού Κόμματος στο Λιβόρνο το 1921, ο Μουσολίνι έγραφε: «Το Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα απαλλάχτηκε το 1892, στη Γένοβα, από τους αναρχικούς. Σήμερα απαλλάχτηκε από τους κομμουνιστές!» Ο Μουσολίνι ερωτοτροπούσε και με τους σοσιαλρεφορμιστές.

 Η κατάντια του Τουράτι δε θα σταματούσε σε αυτό.

Πιο φουρκισμένος απ’ όλους ήταν ο διευθυντής της αστυνομίας, που έβλεπε ότι θιγόταν καθημερινά το κύρος του. Είχε αγριέψει για τα καλά, αλλά δεν μπορούσε να κάνει τίποτε. Κάποτε του παρουσίασαν μια ειδοποίηση για ένα συλλαλητήριο και μια διαδήλωση. Ο διοικητής, ιππότης Ντ’ Αβάντσο, που δε διακρινόταν για την εξυπνάδα του, μου έδωσε ένα έγγραφο και μου είπε:

-Διαβάστε το και κατόπιν υπογράψτε το.

Κάθισα και διάβασα:

«(…) προειδοποιεί τον ως άνω (ακολουθούσε το όνομα και το επώνυμό μου) ότι, εάν κατά τη διάρκεια της διαδηλώσεως και του συλλαλητηρίου οι συμμετέχοντες ψάλωσι τον Ύμνον των εργατών, η επωδός του ως άνω ύμνου θα ψάλλεται ως έχει γραφεί υπό του Φίλιπο Τουράτι, ήτοι:

Είτε με τη δουλειά μας θα ζήσουμε

είτε παλεύοντας θα πεθάνουμε

και ουχί

Εμείς θα ζήσουμε με τη δουλειά μας

δίχως Πάπα, δίχως βασιλιά!

Χαμογέλασα και υπέγραψα. Ο Ντ’ Αβάντσο, που χρησιμοποιούσε πάντα μια περίπλοκη και περισπούδαστη φρασεολογία, μου είπε:

-Τι σημαίνει αυτό το σαρδόνιο γέλιο που προβάλλει μέσα από το δίχτυ των γενιών που περιβάλλουν το πρόσωπό σας; Δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι εγώ εκπροσωπώ το νόμο…

-Δεν πρόκειται γι’ αυτό κύριε διευθυντά. Εγώ δεν ξεχνώ το νόμο. Συλλογιέμαι όμως το φουκαρά τον Τουράτι.

Ζήτησα ένα αντίγραφο. Είχε πολύ γούστο εκείνο το έγγραφο και άξιζε να κρατήσει κανείς ένα αντίγραφο. Ο φουκαράς ο Τουράτι! Σε τι χάλι είχε φτάσει… να του φυλάγει ένας διευθυντής της Ασφάλειας την ακεραιότητα του ύμνου.

Ανακοίνωσα σε όλους του συντρόφους την προειδοποίηση και ο Ντ’ Αβάντσο αναγκάστηκε να ακούει όλη τη μέρα να τραγουδούν αμέτρητες φορές τον Ύμνο… σωστά και διάβασε κατόπιν και το έγγραφό του στον Τύπο μας. 

Ας δούμε όμως λίγα περισσότερο για τον Ντ' Αβάντσο και τη στάση αυτού του τύπου ανθρώπου, εκείνη την εποχή.

Ήταν ο τέλειος τύπος του μπασκίνα. Ανήκε στην κατηγορία εκείνων που είναι έτοιμοι για κάθε βρομιά προκειμένου να πάρουν ένα γαλόνι παραπάνω ή μια εύφημο μνεία. Ακατάδεχτος με τους αδύνατους, γλείφτης προς τους ανωτέρους του. Στην πρώτη μεταπολεμική περίοδο φάνηκε καθαρά πόσο μεγάλη ήταν η δειλία όλων αυτών, μαζί και του αφεντικού τους, του Υπουργού Εσωτερικών. Είδα πολλούς από αυτούς, κατάχλομους, να τρέμουν μπροστά σε μια επιτροπή εργατών.

Κάποτε ο Ντ’ Αβάντσο μου είπε:

-Νομίζω ότι ακόμη και μια σοσιαλιστική κυβέρνηση χρειάζεται αστυνομία. Τι λες;

Ήταν η εποχή των κινημάτων κατά της αύξησης των τιμών. Οι εργάτες άνοιγαν και άδειαζαν τα καταστήματα και ο Ντ’ Αβάντσο είχε αρχίσει να σκέφτεται το… μέλλον.

-Οπωσδήποτε –του απάντησα- θα έχουμε ανάγκη από αστυνομία, αλλά από μια αστυνομία πιο έξυπνη από αυτή του Νίτι (σ.σ.: του πρωθυπουργού).

-Μα νομίζετε ότι δεν υπάρχει ούτε ένα έξυπνος αστυνομικός στην Ιταλία; Νομίζετε πως όλοι είναι αφοσιωμένοι ψυχή και σώματι στον Νίτι και τον Τζιολίτι; Δουλεύουμε μόνο για να τα βγάλουμε πέρα σε αυτήν τη ζωή.

Πόσες φορές δεν άκουσα τέτοια λόγια σε εκείνες τις πλούσιες σε επαναστατικά γεγονότα μέρες! Και πόσοι άνθρωποι δε με χαιρετούσαν τότε! Ο ενωμοτάρχης της χωροφυλακής ήρθε μια μέρα στο μαγαζί και μου είπε:

-Εδώ που τα λέμε, δεν μπορεί να ζούμε συνέχεια έτσι! Από ποιον θα πρέπει να πάρω εγώ διαταγές; Από τη νομαρχία δε μου δίνουν καμιά διαταγή πια. Χαμπάρι δεν έχω τι πρέπει να κάνω. Και πόσες παρανομίες δε γίνονται! Ο καθένας κάνει ό,τι του κατεβαίνει… Άμποτε να γινόταν επιτέλους κι αυτή η επανάσταση… γιατί δεν είναι ζωή αυτή!

Κι έφυγε.

 Το πόσο έξυπνοι ή όχι ήταν οι αστυνομικοί του καθεστώτος, φαίνεται κι από ένα σπαρταριστό περιστατικό που μας μεταφέρει ο Τζερμανέτο.

Ήταν η περίοδος που το Κομμουνιστικό Κόμμα ανέπτυσσε έντονη δράση για την οργάνωση πυρήνων στις επιχειρήσεις. Η αστυνομία κάτι είχε μάθει σχετικά και προσπαθούσε να ανακαλύψει τι γινόταν. Αλλά δεν ήξερε συγκεκριμένα τι ήταν αυτοί οι πυρήνες. Η αστυνομία πήρε τη διαταγή: «Να ανακαλυφθούν οι πυρήνες!» Αλλά τι ήταν αυτοί οι «πυρήνες»; Στην Ιταλία οι χαφιέδες της Ασφάλειας επιστρατεύονταν συνήθως από ανέργους που προέρχονταν από τα πάμφτωχα χωριά του Νότου και οι οποίοι τα έχαναν κυριολεκτικά στο «μακρινό Βορρά». Τι μπορούσαν να ξέρουν αυτοί για τον κομμουνισμό και τους «πυρήνες» του στις μεγάλες πόλεις; Στην αρχή, όταν πρωτοέρχονταν, φυλάγονταν από τα αυτοκίνητα και τους περαστικούς, ύστερα θαμπώνονταν από τις βιτρίνες και θέλανε να δουν τα ντεκολτέ των γυναικών του δρόμου, να μπουν στα καφενεία και στους κινηματογράφους. Τους παράσερνε η δυνατότητα να χαρούν, χωρίς να ξοδέψουν δεκάρα, όλα αυτά τα «επίγεια αγαθά» και να παινευτούν ύστερα στους συγχωριανούς τους όταν θα γυρίζουν στα σπίτια τους.

Ο διοικητής της αστυνομίας του Μιλάνο, παίρνοντας υπόψη το διανοητικό επίπεδο των υφιστάμενών του, τους κάλεσε για να τους δώσει μερικές οδηγίες και να τους κατατοπίσει γύρω από το πρόβλημα των πυρήνων. Αλλά όταν τελείωσε το λόγο του με το συνηθισμένο «Ζήτω ο Ντούτσε!», οι φουκαράδες εκείνοι ήταν ακόμα πιο ζαλισμένοι από πρώτα. Ο διοικητής αναμφίβολα ήταν ένας καλός ρήτορας, το κακό όμως προερχόταν από το γεγονός ότι και ο ίδιος δεν καταλάβαινε και πολύ καλά τι είναι αυτοί οι «πυρήνες».

Εμπνευσμένοι από το λόγο του διοικητή τους, οι αστυνομικοί άρχισαν με ακόμη μεγαλύτερο ζήλο να ψάχνουν για τους μυστηριώδεις πυρήνες. Και έτσι, χάρη στο ζήλο και στην καθιερωμένη πια συνήθειά τους, όρμησαν μια μέρα στα γραφεία μας.

Εκεί που δουλεύαμε ήσυχοι με τον Τερατσίνι, επέδραμε μια ομάδα αστυνομικών.

-Πάνω τα χέρια!

Σωματική έρευνα και ύστερα έρευνα σε όλα τα γραφεία. Τα έκαναν όλα άνω-κάτω. Για μια στιγμή ένας τους ανακαλύπτει μέσα σε κάποιο ντουλάπι δύο βαλίτσες. Μας ζήτησαν να τις ανοίξουμε. Δεν είχαμε τα κλειδιά, ούτε και ξέραμε τίνος ήταν. Γι’ αυτό αρνηθήκαμε.

-Ακολουθήστε μας! διέταξε ο επικεφαλής τους εμένα και τον Τερατσίνι.

Και κινήσαμε με τις βαλίτσες κυκλωμένοι από τους αστυνομικούς που έλαμπαν από τη χαρά τους. Ο διοικητής γύρισε προς τον Τερατσίνι και του είπε:

-Κύριε δικηγόρε, αυτή τη φορά το χάσατε το παιχνίδι. Τους ανακαλύψαμε…

Ο Τερατσίνι που σκούπιζε ήσυχα τα γυαλιά του ρώτησε:

-Τι ανακαλύψατε;

Ο αστυνομικός έδειξε τις δυο βαλίτσες.

-Ξέρω, ξέρω –είπε ο αστυνομικός, τώρα κάνεις την πάπια… -αλλά θα δούμε στο Σαν Φεντέλε…

-Είμαι κι εγώ περίεργος να δω τι έχουν μέσα αυτές οι βαλίτσες, είπε ο Τερατσίνι, γυρίζοντας προς εμένα.

-Μπορώ να σας το πω εγώ, κύριε δικηγόρε- φώναξε ο αστυνομικός με τόνο ενός ανθρώπου που δεν ξεγελιέται εύκολα- στις βαλίτσες αυτές βρίσκονται οι πυρήνες!

Και ύστερα σώπασε θριαμβευτής!

Θυμάμαι ακόμα το βλέμμα του Τερατσίνι και τα μούτρα του διοικητή της Ασφάλειας όταν άνοιξαν οι βαλίτσες.

Ύστερα από λίγες ώρες γυρίσαμε στη Σύνταξη. Δυο σύντροφοι γύρευαν τις βαλίτσες τους, που τις χρησιμοποιούσαν σα ντουλάπες για να αφήνουν τα παπούτσια, τα ρούχα, τα μαντήλια και τα πουκάμισά τους όταν έφευγαν στα συχνά ταξίδια τους για προπαγανδιστική δουλειά.

 Για επιδόρπιο ένα ακόμα ευτράπελο περιστατικό από μια προεκλογική καμπάνια και την περιοδεία του Τζερμανέτο σε κάποια ορεινά χωριά.

Μόλις φτάσαμε στο χωριό, μας προϋπάντησαν όλοι σχεδόν οι κάτοικοι ντυμένοι στα γιορτινά και με τις σημαίες μπροστά. Ζητωκραυγές, χειροκροτήματα, καπέλα στον αέρα. Κοίταξα τις σημαίες. Άλλες λιγότερο, άλλες περισσότερο, πάντως όλες κόκκινες. Διάβασα την επιγραφή της πρώτης σημαίας «Ενορία Αγίας Άννης». Στη δεύτερη σημαία έγραφε «Πρώτον βραβείο δρόμου. Δεύτερον βραβείο χιονοδρομίων». Έμεινα με ανοιχτό το στόμα. Πού στην ευχή βρισκόμουν;

-Α μην κοιτάς τι γράφουν οι σημαίες! μου είπε ένας αγρότης. Εσύ δες το χρώμα! Μαζέψαμε κι εμείς όσες κόκκινες βρήκαμε. Μια τόσο μεγάλη γιορτή χωρίς κόκκινες σημαίες δε θα ήταν γιορτή της προκοπής.

Η ορχήστρα με τη χορωδία άρχισε έναν Ύμνο των Εργατών, που μήτε ο ίδιος ο Τουράτι, μήτε ο διοικητής της ασφάλειας της πόλης μου δε θα τον αναγνώριζαν.

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε και μια πρόσφατη παρουσίαση του βιβλίου από το Ατέχνως.

Finito la musica, passato la fiesta

Κι άλλοι ταξίδεψαν, αλλά δεν έκαναν έτσι, ήταν η ευγενική σπόντα ενός σφου αναγνώστη για την.. πλούσια θεματολογία του μπλοκ τις τελευταίες ημέρες. Αλλά τα λέει από τη ζήλια του, γιατί πέρασε αρκετός καιρός απ’ όταν πήγε αυτός και του ‘χει λείψει. Έτσι κι αλλιώς, η σημερινή ανάρτηση ολοκληρώνει τα ημερολόγια αυτοκρατορίας με ένα κείμενο όπου ταξινομούμε το υλικό που περίσσεψε και καταλήγουμε σε βασικά συμπεράσματα.

Οι περισσότερες ελληνικές πόλεις θέλουν γκρέμισμα και χτίσιμο από την αρχή. Αλλά αν κάνεις το πρώτο, θα βρεις ένα σωρό αρχαία και δε θα ξεμπλέξεις σύντομα, για να αρχίσεις το δεύτερο.

Η μισή επιτυχία ενός ταξιδιού με μεγάλη παρέα (group nine, όπως το λέγαμε συντονίζοντας το βήμα μας με τους κυβερνητικούς χειρισμούς στις βρυξέλες) είναι να έχεις κοινό ταμείο, για να μην τρέχεις με τις διαιρέσεις δια του τόσο, τα ρέστα του καθενός, κτλ. Ιδίως εάν σε πρήζουν επίμονα (εξάλλου αυτό μόνο επίμονα γίνεται), οπότε συναινείς εξαρχής και ξενοιάζεις.

Το άλλο μισό της επιτυχίας είναι να μην πας στη ρώμη παρέα με αρχιτέκτονα, που έχει διδαχτεί ή διδάσκει ο ίδιος την αρχιτεκτονική διαφόρων κτιρίων κι εκκλησιών της πόλης και θέλει να τα επισκεφτεί όλα, το ένα πίσω από το άλλο, περπατώντας στα γόνατα για το τάμα κι αποτίνοντας φόρο (ρομάνο) τιμής στις σπουδές και το αντικείμενό του. Αν δε, μιλάμε για εκκλησία, έχεις δυο με τρεις ευκαιρίες κατά μέσο όρο ανά ιερό ναό, να τον αποτίσεις έμπρακτα (το φόρο) στα κουτιά για τα νομίσματα και τις προσφορές, που είναι περισσότερα κι από κουτιά ενίσχυσης σε εκδήλωση του σεκ.

666 και ελ μαζί. Οι αντίθεοι είναι παντού...

Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην καθυστέρηση μιας πτήσης δεν είναι να βρεις πως θα γεμίσεις τον χρόνο σου, αλλά να διαχειριστείς τους γύρω σου, που δεν ξέρουν τι να κάνουν για να γεμίσουν τον χρόνο τους κι αδειάζουν το δικό σου.

Η λαϊκή επιτροπή τσιαμπίνο, που στήθηκε άτυπα, διεκδίκησε και πέτυχε να κερδίσει για την απρόσμενη καθυστέρηση, ένα πανίνι (όχι τα αυτοκόλλητα) και ένα νερό, που μπορεί να φαντάζουν ευτελούς αξίας, αλλά κοστίζουν μια μικρή περιουσία. Για αυτό, στη ρώμη πρέπει να κυκλοφορείς με ένα μπουκαλάκι και να το γεμίζεις στις διάφορες βρύσες, που βρίσκεις στο κέντρο της πόλης. Γιατί το μαλλί για το νατουράλε πάει ευρώ και πάνω, ενώ για μινεράλε, δε θέλαμε να ξέρουμε καν. Πάνω απ’ όλα όμως είναι η ηθική αποζημίωση, όπως θα έλεγε και ο αλέξης. Η χρηματική αποζημίωση από μια τέτοια εταιρία χαμηλού κόστους, όπως λέγονται, αποτελεί ουτοπικό στόχο, που θα έρθει στη δευτέρα παρουσία, μαζί με το σοσιαλισμό.

Καμία στατιστική (και γενικώς τίποτα) για το πόσο ασφαλές μέσο είναι το αεροπλάνο που έχει τα λιγότερα ατυχήματα, κτλ, δεν μπορεί να νικήσει έναν αγχωμένο επιβάτη με ψυχολογία ντένις μπέργκαμπ. Κι επειδή εγώ συμμερίζομαι, για να πω την αλήθεια, τον επιβάτη αυτό, τίποτα δε συγκρίνεται με την ανεμελιά του τρένου. Μέχρι να μάθεις για τα σιδηροδρομικά ατυχήματα που γίνονται και να ρουφήξεις το αυγό σου στη γωνία.

Κανονικά θα χωρούσε παρενθετικά και μια ανάλυση για τις αεροπορικές εταιρίες χαμηλού κόστους και το πόσο ασφαλείς είναι οι ιδιωτικές αερογραμμές. Αλλά ας την αφήσουμε σε εκκρεμότητα, εφόσον η έρευνα για το τραγικό δυστύχημα στις γαλλικές άλπεις οδηγεί σε διαφορετικά συμπεράσματα για τις αιτίες που το προκάλεσαν.

Το ταξίδι αθήνα-πάτρα πχ κοστίζει σε όλες τις εκδοχές του και με κάθε μέσο (εκτός και αν το πάρεις με τα πόδια ή κολυμπώντας από κορινθιακό-πατραϊκό) περισσότερο απ ό,τι μια πτήση πήγαινε-έλα για ρώμη. Αλλά πρέπει να συνυπολογίσεις και το πήγαινε-έλα (θα έγραφα πάνε-έλα, για να αποφύγω την επανάληψη, αλλά μπορεί να δυσκολεύονταν οι νότιοι σφοι αναγνώστες) αθήνα-σπάτα, που σου βγαίνει περίπου όσο και το εισιτήριο της πτήσης.

Αν σου λείπει πολύ ο φραπές στη ρώμη, μια βασική επιλογή που έχεις είναι να μπεις μες σε ένα λεωφορείο με ένα σέικερ στο χέρι, να ταρακουνηθείς στο ρυθμό του αστικού, με το φόβο μη τυχόν σου πέσει ο ουρανός του στο κεφάλι, και... έτοιμος ο καφές, στο τέλος της διαδρομής, αρκεί να μην έχεις ξεχάσει να βάλεις τα υλικά στο σέικερ.

Αν ανήκεις στον χώρο της ευρύτερης αναρχίας ή της αναρχίζουσας αριστεράς, μπορεί αντί για ζυμαρικά και κόντρα ζυμαρικά, να δοκιμάσεις για αλλαγή τα αντι-πάστι –και να μας πεις πώς είναι- που θυμίζουν τους αντιθεσμούς του χολογουέι. Έτσι και αλλιώς δε θα χορτάσεις με μια μερίδα, ούτε θα πληρώσεις φτηνότερα. Αν τα ιταλικά εδέσματα συμμετείχαν στη μόδα του pornfood, με τις λιχουδιές που διεγείρουν ερωτικά το μυαλό σου και τις λαχταριστές τους πόζες, ίσως να τους έβγαινε το όνομα ως μικροτσούτσουνα.

Τσιμπήσαμε κι απόψε. Τη σαλάτα μας... (υπόψη πως είναι πίτσα)

Στα παραλειπόμενα από τους συνειρμούς με τον αστερίξ να προσθέσω την κλασική ελληνική ψυχολογία «όταν εμείς διαπρέπαμε, οι άλλοι μαζεύανε βελανίδια στα δέντρα», μέχρι να πατήσεις στη ρώμη και να σου φύγει η μαγκιά με τον πολιτισμό και τα μνημεία τους. Περίπου ό,τι έπαθαν δηλ κι οι γαλάτες στην περιπέτεια με τους ολυμπιακούς αγώνες και το μαζεστίξ να τους συμβουλεύει στο πλοίο, λίγο πριν πιάσουν πειραιά, να κρατήσουν υψηλό επίπεδο στην ξένη χώρα όπου θα βρεθούν, ακόμα κι αν οι ντόπιοι δεν έχουν το δικό τους πολιτισμό και τη γαλατική κουλτούρα .

Το να είσαι ευρωκομμουνιστής ή ακόμα χειρότερα επίγονός τους και να πιστεύεις πως πρεσβεύεις ή συνεχίζεις την κομμουνιστική παράδοση, είναι αντίστοιχα ανιστόρητο με το σχήμα του ενιαίου, τρισχιλιετούς ελληνορθόδοξου πολιτισμού, που ενώνει την αρχαία και τη σύγχρονη ελλάδα μέσω βυζαντίου. Και να ξεχνάς πως το «έλληνας» υποδήλωνε τον ειδωλολάτρη-προσωπολάτρη, και ήταν υποτιμητικός όρος, σαν το «σταλινικός» μετά το εικοστό συνέδριο, προτού πάρει τη σημερινή του σημασία στα ελληνικά –κι αν το πεις πολύ γρήγορα, μπορεί να παρακούσει ο άλλος και να νομίζει πως του είπες «σταλινικά». Δυνατά και σταλινικά συνέλληνες…

Όταν είσαι ερωτευμένος με την κυβέρνησή σου, τη βλέπεις σχεδόν παντού

Θυμάσαι τις δεύτερες εκλογές του 12’, που είχαν συμπέσει με το γιούρο και κάτι αστείοι φιλελέδες είχαν τυπώσει μπλουζάκια που έγραφαν: last trip before tsipras, το τελευταίο ταξίδι πριν τον τσίπρα, γιατί θα μας βγάλει τάχα από το ευρώ, κτλ. Ενώ το δικό μας ήταν το αντίθετο, κάτι σαν first trip after tsipras. Κι η πλάκα είναι πως αντί οι ταξιδιάρες ψυχές να σκεφτούν πως τα σύνορα και τα κράτη χωρίζουν τους λαούς, ενώ κατά βάθος όλοι ούνα φάτσα ούνα ράτσα είμαστε και βράζουμε στο ίδιο καζάνι, ευγνωμονούν πχ την εε που διευκόλυνε τα ταξίδια και τις μετακινήσεις μεταξύ των χωρών μελών της, χωρίς πολλές διατυπώσεις. Όπως και να ‘χει, ο καπιταλισμός είναι γαμάτος…

Μα παντού. Ακόμα και σε κοσμηματοπωλεία..

Μα παντού λέμε...

Η ρώμη θέλει εξερεύνηση και πολύ περπάτημα. Δεν εξαντλείται πχ με δύο μερούλες στα μουσεία κι ένα μικρό περίπατο. Αντιθέτως εσύ μπορείς πολύ εύκολα να εξαντληθείς, αν πετύχεις ακραίες θερμοκρασίες και καιρικές συνθήκες, πχ διαρκής βροχόπτωση, πολλή ζέστη, κτλ. Στο τέλος της μέρας θα σκέφτεσαι τα πόδια σου, με μουσική υπόκρουση τον κυρ-μέντιο. Δε λυγάνε τα ξεράδια και πονάνε τα ρημάδια.

Αν υπάρχει κάποιο απάνθρωπο ψεγάδι στην αιώνια πόλη, είναι για να την κάνει να φαίνεται ανθρώπινη, δηλ με ατέλειες, κι όχι παραμυθένια. Κι ένα αρκετά συνηθισμένο λάθος για τη φοντάνα ντι τρέβι είναι ότι αν πετάξεις ένα νόμισμα, θα πραγματοποιηθεί μια οποιαδήποτε ευχή σου, ενώ στην πραγματικότητα εξασφαλίζεις θεωρητικά πως θα επιστρέψεις κάποτε στη ρώμη. Εντάξει, κρίση έχουμε, υλιστές είμαστε (με τη φιλοσοφική έννοια κι όχι με τον χυδαίο τρόπο που το καταλαβαίνει πολύς κόσμος, λες και είμαστε τίποτα χυδαίοι υλιστές), νόμισμα δεν πρόκειται να πετάξουμε. Αλλά είναι από τα καλύτερα πράγματα που μπορεί να σου ευχηθεί κανείς, γιατί μια φορά μόνο δε φτάνει.

Αριβεντέρτσι.

Σε κάθε γωνία, υπάρχουνε μνημεία

…άφησε χνάρι απλόχερα εδώ η ιστορία

Κι επίσης, για κάθε ασκέρι (τουριστών) σκάνε καραμπινιέρι.

Παντός είδους: δημοτική αστυνομία, που εδώ δεν έχει καταργηθεί ακόμα, αν και κάθε άλλο παρά ανεπηρέαστος έχει μείνει ο κρατικός μηχανισμός από την κρίση. Capitale, που δεν κατάλαβα τη διαφορά που έχει από την πρώτη, ως πρωτευουσιάνα, εκτός κι αν εννοεί πως είναι του κεφαλαίου (ούτως ή άλλως). Και η κλασική, που και αυτή την ίδια δουλειά κάνει, δηλ να προστατεύει την καπιταλιστική ιδιοκτησία. Και να σουλατσάρει ανενόχλητη κι επιδεικτικά μπροστά στο κολοσσαίο, όπου απαγορεύεται η κυκλοφορία για τους κοινούς θνητούς. Αλλά απουσιάζει εξίσου επιδεικτικά από τα περισσότερα κυβερνητικά κτίρια, πολύ πριν εμείς prima volta sinistra και φέρουμε άλλα ήθη.

Η χούντα δεν τελείωσε ούτε σε αυτά τα μέρη.

Φαντάσου όμως να το λέγανε σε στιλ ελληνικό (τεο ρακ, τηλεάστυ) κι αγανακτισμένο (άμα πω τηλεάστυ, πάλι μέσα δε θα ‘μαι;), η χούντα δεν τελείωσε το 73’ (αλλά το 74’ ως γνωστόν) και να το μεταφέρουμε στα ιταλικά δεδομένα, η χούντα δεν τελείωσε το 43’ (με την πτώση του μουσολίνι, αλλά το 44’ που τον κρεμάσανε, και βασικά δεν τελείωσε ποτέ, γιατί ακόμα δικτατορία της αστικής τάξης είναι από κοινωνική άποψη αυτό που ζούνε). Δεν ξέρω σε ποια πλατεία ήταν το κάλεσμα των αγανακτισμένων αλά ιταλικά, αλλά η αντίστοιχη (χαρντ) ΚΟΡ –σκληροπυρηνική κομματική οργάνωση ρώμης- θα είχε πρόβλημα να επιλέξει μία από όλες για τις συγκεντρώσεις της. Τη ναβόνα με τις τρεις φοντάνες να παραπέμπουν συνειρμικά στις τρεις πηγές του μαρξισμού; Ή μήπως την πιάτσα ντι (αβάντι) πόπολο, που είναι ίσως κι η ωραιότερη απ’ όλες –κι ας μην έχει το εξωτικό χρώμα πχ της πιάτσα καραϊσκάκη στο μεταξουργείο. Έχει όμως στη μία πλευρά της κάτι πανάκριβες καφετέριες, εκ των οποίων η μία –όπως έγραφε ένας οδηγός μας- ήταν στέκι της αριστερής διανόησης, όπου μπορείς να δεις απέξω παρκαρισμένους ακριβά σπορ αμάξια πολυτελείας! Και θα συζητάνε πιθανότατα σαν τον αρτέμη και τον ινστρούκτορα από το αλαλούμ για τις λότους και τη λούτα ντελι κλάσε, που μένει ιστορικά αδικαίωτη, σέντσα ριβεντικατσιόνε. Δεν ξέρω μόνο αν αυτοί συγκαταλέγονται στους οργανικούς διανοούμενους του γκράμσι ή τους διανοούμενους τύπου βαρουφάκη, που συμπεριλήφθηκε στους κορυφαίους στοχαστές της εποχής μας, σύμφωνα με έγκυρα περιοδικά. Ο πλούτος όμως, όπως λέει κι ένας σπουδαίος διανοούμενος της εποχής μας, είναι κάτι το υποκειμενικό, που δε μετριέται με λότους και φεράρι, αλλά με τον ελεύθερο χρόνο που έχει κανείς να γράφει –καλή ώρα.

Παρεμπιπτόντως κι επειδή το ψάξαμε, υπάρχει οδός αντόνιο γκράμσι, όπως και τολιάτι –αλλά και στάλινγκραντ στη φοιτητούπολη της μπολόνια, όπως σημείωσε ο μόμους στα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης. Αλλά δεν ξέρω αν αυτό έχει να κάνει με κάποια ευρύτερη, καθολική αναγνώριση από την πολιτεία (χα!) ή με την περίοδο, που η αυτοδιοίκηση ήταν προνομιακό πεδίο με ευνοϊκούς συσχετισμούς για τους ιταλούς κομμουνιστές, και καθόριζε ζητήματα, όπως τα ονόματα των (τρίτων) δρόμων.

Τι άλλο αξίζει να δει κανείς στην αιώνια πόλη;

Μπορεί να δει, αλλά να μην αγγίξει (χορταίνεις και με το μάτι) το περίφημο καφέ γκρέκο, όπου για παράδειγμα ο καπουτσίνος κοστίζει μόλις οκτώ ευρώ. Όσα χρειάζονται δηλ για να δεις κάτι άλλους σκελετωμένους καπουτσίνους στην κρύπτη τους, σε στιλ θρίλερ, όπου ένας μεταγενέστερος έκανε κάτι παρανοϊκές συνθέσεις με τα κόκαλά τους –που ελπίζω να μην τρίζουν τώρα που τα αναφέρω, γιατί θα κοκαλώσουν με τη σειρά τους και θα μείνουν στον τόπο από το κοψοχόλιασμα οι επισκέπτες τουρίστες. Κρανίου τόπος κυριολεκτικά. Αν θέλεις να παραμείνεις οπωσδήποτε στην κατηγορία, αξίζει τον κόπο να επισκεφτείς την κατακόμβη της καλλιστώς ή καλλιστούς (για να μην έχουμε πάλι την ίδια ιστορία στα σχόλια) και να ξεναγηθείς σε ένα μικρό μόνο τμήμα από τα είκοσι χιλιόμετρα του συνολικού μήκους των υπόγειων διαδρόμων και των τεσσάρων επιπέδων στους οποίους βρίσκονται οι χριστιανικοί τάφοι.

Μπορείς επίσης να κουραστείς να αρνείσαι ευγενικά τα άπειρα σελφιστήρια (ράβδοι-μαρκούτσια, όπου στερεώνεις το κινητό ή τη φωτογραφική σου μηχανή για να βγάλεις καλύτερα τον εαυτό σου και είναι πιθανότατα το αξεσουάρ που θα βαρεθείς να βλέπεις φέτος στα ελληνικά νησιά) που σου προτείνουν επίμονα να αγοράσεις οι μετανάστες –οι σύγχρονοι σπάρτακοι της ρώμης. Να αναρωτηθείς για την πρακτική εφαρμογή του νόμου της προσφοράς και της ζήτησης, που θεωρητικά θα έπρεπε να ρίξει την τιμή αυτών των μαραφετιών στα δέκα λεπτά το ένα, με τόση υπερπροσφορά. Ή για την αξία των απολογητικών θεωριών ωφελιμότητας του συστήματος, που μας λένε πως όλα όσα γίνονται είναι καλώς καμωμένα, για βέλτιστα αποτελέσματα και τη μεγαλύτερη δυνατή ευτυχία. Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε..

Να πας το βράδυ στο τραστέβερε, που είναι κάτι σαν τα ρωμαϊκά πετράλωνα, εργατική συνοικία, κοντά στο κέντρο, με τα περισσότερα μπαράκια κι «εναλλακτικά μέρη» για τη βραδινή διασκέδαση –που δε μας απασχόλησε ιδιαίτερα, γιατί δε σου μένουν και πολλές δυνάμεις στο τέλος της ημέρας, αν ακολουθείς σφιχτό, καθημερινό πρόγραμμα, για να προλάβεις να τα δεις όλα. Να κάνεις τους απαραίτητους συνειρμούς για τους λαούς της ευρώπης με το κάστρο του σαντάντζελο, που ήταν παλιά μεταξύ άλλων τόπος βασανιστηρίων, και με τη (σκωροφαγωμένη) σημαία του διευθυντηρίου της εε στον ιστό του. Να χαζέψεις στην επιβλητική πιάτσα βενέτσια και να καταλάβεις πως χάζευαν με το μεγαλείο της πόλης διάφοροι αρχαιόπληκτοι και ο μουσολίνι που έβγαζε τους λόγους του από το παλάτσο βενέτσια. Και να αναρωτηθείς στο μνημείο του βιτόριο εμανουέλε, αν είχε δίκιο που επέβαλε την ένωση των μικρών βασιλείων της ιταλίας ή αν η ανισομετρία εντός της ίδιας της χώρας καθιστά το όλο ενωτικό εγχείρημα ματαιοπονία.

Να αγνοήσεις τους λεγεωνάριους του μπαμπαορούμ και του πετιμπονούμ στο κολοσσαίο. Να προσπαθήσεις να πιάσεις την ατμόσφαιρα της εποχής και να φανταστείς το σόιμπλε με δάφνινο στεφάνι να στρέφει προς τα κάτω τον αντίχειρά του για τον αλέξη, που είχε την αυταπάτη (;) πως μπορούσε να πετύχει μια ευνοϊκή ρύθμιση-λύση μες στο λάκκο των λεόντων της εε. Στην αρένα του σταδίου, όπου μια ταμπέλα μας υποδεικνύει στα ιταλικά πως απαγορεύονται τα κοστούμια, εννοώντας πιθανότατα τις μεταμφιέσεις (και τις πολιτικές μεταλλάξεις), αλλά δεν διευκρινίζει τι γίνεται με τις γραβάτες. Να πας και δυο σταθμούς πιο κάτω στην (ιμπεριαλιστική) πυραμίδα, που είναι πιο μικρή αναλογικά κι από το μεσαίο μέγεθος για το λεγεωνάριο οβελίξ και τη ρόγα του σταφυλιού στο επιδόρπιό του. Και γνώριζες εσύ σφε αναγνώστη, πως εκτός από είλωτες, είχαμε κι εμείς κάτι πυραμίδες στην αργολίδα;

Να περπατήσεις στο πάρκο-δάσος μποργκέσε –αν και η λύκαινα είναι πάντα εδώ, στο έμβλημα της πόλης- ή να πάρεις ένα δίτροχο ποδήλατο, για να παλιμπαιδίσεις και να βυθιστείς στην ίντριγκα των βοργίων, που –σα γόρδιος δεσμός- δεν ξεμπλέκει ποτέ. Επικράτησε ο τάδε, αλλά οι αντίπαλοί του προσεταιρίστηκαν τους φράγκους, που θεωρούσαν δική τους περιοχή τη νεάπολη, κι επέδραμαν για να εμπεδώσουν την κυριαρχία τους, αλλά ο ανιψιός του τάδε ανέτρεψε την εξουσία του δείνα και του σαρδόνιου πρωτοξαδέλφου του, που τον υπονόμευε. Δηλ τέλος; Όχι γιατί οι δυσαρεστημένοι οπαδοί ενός τρίτου αντέδρασαν και τον αιχμαλώτισαν, υποχρεώνοντάς τον να προσκυνήσει την παπική εξουσία. Είχαν υπολογίσει όμως χωρίς τη δύναμη των…

Και πάει λέγοντας.

Μπορείς να συναντήσεις πατριωτάκια από την ελλάδα, που είναι παντού, αν και οι περισσότεροι τουρίστες είναι ισπανοί κονκισταδόρες, που καταφτάνουν με ορδές. Και τα τουριστικά καραβάνια με τις σημαιούλες για να μην χάνονται είναι ό,τι πιο κοντινό (και βασικά το μόνο) που μπορείς να πετύχεις σε προσυγκέντρωση και μαζική εκδήλωση.

Και να θαυμάσεις το ιταλικό δαιμόνιο στη ναβόνα και την πιάτσα ντι σπάνια (που θα μπορούσαν να φιλοξενούν το φτωχικό δίπατο του ιταλού άνεργου παπακαλιάτη), όπου κάποιοι χορηγοί βρήκαν ευκαιρία για την καλύτερη ρεκλάμα στην πρόσοψη κτιρίων και εκκλησιών, που βρίσκονται υπό αναστύλωση-ανακαίνιση. Να περικυκλώσεις το πάνθεον και τη φοντάνα ντι τρέβι, που εδώ και κάποιο χρονικό διάστημα της έχουν αδειάσει το νερό και την επισκευάζουν, αλλά κάποιοι αήττητοι εξακολουθούν να πετάνε νομίσματα στο κενό, σημαδεύοντας αθώα ποντικάκια που τρέχουν τρομαγμένα, να σωθούν από την επέλαση των βαρβάρων.

Η ρώμη εν κατακλείδι είναι μια σκαλιστή πόλη (σε αντίθεση με κάποιες πιο βόρειες, που όλοι κινούνται μηχανικά, σαν κουρδιστά πορτοκάλια). Κι αν έχεις φτιάξει μια λίστα με τα ωραιότερα κτίρια του κόσμου, που πρέπει να επισκεφτείς μία φορά στη ζωή σου, εδώ μπορείς να τσεκάρεις σχεδόν τα μισά (ή ένα πολύ μεγάλο ποσοστό). Η ρώμη είναι γενικά ένα απέραντο δωρεάν μουσείο, με άπειρα ιστορικά μνημεία –που δεν μας εξασφαλίζουν αυτομάτως όμως και την ιστορική μνήμη. Πρέπει πάντα να επικαιροποιούμε τα χνάρια και τα διδάγματα της ιστορίας, γιατί η δύναμη κι η αίγλη είναι σαν τις εξεγέρσεις, που δε μπαίνουν σε μουσεία, ούτε και στην κατάψυξη, για να μείνουν εσαεί ζωντανές. Και αυτό σημαίνει πως χάνονται, αν δεν τις επαληθεύουμε διαρκώς στην πραγματική ζωή.

Parole, parole

Πολιτικό (και όχι μόνο) φωτορεπορτάζ από την αιώνια πόλη

Αν ισχύει η κινέζικη παροιμία που λέει πως μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις, τότε η σημερινή ανάρτηση θα φτάσει σε έκταση τις μερικές δεκάδες χιλιάδες λέξεις, οπότε χωρίς περαιτέρω φλυαρίες περνάμε στο ψητό και την επεξήγηση των φωτογραφιών που ακολουθούν (κάποιες από αυτές μπορεί να τις έχει πάρει ήδη το μάτι σας σε ένα αντίστοιχο φωτορεπορτάζ στο Ατέχνως).

Ξεκινάμε με την εικόνα από ένα λούνα παρκ στην περιοχή όπου διαμέναμε (κοντά στο μετρό μπατιστίνι) και την τρομερή σημειολογία με τα ροζ και πράσινα σοσιαλδημοκρατικά στρουμφάκια που κοσμούσαν το θυρεό του

Ζούμε, όπως είναι προφανές, σε μια ευρώπη που αλλάζει. Ακόμα και τα μπλε στρουμφάκια της.

Κι αυτό μας το επιβεβαιώνει και το κάλεσμα για ένα συλλαλητήριο σε μια αφίσα του φλεβάρη, που αναφέρει ως τετελεσμένη την αλλαγή στην ελλάδα (κιόλας;). Εμπρός λοιπόν στο δρόμο που χάραξε η ελλάδα κι ο αποτέτοιος (ο αποτέτοιος έχει δίκιο, όπως λέει κι ο σφος οβελίξ, μεθυσμένος. Θα το μεθύσουμε το φίλο, σίγουρα ναι).

Τίποτα όμως δεν πλησιάζει τον πολιτικό σουρεαλισμό της επόμενης αφίσας, που έχει ως σύνθημα τη διαγραφή του χρέους και το χτύπημα της λιτότητας, έχει υπογραφή ως "αντικαπιταλιστική αριστερά" με ένα σφυροδρέπανο και διοργανώνει εκδήλωση στην οποία καλεί ένα μέλος του ποδέμος και ένα του σύριζα. Για τόσο αντικαπιταλισμό μιλάμε...

Εν τω μεταξύ, αν δείτε προσεκτικά τα ονόματα της αφίσας (όσα φαίνονται τέλος πάντων), λύνεται και μια βασική απορία για το πού έχει χαθεί ο βίκτορ βαλδές (του ποδέμος) και γιατί δε βγαίνει ποτέ ο ντε χέα από την ενδεκάδα της γιουνάιτεντ.

Παρακάτω συναντάμε κάποια γραφεία του ιταλικού κκ.

Ας κάνουμε ένα κοντινό, για να καταλάβουμε τις διαφορές, πριν και μετά τις ανατροπές και την πολιτική του μετάλλαξη.

Πριν...

...και μετά

Περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις.
Κάποιοι όμως εξακολουθούν να αντιστέκονται, έστω κι ανυπόγραφα, έστω και με μαύρο σπρέι.

Ας δούμε και τι άλλα πολιτικά φρούτα συναντήσαμε στη ρώμη.

Την εθνική διοίκηση του φιλελεύθερου ιταλικού κόμματος

Τα γραφεία του μπερλουσκονικού φόρτσα ιτάλια

Την αφίσα της/μιας ευρώδουλης εργατικής ομοσπονδίας

πάντα με την εργασία, γενικά κι αόριστα

Το κάλεσμα για μια αντικυβερνητική πορεία (ήταν όμως σκισμένη αφίσα και δεν καταλάβαμε από ποια σκοπιά το βάζει -ούτε είναι απαραίτητο όμως να έχει βαθύτερο περιεχόμενο)

Ρέντζι, σπίτι σου!

Μια αφίσα φασισταριών αλλά με αναρχική αισθητική, για την επέτειο της δολοφονίας του έλληνα φοιτητή μίκη μάντακα (πατήστε το σύνδεσμο πάνω στο όνομα, για να μάθετε περισσότερα για αυτή την υπόθεση).

Σχετικό και άσχετο συνάμα με το παραπάνω, το χαρτάκι-αγγελία ενός μάστορα, που διαφημίζει ως βασικό του προσόν την καταγωγή του: ραγκάτσο ιταλιάνο! Όχι κάνας βρώμικος μετανάστης, δηλαδής..

Ας περάσουμε να δούμε και μερικά έντυπα. Πχ το αριστερό περιοδικό λεφτ, που αναφέραμε και στο χτεσινό σημείωμα, που σε αυτό το τεύχος είχε τίτλο: λιγότερη δουλειά, δουλειά για όλους

Δεν αποτελεί φυσικά έκπληξη πως ένα από τα άρθρα του καλεί τους ιταλούς να βαδίσουν στην κατεύθυνση της ελλάδας (και του αποτέτοιου)

Συναντάμε επίσης και μια συνέντευξη του συνδικαλιστή, που ξεκινάει την αντι-ρέντζι καμπάνια και φιλοδοξεί να ενώσει την αριστερά, κτλ, κτλ

Στο ράφι βρίσκουμε και το περιοδικό εσπρέσο με τίτλο εμπνευσμένο από τους ποδέμος (εδώ έχασε ο σύριζα)

Εμείς μπορούμε. Ή όχι;

Με ένα θέμα για την "άλλη επανάσταση" στην Αβάνα. Από τον τίτλο και μόνο μπορεί να καταλάβει κανείς πολλά για την οπτική γωνία από την οποία πιάνει το θέμα

Στο ράφι και το φύλλο της Μανιφέστο (ό,τι πιο.. αριστερό βρήκαμε σε καθημερινή εφημερίδα)

Τι άλλο μπορεί να δει κανείς; Το λεωφορείο 81 (κρατάμε και τη σημειολογία της χρονιάς) που από τη μία μεριά καtαλήγει στην πλατεία risorgimento, ενώ ο άλλος τερματικός σταθμός είναι ο μαλατέστα!

Αλλά η πρώτη πλατεία έχει μετονομαστεί άτυπα, λέει, σε πλατεία μίκη μάντακα! Ενώ το "μαλατέστα" είναι μάλλον απλή συνωνυμία με το γνωστό αναρχικό.

Σε κάποιο σταθμό του μετρό συναντάς και μια επιγραφή για τους παρτιζάνους,

Ή έτσι νομίζεις δηλ, μέχρι να καταλάβεις ότι αναφέρεται απλώς σε αυτούς που αποχωρούν..
Οι ζευγάδες φεύγουν μωρέ, η σπορά μένει!

Στα τρένα, όπως θα έλεγε κι ο mikeius
Όπου θα βρεις μία ακόμα "κινηματική" αναφορά για τους φυτοφάγους βέγκαν (με το άλφα σε κύκλο) δίπλα από τη γνήσια επαναστατική απαξίωση του βατικανού.

Για τον επίλογο του φωτορεπορτάζ, κράτησα μία φωτογραφία με τις σημαίες της ειρήνης (αν και προς στιγμήν υπήρχε διαφωνία ότι μπορεί να είναι το σύμβολο των ομοφυλόφιλων, που μοιάζει πολύ) από έναν παρακείμενο δρόμο της βιτόριο εμανουέλε

Και με δύο συγκλονιστικά στιγμιότυπα από μια έκθεση που πετύχαμε τις μέρες του ταξιδιού για τη φρίκη των στρατοπέδων συγκέντρωσης

Δεν είναι εύκολη υπόθεση να μπορέσουν τα εκθέματα κι οι φωτογραφίες μιας έκθεσης, να σπάσουν τη μουσειακή ατμόσφαιρα και να σου μεταφέρουν το κλίμα και τα συναισθήματα μιας εποχής. Αλλά αυτή τη φορά είχαμε μάλλον την εξαίρεση στον κανόνα.

Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη Ρώμη

Περιμέναμε που λες στην ουρά των εισιτηρίων για τον παλατινό λόφο. Παρεμπιπτόντως είναι αρκετά έξυπνο να προτιμήσεις να επισκεφτείς πρώτα το λόφο αυτό, που έχει ενιαίο εισιτήριο με το κολοσσαίο και να γλιτώσεις τη μεγάλη ουρά στην οποία στήνονται όσοι τουρίστες ξεκινάνε την περιήγησή τους από το στάδιο. Ενώ δεν είναι πολύ καλή επιλογή να πας μόνο στο κολοσσαίο παραλείποντας τα υπόλοιπα, αφενός γιατί θα χάσεις μία καθηλωτική θέα στο ρωμαϊκό φόρουμ και αφετέρου γιατί το κολοσσαίο είναι πιο εντυπωσιακό απέξω, τη νύχτα, ενώ εσωτερικά χάνει κάπως, γιατί είναι σκαμμένες οι κερκίδες του κι ο αγωνιστικός χώρος, για να φαίνονται οι κάτω χώροι και τα αποδυτήρια των λιονταριών. Και υποθέτω πως η φράση «γκολ από τα αποδυτήρια», αν και δεν είναι λατινική, πρέπει να βγήκε, όταν κάποιο ατίθασο ζωντανό έκανε μακαρίτη με μια χαψιά κάποιον από τους φύλακες-θηριοδαμαστές του. Αλλά αυτά για τα μνημεία θα τα δούμε αναλυτικά σε επόμενη ενότητα.

Περιμένουμε λοιπόν στην ουρά των εισιτηρίων για τον παλατινό λόφο. Και ακούμε μια σφισσα από την παρέα μας να πιάνει κουβέντα και βασικά παζάρι με τον υπάλληλο στο γκισέ, περνάει ή δεν περνάει το πάσο. Κι αν το καταλάβουν και μας πούνε τζαμπατζήδες έλληνες που προκαλέσαμε την παγκόσμια οικονομική κρίση μαζί με τους υδραυλικούς και τους μαθητές που δε ζητάνε απόδειξη από το κυλικείο για την τυρόπιτα; Τελικά ακούμε να της λέει εντάξει, γιατί συμπαθεί τον πρωθυπουργό μας. Η πρώτη –και μοναδική στα χρονικά πιθανότατα- έμπρακτη κατάκτηση της νέας συγκυβέρνησης. Ναι, αλλά αν έχεις υπάρξει στη ζωή σου κνίτης, δεν μπορεί να το αφήσεις αυτό να πέσει έτσι κάτω. Εγώ δεν τον συμπαθώ, την ακούμε να λέει και την τραβούσαμε από το μανίκι. Καλά είσαι μουρλή; Σου χαρίζουν μπακούνιν κι εσύ τον κοιτάς στα δόντια;

Γιατί όχι, τη ρωτάει απορημένος ο υπάλληλος.

-Γιατί είμαστε κομμουνιστές, απαντάει η σφισσα.

-Μα ναι και εγώ, κι εγώ είμαι, να λέει αυτός, επιμένοντας να παίζει με την ψυχική μας υγεία, για να καταλήξουμε στην πτέρυγα των αντιφρονούντων.

Εντάξει ρε συναγωνιστή, να μπερδέψεις την παντιέρα ρόσα, με τη ροζ, το καταλαβαίνω, λόγω της γλώσσας, γιατί μοιάζουν λίγο και ηχητικά. Να μπερδέψεις το βούρτση, με την παρακάτω φωτό, πάει κι έρχεται. Αλλά τις βούρτσες με τις οδοντόβουρτσες;

Μην μπερδεύεστε, δε γράφει βούρτση

Αυτό είναι όμως το κακό που άφησε πίσω της η διαβρωτική επίδραση του οπορτουνισμού και το κκ ιταλίας, που μεταλλάχτηκε στη σημερινή σοσιαλδημοκρατική ελιά, ώστε να μη μπορεί να ξεχωρίσει κανείς τους κομμουνιστές από το σημερινό σύριζα. Δε λένε εξάλλου πως όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη ρώμη; Γιατί να εξαιρείται ο τρίτος δρόμος, που θα ‘ναι μη αιμοβόρος κι ευρωκομμουνιστικός; Πώς να μη βρει πρόσφορο έδαφος να καλλιεργηθεί ο ιστορικός συμβιβασμός του μπερλίνγκουερ με τους χριστιανοδημοκράτες και την αστική τάξη, όταν ο τολιάτι πχ ασκούσε κριτική στα φληναφήματα του εικοστού συνεδρίου, όχι για τη γενική τους κατεύθυνση, αλλά για την ατολμία τους να προβούν σε μια συνολική καταγγελία των δομών του συστήματος, πέρα από την προσωπική καταδίκη του ηγέτη-φυσιογνωμίας που αφορούσε η λεγόμενη προσωπολατρία; Και γενικότερα, πώς μπορεί να αναπτυχθεί γερή και μαζική ταξική συνείδηση σε μια πόλη, που έχει στο επίκεντρο της οικονομικής της δραστηριότητας τον τουρισμό και ένα συγκριτικά εύκολο, αυξημένο ποσοστό κέρδους, για ευρύτερα κοινωνικά στρώματα;

Στην ιταλία πάντως έχουν δοκιμαστεί οι δυνατότητες και τα αδιέξοδα διάφορων δρόμων, που δίνουν πολύτιμη (ακριβοπληρωμένη) πείρα και συμπεράσματα.

Δοκιμάστηκε πχ η θεωρία ότι εξαιτίας του δεκέμβρη και της αποχής από τις εκλογές του 46’ στην ελλάδα, το κίνημα έχασε μια χρυσή ευκαιρία μαζικής και ειρηνικής ανάπτηξης αλά ιταλικά, που θα του έδινε μεγάλες δυνατότητες. Κι είδαμε στην πράξη τη γλύκα του τρίτου δρόμου και πού ακριβώς μας οδήγησαν αυτές οι δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένου του ειρηνικού, κοινοβουλευτικού περάσματος, όταν το ιταλικό κκ ξεπερνούσε το 30% στις εκλογές. Ζήσαμε τα στρατηγικά αδιέξοδα και την πολιτική χρεοκοπία του ευρωκομμουνισμού, καθώς και τη γρήγορη μετάλλαξή του σε καθαρή σοσιαλδημοκρατία-κεντροαριστερά, τη διετία 89-91’, σε πλήρη αντίθεση με την ελληνική ιδιαιτερότητα και το ειδικό βάρος του δεκέμβρη, που άφησε τη σφραγίδα του και στις κατοπινές εξελίξεις, ενάντια στη ρεφορμιστική διάβρωση.

Ο πολιτικός δοκιμαστικός σωλήνας της ιταλίας έχει φιλοξενήσει επίσης την πρώτη επικράτηση φασιστικού καθεστώτος, με επικεφαλής έναν αποστάτη του σοσιαλιστικού κόμματος. Τους προβληματισμούς του γκράμσι για την ιδεολογική ηγεμονία και τη συγκριτικά μεγαλύτερη αντοχή της αστικής εξουσίας στο δυτικό κόσμο, που ωστόσο δεινοπάθησαν στα χέρια των επιγόνων του και παραμένει ένα δυσεπίλυτο θεωρητικό πρόβλημα αν και σε ποιο βαθμό ευθύνονται αυτές καθαυτές οι ιδέες του για τα δικά τους ολισθήματα. Τις αναλύσεις της ιταλικής αυτονομίας, που πνίγηκε στις αντιφάσεις της κι έχει κερδίσει το ενδιαφέρον αρκετών σφων, αν και προσωπικά δεν καταλαβαίνω γιατί και προτιμώ να αφήσω τους ίδιους να το εξηγήσουν. Τις ερυθρές ταξιαρχίες, που είχαν παρέμβαση και στο μαζικό κίνημα και δυνάμωναν όσο ολίσθαινε το ιταλικό κκ προς το ρεφορμισμό, αλλά αποδυναμώθηκαν εκ των έσω και από τη διείσδυση μυστικών υπηρεσιών. Το μοντέλο του διπολισμού, με απλή αναλογική και σχηματισμούς αλλεπάλληλων κυβερνήσεων –χωρίς να χαθεί ποτέ από τα χέρια των αστών το τιμόνι ή να αναφέρεται κανείς στον μπαμπούλα της ακυβερνησίας. Την απαξίωση του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος, που άνοιξε το δρόμο για πολιτική καριέρα στον μπερλουσκόνι και κάποια χρόνια αργότερα στον τηλεαστέρα πέπε γκρίλο –ένα κράμα λαζόπουλου, καμμένου και θεοδωράκη. Την κεντροαριστερή κυβέρνηση του νταλέμα να δίνει την πολιτική της ευλογία και να συμμετέχει ενεργά στο βομβαρδισμό της γιουγκοσλαβίας από το νατο. Τους ακροδεξιούς της λίγκας του βορρά να μην είναι οι κλασικοί εθνικιστές, που έχουμε συνηθίσει, αλλά να έχουν αποσχιστικές τάσεις από τον φτωχό ιταλικό νότο. Το δράμα των μεταναστών και τη λαβεντούζα, που προσφέρεται για ευνόητους συνειρμούς, αλλά και για την παράφραση ενός παλιού, γνωστού συνθήματος: μην τα βάζετε με τους μετανάστες, άλλοι σας πίνουν το αίμα.

Και τι ακριβώς κάνει η «αριστερά» για όλα αυτά; Πολύ καλά μας χαιρετά. Και στέλνει τα χαιρετίσματά της (κατ’ ιδίαν κι όχι από μακριά) στην εξουσία που την κατάπιε. Θυμάμαι σε ανέμελες, αντεπαναστατικές εποχές να ερίζουμε με τον άβερελ για το ποιος είναι πιο πολύ σύμμαχος (εμείς ή το ναρ) με την κομμουνιστική επανίδρυση, rifondazione, που αν δεν κάνω λάθος, μπορεί να μεταφραστεί κι ως επαναθεμελίωση, οπότε χάρισμά τους, αν συνυπολογίσεις ποια ήτανε κι η πορεία της. Υπάρχουν βέβαια κάποιες μικρές ομάδες που αποσπάστηκαν και έτσι φτιάχτηκε κάτι σαν επανίδρυση της επανίδρυσης (την επανίδρυση ω επανίδρυση), όπως και κάποιες άλλες φιλικές οργανώσεις, χωρίς ωστόσο ειδικό πολιτικό βάρος. Κάτι αντίστοιχο γίνεται και στην άλλη κοιτίδα του ευρωκομμουνισμού, τη γαλλία, με τη συρρίκνωση του ιστορικού κκγ, το αριστερό μέτωπο, και τους τροτσκιστές στο αντικαπιταλιστικό κόμμα –λέμε και κάτι βαρύγδουπο, για να προχωρά η ώρα. Ενώ οι βασικές επαφές του κόμματος είναι με έναν πόλο που δρα εντός του κκγ κι αντιστοιχεί στο 15^ο διαμέρισμα του παρισιού (δύναμη, όχι αστεία). Κάποτε είχα δει στο ριζοσπάστη και μια ομάδα που υπέγραφαν ως αυθεντικά κομμουνιστές ή κάτι παρόμοιο (σε αντίθεση προφανώς με τους υποκριτές).

Κατά τα άλλα στην ιταλία υπάρχει η altra europa con tsipras σαν alter ego των κυρίαρχων αστικών δυνάμεων, η πρωτοβουλία ενός συνδικαλιστή που ξεκινάει καμπάνια εναντίον του πρωθυπουργού ρέντζι, φιλοδοξώντας να ενώσει όλη την αριστερά και ένα περιοδικό «λεφτ», κάτι σαν unfollow, αλλά (ακόμα) πιο σύριζα. Αυτά όμως θα τα δούμε αναλυτικά στην επόμενη ενότητα με το φωτορεπορτάζ. Όπου υπό κανονικές συνθήκες, θα βλέπαμε κι ένα ωραίο σύνθημα στον τοίχο, υπογραμμένο με σφυροδρέπανο για την επανάσταση που δεν πεθαίνει. Αλλά δε θα το δούμε τελικά εκεί, λόγω ανωτέρας βίας, οπότε το κρατάμε εδώ ως επιμύθιο.