Η κε του μπλοκ βγάζει μια σχετικά ξεκούραστη βδομάδα, και φροντίζουν για αυτό καλοί γραφιάδες, όπως ο Αλέξανδρος Δελάρζ, που παίρνει τη σκυτάλη από το Μώμο, για να μας μιλήσει για τον κλάδο του, το τρένο της νέας ΕΤΕ, τις γλώσσες προγραμματισμού και το μαγικό κόσμο της πληροφορικής. Εγώ ως μοναδική δημιουργική προσθήκη, να συστήσω στους απανταχού κομπιουτεράδες κι όχι μόνο την αγγλική σειρά ΙΤ Crowd. Λίγο καμένη, χωρίς κοινωνικό μήνυμα (είπαμε, αγγλική) αλλά σίγουρα ευχάριστη.
Ίσως να μη το πήρατε χαμπάρι αλλά μέσα στη φασαρία των δίκαιων και άδικων πολέμων, του ISIS, της προσφυγιάς, του λαϊκισμού με τους κάθε λογής καραγκιόζηδες Τραμπ, Μπόρις Τζόνσον, Μπέπε Γκρίλο κλπ, της ευρωαμφισβήτησης, της παγκόσμιας καπιταλιστικής αβεβαιότητας γενικά, μια σιωπηλή επανάσταση, μια νεα ΕΤΕ έχει ξεκινήσει εδώ και καμμιά πενταετία με ρίζες καμμιά δεκαετία πιο πριν και συμβαίνει κυρίως τις τηλεπικοινωνίες και την πληροφορική. Στην πιάτσα φέρει το όνομα “technology transformation”, τεχνολογική μεταμόρφωση σε χαλαρή μετάφραση.
Για άλλους κλάδους δεν ξέρω, κάτι 3D printing κι άλλα τέτοια παλαβά έχω ακούσει κι εγώ, αλλά σαν εργατάκος στις τελεπικοινωνίες θα προσπαθήσω να περιγράψω την ΤΜ όπως την καταλαβαίνω σε απλή γλώσσα χωρίς πολλά-πολλά μασκαραλίκια.
Για να το πιάσουμε απ’την αρχή βλέπουμε ότι αυτή η εξέλιξη συμπίπτει με την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση παρόλο που οι ρίζες αυτών των εξελίξεων παν πιο πίσω. Το ίδιο όμως ισχύει και για την ίδια την κρίση, οι αιτίες προϋπήρχαν, δεν ήρθαν απ’ το υπερπέραν. Δέκα χρόνια κρίσης ήδη αντικατοπτρίζονται με χρονοκαθυστέρηση στο εποικοδόμημα με πολιτικούς-τσουτσέκια και παγκόσμια αβεβαιότητα να αναπαραχθεί το μοντέλο. Θα ‘χει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε τι θα γίνει όταν οι τεχνολογικές αυτές εξελίξεις αντικατοπτριστούν στο πολιτικό/οικονομικό εποικοδόμημα.
Αυτή η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων θα αλλάξει και τις παραγωγικές σχέσεις, δηλαδή θα αλλάξουν και τα χαρακτηριστικά του τεχνο-προλεταριάτου, white-collars όπως τους λεν στ’ αμερικάνικα, άλλη φορά θα πούμε γι’ αυτό.
Αυτά τα χρόνια το εμπόρευμα με τις μεγαλύτερες δυνατότητες να παράγει κέρδος είναι κάτι άυλο: η πληροφορία. Η αιχμή του δόρατος της παγκόσμιας αστικής τάξεως αυτή την εποχή είναι οι πολυεθνικές (αλλά και πάμπολλα startups) που παίζουν μπάλα στο IT (information technology) – μπορεί να το δείτε και ώς ICT (information & communications technology) - που απασχολούν ένα μεγάλο τμήμα του παγκόσμιου προλεταριάτου – μεταξύ αυτών κι εγώ – και που το αντικείμενό τους είναι η εύρεση, παραγωγή, ανάλυση, μεταφορά της πληροφορίας, αυτού του μυστήριου εμπορεύματος που δεν μπορείς να το πιάσεις, να το περιγράψεις, βρίσκεται παντού τριγύρω σου και καθορίζει τη ζωή σου. Μεγάλη συζήτηση.
Big Data ή «ένας σκασμός πληροφορίας»
Η πληροφορία (ενικός) έχει πολύ δύσκολο κι αφηρημένο ορισμό. Άμα το καλοσκεφτείς είναι κάποιο γεγονός απ’ την πραγματικότητα το οποίο το παίρνουμε συνειδητά, του αποδίδουμε κάποια ποσότητα ή ποιότητα για να το χρησιμοποιήσουμε κάπου. Π.χ το θερμόμετρο δείχνει -10, ψοφόκρυο. Ασφαλώς δεν χρειάζομαι το θερμόμετρο να με πει ότι κάνει κρύο, όμως το γεγονός ότι αποφασίσαμε σαν άνθρωποι να μετράμε με κάποιο τρόπο τη θερμοκρασία (π.χ με το πόσο ανεβοκατεβαίνει ο υδράργυρος) σημαίνει ότι εξάγουμε μια πιο συγκεκριμένη πληροφορία. Τι διαφορά θα μου πεις έχει π.χ το -5 απ’ το -10 αφού και στις δυο περιπτώσεις το ‘χεις δαγκώσει; Έχει διαφορά π.χ στη χημεία ή στη φυσική, ένα υλικό έχει διαφορετικές ιδιότητες απ’ τη μια θερμοκρασία στην άλλη. Ή ας πούμε έχεις ένα θερμοστάτη που όταν πέσει η θερμοκρασία σε μια συγκεκριμένη το καλοριφέρ τιμή παίρνει μπρος (στις μέρες μας παίζει ούτε κι αυτό να χεις).
Η μετρημένη θερμοκρασία λοιπόν, π.χ κάποιο χειμωνιάτικο πρωινό, είναι μια πληροφορία που μπορείς να χρησιμοποιήσεις κάπου, ας πούμε να ρυθμίσεις το καλοριφέρ. Βάλε τώρα τη θερμοκρασία όλα τα πρωινά της χρονιάς που είναι πολύ περισσότερη πληροφορία. Βάλε τώρα τη θερμοκρασία κάθε ώρα, όλο το 24ωρο επί 20 χρόνια στο κέντρο της πόλης. Μιλάμε για πολλή πληροφορία. Σκέψου ότι υπάρχει ένας αισθητήρας που καταγράφει αυτή τη πληροφορία κάθε ώρα επι είκοσι χρόνια και την αποθηκεύει σ’ ένα σκληρό δίσκο κλπ. Μετά παίρνεις όλο τούτο, το τυπώνεις σε καμμιά εφτακοσαριά σελίδες, πόσο χώρο θέλει τέλωσπάντων. Αυτό το πάκο με τις φωτοτυπίες που έχει εκατοντάδες χιλιάδες νούμερα-θερμοκρασίες απάνω το λέμε big data.
Υπάρχουν τριγύρω μας εκατομμύρια μικροσυσκευές, κάμερες, αισθητήρες, κινητά τηλέφωνα, hotspots, κεραίες κινητής και δε συμμαζεύεται, πράματα που συλλέγουν πληροφορίες κάθε δευτερόλεπτο, καταγράφουν εικόνες, ήχους, θερμοκρασίες, στατιστικά κλπ και όλα αυτά συνιστούν έναν τεράστιο όγκο πληροφορίας, στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της άχρηστη εκ πρώτης όψεως. Το big data λοιπόν κι όσοι ασχολούνται μ’αυτό, έχει σκοπό να μαζέψει όλη αυτή την πληροφορία, να την μελετήσει με τρόπο που να μη σε πάρουν τα χρόνια και να μη σου βγουν τα μάτια, να τα στραγγίξεις, να κοσκινίσεις, να ζυμώσεις και να βγάλεις άλλες πληροφορίες που θα σου φανούν χρήσιμες. Δηλαδή αυτό που κάνουν οι big data analysts είναι να γράφουν προγράμματα, αλγόριθμους που να βρίσκουν «ψύλλους στ’ αχυρα» αλλά να το κάνουν σε ελάχιστο χρόνο. Αυτό λέγεται “data mining” – «εξόρυξη» (χρήσιμης) πληροφορίας.
Π.χ στο παραπάνω παράδειγμα, ο μάστορας που ψάχνει τις θερμοκρασίες της εικοσαετίας παρατηρεί μια περίεργη διακύμανση κάθε πρωί στις 6-9 και κάθε απόγευμα στις 2-5 στο κέντρο της πόλης. Αυτό οφείλεται στην κίνηση που έχει εκείνες τις ώρες και η θερμότητα που εκπέμπουν τα αυτοκίνητα ανεβάζουν τη μέση θερμοκρασία. Αρα μπορούν να ρυθμιστούν τα κλιματιστικά εκείνες τις ώρες να χαμηλώνουν τη θερμοκρασία το χειμώνα κι έτσι να εξοικονομείται ρεύμα/χρήμα. Πολύ χοντροκομμένο παράδειγμα, θα εκπλαγείτε το πόσο ψιλά γράμματα και λεπτεπίλεπτες δουλειές μπορεί να κάνει το big data και πόσο χρήμα μπορεί να εξοικονομήσει για το κεφάλαιο που βγάζει απ’ τη μύγα ξύγκι.
Internet of Things ή «χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα»
Οι μικροσυσκευές και οι αισθητήρες που αναφέραμε πιο πάνω σε λίγα χρόνια θα φτάσουν κάτι δισεκατομμύρια σε αριθμό κι αυτό επειδή μεγαλώνει η αυτοματοποίηση και πρέπει να υπάρχουν παντού ψηφιακά μάτια και αυτιά να συλλέγουν δεδομένα, π.χ για το πως να λειτουργήσει ένα πλήρως αυτοματοποιημένο εργοστάσιο χωρίς «χέρια» μέσα. Ένας αισθητήρας θα μετράει θερμοκρασία, άλλος υγρασία, άλλος μετατόπιση αντικειμένων, ένα ασύρματο ρούτερ (access point) θα στέλνει εντολές στους μηχανικούς βραχίονες να δουλέψουν κλπ, κλπ. Το αυτοκίνητο που θα το βάζετε στον αυτόματο πιλότο πια, θα έχει αισθητήρες που θα μετράει υγρασία, θερμοκρασία, ταχύτητα αέρα, απόσταση από προπορευόμενο αμάξι, ανωμαλίες του οδοστρώματος κλπ. ενώ θα λαμβάνει πληροφορίες από κεραίες κινητής (ο δορυφόρος είναι ακριβό γκάτζετ) για δρομολόγιο, κυκλοφοριακό, πρόγνωση καιρού κλπ.
Όλα αυτά τα μαραφέτια που θα συλλέγουν δεδομένα θα πρέπει να έχουν ένα συλλογικό «μυαλό», ένα κεντρικό σύστημα που να επεξεργάζεται όλη αυτή τη πληροφορία και να αναλαμβάνει να «οδηγήσει» το αυτοκίνητο κι όλ’ αυτά σε μικροδευτερόλεπτα. Αυτό το μπουκέτο μικρο-μαραφετιών θα πρέπει να επικοινωνεί με κάποιο σέρβερ ή/και αναμετάξυ των και τέλωσπάντων, να βγαίνει άκρη μέσα απ’ αυτό το χάος. Αυτό το λέμε Internet of Things (=διαδίκτυο των πραγμάτων).
Μέχρι τώρα ξέρουμε ότι μπαίνεις στο ίντερνετ με το κομπιούτερ, το λάπτοπ. Μετά προστέθηκαν και τα κινητά και υπερδιπλασιάστηκαν οι συσκευές που μπαίνουν στο ίντερνετ. Τώρα ακούμε για τα λεγόμενα wearables, smart ρολόγια και είμαστε μόνο στην αρχή. Επειδή όλ’ αυτά τα μπιχλιμπίδια χρειάζονται να στέλνουν κάπου τα δεδομένα που συλλέγουν, το μόνο βολικό «έδαφος» για να το κάνουν αυτό είναι ο αέρας, ουσιαστικά τα δίκτυα της κινητής τηλεφωνίας ή WiFi (άντε να απλώσεις οπτικές ίνες, καλώδια, μπαλαντέζες απ’ το αυτοκίνητο στα κεντρικά της κοζμοτέ!) και το αντίστοιχο ψηφιακό «έδαφος» είναι το ίντερνετ που όλοι ξέρουμε. Αυτά φυσικά όλα ενέχουν τεράστιους κινδύνους ασφαλείας διότι μπορεί το κάθε καλόπαιδο χάκερ να τα κάνει γης μαδιάμ.
Ακόμα δεν αντιλαμβανόμαστε τον αντίκτυπο που θα έχει η εξάπλωση του IoT στην καθημερινή ζωή αλλά να μου το θυμηθείτε, όσο θα βελτιώνεται το σύστημα τα πάντα θα αυτοματοποιηθούν και θα αλλάξει ριζικά η έννοια της παραγωγής μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Δεν είναι τυχαίο που ορισμένοι χρησιμοποιούν τον ακόμα πιο πιασάρικο όρο “Internet of Everything”, διαδίκτυο για τα πάντα-όλα για να περιγράψουν την τάση αυτή.
Software Defined Networks/Network Functions Virtualization ή «όλα τούτα τα κάν’ τούτο το κουμπούδ’;»
Όπως βλέπετε το να έχεις μια θάλασσα από μικρομαραφέτια που συλλέγουν δεδομένα ή στέλνουν εντολές δεν σημαίνει τίποτα αν δεν μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους, δηλαδή να συγκροτούν κάποιο δίκτυο, και όλα τα δίκτυα μεταξύ τους το διαδίχτυ (που λέει και το κόκκινο μετερίζι).
Το πρόβλημα στα σημερινά δίκτυα είναι ότι τους ενδιάμεσους σταθμούς μετακίνησης της πληροφορίας, routers, switches, load balancers, controllers, τους κατασκευάζουν ιδιωτικές εταιρείες με κλειστό λογισμικό κλπ. Και ο μηχανικός δικτύων, όταν θέλει να ρυθμίσει π.χ πώς θα μετακινείται η πληροφορία μέσα στο δίκτυο μιας εταιρείας θα πρέπει να “μπει” στο κάθε μαραφέτι να το ρυθμίσει ανάλογα. Υπάρχουν ασφαλώς κι αυτόματοι αλγόριθμοι που κάνουν την πολλή δουλειά, όμως το λογισμικό αυτών των μαραφετιών είναι ιδιωτικό, δύσκαμπτο, θέλει ειδική εκπαίδευση, είναι ακριβό γενικά. Συν το ότι θέλει να πληρώνεις την αναβάθμιση ή ακόμα χειρότερα να αγοράζεις κι άλλα μαραφέτια για να κάνεις τη δουλειά σου.
Οι μάστορες λοιπόν εδώ σκέφτηκαν το εξής: αντί να έχουμε συσκευές από ιδιωτικές εταιρείες με ιδιωτικό λογισμικό γιατί δεν φτιάνουμε συσκευές με ανοιχτό λογισμικό (open source) μειώνοντας έτσι το κόστος; Αυτό σημαίνει ότι τον κώδικα, σα να λέμε τις οδηγίες που λεν στο κάθε μαραφέτι πώς να λειτουργήσει, δεν τον γράφουν πια οι υπάλληλοι μιας εταιρείας αλλά μέλη μιας κοινότητας developers, θα μπορούσες να πεις γραμμένος απ' το λαό. Μεγάλο θέμα κι αυτό, αν αυτού του είδους η παραγωγή είναι κάτι σαν προϋπάρχουσα σοσιαλιστική σχέση στο έδαφος του καπιταλισμού, ευπρόσδεκτες όλες οι απόψεις.
Οι πολυεθνικές μ’ αυτόν τον τρόπο μειώνουν τα έξοδά τους, συμμετέχοντας ως «χορηγοί» στις κοινότητες αυτές. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι πολλές IT εταιρείες χρησιμοποιούν κάποια έκδοση Linux για εταιρικό λογισμικό αντί να αγοράζουν Windows.
Έτσι δημιουργούν από μόνες τους το έδαφος για τον ανταγωνισμό μεταξύ τους, φτιάχνουν το γήπεδο και τους κανόνες για να παίξουν μπάλα. Μη γελιόμαστε, δεν υπάρχει τίποτα το ευγενές σ’αυτή την κατάσταση, όλα γίνονται για να μειωθεί το κόστος λειτουργίας.
Επιπλέον τα μαστόρια σκέφτηκαν, γιατί να μην εφαρμόσουμε μια αρχιτεκτονική που να μπορούμε να ρυθμίζουμε κεντρικά όλες τις συσκευές με ένα κλικ, βασικά επεμβαίνοντας στο πρόγραμμα (τον κώδικα), αντί να μπαίνουμε σε κάθε μια ξεχωριστά; Αυτό το πράμα το λέμε “προγραμματικώς καθορισμένο δίκτυο», Software Defined Network (SDN). To SDN επαναστατικοποιεί τον τρόπο που λειτουργούν και μανατζάρονται τα δίκτυα, όχι πλέον από administrators αλλά από προγραμματιστές. Ο εργαζόμενος στον κλάδο πρέπει πια να ξέρει λίγο απ’ όλα καθώς τα όρια ανάμεσα στις διάφορες τεχνολογίες και ρόλους γίνονται ολοένα και πιο δυσδιάκριτα.
Κι εδώ οι φαφλατάδες της τεχνολογίας έχουν εφεύρει τον όρο Software Defined Everything, που σημαίνει ότι οποιαδήποτε συσκευή ή λειτουργία υπάρχει εκεί έξω θα μπορεί να προγραμματίζεται για να ταιριάζει ακριβώς στα γούστα αυτουνού που θα τη χρησιμοποιεί.
Αφού λοιπόν αυτές οι συσκευές ουσιαστικά επιτελούν μια λειτουργία, π.χ είναι firewalls (ξεψαχνίζουν δηλαδή την πληροφορία που περνάει μέσα απ’ αυτές κι αποφασίζουν αν θα την αφήσουν να περάσει στο κλειστό δίκτυο της εταιρείας) ή αν πρόκειται για authentication server (ελέγχουν τους κωδικούς και άλλα στοιχεία ταυτοποίησης κάποιου χρήστη) αντί να ξοδεύουμε χώρο και χρήμα για να τις αγοράσουμε, γιατί απλά δεν μεταφέρουμε το «λογικό» τους μέρος σέ ένα μεγαλύτερο data center, σα να λέμε σε ένα τεράστιο υπολογιστή; Αυτό είναι το λεγόμενο virtualization, η μετατροπή δηλαδή ενός φυσικού αντικειμένου όπως ένας firewall σε «εικονικό».
Κάθε συσκευή εκτελεί μια ορισμένη λειτουργία π.χ authentication, load balancing. Aυτή η λειτουργία λοιπόν, εφόσον μπορεί να «μεταναστέψει» σε κάποιο data center μπορεί να υπάρχει από μόνη της χωρίς να τρέχει σε κάποιο virtual machine, εικονικό υπολογιστή να πούμε. Έτσι η λειτουργία (function) αυτή αυτονομείται και μπορεί να τρέχει ως μεμονωμένο υπολογιστικό γεγονός (instance) που μπορείς να το ανοίγεις και να το καταργείς όποτε σου κάνει κέφι αντί να δημιουργείς ολάκερο εικονικό υπολογιστή και να ξοδεύεις πόρους και χρόνο. Αυτή η λειτουργία είναι το λεγόμενo “network functions virtualization” NFV – «εικονοποίηση δικτυακών λειτουργιών». Πράγμα που μας οδηγεί στο...
Cloud ή «πετάω στα σύννεφα»
Κι αν δεν έχεις αυτό το μεγαλύτερο data center τι κάνεις; Τη σήμερον ημέραν μπορείς πια να «νοικιάσεις» ορισμένους πόρους, π.χ χωρητικότητα σε σκληρό δίσκο, επεξεργαστική ισχύ κλπ από κάποιον που έχει. Αυτό το λέμε Cloud computing και συγκεκριμένα IaaS (Infrastructure as a Service).
Τι είναι ένας υπολογιστής; Ένα κουτί που έχει μέσα διάφορα μπιμπλίκια, επεξεργαστή, σκληρό, μνήμη κλπ. Αυτά όμως από μόνα τους δεν κάνουν τίποτα, χρειάζονται ένα λειτουργικό σύστημα για να λειτουργήσουν, ένα πρόγραμμα δηλαδή. Από την οπτική πλευρά του χρήστη, αυτό το λειτουργικό δεν έχει σημασία αν είναι εγκατεστημένο στο κουτί που έχεις στο σπίτι σου ή σε ένα απομακρυσμένο σέρβερ το οποίο απλώς επικοινωνεί με την οθόνη, το πληκτρολόγιο και το ποντίκι σου. Έτσι λοιπόν οι περισσότερες συσκευές δικτύων μπορούν να υπάρχουν νοητά, να χρησιμοποιούν τους πόρους ενός μεγαλύτερου συστήματος. Κι ακόμα καλύτερα μπορείς να τις αναβαθμίζεις όποτε γουστάρεις, «νοικιάζοντας» αντίστοιχους πόρους απ’ την εταιρεία που έχει το μεγάλο μαραφέτι, να το χρησιμοποιείς όποτε γουστάρεις και τις υπόλοιπες ώρες κάποιος άλλος να χρησιμοποιεί τους πόρους αυτούς, να το καταργείς εύκολα κλπ.
Μπορείς βέβαια αντί να νοικιάσεις υπολογιστικούς πόρους για να δουλέψεις κάποια προγράμματα (που πρέπει βεβαίως να τα αγοράσεις), μπορείς να νοικιάσεις τα ίδια τα προγράμματα και να τα ανοίγεις από κάποιο cloud κατευθείαν. Μπορείς μάλιστα να παραγγείλεις να σου φτιάξουν προγράμματα ειδικά για πάρτη σου, κουστούμ’ στα μέτρα σου. Αυτό το λέμε SaaS (Software as a Service). Το πιο απλό παράδειγμα υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια και δεν είναι άλλο απ’ το e-mail. Θα θυμάστε παλιά για να ‘χεις e-mail θα πρεπε εξαρχής να σου δώσει τη διεύθυνση ο πάροχος, κάτι σαν π.χ foufoutos@hol.gr και μετά να έχεις εγκατεστημένο ένα mail client στο κομπιούτερ σου, κατά 99% το Microsoft outlook. Όλα αυτά ξεπεράστηκαν με τα γνωστά Hotmail, yahoo, gmail κλπ, το μόνο που χρειάζεσαι είναι ένας browser.
Yπάρχουν κι εδώ φυσικά οι «οραματιστές» ή απλώς πολυλογάδες που εισήγαγαν τον όρο “Everything as a Service” αναφερόμενοι σε οτιδήποτε είναι γραμμένο σε κάποια γλώσσα προγραμματισμού μπορεί να προσφέρεται ως υπηρεσία.
Άραγε ο σοσιαλισμός είναι προγραμματίσιμος; Υπάρχει ένα σύνολο αλγορίθμων, εντολών που να μπορεί να τρέξει σε μια (μόνο) χώρα ή σε ομάδα χωρών βρε αδερφέ που να μπορεί να ρυθμίσει τη σοσιαλιστική οικονομία που είναι σχεδιοποιημένη εν αντιθέσει με τον καπιταλισμό που είναι αλλού ο παπάς αλλού τα ράσα του; Όταν απονεκρωθεί το κράτος κι εξαφανιστούν οι ιεραρχίες (χαράς ευαγγέλια για τους αναρχικούς) η κοινωνία θα τρέχει βάσει ενός υπερπολύπλοκου αλγόριθμου, αποτέλεσμα δισεκατομμυρίων εργατοωρών; Έχετε ακούσει τον όρο αλγοκρατία (algocracy); Πολύ προκλητικές σκέψεις.
Πρέπει λοιπόν να υπάρχουν εργάτες που να ξέρουν να γράφουν γλώσσες προγραμματισμού, γλώσσες δηλαδή που καταλαβαίνουν τα μαραφέτια κι όχι οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι, οι χρήστες απλά πατάν το κουμπί που λέει «βγάλε μια χοντρή» και βγαίνει μια χοντρή. Για να βγει αυτή η χοντρή από πίσω κρύβονται χιλιάδες ώρες και γραμμές προγραμματισμού.
Για να ρυθμίσεις ένα δίκτυο ή ένα σύστημα, δηλαδή για να είσαι network/system administrator/engineer απλά έπρεπε να ξέρεις να χρησιμοποιείς τα μαραφέτια, τι εντολές να βάλεις κλπ. Τώρα πια θα πρέπει να ξέρεις και να τα προγραμματίζεις, να επεμβαίνεις δηλαδή στον κώδικά τους για να κάνουν απευθείας τη δουλειά που θες αντί να έχεις ένα περιορισμένο σύνολο δυνατοτήτων που σου δίνουν. Ο απλός εργατάκος λοιπόν, μεταξύ αυτών κι εγώ που απλά διαχειρίζονται ένα πρόγραμμα που με κόπο και ιδρώτα μάθαν σιγά-σιγά, απαρχαιώνεται. Πέρα απ’ την αυτοματοποίηση, ο πυρήνας του προγραμματισμού είναι να μπορείς να μιλάς στα μηχανήματα για να κάνουν τη δουλειά σου αντι να αγοράζεις ένα προκαθορισμένο σύνολο εντολών (πρόγραμμα, λειτουργικό) που μπορεί να μην είναι ολοκληρωμένο.
Ο απλός admin όσο πάει γίνεται πιο «ανειδίκευτος» σα να λέμε και ο προγραμματιστής – developer αν θέλετε να είστε ακριβείς – τον αντικαθιστά όλο και περισσότερο. Που κι αυτός πρέπει να προλαβαίνει τις εξελίξεις καθώς υπάρχουν ένα σωρό γλώσσες προγραμματισμού εκεί όξω, άλλες για front-end, άλλες για web design, άλλες για διάλος τον πατέρα. Αν έχετε παιδιά που παν για σπουδές ακούστε τον Δελάρζ: στείλτε τα ΤΕΙ Πληροφορικής, ΑΕΙ αν μπορούν να περάσουν ακόμα καλύτερα, να μάθουν τρία πράματα. Linux, Προγραμματισμό και Δίκτυα. Αν δεν γίνει τίποτα συνταρακτικό θα χει ψωμί να φάει κάπου στον κόσμο για άλλα 40-50 χρόνια. Ή αν πάλι γίνει τίποτα συνταρακτικό η διαχείριση της πληροφορίας είναι ίσως το πιο δυνατό όπλο της εργατικής τάξης σήμερα.
Καθόλου πια δεν μ’ αγαπάς, μ’ αφήνεις ντιπ για ντιπ
στα παλιά παπούτσα σου με γράφεις σε γλώσσα τζαβασκρίπ
Ίσως να μη το πήρατε χαμπάρι αλλά μέσα στη φασαρία των δίκαιων και άδικων πολέμων, του ISIS, της προσφυγιάς, του λαϊκισμού με τους κάθε λογής καραγκιόζηδες Τραμπ, Μπόρις Τζόνσον, Μπέπε Γκρίλο κλπ, της ευρωαμφισβήτησης, της παγκόσμιας καπιταλιστικής αβεβαιότητας γενικά, μια σιωπηλή επανάσταση, μια νεα ΕΤΕ έχει ξεκινήσει εδώ και καμμιά πενταετία με ρίζες καμμιά δεκαετία πιο πριν και συμβαίνει κυρίως τις τηλεπικοινωνίες και την πληροφορική. Στην πιάτσα φέρει το όνομα “technology transformation”, τεχνολογική μεταμόρφωση σε χαλαρή μετάφραση.
Για άλλους κλάδους δεν ξέρω, κάτι 3D printing κι άλλα τέτοια παλαβά έχω ακούσει κι εγώ, αλλά σαν εργατάκος στις τελεπικοινωνίες θα προσπαθήσω να περιγράψω την ΤΜ όπως την καταλαβαίνω σε απλή γλώσσα χωρίς πολλά-πολλά μασκαραλίκια.
Για να το πιάσουμε απ’την αρχή βλέπουμε ότι αυτή η εξέλιξη συμπίπτει με την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση παρόλο που οι ρίζες αυτών των εξελίξεων παν πιο πίσω. Το ίδιο όμως ισχύει και για την ίδια την κρίση, οι αιτίες προϋπήρχαν, δεν ήρθαν απ’ το υπερπέραν. Δέκα χρόνια κρίσης ήδη αντικατοπτρίζονται με χρονοκαθυστέρηση στο εποικοδόμημα με πολιτικούς-τσουτσέκια και παγκόσμια αβεβαιότητα να αναπαραχθεί το μοντέλο. Θα ‘χει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε τι θα γίνει όταν οι τεχνολογικές αυτές εξελίξεις αντικατοπτριστούν στο πολιτικό/οικονομικό εποικοδόμημα.
Αυτή η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων θα αλλάξει και τις παραγωγικές σχέσεις, δηλαδή θα αλλάξουν και τα χαρακτηριστικά του τεχνο-προλεταριάτου, white-collars όπως τους λεν στ’ αμερικάνικα, άλλη φορά θα πούμε γι’ αυτό.
Αυτά τα χρόνια το εμπόρευμα με τις μεγαλύτερες δυνατότητες να παράγει κέρδος είναι κάτι άυλο: η πληροφορία. Η αιχμή του δόρατος της παγκόσμιας αστικής τάξεως αυτή την εποχή είναι οι πολυεθνικές (αλλά και πάμπολλα startups) που παίζουν μπάλα στο IT (information technology) – μπορεί να το δείτε και ώς ICT (information & communications technology) - που απασχολούν ένα μεγάλο τμήμα του παγκόσμιου προλεταριάτου – μεταξύ αυτών κι εγώ – και που το αντικείμενό τους είναι η εύρεση, παραγωγή, ανάλυση, μεταφορά της πληροφορίας, αυτού του μυστήριου εμπορεύματος που δεν μπορείς να το πιάσεις, να το περιγράψεις, βρίσκεται παντού τριγύρω σου και καθορίζει τη ζωή σου. Μεγάλη συζήτηση.
Big Data ή «ένας σκασμός πληροφορίας»
Η πληροφορία (ενικός) έχει πολύ δύσκολο κι αφηρημένο ορισμό. Άμα το καλοσκεφτείς είναι κάποιο γεγονός απ’ την πραγματικότητα το οποίο το παίρνουμε συνειδητά, του αποδίδουμε κάποια ποσότητα ή ποιότητα για να το χρησιμοποιήσουμε κάπου. Π.χ το θερμόμετρο δείχνει -10, ψοφόκρυο. Ασφαλώς δεν χρειάζομαι το θερμόμετρο να με πει ότι κάνει κρύο, όμως το γεγονός ότι αποφασίσαμε σαν άνθρωποι να μετράμε με κάποιο τρόπο τη θερμοκρασία (π.χ με το πόσο ανεβοκατεβαίνει ο υδράργυρος) σημαίνει ότι εξάγουμε μια πιο συγκεκριμένη πληροφορία. Τι διαφορά θα μου πεις έχει π.χ το -5 απ’ το -10 αφού και στις δυο περιπτώσεις το ‘χεις δαγκώσει; Έχει διαφορά π.χ στη χημεία ή στη φυσική, ένα υλικό έχει διαφορετικές ιδιότητες απ’ τη μια θερμοκρασία στην άλλη. Ή ας πούμε έχεις ένα θερμοστάτη που όταν πέσει η θερμοκρασία σε μια συγκεκριμένη το καλοριφέρ τιμή παίρνει μπρος (στις μέρες μας παίζει ούτε κι αυτό να χεις).
Η μετρημένη θερμοκρασία λοιπόν, π.χ κάποιο χειμωνιάτικο πρωινό, είναι μια πληροφορία που μπορείς να χρησιμοποιήσεις κάπου, ας πούμε να ρυθμίσεις το καλοριφέρ. Βάλε τώρα τη θερμοκρασία όλα τα πρωινά της χρονιάς που είναι πολύ περισσότερη πληροφορία. Βάλε τώρα τη θερμοκρασία κάθε ώρα, όλο το 24ωρο επί 20 χρόνια στο κέντρο της πόλης. Μιλάμε για πολλή πληροφορία. Σκέψου ότι υπάρχει ένας αισθητήρας που καταγράφει αυτή τη πληροφορία κάθε ώρα επι είκοσι χρόνια και την αποθηκεύει σ’ ένα σκληρό δίσκο κλπ. Μετά παίρνεις όλο τούτο, το τυπώνεις σε καμμιά εφτακοσαριά σελίδες, πόσο χώρο θέλει τέλωσπάντων. Αυτό το πάκο με τις φωτοτυπίες που έχει εκατοντάδες χιλιάδες νούμερα-θερμοκρασίες απάνω το λέμε big data.
Υπάρχουν τριγύρω μας εκατομμύρια μικροσυσκευές, κάμερες, αισθητήρες, κινητά τηλέφωνα, hotspots, κεραίες κινητής και δε συμμαζεύεται, πράματα που συλλέγουν πληροφορίες κάθε δευτερόλεπτο, καταγράφουν εικόνες, ήχους, θερμοκρασίες, στατιστικά κλπ και όλα αυτά συνιστούν έναν τεράστιο όγκο πληροφορίας, στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της άχρηστη εκ πρώτης όψεως. Το big data λοιπόν κι όσοι ασχολούνται μ’αυτό, έχει σκοπό να μαζέψει όλη αυτή την πληροφορία, να την μελετήσει με τρόπο που να μη σε πάρουν τα χρόνια και να μη σου βγουν τα μάτια, να τα στραγγίξεις, να κοσκινίσεις, να ζυμώσεις και να βγάλεις άλλες πληροφορίες που θα σου φανούν χρήσιμες. Δηλαδή αυτό που κάνουν οι big data analysts είναι να γράφουν προγράμματα, αλγόριθμους που να βρίσκουν «ψύλλους στ’ αχυρα» αλλά να το κάνουν σε ελάχιστο χρόνο. Αυτό λέγεται “data mining” – «εξόρυξη» (χρήσιμης) πληροφορίας.
Π.χ στο παραπάνω παράδειγμα, ο μάστορας που ψάχνει τις θερμοκρασίες της εικοσαετίας παρατηρεί μια περίεργη διακύμανση κάθε πρωί στις 6-9 και κάθε απόγευμα στις 2-5 στο κέντρο της πόλης. Αυτό οφείλεται στην κίνηση που έχει εκείνες τις ώρες και η θερμότητα που εκπέμπουν τα αυτοκίνητα ανεβάζουν τη μέση θερμοκρασία. Αρα μπορούν να ρυθμιστούν τα κλιματιστικά εκείνες τις ώρες να χαμηλώνουν τη θερμοκρασία το χειμώνα κι έτσι να εξοικονομείται ρεύμα/χρήμα. Πολύ χοντροκομμένο παράδειγμα, θα εκπλαγείτε το πόσο ψιλά γράμματα και λεπτεπίλεπτες δουλειές μπορεί να κάνει το big data και πόσο χρήμα μπορεί να εξοικονομήσει για το κεφάλαιο που βγάζει απ’ τη μύγα ξύγκι.
Internet of Things ή «χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα»
Οι μικροσυσκευές και οι αισθητήρες που αναφέραμε πιο πάνω σε λίγα χρόνια θα φτάσουν κάτι δισεκατομμύρια σε αριθμό κι αυτό επειδή μεγαλώνει η αυτοματοποίηση και πρέπει να υπάρχουν παντού ψηφιακά μάτια και αυτιά να συλλέγουν δεδομένα, π.χ για το πως να λειτουργήσει ένα πλήρως αυτοματοποιημένο εργοστάσιο χωρίς «χέρια» μέσα. Ένας αισθητήρας θα μετράει θερμοκρασία, άλλος υγρασία, άλλος μετατόπιση αντικειμένων, ένα ασύρματο ρούτερ (access point) θα στέλνει εντολές στους μηχανικούς βραχίονες να δουλέψουν κλπ, κλπ. Το αυτοκίνητο που θα το βάζετε στον αυτόματο πιλότο πια, θα έχει αισθητήρες που θα μετράει υγρασία, θερμοκρασία, ταχύτητα αέρα, απόσταση από προπορευόμενο αμάξι, ανωμαλίες του οδοστρώματος κλπ. ενώ θα λαμβάνει πληροφορίες από κεραίες κινητής (ο δορυφόρος είναι ακριβό γκάτζετ) για δρομολόγιο, κυκλοφοριακό, πρόγνωση καιρού κλπ.
Όλα αυτά τα μαραφέτια που θα συλλέγουν δεδομένα θα πρέπει να έχουν ένα συλλογικό «μυαλό», ένα κεντρικό σύστημα που να επεξεργάζεται όλη αυτή τη πληροφορία και να αναλαμβάνει να «οδηγήσει» το αυτοκίνητο κι όλ’ αυτά σε μικροδευτερόλεπτα. Αυτό το μπουκέτο μικρο-μαραφετιών θα πρέπει να επικοινωνεί με κάποιο σέρβερ ή/και αναμετάξυ των και τέλωσπάντων, να βγαίνει άκρη μέσα απ’ αυτό το χάος. Αυτό το λέμε Internet of Things (=διαδίκτυο των πραγμάτων).
Μέχρι τώρα ξέρουμε ότι μπαίνεις στο ίντερνετ με το κομπιούτερ, το λάπτοπ. Μετά προστέθηκαν και τα κινητά και υπερδιπλασιάστηκαν οι συσκευές που μπαίνουν στο ίντερνετ. Τώρα ακούμε για τα λεγόμενα wearables, smart ρολόγια και είμαστε μόνο στην αρχή. Επειδή όλ’ αυτά τα μπιχλιμπίδια χρειάζονται να στέλνουν κάπου τα δεδομένα που συλλέγουν, το μόνο βολικό «έδαφος» για να το κάνουν αυτό είναι ο αέρας, ουσιαστικά τα δίκτυα της κινητής τηλεφωνίας ή WiFi (άντε να απλώσεις οπτικές ίνες, καλώδια, μπαλαντέζες απ’ το αυτοκίνητο στα κεντρικά της κοζμοτέ!) και το αντίστοιχο ψηφιακό «έδαφος» είναι το ίντερνετ που όλοι ξέρουμε. Αυτά φυσικά όλα ενέχουν τεράστιους κινδύνους ασφαλείας διότι μπορεί το κάθε καλόπαιδο χάκερ να τα κάνει γης μαδιάμ.
Ακόμα δεν αντιλαμβανόμαστε τον αντίκτυπο που θα έχει η εξάπλωση του IoT στην καθημερινή ζωή αλλά να μου το θυμηθείτε, όσο θα βελτιώνεται το σύστημα τα πάντα θα αυτοματοποιηθούν και θα αλλάξει ριζικά η έννοια της παραγωγής μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Δεν είναι τυχαίο που ορισμένοι χρησιμοποιούν τον ακόμα πιο πιασάρικο όρο “Internet of Everything”, διαδίκτυο για τα πάντα-όλα για να περιγράψουν την τάση αυτή.
Software Defined Networks/Network Functions Virtualization ή «όλα τούτα τα κάν’ τούτο το κουμπούδ’;»
Όπως βλέπετε το να έχεις μια θάλασσα από μικρομαραφέτια που συλλέγουν δεδομένα ή στέλνουν εντολές δεν σημαίνει τίποτα αν δεν μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους, δηλαδή να συγκροτούν κάποιο δίκτυο, και όλα τα δίκτυα μεταξύ τους το διαδίχτυ (που λέει και το κόκκινο μετερίζι).
Το πρόβλημα στα σημερινά δίκτυα είναι ότι τους ενδιάμεσους σταθμούς μετακίνησης της πληροφορίας, routers, switches, load balancers, controllers, τους κατασκευάζουν ιδιωτικές εταιρείες με κλειστό λογισμικό κλπ. Και ο μηχανικός δικτύων, όταν θέλει να ρυθμίσει π.χ πώς θα μετακινείται η πληροφορία μέσα στο δίκτυο μιας εταιρείας θα πρέπει να “μπει” στο κάθε μαραφέτι να το ρυθμίσει ανάλογα. Υπάρχουν ασφαλώς κι αυτόματοι αλγόριθμοι που κάνουν την πολλή δουλειά, όμως το λογισμικό αυτών των μαραφετιών είναι ιδιωτικό, δύσκαμπτο, θέλει ειδική εκπαίδευση, είναι ακριβό γενικά. Συν το ότι θέλει να πληρώνεις την αναβάθμιση ή ακόμα χειρότερα να αγοράζεις κι άλλα μαραφέτια για να κάνεις τη δουλειά σου.
Οι μάστορες λοιπόν εδώ σκέφτηκαν το εξής: αντί να έχουμε συσκευές από ιδιωτικές εταιρείες με ιδιωτικό λογισμικό γιατί δεν φτιάνουμε συσκευές με ανοιχτό λογισμικό (open source) μειώνοντας έτσι το κόστος; Αυτό σημαίνει ότι τον κώδικα, σα να λέμε τις οδηγίες που λεν στο κάθε μαραφέτι πώς να λειτουργήσει, δεν τον γράφουν πια οι υπάλληλοι μιας εταιρείας αλλά μέλη μιας κοινότητας developers, θα μπορούσες να πεις γραμμένος απ' το λαό. Μεγάλο θέμα κι αυτό, αν αυτού του είδους η παραγωγή είναι κάτι σαν προϋπάρχουσα σοσιαλιστική σχέση στο έδαφος του καπιταλισμού, ευπρόσδεκτες όλες οι απόψεις.
Οι πολυεθνικές μ’ αυτόν τον τρόπο μειώνουν τα έξοδά τους, συμμετέχοντας ως «χορηγοί» στις κοινότητες αυτές. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι πολλές IT εταιρείες χρησιμοποιούν κάποια έκδοση Linux για εταιρικό λογισμικό αντί να αγοράζουν Windows.
Έτσι δημιουργούν από μόνες τους το έδαφος για τον ανταγωνισμό μεταξύ τους, φτιάχνουν το γήπεδο και τους κανόνες για να παίξουν μπάλα. Μη γελιόμαστε, δεν υπάρχει τίποτα το ευγενές σ’αυτή την κατάσταση, όλα γίνονται για να μειωθεί το κόστος λειτουργίας.
Επιπλέον τα μαστόρια σκέφτηκαν, γιατί να μην εφαρμόσουμε μια αρχιτεκτονική που να μπορούμε να ρυθμίζουμε κεντρικά όλες τις συσκευές με ένα κλικ, βασικά επεμβαίνοντας στο πρόγραμμα (τον κώδικα), αντί να μπαίνουμε σε κάθε μια ξεχωριστά; Αυτό το πράμα το λέμε “προγραμματικώς καθορισμένο δίκτυο», Software Defined Network (SDN). To SDN επαναστατικοποιεί τον τρόπο που λειτουργούν και μανατζάρονται τα δίκτυα, όχι πλέον από administrators αλλά από προγραμματιστές. Ο εργαζόμενος στον κλάδο πρέπει πια να ξέρει λίγο απ’ όλα καθώς τα όρια ανάμεσα στις διάφορες τεχνολογίες και ρόλους γίνονται ολοένα και πιο δυσδιάκριτα.
Κι εδώ οι φαφλατάδες της τεχνολογίας έχουν εφεύρει τον όρο Software Defined Everything, που σημαίνει ότι οποιαδήποτε συσκευή ή λειτουργία υπάρχει εκεί έξω θα μπορεί να προγραμματίζεται για να ταιριάζει ακριβώς στα γούστα αυτουνού που θα τη χρησιμοποιεί.
Αφού λοιπόν αυτές οι συσκευές ουσιαστικά επιτελούν μια λειτουργία, π.χ είναι firewalls (ξεψαχνίζουν δηλαδή την πληροφορία που περνάει μέσα απ’ αυτές κι αποφασίζουν αν θα την αφήσουν να περάσει στο κλειστό δίκτυο της εταιρείας) ή αν πρόκειται για authentication server (ελέγχουν τους κωδικούς και άλλα στοιχεία ταυτοποίησης κάποιου χρήστη) αντί να ξοδεύουμε χώρο και χρήμα για να τις αγοράσουμε, γιατί απλά δεν μεταφέρουμε το «λογικό» τους μέρος σέ ένα μεγαλύτερο data center, σα να λέμε σε ένα τεράστιο υπολογιστή; Αυτό είναι το λεγόμενο virtualization, η μετατροπή δηλαδή ενός φυσικού αντικειμένου όπως ένας firewall σε «εικονικό».
Κάθε συσκευή εκτελεί μια ορισμένη λειτουργία π.χ authentication, load balancing. Aυτή η λειτουργία λοιπόν, εφόσον μπορεί να «μεταναστέψει» σε κάποιο data center μπορεί να υπάρχει από μόνη της χωρίς να τρέχει σε κάποιο virtual machine, εικονικό υπολογιστή να πούμε. Έτσι η λειτουργία (function) αυτή αυτονομείται και μπορεί να τρέχει ως μεμονωμένο υπολογιστικό γεγονός (instance) που μπορείς να το ανοίγεις και να το καταργείς όποτε σου κάνει κέφι αντί να δημιουργείς ολάκερο εικονικό υπολογιστή και να ξοδεύεις πόρους και χρόνο. Αυτή η λειτουργία είναι το λεγόμενo “network functions virtualization” NFV – «εικονοποίηση δικτυακών λειτουργιών». Πράγμα που μας οδηγεί στο...
Cloud ή «πετάω στα σύννεφα»
Κι αν δεν έχεις αυτό το μεγαλύτερο data center τι κάνεις; Τη σήμερον ημέραν μπορείς πια να «νοικιάσεις» ορισμένους πόρους, π.χ χωρητικότητα σε σκληρό δίσκο, επεξεργαστική ισχύ κλπ από κάποιον που έχει. Αυτό το λέμε Cloud computing και συγκεκριμένα IaaS (Infrastructure as a Service).
Τι είναι ένας υπολογιστής; Ένα κουτί που έχει μέσα διάφορα μπιμπλίκια, επεξεργαστή, σκληρό, μνήμη κλπ. Αυτά όμως από μόνα τους δεν κάνουν τίποτα, χρειάζονται ένα λειτουργικό σύστημα για να λειτουργήσουν, ένα πρόγραμμα δηλαδή. Από την οπτική πλευρά του χρήστη, αυτό το λειτουργικό δεν έχει σημασία αν είναι εγκατεστημένο στο κουτί που έχεις στο σπίτι σου ή σε ένα απομακρυσμένο σέρβερ το οποίο απλώς επικοινωνεί με την οθόνη, το πληκτρολόγιο και το ποντίκι σου. Έτσι λοιπόν οι περισσότερες συσκευές δικτύων μπορούν να υπάρχουν νοητά, να χρησιμοποιούν τους πόρους ενός μεγαλύτερου συστήματος. Κι ακόμα καλύτερα μπορείς να τις αναβαθμίζεις όποτε γουστάρεις, «νοικιάζοντας» αντίστοιχους πόρους απ’ την εταιρεία που έχει το μεγάλο μαραφέτι, να το χρησιμοποιείς όποτε γουστάρεις και τις υπόλοιπες ώρες κάποιος άλλος να χρησιμοποιεί τους πόρους αυτούς, να το καταργείς εύκολα κλπ.
Μπορείς βέβαια αντί να νοικιάσεις υπολογιστικούς πόρους για να δουλέψεις κάποια προγράμματα (που πρέπει βεβαίως να τα αγοράσεις), μπορείς να νοικιάσεις τα ίδια τα προγράμματα και να τα ανοίγεις από κάποιο cloud κατευθείαν. Μπορείς μάλιστα να παραγγείλεις να σου φτιάξουν προγράμματα ειδικά για πάρτη σου, κουστούμ’ στα μέτρα σου. Αυτό το λέμε SaaS (Software as a Service). Το πιο απλό παράδειγμα υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια και δεν είναι άλλο απ’ το e-mail. Θα θυμάστε παλιά για να ‘χεις e-mail θα πρεπε εξαρχής να σου δώσει τη διεύθυνση ο πάροχος, κάτι σαν π.χ foufoutos@hol.gr και μετά να έχεις εγκατεστημένο ένα mail client στο κομπιούτερ σου, κατά 99% το Microsoft outlook. Όλα αυτά ξεπεράστηκαν με τα γνωστά Hotmail, yahoo, gmail κλπ, το μόνο που χρειάζεσαι είναι ένας browser.
Yπάρχουν κι εδώ φυσικά οι «οραματιστές» ή απλώς πολυλογάδες που εισήγαγαν τον όρο “Everything as a Service” αναφερόμενοι σε οτιδήποτε είναι γραμμένο σε κάποια γλώσσα προγραμματισμού μπορεί να προσφέρεται ως υπηρεσία.
Άραγε ο σοσιαλισμός είναι προγραμματίσιμος; Υπάρχει ένα σύνολο αλγορίθμων, εντολών που να μπορεί να τρέξει σε μια (μόνο) χώρα ή σε ομάδα χωρών βρε αδερφέ που να μπορεί να ρυθμίσει τη σοσιαλιστική οικονομία που είναι σχεδιοποιημένη εν αντιθέσει με τον καπιταλισμό που είναι αλλού ο παπάς αλλού τα ράσα του; Όταν απονεκρωθεί το κράτος κι εξαφανιστούν οι ιεραρχίες (χαράς ευαγγέλια για τους αναρχικούς) η κοινωνία θα τρέχει βάσει ενός υπερπολύπλοκου αλγόριθμου, αποτέλεσμα δισεκατομμυρίων εργατοωρών; Έχετε ακούσει τον όρο αλγοκρατία (algocracy); Πολύ προκλητικές σκέψεις.
Πρέπει λοιπόν να υπάρχουν εργάτες που να ξέρουν να γράφουν γλώσσες προγραμματισμού, γλώσσες δηλαδή που καταλαβαίνουν τα μαραφέτια κι όχι οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι, οι χρήστες απλά πατάν το κουμπί που λέει «βγάλε μια χοντρή» και βγαίνει μια χοντρή. Για να βγει αυτή η χοντρή από πίσω κρύβονται χιλιάδες ώρες και γραμμές προγραμματισμού.
Για να ρυθμίσεις ένα δίκτυο ή ένα σύστημα, δηλαδή για να είσαι network/system administrator/engineer απλά έπρεπε να ξέρεις να χρησιμοποιείς τα μαραφέτια, τι εντολές να βάλεις κλπ. Τώρα πια θα πρέπει να ξέρεις και να τα προγραμματίζεις, να επεμβαίνεις δηλαδή στον κώδικά τους για να κάνουν απευθείας τη δουλειά που θες αντί να έχεις ένα περιορισμένο σύνολο δυνατοτήτων που σου δίνουν. Ο απλός εργατάκος λοιπόν, μεταξύ αυτών κι εγώ που απλά διαχειρίζονται ένα πρόγραμμα που με κόπο και ιδρώτα μάθαν σιγά-σιγά, απαρχαιώνεται. Πέρα απ’ την αυτοματοποίηση, ο πυρήνας του προγραμματισμού είναι να μπορείς να μιλάς στα μηχανήματα για να κάνουν τη δουλειά σου αντι να αγοράζεις ένα προκαθορισμένο σύνολο εντολών (πρόγραμμα, λειτουργικό) που μπορεί να μην είναι ολοκληρωμένο.
Ο απλός admin όσο πάει γίνεται πιο «ανειδίκευτος» σα να λέμε και ο προγραμματιστής – developer αν θέλετε να είστε ακριβείς – τον αντικαθιστά όλο και περισσότερο. Που κι αυτός πρέπει να προλαβαίνει τις εξελίξεις καθώς υπάρχουν ένα σωρό γλώσσες προγραμματισμού εκεί όξω, άλλες για front-end, άλλες για web design, άλλες για διάλος τον πατέρα. Αν έχετε παιδιά που παν για σπουδές ακούστε τον Δελάρζ: στείλτε τα ΤΕΙ Πληροφορικής, ΑΕΙ αν μπορούν να περάσουν ακόμα καλύτερα, να μάθουν τρία πράματα. Linux, Προγραμματισμό και Δίκτυα. Αν δεν γίνει τίποτα συνταρακτικό θα χει ψωμί να φάει κάπου στον κόσμο για άλλα 40-50 χρόνια. Ή αν πάλι γίνει τίποτα συνταρακτικό η διαχείριση της πληροφορίας είναι ίσως το πιο δυνατό όπλο της εργατικής τάξης σήμερα.
Καθόλου πια δεν μ’ αγαπάς, μ’ αφήνεις ντιπ για ντιπ
στα παλιά παπούτσα σου με γράφεις σε γλώσσα τζαβασκρίπ
Δελάρζ
